Kmeler iin Gven Oluturma,birlii ve A Ynetimi Klavuzu

1

KOB birlii ve Kmelenme Projesi A Oluturma ve Blgesel birlii iin KOBlerin Glendirilmesine Ynelik Teknik Yardm - TR 07R2.02-01

bu rapor, Ksa Dnemli Uzman, H.Mge Cantekin tarafndan, A Oluturma ve Blgesel birlii in KOBlerin Glendirilmesine Ynelik Teknik Yardm Projesi (KOB birlii ve Kmelenme Projesi) kapsamnda hazrlanmtr. Bu proje, Avrupa Birlii ve Trkiye Cumhuriyeti tarafndan finanse edilmektedir. Bu yaynn ieriinin tm sorumluluu ECORYS NEDERLAND B.V liderliindeki konsorsiyuma aittir ve hibir ekilde Avrupa Birliinin grlerini yanstt dnlemez. Bu projenin son yararlancs Ekonomi Bakanldr. Bu raporun tm haklar Ekonomi Bakanlna aittir.

2

indekiler

A. Kmelerde birlii ...................................................................................................................... 5

1. Rekabet inde birlii (Coopetition) Yaklam ......................................................................... 6

2. Kmelerde birliinin Avantajlar .................................................................................................. 8

3. Kmelerde birliinin Desteklenebilmesi in Odaklanlmas Gereken Temel Konular .............. 10

4. Kmelenme Ve birlii Biimleri ................................................................................................. 11

4.1. Kme i Firmalar Aras birlii ........................................................................................... 12

4.2. Kme Ve Kme Dndaki Firmalar Aras birlii ................................................................ 12

4.3. Kmeler Aras birlii .......................................................................................................... 12

4.4. Kme Ve Destek Kurumlar le birlii ................................................................................. 13

5. Kmelerde birliini Salayan Faktrler Nelerdir? ..................................................................... 14

6. Kmelerde birlii in Atlmas Gereken 10 Adm ..................................................................... 15

6.1. birliine Dayal, Katlmc Ve Gl Bir Kme Kltr Yaratn .......................................... 15

6.2. Liderler Grubu Oluturun ..................................................................................................... 18

6.3. Kme Hedeflerini Ve Atlacak Admlar Netletirin. .............................................................. 19

6.4. Pazar Iyi Analiz Edin. Mteri Ihtiyalarnn Ne Olduunu Bilin. ......................................... 19

6.5. Markalamaya Odaklann .................................................................................................... 20

6.6. Kmenin Tantmna Arlk Verin ........................................................................................ 23

6.7. Alara Katln Ve Alar Ynetin .......................................................................................... 23

6.8. Ortak Giriim Olarak Ibirlii Projelerinin Oluturulmasna Destek Verin. ........................... 26

6.9. Ksa Dnemli Getirilere Odaklann ....................................................................................... 27

6.10. Deiime Ayak Uydurun Ve Kmeyi Gncel Tutun ........................................................... 27

7. Kme Yneticisi Ve Kme birlii ............................................................................................... 28

7.1. Kme Yneticisinin Sahip Olmas Gereken zellikler: Kme Yneticisi zellikler ark .. 28

7.2. Kme Yneticisinin Kme birlii in Sahip Olmas Gereken Beceriler ............................. 31

B. Kmelerde Gven Gelitirme ................................................................................................... 37

1. Gven Nedir? .............................................................................................................................. 38

2. Gvenin Olumlu Etkileri Nelerdir? ............................................................................................... 39

3. Gvenin Boyutlar ........................................................................................................................ 41

4. Kmelerde Gven Geliim Sreci ............................................................................................... 45

5. Kmelerde Gven Geliimi in Atlmas Gereken Admlar ......................................................... 47

6. Kme Yneticisinin Kme indeki Gven Geliimindeki Rol .................................................... 52

7. Gven Kriterleri Ve Gveni lmek ............................................................................................ 55

3

Giri

Kmeler farkl yap ve zelliklere sahip firmalarn ibirlii iine girdii yaplanmalardr. Farkl kltr, i yapma ekilleri olan bu irketler arasnda ibirlii ve karlkl gvene dayal ilikilerin ve ortamnn kurulmas kme baarsnda en nemli kriterdir. Kme giriiminin srdrlebilir baarsnda ise a yaplanmas ve bunun ynetimi nemlidir. Ekonomik ve sosyal olarak kiiler aras ilikilerin oluturduu kaynak, dier bir deyile soysal sermaye, gerek kmelerde gerekse genel anlamda lke ekonomisi iin deerlidir. Gnmzde sosyal sermaye asndan zengin ve gven dzeyi yksek olan toplumlarn, ekonomik rgtlenme ve kalknma asndan daha baarl olduklar gzlenmektedir. Kme ynetiminin sosyal sermayenin verimli kullanlabilmesi ve bir rekabet avantajna dnebilmesi iin, a yaplandrabilmesi ve bunu iyi ynetmesi gerekir.

Ne var ki, gerek Trkiye balamnda gerekse dnyada kme giriimleri iin yaplan pek ok alma firmalar arasnda karlkl gvenin gelimediini ve buna bal olarak firmalarn da ibirliine yanamadklarn gstermektedir. Bylelikle sosyal sermaye oluumunun da n kapanmakta ve firmalar bu avantajdan faydalanamamaktadr. Kmelerde firmalar aras gven geliiminin ve ibirliinin nndeki zorluklar u ekilde sralanabilir:

Trkiye genelinde kiiler aras gven eiliminin dk olmas1 Ekonomik ve politik srelerden kaynaklanan risk ve belirsizlikler Firmalarn risk alma eilimlerinin dk olmas Firmalarn deiim ve yenilie ilikin muhafazakr yaklamlar Kmenin bulunduu blgeye has kltrel zellikler, deerler KOBlerin kurumsallamam olmalarndan getirdikleri ekinceler Firmalarn kendi kltr yaplar Firma sahiplerinin ahsi gven eilimlerinin dk olmas birlii ve gvene dayal ilikilere ilikin gemite yaanm olumsuz tecrbeler Olumlu baar yklerinin azl

Klavuzun Amac

Klavuzun amac, kullanclarn kme iinde yer alan KOBler arasnda ve kmenin iliki iinde olduu dier aktrler ile ilikilerinde gven gelitirebilmeleri ve srdrlebilir ibirlii iin yol gsterici olmaktr. Buna ek olarak kme yneticileri iin a kurma ve ynetme konusunda da bilgi ve yntem sunulmaktadr. Bu klavuz ierdii konularn kavramsal erevesini ve uygulama alannda pratik bilgileri iermektedir.

Bu Klavuz Kimler in Hazrlanmtr?

Bu klavuz, Kmelenme Bilgi Merkezi personeli, kme yneticileri/kolaylatrclar, ve kmeler konusunda KOBlere destek vermeyi amalayan kurulularn kullanmna ynelik olarak 1 Trkiye OECD lkeleri arasnda kiiler aras gven dzeyinin en dk olduu lkedir. Trkiyede kiilerin kurumlara (hkmet, devlet ve adli system) gveni ise yksek tespit edilmitir. Kaynak: World Value Survey, wave 2005-2008.

4

hazrlanmtr. Klavuzun hazrlanmasnda, Avrupa, Amerika ve Trkiye kmelenme proje rnekleri, bu projeler iin hazrlanm olan klavuzlar ve genel olarak rgtler aras gven ve ibirliini gelitirme konularndaki akademik literatr ve ynetim uygulamalarndan faydalanlmtr. Klavuzda, gven geliimi ve ibirlii konusunda Trkiyeden ve dnyadan iyi uygulama rneklerine yer verilmitir.

almann nihai amac; lkemizin uluslararas rekabet gc kazanmasnda byk nemi olan, inovasyon ve deer zinciri/tedarik zinciri analizi temelinde ortak ibirlikleri yapan kmelerin geliimine ve glenmesine katkda bulunmaktr.

5

A. Kmelerde birlii Devletler iin ekonomik bymeyi salayabilmekte, a kurma ve kmelenme faaliyetleri, olduka gvenilir politikalardr. Kmelerin daha rekabeti olabilmesi ve hayatta kalabilmesi ise kme firmalarnn kendi aralarnda ve destekleyici kurumlarla ibirlii yapmasna baldr. Sahiplenmenin ve gnll ibirliinin olmad kmelenme giriimini baarl ve srdrlebilir olmas mmkn deildir.

Kmelerde pek ok potansiyel ibirlii alan bulunmaktadr. Bu ibirlii alanlarndan bazlar unlardr:

1. novasyon ve rn gelitirme 2. Sat/ ithalat/hracat 3. Pazarlama ve Marka Oluturma 4. Eitim ve istihdam 5. Yerel politikalar etkileme

Kk firmalarn kmelenme faaliyeti iinde yer almalar, tek balarna edinebileceklerinden ok daha fazlasna sahip olmalarn, dnya pazarlarna almalarn ve buralarda rekabet edebilmelerini salar.

irketler aras balar ile kk firmalar, kapsam ve lek bakmndan byk firmalar ile rekabet edebilir duruma gelebilir. Bununla birlikte, yok olmakta olan baz geleneksel sektrler iin, rnein zanaat ileri gibi, bu yntemle yeniden canlandrlabilir ve ekonomiye kazandrlabilir. Bylece modern toplumlarda ve kresel ekonominin egemen olduu gnmzde yerel kltrlerin de yaps korunarak ekonomik anlamda rekabet iin nemli bir kaynak haline dnmektedir.

Kmelerde rakiplerle ibirlii fikrine genel olarak firmalar scak bakmamaktadr. Bu nedenle, kme yneticisinin ve ynetiminin ibirliini zendirici ve birletirici bir rol oynamas gerekir.

Kmelerde ibirlii iin hiyerarik bir yaklam verimli olmamaktadr. Bunun yerine yatay, gven ve gnlllk esasna dayal bir yaplanma ok daha rekabeti ve verimlidir.

Kmeler pazar ve hiyerari arasnda deer zincirini organize edebilmek iin bir alternatif yoldur ve bu ynyle kmeler

rekabeti ve ibirlii birlikte dourmaktadr. Porter (1998)

6

1. Rekabet inde birlii (Coopetition) Yaklam

Her ne kadar kmeler politik snrlar iinde bulunsalar da aktiviteleri ulus tesine ulaabilmektedir. Kmeler rekabet ve ibirliini birlikte tevik etmektedir. Rekabet iinde olan firmalar mteri kazanma ve bu mterileri sadk klmak adna rekabet etmektedirler. Ancak dier taraftan da bir ibirlii vardr. birlii dikey ilerleyen ve kendi sektrleri ile ilikili olan sektrler ve yerel kurumlar ile gerekleebilmektedir.

Rekabet ve ibirlii birbirinden farkl boyutlarda ve farkl aktrler baznda birlikte var olabilmektedir. Bu anlamda kmeler deer zincirinin rgtlenmesinde alternatif bir yol olarak da deerlendirilebilir. Dank alc ve tedariki ilikileri ile ekillenen pazar ilemlerine kyasla, kurumlarn ve irketlerin birbirlerine yakn konumu, daha iyi bir koordinasyon ve gvenin oluumunu desteklemektedir. Bu sistemin iindeki ortaklklar ve a oluumu dikey rgtlenmede de esneklik salamaktadr. Kmelerin salad en byk avantaj, bu esnek yaplanmadan da kaynaklanan bir biimde verimli ve etkili bir rgtsel formun ortaya kmasna katkda bulunmaktr.

Rekabetin yeni deien yznde artk birbirini kopyalama deil, birbirini tamamlama anlay hakim olmaya balamtr. Bu kmelerde inovasyon iin de nemli bir adm olarak benimsenmelidir. birlii yolu ile farkl, yeni ve uygulanabilir rnek uygulamalara eriebilmek iin kmelenme etkili bir yoldur.

Kmelerde ibirlii baar iin olmazsa olmaz bir olgudur.

Rekabet iinde ibirlii yaklam, kmelerde maliyetleri drmekte, kaynaklarn bir havuzda toplanmas ve bilgi transferi iin gerekli yapsal koullarn olumasn salamaktadr. Bylece irketler sahip olduklarndan daha fazlasn kullanarak deer retebilmektedirler. Kmelenme, bireyler ve firmalar iin avantajlar yaratmasnn yannda irketlerin bilgi retme kapasitelerini destekleyerek ortaklaa bir rekabet avantaj ortaya karmaktadr.

Verimlilik

Modern rekabet, girdiler veya firmalarn lek byklne deil, verimlilie odakldr. Verimlilik firmalarn nerede rekabet ettiklerinden daha ok ne ekilde rekabet ettikleri ile ilgilidir. Sofistike yntemler kullanan ve gelimi teknolojiler ile alan firmalar esiz rnler ve hizmetler yaratabilmektedir.

Belli bir lokasyonda rekabet eden firmalar iin yerel i evresinin kalitesi ve verimlilii nem tamaktadr. rnein tama altyapsnn iyi olmad bir evre ortamnda, irketlerin gelimi lojistik teknikler kullanamayacaklar aktr. Ayn zamanda yetimi kalifiye i gcnn olmad bir ortamda da verimli sonular alnamayacaktr.

7

Portera (1998) gre kmeler rekabeti ynde etkilemektedir: 1. Alandaki /blgedeki irketlerin verimliliini arttrarak, 2. novasyonun hzn arttrarak ve yn vererek, 3. Kmenin kendisini de glendirecek ekilde yeni i kurulumlarn destekleyerek.

Kme her bir yesini kendi esnekliinden dn vermesini talep etmeden, daha byk bir lee sahipmiesine fayda grmesini salamaktadr.

8

2. Kmelerde birliinin Avantajlar Bir araya gelmek, bir balang yapmaktr. Birlikte

kalabilmek, ilerlemek demektir. Birlikte almak ise baar getirir.

Henry Ford

En iyi uygulamalarn irketlere hzl yaylmasn salar

(yazlm, donanm vb.). Kmelenme ve rekabet gc ilikisi iletmelerin

retkenliini ve verimliliini arttrr. zellemi girdilere, hizmetlere, igcne, bilgiye olan eriimi glendirir. Know-how a kolay ulalmasn salar.

Ulusal ve uluslararas alara eriimi kolaylatrr. Alclar, tedarikiler ve mteriler ile ilgili bilgi salar ve ye tarafndan grnrl salar.

Pazar gcne katk salar ve yeni pazarlara girii kolaylatrr.

irketlerin stratejik pozisyonu glenir. irketler aras koordinasyonu kolaylatrr. Belirsizlik azalr, minimize olur ve irketler arasnda paylalr. Maliyetlerin ve risklerin paylamn salar. lem maliyetlerini drr. Srekli bir biimde performans karlatrmas salayarak, yerel rakiplere oranla gelimek iin

istek yaratr. Yenilikilii ateler ve gelitirir. novasyon iin uygun zemin yaratr. Yeni rn ve hali hazrda

var olan rn gamn gelitirmeye katk salar. Gelecekte verimlilii ykseltecek ve yeni rnlerin olumasn salayacak frsatlar alglamay

kolaylatrr. rnn gelitirme aamas ile pazara sunulma aamas arasndaki sreyi ksaltr. irketlerin birbirleriyle olan iletiimleri (ou zaman gayri resmi) sektrn ihtiyalarn ve

eilimleri yakndan ve daha nceden grmelerini salar. Birok tedarikinin ve kuruluun varl bilgi retilmesine yardm eder. Yerel kaynaklarn greli bolluu yeni rn ve denemelerin maliyetini drr. Ticariletirme srecini hzlandrr. Kmelenmenin kendisini genileten ve glendiren yeni i alanlarnn ortaya kmasn tevik

eder. Mevcut olan igc, tedarikiler vb. sayesinde yeni rnleri ticariletirmek ve yeni irket

kurmak kolaylar. Dikey alc tedariki ilikilerinden yatay ortaklk ilikilerinde bilgi alverii ve etkileim

gerekleir.

Kme yneticisi tarafndan aadaki ibirlii avantajlarnn kme yeleri ile paylalmas ve bu konuda iletiimde kalnmas nemlidir. Bu konuda ayn zamanda yeleri ibirlii konusunda iyi uygulamalar ile ilgili bilgilendirmek bu kiileri ibirliine ynlendirmekte fayda salayacaktr.

9

nemli! Bilgi alveriine olan ihtiya kmelerde ibirliinin temel nedenlerinden biridir. Aadaki durumlarda bu ihtiyacn azalmas sz konusu olabilir: 1. Kme iinde teknolojinin modler hale gelmesi ve tedarik zinciri zerinde firmalarn

bamszlamaya balamas 2. Kme iinde zayf firma saysnn ok olmas sonucunda iyi bilgiye ulamn zorlamas

Bu durumda kme yneticisinin kme iinde bulunduraca firmalarn belli bir kapasitede olduundan emin olmas gerekir. zleme ve deerlendirme sreci, ibirliinin devam asndan ynetici iin deerlidir.

10

3. Kmelerde birliinin Desteklenebilmesi in Odaklanlmas Gereken Temel Konular

Gcmz birlikteliimizden gelir!

Kme iinde ibirlii ksa-orta ve uzun vadeli projeler ve stratejik bir planlama ile mmkndr. birliinin desteklenmesi iin kmelenme giriiminin u ana balklara odaklanm ve bu konular kme varln koruduu srece gndemde tutmas gerekir:

1. yelerin teknolojik imknlardan faydalanmasnn salanmas- ortak laboratuvar ve test merkezlerinin kurulmas,

2. Eitim ve i gelitirme, danmanlk, koluk ve mentorluk hizmetlerinin sunulmas, 3. Sosyal sermaye oluturma ve a kurma faaliyetleri, 4. Pazar aratrmas, gelimi, yeni d pazarlara ulam ve d ticaret gelitirme, 5. yelerin giriimde bulunabilmesi iin uygun artlarda kredi ve bor alnabilecek kaynaklarn

aratrlmas ve mevcut kaynaklara ilikin bilgilendirme, 6. Ham madde, ekipman, sigorta ve altyap hizmetlerinin ortak satn alma imknlar oluturma ve

bylece maliyet drme, 7. Kme fiziksel altyapsnn oluturulmas ve glendirilmesi.

11

4. Kmelenme ve birlii Biimleri irketler; tedarikiler, mteriler, rakipler ve kurumsal otoritelerin de iinde yer ald bir iliikliler btn iinde yer alrlar. Bu ilikilerin tamamnn baarl bir ekilde yrtlmesi sonucunda verim ve kalite ve bununla birlikte rekabet avantaj olarak ortaya kar. Kme iinde, ye irketler stratejik ibirliklerine giderek bu avantaj yaratrlar ve bundan kendileri ve kme adna fayda salarlar.

Kaynak: Cluster Management, A Practical Guide (2007). Deutsche Gesellschaft fr Technische Zusammenarbeit (GTZ) GmbH.

Kme iinde ibirlii genellikle u zellikleri tar:

1. birlii tamamen gnlllk esasna ve gvene dayaldr. 2. irketler kendileri iin bir katma deer beklentisi iinde olurlar. 3. irketler sahip olduklar gl zellikleri birlikte sinerjiye dntrmeye odaklanrlar 4. irketler sahip olduklar gl ynlerin bir ksm ile ibirliine giderler. irketin btn spesifik

gl ynlerine ynelik bir ibirlii olmayabilir. 5. Kme iinde ibirliinde irketler kendi zerkliklerini korurlar. 6. irketler ibirlii yaptklar alanlarn dnda rekabet etmeye devam edebilirler. 7. birlii irketler tarafndan srdrlr ve dardan mdahale gereklemez. 8. birliinin doas esnek, dinamik ve aktr. Bylece irketler yeni frsatlar doduunda

faydalanabilirler. 9. birlii yeni ilikilerin domasna neden olur. birlii zaman iinde yeni alanlara srayabilir. 10. birliinde tamamlayc zellikler deerlidir. 11. Ayn tedarik zinciri zerinde benzer teknoloji ve know-how a sahip olabilirler, bu durumda

ortak bir gelime alan yaratabilir ve bununla ilgili eitimler organize edebilir ve aratrma faaliyetine birlikte girebilirler.

Kme iindeki firmalar g birliktelii ile ortaya esiz bir sinerji karrlar.

TTFAK NASIL OLUUR

A ALANI

BECERLER KAYNAKLAR

BECERLER KAYNAKLAR

VARSAYIMLAR BEKLENTLER

FAYDALAR GVEN

FAYDALAR GVEN

VARSAYIMLAR BEKLENTLER

B ALANI

birlii Nasl Oluur?

12

4.1. Kme ii Firmalar Aras birlii

Kme iinde firmalar arasnda kurulacak olan ibirlii, kme varlnn temel nedenidir. birlii sreci genel olarak u aamalar izler:

1. Potansiyel kme yeleri zendirilir. 2. Stratejik planlama aamasnda yelere destek verilir. 3. Ksa dnemli pilot projeler gerekletirilir (Bu dnem iinde gven ilikisi geliir). 4. Stratejik projeler gelitirilir (uzun vadeli ve strateji odakl). 5. birlii zynetim srecine geer.

4.2. Kme ve Kme Dndaki Firmalar Aras birlii

Kme ve Sanayi Liderleri Arasnda birlii

yi bir a yapsna sahip olan bir kme, yabanc yatrmclar iin de cazibe merkezi haline gelebilir. Lider firmalar gelimekte olan lkelerde, KOBler iin potansiyel bir pazar olana sunarken dier yandan da, kme olarak ibirliine giden ye irketler, yeni renme srelerine girer ve daha modernize i yapma ekillerini deneyimleme frsat yakalarlar.

Kmeler sahip olduklar yerel rekabet avantajlar ile yabanc yatrmclar iin birer cazibe merkezidir.

4.3. Kmeler Aras birlii

Kmeler dier kmeler ile balar kurmal ve ibirlii iine girmelidir. Kmenin sadece kendi i dinamikleri ve kurduu yap iinde kalarak rekabeti olmas mmkn deildir. Kmeler aras ibirlii, kmelerin birbirlerinden renmelerini de destekler. Kyaslama, alma gezileri ve kme yneticileri arasnda bilgi alverii bu ibirlii srecine katk salar.

Kmenin ncelikle dier kmeleri tanmas ve faaliyetler hakknda bilgi alveriinde bulunmas, ziyaretler dzenleyerek ve iletiim skln arttrarak ortak proje giriimlerinde bulunmas nemlidir. Kmeler aras ibirlii de yine ayn ekilde gnlllk ve kazan-kazan yaklamna dayal olmaldr.

Kmeler aras ilikiler de yine dier kme ilikileri gibi resmi ve gayri resmi ilikiler ile olumu olabilir. Ortak proje gelitirme ve genel olarak ibirlii sreleri, kiisel ilikiler ile geliebilir. Dier taraftan resmi olarak, kmelerin belirli bir ana sektrde, kar amac olmayan bir dernek ats altnda bir araya gelmeleri mmkn olabilir.

Kmeler Aras birlii in:

1. Kme SWOT analizini yapn. Bu yntemle, kmenin sahip olduu avantaj ve dezavantajlarn tespit edin. Bu alma kme yelerinin, firmalarn, ibirlii kurulularnn birbirlerini daha yakndan tanmas iin byk bir frsat tekil eder.

2. Ulusal dzeyde kmelenme ile ilgili konferans, seminer ve kongrelere katln ve ev sahiplii yapn.

13

3. Dier kme ynetim ve yneticileri ile iletiim kurun ve kiisel ilikiler gelitirin. 4. Trkiyede bulunan kme alar hakknda bilgi edinin ve bu alara katln. (Bu alara katlm

sonucunda uluslararaslama faaliyetlerinin de n alacaktr.2) 5. EU Cluster Observatory ve Global Cluster Observatory vb. etkinliklerine katln. 6. Ulusal ve uluslararas Arac etkinliklerine katln.

4.4. Kme ve Destek Kurumlar ile birlii

Kmeler ve i alannda birlikler, odalar ve i destekleme kurulular ile eitim, teknoloji, ithalat ve ihracat ya da finansal konularnda ibirlii sz konusu olabilir. Kme yelerinin oda, dernek veya birliklere bak asnn net olarak bilinmesi gerekir. KOBler zellikle i alannda kurulmu olan birliklerin ve odalarn ncelikli olarak byk kurululara hizmet veren organizasyonlar olduunu dnme eiliminde olabilir.

2 Kmeler iin Uluslaraslatrma Stratejisi Oluturma ve Kme Tantm, Eyll 2012. Ekonomi Bakanl.

Dier kmeler ile ibirlii kurulmadan nce dikkat edilmesi gerekenler unlardr:

1. Dier kme ile balantya gemeden nce fayda analizinin iyi yaplmas gerekir. Balantya geilecek olan ve ibirlii dnlen kmenin salayaca avantaj ve dezavantajlar gzden geirilmelidir.

2. birliinde her iki kme iin de fayda yaratacak alanlar tespit edilmelidir. Bu srdrlebilir ibirlii iin gerekli bir n kouldur.

14

5. Kmelerde ibirliini salayan faktrler nelerdir?

Kme iinde ibirlii ancak kazan-kazan yaklam ile mmkn olur. Byle bir sistem iinde yeler ibirliinin, kendileri ve ibirlii yapacaklar dier yeler iin olumlu sonular getireceine dair bir ngr iindedirler ve uzun vadede ilikide kalmaya gnll olurlar. birliinin baarsnda aadaki faktrler nemli rol oynar:

1. Kme yelerinin uzun vadeli entegrasyonu 2. Kmenin yeler tarafndan da sahiplenilen ortak bir

vizyon, misyon ve hedeflerinin olmas 3. Kmenin snrlarnn net izilmi olmas, ncelikli alma

alanlarnn ve hedeflerin yeler tarafndan ak ekilde anlalm olmas 4. Kme ortamnda yeler arasnda gven duygusunun gelimesi 5. birlii avantajlarnn belirlenmesi ve yelere aktarlmas 6. birlii iin gerekli alt yap (iletiim, teknoloji, organizasyon vb.) almalarnn yaplmas ve

zaman iinde ihtiyalara karlk gelecek ekilde gelitirilmesi 7. Kmenin kapsaml bir hizmet portfyne sahip olmas. Bu hizmetler rnek

Pazarlama ve Halkla likiler, hracat ve thalat Tevikleri, Mesleki ve Profesyonel Geliim Eitim ve Programlar, Aratrma ve Gelitirme, Ortak Kullanm Alanlar (laboratuvarlar vs.), Ortak Tedarik ve Satn Alma, nsan Kaynaklar Hizmetleri, hale Bilgilendirme Sistemi, olabilir.

8. birliinin desteklenebilmesi ve yeni ibirlii olanaklarnn gelitirilebilmesi iin uzun vadeli ve

srekli a ynetimi 9. Yeni geliim ve deiimler karsnda zamannda tepki vermek

Aratrmalar yerel retim alarnda yer alan aktrlerin uzun vadeli ibirliini deerli bulduklarn ve i memnuniyetini ksa dnemli karlla gre daha fazla tercih ettiklerini gstermektedir (Uzzi,1997). Kme iindeki yakn ve sk ilikiler ayn zamanda giriimci bir ruhu beraberinde tamaktadr.

15

6. Kmelerde birlii in Atlmas Gereken 10 Adm

6.1. birliine Dayal, Katlmc ve Gl Bir Kme Kltr Yaratn

Corafi yaknlk bir yandan yeler arasndaki yz yze ilikiyi desteklerken, dier yandan da firmalar arasnda gven, kurumsal normlarn ve ibirliinin oluumunu tevik eder. Ortaklk zemini yaratacak olan kme kltrnn oluumunda, kme yneticisinin inisiyatifi dorultusunda bilinli bir aksiyon plan izlemekte fayda vardr. Kme iinde ibirliinin salanmas ve kme giriiminin baarl olabilmesi iin kme kimliinin gelitirilmesi gereklidir. Kme kimlii, yelerin aidiyet duygusunu olumlu ynde etkiler ve kmenin srdrlebilirliini salar. Kme kimlii kme yelerinin gven duygusunu besleyecei gibi dier yandan da yelerin ibirlii ve kmeye aidiyet duygularn da pekitirecektir. Bu konuya ilikin farkndalk faaliyetlerin arttrlmas ve kme kimlik tantm faaliyetlerinin gerekletirilmesi gereklidir. Bu kapsamda kmelenme almalarnda ortak bir zemin yaratabilmek iin yeler arasnda aadaki konularn deerlendirmesi gerekmektedir:

1. Kmenin tanmlanmas 2. Kmenin snrlarnn anlalmas- Kmenin snrlar sektrel ve kurumlar dzeyinde rekabet

iin gerekli balarn tanmlanmas ile aklk kazanr. (Porter,1998) 3. Kme kimliinin netletirilmesi

Kme balam itibara dayal gl yaptrmlara dayanr. Bylesi bir balamda kiiler aras ilikilerde gven ve kme dzeyinde itibar, yaptrmlar ile desteklenmektedir. Bu bir taraftan frsat davranlarn ortaya kmasna dair riskleri drrken, dier taraftan da rafine edilmi iyi bilginin paylamn kolaylatrr. Kmeler iindeki aktrler arkadalk balarna sahip olduklarnda nemli ve birbirlerini ileriye tayacak olan bilgileri aralarnda paylarlar. Bu kimseler sosyal ortamlarda daha fazla bir araya gelir, le yemeklerinde ve kahve molalarnda birlikte vakit geirirler.

Ortak Akl ve Anlam Yaratn

Kme yelerinin arasnda gven oluumu ve ibirlii iin ortak alan ve anlay gelitirilmelidir. Kltr dier her trl yaplanmada olduu gibi kmelerde de birliktelii tevik eder, adaptasyonu salar ve gelecee yn verir. Ortak kltr olmadnda, yeler arasnda zihinsel mesafeler korunur.

Schein (1992) rgt kltrn u maddelerle tanmlamaktadr: Hakim deerler toplam yeleri tarafndan paylalan temel

dnce ve inanlar rgtte ilerin yaplma tarz ve kullanlan

yollar

16

Kme yeleri arasndaki zihinsel uzaklklar ortadan kaldrmaya almak u nedenlerle nem tar:

1. Btnleyici ve tamamlayc yetkinlikleri ve becerileri ortaya koyabilmek 2. Bu becerileri ortak hedef dorultusunda kullanabilmek 3. Birbirini anlamak

Kme yeleri arasnda, ortak dil, metaforlar, semboller, mitler ve riteller gibi kendi zel simge sistemlerinin geliimine destek olunmas nem tekil eder.

6.1.1. Kme Vizyonu

Kmenin baars iin ortak bir vizyon oluturulmas zorunluluktur.

birliini srekli klacak olan dier bir konu ise kme vizyonudur. Kme vizyonu uzun vadeli gelecekte (rnein be ile on yl arasnda) kmenin neyi baarmak istedii ile ilgili, ilham verici bir tanmlamadr.

Vizyon kme kltrnn nemli yap talarndandr ve:

Kme iindeki ilikilerde sreklilik salar. Stratejik planlama yaplabilmesi ve ibirlii gelitirilecek alanlarn tanmlanabilmesinin n

kouludur. Kme yelerinin ayn yne bakabilmelerini salar. Kme aktrlerinin abalarn ayn ynde ortak klmalar ve dier yandan ibirlii yapmalar iin

de gereklidir. Kmenin ynnn tayin edilmesi, deerlerin belirlenmesi ve kurum kltrnn geliiminde

nemli bir basamaktr. Kme iinde oluturulmak istenen ortaklk modelinin de temelini oluturur.

Kmenin gelecekte nerede olmasnn istendiine, kme vizyonuna dair bir uzlama olmad durumda, kmeyi bu istenen yne doru tayacak olan aksiyonlarn planlanmas ve geree dntrlmesi de

Milli Kltr ve Kme Kltr Kmenin ait olduu milli ve blgesel kltr yaps kmenin geliimini de etkilemektedir. rnein Hindistanda kast yaps sosyal yaptrc etkiyi yaratmaktadr. talya kmelerinde gven ortak kimlikten daha ok, ortak anlay ve iletiimle olumaktadr. Pakistan kmelerine bakldnda ise kmelenme evresinin banda kurumsal yelikler gven oluumuna etki ederken, dier evrelerde gvenin doasnda da deimeler gzlenebilmektedir. Japonyada ise etik ve ahlak zerine kurulmu bir ilikisel szleme grlmektedir ki bu karlkl iyi niyet ile balantldr ve Japon toplumunun kltrn de ok iyi yanstmaktadr.

17

zorlar. Aratrmalar uzun vadeli ve belli bir vizyona hizmet eden ibirliklerinde, aktrlerin frsat davrantan daha fazla kandklarn ortaya koymaktadr.

Kme liderinin grevlerinden biri vizyon gereklilii konusunda yeleri ortak noktaya tayabilmektir. Kmelenme srecinin en zorlu basamaklarndan biri olan ortak vizyon gelitirme srecinde, tartmalara katlmaya hevesli ye bulmak zor olabilmektedir.

6.1.2. Kme Misyonu

Kme misyonu, kmenin varlnn nedenlerini tanmlamaktadr. Ayn zamanda misyon, kme vizyonun gereklemek iin hangi roln stlenildiini de anlatmaktadr.

6.1.3. Normlar ve Deerler

Bir toplumun iinde bireyler tahmin edilebilir, drst ve ibirliki davrandklarnda gven olumaktadr. Bu ise bireylerin ortak normlar btnne

ball ile ilintilidir. (Fukuyama ,1995)

Kmelerde paylam, olmazsa olmaz bir unsurdur. Ekonomik aktrler resmi ve gayri resmi kurallarla evrelenmilerdir. Kltrel, etnik veya aile ve arkada balarna dayanan gven, kme baarsnn temelinde yer alr. Aktrler, dierlerinin kltr iinde yer alan davran normlarna uygun davranlacan varsayarlar. Kmelerde youn bir sosyal kontrol gzlemlenmektedir. Sk anlamalar ve hukuki yaptrmlardan ok daha etkili bir yntem olarak sosyal yaptrmlar devreye girmektedir. Sosyal yaptrmlar, kiilerin sistem dna atlmas, knanmas ve itibarn zarar grmesi gibi tanmlanabilir. Bu tr bir sosyal kontrol mekanizmas kme yelerinin de frsat davranlar iine girmesini engellemektedir.

Vizyonu olutururken: 1. llebilecek deerler oluturmak ve 2. kme yelerine vizyonun kendilerine salayaca avantaj ve frsatlar net olarak

aktarmak vizyonun yeler tarafndan daha hzl sahiplenilmesini salayacaktr.

nemli! 1. Vizyon ve misyon kme paydalar ile ortaklaa oluturulmaldr. Bunlarn birletirici ierikte

olduundan emin olunmaldr. 2. Kme amalar blgesel ihtiyaca ynelik oluturulmaldr ve amalarn SMART (Specific-spesifik,

Measurable-llebilir, Attainable-ulalabilir, Realistic-gereki, Time Bounded-zamana ayarl) olduundan emin olunmaldr.

3. Vizyona bal eylem odakl stratejiler gelitirilmelidir.

18

zelikle refah yaratmak isteyen bireyler, ibirlii iinde bulunmay anlaml bulmaktadr. Burada tekrar eden alveriler, aktrlerin birbirleri hakkndaki bilgilerini arttrrken, dier yandan da gven iin gerekli olan ortam glendirir. Bireyler tandklar kii ve irketler ile alveri yapma eilimindedirler. Bylelikle kendi iinde youn alveriler gerekletiren bir grup aktre ve dikey pazar ilikilerinden kaynakl bir bilgi akna da sahip olurlar.

Her kmenin kendine has ortak paylalan normlar, deerleri ve anlayla birlikte oluan bir kltrel yaps vardr. Kmeler ncelikle milli ve blgesel kltrden etkilenmektedirler. Bu kltrel yap gven ve sosyal sermayenin de devreye girmesi ile zenginleir.

6.2. Liderler Grubu Oluturun

Liderler grubu genellikle kme yneticisi tarafndan oluturulur. Kme lider grubunun en nemli zellii kamu tarafndan oluturulmamas, ilk etapta resmi olmayan bir yapya sahip olmasdr. Kme yneticisi, ynetimde yer alacak liderler grubunun oluturulmasnda nc rol oynar. Grup bamsz bir yap tarafndan ynetilir ve kmenin ynetiiminden sorumludur. Liderlik grubunda, ana sektr, ncelikli destekleyici sektrler, niversiteler, kamu kurumlar temsil edilir. Bylece liderlik grubu kendi bana, byk bir an temsili haline gelir. Kmenin merkezinde yer alan 6-8 kiiden oluan bu grup, gnllk esasnda bu grevlerini yerine getirirler. Grubun birbirleri ile almaktan memnun kalacak kiilerden seilmesi nemlidir. Bu grup, kme iinde ilerin yolunda gidip gitmediine ilikin bir n bilgi salar. Kme yneticisi liderler grubunu kurmadan nce bu kiileri izlemeli ve olumlu grup dinamii yaratabilecek kiileri bir araya getirmelidir.

Kapalar Kuyumculuk Kmesi ve Bir Deer Olarak Ahilik Gelenei:

Kuyumculuk kmelerinde ilemler szlemeler yerine szler ile gerekletirilmekte ve i faaliyetleri gvene dayal olarak yrtlmektedir. Kmede deer zinciri boyunca el deitiren rnlerin tartlmaz deeri ilikilerin tad riski arttrrken, alveri iinde olan taraflar bu riski almaya ve gven duymaya isteklidirler. Kapalar kuyumculuk kmesi kkl tarihi ve norm ve kurallar btn ile ibirliini youn olarak yaamaktadr. Kme aktivitelerini tarihsel normlar, deerler ve geleneksel operasyon sistemi ile yrtmektedir.

Ahilik gelenekleri bu sektrde halen etkisini srdrmektedir. Ahilik kendi kurallar olan Seluklu ve Osmanl dnemlerinde Anadoluda yaayan halkn sanat, ticaret, ekonomi gibi eitli meslek alanlarnda yetimelerini salayan, onlar ahlaki ynden yetitiren, alma yaamn iyi insan meziyetlerini esas alarak dzenleyen bir rgtlenmedir. Gnmzn esnaf odalarna benzer bir ilevi olan Ahilik iyi ahlakn, doruluun, kardeliin, yardmseverliin ksacas btn gzel meziyetlerin birletii bir sosyoekonomik dzendir. Kapalar kuyumculuk kmesinde yer alan yeler bu normlara aykr davranan kiilere herhangi bir formel yaptrm uygulayamamakta ancak knama, kmeden dlama gibi biimsel olmayan yaptrmlar ile caydrc olmaktadr.

19

6.3. Kme Hedeflerini Ve Atlacak Admlar Netletirin.

Vizyonun ve bu vizyona ulamak iin atlacak olan admlarn netletirilmesi belirsizlik duygusunun azalmasna neden olur. Bu admlar belirlerken yelerden destek almak ve sonrasnda ortaya kan plan iin onay almak deerlidir. (yelerin onay olmadnda ibirlii iine girmeleri de zorlamaktadr.) Hedeflere ve atlacak admlara, kme yneticisi tarafndan organize edilecek ve yelerin de katlmnn saland atlye almalarnda karar verilebilir. Ortak kararlar daha ok sahiplenilecektir.

Ana hedefler ve buna ilikin atlacak admlarn netletirilmesinin ardndan, ksa dnemli aksiyonlarn tanmlanmasna geilmelidir. Bunlarn tanmlanmasna u balklar dikkate alnmaldr:

1. Kme iindeki yelerin beceri/zel yetkinlikler/bilgi/balantlar hakknda detayl bilgi toplamak 2. Gerekli kaynaklar tespit etmek 3. Beklenen sonular tanmlamak

6.4. Pazar yi Analiz Edin. Mteri htiyalarnn Ne Olduunu Bilin.

Gnmzde mteriler daha talepkar, irketler ise rnler ve fiyatlar hakknda daha fazla bilgi sahibidirler. Bu nedenle farkl, zgn ve kaliteli hizmetler ve rnler sunmak deerli hale gelmitir. Kme yelerinin mterilere, daha iyi kalitede rn ve hizmetler sunmalar amacyla ortak standartlar gelitirmeleri (kme garanti ve standart belgeleri); iletiim aralar kullanmalar; ve ortak datm kanallar kullanma gibi pazarlama faaliyetleri, mteri tarafnda gven yaratacaktr.

Kme iinde yer alan irketler birbirlerini tamamlar ve btnler bir nitelik aldklarnda, kmede yer alan bir aktrn olumlu katks mteriler gznde dier aktrlere ilikin olumlu bir izlenim yaratmaktadr. Kme iinde salanacak olan rn ve hizmetlerin koordineli devam etmesi, kalitenin arttrlmas ynnde de bir katk salamaktadr.

Kmenin pazarda nasl konumlanacan planlamak nemlidir. Bu amala aadaki admlar atlmaldr:

1. Pazar analizi yapn. Bu analiz aadakileri kapsamaldr: potansiyel hedef gruplar i ve d mterileri rakipler ve trendler

rnek liderler grubu:

Kmenin ana firmalarndan byk, orta ve kk lekli ve yeniliki irket Ynetim Kurulu Bakan/Genel Mdr

Ana Sektr iin kritik nem tayan yerel tedariki firma sahibi Ana hammadde tedarikisi firma sahibi Yerel niversitenin ilgili faklte dekan Ticaret/Sanayi Odas Bakan Yerel KOSGEB Hizmet Mdr hracat Birlikleri Bakan/Genel Sekreteri Vali Yardmcs Belediye Bakan Yardmcs Kaynak:MOSIT

20

2. Pazarlama stratejisi gelitirin3

Farkllatrma stratejisi Toplam maliyet liderlii Odaklanma

3. Pazarlama Karmasn oluturun

rn Fiyat Promosyon (Tantm vs.) Yer ve datm kanal karar

6.5. Markalamaya Odaklann

Kmenin marka haline gelmesi, kme yeleri ve dier aktrler iin kmeyi bir cazibe merkezine dntrrken dier yandan kme yelerinin ortak bir ama ve kimlik emsiyesi altnda toplanmalarn salar.

Kmelerin gl bir marka imaj oluturabilmeleri, kme iindeki ibirliini arttraca gibi kme dnda kalan aktrlerin de ilgisini olumlu anlamda ekecek ve kmeyi cazip klacaktr. Kmenin markalamas, kmenin ulusal ve uluslararas rakiplerden ne ekilde farkllat ve ayrt ile fikir verir. Bylelikle kme markas kendi bana bir rekabet avantajna dnr. Kmeyi farkllatran konu, kmeye ait, farkl, inovatif ve kaliteli rnlerin ve hizmetlerin gelitirebilmesidir.

Marka oluumunda, taklit edilmesi ve kopyalanmas zor, kmeye ve kmenin ait olduu blgeye zg olan hedeflenmelidir.

Kme kltr, kme etik anlay, normlar ve deerleri de marka imajn glendirecek konulardr. Gl bir kme kltr ve beraberinde gl bir marka imaj, kmeyi katlm asndan daha cazip klacak ve bylelikle ibirlii frsatlar da artacaktr.

3 Kmeler iin Tedarik Zinciri Ynetimi Klavuzu

21

6.5.1. Kme Markalama Sreci

Kaynak: TendensorCluster Branding and Marketing- Handbook on Cluster Brand Management adapte edilmitir.

Aama 1 - Harekete Geirme ve Planlama lgi ekin, katlm salayn ve planlama yapn!

Paydalar arasnda markalama sreci ile ilgili uzlama salayn Paydalarn marka gelitirme srecine katkya hazr olduunu teyit edin. Markalama sreci ile ilgili ynetim alt yapsn hazrlayn Sre yneticisi atayn Liderler grubunu harekete geirin Gerekli grmeniz durumunda, markalama konusunda bir danman yardm aln. Sre ile ilgili finansal destei salayn

Aama 2 - Aratrma Ve Analiz

Marka kimlii, imaj ve gcn tanmlayn!

Marka kimlii ve imajn tanmlamak iin odak grup almalar yapn Aratrma teknikleri kullann, kmenin imajna ynelik i ve d aktrler ile mlakatlar yapn. Aratrma sonularnz raporlayn. Kmenin itibar, imaj ve karakterine ilikin btn bir fikir gelitirin.

Aama%1%Harekete%Geme%ve%

Planlama%

Aama%2%Ara3rma%ve%%

Analiz%

Aama%3%Sre%

Aama%4%Strateji%

Aama%5%Uygulama%

%

%Aama%6%

YneCm,%zleme%ve%Deerlendirme%

%

22

Aama 3 - Sre Marka platformunu oluturun!

Paydalar bir araya getirecek yaratc atlyeler dzenleyin. Paydalarn kmenin vizyonuna ilikin deerlendirmelerine nem verin. Bylece paydalarn

sreci sahiplenmesini salayabilirsiniz.

Aama 4 - Strateji

Ana markalama stratejisine karar verin!

Markalama stratejisi zerinde anlama salayn. Kmeyi nasl cazip klacanza karar verin. Kme ana deerleri ve pozisyonu ile ilgili bir marka platformu oluturun. Pazarlama iletiimini nasl yapacanza karar verin (hedef kitle ve kanallar, ara ve aktiviteler

vs.).

Aama 5 - Uygulama

Harekete gein!

Kme markas ile ilikilendirilebilecek aktrleri bir araya getirin Uygulamada katk salayabilecek alar harekete geirin Yksek katlml aktiviteler dzenleyin Eitim programlar organize edin. Sosyal medyay kulann. Halkla ilikiler ve medya ilikilerine younlan. Gelitirilen deerler ve vizyon erevesinde kk projeler ile balayn.

*Bu aamada en byk problem, markalama sreci ile ilgili liderin roln yerine getirememesi ve reklam ve tantm iin yeterli btenin olmamasdr.

Bu aamada aadaki sorulara cevap arayn: 1. Kme olarak biz kimiz? 2. Kmenin dardan imaj nasl? 3. Kme olarak hangi szleri verdik? 4. Bizi kme olarak, dier kmelerden farkllatran nedir? 5. Marka kaynaklarmz neler? (rnein, kme evresinde kmenin marka deerini olumlu etkileyecek

baka markalar var m? Akademik, ticari, turistik vb.)

23

Aama 6 - Ynetim, zleme Ve Deerlendirme

Sreci takip edin!

Markalama srecinin ynetiim ve ynetiminin yolunda gittiinden emin olun. Marka imajn takip edebilmek iin saha aratrmalar yapn, mlakatlar gerekletirin. Gndemi takip edin ve markalama sreci ile ilgili gerektiinde revizyona gidin. Markalama srecine enerji katmak iin paydalar ile iletiimde kaln. letiim ve pazarlama aralar, sosyal medyay ve web sitelerini gzden geirin.

6.6. Kmenin Tantmna Arlk Verin

Kme tantm kmenin sorumluluk alanlarndan birisidir. Tantm faaliyetleri gl olan bir kmede yelerin ibirlii motivasyonu da daha yksek olmaktadr; yelerin tannrlk dzeyleri artmaktadr. Kmenin tantm iin aadaki aktivitelere arlk verin.

Ulusal ve uluslararas kurum, birlik, kurulu ve kiiler ile iletiimde kaln. Sosyal sorumluluk projelerinde yer aln. Ulusal ve uluslararas konferanslara katln. Fuarlara katln. Medya kanallarnn kullann, rnein basn bltenleri ve basn aklamalar yapn. A atlyeleri organize edin ve dier a aktivitelerine katln.

6.7. Alara Katln ve Alar Ynetin

Baarl bir kme giriimi pek ok farkl unsurun birbiri ile balantlarnn kurulmas ile mmkn olur. zel sektr, kamu ve destek kurulularn belli bir ama etrafnda bir araya getirebilen kmelerin verimlilii artar. Bu nedenle kmeler, resmi ve resmi olmayan alarn iinde yer almal ve bu alarn ynetimine zen gsterilmelidir. Alara ve a oluturmaya olan ihtiya gnmzde:

bilginin rtk doas renmenin, teknoloji ve inovasyonun neminin hzla artmas AR-GE almalarnn riskli ve maliyetli olmas, evredeki deiimler, kreselleme, artan ve younlaan rekabet

nedenleriyle nem kazanmtr. Bu durum zellikle KOBler zerinde daha youn bir etki yaratmaktadr.

24

Kmelerin ak sistem olmalar nedeniyle, kmelerin iinde bulunduklar a da esnek yapdadr. Kmeler kendi snrlarnn dna kabilmeli ve kendi alanlarnda lke iindeki gelimelerin ve kresel trendlerin farknda olmaldr. D balantlar kurmak, en iyi uygulamalarn farknda olmak ve kyaslama yapmak kmenin izole kalmasnn nne geer. Bu ekilde kme kendini yeniler. D alar ile balantlar kurmak, zel sektr dnda birlik, oda, niversite ve dier kamu kurulular ile iliki kurmak, yeni formlarda ibirliklerinin oluturulmasnda kolaylk salar.

6.7.1. Kme Alar

1. Kme yeleri Arasnda Balar

Bir blgede kendiliinden oluan ilikiler aktrlerin renme srelerini hzlandrmaktadr. irketler arasndaki ekonomik ve sosyal alar, yenilikiliin ve verimli uygulama rneklerinin ortaya kmasna neden olmaktadr.

Kme iindeki yelerin her birinin kendi gemi sosyal ve i yaamlarndan getirdikleri alar mevcuttur. Kme iin bu alar, ok deerli bir sosyal sermaye barndrr. Bir kmenin snrlar ile o snrlar dnda kalan aktrleri birbirine balamak iin kme iindeki her bir aktr, ayn zamanda bir arac/broker roln oynar. Bir kme iinde arac/broker pozisyonunda olan kiilerin bu rol yerine

Sosyal Sermaye: Kmelenmenin nsan Boyutu

Kmelenmenin baars byk oranda, kmelenme amacyla bir araya gelmi olan insanlarn kurduklar ilikilerin ve an kalitesine baldr. Bu balar genellikle resmi olmayan balardr ve resmi kurum ve kurulular tarafndan desteklenir. Balarn en verimli olduu ekli, bir araya gelen insanlarn yerel sektrel dzeyde eitli ilikileri hali hazrda kurmu olmas ve kendi aralarnda belli bir lde diyalog ve gvenin olumu olmasdr.

Silikon vadisinin baarsnn arkasnda yatan nedenlerden biri de yneticiler, mhendisler ve giriimciler arasnda yaratc bir sinerjinin yaratlmasna imkn veren bir sosyal a olumu olmasdr. Bu yaratc sinerji daha sonra i alanndaki rekabeti, teknoloji alannda inovasyon iin ibirliine dntrmtr. Silikon vadisinde restoranlar, barlar ve partiler mhendislerin bir araya geldii ve fikir alveriinde bulunduu ortamlar haline gelmitir. Bu resmi olmayan diyaloglar rakipler, mteriler, pazar ve teknolojiler hakknda gncel bilginin kayna olmulardr. Bunun tesinde benzer ilgi alanlarna ve hobilere sahip olan kiiler daha sk bir araya gelmeye balamlardr. Silikon vadisinde sosyal etkileimin nemini fark eden ekonomik aktrler bu a frsatlarndan yararlanmak iin bu tr uygulamalar resmi yaplanmann bir paras haline getirmeyi tercih etmilerdir. Bunun sonucunda pek ok dernek ve birlik ile youn bir a yaps gelitirilmitir (Benner, 2003).

Alar esnek ancak deiken bir rgt yapsdr ve a gelitirme aadakiler arasnda bir denge arayn tanmlar (Sorensen 1996): Bamlla kar bamszlk/karlkl bamllk atmaya kar ibirlii Frsatla kar gven Gce kar ortaklk Kaynaklar zerinde kontrole kar kaynaklara

eriim Sk yaplanmaya kar esneklik

25

getirmesi kmenin, kme dnda tantmn, da yaylmn ve yeni kaynaklara eriimini gl bir ekilde destekler. Arac/broker olan yeler kendi hali hazrda sahip olduklar sosyal sermaye ile kme arasnda balar kurmaya baladnda, kme esiz bir kayna kullanmaya balar.

2. Kmeler Aras Balar

Kmeler aras balar kazan- kazan temelinde kurulur ve genellikle ilk bata karlkl ziyaretler, bilgi alverii ile balar ve daha sonra ortak projeler gelitirilebilir. Kmeler aras balar genellikle gayri resmi balardr. Bunlar boyutta olabilir:

1. Yerel balantlar 2. Ulusal balantlar 3. Uluslararas balantlar (Bkz. Kmeler iin Uluslararasllatrma Stratejisi Oluturma ve Kme

Tantm Klavuzu)

Resmi kimlik tayan kmeler aras alar da sz konusu olabilir. Buna rnek olarak Cluster Colloboration Platform (http://www.clustercollaboration.eu/) ve European Cluster Excellence Initiative (http://www.cluster-excellence.eu/club.html) verilebilir. Bu gibi kmeler aras resmi yaplara belirli bir aidat denerek ye olunur. Bu yaplar aadaki imknlar salar:

1. Deneyim paylam 2. Eitim, kongre ve benzeri organizasyonlar takip edebilme ve bunlarn salad a

ortamndan faydalanma 3. Bilgi Al Verii 4. Kme iindeki firmalara dorudan eriim

Bu a yaplarnn iinde kme yneticileri iin zel olarak tasarlanm alar da mevcuttur. European Cluster Excellence Initiative bnyesinde yer alan Cluster Managers Club bu alara bir rnek olarak gsterilebilir.

6.7.2. Kmelerde A Gelitirme Ve Ynetimi in:

1. Birletirici olarak rol oynayan, ticaret ve sanayi odalar, meslek birlikleri, irketler ve dier

aktrler arasnda a kurun. 2. Projelerin hayata geirilmesinde Ar-Ge kurulular, niversiteler, eitim kurumlar ve sanayi

kurulular ile balar kurun. 3. Kmelenme konusundaki ulusal/uluslararas etkinliklere kme ynetimleriyle aktif katln. 4. Kmelerin ilgili ulusal ve uluslararas veritabanlarna (rnein: Cluster Collaboration Platform)

kayt olun. 5. alannda seminerler, atlyeler, konferanslar, sosyal aktiviteler dzenleyin. 6. Yazl iletiim materyalleri paylan (basn-haber bltenleri). 7. Halihazrda yaplmakta olan konferans, sempozyum vb. gibi faaliyetlerin bir paras olun (bu

maliyetleri dren bir seenektir ve daha byk kitlelere ulamay salar).

26

8. Kme web sayfasn gncel tutun. 9. Pazarlama aralarn (web, duyurular, yelerin kiisel web sayfalarnda yer almak) kullann. 10. Uzun soluklu tartma ve fikir alverileri gerektii durumlarda, zel atlyeler ve toplantlar

dzenleyin. 11. Kmelerin web sitesi, basn-haber bltenleri ve dier tantm aralarn kullann. 12. E-ticaret web sayfalarna ye olun. 13. Kme yelerinin kendi web sitelerinde kmenin tantmn yapmalarn salayn.

Alar srekli olarak izlenmeli ve beslenmelidir.

6.8. Ortak Giriim Olarak birlii Projelerinin Oluturulmasna Destek Verin.

Kme yelerinin ibirliinden salayacaklar faydalar gz nnde bulundurulduunda, kme giriiminin ibirlii projeleri gelitirmesi gereklidir. birliine ynelik faaliyetler ile birlikte kmelenme projesinin genel amacna ynelik olarak, sadece irketler baznda deil genel ekonomik yapnn srdrlebilir geliimi de salanmaktadr. Ortak giriim olarak ibirlii projeleri gelitirebilmek iin:

1. Kme paydalarna ibirliinin faydalarn aka anlatn. 2. Ana belirsizlikler iyi tanmlamak ve eylem plannda gz nnde bulundurun. 3. Potansiyel proje ortaklar ile balantlar kurun. 4. AR-GE kurulular, eitim kurumlar ve zel servis salayclar ile ibirliini salayn. 5. novasyon kapasitesinin arttrlmasna ynelik almalar yapn. 6. yeler iin ibirliini cazip hale getirebilmek iin destek programlar oluturun. 7. birlii projeleri iin bir i ajans kurulmas ve projelerin izlenmesini salayn. 8. Web tabanl bir eleme sistemini oluturun. (Web sayfasnda yelerin listesinin, ibirlii

frsatlarnn ve etkinliklerin takviminin gncellenmi ekilde bulundurulmas gereklidir) 9. Ekipman paylam sistemini oluturun. 10. Elektronik ktphanelere eriim salayn 11. Uzmanlk desteini (rnein, kmelerdeki yelerine ihtiyalar dorultusunda mteri ilikileri

ynetimi, tedarik zinciri ynetimi, marka ynetimi, pazarlama iletiimi gibi zellikli alanlar) salayn.

12. Sektrn deer zincirinde yer alan tm irketleri dahil edin. 13. Belirlenen ibirlii alanlarna ynelik finansal aralar salayn.

Bu projeler aadaki alanlarda olabilir:

ARGE retim Pazarlama Lojistik Bilgi Teknolojileri Uluslararaslatrma Organizasyon Marka

27

6.9. Ksa Dnemli Getirilere Odaklann

birlii iin kmelenmenin ilk aamalarnda ksa vadeli, kk ve olumlu ktlara odaklann ve bu olumlu sonular kme yeleri ile vakit kaybetmeden paylan. Ksa vadede gelen baar ve faydalar, kme iinde ibirliine olan istei arttrr ve kaynaklar kullandrtma ynnde motivasyon salar. Ksa dnemli getiriler ayn zamanda, kmenin belli bir hzn altna dmesini engeller. Kme yneticisinin, byk projeleri, kk paralara blerek planlamas ve uygulamaya geirmesi gerekir.

6.10. Deiime Ayak Uydurun ve Kmeyi Gncel Tutun

Kmede ibirlii sreleri ile birlikte geni bir aa ulaan yelerin zaman iinde talepleri farkllaabilir. Kmenin bu taleplere hzl bir ekilde cevap verebilmesi gerekir. Kme yneticisinin d evredeki geliimleri ve kmenin geliim srecini yakndan izlemesi gerekir. Bunun iin:

Kyaslama yapn. Kmenin yetenekleri ile ilgili boluklarn farknda olun; geliim alanlarn tespit edin. ngrl olun ve giriimci ruhunuzu koruyun.

28

7. Kme Yneticisi ve Kme birlii

Kme yneticisi bir yandan kme yeleri iin ibirlii alanlar gelitirmenin yollarn aratrp, yeler ile paylarken dier yandan da yeleri birliktelik bilincine tayarak, ortak giriimlerde bulunmalarna destek olmaya almaldr.

Kme yneticisinin grevi yalnzca aratrma ve analiz yapmak ve bunlar raporlamak deildir. Ynetici, kme

yelerinin ibirlii iinde olmalar ve ortaklklar kurmalar iin aksiyon almaya odaklanmaldr.

7.1. Kme Yneticisinin Sahip Olmas Gereken zellikler: Kme Yneticisi zellikler ark

ngr'

rgtleme'

D'Yaylm'

Giriimci'Ruh'

Sosyal'Entegrasyon'

29

ngr4

Kme yneticileri, ngr sahibi bir ynetici olarak kme almalarnda sadece kendilerine tanmlanan ilerle yetinmemeli, firmalar adna karl olabilecek dier ihracat sektrlerinin aratrlmas vb. gibi ileri de stlenmelidirler. Stratejik Gelitirme ve stihbarat bu adan en nemli iki aratr. rnein, yeni bir pazara gidildiinde beklenmeyen durumlarla ve yeni i frsatlar ile karlamak mmkn olabilir. Bu anlamda kme yneticisi:

1. Stratejik hedefler ve vizyon yaratabilmeli ve kme yelerini bu hedefe yneltebilmelidir. 2. Kme yelerinin rolleri ve sorumluluklar ile ilgili varsaymlarn ve zihinsel modellerini

gelitirebilmelidir. 3. Kme yelerinin inovasyon performanslarn arttrmak adna yaratc fikirler sunmaldr. 4. Kme iinde ve kme dnda kmelenmeyi vurgulamaldr. 5. Kme yelerini ortak hedefe motive etmelidir.

rgtleme

Kme ibirlii srelerinde rgtleme nemli bir zelliktir. Firmalarn zaman deerlidir. Toplant, etkinlik organizasyonu ve ortak faaliyetlerde bu adan baklrsa hem firmalarn katlm dzeyi, hem kme ynetimin itibar ve gvenilirlii artacaktr. Kme yneticisi:

1. Ana kurallar belirleyebilmeli ve bunlarn uygulanmasnda takipi olmaldr. 2. Kmedeki firmalarn ve dier katlmclarn bekledikleri hizmetleri kendi z kaynaklar veya

kamusal fonlarla eitli projeler kapsamnda hazrlamaldr. 3. Kompleks proje aktivitelerini planlamal, takvimlendirmeli ve koordine etmelidir. 4. Kme performansn takip iin kme yelerinin standartlar oluturmalarna destek vermelidir. 5. Karar verme srelerinde ve problemlerin sistematik biimde zm iin toplantlar

planlamal ve gerekletirmelidir.

Sosyal Entegrasyon

Firmalar ve kmenin dier paydalarn sk sk bir araya getirmek kmelenme ruhunun gelimesini, kme ii arkadalk ve ibirlii istekliliini artracaktr. Firmalarn iyerlerinde de toplantlar dzenlenebilir. Firmalarla ilikilerde btn firmalara eit mesafede durmak kme yneticisinin konumunu ve gvenilirliini artracaktr. Kme yneticisi:

a. Karlkl gven, kabul ve ibirliini desteklemelidir. b. Farkl fikirlerin ak iletiimini salamak ve kolaylatrc rol oynamaldr. c. yeler arasnda oluabilecek atmalarda arabuluculuk yaplmal ve irketlerin entegre

zmler bulmalarna yardmc olmaldr.

4 T.C. Ekonomi Bakanl www.kobikumelenme.gov.tr web sitesi, 2010/8 URGE blmnde bulunan Toplant Bilgi Notundan faydalanlmtr.

30

d. Kme yelerinin farkllaan karlarn anlayabilmelidir. e. yelerin sosyal etkileimini salamaldr. f. ye irketler arasndaki rekabet sorunlarnn minimize etmek iin nlemler oluturmaldr. g. Bir rol model olmaldr.

D Yaylm

Kme Yneticisi sektrn/kurumun yzdr. Yurt iinde ve yurt dnda temsili ile kmenin baka kmelerle, kme firmalarnn baka kmelerle ve firmalarla ilikisinin kurulmasnda nemli rolleri vardr. Kyaslama, kmenin kendi alannda dnyadaki en iyi rnei incelemek ve aradaki fark kapatmak iin ilave almay gerektirir. Bu adan yurt ii ve yurt d i alarn aratrmaya ve onlardan yararlanmaya allmaldr. Uluslararas deneyim, nceden bilinmeyen, tahmin edilemeyen yeni ibirlii alanlar oluturacaktr. Kme yneticisi:

a. Sanayi, niversite ve kamu balantsn kurmaldr. b. Kmenin tantmna ynelik faaliyetler gerekletirmelidir. c. Kmenin ve firmalarn kapasitesini gelitirmelidir. d. Kmedeki firmalara ynelik proaktif anlayla ortak faaliyetleri ynetmelidir. e. Projeler iin hizmet salayclarla ilikiler gelitirmelidir. f. Kmeler, sanayi sektr ve projeler ile lgili toplantlara katlmaldr. g. Kmeyi etkileyebilecek pazar ihtiyalarn gelimekte olan problemleri ve politik sreleri

ieren d evreyi iyi takip etmelidir. h. Kmeyi d evreye cazip klabilmelidir. i. Kaynak oluturmak, destek almak ve ibirlii iin gerekli olan kme ii ve kme dndaki

kiileri etkilemelidir.

Giriimci

Bilgi ve becerileri her ylda bir yenileyip kendimizi yeniden icat etmek zorundayz. (Stephen Covey)

Kme yneticilerinin kmenin i gelitirmesi alannda yer alan eitli konularda srekli eitim almas nemlidir. Bu ynde planl biimde kaynak aktarm yaplmaldr. Kme yneticisi:

1. Kmeye zellikle kmelenmenin ilk aamasnda giriimci bir ruh getirmelidir. 2. Kmelenme srecinde yeni kavramlarn ve fikirlerin kmeye tantlmasnda risk

alabilmelidir. 3. Profesyonel tecrbeye sahip olmal ve kme aktrlerini ortak hedefe ynlendirme

mantna sahip olmaldr.

Kmelenme zaman ve kaynaklar asndan belli bir adanma gerektirmektedir. Adanmann dk olduu durumlarda ynetici, st dzey karar vericilerin dikkatini ekebilmeli ve gerekli yardm salayabilmelidir.

31

4. Kme yneticileri teknolojiden azami dzeyde faydalanmaldr. Kme ynetim yazlm, Mteri likileri Ynetimi (CRM), web tabanl ikili eletirme programlar ve proje ynetimi yazlmlarn kullanmaya aba gsterilmelidir.

5. Kmenin kurumsal yap olarak rn ve hizmetlerini hazrlamaldr.

7.2. Kme Yneticisinin Kme birlii in Sahip Olmas Gereken Beceriler

7.2.1. letiim Becerileri

letiim, dnce ve grlerin szl olarak karlkl alveriidir. Baka bir tanma gre: Bizim bakalarn bakalarnn da bizi anlamas srecidir.

letiimde baarnn birinci ve deimez kural istekli olmaktr. Kme yneticisi iyi iletiim becerilerine sahip olduunda, kiileri ortak

platforma kolaylkla tayabilir.

letiim sreci ise iletiim dzeninin yaps iinde karlkl ilikilerin kurulma biimini anlatr bu sre en az iki kiinin varln gerekli klar. letiim srecinde kiiler aadaki temel hedefleri gerekletirirler:

Davran deiiklii Harekete geirmek Anlalmak kna etmek Bilgi alverii

yi bir iletiim sreci aadaki zelliklere sahiptir.

1. Btnlk 2. Netlik 3. Doru zamanlama 4. Uygunluk

LETMDE 3 A

KURALINI

UNUTMAYIN!

A NLAYIN A NLATIN A NLAIN

32

letiim Engelleri Nelerdir?

Kme yneticisi iletiim kazalarna neden olan ve iletiimin kalitesini drebilecek nedenlerin farknda olmaldr:

Anlamlandrma

o Aktarmda hatalar o Jargon/Mesleki Terimler o Varsaymlar o Farkl anlamlar ieren semboller

Duygusal ve Psikolojik

o Gvensizlik o Dikkatsizlik o Erken/Olumam Yarglar o Psikolojik ve Duygusal Durum

rgtsel o Statler o Kurallar o rgtsel Yap

Kiisel o Eksik farkndalk o Zaman kstlar o steksizlik

yi iletiimci kiilerin farkllklarn anlayan ve bunu kabul eden kiidir.

Etkili letiim in Kurallar

1. Sylemlerinize dikkat edin. Sen dili yerine ben dilini tercih edin. Konumalarnzda kar taraf sulayc ve aalayc bir ifade taknmayn.

2. Eletirinin dozuna dikkat edin. Yapc eletiri yapn. Kiilerin dorudan ahsi zelliklerini hedef alan geribildirimler vermeyin.

3. Beden dilinizi dikkatli kullann. Beden dilinin, szckleri desteklemesi gerekir. letiimde beden, sz ve ses tonu btnlnz koruyun.

4. Aktif dinleme yapn

letiim srecinde en nemli becerilerden bir tanesi aktif dinlemedir. Aktif dinleme ile:

1. Karnzdaki kii nemsendiini hisseder 2. Paylam artar 3. Eksik bilgi says azalr 4. Yanl anlalma nlenir

Aktif Dinleme in:

Sakin kaln ve odaklann. Empati kurun. Olumsuz nyargdan uzak dinlemeye hazr olun.

33

letiime beynini ve yreinizi katn. Kiiye ve konuya odaklann. i aceleye getirmeyin. Soru sorun. Gz konta kurun. Anladnz zetleyen cmleler kurun. rnein, Buraya kadar bahsettiiniz konuyu

zetlersek gibi. Karnzdakini anladnz belirten ifadeler kullann. rnein, Anlyorum, Evet gibi.

Yanstma, karndakinin kendi duygularn ve bizim onu anlama abas iinde olduumuzu farkna varmasn salar.

Yanstma cmle rnekleri:

unu anladm Demek istediiniz yle bir eyden mi bahsediyorsunuz unu duyuyorum unu fark ettim

5. Empati kurun

Empati: Bir kiinin kendisini duygu ve dncelerinden soyutlayarak bir bakasnn inanlarn, arzularn ve zellikle duygularn farkna varabilme ve anlayabilme yeteneidir. Kii karsndakini o kadar iyi anlar ki onun gibi hissetmeye balar, kendini onunla zdeletirir. Gzlemden yola karak baka birinin duygu durumuna ilikin olarak zihinde bir canlandrma yapabilme ve kiinin durumunu tahmin edebilme becerisi

7.2.2. atma Ynetimi

Kmelenme srecinin her aamasnda gerek ye irketlerden, gerekse ibirlii yaplan kme d dier aktrler ile atmalarn yaanmas durumu olasdr. zellikle kmelenmenin ilk aamasnda belirsizliklerin daha youn hissedilmesinden, aktrlerin birbirileri hakknda yeteri kadar bilgi sahibi olmamalarndan ya da ibirlii oluturulmaya allrken kar farkllklardan kaynaklanan atmalar sz konusu olabilir.

Empati: Anlamaktr Anlamaya almaktr Bu abay fark ettirmektir

34

atmalarn Dier Nedenleri:

1. Stratejik Eksiklikler (Belirsizlikler, ortak vizyon ve misyon eksiklii gibi) 2. Sistem Problemleri (letiim yntemleri, platformlar ile ilgili sorunlar) 3. Yaplandrma (Kmelenmede sorumluluklarn netlememi olmas) 4. Kltr (Farkl deerler ve kltrler) 5. Kiiler (Kiilikler ve yaklam farkllklar)

atma kavram her ne kadar olumsuz olarak deerlendirilse de, zenli ve aklc bir ekilde bu sre ynetilirse olumlu sonular da verebilir. Olumlu sonular unlardr:

Problemlerin farknda varmak ve zm yoluna gidebilmek, Deiimi tetikler, ie yaramayan eski alkanlklardan kurtulmay salar. Problemlerin stesinden gelebilmek iin motive eder. lgin ve farkl fikirlerin ortaya kmasna neden olur. Bylece yenilikilii tetikler. Kararlar zerinde daha derin ve detayl dnme salar ve kararlarn kalitesini arttrr. Kme iinde yelerin, kme dndaki aktrler ile atma yaamas, kme kimliine ve

birlikteliine olumlu etki yapar.

7.2.2.1. atma Srecinin Ynetimi

1. atma ile ilgili semptomlarn/n habercilerin farknda olun.

Bir atmann n habercisi u aadakiler olabilir:

a. Organizasyonlara eksik katlm b. Toplant ve dier etkinliklerde sessizlik c. Hatalarn artmas d. Beden dili ile memnuniyetsiz gstergeleri e. Devamszlk f. Dk enerji g. Sosyal ortamlarda bulunmama h. Tartmalarn sklamas

2. atmalar erken farkna varn. Hzl bir ekilde uygun mdahalede bulunun.

3. atmann nedenlerini tanmlayn.

atmann nedenlerini tanmlamak, zm seenekleri retmek iin deerlidir.

4. atmann ana temas zerinde younlan.

Bu aamada kiiselletirmeyin ve konuya odaklann.

5. atma iinde olan taraflarn fikirlerini dikkate aln.

Aktif dinleme yapn, soru sorma tekniklerini kullann ve ak iletiim kurun.

35

6. Taraflarn nerilerini aln ve uzlama ortam yaratn.

Sahip olduunuz bilgi ve birikim ile zme katkda bulunmaya aln.

7. zmn taraflar tarafndan kabul edildiinden emin olmak iin, taraflarla teyitlein.

atma kmaza Girdiinde:

Taraflar atmaya konu olan duruma etkili zmler retemediinde kmaza girebilirler. Byle durumda, kiiler zorlanm, bask altna alnm ve fkeli hissedebilirler. Bunun sonucunda durumu daha da zorlatrabilir veya daha ileri durumlarda yelikten ayrlma kararna kadar gidebilirler. Kme yneticisinin byle bir durumda soukkanlln korumas, saygdan dn vermemesi ve barl bir atmosferin yaratlmasna almas gerekir.

kmazdan k in!

1. Durumu yeniden tanmlayn ve anlama salanan ve salanamayan maddeleri yeniden taraflara yeniden dillendirin.

2. Taraflardan daha net ve anlalr biimde durumu yeniden tanmlamalarn ve rahatszlk duyduklar noktalar spesifik olarak belirtmelerini isteyin.

3. neriler retmeye devam edin. 4. kmazn yaand ortamda kii says yksekse, gruplara bln ve bu ekilde geri bildirim

isteyin. 5. Ortam ok gerginse grmeye mutlaka ara verin.

a. Ksa bir nefes alma molas verin b. Taraflara dnmeleri iin maddeler verin ve toplanty ileri bir tarihe erteleyin c. Bir sonraki toplantda, taraflar temsil eden kii saysnn eit ve az olduundan emin olun. d. Taraflar farkl bir ortamda bir araya getirin ve atma ynetimi basamaklarn uygulayn.

6. Derinlemesine soru sorma tekniklerini kullann. rnein:

a. Sizin anlamaya yanamama nedenlerinizi renmek bizim iin deerlidir. Bunlar bizimle paylaabilir misiniz?

b. Bu konuyu biraz daha aar msnz? Tam olarak rahatszlk nereden kaynaklanyor? c. Sizin bu fikriniz ile ilgili dier kiileri nasl ikna edebiliriz? d. Siz nasl olmasn istiyorsunuz? Sizce bu sonuca nasl ularz?

Kme yneticisi bu becerisini gelitirmek iin: letiim becerilerinizi arttrn. atma ynetimi konusunda geliim programlarna ve eitimlere katlabilir. Kiilerin farkllklarn kabul etmelidir Dier kiilerin fikirlerine sayg gsterin. Durumlar kiiselletirmemeye almaldr. Duygularnzn farknda olun ve iler konusunda duygularnz ynetmeyi renin.

36

7.2.2.2. Gr Birlii Oluturma

Gr birlii ya da dier adyla konsenss oluturma, farkllaan karlarn, bir arabulucu ile daha geni bir alanda btnn faydasna hizmet etmesini salama abasdr. Kmeler kamu ve zel sektrde birbirlerinden farkl aktrleri barndrr. Bunun sonucu olarak, ibirliini zendiren ve bunu vurgu yapan bir i evresi oluur ve sorumluluklar paylalr. Bununla birlikte her bir aktrn kendine ait olan bir gndemi vardr ve bu nedenle karlarn atmas mmkndr. Kmelenmenin ilk aamalarnda, kme iin anlamalar, beklentiler ve sorumluluklarn net bir ekilde belirlendii gl bir sistem oluturulmas gerekir.

Gr Birlii Oluturmak in Basamaklar:

1. Proje veya sz konusu i konusunda, amalar, kurallar ve beklentileri netletirin. 2. Problemi net bir ekilde tanmlayn. 3. Bir zme ulalmas iin yaplabilecekleri belirtin. 4. Beyin frtnas yapn. 5. Ortaya kan neriler ve fikirler listesini, ie yarar bir liste haline getirin. 6. neriler arasnda nceliklendirme yapmaya aln. nceliklendirme aamasnda, gr birlii

salanmazsa, oylama yapn. 7. Ortaya kan ncelikli fikrin tm taraflarca kabul grdn teyit edin. Gerekli ince dzenleme

ve deiiklikleri gerekletirin. 8. Karar verin. Henz gr birliine varlamadysa, basamaklar yineleyin.

7.2.3. Kme Yneticisinin A Gelitirme ve Ynetme Becerisi

A gelitirme ve ynetme analiz ve aratrmann tesinde, ou zaman gayri resmi balar kurmay gerektiren bir faaliyettir. Kme yneticisi, aratrmalar ieren n hazrl yaptktan sonra iletiim becerisini kullanmal ve kmenin snrlarn yeni alara ulam salayarak, geniletmelidir. Bu amala kme yneticisinin aadaki tabloda belirtilen becerileri gelitirmesi ve ortaya koymas gerekir.

Blgede a frsatlarn tanmlayn. Paydalar, toplum temsilcileri, zel sektr ve kamu ile diyalogu kolaylatrn. Kmenin cazibesini arttrmak iin i gelitirme ve inovasyon almalarn tevik edin. Multi medya aralarn kullanarak sunumlar hazrlayn ve atlyeler dzenleyerek tantm yapn. D danmanlar ile iletiim iinde olun. D mteriler, i hayatndan temsilciler, giriimciler ve devlet ajanslar ile diyaloglarnzda

kullanmak zere profesyonel ve diplomatik bir dil gelitirin. Yerel medya ile ortak almalar yapn. Szl iletiim becerilerinizi gelitirin ve destek salamak iin etkili sunum ve konumalar

yapn.

37

B. Kmelerde Gven Gelitirme Bir kmelenme giriiminin baars byk oranda kme ii ve d ilikilerin gvenilir ilikiler olmasna baldr. Baarl kmelenme rneklerine bakldnda bunlarn gveni barndran sosyo-ekonomik ilikiler ile desteklendii grlmektedir.

Gvensizlik endstriyel geliimin nnde byk bir engeldir.(Porter,1998)

38

1. Gven Nedir? Gven, kardaki kiinin veya rgtn, kar tarafn davran ve

aksiyonlar ile zarar verme ihtimalini fazla gzetmeden, iliki kurmas, ibirliine gitmesi ve kendini ak hale getirmesidir.

Gven ihtiyac, insanolunun yemek, imek ve barnmak gibi temel ihtiyalarndan hemen sonra gelir. Gven duygusu ile bireyler birbirleri ile rahat ve anlaml ilikiler kurabilir ve pheden uzak daha verimli bir yaantya eriebilirler. Gven ve ibirlii, sosyal sermaye ve a ilikileri arasnda ok nemli bir ba vardr. Gven zellikle ibirliinin deerli bir n kouludur: ibirlii iine girme kararnda gven duygusu tevik eder.

Kmeler iin Gven Neden nemlidir?

Kme yeleri arasndaki ibirliinin nndeki en byk engel yelere kar gvensizlik duygusu ve frsat davranlara maruz

kalmaktan duyulan korkudur.

Kmeler KOBlerin bir araya geldii ve ibirlii yapt bir yaplanmalardr. Gerek KOB yneticileri ve alanlar arasnda, (genel anlamda kiiler aras), gerekse firmalar aras (genel anlamda rgtler aras) boyutta gvenin kurgulanmas sonucunda firmalar ibirliine yanamakta ve karlkl baml ilikiler kurmaktadr. Kme yesi firmalarn kurumlara ve kurumlarn birbirlerine duyduklar gven kmenin baarsn etkilemektedir. Kme iinde almaya balarken ncelikli grevlerden biri de yeler ve kurumlar arasnda gveni oluturmaktr. ou zaman kurumlar ve ye irketler arasndaki gven dk seviyede olmaktadr. Firmalar sahip olduklar birikim, zellikle bilgi sahiplii ve tecrbe paylam konularnda ncelikli olarak gven araynda olmaktadr. Bunun en nemli nedeni ise kendileri iin stratejik neme sahip bilgileri paylamann riskini almak istememeleridir. Gven, kmelenme baars alannda yaplan pek ok aratrmada nemli bir deikendir ve baarszlk hikyelerinin arkasnda genellikle gvensizlik faktr bulunur. rnein anlurfa Organik Tarma Dayal Sanayi Kmelenme almasnda kmelenmenin baarszlnda aktrler arasnda ibirlii ve gvenin istenilen seviyede kurulamam olmas neden olarak gsterilmektedir. Yine benzer ekilde Diyarbakr Mermer leme Sanayi Kmelenme almasnda, aktrler aras gven eksiklii ve kmenin aktrler tarafndan sahiplenilmemesi, almann baarsz olmasna neden olmutur.

39

2. Gvenin Olumlu Etkileri Nelerdir? Hz, insanlar birbirlerine gerekten

gvendiklerinde meydana gelir. (Edward Marshall,2000)

Kresel rekabet evreleri yakn dnemde sanayi blgelerinin ve kmelerin nemini arttrmtr. irketlerin birbirleri ile rekabet iinde olduklar ortamda ibirlii yapabilmeleri ve srdrlebilir ortaklklar kurgulamalar deerli bir rekabet avantajdr. Firmalar aras ilikilerin hakim olduu kmelerde gven bir sosyal yaptrc rol oynar.

Kme ynetimi ve yneticileri ncelikli olarak kendi gvenilirliklerini ve daha sonrasnda da kme iinde gveni tesis ettiklerinde aadaki avantaj ve faydalar ortaya kar.

1. Esnek bir yaplanma olan kmelerde gven, szlemelerin yerine geerek kendi bana bir ynetiim mekanizmas rol oynar. Birbirlerine sk szlemeler ile bal olmayan ancak gnlllk esasnda ibirlii yapan aktrleri bir arada tutar ve kendi bana kontrol salar.

2. Resmi szlemeler beraberinde pek ok maliyet getirmektedir. Gven temelinde ilemler daha ucuz ve daha esnek olabilmektedir.

3. Birbirine gvenen taraflarda kontrol ve izleme ihtiyac azalr ve bylece izleme ve kontrol maliyeti der.

4. Gvenen taraflar birbirleri ile tekrarlanan bir al-veri srecine girerler ve bylelikle yeni bir ortaklk araynn maliyeti der.

5. Gven kme iindeki aktrlerin ilikide kalma niyetlerini glendirir ve kmenin gelecekteki varln garantiler. Gvenen taraflar birbirleri ile uzun vadeli ortaklklar ve/veya alveri yapma eilimindedir. Bu ayn zamanda frsat davranlar da nler.

6. Gven finansal destek toplamak asndan fayda salar. Gven tesis edildiinde, risk alma eilimi ykselir.

7. Gven kmelerde beklentilerin koordinasyonunu salar ve belirsizlii azalm ve ibirlii yksek bir atmosfer salar.

8. Gven ile kme iinde i sreleri hzlanr. Bunun en nemli nedeni gvenin kendi bana bir rgtleme mekanizmas olmasdr. Dzgn ve geni kapsaml bilgi alverii hz getirir.

9. Gven dier trl belki de etkileime geemeyecek olan kme aktrlerinin bir arada tutarak rekabet avantaj yaratmalarn destekler

Kapalar Kuyumculuk Kmesi ve Gven likileri Kapalar kuyumculuk kmesi buna iyi bir rnektir. Yllar iinde olumu olan sosyal normlara dayal gven ortamnda, atlyeler, toptanclar ve perakendeciler hibir szleme olmadan ilemlerini yrtmekte ve alveri yapmaktadrlar. Referansn en nemli sermaye olduu kme iindeki gven kiilerin zgrce ticaret yapmasn ve te yandan kme olarak nemli bir rekabet avantaj yaratlmasna neden olmutur. Bu gven ortam, sadece kme iinde yer alan kii ve kurulular iin deil, bir alma biimi olarak kuyumculuk ve mcevher sektr olarak tm Trkiyeye yaylmtr.

40

10. Gven atma eilimini drr. 11. Kmelerde yaanabilecek olas anlamazlklar gven ortamnda daha kolay zmlenebilir.

Gven ortam bylesi bir sosyal destein de ortaya kmasna zemin yaratr. 12. Gvenin olutuu kmelerde aktrlerin birbirleri ile yaptklar iten ve birbirlerinden

memnuniyetleri yksek olur. 13. Gven deien pazar koullarna kme iindeki aktrlerin daha esnek bir ekilde tepki

verilebilmesini salar. 14. Kmelerde gven, aktrler aras bilgi alveriini arttrr ve bylelikle yeniliki dnceye eriim

imkn artar.

41

3. Gvenin Boyutlar Gven emberini aile, topluluk emberinin dna tamak

ekonomik geliim iin temel bir zorunluluktur. (Fukuyama,1995)

Bir kmede gven gelitirebilmek ve bunu srdrebilir klmak iin gvenin boyutlarn deerlendirmek ve gveni bu farkl boyutlarda gelitirmek gerekir. Gven sz konusu olduunda, sadece kiiler aras boyutu ele almak snrlayc olabilir. Kmeler farkl i ve d aktrler (niversiteler, kamu kurumlar vb.) ile srekli iliki ve ibirlii iinde olmas gereken yaplar olduundan, aadaki boyutu kme ynetiminin ve yneticisinin gz nnde bulundurmas ve kmelenmenin farkl aamalarnda ihtiyaca gre farkl boyutlara odaklanmas gerekir. Bu boyutlar unlardr:

1. Kiiler Aras Gven 2. rgtler Aras Gven 3. Kurumsal Gven

3.1. Kiiler Aras Gven

Kiiler aras gven boyutunda, iliki iinde olan kiilerin,

1. iletiim becerileri 2. kendi sahip olduklar yetkinlik, btnsellik ve iyi niyet

zelliklerini yanstmak suretiyle kurduklar ve koruduklar bir gven ilikisi vardr.

Kurumsal Gven

Kurumlar Kanunlar Dzenlemeler

Kiiler Aras Gven

yi Niyet Btnsellik Yetkinlik

rgtler Aras Gven

Referans Normlar Anlamalar Alveri

42

Bu gven boyutu kme iinde oluur ve bireylerin eitli evrelerde (iyeri, yemekler, biimsel olmayan alar, kulpler, aile ve grup organizasyonlar) bir araya gelerek oluturduklar aile, grup veya dier kiisel ilikilere kadar dayanr. Kiiler aras gven boyutu, ilikilerin yakn ve sk balarn olduu kaynam-bal gruplarda daha youn grlmektedir. Gven sosyo-ekonomik sistem zerinden olumaktadr. Bu ise u anlama gelmektedir:

1. Birbirleri ile ortak kimlii paylaan ve daha nceden birbirleri hakknda fikirleri olan insanlardan/rgtlerden oluturulacak olan bir grup merkezde bir kulp gibi hizmet verebilir ve gvenin daha sonrasnda tm kmede yaylmasn salayabilir.

2. Birbirinden bamsz ve rastgele ilikilerinin olduu bir piyasaya kyasla, birbirine yakn iletmelerin ve kurumlarn dzenli ve bilinli ilikilerine sahne olan bir piyasa iin koordinasyon ve gven ortam daha kolay tesis edilecektir.

Trkiye gibi nispeten kapal toplumlarda sosyal normlar, kurallar ve gelenekler gibi gl biimsel olmayan kurumlar yrrlktedir. Bu durum gelimekte olan lkelerdekiler ile ayndr. Aidiyet yaps ncelikli olarak gayri-resmidir. Bu durumda irketler arasndaki ilikilerin, zellikle sanayi blgelerinde ve kmelerde de bu ekilde ilerler. Aidiyet iyi niyet gveni ile yakndan ilikilidir. Bu nedenle bir kiinin iyi niyetine dair fikirler arttka taraflar arasndaki bilgi alverii daha ak ve aidiyet daha derin olacaktr. Bu dorultuda kme iinde ne derece iyi niyet gveni varsa o oranda yksek renme ve ibirlii olur.

3.2. rgtler Aras Gven

rgtler aras gven bir rgtn belirli bir amaca ynelik dier bir rgtn gvenilirliine olan inancdr. (Sydow,1998)

rgtler aras gven sz konusu olduunda, suiistimal iin frsatlar olmasna ramen irketler gvene yatrm yaparlar. Kme iinde alveri veya ortaklk iinde olan taraflarn frsat davranmayacana ve ibirliinin getirdii savunmasz durumlarn kullanlmayacana dair karlkl bir beklenti sz konusudur.

Kmelerde ve sanayi blgelerinde alc-tedariki ilikilerinde bilgi asimetrisi youn olarak gzlenmektedir. Bu ise beraberinde tedarik zinciri zerinde yer alan firmalar iin bamllklar yaratabilmektedir. Gelimekte olan pazarlarda baskn tarafn genellikle alc olmas, tedariki firmalarn kme iinde daha fazla gvene ihtiya duymalarna neden olmaktadr. Kme iinde rgtler aras gvenin gelimesi iin, kme yneticisinin bu asimetrinin farknda olmas ve buna gre kme iinde adaleti gzetmesi gereklidir. Firmalar tarafnda maduriyet hissinin gelimesinin nne geilmelidir.

Japon otomotiv reticileri bu rgtler aras gvene iaret edecek ekilde gven program ve prosedr yaynlamlardr. Buna gre performansndan memnun kalnan bir tedariki ile herhangi bir ihale srecine gerek kalmakszn szleme yenilenebilmektedir (Dyer ve Chu, 2003).

43

3.3. Kurumsal Gven

Kmelerde gvenin geliiminde kurumsal gven boyutu, sosyal sistem ierisinde en az kiiler aras etkileimler kadar nceliklidir. Kurumsal gven geliimi daha uzun zaman alan ve daha karmak bir boyuttur. Kurumsal gven sosyal normlarn geliimi ve o kurumsal alana ye olanlarn bu normlar sahiplenmesi ile mmkndr.

Kurumsal gven politik, hukuki ve ekonomik brokratik sistemlerin varl ile mmkndr ve kanunlar, normlar ve standartlarn olduu kurumsal bir evreden gelir. Bylelikle kurumsal gven kiilerin ve rgtlerin etkileimlerinin yer ald resmi evre ile ilintilidir. Bu resmi evreye rnek olarak aadakiler verilebilir:

Dernek ve oda yelikleri Devlet dzenlemeleri ISO ve benzeri uygulamalar

Kurumsal gvenin bir kme giriiminde faydalar unlardr:

1. Kurumlar kme iinde alverie konu olan duruma ilikin kurallar koyarlar ve ayn zamanda garantr konumundadrlar.

2. irketlerin kurumsal gvene sahip olmalar yaptrmlar, kontrol mekanizmalar ile risk ihtimalini drr ve irketleri oyunun kurallarna uymasn salar.

3. Kurumsal gven kurumlar aras ortak paylalan bilgiyi oluturmalar asndan gven oluumunu kolaylatran kilit bir rol oynarlar.

4. Kurumsal gven zellikle irketlerin birbirleri hakknda daha nceden ok bilgisinin olmad durumlarda riski minimize ederek irketler aras ilemleri stabilize etme etkisine sahiptir.

5. Kmenin varlk srecinde, pek ok ekonomik aktrn yer ald gz nnde bulundurulduunda, her kme aktrnn oyunun kurallarna uyulduundan emin olabilmesi iin kmenin kurumsal temellere sahip olmas gerekmektedir.

6. Kurumsal gvenin bulunduu bir ortamda kiiler aras gvenin olumas iin iyi bir zemin olduu varsaylabilir.

Kmelenmenin ilk evresinde, ye KOBlerin henz birbirleri hakknda net bir fikirlerinin olmad bir ortamda, kmenin iinde bulunduu

kurumsal ortama gven, tevik edici olmaktadr.

Kmenin hangi inisiyatif ile ve ne ekilde olutuu gven oluumunda etkili olmaktadr. Devletin inisiyatifi ile kurulan kmelerde devlet milli hedefler ve vizyon erevesinden gerekli kme kurumlarnn oluumunu ngrebilir ve destekleyebilir. Bu kmeler milli seviyedeki geliimin motoru olarak tanmlanr. Bylesi bir kme oluumunun baars devlet kurumlarnn gveni ne derece bu kmelere aktarabildii ile de ilgilidir.

Alman otomotiv para retim kmelenmesi yksek kurumsallama zellikleri tamaktadr ve kurumsal gven daha n plandadr. Bu tr kmelerde aktrler ilikilerini resmi (rnein, standardizasyon kurulular ve dzenleme kurullar gibi) mekanizmalar ile dzenlemeyi tercih etmektedirler.

44

Kurumsal gven tek bana uzun vadeli ve karmak etkileimlerde yetersiz kalabilir. Kurumsal gven ou zaman resmi anlamalar ve yaptrmlar ile geliir ancak bunlar bilgi alverii sz konusu olduunda yetersiz kalabilmektedir. Her tr bilgi iin anlama yapmak mmkn deildir. Gnmz dnyasnda bilginin nicelii ve yaylma hz yksek olduundan burada kurumsal bir kontrol mekanizmas, kmelenme srecinin hzn kesebilir.

45

Kmelerde gven geliimi ile ilgili aadaki gibi bir yol izlemek mmkn deildir:

Kme geliimi her kme iin zel olarak tanmlanmas gereken bir sretir. Blgedeki ibirlii tarihesi, kmenin yaps, bulunduu sektr ve rnler, sreci farkllatrmaktadr. Her kme kendi gelenei, frsatlar, yol haritas ve kltr ile btndr. Bu nedenle kme gven geliim sreci de olduka dinamiktir.

4. Kmelerde Gven Geliim Sreci

Gven kmenin srdrlebilirliini salayan ana kaynaktr.

Kmelerde gven geliimi etkileim ile mmkn olur!

Kmelerde gven zaman ierisinde ve tekrarlanan etkileimler srecinde oluur. Zaman ierisinde, alveri halindeki aktrlerin olumlu davran ve yaklamlar, karlarndaki aktrlerde olumlu beklentiler ve niyetler yaratmaya balar. Bu aktrlerin birbirleri hakknda daha fazla bilgi sahibi olmak yoluyla riskleri daha rahat hesaplayabilmelerine ve deerlendirebilmelerine neden olur. Aktrler

Risklerin Rahat Hesaplanmas

Olumlu Beklen]ler ve Niyetler

Tekrarlanan Etkileimler

Aktrlerin Etkileim ine Girmesi

analiz strateji neriler

46

kmelenme sreci ierisinde gveni tevik etmek, ekillendirmek, srdrmek ve deitirmek ile ilgili nemli bir rol oynamaktadrlar.

Kiiler arasnda benzerlikler gven geliiminde olumlu etki eder!

Kme iinde yelerin sosyal ve kiisel zellikleri, kiilerin birbirlerine ne oranda gveneceklerine etki eder. Bireylerin kendilerine benzeyen kiilere gvenme eilimleri daha yksektir. Benzer zelliklere sahip kiiler, birbirleri ile ilgili daha dk risk algs iindedir. Birbirleri ile benzerliklerini kefedebilmeleri iin etkileim gereklidir.

4.1. Kmelenmenin Yn Ve Gven

Kmelerde rgtler aras gven, kmenin hangi yaklamla kurulduuna gre farkllk gsterir.

1. Kmelenme aadan yukar yaklam ile kurulduunda, sz konusu aktrler belli kolektif avantajlara ulamak iin ibirliine gnll olurlar. Bu sre kendiliinden geliir ve giriimciler, rgtler kiisel gven gelitirirken dier yandan da ortak bir tecrbe iinde olurlar. Burada kmeye katlma karar devletin vizyoner inisiyatifi ile deil ekonomik akl ile ekillenir. Kurumsal gven nemsiz deildir ancak doal olarak gelien kmelerde kiisel i mant ve irketler aras ilikiler kilit rol oynamaktadr. Kiiler birbirlerinin davranlarn tahmin edebilir dzeye geldiklerinde verimli bir alma sergilenir.

kili ilikilerin blgesel olarak, kendiliinden olumas sonucunda, ibirlii sreleri hzlanabilmektedir. Birbirleri ile bu anlamda yaknlaan irketlerin ortak projeler gelitirmeleri, planlamalar ve yrtme imkn artmaktadr. Kurumlar ve irketler, karlkl gven oluturarak bylelikle rekabet ve ibirliinin snrlarn netletirebilmektedirler. Kme iinde yer alan irketler bireysel abalar bir araya getirerek, kendilerinin ve blgelerinin rekabet avantajn arttrmaktadrlar. Herhangi bir hukuki zorunluluk olmakszn ve birbirinden bamsz ekilde alan irketlerin corafi yaknlk iinde olduklar gayri resmi balar olan dier irketler ile ibirliine girmeleri esneklik, etkinlik gibi baz avantajlar salamaktadr. birlii ve koordinasyon ile birlikte gelien karlkl gven irketlerin daha hzl ve verimli almasna da katk salamaktadr.

2. Kmelenme yukardan aa yaklam ile kurulduunda, aktrler devletin vizyonu, inisiyatifi (ya da genel anlamda nc bir garantr aktr) ile bir araya gelebilir. Bylesi bir kmelenme srecinde yeler arasnda daha nceden gelen bir iliki yoksa, yeler minimal seviyede gven ile ilikiye balar. Bu aamada ilikide hesapl davranlmas olaan bir durumdur. Kme yeleri, kendilerini evreleyen belirsizlikle bu ekilde ba etmeye alrlar. Zaman iinde aktrler birbirlerini daha iyi tandka beklentiler netleir ve hesapl gven yerini ilikisel gvene brakr. Aktrler zaman iinde iliki ilerledike, birbirleri hakknda bilgi sahibi olurlar

Silikon Vadisi kmelenme rneinde nispeten duraan olan bir kurumsal ve kltrel evrede, gven kiiler arasnda tekrarlanan ilikiler ile kurumsallamtr. Kurumsal evre bir tetikleyici g olarak grlse de kmenin kumana bakldnda giriimci doku ve kiiler aras profesyonel ilikilerin daha n planda olduu grlmektedir. Kiiler aras verimli etkileimler kurumsal evre ile desteklenmitir.

47

ve verimlilik ve z kaynaklara dayal fikirler edinirler. Kurumlarn gvenirlilii ve gven geliimini destekleyecek bilgilerin varl da gveni destekler.

5. Kmelerde Gven Geliimi in Atlmas Gereken Admlar

Kmelerde gvenin gelitirilmesi kmenin hangi geliim aamasnda olduuna gre deerlendirilmelidir. Henz yeni kurulma aamasnda olan ve yeler arasnda daha nceden kurulmu ilikilerin olmad bir kme ortamnda, kme yneticisi ncelikli olarak kendi gvenilirliini tespit etmeli ve kurumsal gveni kme iinde lanse etmelidir. Klavuzun, bu blmne kadar gven ile ilgili verdiimiz bilgilerin de nda, kme iinde gven gelitirme amacyla u maddeler de deerlendirilmelidir:

5.1. Kme giriiminin ilk aamalarnda kurumsal gvenin nemini kavrayn.

Kurumsal gveni, kme iinde gven geliimi iin bir ara olarak kullann.

Karlkl gvenin oluturulmasnda kamu kurumlarnn tevik edici ve birletirici rolnden faydalann.

Aratrma merkezleri, niversiteler ve eitim kurumlar ile ibirlii iinde olun. Bylece nitelikli i yapabilmek ve teknolojik gelitirme asndan da fayda salayacaktr.

Kme iinde gvenin tevik edilmesi, desteklenmesi ve korunmas iin ticaret odalar, birlikleri ve kooperatifler ile yakn iliki ve ibirlii iinde olun. Kmelenmenin ilk aamalarnda, daha henz yelerin birbirleri hakknda yeterli bilgilerinin olmad bir aamada, liderlik ve kolaylatrc rol daha ok bu kurumlara aittir. Sanayi odalar ve meslek birlikleri hali hazrda sahip olduklar gvenilirlik ile kmede gven geliimine destek olur. Ayrca bu kurulular aadaki zellikleri ile de gven geliimi iin deerlidir.

1. yeler arasnda birletirici rol oynama 2. Kme faaliyet alanna gre yeler ve dier aktrler arasnda balantlarn, an kurulmas ve

glendirilmesi 3. yeler arasnda sinerji ve gr birliine temel oluturma

Kurumsal Gven ve Kmelenme

Kurumsal gven, kmelenmenin ilk evresinde nem tamaktadr. Bu nedenle yneticinin kmenin iinde olduu kurumsal evreyi iyi tanmas ve kme ile srdrlebilir, iyi ilikiler kurmaya almas gerekmektedir.

Sistem iindeki aktrler (irketler, akademi, aratrma merkezleri, dzenleme kurulular vs.) hali hazrda gl bir kurumsal gvene sahip olmaldrlar.

Kiiler aras gven oluumu zaman alabilmektedir. Kmenin ilk kurulum aamasnda ortak paydaya sahip olan kiilerin bir araya getirilmesi gven geliim srecini hzlandracaktr.

48

4. Ksa ve uzun vadeli hedeflerin oluturulmasnda, sahip olduklar gvenilirlik ve ngr ile liderlik yapma

Kme kural ve erevesinin (kmenin hedeflerinin ve amalarn netletirilmi olmas ve bunlarn yazl olarak paylalmas vb.) yazl dokmante edin ve paylan.

Kme yelii iin ve karar verme srelerine dair ynetiim protokol hazrlayn. Sanayi odalar, meslek birlikleri, eitim kurumlar, akademi ile iletiim iinde olun.

yelerin kabul ettii bir iletiim platformu oluturun ve gizlilik ve ortakla ilikin anlamalar hazrlayn.

Kurumsal evreler ile iletiim plan (rutin toplant, paylam organizasyonlar yapmak) yapn ve takvimlendirin. Bu takvimlendirmeye uygun hareket edin.

zleme ve deerlendirme ile ilgili gstergeleri belirleyin ve bunlar yeler ile ak ve net bir ekilde paylan.

5.2. letiim ve etkileimi arttrn

Kme iinde yz yze iletiimin olmad durumlarda gveni salamak mmkn deildir. Yz yze iletiim ve etkileim skl bireylerin birbirleri hakknda sahip olduklar bilgi eksikliklerini gidermek ve bu yolla belirsizlikleri azaltmak iin iyi bir yoldur.

Kaynak: Sorensen (1996) adapte edilmitir.

Kme iinde yazl ve szl iletiim arasnda bir denge kurun. Kme iinde sosyal organizasyonlar, yemekler, toplantlar ve eitim organizasyonlar

dzenleyin ve yelerin birbirlerini daha yakndan tanmalarn salayn. Kme yeleri sklkla bir araya geldiklerinde kendi aralarndaki iletiimi ynetebilmek iin daha

verimli yntemler gelitirebilirler. Bu yntemlerin moderasyonunu stlenin. Kme lideri ve kme yneticisi yeler arasnda iletiim kurduklarnda, atan karlar, fikirleri ve amalar daha kolay kavrayabilecek ve buradaki iletiimi ynetmek ve ibirliini glendirmek iin daha fazla bilgiye sahip olabileceklerdir.

Kme yelerinin ilgi alanlarna gre ve kme faaliyetlerine ynelik dernek ve birlik oluumlarn destekleyin.

le]im ve etkileim kiisel tecrbe ve bilgi ak salar

birlii Sosyal ilikiler Gven Geliimi

Aidiyet, karlkl

adaptasyon

Yaarm

49

5.3. Bilgi ve iletiim sistemi kurulmasna ncelik verin.

Kmenin baarsnda bilgi ve iletiim sisteminin kurulmas gereklidir. Kme yelerini ve dier irketleri, kme hedefleri ve gerekletirilen aktiviteler hakknda bilgilendirin. u iletiim kanallar fayda salayabilir:

letiim Platformunun Kurulmas

Tecrbelerin paylalmas, bilgi ve tecrbe alveriinin salanmas iin bir iletiim platformu kurulmaldr. Bu platform dzenli toplantlar ve paydalarla ilgilenmek zer bir i forum ile desteklenmelidir.

Dzenli Toplantlar

Kme ynetiminde ve kmede operasyonel grevlere sahip olan kiiler ve sanayi ve akademi temsilcileri bu toplantlara katlmaldr. Kmenin ilk aamalarnda ayda bir gerekletirilecek olan bu toplantlar, ilerleyen aamalarda 3-4 aylk dnemler eklinde yaplabilir.

Dzenli Firma Ziyaretleri

Kme yneticileri olarak her ay 5- 10 firma ziyareti gerekletirin ve bu ziyaretleri yazl olarak rapor haline getirin. Bu raporda firmann aktiviteleri ve ihtiyalarn ieren bilgiler ve gzlemler yer almaldr. Bu bilgiler ileride olas bir ibirlii projesinin olumasn salayabilir.

Dzenli Etkinlikler

Kmenin baarsnda dzenli etkinlikler, kmenin bymesinin desteklenmesi ve dier kmeler ve aktrler ile balantsnn kurulmas asndan nem tamaktadr.

Kmelenme Gn Atlyeler Fuarlar Uzman Yuvarlak Masa Toplantlar

Aylk Bltenler ve eyrek Dnem/Yllk Faaliyet Raporlar

Kme yelerinin ve katlmclarn, kme giriimi ile ilgili konular hakknda bilgilendirilmesi gereklidir. Proje ynetimi tarafndan her ay katlmclara gnderilecek olan haber bltenleri kme iindeki bilgi an gncel tutmak iin nem tamaktadr. Bu bltenler basl ve elektronik formatta bulundurulmaldr. Buna ek olarak kme faaliyetlerinin kmeye zel hazrlanm faaliyet raporlarnn yelere belli bir dzen ve rutinde ulatrlmas, yeleri gncel ve kmeyi canl tutacaktr.

50

Kme Veri Taban

Kme yelerinin ve kmeyle ilgili bilgilerin bulunduu bir veri taban iletiim hzn arttraca gibi dier yandan da kme idaresini kolaylatracaktr. Bu veri tabannda endstriyel bilgiler ve tedariki kataloglarn da iermelidir.

Elektronik Posta ve SMS le Bilgilendirme

Kme iinde kltrel faaliyetlerin ve dier tm duyurularn yelere elektronik posta ve SMS yoluyla iletilmesi kme iinde bilginin gncel tutulmas, yelerin birbirleri hakknda bilgi edinmesi ve birliktelik duygusunun yaratlmas asndan katk salamaktadr. yelerin zel yaamlarndaki (doum, lm, evlilik gibi) gelimelerin de bilgi olarak iletilmesi yeler arasndaki yaknl arttracaktr.

5.4. Eitim Faaliyetleri

nsan kaynaklar irketlerin baarsnda nemli bir konudur. ye irketlerin alanlarnn yetkinliklerini arttracak ileri dzey mesleki eitim programlar organize edin. Kmelenme sreci bu anlamda, bir yandan irketler aras alar ve sanayi, niversite balantlar dnda dier yandan irketlerin i yetkinliklerinin arttrlmasna da bir katk salayacaktr. Eitim faaliyetleri aadaki formlarda olabilir:

leri Dzey Mesleki Eitim Programlar Atlyeler ve Seminerler alma Gezileri irketler Aras renme Programlar

5.5. Grup Aidiyetini Arttrc Yntemleri Uygulamak

Kme almalarnda en bata bir araya gelecek olan hedef grubun ortak fayda ve hedef evresinde biraya gelebilecek kiilerden seilmi olmas nem tar. Yrtlecek olan faaliyetlerin ortak faydaya hizmet etmesi ve karlkl bamllklar kurgulanmas ile gven ortam salanr.

Kme kimlii oluturma faaliyetleri Dernek ve benzeri birlikler oluturma Kme katalou, kartvizitleri oluturma Kme web sitesinde yeleri tantan bilgilere yer verme

5.6. Gven ve Sreklilik

Kk bala, srdrlebilir hale getir.

Gven geliimi sreklilik gerektirir