Biblioteka w zmieniającej się rzeczywistości

Joanna Kulikjoanna.kulik@chorzow.wsb.pl

Biblioteka Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu Wydział Zamiejscowy w Chorzowie

Biblioteka dla Przyszłości II – Chorzów – 26.03.2010

Biblioteka i zmiany

Elektroniczne źródła informacji Biblioteka bez barier Biblioteka 24h

Płatne elektroniczne źródła informacji obecnie w branży informacyjnej granica pomiędzy

producentem, wydawcą i sprzedawcą informacji zaciera się

na rynku informacji główne role odgrywają dostawcy informacji, czyli duże firmy z wieloletnią tradycją, działające w skali globalnej

coraz większa jest indywidualizacja usług. Serwisy przystosowywane są do potrzeb klienta, np. ilość oferowanych baz danych, interfejs, dostęp lokalny i zdalny

dostawcy informacji wykupują różne bazy danych i udostępniają je pod swoim szyldem, ale jednocześnie nie zmieniają ich dotychczasowych nazw

Bezpłatne elektroniczne źródła informacji Open Access Repozytoria Inne, np. katalogi informacji

Open Access – definicja

wolny dostęp do darmowych publikacji jest to sposób dostępu czasopisma elektroniczne nie w pełni

„uwolnione”

B. Szczepańska: Czasopisma Open Access. Relacje wydawca, autor, czytelnik. W: „Przegląd Biblioteczny” 2008, z. 2, s. 240-246 lub B. Szczepańska: Prawne aspekty publikowanie obiektów cyfrowych w modelu Open Access. W: IV Ogólnopolska Konferencja EBIB Internet w bibliotekach Open Access. Toruń, 7-8 grudnia 2007 roku.

Repozytoria - definicja

miejsce przechowywania dokumentów elektronicznych przeznaczonych do udostępniania

jest zaprojektowane w taki sposób, aby dostęp do wszystkich zasobów był prosty

pełne teksty, które przekazywane są przez autorów (deponowane) + opisy w postaci metadanych

Rodzaje repozytoriów

instytucjonalne – gromadzony jest publikowany i niepublikowany dorobek naukowy jednej instytucji, np. Biblioteka Cyfrowa Politechniki Śląskiej

dziedzinowe – gromadzone są dokumenty z jednej dziedziny wiedzy, bez względu na miejsce ich opracowania, np. Bibliologiczna Biblioteka Cyfrowa, Pedagogiczna Biblioteka Cyfrowa

regionalne – głównym zadaniem jest prezentacja dziedzictwa kulturowego danego regionu, np. Śląska Biblioteka Cyfrowa

Repozytoria – ilość

ROAR Registry of Open Access Repositories – 1659, w tym 12 z Polski

OpenDOAR Directory of Open Access Repositories – 1608, w tym 19 z Polski

DRIVER Digital Repository Infrastructure Vision for European Search – ponad 252 repozytoria, z Polski PCSS

Open Access i repozytoria – wybór źródeł 1 II Międzynarodowa Konferencja Open

Access w Polsce. V Konferencja EBIB Internet w bibliotekach

IV Ogólnopolska Konferencja EBIB Open Access. Internet w bibliotekach

III Konferencja Internet w bibliotekach. Zasoby elektroniczne: podaż i popyt

Internet w bibliotekach II. Łączność, współpraca, digitalizacja

Internet w bibliotekach. Próba bilansu i perspektywy rozwoju

Serwis EBIB „Open Access”

Open Access i repozytoria – wybór źródeł 2 A. Kleiber: Repozytoria i Open Access,

czyli swobodny dostęp do wiedzy. W: Bibliotekarz 2007, nr 9, str. 2-6.

B. Bednarek-Michalska: Open Access i biblioteki. W: Bibliotekarz 2006, nr 7-8, str. 7-11.

Katalogi informacji

katalog linków, np. CIBIE Centrum Informacji Biznesowej i Europejskiej organizowane przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Krakowie

Biblioteka bez barier 1

strony internetowe – każda informacja i usługa oferowana na stronie powinna być przygotowana w taki sposób, aby można ją było odczytać i wykorzystać przez każdego użytkownika, bez potrzeby angażowania innych osób, np. strona www Biblioteki Głównej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

Biblioteka bez barier 2

multimedialne stanowiska dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych, np. Biblioteka Główna Politechniki Śląskiej, Biblioteka Główna Uniwersytetu Śląskiego

Biblioteka bez barier 3

„książka na telefon” – oferta skierowana do osób starszych, chorych i niepełnosprawnych, np. MBP Zabrzu

Biblioteka bez barier 4

czynne zaangażowanie osób starszych, np. w działania związane z digitalizacją zbiorów w ramach Społecznej Pracowni Digitalizacji ŚBC

Biblioteka bez barier 5

biblioterapia

Biblioteka 24h 1

katalog on-line

Na podstawie wyników wyszukiwania w serwisie EBIB w dziale „Biblioteki” w województwie śląskim 79 bibliotek różnego typu udostępnia katalogi online, w tym 28 bibliotek publicznych i 5 szkolnych

Biblioteka 24h 2

e-mail i strona www

0

20

40

60

80

100

MBP

M-GBP

GBP

MBP 50 50 45

M-GBP 22 22 10

GBP 93 93 49

liczba e-mail www

Oprac. własne na podstawie Informatora adresowego bibliotek samorządowych województwa śląskiego (stan na marzec 2010 r.)

Biblioteka 24h 3

ask a librarian – najczęściej w postaci formularza zapytań

B. Jaskowska: Nie wiesz? Zapytaj awatara. Wirtualny doradca w bibliotece. W: Seria III: ePublikacje Instytutu INiB UJ. Nr 5: Biblioteka: klucz do sukcesu użytkowników.

FAQ wydłużone godziny otwarcia, np.

biblioteki uczelniane w okresie sesji

Biblioteka 24h 4

Blogi i mikroblogi, np. „Gawra bibliomisia” Fora, grupy i listy dyskusyjne, np. MBP w Imielinie Kanały RSS, np. MBP w Jaworznie YouTube, np. MBP w Będzinie Zdjęcia w Flickr, Picassa lub inne galerie, np.

MBP w Bytomiu Serwisy społecznościowe, np. Facebook, Nasza-klasa Tagowanie, np. biblioteki cyfrowe, SOPAC

Biblioteka WSB w sieci

http://.../bibliotekawsb

Podsumowanie

Bibliotekarze muszą być świadomi swojej nowej roli, ponieważ zmieniają się oczekiwania użytkowników.

Nowoczesna biblioteka to instytucja, która dostarcza użytkownikom informacji w oczekiwanej przez nich postaci.

Biblioteka powinna być instytucją, z którą użytkownik może być w stałym kontakcie.

Z zasobów biblioteki mogą skorzystać osoby do tego uprawnione. Osobom, które nie mogą skorzystać z zasobów, biblioteka powinna ułatwić korzystanie z nich

Dziękuję za uwagę

Prezentacja dostępna w serwisie SlideShare pod adresem http://www.slideshare.net/bibliotekawsb