KSZTAŁCENIE I DOSKONALENIE NAUCZYCIELI

W ZAKRESIE EDUKACJI LEŚNEJ

dr Ewa Pyłka-Gutowska Mazowieckie Samorządowe Centrum

Doskonalenia Nauczycieli

1. Działalność Mazowieckiego Samorządowego

Centrum Doskonalenia

MSCDN organizuje na ternie województwa mazowieckiego różnorodne formy doskonalenia : konferencje, kursy kwalifikacyjne, kursy doskonalące, warsztaty metodyczne, seminaria.

W 2007 roku było to 1918 szkoleń, które ukończyło 45 937 nauczycieli.

W obszarze edukacji matematyczno – przyrodniczej było to 155 szkoleń, które ukończyło 3879 nauczycieli.

MSCDN jest zaangażowane w wiele projektów krajowych i międzynarodowych m.in. Grundtwig, Comenius, EFS i in.

Jednym z obszarów działalności MSCDN jest edukacja ekologiczna, obejmującą także edukację leśną.

2. Miejsce edukacji leśnej w podstawie programowej kształcenia ogólnego

W obowiązującej podstawie programowej kształcenia ogólnego nie występuje hasło edukacji leśnej

Treści te mogą być realizowane w ramach edukacji ekologicznej oraz na przyrodzie, biologii, geografii

3.Kształcenie i doskonalenie nauczycieli w zakresie edukacji leśnej

Działalność MSCDN w obszarze realizacji edukacji leśnej można podzielić na dwa oddziaływania:bezpośrednie, kiedy organizowane formy doskonalenia nauczycieli bezpośrednio (obligatoryjnie) dotyczą edukacji leśnej,pośrednie, kiedy organizowane formy doskonalenia nauczycieli w sposób pośredni (fakultatywny) nawiązują do edukacji leśnej, podczas realizowania zagadnień z edukacji ekologicznej.Adresatami szkoleń są nauczyciele przedszkoli, szkół podstawowych (kształcenia zintegrowanego oraz uczący przyrody), gimnazjalnych, pogimnazjalnych (nauczyciele biologii i geografii) oraz inni realizujący edukację ekologiczną. Także, choć rzadziej, są to nauczyciele szkół zawodowych.

3.1 Cele kształcenia i doskonalenia nauczycieli

realizowane w zakresie edukacji leśnej

Doskonalenie umiejętności wykorzystania zasobów przyrodniczych środowiska lokalnego (np. parku narodowego, parku krajobrazowego, lasu) w pracy dydaktycznej i wychowawczej nauczycieliDoskonalenie znajomości podstawowych gatunków środowisk leśnychDoskonalenie umiejętności planowania zajęć z uczniami w środowisku leśnymRozwijanie umiejętności w zakresie prowadzenia obserwacji i pomiarów w lesie, sposobu rejestrowania wyników, planowania pomiarów, Wykorzystanie w procesie edukacji leśnej technik i metod aktywizującychUkazywanie znaczenia różnorodności biologicznej lasu oraz potrzeby jego ochronyUświadamianie jak istotna rolę w budowaniu wśród uczniów postaw proekologicznych obecnych i przyszłych pokoleń odgrywa edukacja leśna

3.2 Cztery filary nowoczesnej edukacji

Nowoczesna edukacja powinna opierać się na czterech filarach nauczania i wychowania:

Uczyć się, aby wiedzieć (wiedza) Uczyć się, aby działać (umiejętności)

Uczyć się, aby być (system wartości i postaw) Uczyć się, aby żyć wspólnie z innymi

3.2 Metody stosowane w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli w zakresie edukacji leśnej

Zajęcia terenowe w lesie : metody praktyczne m.in. dot. obserwacji i pomiarów w środowisku leśnym oraz rozpoznawania typowych gatunków roślin i zwierząt oraz metody waloryzacyjne ukierunkowane na przeżywanie;

Zajęcia w salach dydaktycznych: wykorzystanie Internetu, stron WWW oraz metody aktywizujące takie jak np. metaplan ,burza mózgów, drzewko decyzyjne, SWOT, debata ZA i PRZECIW, praca z materiałami źródłowymi, gry dydaktyczne, projekty.

3.3 Sposoby kształcenia i doskonalenia nauczycieli w zakresie edukacji leśnej

Różnorodne formy doskonalenia nauczycieli w postaci konferencji, seminariów, warsztatów metodycznych

i lekcji otwartych. Tematyka konferencji głównie dotyczyła aktualnych problemów zagrożeń i

ochrony środowiska leśnego, wdrażania nowoczesnych metod realizacji tych treści, zastosowania multimedialnych pomocy dydaktycznych w nauczaniu edukacji leśnej.

Seminaria oraz terenowe warsztaty metodyczne koncentrowały się wokół uaktualnienia wiedzy merytorycznej ( m.in. jak rozpoznawać rośliny

i zwierzęta, jak je obserwować, jak rejestrować wyniki obserwacji)

i metodycznej (czyli jak efektywnie pracować z uczniami).

3.4 Kogo pozyskaliśmy do współpracy?

pracownicy naukowi i dydaktyczni UW, SGGW, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym Instytutu Badawczego Leśnictwa, Instytutu na Rzecz Ekorozwoju, Ośrodków Edukacji Ekologicznej , GRiD-UNEP, LOP, pracownicy parków narodowych, krajobrazowych, lasów miejskich doradcy metodyczni, szkoły liderów edukacji ekologicznejinni

Edukacji leśnej nie można prowadzić bez podstaw metodyki i dydaktyki. Podczas szkoleń uczono jak przekazywać informacje o środowisku leśnym. A więc:Metodami aktywizującymiPoprzez bezpośredni kontakt z otoczeniemUmiejętne stawianie pytań i stwarzanie optymalnych sytuacji dydaktycznychWzbudzanie radości poznaniaUcząc samodzielności, współpracy, odpowiedzialności i współdecydowania

4. Inne sposoby realizacji treści edukacji leśnej w działalności MSCDN

Szkolenia metodyczne adresowane do nauczycieli dotyczące zastosowania pomocy multimedialnych w edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju:

„Zielony pakiet”, „Zielony certyfikat”, "Elektroniczny atlas środowiska Polski" Publikacje wydawnictwa MSCDN adresowane do nauczycieli dot. lokalnych

ścieżek dydaktycznych Propagowanie idei i realizacji konkursów , np.: Las – Zielone Królestwo

Poznajemy parki krajobrazowe Polski, Porządkujemy Las, Ekosystemy leśne w Polsce Współpracy z UCBnŚP w ramach uaktualniania wiedzy z zakresu ekologii i

ochrony środowiska, budowaniu portalu internetowego, przygotowania opracowania naukowego dotyczącego wykazu literatury o tematyce ekologicznej ( w tym leśnej) dla poszczególnych etapów edukacyjnych

Opiniowania i konsultowania autorskich programów nauczania nauczycieli z edukacji ekologicznej (w tym leśnej), scenariuszy zajęć, kart pracy, testów sprawdzających, zadań konkursowych

5. Ewaluacja form doskonalenia i kształcenia

nauczycieli zakresie edukacji leśnej

W ocenie nauczycieli mocną stroną szkoleń była możliwość: realizacji warsztatów w obszarach lasu ( edukacja leśna) łączenia warsztatów z czynnym wypoczynkiem oraz

przeżywaniem dzielenia się swoimi doświadczeniami integrowania środowiska nauczycieli ugruntowania wiedzy zdobytej na studiach pokazania sprawdzonych form i metody pracy z uczniami wykorzystania gotowych scenariuszy zajęć, kart pracy dla ucznia

Dziękuję za uwagę

Edukacja leśna