Embed Size (px)
Citation preview
1
Kết hợp Chuỗi giá trị – Đa dạng Sinh kế
để giảm nghèo:
Một số vấn đề về phương pháp
TS. Đào Thế Anh
Trung tâm NCPT Hệ thống nông nghiệp (CASRAD)
Ba vì, 11-12/9/2012
2
Quan điểm lý luận của 2 tiếp cận
Trong tiếp cận chuỗi giá trị, hệ thống sản xuất thường
không được đề cập sâu
Hai tiếp cận giảm nghèo “Chuỗi giá trị vì người
nghèo” và “ Đa dạng hóa sinh kế” .
Chuỗi giá trị khuyến khích hộ nông dân nhỏ chuyên
môn hóa để phát triển thị trường,
Sinh kế khuyến khích hộ nông dân đa dạng hóa để
giảm rủi ro
Cần kết hợp các tiếp cận lý luận để hoàn thiện
phương pháp nghiên cứu nông dân-thị trường.
Về lý luận: Kết hợp kinh tế học thể chế và kinh tế hộ
nông dân
3
Sinh kế và Thị trường: bổ xung, không mâu thuẫn
Sinh kế (Hệ thống SX)
Tập trung vào con người và hệ thống sản xuất địa phương dựa trên 5 loại vốn của hộ (tài nguyên, con người, vật chất, tài chính và xã hội) để đa dạng và tăng thu nhập
Kinh tế thể chế: quan hệ quyền lực trong thị trường, vai trò của vốn xã hội (vai trò của giới, của quan hệ xã hội trong làng xã…)
Sử dụng công cụ tăng cường năng lực quản lý cho cộng đồng và các cấp hành chính
Thị trường (VC)
Tập trung vào các mối quan hệ kinh tế trong chuỗi giá trị, quan hệ với môi trường thể chế thị trường để tìm cơ hội tăng giá trị hàng hóa, tăng thu nhập
Kinh tế thể chế: chi phí giao dịch, dàn xếp thể chế, khuyến khích kinh tế, hợp tác ngang và dọc
Sử dụng công cụ tăng cường năng lực phân tích, đàm phán để đinh rõ vai trò của tư nhân, nhà nước và cộng đồng
Tiếp cận Đa dạng hóa sinh kế
Chẩn đoán Hệ thống sinh kế hộ
Môc tiªu cña hé
gia ®×nh
HÖ thèng kü thuËt
s¶n xuÊt Qu¶n lý c¸c yÕu
tè s¶n xuÊt
ThuËn lîi vµ khã
kh¨n vÒ m«i trêng 5 nguồn
vốn sinh
kế Hé gia ®×nh
c¸c quyÕt ®Þnh c¸c quyÕt ®Þnh
Các bước
chẩn đoán
HTNN vùng
7
Chuõi giá trị
dựa trên quy
mô lớn, chính
thức
Hộ nông dân
nhỏ lẻ phi
chính thức
Gián đoạn cơ bản do:
Hạn chế về khả năng cạnh
tranh, cơ hội và điều kiện
học hỏi về:
- Quy trình và thực hành
- Tiêu chuẩn
- Tiến bộ kỹ thuật
- Tiếp cận thị trường
Chuỗi giá trị nhằm giải quyết các gián đoạn
-Hệ thống kiểm soát chặt
chẽ về chất lượng, chi phí,
thời gian
-Giá trị gia tăng cao
-Thông tin đầy đủ
-Mạng lưới kinh doanh
rộng
-Thiếu hệ thống kiểm soát
-Giá trị gia tăng thấp
-Cạnh tranh về giá (không về
chất lượng)
-Thông tin nghèo nàn
-Mạng lưới kinh doanh yếu
Tổ chức nông dân và giảm nghèo
Vai trò của Tổ chức nông dân được nhấn
mạnh trong:
Tiếp cận thị trường của nông dân nhỏ
Quản lý nguồn lợi cộng đồng
Cung cấp dịch vụ địa phương
để Giảm nghèo
9/13/2012 9
Hoạt động đơn lẻ Bất lợi
1. Khó tiếp cận thị trường &
Tiến bộ kỹ thuật
2. Ít cơ hội được trao đổi và
chia sẻ kinh nghiệm
Dự án + nhà nước
Thành lập tổ hợp tác,
TCND
1. Cơ hội chia sẻ kinh nghiệm
sx, thông tin thị trường
2. Tạo được vùng sản xuất có
quy mô đủ lớn và có chất
lượng, giảm chi phí giao
dịch (khả thi hơn tập trung
đất đai)
3. Có được vị thế khi đàm
phán mua bán
4. Cung cấp dich vụ công,
chuyển giao TBKT thuận lợi
và hiệu quả
5. Tham gia xây dựng CS
Lîi Ých
ChuyÓn
®æi
Tại sao phải phát triển tổ hợp tác và
TCND
Kết quả của phân kiểu nông hộ
tại một địa phương
Nhóm hộ có tiềm năng sản xuất hàng hóa, có
cơ hội tham gia chuỗi giá trị
Nhóm hộ chưa có tiềm năng sản xuất gtheo
chuỗi giá trị, tiếp tục đa dạng hóa nhưng khó
khăn về thị trường
10
Phương pháp kết hợp CGT và SK
Chiến lược nghiên cứu đa dạng hóa các
chuỗi giá trị đối với một địa phương dựa trên
tiềm năng sản xuất của địa phương đó để
các kiểu hộ nông dân được hưởng lợi từ thị
trường
11
Làm thế nào để các hộ nghèo có thể tham gia
chuỗi giá trị?
Cần bắt đầu làm việc với các hộ có ý tưởng
kinh doanh, sản xuất hàng hóa để tạo ra môi
trường kinh doanh tại địa phương
Thúc đẩy hình thành các tổ nhóm hợp tác,
cộng đồng
Thu hút các hộ nghèo tham gia chuỗi giá trị
thông qua tổ nhóm cộng đồng
12
13
Kết luận
Cần nghiên cứu sự kết hợp giữa tiếp cận Đa dạng hóa Sinh kế (Hệ thống SX địa phương) và Chuỗi giá trị (Thị trường) để củng cố quan hệ nông dân-thị trường,
Về công cụ phát triển: Kết hợp hai tiếp cận sản xuất “Sinh kế” (SLH) và thị trường “Chuỗi giá trị” (VC) để hình thành các thực hành thông qua Lớp học nông dân sản xuất kinh doanh (FBS).
