ww

w.k

ullh

add.c

om

Il-Óadd 28 ta’ Ìunju, 2015Óar©a Nru 1,146 Prezz ›0.80

MOLINA RIOS,PLEJER

TAL-WATERPOLOAra pa©na 37

NITKELLMU MA’

Minkejja l-˙afna weg˙diet li g˙amel il-PN fir-rig-ward tal-qasam tas-sa˙˙a, kellu jkun GvernLaburista li jwettaq dak li kien hemm bΩonn lijsir, fejn façilitajiet b˙alma huma dawk tar-riabili-tazzjoni u anke dawk fl-Isptar Karin Grecht˙allew fi stat ˙aΩin ˙afna minn gvernijiet tal-PN.

Ilbiera˙ Projects Malta ˙abbret li Vitalis GlobalHealthcare/Bluestone, ibbaΩati f’Singapor, sejkunu qed jinvestu fl-Isptar San Luqa, l-Isptar Ìen-erali ta’ G˙awdex u Karin Grech.

Ara pa©na 2

INVESTITUR ÌDID FIL-QASAM TAS-SAÓÓA

Din il-gazzetta tinsab infurmata li diversi kunsillilokali li jvarjaw fid-daqs u r-re©juni qed jiddiskutubiex minn dan is-sajf jibdew i˙addmu s-sistema tat-tielet borΩa tal-iskart, li probabbli tibda tin©abardarba f’©img˙a

Filwaqt li s’issa f’pajjiΩna jin©abar l-iskart riçiklab-bli fil-borΩa l-˙adra u l-iskart im˙allat fil-borΩa s-sewda, it-tielet borΩa se tkun iddedikata g˙al skartorganiku, ji©ifieri skart li jkun ©ej mill-ikel, ˙xejjexu karti.

Ara pa©na 4

DALWAQT IKOLLNA T-TIELET BORÛA

Matul din il-le©iΩlatura l-Kummissjoni Ewropea,g˙all-ewwel darba wara numru ta’ snin,irrikonoxxiet il-progress li sar f’pajjiΩna fil-qasamtal-amministrazzjoni tal-©ustizzja u r-riforma liGvern Laburista qieg˙ed jimplimenta.

Fil-fatt, it-Tribunal g˙at-Talbiet iΩ-Ûg˙ar u l-Bordta’ ReviΩjoni Amministrattiva rre©istraw progresskbir billi f’dawn l-a˙˙ar sentejn naqqsu kwaΩib’40% iΩ-Ωmien li jdumu biex jisimg˙u kawΩa.

Ara pa©na 7

TNAQQIS TA’ 40% FIÛ-ÛMIEN TAS-SMIGÓ

L-Istitut tal-Istudji Turistiçi (ITS) jinsab ta˙t direz-zjoni ©dida, b’viΩjoni friska g˙all-futur ta’ din l-istituzzjoni.

Id-Direttur EΩekuttiv tal-ITS Pierre Fenech jispje-ga kif il-bidliet importanti li qed ise˙˙u b˙alissamhux biss qed isa˙˙u l-istrutturi preΩenti uja©©ornaw it-ta˙ri© u t-tag˙lim g˙ar-realtajiet tal-

industrija tal-lum, iΩda wkoll qeg˙din i˙ejju l-pedamenti biex l-ITS isir hub fil-Mediterran li jatti-ra studenti barranin u b’hekk ikun qed jag˙melukoll profitt mit-turiΩmu edukattiv.

It-tibdiliet li qed ise˙˙u fl-ITS g˙andhom mhuxbiss jattiraw lill-istudenti barranin, iΩda jkomplujift˙u iktar il-bibien ta’ dan l-istitut g˙all-istudenti

Malt in. Dan bi l l i korsi j iet b˙alma huwa l-Foundation Course tnaqqsu minn tliet snin g˙alsena wa˙da, filwaqt li qed ji©u offruti wkoll korsi-jiet part-time fis-su©©etti kollha g˙al dawk il-˙addiema li di©à qeg˙din fl-industrija u jixtiequjiksbu kwalifiki formali.

Ara pa©na 3

VIÛJONI ÌDIDA GÓALL-ITS

02 28|06|2015 lOkalIkÓkullhadd.com

Il-Partit Nazzjonalista kienwieg˙ed ˙afna dwar il-qasamtas-sa˙˙a. Madankollu, huwadan il-Gvern li qieg˙ed iwettaqdak li kien hemm bΩonn li jsir.

G˙alkemm Mater Dei ipprov-da façilitajiet a˙jar, huwa fattmag˙ruf li dan huwa sptarΩg˙ir li mhux ila˙˙aq mal-bΩonnijiet tal-pajjiΩ. Fil-fatt, danl-isptar, li nbeda fi ΩmienGvern Nazzjonalista, tant huwaΩg˙ir g˙all-˙ti©ijiet ta’ pajjiΩnali qieg˙ed iwassal biex il-paz-jenti jispiççaw fil-kurituri.

€600 miljun g˙al façilitajietantiki

Minkejja li l-familji Maltin uG˙awdxin ˙allsu €600 miljunbiex ikollhom sptar komplut,façilitajiet importanti b˙almahuma dawk tar-riabilitazzjoni uanke dawk fl-Isptar KarinGrech, t˙allew fi stat ˙aΩin lima jirriflettux dak li j˙allas il-poplu f’taxxi.

B’dawn is-€600 miljun li˙allas il-poplu, pajjiΩna spiççajinqeda b’façilitajiet antiki minndawk tal-Isptar San Luqa. Il-

Gvern g˙alhekk kellu qud-diemu g˙aΩla li jew i˙alli kol-lox kif sab minn GvernNazzjonalista, jew li jag˙mel is-servizz tas-sa˙˙a f’pajjiΩna jirri-fletti Ω-Ωmien li ng˙ixu fih, fejn

il-pazjent jinqeda tajjeb u fil-˙in.

L-aqwa livelli ta’ kura

Fl-a˙˙ar xhur il-Gvern kien

qed ja˙dem proprju fuq dan,fejn in˙ar©et sej˙a g˙all-offer-ti g˙al investiment mis-setturprivat f l - isptari j iet ta ’G˙awdex, San Luqa u KarinGrech. B’din is-sej˙a, l ing˙alqet fl-a˙˙ar sig˙at, il-Gvern ser ikun qed jatt irainvestiment biex dan kollujse˙˙ u l-pazjent ikollu l-aqwa livelli ta’ kura.

Tard i lbiera˙ f i lg˙axi ja,Projects Malta ˙abbret l intg˙aΩel il-bidder preferutg˙al dan l- invest iment. L-offerent preferut huwa VitalisGlobal Healthcare/Bluestone,ibbaΩat f ’Singapor, u l iqieg˙ed jespandi fl-Ewropa ub’esperjenza twila fil-qasamtas-sa˙˙a u kura tal-anzjani.

Vitalis Global Healthcarehija s-sussidjarja ta’ BluestoneInvestments Malta Ltd l i ,imbag˙ad, huwa proprjetà ta’Bluestone Special Situations 4Limited, fond ta’ ekwità privatibbaΩat f’Singapor u ©estitimill-Grupp Oxley.

Imwaqqfa fl-2007, OxleyGlobal Limited hija invest-ment holding company pro-

prjetarja ta’ grupp diversifikatta’ negozju li wkoll qieg˙datespandi fl-Ewropa b’operaz-zjonijiet li jkopru setturi upjattaformi operattivi varji,partikolarment fis-setturi tas-sa˙˙a u kura tal-anzjani.

Dan intg˙aΩel wara proçessta’ evalwazzjoni biex minnissa j ibdew in-negozjat i l imbag˙ad iwasslu g˙all-iffir-mar tal-ftehim. Permezz ta’dan i l -pjan f ’Malta uf ’G˙awdex ser j iΩdiedu s-sodod u t ing˙ata kura ta ’kwalità.

Fost o˙rajn, dan se jsir per-mezz tal-˙olqien ta’ çentrutar-riabilitazzjoni ©did, sptar©did f ’G˙awdex, u skolamedika ©dida f ’G˙awdexukoll. Barra minn hekk, KarinGrech u l-isptar ta’ G˙awdexse jkunu rinovati b’mod totali.

Dan hu investiment ta’ €200miljun biex il-pazjent ikunfiç-çentru tal-kura tas-sa˙˙af’pajjiΩna li jikkumplimenta l-f tehim l i sar ma’ BartsLondon School of Medicineand Dentistry l i t˙abbarf’Marzu li g˙adda.

mINN dIÛaSTru gÓal OPPOrTuNITÀ

Ilbiera˙ Beppe Fenech Adamig˙amel konferenza tal-a˙bariji-et jitkaΩa bil-Gvern g˙ax mafeta˙x inkjesta fl-a˙˙ar jumejndwar allegat skandlu li se˙˙ta˙tu stess iktar minn ˙amessnin ilu, meta hu kienAssistent Parlamentari fil-Ministeru g˙all-Ìustizzja u l-Intern u li ta˙t l-istess minis-teru kienet taqa’ r-responsab-biltà tal-Pulizija.

Allegazzjonijiet bla baΩi

Il-bloger tal-PartitNazzjonalista Daphne CaruanaGalizia, erbat ijiem ilu fil-bloggtag˙ha allegat li l-eks-SpetturDaniel Zammit feta˙ kumpani-ja ma’ qarib ta’ akkuΩat fi qtil.Daniel Zammit kien qieg˙edfit-tim ta’ prosekuzzjoni f’danil-kaΩ. JirriΩulta li l-akkuΩat,Stephen Caruana, hu r-ra©el ta’bint Joe Gaffarena li mieg˙u l-eks-Spettur feta˙ il-kumpanijaSt Gabriel Residential HomesLtd.

Minkejja li d-Deputat KapNazzjonalista Beppe FenechAdami, li indirizza konferenzatal-a˙barijiet mal-kelliem

Nazzjonalista Jason Azzopardisabiex jipprova jpo©©i r-responsabbiltà ta’ dan il-kaΩf’˙o©or il-Gvern, minn riçerkabaΩika rriΩulta li l-allegati kon-flitti ta’ interess se˙˙ew kollhafi Ωmien amministrazzjonipreçedenti. Dan meta respons-abbli g˙al dan l-a©ir tal-eks-Spettur, li kien g˙adu fil-Korp,kien hemm l-eks-Ministrug˙all-Ìustizzja u Intern CarmMifsud Bonnici u l-eks-

Assistent Parlamentari BeppeFenech Adami.

Il-qtil ta’ Neville Baldacchino,li Stephen Caruana qieg˙edakkuΩat bih, se˙˙ fl-2008. Il-kaΩ il-Qorti beda fl-istess sena.L-eks-Spettur Daniel Zammitkien parti mit-tim ta’ prosekuz-zjoni f’dan il-kaΩ. Sentejn warali ©ara dan il-kaΩ, l-eks-Spetturfeta˙ kumpanija ma’ missier il-mara tal-akkuΩat, JoeGaffarena, ji©ifieri fl-2010.

B’hekk, meta nfet˙et il-kumpanija u g˙alhekk fi kliemBeppe Fenech Adami nniffsusar l-iskandlu, responsabblig˙al dan l-iskandlu kienhemm hu stess b˙ala AssistentParlamentari fil-Ministerug˙all-Ìustizzja u l-Intern. DakiΩ-Ωmien il-Ministru kien CarmMifsud Bonnici. Beppe FenechAdami sar assistent parlamen-tari f’Marzu tal-2010, filwaqt lidin il-kumpanija ©iet iffurmata,

f’Ìunju tal-istess sena.

Lanqas g˙amlu riçerka

I l -Part i t Nazzjonal is ta i ludawn l-a˙˙ar ©img˙atjag˙mel kwaΩi konferenzatal-a˙barijiet kuljum, prassi li©eneralment issir lejlet elez-zjoni ©enerali li baqg˙alhat l iet snin biex iss i r .Probabbl i , f i l - f ixkla biexjag˙mlu konferenza tal -a˙barijiet is-Sibt bit-tama lit ing˙ata prominenza f i l -gazzetti tal-Óadd, qabdu ma’dan il-kaΩ ming˙ajr m’g˙amluriçerka baΩika l i kienett indikalhom mil l -ewwel l idan il-kaΩ, li huma qed jalle-gaw li hu skandlu, se˙˙ kollukemm hu ta˙thom.

Intant, il-Gvern qal li ilug˙al diversi jiem jie˙u pariri,fosthom ming˙and l-AvukatÌenerali, dwar l-a˙jar mod libih jittratta u jinvestiga kaΩta’ eksuffiçjal tal-Pulizija likien fit-tim ta’ prosekuzzjonif’kaΩ li se˙˙ xi snin ilu. Id-deçiΩjoni dwar il-metodu li sejintuΩa tit˙abbar hekk kif tit-tie˙ed.

Il-PN JgÓaJJar lIll-gverN BI SkaNdlu Ta’ ÛmIeNu

Is-sezzjoni tar-rijabilitazzjoni, b˙al postijiet o˙ra,t˙alliet fi stat mitluq minn Gvern preçedenti

RITIANNE AGIUSritianne@kullhadd.com

LokALI kÓ 28|06|2015 03kullhadd.com

Id-Direttur EΩekuttiv tal-Istitut g˙all-Istudji Turistiçi (ITS) Pierre Fenech qallil din il-gazzetta li l-istrate©ija fit-tulg˙all-ITS hija li din l-istituzzjoni ssir hubedukattiva fil-Mediterran, li tattira lejhastudenti barranin.

Apparti minn hekk, din l-istituzzjoniattwalment qed ta˙dem sabiex tibnipont b’sa˙˙tu mal-industija lokali. Il-˙sieb huwa li l-istitut jappo©©ja lill-industrija billi joffri korsijiet lill-˙addiema tag˙ha, filwaqt li l-industrijatg˙in lill-istitut billi tilqa’ fi ˙danha lill-istudenti li jkunu jridu jwettqu l-appren-tistat tag˙hom.

Bidla o˙ra importanti li taffettwab’mod partikolari lil dawk li spiççaw l-edukazzjoni sekondarja ming˙ajr kwali-fiki formali, huwa l-Foundation Course,li minn tliet snin ©ie mnaqqas g˙al senawa˙da biss, biex b’hekk l-istudent ikunjista’ javvanza b’pass iktar mg˙a©©elf’din l-industrija li b˙alissa g˙andhadomanda qawwija g˙ar-riΩorsi umani.

Minn student g˙al direttur

Pierre Fenech, li fl-1992 kien da˙alb˙ala student fl-ITS, issa ilu tliet xhurfil-kariga ta’ Direttur EΩekuttiv ta’ din l-istituzzjoni. Matul dawn is-snin kellukarriera ta’ suççess fl-industrija tal-ospi-talità, fejn ˙adem f’lukandi differentif’karigi varji.

Mistoqsi x’jara differenti f’din l-istituz-zjoni miΩ-Ωmien li huwa kien jattendib˙ala student, Fenech jg˙id li sfortu-natament wa˙da mill-affarijiet li qedjaraw kambjament fiha, u li mhix sinon-ima mal-ITS biss, hija li meta l-istudentijaslu fuq il-post tax-xog˙ol, naqset id-dixxiplina u r-rispett fil-konfront tas-superjuri tag˙hom.

“Mill-bqija, b˙ala ITS, in˙oss li matulis-snin, minkejja li dan l-istitut baqa’mutur g˙all-industrija, però na˙seb litilef ftit mill-focus tieg˙u.” Fenech jat-tribwixxi dan in-nuqqas g˙all-fatt limatul amministrazzjonijiet preçedenti l-ITS inqata’ mill-Ministeru g˙at-TuriΩmuu beda jaqa’ ta˙t dak tal-Edukazzjoni, limhuwiex daqstant f’kuntatt mal-indus-trija.

Fenech jis˙aq ukoll li matul is-snin l-ITS sofriet mill-perçezzjoni ˙aΩina liwie˙ed hawn jiggradwa g˙al xog˙lijietb˙al waiter. Isostni li huwa veru li fil-karriera wie˙ed irid jibda minn isfel,iΩda li din l-industrija toffri l-opportunitàbiex wie˙ed javvanza fi Ωmien qasir. Il-©img˙a d-die˙la, fil-fatt, se ti©i varata

kampanja ta’ stejjer ta’ suççess; persunili ggradwaw f’korsijiet varji u li llumqed jag˙mlu suççess, anke jmexxulukandi kbar barra jew li fet˙u negozjug˙al rashom.

QabΩa fil-kwalità u iktar diskussjoni

Fenech jg˙id li wa˙da mill-miri tieg˙ukienet li ji©u riveduti l-proçeduri ta’kwalità. Fl-a˙˙ar ©img˙at ©ewΩviluppati proçeduri ©odda biex itejbul-kwalità tal-operat u t-tag˙lim f’dan l-istitut.

EΩempju wie˙ed huwa t-twaqqif tal-Internal Quality Audit Committe (IQAC)li jrid jara li kull proçess li jsir ikollu r-rekwiΩiti ta’ kwalità neçessarji.

Korsijiet ©odda li ji©u m˙ejjija mill-Board of Studies eΩistenti, issa qeg˙dinjitilg˙u quddiem Programme QualityValidation Board, qabel ikunu finalmentapprovati. Dan il-bord huwa mag˙mulminn persuni akkademiçi u o˙rajn liqed ja˙dmu fl-industrija.

Dwar id-deçiΩjonijiet li jittie˙du,Fenech sostna li fl-opinjoni tieg˙u matistax tag˙mel xi ˙a©a u timponiha fuq˙addie˙or, iΩda tinvolvi kemm jista’jkun nies fid-deçiΩjonijiet ˙allij˙ossuhom li huma tag˙hom u b’hekkjitwettqu a˙jar.

Fil-fatt, jispjega kif laqqa’ forumsapposta li matulhom l-istaff akkademikuddiskuta l-proçeduri u l-kwistjonijiet lihemm u kif dawn jistg˙u ji©u rran©atig˙all-a˙jar. “Jidher li dawn qed jint-laqg˙u tajjeb ˙afna,” jis˙aq Fenech.

Mira o˙ra ta’ Fenech kienet li jinbnew

l-istrutturi tar-riΩorsi umani fl-ITS,min˙abba li dawn kienu naqsu b’moddrastiku.

Ìara li matul is-snin diversi karigimani©erjali li ©ew vakanti baqg˙u qattma mtlew, bil-konsegwenza li l-istitutspiçça jitmexxa minn ammont Ωg˙ir˙afna ta’ nies.

Il-proçess ta’ rekluta©©, li Fenech jg˙idli kien di©à nbeda qabel ma huwada˙al fil-kariga, g˙addej ©mielu, u l-istaff kollu g˙andu jkun qieg˙ed f’postusa tmiem is-sajf, meta tibda s-sena sko-lastika.

Mill-Foundation Course g˙al HigherNational Diploma f’˙ames snin

Il-prospectus ©ie varat il-Óadd li g˙addau qieg˙ed disponibbli online fuq is-sittal-ITS: its.edu.mt. Wie˙ed jista’ jarahmill-kampus tal-ITS f’San Ìiljan uG˙awdex, mill-Ministeru g˙at-TuriΩmu,u mill-job centres.

Sas-sena l-o˙ra l-Foundation Coursekien ta tliet snin, li kien wisq, ug˙alhekk ©ie mnaqqas g˙al sena. F’danil-kors jistg˙u jid˙lu dawk kollha lig˙andhom school leaving certificateiΩda ma jkollhomx O-levels, jew majkollhomx biΩΩejjed.

Meta jtemm il-Foundation Course, jewjekk wie˙ed ikollu l-˙ames O-levelsneçessarji, wie˙ed jista’ jid˙ol g˙alCertificate Level, li huwa wkoll ta’ sena.Dan issa ©ie rivedut biex ikun iktara©©ornat u rilevanti g˙all-bΩonnijiet tal-industrija tal-lum. Jekk wie˙ed jg˙addiminn dan il-kors, immedjatament matul

is-sajf ta’ wara jkollu apprentistat fl-industrija lokali, mag˙ruf b˙ala LocalInternship Training Programme.

Minn hawnhekk l-istudent ikun jista’jipproçedi g˙al-livell ta’ Diploma, li kienfuq sentejn u issa wkoll tnaqqas g˙alsena. Wara din is-sena l-istudent ikollusena o˙ra ta’ apprentistat barra minnMalta (International Internship), li f’danl-istadju l-livell tal-istudent ikun og˙la.

Meta l-istudent ji©i lura jkun baqag˙lubiss sena g˙all-Higher NationalDiploma. Dan ifisser li student li jibdamill-Foundation Course, f’˙ames sninikun jista’ jikseb Higher NationalDiploma. Dan il-perijodu huwa similig˙al dak im˙addem minn istituzzjonijieto˙ra lokali, u g˙andu jinkora©ixxi iktarminn qabel lil dawk li jridu jid˙lu f’dinl-industrija iΩda m’g˙andhomx biΩΩejjedkwalifiki.

Il-Higher National Diploma inHospitality Management u l-HigherNational Diploma in Tour Guidinghuma Ωew© korsijiet li wie˙ed jid˙olg˙alihom dirett bl-A-levels. Tal-ewwelidum tliet snin, inkluΩ sena barra, u l-ie˙or idum sentejn, li jsiru kollha Malta.

Jinfet˙u bibien ©odda g˙al min iridjag˙mel kors part-time

“A˙na qed naraw li nsa˙˙u l-istrutturi lig˙andna, iΩda l-istrate©ija fit-tul tridtkun li din mhux biss tkun hub ta’ta˙ri© lokali, iΩda hub ukoll fil-Mediterran.” Fenech jispjega li l-mirahija li din l-istituzzjoni, li s-sena lig˙addiet kellha 673 student full-time u278 part-time, tattira dejjem iktar stu-denti barranin, biex il-pajjiΩ jiggwadanjawkoll mill-industrija edukattiva fi ˙danl-industrija turistika.

Óidma importanti qed issir ukollb’kollaborazzjoni mal-industrija, fejn dintal-a˙˙ar tappo©©ja lill-istudenti li sejkunu l-impjegati tag˙ha, u l-istitutjappo©©a lill-industrija billi tipprovdi t-ta˙ri© neçessarju g˙all-˙addiema tal-industrija.

Fil-fatt, bieb ie˙or importanti qed jin-feta˙ g˙al dawk li di©à qed ja˙dmu fl-industrija, iΩda m’g˙andhomx il-kwalifi-ki akkademiçi li jiççertifikaw ix-xog˙olli jafu jag˙mlu. Dan g˙ax g˙al kull korsli qieg˙ed offrut full-time, se jkunhemm ukoll korsijiet part-time, inkluΩfilg˙axijiet, g˙al min di©à qed ja˙demfl-industrija iΩda mhuwiex kwalifikatformalment.

Fenech jiΩvela li minn dan il-lat ukollqed isiru diskussjonijiet ma’ entitajietlokali u barranin biex ji©u provdutiservizzi li qatt ma ©ew offruti fl-istitut.

“IRRIDU NAGÓMLU MILL-ITS HUB

FIL-MEDITERRAN” Pierre Fenech, Direttur EΩekuttiv tal-ITS

“Mhux biss kull min jid˙ol fl-industrija tat-turiΩmu b˙alissag˙andu xog˙ol garantit, iΩdasa˙ansitra ng˙id li m’hemmx

biΩΩejjed ˙addiema biexila˙˙qu mad-domanda”

04 28|06|2015 LOkALIkÓkullhadd.com

IT-TIELET BORÛA MISTENNIJA DALWAQT

Din il-gazzetta tinsab infurmatali diversi kunsilli lokali li jvar-jaw fid-daqs u r-re©juni qedjiddiskutu biex minn dan is-sajfjibdew i˙addmu s-sistema tat-tielet borΩa tal-iskart.

Filwaqt li s’issa f’pajjiΩnajin©abar l-iskart riçiklabbli fil-

borΩa l-˙adra u l-iskart im˙allatfil-borΩa s-sewda, it-tielet borΩase tkun iddedikata g˙al skartorganiku, ji©ifieri skart li jkun©ej mill-ikel, ˙xejjex u karti.

Waqt il-laqg˙a Gvern LiJisma’, il-Ministru g˙all-Ambjent, l-IΩvilupp Sostenibbli

u t-Tibdil fil-Klima Leo Brincatqal li l-pro©ett tal-introduzzjonitat-tielet borΩa kien di©à ©ieapprovat mill-Gvern b˙alawie˙ed pilota, u kiseb ukoll l-appo©© tal-Assoçjazzjoni tal-Kunsilli Lokali.

Avvanzi numeruΩi fl-immani©jar tal-iskart

L-introduzzjoni tat-tielet borΩamhuwiex l-uniku avvanz li qedisir b’rabta mal-immani©jara˙jar tal-iskart. Il-Ministru˙abbar ukoll li f’dawn il-jiemse tkun qed tintemm l-ewwelfaΩi g˙at-tne˙˙ija tal-ekokon-tribuzzjoni u t-t˙addim xieraqtal-Waste Electrical andElectronic Equipment (WEEE)fuq l-iskart elettroniku.

Ukoll qabel ma jintemm is-sajf, il-Gvern se jibda jwettaqwa˙da mill-miΩuri tal-ba©it2015 favur l-ambjent billi

jo˙ro© sej˙a g˙all-propostig˙ar-rirçiklar tal-fliexken tal-plastik u l-aluminju.

Barra minn hekk din is-senase jitlestew Ωew© studji ffinanz-jati minn fondi Ewropej u lipermezz tag˙hom il-Gvern sejkun jista’ j˙ejji politika dejjema˙jar g˙all-immani©jar tal-iskart. Dawn iΩ-Ωew© studjihuma dwar l-uΩu tal-ener©ijamill-iskart u l-esportazzjoni tal-iskart minn pajjiΩna.

Ta’ min wie˙ed isemmi wkollli fir-rigward tal-Wasteserv, dinil-kumpanija qieg˙da ΩΩommmal-miri tag˙ha fejn jid˙lupro©etti kbar u ta’ natura kapi-tali b˙all-impjant tal-G˙allis,dak tal-Kus f’G˙awdex, kifukoll l-autoclave li qed jinbenaqrib l-inçineratur tal-Marsa. Dinqed timxi b’mod rigoruΩ mal-ba©its, g˙all-kontra ta’ dak likien ji©ri fl-amministrazzjonipreçedenti.

Il-Labour Force Surveymag˙mul mill-UffiççjuNazzjonali tal-Istatistika jindikali pajjiΩna fl-a˙˙ar sentejn kellul-og˙la rata ta’ ˙olqien ta’impjiegi li qatt kienet irre©istra-ta fl-istorja.

Fil-fatt, fl-ewwel kwart tal-2015, ir-rata ta’ impjiegi f’Maltala˙qet 62.3%, li hija l-og˙larata li qatt ©iet re©istrata f’danil-kwart mindu bdiet tin©abardin l-istatistika g˙al pajjiΩna.Fl-istess Ωmien ta˙t l-amminis-trazzjoni preçedenti r-rata ta’impjiegi kienet 59.9%.

Sa tmiem Marzu 2015 kienhemm aktar minn 181,500 per-suna ja˙dmu, li tfisser Ωieda ta’kwaΩi 2,300 persuna fuq senaqabel. Din iΩ-Ωieda, b’kuntrastg˙al dak li kien ji©ri ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti,hija kwaΩi kollha f’impjiegifull-time u mhux f’dawk part-time.

L-aktar li bbenefikaw miΩ-Ωieda fl-impjiegi kienu Ω-Ωg˙aΩag˙. Filwaqt li sena ilu r-rata ta’ impjiegi fost dawk ta˙til-25 sena kienet la˙qet 44%,din issa telg˙et g˙al 47%. Il-qg˙ad fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ waqa’ta˙t l-10%, meta sa senu ilukien g˙adu kwaΩi 14%.

Permezz ta’ dan it-tnaqqis,kif ukoll riduzzjoni fil-qg˙adfost dawk ta’ etajiet akbar, ir-rata ta’ qg˙ad f’pajjiΩnawaqg˙et g˙al 5.7%, meta senaqabel kienet 6%. Din hija l-inqas rata ta’ qg˙ad mindu l-Eurostat bdiet ti©bor dawn il-figuri g˙al Malta aktar minn˙mistax-il sena ilu.

KwaΩi tnejn minn kull tlietimpjiegi ©odda ©ew mis-setturtas-servizzi professjonali,amministrattivi u tal-onlinegaming. Kien hemm Ωiedatajba ˙afna wkoll fil-qasam tal-manifattura, fl-informatika, fil-bejg˙ bl-ingrossa u l-imnut, kifukoll fir-ristoranti u lukandi.Min-na˙a l-o˙ra, il-proporzjontal-˙addiema impjegati mas-settur pubbliku, is-sa˙˙a u l-edukazzjoni, baqg˙u stabbli.

Il-Labour Force Survey juriwkoll li matul l-ewwel kwarttal-2015, meta mqabbel mas-sena ta’ qabel, il-pagi f’pajjiΩnag˙olew bi 2.6%, jew bi kwaΩiß415 fis-sena (€8 fil-©img˙a).Dan fi Ωmien meta l-inflazzjonikienet 0.3%, ifisser titjib ta’2.3% fil-poter ta’ akkwist tal-˙addiema Maltin u G˙awdxin.

B’kuntrast, fl-a˙˙ar sena ta˙tl-amministrazzjoni preçedenti,il-paga medja kienet g˙olietb’1.9% biss, fi Ωmien meta l-inflazzjoni kienet 2.4%, jewtnaqqir ta’ 0.5% fis-sa˙˙a tal-paga medja. F’termini aktarsempliçi, dan ifisser li filwaqt lita˙t il-Gvern preçedenti l-˙addiem medju kien mar lura€80, illum il-˙addiem medjumar a˙jar bi €370.

L-OGÓLA RATA TA’ IMPJIEGI FL-ISTORJA

lokAlI kÓ 28|06|2015 05kullhadd.com

Wara laqg˙a tal-Kunsill Lokali ta’ ÓaΩ-Ûebbu© lisaret nhar it-Tlieta li g˙adda, faqqa’ diΩgwitbejn il-kunsilliera Nazzjonalisti.

Sorsi qrib il-Kunsill qalulna kif g˙all-˙abtatad-9.15 ta’ filg˙axija, meta kienet intemmet il-laqg˙a, instema’ g˙ajjat ©ej minn quddiem il-binja tal-Kunsill Lokali, kawΩa ta’ argument likien g˙addej bejn Ωew© kunsillieraNazzjonalisti.

F’dan l-argument kien involut il-MinorityLeader tal-PN Roderick Aquilina, li beda jwissilill-kunsilliera l-o˙ra tal-PN biex waqt il-laqg˙atma jitkellmux ming˙ajr il-permess tieg˙u.“Tg˙idu biss dak li ng˙idilkom jien!” g˙ajjatAquilina.

G˙al din l-ordni, ir-reazzjoni immedjata tal-kunsillier Nazzjonalista George Cortis kienet:“Int bis-serjetà? Lanqas biss int kapaçi g˙alavukat!” Sorsi infurmati qalulna li l-kunsillieraNazzjonalisti huma urtati b’dan l-atte©©jamentta’ Aquilina, li jidher li qed jag˙mel minn kolloxbiex jag˙lqilhom ˙alqhom ˙alli jidher huwabiss.

IBerrAQ BeJN Il-kUNSIllIerA TAl-PN F’ÓAÛ-ÛeBBUÌ

Roderick Aquilina, meqjus wie˙edmill-istilel tal-PN il-©did, ma jridx lil s˙abul-kunsilliera jitkellmu waqt il-laqg˙at

L-ikel u n-nutriment huma partiimportanti f’kull aspett tal-˙ajjatag˙na, kemm dik fiΩika, emoz-zjonali, iΩda anke soçjali u kul-turali. Kull attività li nattendug˙aliha jew li norganizzaw hijamdawra wkoll mal-ikel; ikel lijista’ jkun ukoll perikoluΩ g˙al˙ajjitna.

Matul din il-©img˙a ©iemfakkar l-ewwel anniversarjuminn Dar Kenn g˙al Sa˙˙tek;dar li toffri kura lil dawk li jkunug˙addejjin minn problemi relatatimal-piΩ tag˙hom, kemm dawk lig˙andhom problema ta’ obeΩità,kif ukoll dawk li g˙andhomproblema ta’ eating disordersb˙al bulimja u anoressja.

Din id-dar hija kollaborazzjonibejn id-Dipartiment tas-Sa˙˙a ul-Community Chest Fund, bil-Gvern jiffinanzja nofs miljunewro kull sena biex din id-dartkun tista’ tibqa’ topera.

Problema internazzjonali

Dwar il-problemi fl-ikel u n-nutriment, il-gazzetta KullÓaddtkellmet mas-SegretarjuParlamentari g˙as-Sa˙˙a, ChrisFearne, li qal li l-Gvern huwakommess li ji©©ieled problemikbar li jeΩistu fin-nutriment.

“L-obeΩità mhix problema bissnazzjonali, iΩda hija problemainternazzjonali. Kundizzjoni ta’sa˙˙a li qed twassal g˙al ˙afnamard ie˙or aktar ’il quddiem fil-˙ajja. Min g˙andu problema ta’˙xuna Ωejda g˙andu riskju akbarli jbati b’çerti kundizzjonijietb˙ad-dijabete, mard fil-kliewi,mard tal-qalb. Il-˙xuna ΩejdaΩΩid ukoll ir-riskju ta’ çertukançer,” qal Fearne.

Huwa spjega li wa˙da mill-akbar problemi li qeg˙din isibu

quddiemhom l-awtoritajiet huwapiΩ Ωejjed fit-tfal. “Studji juru li l-probbabbiltà hi li tfal obeΩi,jibqg˙u obeΩi tul ˙ajjithom koll-ha. Huwa g˙alhekk li l-˙idmatag˙na, b’kollaborazzjoni mal-Ministeru tal-Edukazzjoni,qeg˙din na˙dmu biex insolvu l-problema minn rasha,” qalFearne.

Kollaborazzjoni

Is-Segretarju Parlamentari qal li

fis-sena skolastika li ©ejja, l-istu-denti kollha ta’ Malta uG˙awdex, fl-iskejjel kollha,kemm dawk pubbliçi, privati utal-Knisja, se jitti˙dilhom il-BMIindex. “B’dan l-istudju, ripetutkull sena, se jkollna stampaçara ta’ kemm hi kbira l-proble-ma, jekk hix tiΩdied jew tonqosu anke jekk pro©etti u inizjattivili nkunu qeg˙din inwettqujkunux qed i˙allu l-frott mix-tieq. Dan l-istudju se jg˙innawkoll biex no˙olqu u na˙dmufuq programmi aktar speçifiçi,skont il-faxxa ta’ nies li l-aktarinkunu nixtiequ nolqtu,” qalFearne.

Permezz tal-kollaborazzjoni liteΩisti bejn id-Dipartiment tas-Sa˙˙a u tal-Edukazzjoni, ©ieppreΩentat il-Whole SchoolApproach to a Healthy Lifestyle,fejn fost o˙rajn in˙admet listata’ ikel u xorb li m’g˙anduxikun permessibbli fit-tuck shopstal-iskejjel.

Minn spezzjonijiet li g˙amlufuq il-post f’45 tuck shop fl-iskejjel Maltin, l-ispetturi tas-sa˙˙a sabu li 40 skola kellhaxorb, illi jinkludi fruit juice,luminata u energy drinks, limhumiex permesibbli fi skola.“Ejja nnaqsu r-riskji g˙al ulied-

na; ejja no˙olqulhom ambjentb’ikel u xorb san. L-ewwel passbiex nibdew nwettqu dan huwabla dubju fl-iskejjel tag˙na,”Ωied Fearne.

Tema ewlenija

Huwa tkellem ukoll dwar studjuie˙or li g˙addej b˙alissa: in-National Food ConsumptionSurvey. Studju li se janalizza fil-fond dak li jieklu l-Maltin, mhuxbiss b˙ala tip ta’ ikel, iΩda wkollb˙ala ammonti. “Fost o˙rajn,dan l-istudju se jkun qieg˙edjg˙inna nifhmu kemm nikkun-smaw mel˙, zokkor, xa˙am uproteini fid-dieta tag˙na ta’kuljum. L-istudju se jkun maq-sum fuq sena s˙i˙a biex b’hekkinkunu nistg˙u naraw ukoll l-abbitudnijiet anke sta©jonalitad-dieta medja tal-familjaMaltija,” kompla Chris Fearne.

Is-Segretarju Parlamentari qalli l-obeΩità, speçjalment dik fit-tfal, hija ta’ importanza mhuxbiss g˙al Malta, iΩda anke fuqlivell Ewropew, tant li l-obeΩitàfit-tfal mistennija tkun wa˙damit-temi ewlenin li l-Ministerutas-Sa˙˙a se jkun qieg˙edimexxi ’l quddiem waqt il-Presidenza tal-2017.

INSTABU 40 SkolA B’XorB MhUX PerMeSSIBBlI

LOKALI KÓ 28|06|2015 07kullhadd.com

Il-Qrati huma wie˙ed mit-tlietkolonni tad-demokrazijatag˙na u kull Gvern serjug˙andu jag˙mel ˙iltu kollhabiex din il-kolonna kruçjalitissa˙˙a˙ u timxi ’l quddiemkif proprju qed tag˙mel din l-amministrazzjoni.

Fil-fatt, ftit taΩ-Ωmien ilu, il-Kummissjoni Ewropea adottatabbozz ta’ rakkomandazzjoniji-et indirizzati lill-Istati MembriEwropej fi ˙dan is-semestruEwropew ji©ifieri l-country-specific recommendations lihuma intiΩi biex ikomplujsa˙˙u l-iΩvilupp ekonomiku umonetarju tal-pajjiΩi membrital-Unjoni Ewropea (UE).

F’dawn ir-rakkommandaz-zjonijiet ©ie formalmentrikonoxxut, g˙all-ewwel darbaf’numru ta’ snin, il-progress lisar f’pajjiΩna fil-qasam tal-amministrazzjoni tal-©ustizzja ur-riforma li l-Gvern qieg˙edjimplimenta f’dan is-settur. Dinir-riforma ©iet deskritta b˙alawa˙da ˙olistika u wiesg˙a litikkomprendi miΩuri varji limhumiex intiΩi sempliçimentbiex jindirizzaw l-iΩviluppekonomiku tal-pajjiΩ. Ìietrikonoxxuta wkoll iΩ-Ωieda fl-effiçjenza fil-proçessi/proçe-duri ©udizzjarji u fil-kamp tal-©udikatura b’mod ©enerali.

Il-Gvern laqa’ b’mod poΩittivdan ir-rikonoxximent u jim-penja ru˙u, aktar minn qattqabel, li jimplimenta riforma˙olistika g˙all-©id taç-çittadiniMaltin u G˙awdxin. Fid-dawlta’ dan kollu l-gazzettaKullÓadd tkellmet mal-Ministru g˙all-Ìustizzja,Kultura u Gvern Lokali OwenBonnici fejn kien ittrattat it-titjib li sar f’dawn l-a˙˙ar sen-tejn fil-Qrati u x’inhu x-xog˙olli qed jag˙mel il-Gvern kifimwieg˙ed fil-manifest elet-torali f’dan ir-rigward, fosto˙rajn.

Titjib kbir fl-effiçjenza tal-Qrati

“Minkejja li d-dewmien fil-Qrati hija pjaga nazzjonali likull sekonda tal-©urnata qedikun mi©©ieled, ming˙ajr manitilqu ni©ru u nkantaw vittor-ja rridu ng˙idu li f’dawn l-a˙˙ar sentejn bdejna narawtitjib fl-effiçjenza ta’ w˙udmill-Qrati Maltin hekk kif ©ewimkejla minn parametri stab-biliti mill-Ewropa,” sostna l-Ministru Bonnici.

Dan it-titjib huwa evidentif’bosta Qrati li jisimg˙u kaΩijietçivili tant li hemm titjib fil-perçentwali ta’ kemm jin-qatg˙u kaΩijiet aktar millijid˙lu ©odda. Fost dawn, ta’min jinnota partikolarment it-Tribunal g˙at-Talbiet iΩ-Ûg˙aru l-Bord ta’ ReviΩjoniAmministrattiva li rre©istrawprogress kbir mhux biss fin-numru ta’ kemm qed jinqatg˙ukawzi iΩda wkoll billi f’dawn l-a˙˙ar sentejn naqqsu kwaΩib’40% iΩ-Ωmien li jdumu biexjisimg˙u kawΩa.

Tnaqqis fil-kaΩijiet pendenti

Dan it-titjib f’numru ta’ qrati,tribunali u bordijiet fil-qasam

çivili qieg˙ed ukoll iwassalbiex qed jonqsu n-numru ta’kaΩijiet pendenti. It-titjib fil-Qrati Kriminali ma segwiexstruttura çara b˙alma kienhemm fil-Qrati Çivili, g˙ad lir-riΩultati huma bil-bosta iktarpoΩittivi minn qabel.

Fil-fatt, il-Ministru g˙all-Ìus-tizzja, Gvern Lokali u Kulturaqal li ©ie rre©istrat tnaqqis fiΩ-Ωmien li ddum biex tinqata’kawΩa quddiem il-Qorti tal-Appelli Kriminali Superjuri, uf’din il-Qorti kif ukoll fil-QortiKriminali kien hemm Ωieda fir-rata ta’ kaΩijiet li ©ew deçiΩifuq ir-rata ta’ kaΩijiet ©odda.

“Aktar importanti minn hekkrajna tnaqqis fin-numru ta’kaΩijiet pendenti fil-Qorti tal-Ma©istrati (Sede Kriminali) lijisimg˙u l-biçça l-kbira tal-kawΩi,” fisser i l-MinistruBonnici.

Il -ma©©oranza tal-Qratiesperjenzaw titjib

Analizi tal-ewwel tliet xhurtal-2015 kif imqabbla mal-ewwel tliet xhur tas-snin ta’qabel turi xejra poΩittiva fil-livell ta’ effiçjenza kemm fil-Qrati çivili kif ukoll f’dawkkriminali.

“Infatti, jidher li din is-senal-Qrati kollha, ˙lief tnejn,urew progress kbir fir-rata ta’kemm jinqatg˙u kaΩijiet aktarmilli jid˙lu ©odda. Dan it-titjibwassal ukoll biex rajnatnaqqis fil-kaΩijiet pendentipartikolarment f’dawk il-Qratiçivil i u kriminali ta’ primistanza, j i©ifieri tal-ewwelsmig˙,” sostna l-MinistruBonnici.

Huwa Ωied jg˙id li minkejjali mhux possibbli jkunikkalkulat id-dewmien fi l-kawΩi fuq statistika ta’ tlietxhur, il-fatt li naqsu l-kaΩijietpendenti kif ukoll il-fatt li qedji©u deçiΩi numru akbar ta’kawΩi, jindika li sal-a˙˙ar tas-sena, jekk jinzamm l-istessritmu, g˙andu jkun hemmukoll tnaqqis fi l-medja ta’kemm idum biex jinqata’ kaΩfil-Qrati Maltin

Impenn ˙olistiku

Hemm diversi fatturi li qedjg˙inu biex ji©i rre©istrat danil-progress. L-ewwel u qabelkollox, dan it-titjib huwa frott

il-˙idma tal-©udikatura Maltijali jidher biç-çar li qed tinsistibiex ji©u indirizzati fatturib˙ad-dewmien fit-tul tal-kawΩi.

“Flimkien ma’ dan hemm˙idma kostanti bejn il-Ministeru tal-Ìustizzja, Kulturau Gvern Lokali u l-amminis-trazzjoni tal-Qorti fejn qedjitnedew numru ta’ inizjattivi upro©etti biex jiffaçilitaw is-sis-tema tal-©ustizzja. Dawn l-inizjattivi j inkludu emendilegali fil-Kodiçi Kriminali li©ew implimentati fl-2014 b˙al,pereΩempju, id-dritt ta’ disclo-sure waqt l-arrest, u l-esten-sjoni tal-plea bargaining qud-diem il-Qorti tal-Ma©istratiSede Kriminali,” qal il-Ministru

g˙all-Ìustizzja, Kultura uGvern Lokali.

Sistemi teknolo©içi ©odda

Fatturi o˙ra li qed jg˙inu biextit j ieb l-effiçjenza f’aspettio˙ra tas-sistema ©udizzjarjajirriΩultaw mill-introduzzjonita’ sistemi teknolo©içi li qedisiru flimkien mal-MITA, par-tikolarment fil-qasam çivili.Fost dawn hemm l-introduz-zjoni tas-sistema ta’ notifikielettroniçi kemm lill-avukatitad-difiΩa kif ukoll lill-pros-ekuzzjoni, meta ji©i diferitkaΩ, kif ukoll sistema elettron-ika li tinforma l-partijiet tal-kawΩa dwar jekk ix-xhieda©ewx notifikati jew le.

Pro©etti u riformi o˙rajn

Il-Ministru Bonnici Ωied jg˙id lima jonqsux ukoll pro©ettispeçifiçi b˙all-pro©ett pilotafis-seduti tat-traffiku fejninbidlet is-sistema ta’ kif ji©um˙arrka n-nies.

“Dan il-pro©ett tant issarraff’tit j ib ta’ effiçjenza li issaqieg˙ed jibda ji©i estiΩ fil-Qratil-o˙ra u, l-a˙˙ar iΩda mhux l-inqas, kien hemm ukoll ir-riforma dwar l-uΩu tas-sustanziillegali li qed twassal biex minjinqabad b’pussess sempliçi ta’droga ma jersaqx dritt il-QortiiΩda jing˙ata l-g˙ajnuname˙tie©a biex jindirizza l-problemi tieg˙u,” qal il-Ministru g˙all-Ìustizzja,Kultura u Gvern Lokali.

Waqt li l-g˙an ewlieni ta’ dinir-riforma kien biex ting˙atag˙ajnuna lil min g˙andu prob-lema ta’ droga, fl-istess ˙inqed tg˙in ukoll biex jonqsunumru ta’ kaΩijiet minuri millijidhru quddiem il-Qrati Maltin.

Il-˙idma tkompli

Dawn huma biss u˙ud mir-riformi li s’issa twettqu biex is-sistema tal-©ustizzja taqdi a˙jarlil kull min juΩaha.

“IΩda dan g˙adu mhux biΩΩe-j jed. Il-Ministeru konxju lig˙ad hemm ˙afna fejn irid isirtit j ib u g˙addej bil-˙idmatieghu biex, bl-g˙ajnuna tal-partijiet ikkonçernati, iwassalbiex iç-çittadin Malti jkunmoqdi b’livelli og˙la ta’ effiç-jenza u kwalità. Ma wasalniex;fadal xi jsir, imma mexjin fid-direzzjoni t-tajba,” tenna l-Ministru Bonnici.

TKOMPLI R-RIFORMA FIL-ÌUSTIZZJA…

TNAQQIS TA’ 40% FIÛ-ÛMIEN TAS-SMIGÓ TAL-KAWÛIGLEN FALZON

glen@kullhadd.com

LOKALIKÓkullhadd.com08 28|06|2015

Aktar kmieni dan ix-xahar il-Kummissjoni Ewropea ˙abbret128 deçiΩjoni, illi inkludew 18-il opinjoni motivati, 5 referenzilill-Qorti tal-Ìustizzja tal-Unjoni Ewropea, u l-44 ittra ta’intimazzjoni u li jkopru diversisetturi.

Fost l-aktar deçiΩjonijiet lispikkaw kien hemm dik relata-ta mad-Direttiva Dwar l-Effiçjenza fl-UΩu tal-Ener©ijafil-Bini. Permezz ta’ din id-Direttiva, l-Istati Membrig˙andhom jistabbilixxu u japp-likaw rekwiΩiti minimi tar-rendiment tal-ener©ija g˙al bini©did u eΩistenti, jiΩguraw iç-çertifikazzjoni tal-prestazzjoniener©etika tal-bini u jimponuspezzjonijiet regolari tas-sistemital-arja kondizzjonata.

Barra minn hekk, id-Direttivatitlob lill-Istati Membri biexjiΩguraw li l-bini l-©did kolluhuwa zero-energy mill-2021 ’ilquddiem, illi tfisser li l-biniji©©enera ener©ija daqs, jewaktar milli, jikkonsma. Din id-Direttiva kellha ti©i traspostasad-9 ta’ Lulju 2012.

L-Awstrija u r-Renju Unitiççensurati

Fid-deçiΩjoni ta’ dan ix-xahar,l-Awstrija u r-Renju Unit intal-bu mill-©did mill-Kummissjonibiex jittrasponu l-li©ijietEwropej fuq dawk nazzjonalib’mod sodisfaçenti. F’Lulju2014 il-Kummissjoni kienetdi©à ddeçidiet li tirreferi lill-Awstrija quddiem il-Qorti tal-Ìustizzja tal-Unjoni Ewropea.Ftit wara, l-Awstrija adottatnumru ta’ miΩuri biex jit-

trasponi d-Direttiva. Madankollu, xi w˙ud mid-

dispoΩizzjonijiet tad-Direttivakienu baqg˙u ma ©ewxtrasposti. Il-Kummissjonig˙alhekk bag˙tet opinjonimotivata addizzjonali lill-Awstrija biex titlobha tit-trasponi d-Direttiva b’mods˙i˙.

Separatament, il-KummissjoniEwropea rçeviet ilment dwarnuqqas potenzjali ta’ konfor-mità mir-Renju Unit g˙all-˙ru©u l-wiri ta’ Çertifikati tal-Prestazzjoni Ener©etika fil-binipubbliku. Id-Direttiva Dwar l-Effiçjenza Fl-UΩu tal-Ener©ijafil-Bini tobbliga lill-Istati

Membri jiΩguraw li çertifikatib˙al dawn jin˙ar©u u ji©umurija g˙al çertu kategoriji ta’bini.

Il-Kummissjoni, però, makinitx sodisfatta bis-sistema ta’kontrolli u penali g˙all-wiritaç-çertifikati tal-prestazzjoniener©etika introdotti mir-RenjuUnit g˙ax jidher li huma insuf-fiçjenti biex ti©i Ωgurata l-kon-formità mal-obbligi tad-Direttiva.

L-Awstrija u r-Renju Unit issag˙andhom biss xahrejn sabiexjg˙arrfu lill-Kummissjoni bil-miΩuri me˙uda minnhom biexjirrimedjaw g˙al din is-sitwaz-zjoni. Nieqes dan, il-

Kummissjoni tista’ tiddeçiedi litirreferi lil dawn il-pajjiΩi lill-Qorti tal-Ìustizzja tal-UE.

Implimentazzjoni fl-2016

Madankollu, ma kinux biss l-Awstrija u r-Renju Unit lisabuha diffiçli jimplimentawdin id-Direttiva. Dan jo˙ro© çarmill-fatt li din id-direttivawaslet g˙al wie˙ed mill-kaΩijietrari fejn il-Kummissjoni kellhatifta˙ proçeduri ta’ ksur kontrat-28 Stat Membru tal-Unjonig˙ax dawn ma implimentawx,jew implimentaw ˙aΩin, it-traspoΩizzjoni tag˙ha.

Il-gazzetta KullÓadd staqsiet

lil Michael Ferry, il-Kap tal-Uffiççju g˙ar-Regolament tal-Bini, fejn waslet Malta fit-traspoΩizzjoni ta’ din id-diretti-va u g˙aliex kien daqshekkdiffiçli biex dan isir. Huwaspjegalna li t-traspoΩizzjonitad-Direttiva msemmija kienetsaret permezz tal-AvviΩ Legali376/2012 fil-kaΩ ta’ Malta, iΩdal-Kummissjoni Ewropea kienetindikat, permezz ta’ ReasonedOpinion f’Novembru 2013, li t-traspoΩizzjoni ma kinitx saretbl-a˙jar mod.

“G˙aldaqstant,” komplaFerry, “l-Uffiççju g˙ar-Regolament tal-Bini da˙alg˙ar-responsabbiltà li j˙ejjiAvviz Legali ©did li hu ma˙subli jid˙ol fis-se˙˙ fl-1 ta’ Lulju2016. L-isfidi huma kbar fejnjikkonçerna r-rendiment tal-ener©ija fil-bini, iΩda b’ippjanarg˙aqli u b’koperazzjoni s˙i˙atali sfidi jkunu mitigati.”

Huwa qalilna wkoll li l-GvernpreΩenti, permezz tal-Uffiççjug˙ar-Regolament tal-Biniassigura li jikkopera mal-Kummissjoni Ewropea filwaqtli beda proçess biex l-istessUffiççju jkollu r-riΩorsi umani ufinanzjarji me˙tie©a biex jilqa’l-isfidi li tali Direttiva toffri.

Sabiex jil˙aq dan l-g˙an, l-Uffiççju qieg˙ed jikkopera, fostl-o˙rajn, mas-settur tal-kostruz-zjoni li huwa involut fil-proçes-si li l-istess Uffiççju qieg˙edivara, kemm b’dokument dwarNearly Zero-Energy Buildings(NZEB), kif ukoll dak tan-National MinimumRequirements li huma gwidata’ kif wie˙ed jippjana binja ta’kull daqs u forma.

DIRETTIvA LI TOffRI SfIDI KbAR

Il-Gvern Malti wieg˙ed li sejifta˙ is-soçjetà, li jilqa’ d-diversità, li jirrikonoxxi r-real-tajiet soçjali ta’ madwarna, lijg˙oΩΩ l-identità Malti jaming˙ajr diskriminazzjoni, lijiΩgura l-ugwaljanza u r-rispettlejn gruppi minoritarji u, fuqkollox, li j˙ares id-drittijietfundamentali tal-bniedem u l-libertajiet ta’ kul˙add.

Il-Gvern jemmen li r-realtaji-et preΩenti li qeg˙din jiffaçç-jaw l-immigranti li huma çitta-dini ta’ pajjiΩi terzi, ji©ifieridawk il-paj j iΩi l i mhumiexmembri tal-Unjoni Ewropea,g˙andhom jing˙ataw atten-zjoni immedjata.

Implimentazzjoni mis-senad-die˙la

G˙al din ir-ra©uni, il-Ministerug˙ad-Djalogu Soçjali, Affarijiettal-Konsumatur u LibertajietÇivili nieda pro©ett ta˙t l-isem ‘Mind D Gap: Togetherwe can make the difference’.L-g˙an tieg˙u huwa lijappo©©ja l-isforzi l i jsirusabiex çittadini ta’ pajjiΩi terzili ©ejjin minn sfondi nazzjon-ali, ekonomiçi, soçjali, kultur-ali , reli©juΩi, l ingwistiçi uetniçi differenti, biex jissodis-faw il-kundizzjonijiet ta’ resi-denza u biex jiffaçilitaw l-inte-grazzjoni tag˙hom fis-soçjetàMaltija.

Il-pro©ett huwa intenzjonatbiex jiggwida u jinforma l-Istrate©ija Nazzjonali g˙all-

Integrazzjoni tal-Immigranti,liema strate©ija se tibda tkunimplimentata mis-sena d-die˙la u testendi sal-2020. Dinl-istrate©ija se tkun Ωviluppataf’qafas li jippromovi d-drittijiettal-bniedem, opportunitajiet uobbligazzjonijiet indaqs g˙alkul˙add. Fost affarijiet o˙ra,se tippromovi d-diversitàb˙ala valur baΩiku g˙all-kisbata’ koeΩjoni soçjali akbar.

Bidliet fis-soçjetà

L-g˙an tal-istrate©ija huwa lijin©iebu bidliet vera fis-soçjetàtag˙na lill-immigranti li humaçittadini ta’ pajjiΩi terzi, u sabiextinbena komunità fejn kul˙add,irrispettivament mir-razza, kulur,reli©jon jew opinjoni politika,età, sess, ©eneru, diΩabbiltà,orjentazzjoni sesswali, identitàtal-©eneru jew kwalunkwe sta-

tus ie˙or, jista’ jg˙ix, ja˙dem ujirnexxi f’kuntest ta’ ©ustizzja,ugwaljanza, drittijiet, responsab-biltajiet u rispett.

Minn konkluΩjoni ta’ sonda©©li kkummissjona dan il-Ministeru stess, din l-istrate©ijaqed tfittex li tistabbilixxi qafasfejn ir-riΩorsi jistg˙u jkunummani©©jati b’aktar effett u inte-grati biex jimmiraw il-fundingstrate©iku, ikunu evitati d-dupp-

likazzjonijiet, biex jikkumpli-mentaw lil xulxin u jimmas-simizzaw l-impatt fejn ikunhemm bΩonn.

Inklussività

A˙na nirrikonoxxu l-iskop limi-tat ta’ dan il-qafas u nag˙rfu libiex strate©ija nazzjonali tkuntoltament inklussiva g˙andhatinkludi l-gruppi kollha differen-ti, fosthom il-persuni nnifishomli ©ejjin minn pajjiΩi terzi,refu©jati u persuni o˙ra li qedifittxu l-aΩil kif ukoll dawk lig˙andhom protezzjoni tempo-ranja. Apparti minn hekk, per-spettiva intersezzjonali g˙andhatkun applikata fl-iΩvilupp u l-implimentazzjoni tal-istrate©ijabiex ikun aççertat li tkun wa˙dakoeΩiva u inklussiva.

Minkejja l-bΩonn ta’ din l-istrate©ija, numru ta’ persuniesprimew t˙assib u biΩa’ assoç-jati mal-iΩvilupp ta’ din l-istrate©ija. Fi kliem ie˙or, il-ma©©oranza tat-t˙assib liesprimew ˙afna rigward din il-le©iΩlazzjoni ©ej mill-fatt lig˙andna nuqqas ta’ g˙arfien ukonoxxenza rigward it-tifisra tal-kelma ‘integrazzjoni’.

Il-Gvern innota u sema’ dan it-t˙assib g˙alhekk huwa essenz-jali li din id-deçiΩjoni tenfasizzafuq l-g˙arfien pubbliku rigwardit-tifsira ta’ integrazzjoni, il-proçessi ta’ integrazzjoni, inter-kulturalità u aktar informazzjonidwar xi jfisser li wie˙ed ikunimmigrant integrat.

LEJN STRATEÌIJA NAZZJONALI GÓALL-INTEGRAZZJONI TAL-IMMIGRANTI

LokALI kÓ 28|06|2015 09kullhadd.com

Emanuel Cuschieri

GVERN LABURISTA, GVERN LI JAÓDEM• Beda t-twaqqig˙ taç-çmieni tal-power station fil-Marsa.• Fl-ewwel kwart tal-2015 l-impjiegi Ωdiedu bi 2.7%, li jfisser liMalta esperjenzat tkabbir ta’ tliet darbiet aktar meta mqabbel mal-medja Ewropea.• Mis-sena skolastika li jmiss mhux se jibqg˙u jinbieg˙u luminatifil-canteens tal-iskejjel.• Mistennija tifta˙ dalwaqt il-pixxina f’BirΩebbu©a wara sninmitluqa.

• Bejn Jannar u Marzu ta’ din is-sena l-lukandi Maltin raw Ωidietqawwija ˙afna fin-numru ta’ turisti li qag˙du f’akkomodazzjoni,fl-iljieli li qattg˙u f’Malta kif ukoll fid-d˙ul. Ìiet re©istrata Ωiedata’ 7.7%.• Minn Settembru li ©ej mediçina li g˙andhom bΩonn jie˙du paz-jenti li jbatu mid-dijabete, u li tiswa €60, se tibda ting˙ata b’xejn.• Fl-Isptar Mater Dei, fl-MRI, l-istennija niΩlet g˙al ftit ©img˙atminn stennija ta’ sentejn.• G˙all-ewwel darba wara ˙afna snin, u g˙al g˙axar ©img˙ats˙a˙, ma kienx hemm mediçini out of stock.

• Fl-Isptar Mater Dei l-lista ta’ stennija g˙all-katarretti niΩlet minnsitt snin g˙al ˙ames xhur.• F’dan l-a˙˙ar xahar biss fl-Isptar Mater Dei, fid-Dipartiment tal-Emer©enza, in-nies inqdew f’inqas minn erba’ sig˙at meta sa ftitsnin ilu l-istennija ©ieli twalet g˙al g˙axar sig˙at.• Sal-a˙˙ar tas-sena l-˙addiema kollha fil-qasam tas-sa˙˙a sejkunu ˙ar©u mill-prekarjat.• Is-sena d-die˙la l-pajjiΩ se jaqleb g˙all-uΩu tal-gass.

• Mis-sena skolastika li jmiss, preçiΩament f’Settembru li ©ej, sejkun qed isir eΩerçizzju li fih se jitkejlu l-piΩ u t-tul tal-istudentikollha tal-iskejjel primarji u sekondarji, u se jintiΩnu wkoll il-basktijiet.• Dawk il-pazjenti li ji©u minn pajjiΩi barra mill-Unjoni Ewropease jkollhom jibdew i˙allsu g˙as-servizzi tas-sa˙˙a li juΩaw f’pajjiΩ-na qabel jitilqu lura pajjiΩhom.• Se ji©i offrut servizz tal-WiFi f’disa’ bajjiet differenti.• Se ti©i stazzjonata ambulanza ˙dejn iç-Çentru tas-Sa˙˙a ta’Ra˙al Ìdid.

• Se jo˙ro© avviΩ legali dwar iΩ-Ωwiemel fit-toroq.• Kastilja se tkun imdawla b’mod professjonali u din se tag˙tidehra mill-isba˙ lil dik l-akkwata.• G˙addejjin xog˙lijiet fuq 72 triq fil-kampanja.• In-nies li juΩaw it-trasport pubbliku Ωdiedu b’aktar minn 9%.• Se jkomplu jintbag˙tu l-flus fid-djar tan-nies b˙ala rifuΩjoni tat-taxxa tal-VAT fuq ir-re©istrazzjoni tal-karozzi. Taxxa misruqa mill-PN fil-Gvern.• Il-Programm taç-Çittadinanza b’Investiment mistenni jrendi lill-pajjiΩ €1.4 biljun.

• Mix-xahar id-die˙el se jid˙lu fis-servizz tat-trasport pubbliku l-ewwel 40 minn 102 karozzi tal-linja ©odda.•. Fix-xhur li ©ejjin is-sistema li l-pilloli jitwasslulek id-dar setibda ta˙dem.• Pillola tal-kançer li kienet €400 issa ra˙set u ©iet tiswa €100.• In-noll tat-trasport pubbliku g˙all-persuni kollha b’diΩabbiltàra˙as minn €6.50 g˙al €2.

10 28|06|2015 opINJoNIkÓkullhadd.com

Patri Mario Attard

MINNSALVUCANALE

Mhux façli li tla˙˙aq mal-istaz-zjonijiet kollha u ssegwi dakkollu li jkun g˙addej; mhux façlilanqas li tipprova tikteb milli tkunftakart. IΩda dan g˙alija huwagost u pjaçir b˙alma hu gost upjaçir ta’ ˙afna li l-˙in kollujie˙du l-istessu u jwaddbuhomfuq wiçç il-ktieb jew a˙jar fuq il-Facebook.Illum huwa l-a˙˙ar artiklu tieg˙i

dwar it-televiΩjoni u dak kollu linaraw fuqu, issa ilni l-©img˙at,xhur u snin in˙arbex dwar dakkollu li jog˙©obni u jdejjaqni.Qatt ma ppruvajt inkun imparzjaliu nfa˙˙ar stazzjon wie˙ed biss unmaqdar o˙rajn, iΩda dejjemsemmejt li kull stazzjon g˙andudik ix-xi ˙a©a tajba u o˙ra ftitanqas tajba. Óadd u xejn ma huperfett iΩda kul˙add huwa kapaçijitjieb u jtejjeb. Na˙seb li kull minilu jaqra dan it-t˙arbix induna lijien in˙obb is-sempliçità li tissar-raf fit-tajjeb milli ˙afna daqq ta’trombi biex wara tispiçça tit-tewweb fuq il-putruna. Kull minilu jaqra din ir-rokna na˙sebinduna wkoll li l-ksu˙at fuq it-tivin˙allu˙ g˙all-Alaska jew fuq il-muntanji u mhux nittraΩmettuhlit-telespettaturi. Jien dejjemfa˙˙art ideat ori©inali u maqdartl-ikkupjar Ωejjed. IΩda Ωgur li l-aktar li jdejjaqni, jizzikani u jqab-badni d-dardir fl-istonku huwa l-Malti ˙aΩin li ta’ kuljum u l-˙inkollu nisimg˙u ivenven f’widnej-na. Fil-veru sens tal-kelma liddardart nisma’ preΩentaturi,bejjieg˙a u aktar jixxerjaw,jikklikkjaw, jiddawnlowdjaw,jibbejkjaw, jipplejtjaw u jirrowst-jaw u jibbrestfidjaw lill-bejbis.

Ftit ilu kien imsemmi li ser jit-

tie˙du passi sabiex dawn il-ksu˙at jinbidlu darba g˙al dejjem,l-aktar fejn jid˙lu programmi tat-tisjir li minnhom g˙andna ˙afna.

Nhar ta’ Sibt

X’hawn isba˙ milli tara film tajjebis-Sibt filg˙axija, l-aktar jekk danikollu su©©ett tajjeb u jkunma˙dum f’pajjiΩek? TVM issa iluΩ-Ωmien juri film tajjeb is-Sibtfilg˙axija, iΩda dan l-a˙˙ar bedajuri wkoll films barranin b’atturiMaltin li n˙admu f’pajjiΩna. Jallajkollna aktar minn dawn matul il-©img˙at li ©ejjin.

L-aqwa

Na˙seb li l-aqwa drama kienetfuq TVM. Kemm Katrina uÇaqqufa re©g˙u kienu protago-nisti u rawhom bl-eluf, iΩdaminkejja dan Riflessi fuq il-One uVittmi fuq in-Net kienu wkollproduzzjonijiet tajba. L-aqwaa˙barijiet dejjem kienu fuq TVM;trid tifhem ukoll li l-kamra tal-a˙barijiet tal-istazzjon nazzjonali

g˙andha wkoll l-aqwa riΩorsibiex ta˙dem. L-aqwa program-mi/dokumentarji kienuMadwarna, Harbour Life, SnajjietMaltin, Mad-Daqqa t’G˙ajn, L-Istandard u Venere. L-aqwa pro-grammi ta’ diskussjoni kienuReporter u S41, filwaqt li l-a˙jarprogrammi sportivi kienu kollhau ta’ kull stazzjon. Anke program-mi tat-tisjir kollha jog˙o©buni,˙lief meta nitkess˙u u nkissru l-lingwa tag˙na.

Passabbli

Ilsien in-Nisa, One Night Stand,Óbieb u G˙edewwa, Dak liJg˙odd, Liquorish u House Huntkollha rajthom iΩda jekk insib xi˙a©a a˙jar naqliblu. G˙al dawnil-programmi li semmejt g˙and-hom i˙abblu ftit mo˙˙hom u jte-jbu l-prodott jew a˙jar jibdlu xiftit g˙ax issa ndraw.

G˙ejjewni

Xarabank wie˙ed minn dawk il-programmi li g˙ejjieni, Peppi

g˙andu bΩonn waqfa jew inkellajrid jibdel ir-rotta. G˙adni manafx liema su©©ett ma semmiex uma ddiskutiex. Kull meta nara lilAlan Bates sirt nipnotizza ru˙iminnufih, u din li filli qeg˙dinnaraw diskussjoni fuq su©©ettimbag˙ad tieqaf ˙esrem biex nid-diskutu su©©ett ie˙or qed tqab-biΩli ç-çinga. Anke din li sebatijiem fil-©img˙a nisimg˙u fuq il-programm tqabbadni sturdament.IΩda meta Xarabank jag˙mel il-©id bil-©bir g˙al min hu fil-bΩonn,hemm ninΩag˙lu l-kappell.

Óadd G˙alik ilu li g˙ejjieni; manifla˙hiex aktar lil Angie twerΩaqwaqt il-˙in tal-ikel; ma nifla˙xaktar nara parteçipanti jilag˙qu l-©elat jew jippruvaw jieklu kripsabiç-chop stick; lanqas li jaqbΩu ujog˙lew b’tuffie˙a ©o ˙alqhom.Ijja f’©ie˙ kemm hemm ibdlu ftit,kunu ori©inali jew g˙all-anqasjekk ser tikkupjaw programmbarrani kkupjawh sew mhuxnivvintaw log˙ob tas-sninsebg˙in u tmenin. G˙ejjewniwkoll il-programmi kollha tal-istazzjonijiet kollha li suppost juruu jintg˙o©bu mit-tfal. L-ebda staz-zjon lokali ma g˙andu programmsuret in-nies u bis-sens g˙aludjenza çkejkna.

Issa li kelli fuq l-istonku ˙ri©tukollu, g˙alhekk ser inçedi l-armiu nçedi l-ispazju g˙al kitba o˙ra.M’iniex ser inkompli in˙arbexmatul is-sajf ukoll, g˙ax ˙liefripetizzjonijiet ma narawx. Mana˙sibx li triduni ner©a’ niktebdwar ir-ripetizzjonijiet tal-pro-grammi ripetuti li rajna minnOttubru sa’ Ìunju.

G˙alhekk jien ser immurinçafçaf g˙all-frisk.

“Attent mit-tajn! G˙ax tie˙u xiwa˙da u tispiçça rasek ’l isfel usaqajk ’il fuq!” “Hemmhekkhemm it-tajn! Ara kif timxi!G˙ax tiΩloq!”

Nag˙ti ra©un bil-kbir lil minjg˙id hekk. Nikkonfermah.G˙ax missieri, Alla ja˙firlu,kien bennej. Niftakar li, metakont Ωg˙ir u kont immurno˙odlu t-te fit-3.00 ta’ waranofsinnhar, ji©ifieri appenanasal id-dar mill-iskola, dejjemhekk kien jg˙idli: “Mar! Imximal-©enb g˙ax hemm it-tajn utiΩloq!” Ajma! L-aktar meta kienjag˙mel xi tara©! Ming˙ajrpo©©aman! Sintendi! Kemmkont ninΩel bil-lajma l-lajmamieg˙u! G˙ax li kieku kontnie˙u xi wa˙da g˙al isfel,g˙iduli ftit intom: min kienji©borni? Jekk mhux l-infer-miera biex jo˙duni bil-©iri lejnl-isptar g˙axi inkella mejjet?

Din il-biçça tat-tajn baqg˙ett˙ammem f’mo˙˙i. Ma rridx,le, nibqa’ nara t-tajn b˙alamaterjal li fuqu biss tiΩloq!Inkella nkun qed in˙alltu mal-˙ass! It-tajn jag˙mel xog˙oltad-deheb! Óu l-binjiet mus-taççuni li g˙andna f’Malta. Murne˙˙ilhom it-tajn. X’jibqa’minnhom? Kollox g˙al isfel!Ibda mill-iprem koppli lig˙andna u spiçça fl-aqwa swaru binjiet tal-Kavallieri. Ming˙ajrit-tajn kolloxg˙alisfel.com!

It-tajn jaffaxxinani! Huwama˙dum mix-xa˙x, is-siment ul-ilma. It-tliet materjali humalikwidi. It-tlieta huma mis˙uqajew ma˙lula. Ix-xa˙x u s-siment huma mfarrkin trab.

Filwaqt li l-ilma huwa ma˙lulmis-sil©. Mur ipprova ibni bil-©ebel biss u ara xi jkollok!Alla˙ares tag˙mel hekk g˙axtag˙mel tra©edja mill-kbar nett!Il-©ebel ma jçedix! Ma jafxibaxxi rasu! Jekk hekk, hekk! L-istess is-sil©. Iebes. U ma jçedib’xejn. Int ˙u xi ©ralu t-Titanicmiskin! Kif inqasam u g˙ereqfil-fond tal-Oçean Atlantiku tat-Tramuntana. U kemm mietunies! Aktar minn 1,500 persunaminn çifra ta’ 2,223 passi©©ierabbord! Çifra g˙olja ta’ mejtin!E˙˙ ˙ija, dik l-imbierka sil©a!X’differenza g˙amlet! Çarrtetvapur daqsiex min-nofs!

L-istess b˙alma jag˙mlu xiw˙ud fil-˙ajja li g˙andhomrashom iebsa – dejjem iridu litg˙addi tag˙hom. Na˙seb lilkoll kemm intom iltqajtu ma’

xi w˙ud minnhom hux! Il-maratibkilu biex jisma’ minnha.Imma le! Jew bl-g˙ajjat inkellabil-muta, imma basta jag˙melta’ rasu! U xi ©ralu? Ìralu li©ralu! B˙alma ©ralha hi.Ûew©ha kien ilu jg˙idilha. Ujg˙idilha! Bkielha! Imma hihekk riedet tag˙mel! G˙ax dej-jem li riedet g˙amlet. Minnmindu kienet g˙and ommha. Ul-istess. Óadet dak li g˙amlet.G˙ax min hu ta’ rasu, ta’ rasujie˙u!

Il-˙ajja kontinwamenttg˙allimni li aktar ma nkunb˙at-tajn aktar nimxi. It-tajntant kemm hu umli, ji©ifierisaqajh mal-art, li jimla x-xquqkollha bejn ©ebla u o˙ra.Tiskanta hux kif ©ebla daqsiextitwa˙˙al ma’ o˙ra u ssir ˙a©awa˙da mag˙ha proprju b’naqra

tajn. G˙ax it-tajn huwab’sa˙˙tu meta ma jidhirx. Metajie˙u fuqu l-piΩ tal-©ebla. Metajing˙asar bejn ©ebla u o˙ra.Hemmhekk juri sa˙˙tu! G˙axisir sodda komda u fl-istess ˙iniebsa g˙all-©ebla li tistrie˙fuqu.

Kemm politiçi, nies fil-Knisja,u nies fil-familji u l-komunitaji-et tag˙na, huma b˙at-tajn!Kemm jag˙lqu ˙alqhom ujag˙mlu kull sagrifiççju, bastajevitaw l-inkwiet! Lesti li jie˙dufuq spallejhom ˙afna xog˙ol!Lesti jing˙asru! Basta jaraw lilill-partit, lill-Knisja, lill-familjau lill-komunità jimxu ’l qud-diem! Dawn in-nies ˙aqqhoml-aqwa ©ie˙! Óaqqhom liisimhom jibqa’ msemmi b’qimafl-istorja ta’ pajjiΩna. G˙ax, bis-servizz tad-deheb tag˙hom,ming˙ajr ˙afna paroli, poΩi usanti feteti, jag˙mlu l-g˙e©ubiji-et fl-ambjent li l-Mulejpo©©ihom fih!

Dawn in-nies an©li! G˙ax,kull fejn ikunu j©ibu l-paçi. Umhux jaqilg˙u il-kwistjonijietfuq xejn! Dawn huma n-nies lijag˙tuk l-id tal-˙biberijatag˙hom. U fil-preΩenzatag˙hom tg˙idx kemm t˙ossokimbierek u mbierka!

Le Mulej! Ma rridx inkun il-©ebla ta’ barra li nidher. Likul˙add jitpaxxa bija. Óa nkunit-tajn li ma jidhirx. Imma li,jekk tne˙˙i˙, jaqa’ kollox!Wara kollox int il-Bennej! Mela,hawn jien! It-tajn. Ka˙˙alni! Uimla’ bija x-xquq miftu˙a li s-suppervja ta’ ˙addie˙or ˙olqotg˙all-kapriççi tag˙ha. Ammen.

IT-TAJN

TiVi AwArds

OpINJONI kÓ 28|06|2015 11kullhadd.com

Catherine Fenech

Membru fl-EΩekuttiv Nazzjonalital-Partit Laburista

Il-qg˙ad u d-defiçit fit-triqtan-niΩla

Ir-roadmap ekonomika ta’ danil-Gvern m’hemmx dubju li qedtag˙ti l-frott mixtieq u ankeaktar. Ekonomija robusta li qedtwassal sabiex il-Gvern jil˙aq il-miri tieg˙u. Mira ewlenijakienet li pajjiΩna jo˙ro© mid-Deficit Procedure Programme.Din il-mira ntla˙qet u ˙adna l-konferma ftit tal-©ranet ilu. Mirali ntla˙qet ming˙ajr ma ttie˙dumiΩuri ta’ awsterità. Óri©naminn dan il-programm impostmill-Unjoni Ewropea min˙abbatmexxija ekonomika ˙aΩina ta’gvern preçedenti, g˙ax il-Gvern˙a miΩuri u ta inçentivi sabiextitkabbar l-ekonomija. PoplubieΩel jixraqlu gvern bieΩeldaqsu li jixprunah b’˙idmietu ujag˙tih id-direzzjoni u s-sostenn.

Aktar a˙barijiet inkora©©antimill-qasam tal-impjiegi ©ewikkonfermati mill-UffiççjuNazzjonali tal-Istatistika perme-zz tal-Labour Force Survey. Danis-sonda©© jindika li pajjiΩna, fl-a˙˙ar sentejn, kellu l-og˙la ratata’ ˙olqien ta’ impjiegi li qattkienet irre©istrata fl-istorja. Sal-ewwel kwart ta’ din is-senakien hemm aktar minn 181,500persuna ja˙dmu, li tfisser Ωiedata’ kwaΩi 2,300 persuna fuqsena qabel. Din iΩ-Ωieda, b’kun-trast g˙al dak li kien ji©ri ta˙t l-amministrazzjoni preçedenti,hija kwaΩi kollha f’impjiegi full-time¸ u mhux f’dawk part-time.

IΩ-Ωg˙aΩag˙ kienu l-aktar libbenifikaw minn din iΩ-Ωieda fl-impjiegi. Il-qg˙ad fost iΩ-Ωg˙aΩag˙ waqa’ ta˙t l-10%,meta sa sena ilu kien g˙adukwaΩi 14%. Ir-rata tal-qg˙adtotali f’pajjiΩna waqg˙et g˙al5.7% meta sena qabel kienet6%. Din hija l-inqas rata ta’qg˙ad mindu l-Eurostat bdietti©bor dawn il-figuri g˙al Maltaaktar minn ˙mistax-il sena ilu.Il-Labour Force Survey juriwkoll li bejn Jannar u Marzutal-2015, meta mqabbel mas-sena ta’ qabel, il-pagi f’pajjiΩnag˙olew bi 2.6%, jew bi kwaΩi€415 fis-sena.

Aktar minn hekk, il-FondKonsolidat irre©istra l-aktardefiçit baxx f’dawn l-a˙˙ar˙mistax-il sena. Çifri ma˙ru©amill-istess Uffiççju Nazzjonali ta’

l-Istatistika jg˙idu li, g˙all-ewwel ˙ames xhur tas-sena, id-defiçit fil-Fond Konsolidat niΩelb’€120 miljun. Dan se˙˙ waraΩieda qawwija ta’ €185 miljunfl-introjtu rikorrenti, li tixhed it-tkabbir robust li qed ise˙˙ fl-ekonomija.

Ekonomija li qed tag˙ti r-riΩul-tati hija l-g˙ira ta’ pajjiΩi o˙ra.Tkun ˙asra li l-ekonomijaMaltija, li hija fost wa˙da mill-aktar ekonomiji li sejrin tajjeb fl-Unjoni Ewropea, ti©i mfixkla fil-progress tag˙ha u ma tibqaxtag˙ti riΩultati poΩittivimin˙abba sitwazzjonijietekonomiçi stressanti ta’ pajjiΩio˙ra fl-Unjoni Ewropea. Is-sit-wazzjoni ekonomika xejnsabi˙a tal-Greçja hija maΩΩrag˙all-Unjoni Ewropea, partiko-larment g˙al pajjiΩna, maΩΩra lig˙andha potenzjal qawwi littelfilna r-ritmu ekonomiku tanttajjeb li qbadna. Filwaqt lipajjiΩi o˙ra fl-Unjoni Ewropea likienu f’xifer ta’ distress serjuekonomiku, qabdu l-barri minnqrunu u qed jippruvaw jindiriz-zaw bis-serjetà l-problema, fl-opinjoni tieg˙i l-Greçja fallietdan it-test ukoll. Ing˙atawbailout ta’ barra minn hawn uxorta baqg˙u ta˙t l-ilma. Xi˙a©a ˙aΩina hemm.

Qrajna li biex dan il-pajjiΩ fil-Lvant tal-Mediterran, ©ojjel taç-çivilizzazzjoni Ewropea, g˙andubΩonn maΩ-Ωew© biljun ewrobiex ifiq. Tajba wkoll! G˙idulnanaqra jekk iriduhomx cash jewcheque. G˙al li jista’ jkun mhu-miex jissu©©erixxu li jing˙atawxi bailout ie˙or estravagantib˙alma ng˙ataw? Din Ωgurmhux soluzzjoni; isiru kemmisiru garanziji xorta m’hemmxassigurazzjoni li l-flus se ji©ulura. B˙alma kapaçi ma ji©ux il-flus lura tal-ewwel bailout, façlijista’ ji©ri l-istess fit-tieni wa˙da.Nemmen li l-g˙ajnuna liting˙ata lill-Greçja, anke jekkfinanzjarja, g˙andha tkunmarbuta ma pjani biex titkabbaril-fiduçja fil-poplu Grieg li huwadimotivat u skora©©ut. Il-fiduçja©©ib it-tama u t-tama twassalg˙all-˙e©©a sabiex jittie˙duinizjattivi u miΩuri li jwasslug˙al tkabbir tal-ekonomija. It-tkabbir tal-ekonomija hija s-soluzzjoni aktar milli miΩuri ta’awsterità li jaqtg˙u aktar qalb il-

poplu.

Real TV Parlamentari

Naqbel perfettament mal-kum-ment li g˙amel id-DeputatMexxej Dr Toni Abela din il-©img˙a rigward is-seduti parla-mentari li qed ikunu mqanqlinwisq u donnu, kif bdew jin-twerew dirett fuq it-televiΩjoni,il-battibekki Ωdiedu. Bil-kamerasmixg˙ulin fuqhom, id-deputatiparlamentatri donnhom qedi˙ossu n-neçessità li jeΩerçitawdmirhom aktar minn qatt qabelu jag˙mlu aktar mistoqsijiet,interventi, kummenti, point oforders, protesti g˙al ksur ta’privile©©, o©©ezzjonijiet, bat-tibekki, tingiΩ u storbju, storbjuu aktar storbju. Id-dibattitu, id-diskussjoni, il-mistoqsijiet u l-interventi huma g˙odda u˙tie©a demokratika imperattiva,però l-ese©erazzjoni u t-teatrinimhumiex aççettabbli f’wa˙damill-og˙la istituzzjonijiet lig˙andna fil-pajjiΩ.

Ikun hemm çertu seduti li l-battibekki u l-inkejja fil-kum-menti li jing˙adu tissarraff’sospensjoni tas-seduta. Danqed isir spiss u Ωgur li majag˙mlilniex ©ie˙ b˙ala popluçivilizzat u li j˙addan il-prinçipjitat-tolleranza u d-djalogu san.G˙ax m’a˙niex imdorrijinb’seduti daqshekk s˙an, tibdatiddubita jekk intix tara sedutaparlamentari jew xi episodju ta’xi Real TV Show. Nifhem li d-deputati parlamentari issagiethom ix-xoqqa f’moxtha lijuru fid-deher u b’mod dirett xijsarrfu b’g˙emilhom; nifhem li l-kostitwenza hija importanti,imma d-diçenza politika linifhem biha jien ma tittolleraxxeni drammatiçi u atmosferakwaΩi farseska ta’ dak li l-IngliΩijg˙idulhom cock fights.

Evviva d-double standards

Nibqg˙u, sa çertu punt, fil-Parlament u nitkellmu fuq il-mistoqsijiet parlamentarimag˙mula mill-OppoΩizzjoni lijwassluna g˙all-konkluΩjoni ta’kemm l-OppoΩizzjoniNazzjonalista l-prinçipju ewlieniu l-prijorità tag˙ha hija l-politikatad-double standards. Il-bandiera tal-prijoritajiet tal-

OppoΩizzjoni tperper skont fejnjonfo˙ ir-ri˙ tal-konvenjenza,qisha ˙mar tas-sienja bil-karrot-tu frisk u oran©jo quddiemha.Sa ftit xhur ilu l-prijorità kienetix-xog˙ol u l-qg˙ad, imbag˙adil-Programm taç-Çittadinanza, uminnufih dorna g˙at-tanker tal-gass f’Dellimara u issa r-ri˙ darg˙all-meritokrazija, l-ambjent ukull tentufa li tista’ taqbadmag˙ha fil-MEPA.

Id-double standards li jimxubihom tal-PN huma xi ˙a©a ta’barra minn hawn. Meta kienufil-Gvern, ma kinux se ja˙sbuhadarbtejn li jakkuΩaw lil xi per-suni li huma qeg˙din ixerrdudata sensittiva. Però, illum per-suni li jkunu allegatamentakkuΩati li taw informazzjonisensittiva, ji©u msej˙a ˙aruf tas-saggrifiççju. Jinsew l-OppoΩizzjoni li uffiçjali pubbliçili f’idhom g˙andhom datami©juba direttament ming˙andil-poplu, data li tissarraf fi statis-tika uffiçjali, mhux biss jie˙du©urament li jkun leali lejn il-Kostituzzjoni ta’ Malta u lejnMalta nnifisha, imma talli jie˙du©urament ie˙or li jaqa’ ta˙t l-Atttal-Istatistika li jorbot lill-uffiçjalb’©urament tas-segretezza u jin-pedi li tikkomunika personal-ment informazzjoni li wasslet uqieg˙da g˙ad-dispoΩizzjoni tal-uffiçjal pubbliku ma’ terzi per-suni o˙ra.

Id-double standards tal-OppoΩizzjoni jo˙or©u jixeg˙lubrillanti fejn jid˙lu poΩizzjonijietu impjiegi, partikolarment fis-settur pubbliku. G˙ax donnu,g˙all-PN, in-Nazzjonalisti bissjistg˙u ji©u inga©©ati mas-servizz pubbliku. Insomma, majien qed ng˙id l-ebda sigriet.Kien eksministru tag˙hom stessli ˙alef li ç-çivil irid jag˙mlukollu Nazzjonalisti. Allura xejnma niskanta li l-OppoΩizzjoniNazzjonalista g˙andha l-wiççtost li to©©ezzjona g˙ax˙addiem tal-One Productions liapplika f’sej˙a pubblika g˙all-impjieg fil-Protezzjoni Çivilijing˙ata dan l-impjieg ma din l-entità pubblika. Insew ja˙asra lifi Ωmienhom battlu l-kamra tal-a˙barijiet tan-NET u dde-poΩitawhom strate©ikament fil-kamra tal-a˙barijiet tal-PBS.“The pot calling the kettleblack,” jg˙idu l-IngliΩi.

DOUBLE STANDARDS U ÌRAJJIET OÓRA

12 28|06|2015 opINjoNIKÓkullhadd.com

Naomi Cachia

Uffiçjal Politiku FÛL

L-IKBAR GÓADU TAL-ISTUDENT

Tliet snin ilu d˙alt g˙all-korsfl-Università bl-ikbar moti-vazzjoni u determinazzjonisabiex, pass pass, nasal fejnminn çkunit i kien i lnino˙lom li xi darba nirnexxi.Illum il-©urnata li wasalt nofs

triq fil-kors tal-Li©i, ir-realtàhi li kemm-il darba nieqaf unistaqsi lili nnifsi jekk nix-tieqx inkompli, jew jekk ix-xog˙ol u s-sagrifiççji li qednag˙mel hux ser jirrendu l-frott mixtieq. Dan hu senti-

ment l i jaqsmuh mieg˙iwkoll numru allarmanti ta’studenti ˙bieb tieg˙i. B’hekk,naturalment, wie˙ed ma jis-tax ma jsaqsix jekk il-proble-ma hix wa˙da li ©ejja primar-jament mis-sistema edukatti-va nnifisha.

Ix-xahar ta’ Ìunju g˙all-popolazzjoni studenteskahuwa wie˙ed determinanti;il-qofol ta’ sena ˙idma. Fil-verità, hemm ˙afna fatturi lij iddeterminaw ir-r iΩul tata˙˙ari li jmorru oltre minnkemm persuna tkun studjatjew kemm tkun intelli©enti.I l -kundizzjoni j iet l i f ihomwie˙ed jag˙mel eΩamij i lag˙bu part i important i .In˙oss bil-kbir i l-bΩonn lino˙olqu ambjent fejn l-istu-dent ma j˙ossux qedj i©©ieled battal ja kostant ikontra l-letturi, l-eΩaminaturiu l - fakultà; ambjent fe jnwie˙ed ma j˙ossux demoti-vat jew li qed ja˙li ˙inu kullfilg˙odu meta jmur g˙all-lec-tures.

L-istudent li jkun wasal fil-livell terzjarju tal-edukazzjonijkun ilu prattikament ˙ajtukollha fis-sistema edukattiva,b’hekk wie˙ed j is tenna l ijkun tg˙al lem l-g˙oddame˙tie©a biex ifendi g˙alrasu f’istituzzjoni fejn wie˙eddiffiçli jkampa jekk ma jkol-lux sens ta’ indipendenza uta’ inizjattiva. Mill-esperjenzapersonali tieg˙i, nista’ ng˙idli l-ikbar dispjaçir li g˙andif’dan ir-rigward hu li ma kel-lix gwida a˙jar ta’ kif l-a˙jarnavviçina l - is tudju u l -ammont ta’ xog˙ol li sibt ma’wiççi fl-ewwel sena tieg˙i fl-Università. Minflok, sibt lilmin ibeΩΩag˙ni u j imliel imo˙˙i billi jg˙idli li huwarrelevanti kemm inkunstinkajt g˙ax “iridu jqaççtunofsna mil l -kors”.Irrispettivament minn kemmg˙andu sustanza dan l-argu-ment, in˙oss li huwa l-ikbarinsult lill-istudent. Din hi kul-tura ta’ biΩa’ li ma tag˙mel l-

ebda ©ie˙ lill-og˙la istituz-zjoni edukattiva ta’ pajjiΩna.Li wie˙ed ma jkollux fiduçjaf is-s is tema l i j iddependiminnha huwa fattur indikat-tiv ta’ problema li g˙andhati©i indirizzata mill-iktar fis.

Apparti minn hekk, nem-men li l-ikbar pjaga fuq is-sistema edukattiva hija i l-pappagaliΩmu, u dan mhuxxi sigriet jew fenomenu ©did.IΩda x’qed nag˙mlu biexnindirizzaw din il-problema?L-eΩamij iet m’g˙andhomxikunu test ta’ min jifla˙ jim-memorizza l-iktar affarijiet bl-amment. Forsi wasal iΩ-Ωmien l i nibdew na˙sbuaktar g˙al soluzzjonijiet. Jekkinkunu iktar innovattivi bil-metodi ta ’ assess jar ,awtomatikament inkununistg˙u nkattru sens ikbar ta’kreattività u innovazzjoni fl-istudent.

Óafna drabi, id-diskussjonifuq l-edukazzjoni taqa’ mill-ewwel fuq l-edukazzjoni pri-marja u sekondarja, bl-enfasitkun fuq il-problema allar-manti ta’ tfal li ma jkompluxjistudjaw meta jispiççaw it-tag˙lim obligatorju ta’ sittax-il sena, u bla dubju ta’ xejndan hu l-iktar qasam ta’ pri-jorità.

IΩda fit-tarf l-ie˙or tal-ispet-tru nsibu problema o˙ra ta’nies li jispiççaw fid-dinja tax-xog˙ol wara li jiggradwaw,neqsin mil l -kapaci tà biexja˙sbu g˙al rashom g˙axsfaw vi t tmi ta ’ s is temaedukattiva li tag˙tik kolloxfuq platt tad-deheb; riçettag˙as-suççess li ta˙dem bissjekk inti kapaçi tirreplikahakelma b’kelma waqt l-eΩami.

Bl-ebda mod ma nixtieqnimplika li l-istudenti g˙and-hom j i©u mfissda, iΩda l ig˙andu jsir mill-a˙jar biexno˙olqu ambjent fejn nim-mitigaw kemm jista’ jkun l-is tress eççessiv u b’hekkin˙ejju t-triq sabiex kul˙addikun jista’ jil˙aq il-massimutal-potenzjal tieg˙u.

EDITORJAL kÓ 28|06|2015 13kullhadd.com

www.kullhadd.com

DITORJALE

INDIRIZZ POSTALI Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717ÌURNALISTI Ritianne Agius ritianne@kullhadd.com, Liam Gauci liam@kullhadd.com, u Glen Falzon glen@kullhadd.com 2090 1410/13 REkLAmI Alan Saliba sales@kullhadd.com 2090 1520 ImPAÌNAR U DISINN Leanne Grech editorial@kullhadd.com 2090 1411

Qatt daqs dan il-mument ma kellnadaqstant firda bejn il-

partiti politiçi. Dejjemkien hemm rivalità politikabejn il-Partit Laburista u dakNazzjonalista. IΩda qatt ma˙allew li tinqabeΩ il-linja ta’dak li huwa permessibbli.

Hemm ra©uni g˙alfejn dankollu qieg˙ed ji©ri: il-lubliebag˙all-poter. Il-mexxejja tal-Partit Nazzjonalista qeg˙din jir-realizzaw li ma g˙adhomx fil-poter. Issa qeg˙din jinteb˙u lima g˙adhomx fil-Gvern. Sa ftitilu kienu g˙adhom qeg˙dinjippruvaw isibu saqajhom.

Illum ja˙sbu li sabuhom ug˙alhekk issa qed jiffukaw kifser jippruvaw jimminaw il-pro©etti kollha tal-Gvern.Irvillaw u lesti jaslu g˙al kolloxbiex jer©g˙u jiksbu l-poter. L-Istorja dejjem urietna li l-poteru l-kilba tieg˙u dejjem kienufatturi li g˙aqqdu lill-Partit.Lesti jag˙mlu dak kollu li ji©ig˙al idejhom, basta malajrkemm jista’ jkun jiksbu l-poter.

Biex jiksbuh lesti li jΩeffnu lilmin jaqblilhom fin-nofs. Ankeb’riskju li dak li jkun itellfuluxog˙lu, b˙alma huma dawk it-tliet impjegati, li sfortunatament

jidher li kienu qeg˙din jg˙adduinformazzjoni sensittiva lill-eks-Ministru Tonio Fenech, liSimon kien ˙aseb li ˙elesminnu bil-pulit billi ne˙˙ihminn shadow minister. Minflokli lil dawk it-tliet impjegatifet˙ulhom g˙ajnejhom bir-riskjili x’aktarx kienu qeg˙dinjie˙du, komplew mag˙hom u,jekk mhux ukoll, ˙e©©ewhom.

Tonio Fenech deher viΩibbil-ment skomdu fl-a˙˙ar dehra likellu fuq il-programm Realtà,fid-dibbatitu mad-DeputatMexxej tal-Partit Laburista ToniAbela. Deher joqmos u jirvillakull meta kien qieg˙ed jinqarasfil-la˙am il-˙aj. Ag˙ar minnhekk, sa˙ansitra esklama ereΩi-ja g˙al min g˙andu g˙al qalbul-bon governanza: biex jg˙attixturu wasal biex qal li, fit-tlietawtoritajiet regolatorji li qedjiΩΩeffnu fin-nofs, ma kienhemm xejn sensittiv.

G˙al xi ˙add li kien Ministrutal-Finanzi, dikjarazzjoni ta’ dinix-xorta tistona u tispjegag˙aliex sa ftit Ωmien ilu kienuji©ru affarijiet li ©abu lill-PartitNazzjonalista fi lsien in-nies.Biex jitfa’ t-trab u ja˙bi kulltraçça ta’ dak li kien g˙addejfost grupp ta’ nies li fosthom

kien hemm impjegati li g˙and-hom aççess g˙al informazzjonisensittiva, ipprova jag˙tix’wie˙ed jifhem li, ©ara x’©ara,ma sar xejn ˙aΩin.

A˙na ma naqblux ma’ dan ulanqas nissorprendu lilna nfus-na b’din l-attitudni. QabelTonio Fench kien hemm o˙rajnli ma jaraw xejn ˙aΩin fil-fatt liinformazzjoni sensittiva tg˙addiming˙and il-Gvern g˙al g˙andpartit politiku.

Qabel, sa˙ansitra dokumentital-Kabinett kienu jintbag˙tulill-Partit Nazzjonalista immed-jatament wara kull laqg˙af’Kastilja. Qabel, sa˙ansitrakienu jintbag˙tu emails lill-min-istri, segretarji parlamentari uimpjegati fis-settur pubblikubiex isir speçi ta’ pooling tal-informazzjoni li tkun ©ietf’idejn il-Gvern. Il-kaΩ ta’ PawluBorg Olivier huwa wie˙ed mill-klassiçi.

Qabel kellek segretarju ©ener-ali ie˙or, bl-isem ta’ Joe Saliba,jiddikjara li kien jemmenf’xibka ta’ informazzjoni. Qabelkellek lil Austin Gatt jipprofes-sa li hu kien favur li l-impiegimal-Gvern ikunu politikamentmag˙Ωula; ˙a©a li ma g˙andnaebda dubju li, fejn seta’, wet-

taq. G˙alhekk dak li ˙are© issama jissorprendina xejn, g˙axhuwa fl-istil tal-politiçiNazzjonalisti li jissindakaw fuq˙addie˙or bil-mezzi kollha lig˙andu l-Gvern. Biss, din id-darba jidher li qed jag˙mluhukoll mill-OppoΩizzjoni. Il-viz-zju diffiçli beix imut.

Mitlub jag˙ti garanzija li makienx hemm aktar informaz-zjoni li g˙addiet bejnu u bejndawn it-tliet impjegati, TonioFenech deher viΩibbilmenturtat. G˙al darba tnejn mariedx jag˙ti din il-garanzija.Tonio jaf tajjeb ˙afna x’g˙addabejnu u bejnhom, u jafu wkollli kemm hu kif ukoll ˙addie˙orissa g˙andhom piΩ fuq il-kux-jenza. Óare© Beppe FenechAdami biex isalvah billi pprovajpin©i lill-Gvern li g˙andu xi˙a©a kontra l-familji ta’ dawnit-tlieta min-nies. Beppe a˙jarjistaqsi g˙alfejn Ωeffnuhom fin-nofs!

Issa hemm l-investigazzjonijietg˙addejjin. Il-mexxejjaNazzjonalisti jridu jiftakru, limin jidg˙i jiΩbalja, iΩda mini˙e©©e© id-dag˙a jiΩbal-ja aktar. Issa jarawhuma minn ˙e©©e©dan kollu.

IÛEFFNU LIN-NIES FIN-NOFS

14 28|06|2015 ittriKÓkullhadd.com

Sur Editur,

Kienet inizjattiva tajba li ttie˙det mill-Ministru g˙at-Trasport u l-Infrastruttura u mis-Segretarju Parlamentari g˙all-Anzjanità Attivau Persuni b’DiΩabbiltà li l-biljetti tal-linja g˙al persuni bi bΩonniji-et speçjali ji©i mra˙˙as g˙al 25 çenteΩmu. Prezz li, tajjeb wie˙edjiftakar, hu or˙os minn dak li l-passi©©ieri kienu j˙allsu sakemmkienu joperaw tal-linja li ma kinux aççessibbli g˙al persuni bis-si©©u tar-roti snin ilu.

Ûgur li din l-inizjattiva tkompli tg˙in biex dawn il-persuni jsi-buha iΩjed façli li jo˙ro©u u jit˙alltu.

J. BONNET BALZAN,SAN ÌILJAN

ÓiDMa FeJJieDa Fit-trasPort

Sur Editur,

B˙alma hu mag˙ruf, GvernLaburista g˙all-ewwel darbafis-sistema edukattiva intro-duça s-sistema ta’ koedukaz-zjoni li, b˙al kull ˙a©a o˙ra,kien hemm min qabel u dawkli o©©ezzjonaw. Biss, issa lintemmet sena o˙ra skolastika,kelli l-opportunità li nitkellemma’ xi studenti u g˙alliema liesperjenzaw din il-bidla hekkradikali.

G˙alliema li riçentamentkienet tg˙allem lis-subienstqarret mieg˙i li ma sabithiexdiffiçli biex twassal it-tag˙limtag˙ha; anzi sabitha pjuttostfaçli biex tag˙mel dan, u kom-pliet titkellem rigward l-im©ibau d-dominanza bejn iΩ-Ωew©sessi u, peress li l-istudentikienu m˙alltin, hija ta˙seb liinfluwenzaw lil xulxin b’modtajjeb. Hija tg˙id li, g˙alkemm©ieli kien hemm xi subien xiftit imqarbin, dejjem sabet il-mezz biex tkompli g˙adejjabil-lezzjoni bla ma tinterrompil-kumplament tal-klassi, hijakompliet tg˙id li b˙ala intel-li©enza kienu Ω-Ωew© sessi liddominaw u kkonkludiet lig˙all-bidu kienet daqsxejnim˙assba fuq kif kienet serta˙dem is-sistema, imma issa

li ntemet l-ewwel sena hijata˙seb li dan kollu kiensuççess.

G˙alliema o˙ra li wkoll sas-sena li g˙addiet kienettg˙allem il-bniet qalet li, qabeldin l-inizjattiva ©iet fis-se˙˙,bdiet ta˙seb kif setg˙et t˙ejjimaterjal li jog˙©ob liΩ-Ωew©sessi ©aladarba l-istudentida˙lu mill-primarja flimkien us-sistema ma damitx ma ndrat.Hija ssoktat tg˙id li peress lifi l-klassi kien hemm iktarbniet milli subien, f’dan il-kaΩil-bniet kienu ftit aktar domi-nanti, filwaqt li kienu jkunupassivi waqt it-ta˙ditiet uhawn fejn kienet tirrenja d-dominanza maskili. Hija kom-pliet tg˙id li f’˙in il-log˙ob,g˙alkemm l-istudenti kienujkunu m˙alltin, xorta nqatg˙ubniet u subien g˙alihom. Hijawkoll tkellmet dwar xi proble-mi li l-amministrazzjoni kellhatiffaççja b˙al bullying mis-subien fuq il-bniet u bniet lijheddu lis-subien, kif ukoll likien hemm spunti ta’ namurminn età hekk bikrija. Fl-a˙˙arhija temmet tg˙id li din is-senakienet wa˙da poΩittiva u liqed taspira g˙al sena o˙rab˙al dik li kellha, u li wkoll˙erqana tkun taf kif marruskejjel o˙ra mhux medji (minn

Form 3 ’il fuq).Apparti l-g˙alliema, din l-

inizjativa ˙alliet ukoll bostastudenti b’opinjonijiet varji,fosthom raw li çerti g˙alliemama mxewx b’mod ugwali uviçiversa. Peress li humam˙alltin ma rawx dominanzabejniethom imma kien hemmmin ilmenta li l-istudentif’çertu lezzjonijiet ippruvawjiddominaw, speçjalment metajsibu xi g˙alliema kwieta. Il-fatt li telg˙u mill-primarjaflimkien g˙en biex majin˙asdux b’din is-sistema, tantli xi w˙ud rawha b˙alavanta©© biex jibqg˙u ma’s˙abhom. G˙alkemm il-ma©©oranza qablet ma’ din is-sistema, xorta kien hemm minkien inçert fuqha. Imma mittbniedem mitt fehma.

Jien onestament naqbel ma’din is-sistema g˙ax, g˙adapitg˙ada, fuq il-post tax-xog˙ol im˙alltin inkunu.Nemmen ukoll li dan kollujista’ jg˙in fil-komunikazzjonita’ bejn iΩ-Ωew© sessi kif ukollbiex ’il quddiem jikbru aktarfamilji simetriçi u forsi, tul iΩ-Ωmien, id-dominanza tkun xi˙a©a tal-passat.

JOSLYN SALIBA,IÛ-ÛEJTUN

KoeDuKaZZJoni

Sur Editur,

Michael Briguglio, il-fondatur tal-Front Óarsien ODZ, nhar it-Tnejn 22ta’ Ìunju g˙al darb’o˙ra re©a’ deher fuq l-istazzjon tan-NET TV fil-programm News Feed wara li l-©urnata ta’ qabel kien f’kuntatt tele-foniku mal-istess programm jikkummenta fuq il-protesta tas-Sibt 20 ta’Ìunju 2015. Apparti li re©a’ rrepeta dak li qal fuq il-link bit-telefownwaqt il-programm, fejn sa˙aq li kienet l-akbar protesta li qatt saretf’Malta g˙ax skont hu kien hemm 3,000 ru˙ mi©burin bejn Bieb il-Beltsal-bini tal-Parlament il-©did, tenna li protesta simili fi Brussell tissejja˙suççess kbir. Kif wasal g˙al din iç-çifra ˙add ma jaf, però kuntent hukuntent kul˙add.

Din kienet it-tieni protesta li saret kontra l-pro©ett tal-universitàAmerikana u park enormi b’attivitajiet sportivi u rikreattivi aççessibblig˙al kul˙add. L-ewwel wa˙da ©iet organizzata mill-PartitNazzjonalista f’Ûonqor li g˙aliha attendew tmien deputati tal-PN,inkluΩ Dr Simon Busuttil, u kaxkru mag˙hom permezz ta’ coachesprivati u vannijiet xebg˙a partitarji Nazzjonalisti. Briguglio ammetta likellu aktar nies warajh waqt il-protesta minn meta kien iç-Chairpersontal-AD u sostna li attendew 30 g˙aqda u Ω-Ωew© partiti politiçi, l-Alternattiva Demokratika u l-Partit Nazzjonalista. Michael Briguglioenfasizza li din kienet protesta tan-nies g˙an-nies u mhux parti©jana.Sa hawn kollox hu aççettabbli u kellu kull dritt jid˙ol u jo˙ro© fid-DarÇentrali Tal-Pietà u j˙e©©e© lin-nies g˙all-protesta minn fuq NET TV.Dan jafu kul˙add, almenu min isegwi l-istazzjon tan-NET.

Li mhux korrett huwa l-lingwa©© li jittradixxi lil Michael Briguglio,forsi g˙ax qed i˙ossu komdu jesprimi ru˙u quddiem il-kameras ta’News Feed. Minflok Briguglio jΩomm mas-su©©ett, dak tal-˙arsien tal-ODZ li dan il-Front ©ie mwaqqaf apposta g˙alih, jid˙ol f’affarijiet lima jirriggwardawhx, pereΩempju qed jitlob lill-Prim Ministru Muscatjippubblika l-kuntratti li g˙amel il-gvern ma’ Sadeen Grupp. X’inhi r-ra©uni vera jekk g˙all-Front, l-art fejn hija proposta li tinbena l-univer-sità hija ODZ? Michael repetutament, biex jintg˙o©ob, qieg˙ed juΩaslogans u kliem li qal il-PM Joseph Muscat b˙al ‘Malta tag˙na lkoll’ ujdawwarhom b’mod sarkastiku u, ming˙ajr ma jrid g˙ax ilsienujikkmandah, qieg˙ed juΩa diskors parti©jan. Sa˙ansitra kkomparadawn is-sentejn u nofs ta’ Gvern Laburista b˙ala l-ag˙ar u l-ikbartheddida g˙all-ambjent u l-ODZ. Ammissjoni pjuttost esa©erata ub’laqta politika. Michael Briguglio qieg˙ed jiΩloq fin-niexef u, biex majissejja˙x parti©jan, g˙andu joqg˙od ’il bog˙od minn dawn il-kum-menti u insinwazzjonijiet u g˙andu j˙alli ’l-OppoΩizjoni tal-PN u l-ADjag˙mlu l-politka bil-mod li jaqbel lilhom. Tant hu hekk li Briguglioma g˙amilx l-istess u mhux qieg˙ed jinsisti bl-istess aggressività mal-Arçisqof Charles Scicluna kontra l-bini ta’ Ωew© skejjel tal-Knisja pro-posti jinbnew fuq art ver©ni. Jidher çar li l-kejl li Briguglio qieg˙edjuΩa huwa Ωbilançjat. G˙alhekk ˙afna qeg˙din isostnu li MichaelBriguglio g˙andu a©enda mo˙bija u, wara li tintemm din il-kontrover-sja tal-università Amerikana fuq art ODZ, se nisimg˙u aktar. Nispera lima jsirx dak li ˙afna qeg˙din ja˙sbu g˙ax inkella jkun qarraqb’kul˙add, inkluΩ bih inniffsu.

OSSERVATUR,IL-FGURA

Michael Briguglio u

l-Front Óarsien oDZ

ITTRI KÓ 28|06|2015 15kullhadd.com

tfisser li ma tistax t˙alli lill-kelb i˙amme© fil-©nien.Qaluli li se jiççekkjaw fuq iç-çitazzjoni tieg˙i, imma masmajt xejn iktar, u kellin˙allasha b˙all-˙mar.

Ftit wara dan l-inçident, ji©u˙addiema, li jien assumejt likienu tal-Kunsill, u ˙assru l-˙mie© minn ta˙t il-kelb tat-tabella. Issa l-kelb biç-çingaqieg˙ed maqtug˙ ming˙ajr˙mie© ta˙tu, iΩda baqa’ kokkafil-poΩizzjoni tipika ta’ kelbqed i˙amme©. Ma nafx x’riedjg˙id il-Kunsill b’din il-bidla;jekk hux li l-kelb ma jistaxi˙amme©, inkella li sa˙ansitrama jistax jid˙ol ©ol-©nien.

Wara dik ix-xofa mal-gward-jani lokali, ma ssugrajtx ner©a’ng˙addi mill-©nien bil-kelb,irrelevanti minn dak li tfisserit-tabella, u minn dakinhar

bdejt ng˙addi minn barra.Sakemm il-©img˙a li g˙addietkont qed nippassi©©a minnbarra b˙as-soltu, u lma˙t bina˙mar biex jintrema l-˙mie©tal-klieb fih. U li ma taqtg˙uxfejn dan twa˙˙al? EΩatt ta˙t it-tabella li turi kelb maqtug˙!

Mela wara li we˙ilt çitaz-zjoni g˙ax g˙addejt bil-kelbmill-©nien, issa l-Kunsillwa˙˙al bin ©ol-istess ©nienbiex narmu l-˙mie© tal-kliebfih. Jien g˙ejjejt in˙abbelmo˙˙i nipprova nifhemx’inhu ji©ri.

Jista’ darba g˙al dejjem il-Kunsill Lokali jispjega lill-pub-bliku x’inhuma r-regolamentib’rabta mal-klieb f’dan il-©nien?

KONFUÛ,IÛ-ÛEJTUN

IS-SAGA TAT-TABELLI FI ÌNIEN BREJÌU

Sur Editur,

Qieg˙ed isir ˙afna tgergir urapporti fuq il-kwantità ta’qtates li hemm fi Triq l-Iskolabejn Triq Sant’Antnin u TriqSan Ìwann fil-Fgura. Dawn il-qtates qeg˙din kull darbajag˙mlu ˙erba mill-boroΩ taΩ-Ωibel, kif ukoll li qed inittnuquddiem id-djar tar-residentif’din it-triq imsemmija. Jien marridx nara annimali ma˙qura,imma çerti nies jinsabu mxeb-bg˙in bil-˙mie© li qed jag˙mludawn il-qtates. Nitlob lill-awtoritajiet ikkonçernati biexil-qtates jin©abru u jittie˙du f’xisantwarju.

XKUPA U PALA,IL-FGURA

KWANTITÀTA’ QTATES BARRA

Sur Editur,

Wara snin twal ng˙ix qrib il-Ìnien ta’ Brej©u fiΩ-Ûejtun,nista’ ng˙id li rajt lil dan il-©nien jinbidel. Minkejja li dammhux ˙aΩin biex ji©i rran©at,illum qed jitgawda minndawk kollha li jg˙ixu fil-viçi-nanzi.

Ftit snin ilu kien hemm kon-fuΩjoni min˙abba tabella litwa˙˙let u li ©ieg˙let lil xiw˙ud ja˙sbu li s-sinifikattag˙ha kien li l-klieb jistg˙ujittie˙du biç-çinga biexi˙amm©u fil-˙amrija. IΩda dinit-tabella kienet tfisser biss li l-klieb iridu jinΩammu biç-çingal-˙in kollu.

Sabiex ˙add ma jkun kon-fuΩ, twa˙˙let tabella o˙ra lituri kelb qed i˙amme©, u linjamaqtug˙a fuqu. Dan biex turili mhux permess li kelbi˙amme©. S’hawn kollox sew.

Jien g˙andi kelb u spisskont ng˙addi nippassi©©a bihminn dan il-©nien (ming˙ajrma n˙allih i˙amme©). IΩdadarba fost l-o˙rajn insib ma’wiççi Ωew© gwardjani lokali, lipront tawni çitazzjoni g˙axqaluli li mhux suppostg˙addejt bil-kelb mill-©nien.Jien ©bidtilhom l-attenzjonig˙at-tabella, li turi li mhuxpermess li kelb i˙amme©, umhux li kelb ma jit˙alliexjid˙ol fil-©nien, ©aladarbaqieg˙ed biç-çinga. IΩda dawnbaqg˙u jmeruni, u mur ˙ura©un!

G˙alhekk çempilt lill-KunsillLokali biex nistaqsi g˙aldarb’o˙ra xi tfisser din it-tabella, u fil-fatt qaluli li din

16 28|06|2015

Il-konsegwenzi tal-massakru li se˙˙ il-©img˙a l-o˙ra, li fih Dylann Roof,ra©el ta’ 21 sena, qatel disa’ persunita’ karna©©jon skura, komplewjin˙assu bil-kbir fil-jiem li g˙addewhekk kif it-tenzjonijiet razzjali di©àpreΩenti fin-Nofsinhar tal-Istati Unitieskalaw bil-bosta.

G˙al madwar 150 sena, ˙afna çitta-dini tan-Nofsinhar tal-Istati Unit isabuha diff içl i biex j i f faççjaw il-kwistjonijiet razzjali li ©ab mieg˙u l-perjodu storiku li fih l-iskjavitù kienparti integrali tal-ekonomija ta’ dan ir-re©jun. G˙aldaqstant, g˙ad hemmdiversi su©©ett i l i baqg˙u tabùmin˙abba s-sensittività tag˙hom.

Fost dawn hemm l-uΩu sostanzjali ta’simboli tal-Istati Konfederati tal-Amerika, illi g˙adhom popolari fil-11-i l Stat l i ©©ieled fuq in-na˙a tal-Konfederazzjoni fil-gwerra çivili ta’bejn l-1861 u l-1865.

Fil-passat, din il-prassi kemm-ildarba qajmet kontroversja pubblika.Però, qatt ma kienet kbira biΩΩejjedbiex tbiddel il-mentalità tal-ma©©oran-za taç-çittadini. EΩempju ta’ dan huwareferendum li sar fl-istat ta’ Mississippifl-2001, fejn madwar 65% tal-eletturig˙aΩlu li jΩommu l-bandiera attwali,minkejja li din kellha fiha l-‘BattleFlag’ tal-Konfederazzjoni.

Rabja u reΩistenza

Madankollu, dak li ©ara f’Charlestonil-©img˙a l-o˙ra sa˙˙a˙ l-g˙ajta g˙at-tne˙˙ija tas-simboli tal-Konfederazzjoni, speçjalment minnpostijiet pubbliçi b˙as-State Capitols,

l-iskejjel u l-©onna. L-aktar li sabetru˙ha fil-mira ta’ kritika kienet il-bandiera tal-Konfederazzjoni, illi f’di-versi stati tan-Nofsinhar t ing˙ataprominenza daqs dik tal-Istati Uniti.

Fil-mira ta’ diversi attivisti g˙al-liber-tajiet çivili spiççaw ukoll monumentili jfakkru persuni b˙al Jefferson Davisu Robert E. Lee, illi kellhom sehemattiv fuq in-na˙a tal-Konfederazzjoni uli kienu sidien ta’ skjavi.

Però, hemm min innota li azzjoni ta’din ix-xorta jista’ jkollha konsegwenziferm aktar mifruxin li jmorru lil hinnmill-perjodu tal-Gwerra Çivili. Danhekk kif anke diversi mill-‘FoundingFathers’ kienu sidien ta’ numru kbirta’ skjavi, inkluΩi l-eks-PresidentiGeorge Washington u ThomasJefferson.

Fil-fatt, dan il-kuntest wassal lil

diversi gruppi storiçi biex jikkritikawlil dawn l-attivisti g˙all-˙effa li bihaqeg˙din jikkundannaw lil missiriji-ethom ming˙ajr ma japprezzaw il-kuntest storiku li g˙exu fih. Barraminn hekk, diversi patrijotti sostnew lisimboli ta’ dan it- t ip jeΩistu biexifakkru lill-persuni li ©©ieldu g˙all-Istati tag˙hom u mhux biex tkuniççelebrata l-iskjavitù.

PoΩizzjoni skomda

Dan id-dibattitu po©©a lil bosta poli-tiçi f’sitwazzjoni skomda hekk kifqeg˙din ji©u ppressati biex jie˙dupoΩizzjoni çara favur jew kontra t-tne˙˙ija ta’ dawn is-simboli . Kifwie˙ed jistenna, l-aktar li kellhomjie˙du poΩizzjoni malajr kienu r-rappreΩentanti tal-Istati tan-Nofsinhar

fejn, b’mod sorprendenti, kienu bostali ˙abbru l i s-simboli tal-Konfederazzjoni g˙andhom jitne˙˙ewmill-aktar fis possibbli.

Madankollu, kienu wkoll bosta dawkli g˙adhom qeg˙din jirreΩistu din il-bidla, sitwazzjoni li wasslet g˙al dibat-titu ja˙raq fi State Capitols differenti.Dawn id-diviΩjonijiet affettwaw b’modpartikolari lill-Partit Repubblikan fejnid-differenzi fil-valuri tal-konservattiviu l-moderati wasslet g˙al konfrontipubbliçi ibsin f’diversi stati.

Ir-rappreΩentanti statali Repubblikanima kinux l-uniçi l i sabu ru˙homikkonfrontati b’din il-kwistjoni. Dang˙ax, minkejja x-xewqa tal-kandidatipresidenzjali ta’ dan il-partit, li jevitawil-mistoqsijiet skomdi li tressqulhommill-eletturi, kienu bosta l-votanti liinsistew li jkunu jafu l-poΩizzjoni ta’dawn tal-ewwel ming˙ajr ˙afna tidwirfil-kliem.

IddiΩappuntat

Is-sitwazzjoni g˙ar-rappreΩentanti tal-Parti t Demokratiku kienet inqaskumplessa g˙ax ˙afna minnhomkienu ilhom jitolbu g˙at-tne˙˙ija ta’simboli li, fil-fehma tag˙hom, i©ibu l-firda.

Fosthom kien hemm il-PresidentAmerikan Barack Obama li esprima d-diΩappunt tieg˙u g˙all-a˙˙ar fost is-serje twila ta’ attakki f’motivazzjonirazzjali li pajjiΩu ra f’temp ta’ ftit xhurbiss.

Dawn l-attakki, sostna Obama, urewb’mod çar illi t-triq lejn ir-rikonçiljaz-zjoni razzjali g˙adha twila. Nhar il-Ìimg˙a, b’turija ta’ solidarjetà, huwaattenda l-funeral ta’ wie˙ed mill-vitt-mi, ir-Rev. Clementa Pinkey, fejng˙amillu elo©ju funebri.

LIAM GAUCIliam@kullhadd.com

TA’ BARRAKÓkullhadd.com

FERITA MIFTUÓA

Ftit jiem biss wara li l-Istati Uniti u ç-Çina qablu fuq kodiçi ta’ etika b’rabtamat-teknolo©ija tal-informatika, uffiç-jali pubbliçi g˙olja Amerikani ˙ar©ujakkuΩaw liç-Çina bi spjuna©© u hack-ing.

Din l-akkuΩa tistona mhux ftit fid-dawl tal-fatt li iktar kmieni din il-©img˙a kompla jinikxef il-programmta’ spjuna©© sistematiku li l-Istati Unitikienet qed t˙addem fuq l-al leat itag˙ha bejn l-2006 u l-2012.

Informazzjoni ©dida li l-Amerikaspijat fuq Franza

Kienet informazzjoni sensit t ivama˙ru©a mil l -Wikileaks l i din i l -©img˙a re©g˙et ippre©udikat ir-relaz-zjonijiet tal-Istati Uniti mal-alleatiEwropej.

Din id-darba kien il-Gvern FrançiΩilli sar jaf mill-medja li n-NationalSecuri ty Agency tal-Istat i Unit iinterçettat il-komunikazzjonijiet tat-t l iet presidenti Jacques Chirac,Nicolas Sarkozy u Francois Hollandebejn l-2006 u l-2012.

B’reazzjoni g˙al din l-a˙bar, il-Ministeru g˙all-Affari j iet BarraninFrançiΩ bag˙at g˙all-AmbaxxattriciAmerikana g˙al Franza Jane Hartley,filwaqt li fil-©imghat li ©ejjin mistenni-ja l i t intbag˙at delegazzjoni tas-servizzi ta’ intelli©enza f’Washingtonbiex tkun iççarata s-sitwazzjoni.

Saret ukoll telefonata bejn Hollandeu Barack Obama, li fiha Obama alle-gatament assigura lil Hollande li l-Amerika ma kinitx g˙adha qed tispija

fuqu. Is-Segretarju tal-Istat AmerikanJohn Kerry sa˙aq li l-Amerika makinitx se tispija fuq “˙bieb” b˙almahuwa Hollande.

Minkejja li pubblikament il-politiçiqed jesprimu g˙adab g˙all-fatt l ikienu qed ji©u spijati, fil-fatt hija xi˙a©a mistennija g˙al persuni fil-karigatag˙hom. G˙all-politiçi, iktar millixokk jew rabja, inçidenti b˙al dawniqanqlu imbarazzament. Tista’ tg˙id lil-ispjuna©© huwa aççettabbli, sakemm

wie˙ed ma jinkixifx.Is-sitwazzjoni tista’ possibbilment

titqabbel ma’ dik ta’ ©irien sindikajri.Meta wie˙ed ikun g˙addej minn qud-diem il-bieb tal-©ar u jisma’ xi kom-mozzjoni, hija naturali li jieqaf jissem-ma’. Min ikun qed jg˙ajjat jaf li prob-abbli xi ˙add mil l -©ir ien seta’semg˙u, iΩda ©aladarba wara ˙addma jirreferi g˙all-g˙ajjat, ikun kolloxsew. L-imbarazzament jin˙oloq metadak li jkun jifta˙ il-bieb ta’ barra u

jsib lill-©ar jissemmag˙lu b’widnejhmal-bieb.

Jippuntaw subag˙hom lejn iç-Çina

Mhuwiex çar g˙alfe jn i l -kap tas-servizzi sigrieti James Clapper g˙aΩell i j ipponta subg˙u lejn iç-Çina ujakkuΩaha b’serq ta’ informazzjoni fl-istess ©img˙a li l-Wikileaks komplewjikxfu l-ispjuna©© tal-Amerika.

Din il-mossa jista’ jkun li saret biextiddevja l-attenzjoni mis-sitwazzjoniimbarazzanti li sabet fiha l-Amerikameta nqabdet t ispi ja fuq l-al leatitag˙ha.

Clapper qal li ç-Çina kienet is-sus-pettat ewlieni wara s-serq ta’ infor-mazzjoni personali ta’ iktar minnerba’ mil jun persuna l i ˙admu,ja˙dmu, jew applikaw biex ja˙dmufis-servizz pubbliku Amerikan.

Dan is-serq al legatament se˙˙f’Apri l tas-sena l i g˙addiet, waraattentat ie˙or matul Marzu li kien ©ieinterçettat u falla.

Min-na˙a tag˙ha, iç-Çina dejjemça˙det li kienet wara xi serq ta’ infor-mazzjoni sensittiva ming˙and il-GvernAmerikan; madankollu aççettat l itiltaqa’ u tiddiskuti t-twaqqif ta’ kodiçital-etika fuq insistenza tal-Istati Uniti.

Fil-fatt, fl-a˙˙ar jiem l-Istati Uniti uç-Çina qablu fuq kodiçi komuni tal-etika fir-rigward ta’ informazzjoni sen-sittiva li tkun ma˙Ωuna fil-kompjuters.

IΩda wara dak Ωvelat mill-Wikileaksdin il-©img˙a, u li huwa biss wie˙edminn serje ta’ spjuna©©i o˙ra li l-IstatiUniti wettqet fuq l-alleati tag˙ha,huwa çar li l-Amerika temmen fil-kodiçi tal-etika biss meta jkun jaqbellilha.

RITIANNE AGIUSritianne@kullhadd.com

KODIÇI TAL-ETIKA, FEJN JAQBEL

ta’ barra kÓ 28|06|2015 17kullhadd.com

minn madwar id-dinjaattakk makabru

Nhar il-Ìimg˙a Ωew© persuni wettqu attakk terroristiku qrib il-belt ta’ Lyon fejnippruvaw jeqirdu fabbrika tal-kimika billi jsuqu vettura dritt ©o numru ta’ kon-tenituri tal-gass illi kienu jinsabu qrib tag˙ha. Madankollu, minkejja li dawnirnexxielhom jikkawΩaw spluΩjoni, din ma kinitx kbira biΩΩejjed biex teqred il-fabbrika inkwistjoni.

L-awtoritajiet ftit li xejn kellhom çans jiççelebraw, però, hekk kif ftit distanza’l bog˙od mill-post instab ©isem bla ras b’bandiera tal-Istat IΩlamiku qribtieg˙u. Ftit wara, ir-ras ta’ din il-vittma nstabet fuq çint b’diversi skrizzjonijietbl-G˙arbi fuqha.

trattat importanti

Il-Vatikan iffirma trattat mal-Istat tal-Palestina illi jikkonçerna l-attivitajiet tal-Knisja Kattolika fiΩ-Ωoni kkontrollati mill-Awtorità Palestinjana. Madankollu, l-implikazzjonijiet tieg˙u jmorru lil hinn minn din il-kwistjoni hekk kif dan huwal-ewwel trattat bejn dawn iΩ-Ωew© gvernijiet, Ωvilupp li jikkonferma li l-Vatikanissa ng˙aqad mal-pajjiΩi li jirrikonoxxu lill-Istat tal-Palestina.

Waqt il-firma ta’ dan it-trattat, il-Ministru g˙all-Affarijiet Barranin tal-Vatikan l-Arçisqof Paul Gallagher esprima t-tama li l-proçess ta’ paçi bejn IΩrael u l-Palestina jimxi lejn ‘two-state solution’ fejn iΩ-Ωew© pajjiΩi jirrikonoxxu t-terri-torju ta’ xulxin b’mod permanenti.

referendum

Il-Prim Ministru tal-Greçja Alexis Tsipras sejja˙ referendum g˙all-5 ta’ Lulju lifih se jitlob lill-poplu tieg˙u jiddeçiedi jekk iridx jaççetta l-miΩuri ta’ awsteritàmressqa mill-kredituri internazzjonali.

Din l-a˙bar waslet b˙ala sorpriΩa g˙al diversi mexxejja o˙ra taΩ-Ûona Ewro likienu qeg˙din jistennew lill-Greçja tasal g˙al ftehim finali din il-©img˙a hekkkif fit-30 ta’ Ìunju trid trodd lura madwar €1.6 biljun lill-Fond MonetarjuInternazzjonali. Jekk dan il-pagament ma jsirx fil-˙in, hemm çans serju li l-Greçja jkollha t˙alli Ω-Ûona Ewro.

jerÌgÓu jattakkaw

Il-belt ta’ Kobane re©g˙et sabet ru˙ha fil-mira ta’ attakk tal-Istat IΩlamiku (IS)nhar il-Óamis li g˙adda, ftit xhur biss wara li l-forzi Kurdi, flimkien ma’ koaliz-zjoni internazzjonali, irnexxielhom jer©g˙u jie˙du pussess tag˙ha ming˙and it-terroristi.

L-attakk tal-IS beda permezz tad-detonazzjoni ta’ karozza bomba, illi kienetsegwita minn assalt ta’ g˙exieren ta’ militanti. Il-©lied bejn il-militanti u l-Kurdibaqa’ g˙addej matul il-©urnata kollha sakemm aktar tard dakinhar ©ew iddeto-nati Ωew© vetturi o˙ra. Attakki simili se˙˙ew fir-ra˙al ta’ Bakha Botan, illi jins-ab qrib Kobane.

eskalazzjoni iÛarmaw il-kampijiet

Il-falliment tan-negozjati ta’ paçi bejn il-partijiet kollha involuti fil-konflitt çivili tal-Jemen wassal g˙al eskalazzjoni fil-vjolenza ta’ bejniethom fil-jiem li g˙addew.Minkejja li l-Houthi g˙amlu diversi bumbardamenti tul il-fruntiera li tissepara lill-Jemen u l-Arabja Sawdija, kienu dawn tal-a˙˙ar li eskalaw il-kampanja militaritag˙hom bl-aktar mod qawwi. Din l-eskalazzjoni saret permezz ta’ attakki kon©untifuq diversi punti strate©içi li b˙alissa jinsabu f’idejn il-militanti Xiti.

Appelli g˙al negozjati ©odda kienu injorati mill-Gvern Jemenit fl-eΩilju mmexximinn Abd-Rabbu Mansour Hadi, illi j˙oss li l-Houthi mhumiex lesti li jaslu g˙alkompromess.

Nhar l-Erbg˙a li g˙adda, l-awtoritajiet ta’ Hong Kong ne˙˙ew l-a˙˙ar ftit kampijietta’ protesta li kien g˙ad baqa’ qrib il-bini tal-Kunsill Le©iΩtlattiv. B’hekk, l-awtoritajietpro-ÇiniΩi jidhru li rnexxielhom je˙ilsu mis-sinjali kollha ta’ reΩistenza pubblikag˙ar-riformi elettorali mressqin mill-Gvern ÇiniΩ. Huma kienu di©à Ωarmaw bostaminn dawn il-kampijiet sa Diçembru li g˙adda, f’operazzjoni tal-Pulizija li ne˙˙iet il-manifestanti li kienu qeg˙din jimblukkaw it-toroq.

Madankollu, il-kwistjoni g˙adha mhix arkivjata g˙ax il-©img˙a l-o˙ra l-KunsillLe©iΩlattiv ta’ Hong Kong ivvota kontra l-introduzzjoni ta’ riforma elettorali mressqamill-Gvern Çentrali taç-Çina.

18 28|06|2015 mill-isTOrJakÓkullhadd.com

KITBA TA’MARY CHETCUTI

dak l-imbierek siÌÌu papali

Kont qed insegwi episodjumis-sensiela televiΩivama˙duma fuq sfond storiku litie˙dok mill-Medjuevu g˙all-Perjodu Rinaxximentali, TheBorgias, u ssorprendietni – ug˙all-ewwel nisslitli wkoll tbis-sima – xena fejn Papa, g˙aduji©i elett, kien irid jissottomettiru˙u g˙al eΩami fiΩiku billi jin-talab ipo©©i fuq si©©u partiko-lari qabel ji©i kkonfermat Kaptal-Knisja Kattolika Rumana.Din ix-xena qajmitli kurΩitàkbira, u g˙alhekk g˙amilt ftitriçerka fuq l-internet u sibt ftitinformazzjoni mhux ˙aΩinfuqha.

Dan l-imbierek si©©u fil-fattjissejja˙ sedia stercoraria jewsi©©u mtaqqab. Si©©u sempliçiming˙ajr skultura jew xinxillib’toqba miftu˙a minn quddiemfuq in-na˙a li tpo©©i fuqha.Jixba˙ ˙afna commode, bid-differenza li d-dahar tieg˙uqieg˙ed inklinat iktar lura.Skont l-informazzjoni li sibt, is-sedia stercoraria kienet tintuΩabiex ti©i aççertatha l-maskulin-ità ta’ Papa ©did!

Kandidat li jkun g˙adu kemm©ie mag˙Ωul minn s˙abu kardi-nali biex jokkupa it-tron ta’Ruma kien irid, qabel xejn,jg˙addi minn eΩami Ωg˙ir. Fil-preΩenza tal-eletturi tieg˙u riedipo©©i bilqieg˙da fuq is-si©©umtaqqab filwaqt li saçerdot jewl-iΩg˙ar fost il-kardinali, bl-aktar mod diskret, ida˙˙al iduminn ta˙t is-si©©u biex jeΩami-na l-parti ©enitali tal-Papa ©did.Ladarba kollox ikun kif sup-post, l-eΩaminatur kien i˙abbarb’le˙en g˙oli u bil-Latin:“Habet duos testiculos et bene

pendentes,” li tfiser “G˙anduΩew© testikoli u mdendlinsew.” Wara l-konferma, il-Papa©did kien ji©i ppreΩentat lill-poplu li jkun qed jistenniehbil-˙erqa fil-pjazza. Nist˙ajlektistaqsi: “Imma x’sens kelludan l-eΩami?”

Il-mara li qarrqet b’kul˙addu saret Papa

Fittixt ftit ie˙or u l-istorja bdiettag˙mel ftit iktar sens. TeΩististorja jew le©©enda li darbamara qarrqet b’kul˙add biexin˙atret Papa. L-ewwel darba lidehret l-istorja tag˙ha kien fit-tieni nofs tas-seklu tlettax. BiΩ-Ωmien din l-istorja bdiet tikberu tiΩΩejjen u, f’kemm troddsalib, inxterdet mal-Ewropakollha. FiΩ-Ûminijiet tan-Nofs(bejn is-sena 1086 u l-1108),id-dinja Kristjana kienetg˙addejja minn Ωmien ikrahmeta l-Papa Gregorju VII kelluja˙rab mill-Vatikan wara li tilefil-battalja tieg˙u kontra l-Imperatur Enriku IV, fuq il-kontroversja dwar min g˙andud-dritt jag˙mel il-˙atriet g˙oljaekkleΩjastiçi. L-Imperatur Ìer-maniΩ invada Ruma wara lig˙eleb lin-Normanni, li telg˙uminn Sqallija biex jiddefendulill-Papa. Enriku IV qabad upo©©a lil min deherlu hu fuqit-tron ta’ Pietru – liema ˙atrietbaqg˙u jissemmew fl-Istorjab˙ala l-Anti-Papa. Il-papietma˙turin mill-imperatur rieduja˙ilfu lealtà u jbaxxu rashomg˙ar-rieda totali tieg˙u.G˙aldaqstant, l-EwropaKattolika kienet maqbudaf’xibka politika m˙abbla sew li

kaxkret g˙al g˙exieren ta’snin.

Jing˙ad li wie˙ed mill-Anti-Papiet kien il-Papa Ìovannijew, kif ©ie Ωvelat aktar tard, il-Papessa Ìovanna. Min jg˙id likienet IngliΩa jisimha Ìovannau min jg˙id li kienet imwieldafil-belt ta’ Mainz, il-Ìermanja,bl-isem ta’ Giliberta jewAgnese. Din ix-xebba jing˙adli kienet intelli©enti u g˙atxanag˙at-tg˙alim fi Ωmien meta l-iskola kienet g˙as-subien biss.Qatg˙et xag˙rha, xe˙tet fuqhalbies maskili u ppreΩentatru˙ha biex tibda tistudja mal-patrijiet minflok ˙uha li mieteΩatt qabel kellu jibda l-istudjitieg˙u mal-istess patrijiet.Lestiet l-istudji tag˙hab’suççess u ˙addnet is-saçer-dozju ta˙t l-isem ta’ JoannesAnglicus.

Patri Joannes Anglicus sarg˙alliem kbir u eventwalmentin˙atar isqof. L-ImperaturEnriku IV xe˙et g˙ajnejh fuquu po©©ieh fuq it-tron ta’ Rumab˙ala Papa Ìovanni VIII. Ir-rakkont ikompli billi jg˙id liÌovanna mexxiet il-Vatikang˙al sentejn jew ˙ames snin ukellha sa˙ansitra ma˙bub sigri-et. IΩda s-sigriet tag˙ha nkixefmeta darba fost l-o˙rajn, waqtpurçissjoni tal-G˙id il-Kbir,Ìovanna, li kienet tqila,qabadha l-u©ig˙ tal-˙las,waqg˙et minn fuq iΩ-Ωiemeltag˙ha u welldet tarbija fit-triqquddiem folla nies. In-niesg˙all-ewwel stag˙©bu umbag˙ad inkorlaw, tilfu l-kon-troll u ˙a©©ru lilha u lill-ma˙bub tag˙ha, li niΩel minnfuq iΩ-Ωiemel tieg˙u biex

jag˙tiha l-g˙ajnuna. Wara danl-iskandlu kull dokumentrelatat mal-eΩistenza tag˙hatne˙˙a mill-arkivji tal-Vatikan unqered.

Storja miç˙uda mill-Vatikan

Il-Vatikan dejjem ça˙ad din l-istorja u, fil-verità, ma teΩisti l-ebda prova li tikkontradixxi ç-ça˙da tas-Santa Sede. Però, il-fatt storiku li seta’ wassal g˙aldin il-˙rafa jista’ jkun il-mi©jafil-belt ta’ Milan, l-Italja, tal-Prinçipessa Guglielma ta’Bohemia fis-sena 1260. Din il-mara nobbli kienet persunareli©juΩa li bdiet tipprietka fil-pubbliku. Óabbret li l-a˙˙artaΩ-Ωminijiet kien wasal u li hikellha tirritorna mill-mewtrinkarnata fl-Ispirtu Santu biextwettaq il-konverΩjoni tal-Lhudu s-Saraçeni. Id-devozzjonilejha bdiet tikber mil-lejl g˙an-nhar u kull fejn tmur bdewisegwuha nies minn kull klassitas-soçjetà. Jing˙ad li darba˙abbret ukoll li dixxiplatag˙ha, Suor Maifreda daPirovano, g˙ad tin˙atar Papafuq Vatikan immexxi kollumin-nisa.

Hija ˙a©a stramba kif l-InkwiΩizzjoni ma ˙aditx passikontra l-Prinçipessa Guglielmakemm damet ˙ajja. B’dankollu,mal-mewt tag˙ha fl-1281(çirka), it-Tribunal Dumnikantal-InkwiΩizzjoni akkuΩa lid-dixxipli ta’ Guglielma b’ereΩija.Óafna minnhom ©ew interro-gati, ikkundannati u ma˙ruqin˙ajjin. Wara mewtha,Guglielma ta’ Bohemia ©ietiddikkjarata b˙ala eretika u l-

g˙adam tag˙ha ©ie eΩumat untefa’ fin-nar. Xorta wa˙da, ix-xiΩma li ˙olqot ma nqerditx;anzi, id-devozzjoni lejha mxietlejn ir-re©jun tal-Lombardija. Samill-1450, fi knisja Ωg˙iraddedikata lil Sant’Andrija, fir-ra˙al ta’ Brunate (il-Lombardija), teΩisti pittura ta’Santa Guglielma qed tqieg˙edidejha fuq ras Maifreda waqt liqed tordnaha saçerdotessa. Il-pittura kienet ikkummissjonatau ffinanzjata minn mara sinjuranobbli li ng˙aqdet mal-komu-nità ta’ sorijiet fqar li kienujg˙ixu fl-Abbazija ta’ Brunate.L-affresk g˙adu jeΩisti sal-lumu ji©bed kurΩità kbira g˙all-fattli l-istorja ta’ Santa Guglielmata’ Bohemia maΩ-Ωmien da˙letu saret parti mill-folklor lokali,anke jekk g˙all-KnisjaKattolika hija qaddisa eretika.

Mill-banda l-o˙ra, xi mkienfil-MuΩew tal-Vatikan wie˙edjista’ jara s-si©©u b’toqbaf’nofsu – is-sedia stercoraria.X’kien verament l-uΩu ta’ danis-si©©u ˙add ma jista’ jg˙idfiç-çert. Li hu çert huwa l-fatt lixi darba kienet teΩisti li©ikanonika li kienet tg˙id li,qabel persuna tin˙atar isqof,ried ji©i Ωgurat hix ‘castrato’jew le. Ir-regoli kienu çari utondi: bniedem li ©ie kkastratkonsegwenza ta’ tortura li©arrab ta˙t is-Saraçeni jew bar-bari kien aççettat u jista’ ji©iordnat isqof; imma ˙add maseta’ jing˙ata din il-˙atra, jew˙atra og˙la, jekk ikun g˙amelkastrazzjoni minn jeddu.G˙alfejn kienet teΩisti din il-li©i? Bilfors li kellhom ir-ra©unijiet tag˙hom.

Xena mill-teleserje Pope Joan, dwar il-mara li jing˙ad li saret Papa

pErsOnalitÀ kÓ 28|06|2015 19kullhadd.com

www.ramonaportelli.com

ramonaportelli@hotmail.com

raMOna pOrtEllitintervista lil RAMON DEGUARA

G˙andu wie˙ed u erbg˙in sena, minn Óal Luqa iΩda joqg˙od iΩ-Ûurrieq. B˙ala passatempi jsegwi ˙afna l-futbol,kollezzjonist ta’ mudelli ta’ karozzi Ωg˙ar, kif ukoll offroad driving. Ir-rwol tieg˙u fi ˙dan id-Direttorat tat-Tindifhuwa li jag˙ti direzzjoni u jara li l-a©enda tal-amministrazzjoni tintla˙aq fl-iqsar Ωmien possibbli. Min-na˙a l-o˙ra,peress li d-Direttorat il-parti l-kbira mix-xog˙ol li jwettaq tirrigwarda operat, irid jara flimkien mal-amministraz-zjoni tad-Direttorat li jkollhom ir-riΩorsi umani u l-makkinarju disponibbli dejjem f’posthom sabiex f’pajjiΩnajkollna l-aqwa livelli ta’ ndafa possibbli f’kull ˙in. B˙ala direttorat jin©abru 40 tunnellata ta’ skart kuljum. Danjin©abar mit-toroq u l-bajjiet. “Kemm jista’ jkun ir-rwol tieg˙i jitlob li nkun proattiv fl-ideat ©odda. Nag˙mel riçer-ka kontinwa fuq sistemi li jit˙addmu f’pajjiΩi o˙rajn sabiex dejjem nintroduçu kunçetti ©odda ta’ tindif. Huwa fattli f’pajjiΩna g˙andna l-istess tip ta’ makkinarju li jintuΩa fil-pajjiΩi kollha Ewropej,” sostna Ramon Deguara.

Id-Direttorat tieg˙u huwaresponsabbli li jΩomm l-indafafiΩ-Ωoni kollha tal-gvern çentrali.Dan ifisser tindif ta’ toroq arter-jali u distributorji, tindif ta’ spazjipubbliçi prinçipali, tindif ta’bajjiet, tindif ta’ latrini pubbliçi utindif ta’ kanali tal-ilma tax-xita.“Matul is-sena li g˙addiet intro-duçejna sistema ta’ tindif addiz-zjonali f’Ωoni turistiçi. G˙all-ewwel darba rajna li Ω-Ωoni koll-ha l-iktar popolari jibbenefikawkollha minn dan il-pro©ett ug˙alhekk sar programm ta’xog˙ol flimkien mal-kunsillilokali kollha kkonçernati sabiex,bi ftehim, kul˙add ikun konxjutal-frekwenzi addizzjonali li l-Gvern iddeçieda li jwettaq.”

Tkellimt mieg˙u dwar il-kam-panja G˙alfejn T˙amme©PajjiΩek? li hija inizjattiva ©dida libdew matul is-sena li g˙addietu li g˙andha skop ta’ edukaz-zjoni u infurzar li qed ji©i impli-mentat f’dawn il-©ranet. “L-g˙anewlieni huwa li nedukaw kemmjista’ jkun lill-poplu sabiex jid-disponi mill-iskart tieg˙u bl-a˙jar mod possibbli. Kul˙add jafli f’pajjiΩna g˙andna l-aqwaservizzi offruti rigward ©bir ta’skart, però, sfortunatament,g˙ad baqa’ ˙afna nies irrespons-abbli li jarmu l-iskart tag˙homf’postijiet imwarrbin. Wie˙edirid jifhem li l-˙mie© i©ib il-˙mie©. Illum il-©urnata t-turistifittex postijiet ta’ rikreazzjonimadwar pajjiΩna. L-iktar postijietimwarrba huma mfittxijin ukollmit-turist u g˙alhekk, jekk dawnikunu ma˙mu©in, inkunu qednag˙mlu reklam ˙aΩin g˙alpajjiΩna,” sostna Ramon.

Bejni u bejn ru˙i, u fil-fattstqarrejtha ma’ Ramon, bdejtng˙id: “Kif jista’ jkun fis-sena2015 g˙ad hawn min jippreferij˙amme© pajjiΩu, u jg˙iximdawwar bit-tin©iΩ u mard lijista j©ib mieg˙u dan kollu.“Sfortunatament iva. Matul is-sena 2014, in©abru 15,000 il-tunellata ta’ skart mill-˙addiematad-Direttorat. Dan huwa 34%iktar ta’ ˙idma mis-sena 2013.Matul din is-sena fl-ewwel 4xhur in©abru 26% ta’ skart iktarkomparat mas-sena 2014. Kifqed tara, qed nag˙mlu l-isforzikollha sabiex innaddfu iktar lill-pajjiΩna. Dan sar permezz ta’riformi interni fid-Direttorat, kifukoll permezz ta’ investimentfuq sistema ta’ software ta’ IT©dida, li torbot ukoll lilna b˙alaDirettorat f’liema time frame kaΩg˙andu jissolva. Hemm diversikaΩijiet differenti li f’˙afnaminnhom il-˙in massimu lig˙andu jin©abar huwa ta’ 60minuta biss. L-iskop huwa li l-

inkonvenjent li jdejjaq lin-niesjissolva kemm jista’ jkun malajr,”spjegali Ramon.

Ma’ Ramon iddiskutejt it-tip ta’g˙arfien u mezzi li qed juΩawg˙al kontra t-tin©iΩ f’Malta.Huwa kkonfermali li qedjag˙mlu l-a˙jar uΩu mit-tekno-lo©ija tal-informatika. Óolqu sitelettroniku ©did li fih ˙afnainformazzjoni ta’ xi jwettaq id-D i r e t t o r a t(www.garbyandtidy.org.mt).Óolqu wkoll freephone number©did li huwa 1718. “Nistg˙ung˙idu li b’dan il-freephoneda˙lu madwar 2600 ilmentf’perjodu ta’ g˙axar xhur.Minnhom ©ew solvuti 98% tal-kaΩijiet kollha. Fil-mument qedna˙dmu wkoll sabiex ikollnamobile applications li ser ikunuqed jiffaçilitaw ˙afna s-sistemata’ kif wie˙ed jikkomunika jewjg˙addi lment. Ûviluppjanawkoll pa©na ta’ Facebook bl-isem Garby and Tidy, li fuqhakontinwament nag˙tu eΩempjita’ sitwazzjonijiet xejn pjaçevolili niltaqg˙u mag˙hom.

Kif qed tara, investejna ˙afnafil-communication channels ta’kif wie˙ed jil˙aq id-Direttoratg˙at-Tindif,” kompla Ramon.

Ûew© kampanji: G˙alfejnT˙amme© PajjiΩek? u Garbyand Tidy

G˙all-benefiççju tal-qarrejja tal-KullÓadd, tlabtu jg˙addili aktarinformazzjoni dwar il-kampanjiG˙alfejn T˙amme© PajjiΩek? u

Garby and Tidy. “Il-kampanjaG˙alfejn T˙amme© PajjiΩek?saret u g˙adha qieg˙da ssirg˙ax, b˙alma qed tara, g˙adnani©bru ammonti kbar ta’ skart.L-iskop huwa li jkollna kampan-ja edukattiva ta’ g˙arfien f’diver-si oqsma, li jinbdew minn etajietΩg˙ar. Nistg˙u ng˙idu li l-karat-tri Garby u Tidy, li dejjem qediΩidu fil-popolarità mal-pubb-liku, intlaqg˙u tajjeb ˙afna u, fl-opinjoni tag˙na, g˙amlu l-impatt me˙tie©. G˙andna diver-si ideat u inizjattivi li ser ikunuqed ji©u implimentati fil-©img˙atli ©ejjin. Il-kampanja li nbdietmatul is-sajf li g˙adda ©iet maq-suma f’Ωew© faΩijiet: l-ewwelridna kemm jista’ jkun nedukawlill-pubbliku, però, wara dan,g˙al min ma jridx jag˙ti widen,issa wasalna g˙all-metodu ta’infurzar. Proprju ftit tal-©ranetilu bdew jitwa˙˙lu kamerasCCTV tal-a˙˙ar teknolo©ijaf’Ωoni fejn ir-rimi illegali ta’ skartg˙adu jsir b’ammonti kbar ta’tunnellati.”

Mieg˙u ddiskutejt ukoll x’qedisir fil-preΩent f’dak li jirrigwardatindif ta’ toroq arterjali u Ωonipubbliçi. “Ovvajment, hemmdiversi metodi ta’ operat. F’dakli jirrigwarda tindif ta’ toroq danisir manwalment kif ukoll b’modmekkanizzat. Isir xog˙ol ta’ knista’ toroq kif ukoll ©bir ta’mbarazz, li huwa pjaga kbira fit-toroq tag˙na. L-irresponsabbiltàli ˙afna min-nies jarmu affarijietfliexken, karti, pakketti tas-sigaretti u affarijiet o˙ra minn

©ol-karozzi g˙adha kbira ˙afna.Dan g˙adu jsir minkejja li fit-toroq arterjali tag˙na g˙andnamal-1100 kontenitur tal-iskart lil-biçça l-kbira tag˙hom ikunumwa˙˙lin ˙dejn bus stops uΩoni l-iktar frekwentati mill-pub-bliku. Dawn jitbattlu kuljum, biw˙ud minnhom jitbattlu ankedarbtejn u tlieta kuljum. Id-Direttorat jie˙u ˙sieb ukoll li jsiril-qtug˙ ta’ ˙axix li jikber kon-tinwament fit-toroq tag˙na,”spjegali Ramon.

Ma’ Ramon tkellimt dwar tindifta’ Ωoni turistiçi u bajjiet, ukkonfermali li matul is-senakollha, f’dak li jirrigwarda bajjiet,isir xog˙ol manwali u tbattil ta’kontenituri tal-iskart.“Ovvjament, matul ix-xhur tas-sajf il-frekwenzi jiΩdiedu ˙afnaiktar. Matul ix-xhur tas-sajf ikoll-na madwar 1200 kontenitur fuqil-bajjiet tag˙na. Madankollu, is-sitwazzjoni tal-iskart li jkollnafuq il-bajjiet tag˙na hija ta’allarm. Fuq il-bajjiet isir ukolldak li ng˙idulu sand sifting.Dan huwa sistema ta’ g˙arbiel lijnaddaf bejn 4 u 6 pulzieri ta˙til-wiçç tar-ramel. Ta’ minwie˙ed isemmi wkoll l-infra-struttura tal-g˙amara tal-ba˙ar.Id-Direttorat huwa responsabbliminn twa˙˙il ta’ slielem, tapiti upontoons. “Matul din is-sena serinkunu qed inwa˙˙lu 35 sellum©did f’lokazzjonijiet ©odda.Dawn ser jiΩdiedu mal-240 sell-um li g˙andna di©à. Dawn is-slielem jitwa˙˙lu f’dan il-perjo-du tas-sena u jinqalg˙u matul

ix-xahar ta’ Ottubru u immed-jatament jinbeda x-xog˙ol ta’manutenzjoni li jkun hemmbΩonn. Dan ix-xog˙ol jie˙u bejnwie˙ed u ie˙or sax-xahar ta’Frar. L-istess proçess japplikag˙all-kontenituri tal-iskart,” sost-na Ramon.

Installazzjoni ta’ kamerasg˙all-kontroll tar-rimi illegalita’ skart

Ta’ min jg˙id ukoll li dan l-a˙˙ar installaw kameras bl-a˙˙ar teknolo©ija fi n˙awi ta’Malta li huma mag˙rufin b˙alakalamita g˙ar-rimi illegali ta’skart. B’hekk iddiskutejna wkolldin l-inizjattiva. “G˙alissa serjiΩdiedu erba’ kameras fix-xhurli ©ejjin. L-ewwel erba’ kamerastwa˙˙lu fl-iktar Ωoni li jattirawskart. Ovvjament, baqa’ ˙afnaaktar. Il-multi huma stabbiliti fil-li©i ta’ ‘Litter Act’, u jvarjawskont l-abbuΩ li jsir. Jistg˙u ji©usekwestrati l-vetturi li jintuΩawf’dan l-abbuΩ. Ser inkunu qedng˙addu l-footage ta’ min jin-qabad jabbuΩa lill-Pulizija, limin-na˙a tag˙hom isegwu l-proçeduri skont il-li©i.”

Problemi o˙ra li jiltaqg˙u l-˙addiema meta jkunu qedinaddfu huma kaΩijiet fejn insi-bu annimali mejta li jkunuilhom fi stat ta’ dekompoziz-zjoni. Ovvjament dawn l-ilmentiji©u solvuti, ladarba ji©i re©istratl-ilment fid-Direttorat. Ma’Ramon iddiskutejt dwar il-freep-hone 1718 g˙al min jixtieqjag˙mel uΩu minnu. Filfatt infur-mani li dan in-numru g˙andujintuΩa sabiex ji©i rrapurtat kullilment li jista jirrigwarda skart.Minn na˙a tag˙hom jibqg˙ujsegwu l-kaz sakemm ji©i solvutmill-entita responsabbli.

L-appell finali ta’ Ramon huwasabiex inΩommu pajjiΩna nadifkemm jista jkun f’kull ˙in.“G˙andna l-aqwa façilitajiet lijistg˙u jeΩistu. PajjiΩna huwauniku fil-©bir ta’ skart minnwara l-bibien ta’ djar. Servizz liji©i offrut kuljum. F’pajjiΩi o˙rajndan is-servizz ta’ kuljum majeΩistix. Apparti hekk jeΩistu l-façilitajiet kollha, b˙al civicamenity sites li wie˙ed jista jmurfil-façilitajiet jiddisponi mill-iskart tieg˙u. Hemm ukoll s-servizz offrut mill-Kunsilli Lokalif’dak li jirrigwarda ©bir ta’ skartgoff. Minn na˙a tag˙na b˙alaDirettorat g˙at-Tindif noffru s-servizzi ming˙ajr ebda ˙las g˙al©bir ta’ skart jew kull eventwali-ta o˙ra f’dak li jirrigwarda danis-settur. L-appell finali huwa ‘G˙alfejn T˙ammeg PajjiΩek?’”,temm jg˙idli.

gÓal pajjiÛ aktar nadif

Sfortunatament fit-toroq u postijiet pubbliçi lokali g˙adna

naraw skart u ˙mie© ie˙orimwaddab ’l hawn u ’l hemm.

– Ramon Deguara

20 28|06|2015 kalejdoskopjukÓkullhadd.com

KALEJDOSKOPJU: FATTI MIÌBURA MINN CHARLES B. SPITERI

1902: L-Amerika tixtri l-konçessjoni minn Franza biex tibnil-kanal ta’ Panama li jiswielha $40 miljun.

1914: Franz Ferdinand, Arçiduka tal-Awstrija u martuSophie, jinqatlu f’Sarajevo miΩ-Ωag˙Ωug˙ Gavrilo Princip, naz-zjonalist Serb fil-10.45, u tibda l-ewwel gwerra dinjija.

1918: L-ewwel titjira bejn il-gΩejjer tal-Hawaii.

1919: Iffirmat fi Franza t-Trattat ta’ Versailles, li jtemm l-ewwel gwerra dinjija u jistabbilixxi l-Lega tan-Nazzjonijiet.

1923: Ir-Re©ina Wilhelmina u l-Prinçep Henry tal-Olanda,jag˙mlu Ωjara statali f’Londra.

1940: Ir-Rumanija ççedi l-Bessarabja lill-Unjoni Sovjetika.

1941: Suldati ÌermaniΩi u Rumeni joqtlu 11,000 Lhudif’Kishinev.

1941: Truppi ÌermaniΩi jokkupaw Galicia, fil-Polonja.

1946: Enrico de Nicola jsir l-ewwel President tal-Italja.

1956: L-ewwel reattur atomiku mibni g˙at-tiftix privat jibdajopera f’Chicago Illinois.

1958: Nancy Ramey twaqqaf rekord dinji tal-100m g˙awmf’sieg˙a, disa’ minuti u sitt sekondi.

1960: Mill-inqas 37 ra©el jinqatlu fi spluΩjoni tal-gass f’min-jiera tal-fa˙am f’Monmouthshire, Wales.

1962: Il-pillola Thalidomide ©iet abolita fl-Olanda.

1963: Krushchev iΩur Berlin tal-Lvant.

1965: Il-President Amerikan Lyndon B. Johnson jawtorizzal-kumbattiment fl-art mis-suldati Amerikani kontra dawk tal-Vjetnam.

1967: IΩrael jg˙aqqad mieg˙u lil Ìerusalemm tal-Lvant.

1970: Madwar 500 ˙addiem Kattoliku fit-tarzna ta’ Harlandand Wolff i©©ieg˙lu jitilqu mix-xog˙ol tag˙hom mill-˙addiema protestanti, hekk kif l-irvellijiet komplew f’Belfast.

1976: L-ewwel mara ti©i ammessa fl-Air Froce Academyf’Colorado Springs.

1976: Tliet merçenarji Brittaniçi u Amerikan ji©u sentenzjatig˙all-mewt g˙all-parti tag˙hom fil-gwerra çivili Angolana.

1979: L-OPEC iΩΩid il-prezzijiet taΩ-Ωejt b’24%.

1981: 74 uffiçjal tal-Gvern imutu f’attakk fl-Iran.

1984: Jeannette Schoon, dik li qabel kienet membru tal-Kungress tat-Trade Unions fl-Afrika t’Isfel (SACTU), flimkienma’ bintha Katryn ta’ sitt snin, tinqatel b’ittra bombaf’Lubango, f’Angola ta’ Fuq.

1986: Il-popolazzjoni IrlandiΩa tikkundanna d-divorzju.

1991: Margaret Thatcher t˙abbar li se ççedi s-si©©u tag˙hafil-House of Commons, fl-elezzjoni ©enerali li jmiss.

2004: Is-17-il summit tan-NATO jibda f’Istanbul.

2012: Serje ta’ attakki bombi bil-karozzi toqtol 14-il per-suna u twe©©a’ 50 o˙ra fl-Iraq.

Ìraw bÓal-luM

“Nersqu flimkien hu l-bidu; nibqg˙uflimkien hu l-progress; na˙dmu flimkien

hu s-suççess.”– Henry Ford

Minn tank tal-gwerra gÓal vettura ta’ Óeffa kbira

Dan it-tank tal-gwerra kapaçijtella’ veloçità minn zero sa60 fi 3.5 sekondi, meta jin-staq bi 80 mil fis-sieg˙a fuqkull tip ta’ art.

Kumpanija Amerikana qedtbig˙ dawn i t - tanki j iet ta ’sa˙˙a enormi, li qabel kienujintuΩaw g˙all-militar, b˙ala‘vetturi lussuΩi’, g˙al dawk lilesti j˙allu ftit mijiet ta’ elufta’ dollari.

B’dehra l i t ixbah f t i t l i lBatmobile u moon buggy, ir-Ripsaw Extreme Vehicle 2in˙adem b’mod li sar vetturalussuΩa ta ’ qawwa kbira,

imfittxa ferm fid-dinja kollha.Dan, skont l - iΩvi luppaturitag˙hom Howe & HoweTechnologies.

Dis in jata or i©inar jamentg˙all-militar Amerikan, biextintuΩa b˙ala vettura ta’ ˙effaimmensa, baqg˙et l-iktar vet-tura li ti©ri kull fejn tinsaq.

Dan is-suppost tank tal-gwerra g˙andu suspensjonimill-aqwa, lussu enormi fuq©ewwa u j©orr magna diΩil ta’600 horsepower. L-armarg˙al l -uΩu f i l -gwerra, ki fukoll il-kanun, tne˙˙ew.

B’hekk il-vettura ©iet e˙fef

g˙all-magna li g˙andha, uj ing˙ad l i f i l -©ir i tag˙hakapaçi tisfida lil kull karozzasportiva li teΩisti.

Kelliem tal-kumpanija li qedtipproduçihom mill-©did qalli vettura simili tie˙u madwarsitt xhur biex tkun lesta, u l-prezz li jintalab ikun skont il-lussu mixtieq li jkollha. Qal lib’wa˙da minnhom tkun tista’ssuq fuq is-sil©, il-borra, fid-deΩert u wkoll f’toroq b˙altag˙na.

Mur ara ti©i Malta u titla’g˙all-VRT, jew to˙ro© biha utinqabad fit-traffiku!

eku tal-gwerra l-kbira

Mur ara kieku dan il-muturkellu jinstaq f’Malta minn xisewwieq li jitlag˙lu malajr fit-traffiku...xi stra©i jwettaq!

Kif qeg˙din taraw hu muturuniku, li armata mieg˙ug˙andu machine-gun. WarakwaΩi mitt sena li kien armat,g˙all-Ewwel Gwerra Dinjjija,issa kellu jkun g˙all-bejg˙ nharis-Sibt li g˙adda, 20 ta’ Ìunju.

L-istess vettura perikoluΩakienet intenzjonata li tintuΩamill-armata Russa, iΩda sa metakellu jintbag˙at, Lenin ˙are©mill-gwerra min˙abba r-Rivoluzzjoni Russa, u g˙alhekkqatt ma t˙addem.Numru ta’ muturi tad-ditta

Matchless, li jla˙˙qu g˙al 250wie˙ed, inbieg˙u bi rkant fl-1918, u minnhom in©abru €90il-wie˙ed – iΩda wie˙ed mill-a˙˙ar mudelli li fadal, mistennijkun mibjug˙ g˙al €41,956.

Iç-çertifikati tar-re©istrazzjonijuru li l-ewwel sid tieg˙u kienEdward Foster, minnDorchester f’Dorset, iΩda ftitkienet mag˙rufa l-istorja tieg˙usa ma fl-1998 inxtara minnChris Roberts, entuΩjast tal-Ewwel Gwerra Dinjija.

Il-mutur jinsab f’kundizzjonikwaΩi perfetta, g˙ax g˙aldawn l-a˙˙ar sittin sena kienma˙Ωun sew f’post bla umdu.Chris , li hu membrtu tas-

Soçjetà tal-Gwerra l-Kbira, sejirrestawra l-mutur g˙all-ispeçi-fikazzjonijiet ori©inali tieg˙u, likienu jinkludu l-machine-gunVickers. Din g˙andha tlietmounts separati biex min ikunse jispara minn fuq il-muturikun jista’ jag˙mel dan fid-direzzjonijiet kollha.

Il-mutur hu wie˙ed minn tli-eta biss fil-pajjiΩ, li kienuarmati bil-machine-gun; it-tnejn l-o˙ra jinsabu fil-muΩewi-jiet – u dan hu l-uniku lig˙adu s˙i˙, mag˙mul mid-dittaMatchless.

Skont l-irkantaturi Bonhamskien mistenni li g˙alih jit˙allsubejn €34,963 u €41,956.

kUn AF kÓ 28|06|2015 21kullhadd.com

kURÛiTAJieT Minn HAWn U Minn HeMMKITBA TA’SAVIOUR MAMO

Huwa fatt li d-dinja kulmatmur qieg˙da tis˙on b’modallarmanti. Ix-xjentisti huma˙osbiena u inkwetati g˙ax,minkejja li qed isiru ˙afnasforzi biex dan il-fenomenujonqos, donnu s-sitwazzjonisejra mill-˙aΩin g˙all-ag˙ar.Jekk id-dinja tkompli tis˙onb’din ir-rata Ωgur l im’g˙andniex Ωmien twilquddiemna. Kien hemmmin bassar li sas-sena 2020iΩ-Ωoni tal-Ba˙arMediterran, min˙abba s-s˙anat tremendi l i sejr injag˙mlu, se jkunu j idhruqishom deΩert. L-effett bedajidher f’˙afna postijiet, ankef’paj j iΩna. Min qatt kellujg˙idilna li f’Jannar is-si©artal-frott jibdew jiffjorixxu.Fejn hi dik il-kes˙a li xxoqql-g˙adam? Min jaf x’©ej fis-sajf? Dan kollu ˙loqnieha˙na stess. Kif dej jemng˙id: i l -progress i©ibmieg˙u rigress. Jin˙tie© li n-nazzjonijiet ja˙dmu kollhafl imkien biex isalvaw il-pjaneta tag˙na, kif qal il-Papa Fran©isku f l -a˙˙arEnçiklika.

Ìurnali popolari mad-dinja kollha kitbu li r-rata libiha s-sil© qieg˙ed idub hijag˙axar darbiet aktar milli˙asbu, u l-gassijiet fl-atmos-fera la˙qu livell tant g˙oli liqieg˙ed jikka©una bidla fl-ista©uni. Irrapurtaw ukoll lil-livell tax-xmajjar u l-ba˙arqieg˙ed kulma jmur j in-bidel . Fortunatament ix-xjentisti jafu kif jistg˙u jfe-jqu dan id-diΩastru, peròjridu jsiru ˙afna sa©rifiççjimin-nies u dan huwa diffiçlig˙ax ma tistax tre©©a’ l-arlo©© lura.

X’inhu l-global warming?

L-ammont ta’ dijossidu kar-boniku (carbon dioxide) lihemm fl-atmosfera huwa˙afna iktar milli kien jeΩistimiljun sena ilu. Dan il-gass

(CO2) huwa l-ka©un ta’ tib-dil fl-arja. Qieg˙da tifformaspeçi ta’ kutra madwar id-dinja l i qed iΩΩomm is-s˙ana fid-dinja u din dejjemtkompli tikber. It-temper-atura tad-dinja suppost hijabbilançjata biex il-bniedemu kull ˙lejqa o˙ra jg˙ixukomdi u jie˙du arja pura unadifa.

Wa˙da mill-problemi gravihija l-ammonti kbar ta’ gas-sijiet velenuΩi fl-atmosferamill-eluf ta’ ajruplani li jtirumadwar id-dinja kul jum.Insemmu wkoll id-d˙a˙enta’ ç-çmieni tal-power sta-tions u l-in©enji kollha lija˙dmu bil-fossil fuel. Ta’min wie˙ed isemmi l-˙saraenormi li ssir fl-atmosferameta jaqbad xi impjant jewtank taΩ-Ωejt. Mhux l-ewweldarba x-xemx iddum ta’ tid-her g˙al jiem s˙a˙ ka©unta’ ammont kbir ta’ du˙˙anfl-arja.

Periklu kbir

Fin-na˙a ta’ fuq tad-dinja, l-Oçean Artiku kulma jmurqieg˙ed jis˙on u ˙afna mill-blokok tas-sil© qeg˙din jin-qatg˙u minn posthom ujdubu. Biççiet kbar li kienuj i f furmaw art g˙al ˙afnaspeçi ta ’ annimali l lumm’g˙adomx jeΩistu. Danifisser li g˙al ˙afna speçi ta’annimali l-abitat li humamdorrijin fih qed jispiççabil-konsegwenza l i majitkattrux. Il-livell tal-ilmatal-oçeani qieg˙ed jog˙la.Dan hu ta’ periklu g˙al minjg˙ix viçin il-ba˙ar. Skontstudju li sar huwa mbassarli fi Ωmien 100 sena o˙ra l-livell tal-ba˙ar jiΩdied b’sittpiedi. Venezja tibqa’ tidherbiss fuq l-istampi. L-IstatiUnit i , l i g˙anda 4% bissmill-popolazzjoni tad-dinja,hija responsabbli g˙al 22%ta’ dawn l-emissjonijiet ta’gass fl-arja.

Riskju g˙al ˙ajjitna

Óafna mard li naqas u ftitg˙andna nis img˙u bih,qieg˙ed jer©a’ jfe©©. Çertitobba qeg˙din s ikwiti˙abbtu wiççhom ma’ dani l -mard, speçjalment f l -Amerika ta’ Isfel, l-Afrika ule jn l -As ja . Dan i l -mardhuwa kka©unat mis- s˙anatqawwija u nuqqas ta’ ilma.Mil juni ta ’ inset t i b˙an-nemus qeg˙din ifaqqsu ujxerrdu iktar mard. Numrukbir ta ’ annimal i wkol lqeg˙din ibatu l -©u˙min˙abba n-nixfa li teΩistika©un tal-bidla fil-klima.Anke l-agrikoltura qieg˙dati©i affettwata. Kollox kati-na wa˙da. Meta sta©unjit˙arbat, i˙arbat l-ista©unili ji©u wara.

Id-diΩastri

Paragun maΩ-Ωminijiet tal-img˙oddi, id-diΩastri natu-rali Ωdiedu bil-bosta. Ta’kuljum tisma’ b’xi diΩgrazz-ja fe jn j int i l fu minng˙exieren sa eluf ta’ ˙ajjiet.Daqqa tisma’ b’xi maltem-pata barra minn Ωmienha,t isma wkoll b ’ terremoti ,valangi ta’ tjun min˙abbag˙arg˙ar, irwiefen u tsuna-mi. Dan kollu ka©un tas-s˙ana Ωejda li qieg˙da dej-jem iΩΩid fuq din il-pjaneta.

Il-bniedem dam wisq mainduna bil-˙sara li saret uqed issir fl-atmosfera tad-dinja. Issa huwa tard wisqu diffiçili biex dan it-tin©isfl-arja jitnaddaf. Il-konseg-wenzi kbar li qed in˙abbtuwiççna mag˙hom u li g˙adir idu j i©u, se jbatuhomuliedna u wlied uliedna.Hemm bΩonn li t i t t ie˙edazzjoni malajr kemm jista’jkun. Mhux biΩΩej jed l inpo©©u ma’ mejda nparlawimbag˙ad ma jsir xejn. Il-futur tad-dinja qieg˙edf’idejna.

iT-TibDil Fil-kliMAAnke l-PAPA Óosbien

22 28|06|2015 mIn IÓaddemKÓkullhadd.com

Anton Vella

SMEs Helpdesk Executive

Malta Employers’ Association

KIf taÓsIbha l-assoÇjazzjonI ta’ mIn IÓaddem?

Facebook : www.facebook.com/MaltaEmployersAssociation

Jekk tixtieq tag˙mel kuntatt mag˙na (b˙ala Assoçjazzjoni ta’ Min I˙addem) tista’tag˙mel dan billi ççempel 2122 2992 jew 2123 7585. Tista’ wkoll tibg˙at email lilanton.vella@maltaemployers.com, jew tuΩa t-24/7 helpline 2122 2006 billi ççempel ut˙allilna ismek sabiex fl-iqsar Ωmien possibbli nkunu nistg˙u nirritornawit-telefonata tieg˙ek.

Grazzi talli tajtni l-opportunità li nitkellem mieg˙ek. Nibqg˙u niltaqg˙u b’artiklio˙ra simili fil-©img˙at li ©ejjin. Jekk tixtieq tg˙addili xi su©©erimenti u proposti g˙aldan l-artiklu nitolbok biex tikkomunika mieg˙i jew mal-istaff editorjali ta’ dinil-gazzetta u jien inwieg˙dek li nag˙mel ˙ilti sabiex ma niddiΩappuntakx.

L-Assoçjazzjoni ta’ mini˙addem reb˙et il-premjuewlieni tal-kompetizzjoniPremju Nazzjonali g˙all-Appo©© lill-IntrapriΩa 2015. Ir-rebbie˙a t˙abbru f’çerimonja lisaret fil-Kavallier ta’ SanÌakbu. Il-kompetizzjoni, lipparteçipaw fiha 15-il pro©ett,kienet maqsuma f’Ωew© sez-zjonijiet: wa˙da tal-kunsillilokali u o˙ra g˙al entitajieto˙ra.

Ir-rebbie˙a ta’ din is-senakienu l-kunsill lokali ta’ G˙ajn-sielem bil-pro©ett Betlehemf’G˙ajnsielem, u l-MaltaEmployers Association bil-pro©ett Stengthening theBusiness EnvironmentThrough Active SocialDialogue. Ir-rebbie˙a taΩ-Ωew©sezzjonijiet ing˙ataw premjuta’ €14,000. €10,000 ing˙atawimmedjatament filwaqt li l-€4,000 l-o˙ra ser jing˙ataw fix-xhur li ©ejjin, skont il-progressli jkun sar fl-implimentazzjonita’ pro©ett ie˙or li kienim˙abbar fl-applikazzjoni.

Il-Kunsill Lokali tal-BeltValletta ©ie klassifikat fit-tienipost bil-pro©ett Town CentreManagement, waqt li l-MaltaChamber of Commerce,Enterprise and Industry ©ie fit-tieni post tal-kategorija tal-enti-tajiet l-o˙ra bil-pro©ett A JointCorporate SocialResponsability Initiative. Dawning˙ataw premju ta’ €9,000.€6,000 immedjatament, filwaqtli t-€3,000 l-o˙ra se jing˙atawfix-xhur li ©ejjin ukoll ta˙t l-ist-ess kundizzjoni tar-rebbie˙a.Ing˙ata wkoll premju ta’ kon-solazzjoni ta’ €2,000 fis-sez-zjoni miftu˙a g˙al entitajieto˙ra lil The Definitive(ly)Good Guide Co. Ltd bil-pro©ett Malta Artisan Markets.

Il-Ministru tal-Ekonomija,Investiment u IntrapriΩi Ûg˙arDr Chris Cardona qal li n-

numru ta’ pro©etti li da˙lug˙all-kompetizzjoni jawguratajjeb biex ikun Ωgurat li iniz-jattivi favur l-intraprenditorjag˙adhom qed ji©u ppjanati uimplimentati.

“Il-premju mhuwiex bisskompetizzjoni li twassal lir-reb-bie˙a g˙al rigal ta’ flus, iΩdag˙andu wkoll iservi biex jitqaj-jem g˙arfien dwar l-intrapriΩau biex kull min huwa eli©ibblibiex jikkompeti jkollu inçentivie˙or biex ikun kreattiv fl-iniz-jattivi li jie˙u biex jitkattar is-settur kummerçjali,” sa˙aq il-Ministru Cardona.

Huwa rringrazzja lil kull minikkontribwixxa biex tkunimplimentata din l-inizjattivab’suççess, partikolarment il-Ministeru tal-Finanzi, id-Dipartiment tal-Kummerç, id-Direttorat tal-Enterprise Policy& Schemes fl-istess Ministeru,il-Kumitat ta’ Selezzjoni, udawk kollha li pparteçipawbil-pro©etti tag˙hom.

Rigal sabi˙ li ˙abat mal-50sena anniversarju

L-MEA hija kburija li rnexxiel-ha tirba˙ dan l-unur, u dan masetax ikun rigal isba˙ fiΩ-Ωmienmeta l-MEA qieg˙da tiççelebral-50 anniversarju mit-twaqqiftag˙ha. Huwa rikonnoxximentta’ presti©ju li wasal sforz il-˙idma kollettiva li numru Ωg˙ir˙afna ta’ impjegati (staff ta’erbg˙a min-nies biss), lib’dedikazzjoni ˙admu f’timsabiex wasslu l-a˙jar servizzita’ gwida u g˙ajnuna lill-komu-nità industrijali u kummerçjalita’ pajjiΩna.

L-MEA ppreΩentat pro©ettmifrux fuq sitt snin li kienjinkorpora fih kampanja ta’tliet snin iffukata kollha kemmhi fuq is-settur tal-Micros; sen-siela ta’ programmi televiΩiviMEA li qed ji©u traΩmessi fuq

TVM u TVM2; ˙idma sfiqa ta’korrispondenza u kuntatt kon-tinwu mal-membri tag˙na per-mezz ta’ korsijiet, laqg˙at ta’informazzjoni, pubblikazzjoni-jiet elettronici; kif ukoll it-twaqqif ta’ SME Helpdesk libeda jopera 18-il xahar ilusabiex iservi ta’ g˙odda o˙rautli f’idejn imprendituri ta’negozji Ωg˙ar. Erba’ pro©ettif’wie˙ed li, fuq perjodu ta’ sittsnin, swew lill-istessAssoçjazzjoni xejn inqas minn€1,200,000 (miljun u mitejn elfewro). Nefqa li tista’ ti©ideskritta bhala investimentdirett fis-settur tan-negozju ta’pajjiΩna. Óidma li Ωgur ˙allietil frott u kienet strumentalisabiex, bi proçess ta’ djalogusoçjali, l-MEA g˙arfet tkun ta’spalla, iggwidat kull fejnsetg˙et u xerrdet informazzjoniutli lil min i˙addem, sidien ta’negozji kemm ta’ intrapriΩikbar kif ukoll Ωg˙ar.

Kampanja ta’ tliet snin ko-finanzjata mill-Fondi SoçjaliEwropej (ESF) bl-isem taCapacity Building forEquipping and RepresentingMicro Business Employers, limatulha ©ew organizzati xejninqas minn 22 seminar li g˙ali-hom attendew ’il fuq minn 235imprenditur lokali. Sar eΩerçiz-zju ta’ reach-out programmefost 750 sid ta’ negozji Micro.Ìie mfassal, stampat u tqass-mu mas-6000 kopja ta’ HumanResourses Handbook, kif ukoll©ew imqassmin eluf ta’ kalen-darji u fuljetti mimlijin infor-mazzjoni.

Dwar il-programmi televiΩiviMEA, sal-lum di©à pproduçej-na 91 programm, b’total ta’3000 minuta ta’ materjalimprenditorjali li, bil-parteçi-pazzjoni ta’ madwar 260 espertfin-negozju, qed jirnexxilnanwasslu linji gwida u infor-mazzjoni relatata max-xog˙ol

lil eluf ta’ segwaçi. Fil-˙idma ta’ kuljum l-MEA

ΩΩomm kuntatt kontinwu mal-membri tag˙ha kif ukoll mas-soçjetà çivili b’diversi pubb-likazzjonijiet. Fosthom manistax ma nsemmix li f’perjoduta’ sitt snin ©ew ippubblikati udiskussi ’l fuq minn 22 doku-ment (position papers), int-bag˙tu madwar 200 pubblikaz-zjoni elettronika, ©ew organiz-zati 45 kors u 25 laqg˙a ta’informazzjoni, kif ukoll ©ewiffirmati g˙exieren ta’ ftehimkollettiv.

Applikazzjoni b’sa˙˙itha

F’kelma wa˙da, l-MEAppreΩentat applikazzjonib’sa˙˙itha u li, meta tqis kol-lox ma’ kollox, kien verament˙aqqna li ni©u ppremjati. Kienpremju meritat g˙ax ˙dimnag˙alih. Hu premju mist˙oqqg˙ax, permezz tieg˙u, mhux l-MEA biss qieg˙da tibbenefikaiΩda nasal biex ng˙id li dan il-premju reb˙u s-settur tan-negozji, g˙ax permezz tag˙nau tal-˙idma tag˙na kien l-istesssettur tan-negozju li finalmentibbenefika bil-kbir.

A˙na, b˙ala MEA, konna,g˙adna u nibqg˙u nemmnu lid-djalogu soçjali jsa˙˙a˙ l-ambjent u s-settur tan-negozjuf’pajjiΩna. Nemmnu wkoll li,jekk ikollna dawn is-sisiensodi, l-imprenditur Malti huwabieΩel u intelli©enti biΩΩejjed lijag˙raf jisfrutta kull sfidaf’opportunità, u bil-˙ila u l-investiment tieg˙u qed ikomplijin˙oloq ix-xog˙ol.

Issa n˙arsu ’l quddiem biex l-ewwel nett inkomplu na˙dmufavur is-settur tan-negozjiΩg˙ar f’pajjizna, u sabiexf’Novembru li ©ej nirrap-preΩentaw lil Malta fil-European EnterprisePromotion Awards.

IrbaÓna!

FESTI KÓ 28|06|2015 23kullhadd.com

25 SENA MILL-BINI TAL-KUMPLESS

TAN-NAR SAN PAWL TAR-RABATIl-festi ta’ Corpus u San Pawl,iççelebrati bil-kbir fil-kolle©jatau parroçça ta’ San Pawl fir-Rabat, qatt ma naqqsu li jkol-lom karatteristiçi kbar uewlenin fl-aspetti kollha tal-festa tradizzjonali Maltija,b’mod speçjali l-log˙ob tan-nar. Biex in-nar ikun jista’ ji©imaniffatturat ming˙ajr periklu,u b’kollox konformi mal-li©i,inbena l-post tan-nar fiΩ-Ωonatax-Xag˙ra tax-Xini, limiti ta’tar-Rabat, fejn g˙adu wieqafsal-lum. Proprju din is-sena,dan il-post qed jiççelebra l-25sena minn meta ©ie inawgurat.

L-istorja tal-bini tal-kump-less

Sa minn qabel il-gwerra, il-Pawlini Rabtin kienu ja˙dmu n-nar g˙all-festi tag˙hom fl-imwarrab. Kienu jerfg˙u l-materjali u x-xog˙ol lest f’xikamra jew tnejn fl-g˙elieqitag˙hom, biex imbag˙adjin˙araq fil-festi msemmija, li˙afna drabi dan kien isir fil-mo˙bi.

IΩda iΩjed ma g˙adda Ω-Ωmien, aktar bdiet tin˙ass il-˙tie©a li jinbena post adegwatli jkun proprjetà tal-festa stess.Kien f’Awwissu tal-1985 metaJohn Azzopardi u RaymondBorg marru jaraw biçça art fil-Buskett, li kienet ta’ ˙uRaymond b’çens ming˙and il-Gvern. Biçça art kwaΩi xag˙ri liti©i fuq ir-ri˙ tat-tinda fil-Buskett. Minn hemm bdiet il-˙olma li l-Pawlini jkollhomkamra tan-nar tag˙hom adeg-wata u ma jibqg˙ux ja˙dmu kifkienu.

Inkitbet ittra li ©iet iffirmataminn Ray Borg, b˙ala d-dene-tur prospettiv li kellu jkun g˙aldan il-kumpless, peress li kellul-liçenzja A tal-manifattura tal-log˙ob tan-nar. G˙all-˙abta ta’Ottubru tal-istess sena rçivewrisposta li l-bord tal-isplussivikien ser jara din l-art. Ìewinfurmati mill-bord li din l-artimsemmija ma kinetx adattatag˙al dan l-uΩu u kellhom jirçie-vu dan bil-miktub. Dan kien l-ewwel diΩappunt g˙al dan il-grupp u llum il-©urnata jifhmua˙jar g˙aliex se˙˙ dan.

Talbu parir ta’ espert f’dan il-qasam u qalilhom biex ifittxuart o˙ra u, qabel japplikaw,jitkellmu mieg˙u g˙al opinjoniming˙andu.

Raw biçtejn art o˙ra fir-Rabatstess, iΩda l-ebda wa˙da makienet adattata. Darba fost l-o˙rajn iltaqg˙u ma’ biçça art fl-in˙awi tax-Xag˙ra tax-Xini,limiti tar-Rabat ukoll. Wara li©abru kopja tal-pjanta tal-post,u g˙amlu r-riçerki me˙tie©a,sabu li kien hemm ammont ta’˙las ta’ çnus b’lura. Wara dankollu, ˙adu l-parir ta’ esperti lissu©©erewlhom biex japplikaw.

Fis-27 ta’ Jannar 1986inbag˙tet ittra f’isem il-KumitatFesti Esterni Corpus Domini uSan Pawl biex ikunu jistg˙ujie˙du l-art imsemmija biex tin-bena l-kamra, art b’qies ta’madwar 60 tomna. Ftit taΩ-Ωmien wara bag˙tu ittra o˙rabil-prezzijiet ta’ kemm ser ti©itiswa. Wara li l-bord tal-isplus-sivi ma sab l-ebda o©©ezzjoni,id-Dipartiment tal-Artijietoffrielhom parti minn din l-art,

19-il tomna ta’ art xag˙ri.F’Jannar tal-1987, il-Kumitat tal-Festi Esterni g˙amel talba lis-Soçjetà San Pawl, Banda KontiRu©©ieru, biex ikun iç-çenswal-ist waqt li l-Kumitat FestiEsterni jid˙ol g˙all-ispejjeΩ u l-bini, i˙allas iç-çens u jie˙u˙sieb il-manutenzjoni tal-istesskamra. Is-Sur Raymond Borg©ie fdat f’idu t-tmexxija tal-postb˙ala detentur, waqt li l-Kumitat jara u j˙allas in-nefqatal-materjal. Qablu wkoll li n-nar f’din il-kamra jin˙adem bissg˙all-festi ta’ Corpus u SanPawl biss.

F’Marzu tal-1987 beda jit˙allasiç-çens. G˙alkemm il-©birg˙all-fondi kien di©à beda,f’seduta tal-Kumitat FestiEsterni n˙atret kummissjonimag˙mula mis-sinjuri JohnAzzopardi, ÌuΩi Scerri, PijuScerri u Frans Borg biex jie˙du˙sieb il-©bir ta’ fondi.F’Settembru 1987 ˙are© il-per-mess tal-PAPB u beda l-bini tal-boundary wall tal-post mog˙ti.

Infet˙et kawΩa mill-bdiewatal-madwar, li o©©ezzjonawg˙all-bini tal-karma, li baqg˙etsejra sa` frar tal-1990. Fil-21tax-xahar il-Qorti tat is-senten-za tag˙ha fejn ma laqg˙etx it-talba tal-bdiewa u talbet lill-Kummissarju tal-Pulizija biexjo˙ro© il-permessi me˙tie©a.Sadanittant, tul dawn it-tlietsnin, ix-xog˙ol fuq il-bini kom-pla g˙addej. Kien fl-1 ta’ Marzutal-1990 li ng˙ata l-permessuffiçjali biex ikun jista’ ji©imanifatturat il-log˙ob tan-nar.G˙alhekk, il-kamra ©ietmiftu˙a nhar id-9 ta’ Settembru1990 mill-mibki s-Sur NinuCiantar.

Il-Kumitat tal-Festi ta’ Corpusu San Pawl tul dawn is-snintaw il-˙idma s˙i˙a tag˙hombiex il-festi msemmija majkunu nieqsa minn xejn, b’modspeçjali tul iΩ-Ωmien li kienetqed tinbena l-kamra. Dan dej-jem grazzi g˙al numru ta’ vol-untiera li taw is-sehemtag˙hom fil-bini, dawk li g˙enufil-©bir, u dawk il-benefatturi litaw il-fondi me˙tie©a biexsetg˙et titlesta l-kamra. Il-binikien fdat f’idejn il-kuntratturJoseph Farrugia li, barra x-xog˙ol tieg˙u, ipprovda l-g˙odda u l-in©enji tieg˙u g˙ad-dispoΩizzjoni tag˙hom,ming˙ajr interessi. Dan kollug˙en sabiex il-kamra titlesta fl-iqsar Ωmien possibbli u b’inqasspejjeΩ.

Ringrazzjamenti

Il-dilettanti tan-nar fi ˙dan il-Kamra tan-Nar San Pawl tar-Rabat jixtiequ jirringrazzjaw lill-bdiewa ta’ madwar il-kumplessg˙all-koperazzjoni li dejjemsabu ming˙andhom kemm ilumwaqqaf il-post.

Dawn id-dilettanti jitolbu l-Mulej biex, bl-interçessjoni tal-Appostlu San Pawl, iΩommidejh fuqhom u jbeg˙edhomminn kull periklu waqt li jkunuqed jippreparaw ix-xog˙ol tan-nar. Jalla l-˙idma tal-log˙obtan-nar ma taqta’ qatt ˙allikul˙add ikun jista’ jgawdi x-xog˙ol li l-membri fi ˙dan l-g˙aqda ja˙dmu volontarjament,b’dedikazzjoni kbira.

Il-festi ta’ Corpus u San Pawl

fir-Rabat jaraw is-sehem tal-G˙aqda Festi Esterni CorpusDomini u San Pawl, il-grupptal-Kumpless tan-Nar San Pawlu s-Soçjetà San Pawl BandaKonti Ru©©ieru. Il-festa ta’

Corpus ti©i ççelebrata dejjemmadwar disa’ ©img˙at wara l-G˙id bis-sehem tat-tliet g˙aqdi-et imsemmija, waqt li l-festa ta’San Pawl ti©i ççelebrata dejjemfl-ewwel Óadd ta’ Lulju. L-

g˙aqdiet imsemmija jistiednu lilkul˙add biex jing˙aqdumag˙hom tul din il-©img˙ag˙all-festa li tibda ti©i ççelebra-ta minn g˙ada bil-˙ru© tal-varamin-niçça.

Ritratt: JOHN FARRUGIA

Effett pirotkeniku ta’ ‘sfera bil-beraq b’Ωew© ˙sejjes’, fl-isfondtal-Kolle©jata ta’ San Pawl, ma˙ruqa fil-festa tas-sena l-o˙ra

Pirotekniki Rabtin Pawlini flimkien ma’ xog˙ol tan-nar li˙admu g˙all-festa tal-1953

Pirotekniçi Rabtin Pawlini flimkien ma’ xog˙ol tan-nar li˙admu iΩjed riçenti

24 28|06|2015 madwarnakÓkullhadd.com

Il-Bank HSBC illum ˙abbar it-tnedija ta’ fond ©did ta’ €75miljun g˙all-Malta Trade forGrowth (MTFG) Fund.

L-g˙an ta’ dan it-tieni FondMTFG, li jammonta g˙al €75miljun hu li jg˙in lill-kumpannijiMaltin jie˙du n-negozjutag˙hom lil hinn minn Maltalejn fruntieri ©odda u jiksbutkabbir internazzjonali permezztal-abbiltà li g˙andu l-GruppHSBC biex jikseb l-aqwa valurpermezz tal-preΩenza globalitieg˙u b’mod partikolari fil-˙olqien ta’ opportunitajiet©odda ta’ kummerç fi swieqemer©enti.

L-ewwel Fond tal-MTFG, litnieda fl-2013, ittie˙ed f’inqasminn sena. Matul it-tnedija tat-tieni fond tal-MTFG, HSBCMalta nieda wkoll il-vidjowdwar Malta Why Malta? f’˙ameslingwi internazzjonali: bl-G˙arbi,FrançiΩ, ÌermaniΩ, Taljan uÇiniΩ (Mandarin) u l-verΩjoni bl-IngliΩ. Il-vidjow jippromwovi lilMalta b˙ala destinazzjoni tan-negozju. Jelenka l-mod kifHSBC jista’ jg˙in lin-negozji jib-baΩaw ru˙hom f’Malta, u fl-ist-ess waqt kif negozji Maltin

jistg˙u jΩidu n-negozji tag˙hominternazzjonalment.

L-attività, li saret fil-©onna tal-Barrakka ta’ Fuq, tmexxiet mill-Ministru tal-Finanzi l-Onor. ProfEdward Scicluna, u mieg˙unag˙qdu l-Kap EΩekuttiv ta’HSBC Malta Mark Watkinson, il-Kap tal-Commercial BankingMichel Cordina, il-Kap tal-Global Banking and Markets

James Woodeson u g˙add ta’mistednin distinti o˙ra.

Il-Kap tal-Commercial Bankingtal-HSBC Malta Michel Cordinaqal: “Il-fond ta’ €75 miljun jg˙inlill-investituri u lin-negozjantif’Malta jkabbru n-negozjutag˙hom billi joffrilhom oppor-tunitjajiet ta’ negozju internaz-zjonali, b’mod partikolari fiswieq emer©enti, waqt li jinku-

ra©©ixxi investiment internaz-zjonali f’Malta.”

Fil-fatt, skont ir-rapport tat-Tbassir Kummerçjali tal-HSBCminn medja ta’ 1.5% ta’ tkabbirfis-sena bejn l-2012 u l-2014, il-kummerç dinji g˙andu jiΩdied bi8% mis-sena 2017.

“B’uffiçini preΩenti f’60 suq uiktar minn 7,000 relationshipmanager li qed joperaw madwarid-dinja, HSBC hu f’poΩizzjoniunika biex jg˙aqqad lill-klijentipotenzjali ma’ swieq ©odda, jip-provdi g˙arfien lokali, u joffriappo©© finanzjarju g˙an-negozjibiex jespandu globalment,” Ωiedis-Sur Cordina.

Il-Kap EΩekuttiv ta’ HSBCMalta Mark Watkinson qal:“Malta tinsab qrib ˙afna ta’wa˙da mill-iktar ‘rotot’ tal-kum-merç biΩlin fid-dinja, li jg˙aqqdul-Asja, il-Lvant Nofsani u l-Ewropa. Dan il-fond hu passie˙or ’il quddiem fid-direzzjonit-tajba biex inpo©©u lil Malta fuqil-mappa tal-kummerç globali.”

B˙ala parti mill-Grupp HSBC,HSBC Bank Malta hu l-unikubank f’Malta li joffri s-servizzDirect Trade Settlement f’RMB.Minbarra li to˙loq opportunitaji-

et ©odda g˙an-negozju, l-uΩudejjem jikber tal-munita ÇiniΩaqed ti©©enera investiment kapi-tali u opportunitajiet ta’ finanzja-ment g˙all-kumpanniji madwarid-dinja li qed jinnegozjaw inter-nazzjonalment.

“Wie˙ed mill-aspetti uniçi tal-fond hu proprju l-abbiltà tag˙nali nassistu lill-klijenti tag˙na biexjag˙mlu l-a˙jar deçiΩjonijiet fl-isfond tal-kambju tal-muniti.Permezz tal-g˙odda innovattivatag˙na GetRate, il-klijenti jistg˙ujiksbu r-rati ta’ kambju diretta-ment mit-trading floors globalital-bank f’Londra, Dubaj, NewYork u Hong Kong. L-influwen-za dejjem tikber taç-Çina u l-munita tag˙ha, RMB, illum il-©urnata hi realtà u HSBC Maltaqieg˙ed hawn biex jassisti lill-kumpanniji lokali li jixtiequjkunu parti minn dan it-tkabbir”qal il-Kap tal-Global Bankingand Markets ta’ HSBC MaltaJames Woodeson.

Fil-©img˙at u xhur li ©ejjin,HSBC Malta ser tkun qed torga-nizza g˙add ta’ sessjonijiet kifukoll attivitajiet li jippromovu l-benefiççji tal-MTFG u l-opportu-nitajiet ta’ tkabbir globali.

HsbC malta jnIedI l-malta trade For GrowtH Fund ta’ €75 mIljun

Il-Grupp Farsons irrapportariΩultati sodisfaçenti g˙as-senafinanzjarja li ntemmet fil-31 ta’Jannar 2015 b’riΩultat ta’ titjibkontinwu fl-operat u bl-impenn tal-Grupp g˙al tkabbirpermezz tal-innovazzjoni u l-bejg˙ ta’ prodotti fi swieq bar-ranin. Dan intqal mis-SurLouis A. Farrugia b˙alaChairman tal-Grupp matul it-68 Laqg˙a Ìenerali Annwalita’ Simonds Farsons Cisk plc.

Il-Grupp Farsons irid ikabbarin-negozju tieg˙u anke f’pajjiΩibarranin ˙alli jistabbilixxi ru˙ub˙ala plejer re©jonali fl-oqsmatal-ikel u x-xorb. Qed jinvestuf’aktar assi produttivi li humastate of the art, inkluΩ façilità©dida tal-beer packagingb’investiment ta’ €27 miljun, liser tibda topera f’April 2016.

“Qed isir investiment biexikun Ωgurat li l-brands eΩisten-

ti jkunu a©©ornati g˙ad-domanda tal-lum filwaqt liqed nintroduçi prodotti ©odda

u innovattivi li huma tajbing˙as-suq Malti u dak internaz-zjonali,” qal is-Sur Farrugia.

Hekk kif il-kumpanija qedta˙dem b’kollaborazzjoni mill-qrib ma’ partijiet interessatiinterni u esterni, Farsonsqieg˙ed kontinwament ifittexli j ikseb l-aqwa potenzjal,b’˙idma aktar intelli©enti, ujottimizza l-uΩu tat-teknolo©ija,fil-kisba ta’ soluzzjonijiet effet-tivi fl-ispejjeΩ u titjib kontinwufl-operat kollu tieg˙u.

Is-Sur Norman Aquilina, il-Kap EΩekuttiv tal-GruppFarsons qal: “L-impenjitag˙na biex inkabbru l-esportazzjoni mhumiex ristret-ti g˙all-Ewropa biss – fejnΩidiet sinifikanti kienurre©istrati fir-Renju Unit, il-Ìermanja, l-Olanda, i l-Portugall, ir-Russja u l-Polonja– imma wkoll biex inkomplunibnu l-preΩenza tal-brandstag˙na fis-swieq AΩjatiçi u fl-Awstralja.”

Fl-a˙˙ar tal-laqg˙a, is-SurFarrugia g˙amel preΩentaz-zjoni dwar ir-reviΩjoni tal-istrutturi interni tal-Grupp,hekk kif il-kumpannija qedtippjana biex fl-2017 tisseparanumru ta’ proprjetajiet minnnegozju ewlieni tal-ikel uxorb, u tg˙aqqadhom flimkienf’kumpannija public limitedliability distinta u separata.

Wara, il-Mani©er Ìenerali ta’Trident Developments LimitedDr Christopher CiantarippreΩenta numru ta’ disinjiartistiçi tal-pro©ett FarsonsBusiness Park li t˙ejjew minnIan Ritchie Architects,kumpanija IngliΩa ta’ famainternazzjonali. Is-sena lig˙addiet din il-kumpannija ta’periti ng˙atat ir-responsabbiltàli tiΩviluppa proposta ta’ mas-terplan biex din tkun ikkun-sidrata mill-Bord.

Il-Grupp Farsons joÓloq tkabbIr permezztal-InnovazzjonI

Il-vidjow Why Malta? li kien ˙are©bl-IngliΩ, issa anke bl-G˙arbi, FrançiΩ,ÌermaniΩ, Taljan u Mandarin

KOMPETIZZJONI KTIEB KÓ 28|06|2015 25kullhadd.com

Filg˙axija, f is-sebg˙a,kollha kienu mi©bura fid-dar ta’ Josette minbarra

Matthew li kien g˙adu mag˙alaqx i l-˙anut. Stephanie uAndrè, Luke u Maria kienu flimkienm’ommhom fis-salott jistennew lilMatthew u martu Moira. Sakemmisir il-˙in Maria g˙amlet drink lilkul˙add. Lil ommha g˙amlitilhakampari soda, lil Andrè u Lukewiski, lil Stephanie ©inn bit-tonik ug˙aliha g˙amlet meraq tal-larin©.Óadd ma semma s-su©©ett li g˙alihkienu ltaqg˙u g˙ax kollha g˙arfu lia˙jar jistennew lil Matthew u ’lMoira biex ma joqog˙dux jer©g˙ujirrepetu kollox la jaslu.

Matthew u Moira ma damux mawaslu. Mag˙hom ©abu lil uliedhomTamara u Daniel. It-tfal, wara lig˙annqu u biesu lin-nanna, marruji©ru fil-kçina fejn kellhom kexxunmimli o©©etti tal-log˙ob.

Wara li Maria ©abet drink lil ˙uhau li l Moira, po©©ew kollhabilqieg˙da u Josette fet˙et id-diskussjoni.

Kul˙add qal kif kien ja˙sibha u

kien hemm min semma xi inçidentijew diΩgwid, g˙idilhom li trid, limissierhom kellu ma klijenti jewma’ a©enti matul is-snin li kien ilufin-negozju. Imma dawn kienu koll-ha affarijiet normali fix-xog˙ol b˙altieg˙u u lanqas jekk i©©ebbidhomkemm i©©ebbidhom qatt ma setg˙ujaslu g˙al azzjoni b˙al dik.Issemmew ukoll kompetituri tieg˙uli setg˙u marru ˙aΩin min˙abba lihu kien baqa’ dejjem jikber. Immaanke dan kien normali fin-negozju.Kien hemm min g˙addielu minnmo˙˙u setax kellu xi relazzjoni ma’xi mara miΩΩew©a u sar jaf Ωew©hau pattihielu, imma billi missierhomkien dejjem bniedem rett lanqasbiss issemma dan is-su©©ett, min-barra l-fatt li kien hemm ommhompreΩenti u ma ridux ida˙˙lulhafl ieles f ’rasha. Damu ˙in mhux˙aΩin, min jg˙id ˙a©a u min jg˙ido˙ra, imma ma waslu g˙all-ebdakonkluΩjoni li setg˙u jg˙adduha lill-ispettur.

“Taf x’qed na˙seb,” qalet Josettewara pawsa twila, “xi seba’ xhur ilul-papà keçça salesman, ©uvni ta’

g˙oxrin sena jismu Twanni. Kienqabdu jisirqu. Il-papà ma kienxirrappurtah lill-pulizija imma ftitwara nqabad jisraq, ©ie arrestat uammetta li kien jisraq biex jixtri d-droga. Fl-interrogazzjoni ammetta likien seraq mill-˙anut tag˙na. Il-papà kien ©ie msejja˙ b˙ala xhudfil-kawΩa tieg˙u.”

“Dan kaΩ interessanti,” qabeΩAndrè, “u kif kienet intemmet il-kawΩa?”

“Billi kien l-ewwel kaΩ tieg˙u ukul˙add kien ˙afirlu, il-ma©istratkienet tatu sentenza ta’ sitt xhur˙abs sospiΩa g˙al sentejn.”

“Na˙seb dan il-kaΩ g˙andna nin-furmaw bih lill-ispettur. Jista’ majkun ifisser xejn imma ma nitilfuxejn jekk ng˙idulu bih.”

“Jien naqbel ma’ Andrè,”qal il-fehma tieg˙u Matthew. “Issa li sem-mejtu niftakar li l-papà kien qallibih meta kont nippreparalu l-pagi.Kien qalli li kien keççih g˙ax kienqabdu jisirqu imma qatt ma qalli likien tela’ jixhed fil-kawΩa tieg˙ujew x’kien we˙el.”

“Il-papà ma kienx jie˙u gost isem-

mi l-˙aΩin ta’ ˙addie˙or,” qaltluommu.

“Il-papà m’hawnx ra©el b˙alu,”fendiet Maria u kienet l-unika sen-tenza li ˙ar©et minn fommha f’dikil- laqg˙a. Josette, l i kienetbilqieg˙da fejn Maria, ©ibditha lejhab’sinjal ta’ afezzjoni g˙ax kienet tafli hi kienet qed tbati l-iΩjed bid-diΩ-grazzja ta’ missierha.

“Taf x’qed na˙seb,” qali lhomMatthew, “hux ta’ min ikellem lill-˙addiema tag˙na biex naraw jafuxxi ˙a©a huma!”

“L-ispettur qalilna li aktarx sejibag˙tu g˙alihom is-CID biex jin-terrogawhom,” informahom Andrè,“tkun idea tajba jekk qabel inkell-muhom a˙na.”

“Mela jekk taqblu, minn nhar it-Tnejn nibda nkellimhom wie˙edwie˙ed u wa˙da wa˙da,” kienpront Matthew.

“Jekk trid ni©i mieg˙ek, jien ni©i,”offrielu Andrè.

“Mela le, anzi nirringrazzjak. Intg˙andek l-esperjenzamhux b˙ali.”

“X’˙in tridni ni©i?”

KOMPETIZZJONI KTIEB

Ibag˙tu r-risposta tag˙kom lil: Kompetizzjoni Ktieb, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun, u tid˙lu biç-çans li tirb˙u l-ktieb:

Id-Dnub Ma Jorqodx ©entilment ipprovdut minn MERLIN PUBLISHERS

Ir-rebbie˙ jit˙abbar nhar il-Óadd 5 ta’ Lulju.

Ir-rebbie˙a huma mitluba ji©bru l-ktieb miç-Çentru Nazzjonali Laburista fil-Óamrun billi jippreΩentaw il-karta tal-identità

mit-Tlieta sal-Ìimg˙a bejn id-09.00 u t-15.00, u s-Sibt bejn l-10.00 u l-16.00, eskluΩ festi pubbliçi.

Intant, ir-rebbie˙ tal-kotba PERLA u IL-PRASPAR TA’ KALÇIDON huwa:

ANTHONY AZZOPARDI, Block 6, Flat 2, Granaries Square, il-Furjana, FRN 1176.

SILTA MILL-KTIEB

Min bata l-iΩjed bid-diΩgrazzja tal-missier?

Mistoqsija:

ID-DNUB MA JORQODX

RUMANZ

Wara s-suççess tar-rumanz Il-Ìurament tal-Óatra fl-2013, l-awtur Lawrence Gattf’dawn il-jiem irritorna fil-˙wienet tal-kotba bir-rumanz il-©did tieg˙u Id-Dnubma Jorqodx (pubblikazzjoni Merlin Publishers).

G˙al min i˙obb stejjer b’intriççi u taqtig˙ il-qalb, u d-dinamiçi bejn membrital-istess famija, dan ir-rumanz g˙andu jkun il-qari ideali g˙all-jiem tas-sajf.L-istorja tlaqqag˙na man-negozjant Louis Micallef u l-familja tieg˙u. Micallefjispiçça l-ITU f’koma b’inçident tat-traffiku. U l-familja tieg˙u – martu u l-erba’wliedu – issib ru˙ha f’xibka ta’ diffikultajiet.

Karattri kemm ©odda kif ukoll o˙rajn mill-passat jitfaççaw fil-˙ajja tal-membrital-familja b’tentazzjonijiet u distrazzjonijiet qawwija. Intant, min minn ulieduse jie˙u ˙sieb in-negozju?

Dan ir-rumanz il-©did ta’ Lawrence Gatt jie˙u lill-qarrejja minn Malta sal-Italja,Dubrovnik u Medjugorje, Dubaj, Cape Town fl-Afrika t’Isfel u l-Awstralja,f’rakkont ta’ familja li trid issib triqitha f’çirkostanzi mibdula.

G˙ax id-dnub, fil-fatt, ma jorqodx.Gatt ilu jippubblika b’suççess g˙al diversi snin, u f’dawn l-a˙˙ar snin re©a’

kiseb popolarità kbira bir-ritorn tieg˙u b’Il-Ìurament tal-Óatra. G˙alhekk, sejkunu ˙afna dawk il-qarrejja li qed jistennew din l-istorja ©dida miktuba bl-istiltipiku ta’ Gatt.

Id-Dnub ma Jorqodx jinsab g˙all-bejg˙ mill-˙wienet tal-kotba kollha jewbl-internet direttament minn www.merlinpublishers.com

26 28|06|2015 MadWaRNakÓkullhadd.com

PROGRaMMi Ta’ fiLGÓOdUBreakfast Show fis-6.00am: Joe Tanti se jibqa’ jqa-jjimna mit-Tnejn sal-Ìimgha fuq ONE Radio, filwaqtli Vincent Scerri u Josef Caruana se jkunu qedimexxu l-Breakfast Show nhar ta’ Sibt u Óadd rispet-tivament. Tliet preΩentaturi b’esperjenza twila fil-qasam tax-xandir li çertament se jkunu l-awqakumpanija fl-ewwel sig˙at tal-©urnata.

Il-Ferrovija MuΩikali fit-8.30am: G˙al din l-iskeda, Il-Ferrovija MuΩikali ta’ Vincent Scerri se ΩΩid il-vja©©ig˙ax din id-darba se tkun nhar ta’ Tnejn, Tlieta,Óamis u Ìimg˙a bejn it-8.30 u l-10.00am. VincentScerri se jkun qed jippreΩenta l-aqwa muΩika mhuxbiss tas-snin sittin u sebg˙in, iΩda se jifrex aktar fuqis-snin riçenti u g˙alhekk se jolqot aktar il-©osti ta’©enerazzjonijiet diversi.

The mid-Morning Show fl-10.00am: Bejn l-10.00am ul-11.00am g˙al dawn l-a˙˙ar xhur ONE RadioppreΩenta programm varjat ma’ Renato Vella uSimone Debattista, nhar ta’ Tnejn, Erbg˙a u Ìimg˙a,u Pierre Borg nhar ta’ Tlieta u Óamis. Dan il-pro-gramm se jsib postu wkoll f’din l-iskeda b’aktarmuΩika, kompetizzjonijiet u divertiment g˙all-familjakollha.

ONE Magazine fil-11.00am: Fl-a˙˙ar st˙arri© mill-Awtorità tax-Xandir irriΩulta li dan il-programmg˙andu l-akbar semmieg˙a fuq ir-radju f’Malta,g˙aldaqstant Marisa D’Amato se tibqa’ ta’ kuljumtwassal dan il-programm mill-aktar interessanti bir-rokna Pariri G˙alik, bl-esperti differenti jwasslutag˙rif siewi lis-semmieg˙a, u g˙al din l-iskeda majonqsux esperti ©odda. Dan il-programm jinkludiwkoll ir-rumanz ma’ Ray Mahoney fis-1.15pm mit-Tnejn sal-Erbg˙a u r-radju serje Lil hinn mill-Ma˙franhar ta’ Óamis.

ÌRajjiET kURRENTi U POLiTikaIl-programmi popolari tan-12.30 se jkomplu wkollmatul din l-iskeda. Bi preΩentazzjoni ta’ DesmondZammit Marmara, Frans Ghirxi, Dr Toni Abela,

Daniel Micallef u Emanuel Cuschieri, mit-Tnejn sal-Ìimg˙a ONE Radio se jkun qed iwassal l-aktar ©rajjietkurrenti li jinteressaw lill-poplu.

Nhar ta’ Óamis fil-5.00am, Claudette Abela Baldacchinose tkun qed twasslilna l-programm RiΩultati.

Nhar ta’ Sibt bejn id-9.00 u l-11.00 ta’ filg˙odu jkomplil-programm Sibt il-Punt immexxi minn EmanuelMicallef.

SERViZZi TaL-aÓBaRijiET U aNaLiÛi TaL-ÌURNaLiTmien servizzi tal-a˙barijiet kuljum minn ONE Newsjixxandru f’dawn il-˙inijiet:6.45am, 8.45am, 9.45am, 11.45am, 2.45pm, 5.45pm,9.45pm u 2.45am (R).

ONE Radio jwassal ukoll L-Analizi tal-Ìurnali, mit-Tnejn sal-Ìimg˙a fis-7.30am, nhar ta’ Sibt fit-8.30am ul-Óadd fid-9.00am.

L-a˙barijiet sportivi jixxandru f’dawn il-˙injiet: is-6.55am u s-6.00pm mit-Tnejn sal-Ìimg˙a u fis-7.00nhar ta’ Sibt u l-Óadd. ONE Sport iwassal diversi kol-legamenti diretti mill-partiti u ti©rijiet taΩ-Ωwiemel skontl-ista©un.

WaRaNOfSiNHaR fUQ ONEL-aqwa muΩika g˙al fuq ir-radju se tkun garanzijakuljum waranofsinhar. Dan g˙ax f’din l-iskeda wara-nofsinhar se jitmexxa minn tliet preΩentaturi mill-aqwali g˙anda f’pajjiΩna fejn tid˙ol il-muΩika. Simon Pisanibil-programm No Siesta fis-1.45pm, segwit minn LouisVella fit-3.30pm u Alex Grech b’Summertime fil-5.00pm.

Nhar ta’ Ìimg˙a jkompli l-programm popolari Best ofBritish ma’ Scott Phillips fit-3.30pm.

Programm tal-festi – is-Sibt fis-1.00pm: Il-festi humaparti mill-kultura ta’ pajjiΩna u l-im˙abba lejn il-festiqed tkompli tiΩdied. ONE Radio bla dubju jwassal l-aktar programm popolari f’Malta fejn jid˙lu festi, bi

preΩentazzjoni ta’ Aaron Zahra u Claudia Sciberras.Matul l-iskeda tas-sajf il-programm Mill-Briju tal-Festi jag˙ti l-opportunità li kull soçjetà f’Malta uG˙awdex twassal il-vuçi tag˙ha.

PROGRaMMi ÌOddaMalta’s Top 20, sieg˙a ta’ muΩika kontinwa fi klas-sifika tal-aqwa 20 fuq ONE Radio bi preΩentazzjonita’ Lee Gatt.

Mill-Qalba tal-Mediterran nhar ta’ Ìimg˙a fit-2.50pm flimkien ma’ Lea Hogg se jkun programm©did mill-aktar interessanti dwar kultura u uΩanziantiki relatati ma’ tisjir u ˙afna aktar. B’numru ta’mistiedna esklussivi dan ser ikun programm liwie˙ed m’g˙andux jitlef fuq ONE Radio.

Dawra Durella se jkun programm immirat g˙at-tfalli se jixxandar nhar ta’ Sibt fil-5.00pm. Geordie uDavid Muscat se jkunu qed jittrattaw stejjer popo-lari tat-tfal, kompetizzjonijiet, mistiedna u ˙afnaaktar.

Bl-IngliΩ jew bit-Taljan, it-tieni edizzjoni flimkienma’ Ray Grech, Karmenu D’Amato u NicoleFarrugia se j ibda j ixxandar nhar ta’ Tnejn fl-10.00pm. F’kull programm jintg˙aΩel kantant jewgrupp IngliΩ li l-muΩika tieg˙u tkun qed tikkompetima’ kantant jew grupp Taljan. Il-voti u l-kummentivarji tas-semmieg˙a jag˙mlu dan il-programm mill-aktar interattiv u interessatni.

Niddiskutu s-Sess, it-tieni edizzjoni flimkien ma’Matthew Bartolo u diversi esperti f’dan il-qasam sejkunu mas-semmieg˙a nhar ta’ Tlieta fl-10.00pm.F’dan il-programm se ji©u trattati diversi ittri u mis-toqsijiet li se jibag˙tu s-semmieg˙a.

Klassika flimkien mal-Mro Andrew Colerio se jirri-torna fl-iskeda, din id-darba nhar ta’ Tlieta fid-8.45pm.

G˙al aktar informazzjoni dwar l-iskeda ta’ ONERadio u ONE Ωur is-sit uffiçjali www.one.com.mt

ONE RadiO 92.7 – SkEda Sajf 2015Mill-iskeda tas-sajf li tibda minn g˙ada t-Tnejn 29 ta’ Ìunju, ONE Radio ser jippreΩenta 70 programm differenti. Dawn ser jinkludu ’l fuq minn 100 kontributur li seriwasslu programmi varji g˙all-familja kollha.

Stazzjon li din is-sena se jkun qed jiççelebra l-24 anniversarju u li kien beda’ jxandar sabiex ikun ta’ servizz, iwassal l-a˙barijiet u joffri divertiment lill-familja kollha.Illum ONE Radio çertament huwa f’qalb is-semmieg˙a Maltin u G˙awdxin g˙ax joffri programmi varjati g˙al kull˙add.

ONE Radio jibqa’ l-uniku stazzjon f’Malta li jxandar dirett 24 sieg˙a kuljum bi programmi u preΩentaturi varji anke matul il-lejl.

JOE TANTI

CLAUDETTE

ABELA BALDACCHINO

Skeda kÓ 28|06|2015 27kullhadd.com

06.30 One News07.00 Snajja’ Maltin (R)07.15 Pink Panther (R)08.00 Flimkien ma’ Nancy (R)08.30 Paperscan10.00 Aroma Kitchen (R)11.10 Identità (R)11.30 Cibus12.30 One News12.40 Telebejg˙13.00 In D House (R)14.00 Tete-A-Tete (R)14.55 Popcorn (R)15.30 On D Job (R)16.25 Mad-Daqqa t’G˙ajn (R)17.30 One News17.40 On D Road18.20 In Demand (R)19.30 One News20.25 It-Tfal (Eps 34)21.30 Ilsien in-Nisa (R)23.00 Corpus Delicti (R)23.30 One News

07.00 Net News08.00 Gateway To Miss World (R)09.00 G˙al Kul˙add10.00 Quddiesa mis-Santwarju

tal-Madonna Ta’ Pinu10.45 Il-Óadd fi Sqallija11.45 L-Istandard12.30 Telebejg˙14.00 Net News14.05 Telebejg˙15.30 Iswed Fuq l-Abjad (R)16.30 Sport Extra17.00 Wheelspin (R)18.00 Net News18.05 What’s For Dinner18.45 News Feed19.30 Net News19.45 News Feed20.10 Flusek (R)20.40 Vittmi21.40 Net News21.45 Festa Nadur 201523.00 Net News

06.00 A˙barijiet07.30 Caught In Act 08.30 Madwarna09.00 Xjenzarti09.30 Gadgets10.00 Househunt10.30 Malta u Lil Hinn Minnha12.00 A˙barijiet 12.10 Óadd G˙alik15.00 A˙barijiet 15.05 Óbieb u G˙edewwa18.00 A˙barijiet18.15 G˙awdex Illum18.45 Paq Paq On Test18.50 Nivestigaw x’Qed Nieklu19.45 Nis©a Maltija20.00 A˙barijiet20.45 Britain’s Got Talent22.10 Headline A˙barijiet22.30 Tertuqa 3523.00 A˙barijiet23.20 Malta u Lil Hinn Minnha

06.00 Euronews07.00 A˙barijiet08.30 Xjenzarti09.00 Il-Quddiesa tal-Óadd09.45 Vatican Magazine10.15 Sensilhena11.15 Luxdesign12.30 Harbour Life13.30 House Hunt14.00 Gadgets14.30 Madwarna15.00 GSSE 2015 Special programme 16.30 Formula 4 Championship18.00 Persona©©i18.30 Xjenzarti19.00 G˙awdex Illum19.30 Caught In Act 20.30 A˙barijiet g˙al Persuni

b’Nuqqas ta’ Smig˙20.40 The Three Palaces21.45 Sports Headline News21.50 Stradivarius23.10 A˙barijiet Sportivi

06.00 Il Caffè Di Raiuno 06.30 Tg 1 06.43 Cciss Viaggiare Informati 06.45 Unomattina Estate 08.00 Tg 1 08.25 Unomattina Estate 10.30 Effetto Estate 11.30 Mezzogiorno Italiano 12.25 Don Matteo 7 13.30 Telegiornale 14.05 Estate In Diretta 16.40 Tg 1 16.50 La Posta Del Cuore 17.45 Che Dio Ci Aiuti 218.50 Reazione A Catena 20.00 Telegiornale 20.30 Aspettando Capitani Coraggiosi 21.10 Il Commissario Montalbano23.05 Tg1 60 Secondi 23.10 Porta A Porta

07.15 Il Tocco Di Un Angelo 08.00 Protestantesimo 08.30 Il Nostro Amico Charly 10.00 Tg210.50 Cronache Animali Estate 11.20 Il Nostro Amico Kalle Un Gioco

Leale 12.10 La Nostra Amica Robbie La

Vendetta Di Holger 13.00 Tg2 Giorno 13.30 E...State Con Costume 13.50 Tg2 Medicina 33 14.00 Detto Fatto Estate 15.30 Senza Traccia16.55 Guardia Costiera 17.45 Parlamento Telegiornale 17.50 Tg 2 Flash L.I.S. 18.00 Tg Sport 18.15 Tg 2 18.45 Il Commissario Rex20.30 Tg2 21.00 I Nostri Cari Vicini 23.20 Razzolaser

06.30 Rassegna stampa italiana e internazionale

07.59 RaiNews24 08.00 Agorà estate 10.00 Mia famiglia 11.00 Per il ciclo 'Sabato, domenica e

lunedì...con Eduardo' 12.00 TG3 12.15 Pane quotidiano 12.45 The Cooking Show 13.10 Il tempo e la Storia Primo

Carnera 14.00 TG15.15 Terra nostra 2 16.00 Film: Piedone d’Egitto 17.45 Geo Magazine 2015 19.00 TG3 20.00 Blob 20.10 Kebab for Breakfast20.35 Una mamma imperfetta Mi

chiamo Chiara 20.40 Un posto al sole 21.15 Amore Criminale

06.05 Til Death 06.30 Televendita Media Shopping07.00 Super Partes07.30 Titti E Silvestro07.35 Scooby Doo Show/Scooby-Doo07.55 Dragons. I Cavalieri Di Berk08.20 Il Castello Di Cagliostro10.25 Ragazze Nel Pallone (Di P. Reed)12.25 Studio Aperto13.02 Sport Mediaset13.45 Max Is Back14.15 Pitch Perfect (Di J. Moore)16.25 Wild Child18.30 Studio Aperto18.59 Love Bugs19.10 Scuola Di Polizia (Di H. Wilson)21.20 Poliziotti Fuori 23.35 #Francescoinarena

06.00 Prima Pagina Tg507.55 Traffico07.59 Tg508.46 Tgcom2409.20 Dietro Le Quinte Di Il Principe –

Un Amore Impossibile Ii09.40 Appuntamento Con Un Angelo12.00 Melaverde – Editing13.00 Tg513.40 L’Arca Di Noè14.00 Furore Il Vento Della Speranza16.20 Extreme Makeover Home Edition

Italia19.00 Il Segreto – Speciale19.57 Tg5 Prima Pagina20.00 Tg520.40 Paperissima Sprint21.10 Riassunto – Il Segreto21.11 Il Segreto23.30 X-Style

07.25 Tg4 Night News07.45 Televendita Media Shopping508.15 Super Partes08.55 Natale In Casa Vianello09.27 Magnifica Italia 410.00 Santa Messa10.50 Le Storie Di Viaggio A…11.30 Tg412.00 Ieri E Oggi In Tv12.15 Walker Texas Ranger Iv13.20 Colombo14.52 La Figlia Di Ryan18.55 Tg419.35 The Mentalist Iv21.15 Don Camillo Monsignore Ma Non

Troppo23.48 Cinefestival23.50 The Girl. La Diva Di Hitchcock

07.00 Omnibus07.30 TG La707.50 Omnibus09.45 L’Aria Che Tira11.00 Gustibus11.40 Quando Gli Elefanti Volvano13.30 Tg La714.00 Tg La7 Cronache14.40 Benjamin Lebel16.15 Josephine, Ange Gardien20.00 Tg La720.30 Crozza Del Paese Delle

Meraviglie21.10 Airport 75

06.00 Green Balloon Club 06.25 Mr Bloom’s Nursery 06.45 Garth and Bev 07.05 Green Balloon Club 07.30 Mr Bloom’s Nursery 07.50 Garth and Bev 08.15 Doctors 10.10 EastEnders 12.10 Hotel Secrets With Richard E Grant 12.55 The Weakest Link 13.40 Doctor Who 14.30 Doctor Who Confidential 14.40 Friday Night Dinner 15.05 Hotel Secrets With Richard E Grant 15.50 The Weakest Link 16.35 Doctor Who 17.25 Little Dorrit 21.00 Stella 21.45 Silent Witness 22.35 Hitler on Trial

06.00 Man Fire Food 07.00 Chopped 08.00 The Big Eat 09.00 The Kitchen 11.00 Barefoot Contessa 12.00 Guy’s Big Bite 13.00 Diners Drive-Ins and Dives 16.00 Chopped 17.00 Siba’s Table. Fast Feasts 17.30 Siba’s Table 18.00 Man Fire Food 19.00 Kitchen Casino 20.00 Farm Kings 21.00 Trisha’s Southern Kitchen 22.00 Restaurant Redemption 23.00 Diners Drive-Ins and Dives

07.15 Hawaii Life 07.40 Spice of Life With Bal Arneson 08.05 Giada at Home 08.30 Kitchen Cousins 09.00 Cousins on Call 09.25 Color Splash 09.50 Million Dollar Rooms 10.40 Extreme Homes 11.35 Keasha’s Perfect Dress 12.00 Giada at Home 12.25 Healthy Appetite With Ellie Krieger 12.50 The High Low Project 13.15 Color Splash 13.45 Cousins on Call 14.10 House Hunters 14.35 Rehab Addict 15.25 Hawaii Life 16.15 Caribbean Life 17.05 Extreme Homes 18.55 Million Dollar Rooms 19.45 Color Splash 20.10 Platinum Weddings 20.35 Rehab Addict 21.00 Extreme Homes 21.55 Going Yard

06.00 Toddlers & Tiaras 07.40 Cake Boss 09.30 Little People Big World 11.20 Obsessive Compulsive Cleaners 12.15 Outrageous Kid Parties 13.10 My Big Fat Fabulous Life 14.05 Best Chef Worst Chef 15.00 Say Yes to the Dress 15.55 Return to Amish 16.50 Too Ugly For Love? 17.45 Something Borrowed Something

New20.05 Bride by Design 21.00 Curvy Brides 21.55 Say Yes to the Dress. Randy

Knows Best 22.50 My Big Fat American Gypsy

Wedding

06.00 THS. Reality Splits 07.00 E! News 07.30 Style Star08.00 Rich Kids of Beverly Hills 11.00 E! News 12.00 Keeping Up With the Kardashians18.00 Rich Kids of Beverly Hills 19.00 E! News 20.00 Rich Kids of Beverly Hills 21.00 Botched 22.00 New Money 23.00 E! News

06.00 How Do They Do It? 06.25 Highway to Sell 07.15 Fast N’ Loud 08.10 MythBusters 09.05 Extreme Engineering09.55 What Happened Next? 10.50 The Carbonaro Effect11.40 Storage Hunters 12.35 Auction Hunters13.30 Flip Men14.25 For the Love of Cars15.20 Wheeler Dealers 16.15 Treehouse Masters17.10 Tanked18.05 Airplane Repo19.00 World’s Toughest Jobs20.00 Dual Survival 21.00 Bear’s Wild Weekends22.00 Bear Grylls. Breaking Point23.00 Naked and Afraid

08.30 ITTF World Tour Table Tennis11.00 WATTS11.30 FIA World Touring Car

Championship14.30 Mats Point15.00 IAAF Diamond League Athletics16.30 FIFA Women's World Cup

Football17.45 AEGON Nottingham Open Tennis18.45 Mats Point19.15 Motorsports Weekend19.30 Horse Excellence19.35 FEI Global Champions Tour

Equestrian20.45 Horse Racing Time20.55 Horse Excellence21.00 Boxing23.00 Major League Soccer

06.00 Meet The Orangutans 06.25 Treehouse Masters 10.55 When Dinosaurs Roamed 11.50 River Monsters 12.45 Biggest & Baddest 13.40 Bahama Blue 14.35 Untamed China with Nigel

Marven 15.30 Night 16.25 Dark Days in Monkey City 17.20 Deadly Waters 18.15 Speed of Life 19.10 Jaws Comes Home20.05 Tanked 21.00 River Monsters 21.55 When Dinosaurs Roamed 22.50 Snake Crusader with Bruce

George 23.45 Gator Boys

06.00 The Big Man07.55 588 Rue Paradis10.00 Up The Creek11.35 The World Of Henry Orient13.20 The French Lieutenant’s Woman15.20 Six Degrees Of Seperation17.10 Where The River Runs Black18.45 Ring Of The Musketeers20.10 A Family Thing22.00 Species23.45 Murders In The Rue Morgue

07.05 Bubble Guppies 07.55 PAW Patrol 08.20 Winx Club 08.45 The Fairly OddParents 09.15 Sanjay and Craig 09.40 Kung Fu Panda10.00 The Legend of Korra 10.25 Teenage Mutant Ninja Turtles 10.55 T.U.F.F. Puppy 11.20 Winx Club 11.45 iCarly 12.15 Teenage Mutant Ninja Turtles 17.00 SpongeBob SquarePants18.00 Teenage Mutant Ninja Turtles 18.25 The Penguins of Madagascar 18.50 Sanjay and Craig 19.15 The Thundermans 19.45 The Haunted Hathaways 20.10 Sam & Cat 20.30 SpongeBob SquarePants 20.55 Avatar the Last Airbender 21.20 Big Time Rush 22.10 The Penguins of Madagascar 23.05 iCarly 23.55 Victorious

06.00 Teleshopping 09.00 Mantracker 10.00 American Pickers 12.00 Storage Wars15.00 Pawn Stars18.00 Alaska Off-Road Warriors19.00 Alone 20.00 Search for the Lost Giants21.00 Counting Cars22.00 Storage Wars23.00 Pawn Stars

06.00 Globe Trekker 07.00 House Hunters International 08.00 Salvage Dawgs 09.00 Airport 24/7. Miami 10.00 Piha Rescue 12.00 Building Alaska 13.00 Ultimate Sportsman’s Lodge 13.30 Man Caves 14.00 Salvage Dawgs 15.00 The Vanilla Ice Project 16.00 Extreme Vacation Homes 17.00 Building Alaska 18.00 Salvage Dawgs 19.00 Baggage Battles 20.00 Hotel Amazon 21.00 Mysteries at the Museum 22.00 Greatest Mysteries23.00 World’s Greatest Motorcycle

RidesIT-TFAL

Illum fit-20.25 fuq ONE

28 28|06|2015 ÇINeMAkÓkullhadd.com

MIÇ-ÇINeMA jiktbu CARMEL BONNICI u SUNNY CACHIA

TERMINATOR GENISYS (TBA) – Ìeneru:fantaxjenza/azzjoni u avventuraJohn Connor (Jason Clark) jibg˙at lil KyleReese (Jai Courtney) lura biex jipprote©i lilSarah Connor (Emilia Clarke), iΩda meta jasalfl-1984, xejn ma jkun kif kien mistenni lijkun, dak li jsib ˙afna tfixkil mit-Terminator(Arnold Schwarzenegger)

BIG GAME (PG) – Ìeneru: azzjoni/ avven-tura

Meta l-ajruplan speçjali Air Force One tal-President tal-Amerika William Alan Moore(Samuel L. Jackson) jigi mwaqqa’ mit-terror-isti fil-©ungla selva©©a, persuna wa˙da bisstista’ ssalva lill-President – ˙add ˙lief tifel ta’13-il sena, Oskari, li kien qed jikkampjaf’dawk l-in˙awi fejn ikkraxxja l- Air ForceOne.

JURASSIC WORLD (12A) – Ìeneru: fantax-jenza/azzjoni u avventura

Wara li kien falla Jurassic Park 22 sena ilu,issa g˙andna l-park ©did mag˙ruf b˙alaJurassic World li jinfeta˙ g˙all-pubbliku warali x-xjentisti jiskopru razza ©dida ta’ dino-sawri. Jibdew jag˙tu l-wirjiet bihom u darbaminnhom kollox imur ˙aΩin u tibda l-©irjabiex isalvaw dawk li jkunu baqg˙u ˙ajjin.

TWO BY TWO: OOOPPS – THE ARK HASGONE (U) Ìeneru: animat/avventura ukomikuTwo by Two huwa film animat ˙elu ˙afna lig˙andu mill-istorja tal-Arka ta’ Noè li, metakien qed ida˙˙al l-annimali par par, majaççettax lil Dave u ibnu Finny, u hawn tibdal-©irja kif se jirnexxilhom jid˙lu fl-arka qabeljibda l-g˙arg˙ar.

PITCH PERFECT 2 (PG) – Ìeneru:muΩikali/komikuIl-grupp vokali Banden Bellas imorru ˙aΩin˙afna meta taw wirja fil-Lincoln Center qud-diem udjenza li fosthom anke kien hemm il-President Obama u l-First Lady. Il-leader tal-grupp Beca (Anna Kendrick), til˙aq kompro-mess biex jer©g˙u jibdew jie˙du sehem jekkjirb˙u t-tournament mondjali tal-kant a cap-pella.

SPY (15) – Ìeneru: azzjoni/komiku/kriminaliSusan Cooper (Melissa McCarthy) hijaa©enta sigrieta u analista tas-CIA, u hijawa˙da mill-aqwa a©enti li kienet involutaf’missjonijiet mill-aktar perikoluΩi tal-a©enzijaming˙ajr ma jkun jaf ˙add fid-dinja tal-ispju-na©©. Lil Susan ti©iha l-opportunità biex tin-filtra fit-traffikar illegali tal-armi u te˙odhakontra Rayna, li hi l-unika mara li tkun taffejn hi mo˙bija bomba nukleari.

SPOOKS: THE GREATER GOOD (15) –Ìeneru: azzjoni/thriller/drammatikuDan hu thriller ener©etiku dwar spjuna©© us-servizzi sigrieti Brittaniçi fuq sfond ta’ ter-roriΩmu internazzjonali u l-minaççi tal-qawmien tal-estremisti IΩlamiçi fil-GranBrittanja stess. Spooks hu mera perfetta ta’terrur li jeΩisti fil-preΩent u g˙alkemm amb-jentat f’Londra, l-azzjoni furjuΩa sse˙˙ ukollf’postijiet imbeg˙din b˙al Berlin, Moska upostijiet ohra.

SAN ANDREAS (12A) 3D – Ìeneru:azzjoni/dramatiku/thrillerFil-˙in li l-pilota ta’ ˙elikopter tas-salvata©©(Johnson) ikun qed jag˙mel ir-ronda fuq LosAngeles, ise˙˙ terremot qawwi u bil-kapaçitàli jkollu jsalva lil martu meta tinqabad fuqskyscraper li jkun se jçedi. It-tifla tag˙homiççemplilhom minn San Francisco fejn tavΩa-hom li jkun g˙adu kif se˙˙ terremot akbarta’ 9 gradi u l-belt ta’ San Francisco tinsabf’paniku kbir.

THE AGE OF ADALINE (12A) – Ìeneru:drammatiku/romantikuAdaline Bowman (Lively) twieldet fil-bidutas-seklu tmintax u qatt ma ˙olmot li se taras-seklu ta’ wara min˙abba tra©edja kerhameta kellha 29 sena, u mument ma©iku insp-jegabbli mhux biss isalvalha ˙ajjitha mill-mewt, iΩda jag˙tiha d-don li ma tixjie˙ qatt.

TOMOROWLAND: A WORLD BEYOND –(15) Ìeneru: azzjoni/avventura/misteruMinn film tal-kumpanija Disney nistennewavventura mill-isba˙. It-tfajjel Nix (HughLauri) u l-genju inventur Frank Walker(George Clooney) jing˙aqdu flimkien u jim-barkaw fuq missjoni biex jiskopru sigrieti ta’post xi mkien fl-ispazju li teΩisti biss fil-mem-orja kollettiva tag˙hom.

ENTOURAGE (TBA) – Ìeneru: komikuWara li tintemm sensiela televiΩiva, VinceChase jigi offrut parti f’film li kien g˙adu qedjigi Ωviluppat mill-a©ent li kellu u issa l-pro-pretarju l-©did tal-istudios, Ari Gold, iΩda bil-kundizzjoni li jidderigih Vince wkoll.

FAST & FURIOUS 7 (12A) – Ìeneru:azzjoni/thriller/kriminali

Dominic Toretto (Vin Diesel) u BrianO’Conner (Paul Walker) u s˙abhom li issakonvinti li ˙allew warajhom il-˙ajja merçe-narja kriminali wara li kienu xejnu lit-terror-ista Owen Show, issa jitfaçça Deckard Shaw(Jason Statham) li ji©i ˙u Owen u li jridjivvendika ru˙u minn Dom u s˙abu kollhaakkost ta’ kollox.

MAD MAX: FURY ROAD (15) 3D – Ìeneru:fantaxjenza/azzjoni u avventuraMad Max (Tom Hardy) isib ru˙u ji©©errawa˙du fid-deΩert, waqt li g˙adu inkwetatminn viΩjonijiet koroh tal-passat. Grupp ta’nies ja˙arbu minn Westland b’vettura kbiramisjuqa minn Furiosa (Charlize Theron)mara ta’ azzjoni li qed tipprova ter©a’ lura fil-post li kienet trabbiet wara ˙afna avventuri u©lied kontra t-tirann gwapp Immortan Joe(Keays-Byrne)

MINIONS (TBA) – Ìeneru: animat u komiku

Minions Stuart, Kevin u Bob ji©u mqabbdamill-kattiva Scarlet Overkill (Sandra Bullock),li flimkien mar-ra©el inventur tag˙ha Herb(Jon Hamm), jippjanaw kumplott li, jekkjirnexxi, jie˙du d-dinja f’idejhom.

THE AVENGERS: AGE OF ULTRON (12A) –Ìeneru: fantaxjenza/azzjoni u avventuraMeta Tony Stark u Bruce Banner jippruvawiniedu programm g˙aΩ-Ωamma tal-paçi msej-ja˙ Ultron, l-affarijiet imorru ˙aΩin ˙afna u,biex jikkontrollaw l-inkwiet li tqajjem jit-faççaw l-Avengers, li jkunu l-aqwa supererojitad-dinja, u li ma jkunu ˙add ˙lief Iron Man,Thor, Hulk, Captain America, Black Widowu Hawkeye, biex jeqirdu lil Ultron milli jwet-taq il-pjanijiet terribbli tieg˙u.

THE LONGEST RIDE (TBA) – Ìeneru: dram-matiku/romantikuIl-˙ajja ta’ koppja Ωag˙Ωug˙a tinbidel minnlejl g˙an-nhar meta tkun involuta f’inçidenttat-traffiku u hekk jitfaçça ra©el imda˙˙al fiΩ-Ωmien li jibda j©ib quddiem g˙ajnejh dawkil-mumenti sbie˙ tal-im˙abba tal-passat.

Nhar is-Sibt 4 ta Lulju se tigi organizzatal-g˙oxrin edizzjoni tal-jum nazzjonalitaç-çinema li qed jigi organizzat mill-KRS bil-kollaborazzjoni tal-esibituri taç-çinemas lokali fejn se jintwerew mhuxanqas minn si t tax i l - f i lm mil l -aktarpopolari li g˙amlu suççess kbir meta˙ar©u l-ewwel darba ftit tal-©img˙at iluu nhar is-Sibt. Wie˙ed jista’ jie˙u l-

okkaΩjoni biex jara dawn il-films g˙all-prezz imnaqqas ta’ €3.50 biex tara filmnormali, filwaqt li g˙all-films li jkunuqed jintwerew bit-3D jit˙allas il-prezzta’ €5.

Il-˙in tal-wiri jibda mid-9.00 ta’ fil-g˙odu u jibqa’ g˙addej sa tard billejlfiç-çinemas ta’ Malta, u l-˙in fiç-çinemaÇittadella ta’ G˙awdex se jkun mill-

17.30 sa tard billejl.Biex t iççelebra l -20 sena tal - Jum

Nazzjonali tac-Çinema, il-KRS g˙aΩletnumru ta’ films li Ωgur g˙andhom jis-sodisfaw il-gosti ta’ kull min jarahomfejn g˙andek g˙aΩla ta’ ©eneri li jvarjawminn f i lms ta ’ avventura, azzjoni ,thriller, kummiedja, drama, romantiku,animazzjoni, fantaxjenza u muΩikali.

IL-JUM NAZZJONALI TAÇ-ÇINeMA 2015

Dawn huma l-films kollha li se jintwerew nhar is-Sibt 4 ta’ Lulju 2015:

ÇINEMA KÓ 28|06|2015 29kullhadd.com

MIMLI INTRIÇÇIBIG GAME

L-AQWA ÓAMES FILMS Bejn 17.06.2015 u 21.06.2015

Jurassic World

San Andreas

Spy

Mad Max: Fury Road

The Age Of Adaline

KOMPETIZZJONIEMPIRE CINEMA

Mistoqsija g˙al din il-©img˙a: Semmi wie˙ed mill-atturi tal-film The Longest Ride.

Ibg˙at it-twe©iba tieg˙ek lil:Kompetizzjoni Films, KullÓadd, ÇNL, Triq Mile End, il-Óamrun.Ir-rebbie˙ jirba˙ Ωew© biljetti ming˙and l-Empire Cinema ta’ Bu©ibba.

Rebbie˙ tal-©img˙a li g˙addiet:JUDEO CILIA, 19, Triq id-Dejqa, Óal Lija.

IL-PRESIDENT AMERIKAN U TIFEL FI GWAJ KBIRAtturi Ewlenin: Samuel L. Jackson, Onni Tommila, RayStevenson, Victor Garber, Ted Levine, Jim Broadbent, FelicityHuffman, Jorma Tommila

Direttur: Jalmar Helander Óin: 90 min.Distributur: E1 FilmsMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. PG

Big Game huwa film tassewavventuruΩ, koproduzzjoniFinlandiΩa u tliet pajjiΩi o˙ra.I˙allat diversi ©eneri u ambjen-tat fit-Tramuntana tal-Finlandja,qalb muntanji kes˙in u forestifolti. Din il-produzzjoni tibda

b˙ala xog˙ol ritwali ta’ tfajjel liqed jipprova jie˙u l-istat tieg˙uta’ ra©el, waqt li jaqlebf’wie˙ed fejn il-PresidentAmerikan jinsab fi gwaj kbir lijkun ma˙tuf u maqtul meta jsibg˙ajnuna mhux mistennija

minn dan iΩ-Ωag˙Ωug˙ li l-moral tieg˙u hu baxx ˙afna.

Meta g˙alaq it-13-il sena,Oskari (Onni Tommila), tifeltimidu, qed jistenna mimli biΩa’d-destin tieg˙u. It-tradizzjoniFinlandiza tesi©i li, b˙almissieru Tapio (JormaTommila, missieru fir-realtà) ul-antenati tieg˙u, li jg˙addi lejlfil-foresta wa˙du, b’qaws uvle©©a biss, u filg˙odu jirritornab’xi priΩa li jkun qabad. Metajkun qed i˙uf qalb is-si©ar,qalbu maqtug˙a, jisma’ ˙osskbir qisu ta’ rag˙ad.

L-ajruplan tal-PresidentAmerikan (Air Force One),William Moore (Jackson) ikunattakkat u jitwaqqa’, bit-tir lijinqatel. Hu jsib g˙ajnuna minndan it-tfajjel, waqt li mad-warhom diversi paraxutisti/ter-roristi jinΩlu biex ifittxuh.Malajr, bejn dawn it-tnejn tin-bet g˙aqda kbira, fejn l-aktarbniedem qawwi tad-dinja jkol-lu jafda ru˙u f’idejn tifel lig˙adu m’g˙addiex minn testrigoruΩ mitlub minnu. Kif jg˙idOskari lill-President: il-forestahi post a˙rax li jista’ jkollha

effett fuq dawk li qed iseg-wuhom bla ˙niena.

Big Game jikkonçentra ˙afnafuq ir-relazzjoni delikata ta’bejniethom, bit-tfajjel aktarjispikka f’ambjent naturalig˙alih, qisu l-eroj Norve©iΩ tal-film meraviljuΩ tal-1988,Pathfinder (Ofelas). Samuel L.Jackson hawn hu aktar sot-tomess, però lejn il-final imiddidu g˙all-azzjoni wkoll.Avventura mmirata g˙all-adoloxxenti u akbar b’mumentiumoristiçi u xi vjolenza qawwi-ja.

KAPRIÇÇUÛENTOURAGE

ÓAJJA LUSSUÛA MAÇ-ÇELEBRITÀAtturi Ewlenin: Kevin Connolly, Adrian Grenier;, Kevin Dillon,Jerry Ferrara, Jeremy Piven, Emmanuelle Chriqui, Billy BobThornton

Direttur: Doug Ellin Óin: 100 min.Distributur: Warner BrosMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 15

Il-Kumpanija Home Box Office(HBO) ta˙dem films u serjekwaΩi kompletament g˙at-tele-viΩjoni. Wa˙da minn dawn is-serje li kisbet suççess kbir hiappuntu, Entourage, li matul iΩ-Ωmien twil li damet tintwerakienet innominata g˙al 26Primetime Emmy Awards uminnhom reb˙et sitt darbietFihom, erbat i˙bieb flimkien ma’a©ent tat-talent dejjem jo˙olmubil-kbir li g˙ad ikunu popolarisewwa f’Hollywood.

Xenarju b˙al dan minn dejjemkien jitlob li jin˙adem g˙al-liΩaril-kbir, u hekk hu Entourage,xog˙ol çinemtografiku b’viΩjoniaktar elaborata u eççessiva minndik tat-TV. Dan il-film jinkludi l-kast ori©inali: Vincent Chase(Grenier), attur; u s˙abu, Eric(Connolly), li minn tfajjel li jservil-pizza sar mani©er; Turtle(Ferrara), kittieb ta’ çertakapaçità; u Johnny (Dillon), atturming˙ajr xog˙ol li ji©u ˙u tar-rispett ta’ Vince, kif ukoll Ari

Gold (Piven), li minn wie˙ed lijfittex talent g˙all-films issa sarkap ta’ studjo.

Il-˙biberija bejniethom kompli-et tissoda u l-inibizzjonijiettag˙hom tbiddlu u Ωdiedu.Dawn dejjem ifittxu fejn il-˙ajjahi aktar eçitanti, billi jduru ma’Sunset Strip b’karozza twila ulussuΩa, jattendu xi premier ta’ xifilm u jimxu fuq it-tapit l-a˙marmaç-çelebrità, jiddeffsu f’xi riçe-viment qawwi f’Malibu fejn ix-xemx dejjem tiddi, ix-xorb u t-tfajliet lebsin skarsi ma jonqsux uanke jfittxu l-aktar ristoranti rino-mati ming˙ajr ma jirriservawpost minn qabel. Fid-dinja mqall-ba u kapriççuΩa ta’ Hollywoodi˙ossuhom hemm dejjemf’sikkithom.

Fil-bidu narawhom ©ejjin fuqspeed boat g˙al fuq jott lussuΩmal-kosta ta’ IbiΩa, Spanja. Waqtit-tba˙rid ta’ wara, Vincent, issaattur imfittex, meta mdawwarb’ruxxmata ta’ tfajliet lebsin il-bikini, qed jissg˙obbih li ˙amestijiem qabel inqabad fi Ωwie©.Entourage jkompli bl-istil ta’ ˙ajjalaxka kif nimma©inawha fil-belttaç-çinema u kif dawn il-˙biebming˙ajr ˙sibijiet sikkantifuqhom jixtiquha. Biex jil˙aq dan l-iskop, id-diret-

tur Doug Ellin, li hu wkoll daktas-serje televiΩiva ori©inali, likiteb ukoll l-iskreenplay u li kienhu stess li ˙oloq dawn il-karattri,

ID-DESTINTHE LONGEST RIDE

ÛEWÌ STEJJER IMBEGÓDIN FIÛ-ÛMIEN TA’ MÓABBA SINÇIERA U PROFONDAAtturi Ewlenin: Scott Eastwood, Britt Robertson, Jack Huston,Oona Chaplin, Alan Alda, Lolita Davidovich

Direttur: George Tillman Jr Óin: 128 min.Distributur: 20th Century FoxMa˙ru© minn KRS Releasing Çert. 12A

Il-films ibbaΩati minn fuq il-kotba bestsellers ta’ NicholasSparks g˙adhom ©ejjin. TheLongest Ride jiffoka fuq stor-ja straordinarja ta’ m˙abbasinçiera bejn Ωew© koppjidiversi, isseparati minn xulx-in minn medda ©mielha ta’Ωmien u anke età. B˙ax-xog˙li j iet l-o˙ra ta’ dan l-awtur, id-destin u l-kumbi-nazzjonijiet l-o˙ra jilag˙buparti integrali.

Luke u Sophia veramentlaqqag˙hom id-destin. LukeCollins (Scott Eastwood, it-tifel ta’ Clint) i˙obb jirkeb il-barrin sfrattati (rodeo) u jip-prova jΩomm fuq wie˙edg˙al tmien sekondi , jewaktar, biex jer©a’ jirba˙ il-kampjonat wara li sena qabelkorra ser jament . SophiaDanko (Robertson) minnNorth Carol ina u mil l -Università ta’ Wake Forest se

tmur New York ta˙dem f’gal-larija tal-arti. Meta tkun LasVegas, s˙abha j˙ajruha tarar-rodeo billi ma tkunx inter-essata. Meta Luke j i t ta j jarminn fuq il-barri u l-kappelltieg˙u ji©i ˙dejha, hu jg˙idil-ha biex iΩΩommu. B’kumbi-nazzjoni jer©g˙u j i l taqg˙udik il-lejla, u kelma ©©ib l-o˙ra u dawn it-tnejn jo˙or©uflimkien.

Wara ˙ar©a fil-kampanja,huma u sejrin lura bil-karoz-za, f’xita nieΩla bil-qliel, isal-vaw lil Ira Levinson (Alda),xi˙ ta’ 91 sena mill-karozzat ieg˙u l i bdiet taqbad,flimkien ma’ kaxxa mimlijaittri antiki, miktuba bl-idejn,ta’ m˙abba, g˙erf u esperjen-

za. Permezz ta’ dawn isirujafu kemm Ira (Jack Huston linannuh kien id-direttur JohnHuston) u martu, Ruth (OonaChaplin, in-neputija tal-famuΩCharles Chapl in) kienuj in˙abbu u j i rr ispettaw l i lxulxin ©enwinament.

F’din il-kitba ta’ profondità,i l-ma˙bubin Ωg˙aΩag˙ j in-dunaw li l-isfidi li qed jil-taqg˙u mag˙hom fil-preΩenthuma l-istess b˙al dawk liaktar minn ˙amsin senaqabel Ira u Ruth g˙addewminnhom. Dawn j is tg˙ujservu ta ’ indikazzjoni ki fhuma g˙andhom jirrea©ixxu.

The Longest Ride jesibixxi˙afna mit-tra©itti tal-films l-o˙ra ta’ Sparks – ir©iel ta’

natura maskili ta’ stoffa, nisafra©li, im˙abba ©enwina mill-qalb, g˙ajnuna u rispett lejnl-anzjani, sens ta’ nostal©ija,bid-di f ferenza l i dan ix-xog˙ol j i f foka fuq Ωew©andamenti , g˙andu xe˙taelaborata u fors i mhuxdaqshekk tal-maktur b˙all-o˙rajn ta’ qablu.

Waqt li forsi l-laqtiet sess-wali huma xi ftit spinti, il-fotografija, l-aktar waqt ir-rodeo, fejn b’abbiltà jintuΩawkoll is-s low motion hi javerament at t raent i g˙al l -g˙ajn. Il-flasbacks b’kuluriaktar fuq l - is far l i jpaxxug˙andhom st i l romant ikutassew adattat u old fash-ioned.

stieden diversi personalitajietmag˙rufa tajjeb fil-qasam çine-

matografiku g˙al diversi partiçel-li. Strettament g˙aΩ-Ωg˙aΩag˙!

30 28|06|2015 AVVIÛIKÓkullhadd.com

AVVIÛI KLASSIFIKATI PR OPRJETÀ

TANAYA’S Dev. Ltd: G˙aΩlakbira ta’ appartamenti f’kullΩona ta ’ Malta. J inbieg˙uming˙ajr depoΩitu u n˙all-su lek i l -kuntra t t . Of fer taspeçjali. G˙al aktar dettaljiçempel 9992 4999. Ming˙ajra©enti jekk jog˙©bok.

AFFARIJIET GÓALL-BEJGÓ

Rota (bicycle) elettrika ©didali ta˙dem b’batterija lithium.Prezz €400, negozjabbl i .Çempel fuq 7733 3597.

F jur i f r i sk i g˙al l -be jg˙.Qronfol , L i l ium, SempreViva, Limonium, Gebra, eçç.Prezz i j ie t ta jb in ˙afna.Çempel 2157 0714 jew 79570414.

Set t komplut ta ’ car -seatcovers ta ’ lewn gr iΩ çar .Inxtraw 6 xhur i lu. Prezz€35. Çempel 7930 0261.

Cover tal-karozza g˙ax-xitau ta ’ ta˙t tad-drapp.Kundizz joni ta jba . Prezz€40. Çempel 7930 0261.

G˙andna varjetà kbira ta’arlo©©i b˙al Tissot, Citizen,Casio, Michael Kors, Fossil,Espr i t , Fes t ina u Q&Q.Issibilna wkoll arlo©©i ta’mal-˙ajt, Ωveljarini u selez-z joni ta ’ Cuckoo Clocksmil l -Black Forest . Noff ruservizzi rigward tiswija ta’kull tip ta’ arlo©© kif ukolln ibdlu bat ter i j i , ç ineg,naqtg˙u kul l forma ta ’˙©ie©a, eçç. G˙al dawk l-ar lo©©i ta jb in g˙al l - i lma,noffru s-servizz ta ’ waterpressure test waqt li tisten-new g˙alih. Nispeçjalizzawukoll fuq tiswija ta’ grandfa-

ther c locks u kul l t ip ta ’c lock. I t - t i swi ja h i ja b i l -garanzija.

G˙al aktar informazzjoniΩur i s -s i t : www.express-watchrepairs.com jew irriko-rru 110, Tr iq i l -KungressEwkar is t iku, i l -Mosta .Çempel 2141 7235.

SERVIZZI

Korsi j iet f ’ l ivel l Ordinar juf ’d ivers i su©©et t i b˙al l -Matematika, IngliΩ, Malt i ,FrançiΩ , F iΩ ika u o˙ra jn .Noffru wkoll korsi j iet tal -ECDL. Prezz €35 kull mod-ule. Noffru wkoll korsi j ietbaΩ iç i f i l -kompjuter , €50.Çempel 2166 2241 jew 77662241 jew Ωur is-sit elettron-iku www.tudorinstitute.com

Tewmi Group g˙al lezzjoniji-et tal-karozzi kemm manualu kif ukoll automatic. Cabservice u karozzi g˙all-kiri biprezzijiet ra©onevoli. Ûur is-s i t www.tewmi.com jewçempel 9942 2422.

Lezzjonijiet taΩ-Ωfin fuq stiliba l l room jew Lat in-Amerikan. Lezzjonijiet taΩ-Ωfin g˙all- beginners u kom-petizzjonijiet minn ImperialQual i f ied Dance Teacher(ISTD) Ibg˙at SMS fuq 79253015 jew çempel 2138 6818sa 12.00pm.

Care and Cure Group Ltd:infermiera m˙arr©a, caringass is tants , nannies , n iesim˙arr© in biex iΩommukumpanija, g˙ajnuna fid-djaru night sitters. Servizz ta’ 24sieg˙a, G˙andna wkoll g˙all-k i r i : wheelchai rs , hois ts ,commodes, walking frames uhospi ta l beds. G˙al aktarinformazz joni çempel fuq

dawn in-numri : 21376946/9947 0178.

XOGÓOL TA’ MANUTENZJONI

G˙al kul l t ip ta ’ kis i bi l -©ibs, ramel u siment, graffi-ato, Ωebg˙a, xog˙ol fuq l-antik, xog˙ol fuq il-pond,madum, membrane, dawl uilma. Çempel fuq 7928 5444.

Tiswija u installazzjoni ta’estensjonijiet tat-telefownsg˙al kull tip ta’ linji fissi.Çempel fuq 7993 0419.

Var je tà ta ’ ˙wat , ˙oroΩ,kanal i ta l - i lma, çangaturaqadima jew ©dida, kantunqadim, lavur ta ’ kul l t ip .Çempel l i l Jason fuq in-numru 2143 2352 jew 99477167.

Jason Gatt g˙al kull xog˙olta’ tibjid u tik˙il, kisi nor-mali, fuq il-fil, fuq xog˙olantik u bil-pont, kisi bil-©ibsu graffiato. Kiri ta’ cherrypicker ( tower ladder) .Çempel fuq 9945 4235 jew2180 5811.

WP Ltd ta ’ Triq ix-Xitwa,Óal Qormi, j ispeçjalizzawf ’xog˙ol ta ’ waterproofmembrane, damp proofingu rubberised paint. 25 senaesperjenza. Stimi b’xejn uprezz moderat. Çempel 21488972, 2143 8326, 9944 5527jew 9949 3840 jew Ωur is-sitwww.wpmalta.com

G˙al kull tip ta’ xog˙ol fuqfaççata, bjut, appo©©i, gal-larijiet, eçç. Membrane jewl iquid membrane. Melapprote©i l-proprjetà tieg˙ekmill-ilma tax-xita u çempelissa g˙al stima b’xejn bin-numru 7905 8883 jew id˙ol

fuq is -s i t www.darren-doitall.com

Il -be j t t ieg˙ek jag˙mel l -ilma? G˙andek problema ta ’moffa? Kenda Ltd issolvilek il-prob-lema. Nispeç ja l izzaw fuqxog˙ol ta’ waterproofing umembrane b’10 snin garanzi-ja. Xog˙ol professjonali bl-aqwa mater ja l ISO pool .G˙al stima bla obbligu çem-plu 7972 9967 jew Ωur is-sitwww.kendawaterproofing.com

AVVIÛI OÓRA

MUSIC LINK Issibilna kull tipta’ strumenti muΩikali, fos-thom drums kemm akustiçi uelet tr iç i , cymbals, percus-sion, pjanijiet di©itali, babygrand pianos, sound mixersu sound cards .Apparat ta ’ DJ sound sys-tems, k i tar r i k lass iç i uakustiçi, bass guitars, stru-menti tar-ram, wood winds,v jo l in i , spare par ts uaççessor j i o˙ra . G˙andnassib ukoll kotba tal-muΩikatat-tag˙lim. Mur Music Link,262, Tr iq F leur-de-Lys ,B’Kara. Çempel 2148 2796.

NIGRET NIGHT CLUB ANDRESTAURANT, LABOURAVE, IR-RABAT, MALTA.Naççet taw bookings g˙alcoffee mornings, lunches udinner dances u g˙al kullokkaΩ joni . Mi f tu˙in f i l -weekends u cabaret showsminn Odessa Green, Renatou Freddie Por te l l i . G˙alaktar informazzjoni çemplu2145 4858/2145 4908/79454908. Inservu wkol l takeaway. Tistg˙u ΩΩuru s-s i telettroniku www.nigretnightclub.com

jew www.nigretnc.com

AGR AUTO JAPANESEPARTS GÓALL-KAROZZI:Inbig˙u kull tip ta’ parts ta’karozzi ÌappuniΩi uKoreani , fos thom Kia ,Toyota , I suzu, Daewoo,Mitsubishi, Honda, Subaru.Huma wkoll importaturi ta’Ω ju t u a i r f i l te rs , shockabsorbers , brake pads ,c lu tches , eçç . Par ts©enwini. G˙al aktar infor-mazzjoni çempel 2144 6839jew 9947 4504. Fax: 21470295. Emai l :alex@agrautoparts.com

TALBA LILL-ISPIRTU S-SANTU Int li ssolvi l-problemi koll-ha, dawwal it-toroq kollhat ieg˙i biex nikseb dak l ine˙tie©. Inti li tajtni d-dondivin biex na˙fer u ninsa d-deni kol lu l i j s i r kontratieg˙i, li f’kull mument ta’˙ajti tkun ma©enbi. F’din it-ta lba qas i ra n ix t ieq ni r -r ingrazzjak ta’ dan kollu,waqt li nikkonferma mill-©did li qatt ma ninfired min-nek, anke quddiem l -i l luΩ joni j ie t mater ja l i .Nixtieq li nkun mieg˙ek fil-g lor ja ta ’ de j jem. Grazz ig˙all-˙niena tieg˙ek lejja ulejn dawk li ji©u minni.

Din i t - ta lba g˙andhat ing˙ad t le t t i j iem waraxulxin. Wara tlett ijiem it-talba tkun maqlug˙a, ankejekk g˙all-bidu tidher dif-fiçli. It-talba g˙andha tkunippubbl ikata mi l l -ewwelwara li tinqala’ l-grazzja blama tissemma x’kienet.

ÛRAMEÌ NISA GÓAT-TROBBIJA ta ’ ©enet ikaSpanjola. Produttivi ˙afna.Çempel 2180 9761 wara l-4.00pm jew ibg˙at SMS fuq7703 6717.

ISEM, KUNJOM, NUMRU TAT-TELEFOWN/MOWBAJL U INDIRIZZ

IKTEB L-AVVIÛ F’DAN L-ISPAZJU

Kupun AvviΩi Klassifikati

ÓLAS B’CASH JEW CHEQUE LIL: Sound Vision Print Ltd,

KullÓadd, AvviΩi Klassifikati, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Milend, il-Óamrun,ÓMR 1717.

Offerta 1:

©imag˙tejn €5

Offerta 3:

2 avviΩi g˙al 5 ©img˙at €15

Offerta 4:

13-il ©img˙a €30

Offerta 5:

26 ©img˙a €56

Offerta 6:

52 ©img˙a €93

Offerta 2:

5 ©img˙at €10

Buffet BBQ biΩ-Ωfin mal-kantant Renato u muΩika ta’Carlos

Buffet BBQ biΩ-Ωfin fis-Soreda Hotel, il-Qawra, nhar il-Gimg˙a 10 ta’ Lulju 2015, bejn is-7.00pm u 11.30pm, orga-nizzat mill-G˙aqda Veterani Laburisti. Prezz: Kbar €18 Tfal(4-10 snin) €9. Il-biljetti jinkisbu miç-ÇNL, il-helpers tas-soltu,u Connie Green fuq 7920 1876.A˙sbu kmieni g˙all-bijetti.

avviÛiÌENERaLi

avviÛi kÓ kullhadd.com

Ftira Night mill-Kummissjoni Nisa Tal-Ìilju – l-Imqabba

Il-Kummissjoni Nisa fi ˙dan is-Soçjetà MuΩikali Madonna tal-Ìilju tal-Imqabba ser torganizza attività soçjali o˙ra nhar il-Ìimg˙a 3 ta’ Lulju 2015, fi Ìnien il-Ìibjun, iΩ-Ûurrieq.

Waqt din l-attività ser ji©i servut ikel tipiku Malti b˙al ftira. Serikun hemm trasport provdut li jitlaq mill-pjazza ewlenija tal-Imqabba fl-4.30pm.

Riservazzjonijiet isiru fuq 7953 9542. Aktar informazzjoni tin-kiseb mis-sit elettroniku uffiçjali tas-Soçjetà MuΩikali Madonnatal-Ìilju www.talgilju.com

Solidarjetà ma’ ˙utna morda bil-kançer

Se ssir quddiesa nhar il-Ìimg˙a 3 ta’ Lulju 2015, fis-6.30pm, fil-knisja kolle©©jata ta’ San Pawl Nawfragu, il-Belt Valletta, orga-nizzata mis-Segretarjat Assistenza Soçjali tal-Azzjoni Kattolika.

Il-pubbliku huwa mistieden g˙al din il-quddiesa biex juri soli-darjetà fit-talb ma’ dawk milquta b’din il-kundizzjoni.

Din il-quddiesa tag˙laq in-Novena ta’ San Mikiel tal-Qaddisinkollha, patrun tal-morda bil-kançer.

Wirja ta’ arti

L-G˙aqda Filantropika Talent Mosti bi pjaçir tippreΩenta wirja ta’arti minn Corrado Iozia, fir-Razzett tal-MarkiΩ Mallia Tabonef’Wied il-G˙asel, il-Mosta, bejn l-4 u d-19 ta’ Lulju 2015. Il-ftu˙tal-wirja huwa mit-Tnejn sas-Sibt, mis-6.00pm sat 8.30pm; uÓdud mill-10.00am sa nofsinhar, bejn is-6.00pm u t-8.30pm.Id-d˙ul hu bla ˙las u parke©© mhux problema.

150 anniversarju

Din is-sena s-Soçjetà KaΩin Santa Liena Banda Duke ofConnaught’s Own ta’ Birkirkara qieg˙da tfakkar il-150 anniver-sarju mit-twaqqif tag˙ha. Wa˙da mill-attivitajiet li s-Soçjetà qieg˙da torganizza hija l-iniz-

zjattiva ‘150 BorΩa Demm g˙all-150 Sena Banda’ li tinvolvi tlietsessjonijiet ta’ g˙oti tad-demm bl-g˙ajnuna tal-Malta NationalBlood Transfusion Service.

It-tieni sessjoni ta’ demm sejra ssir illum il-Óadd 28 ta’ Ìunjubejn it-8.30am u s-1pm fil-Mobile Blood Donation Unit li sejkun armat fi Triq Mike Pulis, ma©enb il-Kolle©©jata BaΩilika ta’Sant’Elena, Birkirkara.

Programm vokali u muΩikali mill-Banda Çittadina Sliema

Nhar it-Tnejn 29 ta’ Ìunju 2015 fis-7.30pm, fil-knisja parrokkjalital-Madonna tas-Sacro Cuor, is-Soçjetá Filarmonika Sliemaflimkien mal-Patrijiet Fran©iskani u l-Kummissjoni FestiMadonna tas-Sacro Cuor se tippreΩenta programm vokali umuΩikali mill-Banda Çittadina Sliema ta˙t id-direzzjoni tas-Surmast Direttur il-Mro Lesley Tabone.

Fil-programm jie˙du sehem ukoll il-kantanti Hannah Bonnici,Marie Claire Attard Bason, it-tenur Mark Mifsud u l-baritonuIvan Vella, flimkien mal-kor tal-parroçça Madonna tas-SacroCuor immexxi minn Patri Pawl Galea OFM.

Óatra ta’ kumitat ©did

Nhar il-Óadd 26 ta’ April 2015, is-Seduta Ìenerali tas-SoçjetàFilarmonika King’s Own tal-Belt Valletta ˙atret kumitat ©didsabiex jamministra s-Soçjetà sas-sena 2017. G˙aldaqstant, il-kumitat il-©did se jkun iffurmat minn erba’ uffiçjali u disa’ mem-bri, kif gej:President – il-Perit Ivan PiccininoSegretarju – is-Sur Anthony ZahraKaxxier – is-Sur Philip GaldesDirettur – is-Sur Albert DimechMembri – is-Sinjuri: Jurgen Briffa; Francis Catania; EmanuelEllul; Dominic Schembri; Mario Degabriele; Jordy-Paul Gellel;Romeo Dimech; Norbert Muscat Preca; Claudio SperanzaDirettur Spiritwali – Rev. P. Michael Camilleri OPMin hu interessati li jkollu kuntatt mas-Soçjetà FilarmonikaKing’s Own, huwa ©entilment mitlub li javviçina lil xi membrutal-kumitat, jew içempel direttament il-kaΩin fuq 2123 6020, jewjibg˙at email lil segkobc@gmail.com

32 28|06|2015 almanaKKKÓkullhadd.com

din il-ÌimgÓa mill-iStorja

ritratt mill-antiK

Triq G˙ajn Dwieli, ritratt datat lura g˙as-sena 1901

it-tnejn it-tlieta l-erbg˙a

il-Óamis il-Ìimg˙a is-Sibt

HI 27°C

LO 20°C

UV 09

27°C

20°C

09

28°C

21°C

09

HI 28°C

LO 20°C

UV 09

28°C

21°C

09

28°C

21°C

09

IT-TEMP GÓAL-LUM

SUPER 5

numri reBBieÓaLOTTU

GRAND LOTTERY

25 29 43 15 33 37 58 38

22 26 41 11 27

05 06 00 01 00 01 03

SITWAZZJONI ÌENERALI: Firxa ta ’pressjoni għolja testendi minn fuq il-Punenttal-Mediterran sa fuq il-Libja

L-OGÓLA TEMPERATURA: 30°C

L-INQAS TEMPERATURA: 19°C

INDIÇI UV: 9

TEMP: Xemxi

VIÛIBBILTÀ: Tajba

RIÓ: Óafif mill-Majjistral li jsir moderatmill-Punent Majjistru

BAÓAR: Moderat

IMBATT: Baxx mill-Majjistral

TEMPERATURA TAL-BAÓAR: 22°C

Chemimart Pharmacy. 14, Triq Sant’Anna, il-FurjanaChemimart International Pharmacy, 650, Triq il-Kbira San ÌuΩepp, il-ÓamrunFatima Pharmacy, Triq iΩ-Ûonqor, Santa VeneraSt Bartholomew Pharmacy, 30, Triq Fleur-De-Lys, Santa VeneraRegal Pharmcay, 39B, Triq Antonio Bosio, l-ImsidaPenny Lane Pharmacy, Triq is-Sejjie˙, is-SwieqiVictor’s Pharmacy, 9, Triq it-Torri, Tas-SliemaMisra˙ Kola Pharmacy, Triq il-Pitkali Ó’AttardSg˙ajtar Pharmacy, Triq is-Sag˙jtar, il-MostaSt Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer,Bu©ibbaTheresa Jo Pharmacy, 3A, Triq Xintill, Óal TarxienVittoriosa Pharmacy, 9, Triq il-Mina l-Kbira, il-BirguSt Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet, Wied il-G˙ajn St Catherine Pharmacy, Plot 3, Triq il-Qadi, iΩ-ÛejtunBronja Pharmacy, Sonata, Triq il-Bronja, iΩ-ÛurrieqSpiΩerija Óal Mula, Triq Dun Salv Ciappara,ÓaΩ-Ûebbu©St Anthony Pharmacy, 18 Triq il-Kbira, ir-Rabat, MaltaCastle Pharmacy, 2, Misra˙ l-Indipendenza, ir-Rabat, G˙awdexTony’s Pharmacy, ‘Egret Court’, Triq il-Wied,Marsalforn, G˙awdex

SpiÛeriji li jiftÓu llum il-Óadd

SpiÛeriji li Se jiftÓugÓada, jum l-imnarja

Waterfront Dispensary, Forni 2I, Pinto Wharf, il-FurjanaThomas’ Pharmacy, 796, Triq il-Kbira SanÌuΩepp, il-ÓamrunPinto Pharmacy, 43, Triq San Bastjan, Óal QormiHerba Pharmacy, 183, Triq il-Kbira, BirkirkaraRemedies Chemists, Marina Court, 49A, Triq l-Abate Rigird, Ta’ XbiexSan Giorgio Pharmacy, Triq Manwel Buhagiar,PembrokeRemedies Pharmacy, 133, Triq Rudolfu, Tas-SliemaM4 Pharmacy, Triq il-Linja, Ó’AttardMedicine Chest Pharamcy, Triq DemitrijuFarrugia, Óal G˙arg˙urSt Simon Pharmacy, 8, Dawret il-GΩejjer,Bu©ibbaDistinction Pharmacy, 32, Pjazza Antoine DePaule, Ra˙al ÌdidMilia’s Pharmacy, Triq il-Kottonera, il-BirguCilia’s Pharmacy, 303, Triq ÓaΩ-Ûabbar, il-FguraGreen Cross Pharmacy, 8, Misra˙ GregorioBonnici, iΩ-ÛejtunKirkop Pharmacy, 9, Triq il-Parroçça, Óal KirkopSanta Marija Pharmacy, 40, Triq l-G˙asfura,ÓaΩ-Ûebbu©Santa Marija Pharmacy, Misra˙ Frenç Abela,Óad-DingliAzzopardi Pharmacy, Triq il-Kapuççini, ir-Rabat, G˙awdexTony’s Pharmacy, ‘Egret Court’, Triq il-Wied,Marsalforn, G˙awdex

01.07.1972Issir l-ewwel parata g˙ad-drittijiet omosesswali fl-Ingilterra

30.06.1960Il-Kongo tikseb l-Indipendenza mill-Bel©ju

Mimdudin

1 Santa Marija, Omm u Xebba, Omm Alla (7)5 Isem minn Mikiel u An©lu (6)8 L-ewwel kamra li ssib meta tid˙ol fid-dar (7)14 Allura din il-mara tat-tluq jew abbandun u

traskura©ni? (5)15 Biex joqtluh fil-mitolo©ija, riedu jolqtuh fl-

g˙arqub (6)17 Il-...... ta’ Praga huwa mfittex afna f’din il-belt

tar-Repubblika Çeka (6)19 Il-..... tal-Argotti fil-Furjana (5)20 Tah daqqa kif tmiss il-.... (4)21 Din il-belt mag˙rufa g˙all-famuΩ torri mmejjel

(4)23 Kontra da˙˙ak (5)25 Xi add qasir u o˙xon konna ng idulu seba’

..... fuq xulxin (5)28 Óadd wara .... tasal ta’ kul add (4)29 F’sakra ma jarax ... (3)30 ... il-©ifa qatt ma tag li (3)31 L-img˙oddi fejn noqg˙od jiena (4)33 Din hija l-faΩi ta’ xi kontest fejn il-kontestanti

jibdew jitne˙˙ew wa˙da wa˙da (12)39 Il-fula .... il-miΩwed u r-razza dejjem ti©bed (4)41 u 42 Hawn min iΩommu fil-but tal-qalziet u

min fil-pavru tal-©lekk (6)43 u 45 GΩira li sa˙ansitra hija iΩg˙ar minn

Kemmuna (9)46 Mintoff u Piano g˙andhom l-istess professjoni

(5)47 Qattus xieref ©urdien .... jfittex, qawl (4)50 Kull min jag ti ajtu g˙all-©id ta’ g˙ajru (4)53 Ix-xmara tal-E©ittu (3)54 Kemm g˙andek ... u misjur, kemm g˙andek

çajt u kliem fil-vojt (3)56 Ta daqqa ta’ xkupa (5)58 Kontra intern (6)60 Ag˙ar minn pupu g˙ax kul add jag˙mel

bih li jrid (6)62 DiΩinfettant, spirtu tal-mel , kultant ja˙raq

˙afna (5)64 Xtara dar art u ....., irid jimlieha biex imur

joqg˙od fiha (5)67 Setg˙at (6)69 Dan huwa statwetta Ωg ira tat-tafal, g˙all-pre-

sepju (6)70 M’hemmx biΩΩejjed minnu, ma ssibux

malajr fis-suq (5)72 Allura dan ir-ra©el ta’ iva? (3)73 Huwa konxju ta’ xi a©a, mhuwiex çuç (3)

75 Dan huwa bankina f’xatt il-ba˙ar, biexjilqa’ l-mew© (4)

77 Parti mit-temperatura li juri l-arja u l-klima (4)79 Sensiela minn biçça serjetà? (5)80 Da˙al fis-sodda (5)82 Fellus ta’ Frar, brodu u ...., qawl (4)84 u 85 Drawwa jew sistema, xog˙ol jew g˙emil

tas-soltu (6)87 N g˙and il-bennej (4)88 Da˙al bla ma g˙amel oss, ...... ...... (6,6)93 F’Diçembru fis-.... jid˙ol membru (4)94 Óafna nisa j obbu ja˙buha (3)95 Wie˙ed mill-atti (3)96 Kelma li juΩaw iΩ-Ωg˙aΩag tal-lum li

tfisser pjaçir, x’aktarx b’xi droga (4)98 Is-sema ..... nir (5)100 Irqiq, pulit, proporzjonat, bla Ωaqq (5)101 Il- mar tieg i u nirkeb .... (4)105 Wie˙ed mill-aqwa gruppi muΩikali li kellna40 sena ilu (4)108 Minn Putirjal sal-Furjana hemm tefg˙a ta’

..... (5)109 u 110 Ìina kienet artista Taljana mill-aqwa (12)111 A jar ..... fis-suq minn mitt skud fissenduq (5)112 13 (7)113 Ir-ri li ji©i mit-Tramuntana u Lvant (6)114 Dan il- ut a l-isem tal-aktar ra©el g˙aref li

qatt kien hawn fid-dinja (7)

Weqfin

2 Lasta maqsuma li tag˙millek il-mapep (5)3 L-artist E©izzjan Sharif (4)4 Inbidel mil-lejl g˙an-.... (4)6 Ìor© il-President (5)7 Kiel ikla ....., kbira tassew (5)9 Il-professur tal-Malti Cremona, G˙awdxi (4)10 Ir-.... tal-idejn ibikki ’l g˙ajnejn, qawl (4)11 Jekk twieldet ..... ma tmutx kwadra (5)12 Ba˙nan, injurant, ©idra, babbu, mar,

imbeçilli, mo˙˙u ma jerfax (7)13 Kanal im˙affer fl-art, f’xi triq (7)16 G˙an jew skop, sieb li wie˙ed jixtieq

jil aq (5)18 Frans Baldacchino l-g˙annej çelebri, illum

m’g˙adux mag˙na (5)22 Karozza kbira tal-passi©©ieri li timxi fuq

linji bl-elettriku (5)25 u 26 Libsa speçjali tan-nisa, ©ejja

mill-Ìappun, tintrabat mill-qadd b’çoff (6)27 ..... City suppost li ma ddumx ma titlesta (5)

32 Po©©a f’rokna, jew warrab biex i©emma’ (6)33 Meta le˙nek jg˙ajjat u jer©a’ jinstema’ g˙al

darb’o˙ra (3)34 Tieg˙ek aktar juΩah addie˙or milli int (4)35 Kontra estern (6)36 Dan tas-sigarretti ma jinqatax malajr (6)37 Forsi darba f’mitt qamar (4)38 u 40 Il-PL g˙andu afna minnhom, ja˙dmu

˙afna bla las (9)44 Mhuwiex selva©© (4)48 Il-kontinent ta’ Lvant Imbieg˙ed (4)49 u 51 Ambaxxatur b’setg˙at mill-gvern tieg˙u

biex jinnegozja ma’ stat ie˙or (16)52 Iwe©©g˙uk meta te˙odhom fl-istonku

tieg˙ek (6)55 Ji©i Malta biex isib id-dawl maqtug u

d-drena©© ifawwar (6)57 Din tfisser xejn, add jew lanqas wie˙ed (4)59 R, malajr titlifha (4)61 Jaqbillek toqg˙od .... lura, ma tag lix Ωgur (4)63 Tit allas bih u ssarrfu l-bank (4)65 Frott iebes li tinkaljah, tqaxxru u tieklu (6)66 F’xi teatru tarah fid-dlam (4)68 Kbir kbir afna afna (6)69 Minfa fis-sider tal-bniedem li ji©bed u

jimbotta l-arja biex isaffi d-demm (6)70 Óa kulur is-suffejra (4)71 Óuta tal-laned, g˙alkemm donnha tinten

hija tajba afna (6)74 Farka u farka u afna aktar minnhom (4)76 Kull .... udu b’©id, qawl (4)78 u 79 Wirjiet ta’ diΩapprovazzjoni (8)81 u 82 Telfa kbira f’xi log˙ob jew sport,

tkaxkira s i a (8)83 Çittadin ta’ ÓaΩ-Ûebbu© (7)86 U mela le? Ómejma! Bomba! (7)89 Metall qisu fidda jleqq, e fef u ir˙as (5)90 I©ri, affef, x’inti tag˙mel g˙andi Pisani?! (3)91 u 92 U˙ud minn dawn lokali huma abrieka

˙afna (8)97 Min jiç˙ad art twelidu, miΩbla ..... lanqas

tridu, qawl (5)99 Dawn tal- jata, tar-ras, tal-inxir, tat-titqib

eççetra (5)100 Battal, att, ne˙˙a t-tiΩjin, ma baqax

fin-negozju (5)102 Dan tar-razza jew tal-elettriku (5)103 u 104 Min jag˙mel bixkilla, jag˙mel ........,

qawl (8)106 .... mo˙©a©a, log˙ba ta’ Ωmien tfulitna (4)107 X’.... sbie min jaf jarana! (4)

MIMDUDIN:

1 Van©elu, 5 Sa˙˙an, 8Brigant, 14 Lemin, 15Ma˙mu©, 17 u 19Labranzetta, 20 Lura, 21Bjar, 23 Buffu, 25 Tobba, 28Snin, 29 u 30 Konslu, 31Sema, 33 Pawlucremona, 39Bejt, 41 u 42 Stirat, 43 Lumi,45 Ûorba, 46 Mutur, 47 Tort,50 Neon, 53 Ìew, 54 Ass,56 Tondi, 58 Skappa, 60Taqqal, 62 IΩakk, 64 David,67 u 69 JosephMuscat, 70Etern, 72 u 73 Fratas, 75Lajk, 77 Ìino, 79 Serje, 80 u82 Tradiment, 84 u 85D˙a˙en, 87 Smin, 88Baxxafortuna, 93 Çina, 94 u95 Sufija, 96 Umli, 98 Stuta,100 u 101 Elezzjoni, 105GriΩ, 108 Tinda, 109 Rovina,110 Abbati, 111 Tafal, 112Galluni, 113 Sardin, 114Katarin.

WEQFIN:

2 Armla, 3 u 4 Ìentlomi, 6An©lu, 7 Allat, 9 Rank, 10Gozz, 11 Niten, 12 Mlibbsa,13 Qarnita, 16 Ódura, 18Rubin, 22 Forsi, 24 Ful, 26Omm, 27 Platt, 32 Miljun,33 PiΩ, 34 Ward, 35 UΩanza,36 Emmnut, 37 Ottu, 38 u40 Arrestata, 44 Ma©i, 48Oasi, 49 Awstrjak, 51Kalzetti , 52 Strada, 55Skarna, 57 Deni, 59 Pane,61 Qmis, 63 Ûift, 65 Ver©ni,66 Dfin, 68 Helena, 69Maktur, 70 Esse, 71 EΩatti,74 Trux, 76 Vavu, 78 Odju,79 u 81 Sabi˙a, 82 Mnejn,83 Assunta, 86 Bigilla, 89Attiv, 90 u 91 Xettel, 92Nizza, 97 Lanza, 99 Agata,100 EΩami, 102 Orfni, 103 u104 Ballerin, 106 Çina, 107Etna.

Din it-tisliba mhixg˙all-kompetizzjoni,iΩda peress li g˙adhawn domandag˙aliha, il-gazzettaKullÓadd iddeçidietli tkompli to˙ro© dinit-tisliba fl-a˙˙arÓadd tax-xahar.

RIÛULTATI TAX-XAHARLI GÓADDA

tisliba kÓ 28|06|2015kullhadd.com 33

017

34 28|06|2015 logÓoBKÓkullhadd.com

TISLIBA BIN-NUMRI

KOMPETIZZJONI WELLA,KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista,

Triq Mile End, il-Óamrun.

Irba˙ xampù u conditioner Wella

Aqta’ din il-log˙ba u ibg˙atha:

Isem: ..........................................................................................

Indirizz:.........................................................................................

.....................................................................................................

Ìemma’ s-sitt kupuni u ibg˙athom f’daqqa lil: KullÓadd, Kompetizzjoni Centro Casalinga, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun, ÓMR 1717.

Kompetizzjoni Centro Casalinga

SUDOKU SPONSORJATA MINN WELLA

057084156284291339691787805899907923935955966993

Po©©i n-numri f’posthom

Isem:...................................................................................................................................................................

Indirizz:..............................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

Nru tal-karta tal-identità:............................................. Nru tat-telefown:........................................................

6

B’4 numriBi 3 numri B’6 numriB’5 numri

01420192048706510773085610581280136015431554167724562590277727844016410653885403550855505571566057326108633566977534759478988274

846188719115956895809684

01960081430825410189119183085935379487625016854132636496917772543728167868384232863968653391059933159484198448

003600422412543658650058

Bi 8 numri

04612485105891801095704041724456

Rebbie˙a tal-©img˙a l-o˙ra:

TINA BONDIN, 92, Medlar, Triq Patri Indrì Schembri, Óal Luqa, LQA 1855.

lOGÓOB kÓ 28|06|2015 35kullhadd.com

Mimdudin:

1. G˙adhom kif ivvutaw f’pajjiΩhom (5)

4. Jisparaw il-vle©e© bih (4)

7. Ara 59,21W. Hekk g˙amel biex

issib (6)10. Bih jisparaw g˙all-

g˙asafar (6)12. Tajjeb mimli bil-

krema (6)16,18,19. Tlaqt (8)18. Ara 1619. Ara 1620. Marda li tittie˙ed (5)21. Tewmi IngliΩ bla

sieq! (3)23. Jista’ jkun elettriku (4)24. Nefqa (5)

Weqfin:

1. Kompli l-qawl: Ag ti jekk ...... qabel ma jag tuk (6)

2,11. It-triq tal-karozzi tal-linja (5)

3,6. Farrak (6)5,7. Ilu (5)6. Ara 38. Hekk jissej u bl-IngliΩ

l-a˙wa Kennedy (9)11. Ara 212,22. Espressjoni komuni

uΩata fil-kompjuters (5)13. Norman Loporto Izzo

(1,1,1)14. Darba kellna dawn

Mediterranji (6)15. Tista’ tkun tar-ross (6)17. It-tmien xahar issa

hekk jitqassar (3)21. Ara 9 22. Ara 12

TIslIBA

Isem:

Indirizz:

Nru tat-Telefown:

SOLUZZJONI TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

IBGÓAT DAWN IÛ-ÛEWÌ KOMPETIZZJONIJIET FLIMKIEN U IDÓOL BIÇ-ÇANS LI TIRBAÓ €25

QED TAGÓRAfHOM?

fir-ritratt hemm Ωew© uçu˙ f ’wiçç wie˙ed. Qed tag˙rafhom?

Ójiel: Ûew© atturi li ja˙dmu fil-films ta’ azzjoni. Wie˙ed mill-atturiforsi ©ieli rajtuh liebes kowt u nuççali iswed u l-ie˙or g˙andu karozza

Mustang bl-isem ta’ Eleanor.

Personalità 1:

REBBIEÓA TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA:

RIÛULTAT TAL-ÌIMGÓA L-OÓRA

Justin TImberlake

ANTONIA BUHAGIAR, La Vida Court, Bonita, Triq il-Gallu, il-Fgura.

IRBAÓ €25 fI flusL-indirizz huwa: Irba˙ €25 fi flus, KullÓadd, Çentru Nazzjonali Laburista, Triq Mile End, il-Óamrun.

Mimdudin:

1. Birgu, 4. Mard, 7,16. Nilqa’, 9,24. Ti©ijiet, 10. Ifendi, 12. Baruni, 18,21W. Ilpup, 19. PAI, 20. Polza, 21. Pro

Weqfin:

1. Battal, 2,3. Ra©uni, 5,22. Agnola, 6,15. Dmirijiet, 8. Iffullati, 11,23. Çappas, 12,17. Baqar, 13. Rio, 14. Ipatti

77

Jimmy Fallon

Nota: l-ittri rebbie˙a jintbag˙tu fix-xahar ta’ wara li tkun intreb˙et il-kompetizzjoni.

Personalità 2:

36 28|06|2015 SPORTSkÓkullhadd.com

Minn Wilfred Sultana

Team Chaudron se jkun qedjiddefendu t-Titolu Mondjali lireba˙ is-sena l-o˙ra meta jif-faççaw sfida qawwija o˙ra fl-UIM Kampjonati MondjaliKlassi Wie˙ed 2015.

Óames avvenimenti fejn il-qawwa tal-magni u l-istaminau t-talenti tal-bniedem humattestjati g˙al limiti estremi.Venezia-Rimini (l-Italja) 30Ìunju - 1 Lulju, Salerno (l-Italja) Lulju 08-09, Terracina (l-Italja) 16-18 Ottubru bil-GrandFinale f’Abu Dhabi / UAE fil-Emirati G˙arab Grand Prix(Novembru 16-21).

Chaudron g˙amlu id-debutttag˙hom fit-tlielaq internaz-zjonali b˙ala “Wildcard” fuq iç-çirkwit tal-P1 f’Mejju 2004matul fil-GP ta’ Malta bit-timta’ a˙wa Aaron u Audrien -b˙ala sewwieq u Throttle-Man.Minn dakinhar l-isemChaudron kiber fir-rispett, l-

esperjenza u l-istatura rebbie˙ata’ Sitt Kampjonati Mondjalib˙ala manifatturi fejn f’erba’okkaΩjonijiet Aaron Ciantar jid-her fuq it-tim rebbie˙ b˙alaDriver.

Team Chaudron se jer©a’ jkol-lu l-koppja qawwija ta’ pro-fessjonisti fil-kabina tal-pilotag˙all-UIM KampjonatiMondjali Klassi Wie˙ed 2015,s˙ubija li t˙addan l-istess ˙olm,ambizzjonijiet u glorja. AaronCiantar se jΩomm ir-rwol tradiz-zjonali tieg˙u ta’ sewwieq bill-FrançiΩ Dominique Martini jid-her b˙ala Throttle-Man. Minnmindu dawn iltaqg˙u fl-2012huma ˙admu ˙afna biexjg˙aqqdu l-esperjenzi u l-kom-petenzi tag˙hom sabiex jiksbul-a˙jar mis-s˙ubija professjonalitag˙hom.

Il-format tal-UIM KampjonatiMondjali Klassi Wie˙ed rive-dut jara l-katamarani Klassi 1 uV1 Monohulls ji©ru flimkienfuq çirkwit sempliçi ripetut fejn

iduru ma’ settijiet separati ta’bagi, fejn il-Klassi 1 iduru fuq©ewwa, bil-V1 minn barra.

Il-Klassi One V1, fejn TeamChaudron ser ji©i ppoΩizzjonat,g˙andha tinkludi in©enji pro-totip li, b’tul minimu ta’ 36 piedu massimu ta’ 43 pied, bl-uΩuta’ muturi fuq ©ewwa biss,jistg˙u jil˙qu veloçitajiet ta’aktar minn 100 mil fis-sieg˙a.

Dominique Martini huwa per-sonalità mag˙rufa fuq il-Kampjonat Nazzjonali FrançiΩataç-çirkwit tat-tlielaq offshoretad-dg˙ajjes wara li reba˙ it-tielet post fl-2009, spiçça warar-Rebbieh billi la˙aq il-podjug˙al kull ti©rija fl-2010 u event-walment sar Champion FrançiΩfl-2011.

Dominique huwa wkoll famil-jari mad-dg˙ajjes Chaudrong˙aliex flimkien ma’ ˙uh Jean-Luc, l-a˙wa Martini reb˙u t-tielet post fl-2012 u t-tieni postfl-2013 tal-Kampjonat FrançiΩfuq Chaudron 25.

LIEBES STIL BIEx JIFFAÇÇJA L-ISFIdA!

Hekk kif fadal ftit jiem biss g˙all-bidu tal-programmpopolari ‘Summer on the Move’ il-preparamentig˙addejin b’ritmu mg˙a©©el biex b˙as-snin ta’ qabelil-Kunsill Malti g˙all-Isport joffri programm mill-aqwalill-parteçipanti tieg˙u.

Huwa mistenni li ’l fuq minn 4000 parteçipantjie˙du sehem fid-diversi programmi kemm ta’filg˙odu kif ukoll ta’ filg˙axija fid-diversi kumplessimifruxa madwar Malta u G˙awdex.

G˙al din l-edizzjoni ta’ Summer on the Move, g˙ad-differenza tas-snin li g˙addew il-programm ser ikunmifrux f’aktar kumplessi. Minbarra l-Kumplessi tas-soltu, issa s-sessjonijiet ser isiru wkoll fil-BasketballSport Complex Ta’ Qali, Selmun Activity Park fil-Mellie˙a u l-Kumpless Sportiv tal-Marsa li issa serikun utilizzat ukoll fis-sajf. G˙al din is-sena ma

Ωdiedux biss il-kumplessi, però Ωdiedu wkoll id-dixxi-plini sportivi fosthom l-Archery, il-Golf, il-Cricket,Non-contact Boxing, Rhytmic Gymnastics, il-Futsal, il-Hockey, Mini-Waterpolo u Line Dancing. F’Summeron the Move 2015 tnaqqset ukoll l-età u minn din id-darba tfal sa mill-età ta’ sentejn jistg˙u jibdew jatten-du g˙al sessjonijiet tal-g˙awm flimkien mal-©enituritag˙hom.

Minn barra dan kollu ttawwal il-˙in u w˙ud mis-sessjonijiet ser jibdew fit-8.00am u jibqg˙u sejrin sas-2.00pm. Din l-inizjattiva ttie˙det biex dejjem il-KMSikun ta’ servizz g˙all-familja speçjalment g˙al dawk il-©enituri li ja˙dmu t-tnejn. Minbarra ç-çentri tradizzjon-ali li qabel kienu jospitaw Summer on the Move,ji©ifieri dawk tal-Kottonera, Tal-Qroqq, Kirkop,Si©©iewi u Mosta, g˙al din is-sena Ωdiedu wkoll il-

Kumpless Sportiv tal-Marsa, il-Family Park ta’ Selmunu ovvjament il-Kumpless tal-Baskitbol f’Ta Qali. Dankollu qed ssir sabiex kul˙add ikollu çentru qrib id-dartieg˙u. Il-programm g˙andu wkoll attivitajiet fil-B’bugia Sailing Club u Badger Karting ta’ Qali. Il-KMSmhux biss Ωied il-kwantità, imma sar impenn g˙alkwalità mill-kowçis li ser jag˙tu s-servizz.

Summer on the Move jibda fit-13 ta’ Lulju u jibqa’sejjer sat-12 ta’ Settembru. Kull min g˙andu bΩonnaktar informazzjoni dwar il-programm Summer on theMove jew inkella japplika online jista’ jag˙mel fuqdan is-sit: sportmalta.org.mt, jew içempel fuq22036281 jew jibg˙at email fuq programmes@sport-malta.org.mt.

Il-KMS i˙e©©e© lill-pubbliku biex japplika kemmjista’ jkun malajr hekk kif fadal biss ftit jiem.

SUMMER ON THE MOVE 2015

SUÇÇESS L-GÓAWMA BEJN IL-FLIEGU

Is-sinjura Michelle Muscat ilbiera˙ temmet b’suççess g˙awma minn G˙awdex sa Malta bil-g˙an li jin©abru fondi g˙all-fondazzjoni Marigold, li se tg˙in lill-atleti tal-Ispecial Olymicsisiefru biex jikkompetu. Fil-fatt bejn Kemuna u Malta is-Sinjura Muscat kienet akkumpanjataminn ˙ames atleti tal-Ispecial Olympics.

SpOrTS kÓ 28|06|2015 37kullhadd.com

Hekk kif beda uffiçjalment l-ista©un tas-sajf, ˙afna segwaçi tal-isports, b’modpartikolari dawk tal-futbol, ikunu di©àqed jistennew li jer©a’ jitla’ s-siparjug˙all-futbol lokali iΩda dan ma jsirxqabel Awwissu.

Madankollu, l-ista©un tas-sajf ma j©ibxbiss mieg˙u g˙eluq ta’ sta©un ta’ sportwie˙ed iΩda j©ib mieg˙u wkoll bidu ta’sport ie˙or li kulma jmur qed tiΩdied il-popolarità tieg˙u f’pajjiΩna. Id-dixxi-plina sportiva li qed nirreferi g˙alihamhija xejn ˙lief dik tal-waterpolo.

G˙alhekk, hekk kif spiçça l-ewwelrawnd tal-waterpolo, il-gazzettaKullÓadd tkellmet mal-plejer barrani uta’ fama mondjali ta’ San Ìiljan ASCGuillermo Molina Rios, fejn fost ˙afnaaffarijiet o˙rajn, qalilna kif nibtet l-im˙abba li g˙andu lejn dan l-isports kifukoll g˙al xiex i˙oss li l-livell tal-water-polo f’Malta huwa wie˙ed mill-a˙jar fl-Ewropa.

Il-passjoni tal-Maltin

Meta mitlub jag˙ti l-opinjoni tieg˙u fuqil-water polo f’Malta, ming˙jar tlaqliq,Molina Rios sostna li fil-fehma tieg˙u l-livell tal-water polo f’Malta huwawie˙ed mill-a˙jar fl-Ewropa u dinkienet ir-ra©uni prinçipali g˙ala Maltatattira lejha plejers ta’ fama mondjali.

Huwa qal ukoll li laqtu ˙afna wkoll l-appo©© u l-passjoni li l-Maltin g˙and-hom g˙all-water polo u dan juri kemmverament g˙andhom g˙al qalbhom danl-isports.

“L-ewwel nett ˙assejt il-bΩonn li ni©inilg˙ab Malta g˙ax na˙seb li kien iΩ-Ωmien opportun li nag˙mel bidla ub’hekk g˙aΩilt lil Malta. Ir-ra©uni prinçi-pali g˙ala g˙aΩilt lil Malta hija sempliçidan hekk kif ftit minn s˙abi di©à kell-hom esperjenzi simili f’Malta fejn jid˙olil-water polo u fil-fatt qaluli li hijawie˙ed mill-pajjiΩi l-aktar kompetittivifl-Ewropa,” spjega Molina Rios. Apparti minn hekk, il-fatt hawn ukollnumru ta’ plejers tal-og˙la livell lijilag˙bu ma’ f’Malta kienet ukoll ra©unio˙ra ewlenija g˙ala dan il-plejer g˙aΩelproprju lill-pajjiΩna.

“Il-waterpolo huwa ˙ajti”

“Jien twelidt fil-water polo tant li zijuwiu nannuwi t-tnejn li huma kienujilag˙bu l-water polo fi Ωmienhom uminkejja li ppruvajt sports ie˙or b˙all-handball u l-fubol xorta wa˙da l-waterpolo jibqa’ ˙ajti,” qal Molina Rios.

Meta mistoqsi fuq liema hu l-aktarsuççess g˙al qalbu, wie©eb li l-aktarsuççess g˙al qalbu hija l-medalja tal-bronΩ li reba˙ f’Melbourne l-Awstralja

lura fl-2007. Din kienet kisba importanti˙afna g˙ax kien l-ewwel wie˙ed fil-©enerazzjoni ta’ familtu li reba˙ midaljaf’Kampjonat Dinji.

It-tim nazzjonali Spanjol

Fuq iç-çansijiet ta’ Spanja li s-sena d-die˙la tmur tajjeb fl-Olimpjadi, MolinaRios qal li l-ewwel irid ikun aççertat lit-tim nazzjonali Spanjol jikkwalifikag˙al-log˙ob tal-Kampjonati Ewropejqabel ma jibda ja˙seb fuq dawn l-istessOlimpjadi fil-BraΩil.

“Madankollu, minkejja li f’Rio l-isfidase tkun wa˙da verament iebsa xortawa˙da nemmen li se mmorru tajjeb,”sostna Molina Rios b’ton determinat.

Determinazzjoni

Lura g˙ax-xena lokali, Molina Rios Ωiedjg˙id li hu ng˙aqad mal-klabb ta’ SanÌiljan g˙al g˙an partikoli u dan biexjer©a’ jrebba˙ il-league lil dan it-timwara nuqqas ta’ 20 sena.

“Din hija l-akbar sfida g˙alija u g˙all-s˙abi fit-tim iΩda xorta wa˙da, ji©rix’ji©ri, nemmen li San Ìiljan g˙andhonwie˙ed mill-aqwa set ups f’Malta ug˙alhekk kien aktar façli g˙alija biexnadatta,” fisser Molina Rios.

Ta’ min jg˙id li din is-sena t-tim ta’

San Ìiljan g˙andhom tim b’sa˙˙tuimmens tant li jinsabu f’taqtig˙a ma’Sliema u Neptunes iΩda Molina Riosjinsab çert li d-determinazzjoni tieg˙u uta’ s˙abu g˙andha twassalhom g˙ar-reb˙ tal-league.

Parir liΩ-Ωg˙aΩag˙

“Hija ˙asra li ftit irnexxilhom imorrubarra g˙ax plejers b˙al MatthewCamilleri u Steve Camilleri, façilmentjistg˙u jid˙ol f’timijiet b’sa˙˙ithom bar-ranin. Na˙seb li l-Federazzjoni g˙andhatinvesti aktar f’kuntatti barra u b’hekkjibdew ikollhom aktar plejers lokali lijibdew jmorru jilag˙bu barra minnMalta u jiksbu aktar esperjenza,” appel-la Molina Rios.

Huwa Ωied jg˙id li hemm bΩonn li Ω-Ωg˙aΩag˙ jistinkaw aktar u fuq kolloxjirrispettaw lil dawk ta’ madwarhom udan hekk kif g˙andhom ikunu dejjemprofessjonali dejjem u kullimkien.

Kien hawnhekk li Molina Rios ˙e©©e©liΩ-Ωg˙aΩag˙ Maltin biex ikomplujit˙arr©u g˙ax fil-fehma tieg˙u danhuma promettenti ˙afna u g˙andhomrwol importanti fuq il-futur ta’ dan l-isports f’Malta li kulma jmur dejjem qedjidher tajjeb u eçitanti kemm g˙ad-dilet-tanti kif ukoll g˙al-livell professjonalitieg˙u.

“IL-LIveLL TAL-wATerpOLO F’MALTA hUwA wIeÓed MILL-AÓjAr FL-ewrOpA”

Guillermo Molina Rios

Birkirkara jakkwistaw lil FabrizioMiccoli

Nhar il-Óamis li g˙adda BirkirkarappreΩentaw numru ta’ plejers ©oddawaqt att ività fejn is-sapportersKarkariΩi kellhom l-opportunità li jil-taqg˙u ma’ dawn il-plejers il-©oddabl-aktar wie˙ed li spikka kien l-eks-plejer ta’ Juventus it-Taljan FabrizioMiccoli.

Dan il-plejer, li wkoll kien jilg˙abma’ Perugia, Fiorentina, Benfica,Palermo u Lecce, wasal Malta proprju

l-Óamis filg˙odu fejn iffirma kuntrattta’ sena ma’ Birkirkara. Apparti minnhekk, Birkirkara ppreΩentaw plejers©odda fosthom il-midfielder AdamaTraorè, i l-winger Edin Murga, l-attakkant eks-Floriana Vito Plut kifukoll Walker Taianan.

Il-midfielder Traorè, li g˙andu 26sena, kien fuq il-kotba ta’ PSG iΩdalag˙ab ukoll g˙al SR Saint-Die uCalais RUFC. Edin Murga, li g˙adg˙andu biss 20 sena, twieled fl-ItaljaiΩda minkejja dan g˙andu wkoll pass-aport BoΩnjan. Fl-ista©un li g˙adda,Murga lag˙ab ma’ Vendsyssel FF tad-Danimarka wara li kien ukoll fit-timta’ Zeljeznicar u FK Sarajevo fil-BoΩnjau AEK fil-Greçja. Min-na˙a l-o˙ra, l-attakkant Vito Plut Ωgur mhuwiexwiçç ©did g˙all-futbol Malti hekk kiffl-ista©un li g˙adda kellu prestazzjoni-jiet tajba ˙afna ma’ Floriana.

Il-barranin l-o˙ra li qeg˙din fuq il-kotba ta’ Birkirkara huma NikolaVukanac, Mauricio Matias LatiniMazzett i , Ell inton Antonio CostaMorais, Rafael Pompeo Ledesma kifukoll Haruna Shola Shodiya.

Luke Dimech jer©a’ jing˙aqad ma’Sliema Wanderers

Sliema Wanderers irnexxilhomjakkwistaw is-servizzi tal-eks-difensurinternazzjonali ta’ Malta Luke Dimech.

Dan l-eks-difensur ta’ Vallettang˙aqad mal-Blues fuq kuntratt ta’sena bl-g˙aΩla li j©eddu g˙al senao˙ra. Din se tkun it-tieni avventura ta’Dimech ma’ Sl iema wara l i kiening˙aqad mag˙hom fis-sajf tal-1995fejn hemmhekk qatta’ 7 snin.

Fil-bidu tal-karriera tieg˙u, Dimechkien j i lg˙ab ma’ Lincoln City f l-Ingilterra meta mbag˙ad ©ie Maltabiex proprju beda l-karriera tieg˙ulokalment ma’ dan it-tim. Wara, hung˙aqad ma’ Shamrock Rovers fl-Irlanda fl-2002 iΩda sena biss warang˙aqad ma’ Birkirkara sal-a˙˙ar ta’dak l-ista©un. Imbag˙ad, hu re©a’ rri-torna fl-Ingilterra biex lag˙ab g˙alMansfield Town u Chester City.Fis-sajf tal-2006, Dimech ing˙aqad ma’Marsaxlokk iΩda wara biss sena hure©a’ mar jilg˙ab fir-Renju Unit fejning˙aqad ma’ Macclesfield. L-Ingilterradam sena ma’ dan it-tim u proprjusena wara fl-2008 rritorna Malta ung˙aqad ma’ Valletta. F’dan iΩ-Ωmienhu lag˙ab g˙al sentejn ma’ Valletta ufis-sajf tal-2010 huwa ng˙aqad mal-eks-kowç ta’ Valletta Ton Caanen ma’AEK Larnaca fejn hemmhekk kien ˙asehem fil-faΩi tal-gruppi tal-EuropaLeague. Fl-2012, re©a’ ©ie Malta u ffir-ma ma’ Mosta iΩda f’nofs dak l-ista©unDimech re©a’ ng˙aqad ma’ Vallettafejn qatta’ dawn l-a˙˙ar ta’ sentejn unofs mat-tim Belti.

L-MFA f’tentattiv biex Marsaxlokkma jag˙lqux il-bibien

Il-Kunsill tal-MFA ta l-permess lill-assoç-jazzjoni biex tintervjeni direttament utie˙u l-amministrazzjoni tal-klabb ta’Marsaxlokk f’idejha g˙al perjodu definithekk kif dan il-klabb jinsab f’riskju serjuli jag˙laq il-bibien g˙alkollox.

Il-membri tal-kunsill kienu infurmati linhar it-Tlieta li g˙adda, l-assoçjazzjonirçeviet ittra ming˙and CedricBaldacchino fejn dan sostna li se jkunqed jirreΩenzja mill-poΩizzjoni ta’Segretarju ta’ Marsaxlokk. Ukoll, l-assoç-jazzjoni rçeviet ittra o˙ra din id-darbamill-President tal-istess klabb JoeBaldacchino fejn qal wara r-riΩenja tas-Segretarju, il-klabb ma kien jifdallu l-ebda membru u g˙alhekk il-kumitat masetax jiffunzjona u g˙alhekk talab biexil-klabb ikun xolt.

L-assoçjazzjoni hija determinata litag˙mel l-a˙jar tag˙ha biex ma t˙allix lildan il-klabb ikun xolt g˙ax hekk ikunifisser li l-klabb jitlef il-proprjetà kifukoll in-nursery tieg˙u. G˙al din ir-ra©uni, tressqet proposta biex l-MFAtie˙u t-tmexxija tal-amministrazzjoni tal-klabb g˙al perjodu ta’ Ωmien definitsakemm il-klabb jattira numru ta’ mem-bri li jing˙aqdu mieg˙u b’hekk tin˙oloql-possibbiltà li tittella’ Laqg˙a ÌeneraliStraordinarja li tista’ tele©©i kumitat©did.

FUTBOL MALTI

forMula 1kÓ28|06|201538 kullhadd.com

analiÛi ta’ liaM GauCi

G˙al darb’o˙ra n-numru ta’ mistoqsi-jiet relatati mal-futur tal-Formula 1 ul-partijiet interessati fih kienu fermaktar mir-risposti. Dan wassal li lbosta figuri ewlenin biex jesprimu l-frustrazzjoni tag˙hom lejn l-ista©nar li˙akem iç-çirki amministrattivi tal-isport fi Ωmien meta l-kategorija tid-her li qieg˙da titlef miljuni ta’ dilet-tanti g˙al ra©unijiet diversi.

Prodott skadut

Fost l-aktar persuni frustrati kienBernie Ecclestone, illi f’kummenti lita lill-AFP, iddeskriva lill-Formula 1moderna b˙ala prodott skadut u lihuwa diffiçli biex wie˙ed ibig˙u lill-investituri.

L-ewwel fost ir-ra©unijiet li ta kienil-fatt li l-magni ibridi mhumiex joffrul-ispettaklu li kienu jag˙tu l-V8s ta’qabilhom. It-tieni ra©uni li semmahija li ˙afna dilettanti di©à jafu min sejirba˙ hekk kif il-Mercedes g˙adhomqeg˙din igawdu minn vanta©©tekniku sostanzjali.

It-tielet ra©uni li elenka kienet il-fattli l-istrategy group mhuwiex qieg˙edja˙dem kif mixtieq. Fil-fehma tieg˙u,dan qieg˙ed ise˙˙ g˙alx ˙afna timiji-et ma jafux xi jridu u g˙alhekk qedisiru diversi laqg˙at li minnhom mhujo˙ro© xejn konkret.

Ag˙ar minn hekk, id-drabi meta timikollu a©enda preçiΩa, din tkunwa˙da li taqdi l-bΩonnijiet tieg˙ubiss; sitwazzjoni li twassal lit-timijiet

l-o˙ra biex jivvutaw kontra ˙afnamil l-proposti li ji tressqu qud-diemhom.

Ftit tal-jiem wara li g˙amel dawn il-kummenti, Ecclestone pprova jben©elxi ftit l-argument tieg˙u u qal li huma j˙ossx li l -F1 huwa prodottdaqshekk ˙aΩin, però kkonferma li l-mod kif qieg˙ed ji©i amministrat iridjinbidel qabel ma jkun tard wisq.

Figura rispettata

Frustrazzjoni simili esprimieha ChrisHorner, it-team principal tar-Red Bull,illi qal li l-istrategy group qed isibru˙u ©©ammjat min˙abba l-ammont

kbir ta’ a©endi differenti tal-membritieg˙u. G˙aldaqstant, huwa sostna lihemm bΩonn li l-FIA u l-FOM jer©g˙ujie˙du f’idejhom it-tmexxija tal-isportg˙ax jidher çar li t-timijiet mhumiexkapaçi jkopru dan ir-rwol.

Fil-fehma ta’ Horner, dawn l-orga-nizzazzjonijiet g˙andhom imbag˙adipo©©u l-awtorità f ’idejn persunaindipendenti li g˙andu biΩΩe jjedesperjenza prattika fl-F1 biex ikunjista’ jifhem u jindirizza l-problemital-isport b’mod effikaçi.

Din il-persuna, skont it-team princi-pal tar-Red Bull Racing, g˙andhatkun Ross Brawn. Minkejja li issa ilusentejn ma jkun involut b’mod rego-

lari f i l-F1, Brawn g˙adu persunarispettata ferm mit-timijiet hekk kif,matul l-40 sena esperjenza tieg˙u,huwa kopra diversi rwoli importantib’suççess.

Sidien ©odda?

Sakemm kienu g˙addejjin dawn id-dibatti tekniçi u sportivi, ˙are© a˙barli jista’ jaffettwa l-aktar sferi g˙oljatal-amministrazzjoni tal-Formula 1.Dan hekk kif sar mag˙ruf li kon-sorzju mill- Is tati Uniti u l -Qatar ,mag˙mul minn RSE Ventures u QatarSports Investments, qieg˙ed ja˙dembil-g˙an li jikseb il-fondi neçessarjibiex jixtri sehem sostanzjali fl-isport.

Dan is-sehem, li huwa dak ta’ 35.5%il li b˙ali ssa jinsab f’ idejn is-CVCCapital Partners, jista’ jiswa madwar€7 biljun lil dan il-konsorzju. L-effettta’ din il-bidla fit-tmexxija tista’ tkunkbira hekk kif, fost l-o˙rajn, tista’ taralil Bernie Ecclestone jbig˙ is-sehemtieg˙u u jinqata’ mill-aspett kum-merçjali tal-isport wara aktar minn 30sena f’dan ir-rwol.

Madankollu, Max Mosley, l-eks-President tal-FIA, sostna li jaraha dif-fiçli li dan il-konsorzju jwarrab lilEcclestone g˙al kollox g˙ax huwa l-aktar figura ta’ esperjenza f’dan ir-rwol. G˙aldaqstant, Mosley qieg˙edjistenna li jkun hemm perjodu ta’tranΩizzjoni qabel ma’ Ecclestonejispiçça mill-poΩizzjoni tieg˙u g˙alkollox.

Il-Gran Premju tal-Awstrija se jkunie˙or li bosta dilettanti se jinsew qabelwisq g˙aliex ftit li xejn offra spettaklutaqta’ inçident serju fl-ewwel tellieqa.Madankollu, wie˙ed irid jinnota li f’dinit-tellieqa dehru sinjali çari li s-sitwaz-zjoni lejn nofs il-klassifika se tinbidel fiΩmien mhux imbieg˙ed hekk kif diversiΩviluppi tekniçi bdew jag˙tu l-frott.

Kif ©ara bosta drabi matul dawn l-a˙˙ar Ωew© sta©uni, ir-rebbie˙ tat-tel-lieqa kien deçiΩ fl-ewwel kurva. Din id-darba kien Rosberg li mar minn fuqwara da˙la aggressiva fuq Hamilton illikellu tluq kemmxejn fjakk li ta l-oppor-tunità lill-kollega tieg˙u li jid˙ol qud-diemu f’temp ta’ ftit sekondi.

Inçidenti u inkonvenjenti

Madankollu, g˙ajnejn id-dilettanti mala-jr daru lejn Ωew© sewwieqa o˙ra,ji©ifieri Raikkonen u Alonso, wara li l-FinlandiΩ tilef il-kontroll tal-vetturatieg˙u u da˙al fil-McLaren tal-Ispanjol.

Dan l-inçident wassal g˙all-˙ru© tas-Safety Car illi kellha influwenza serjafuq it-tellieqa hekk kif ippermettiet lildiversi sewwieqa jippreservaw ir-rotitag˙hom u jie˙du çans bi strate©ija ta’waqfa wa˙da.

Waqt il-perjodu ta˙t kundizzjoni ta’Safety Car, Stevens ing˙aqad mal-listata’ irtirati meta l-Manor tieg˙u bdiettnixxi Ω-Ωejt. Ftit minuti wara sab ru˙uwkoll fil-garaxx Button li re©a’ soframinn problemi fil-magna.

Fit-12-il dawra, Ericsson esperjenzawa˙da mill-bosta inkonvenjenti li mmi-naw il-prestazzjoni tieg˙u fl-Awstrijameta ng˙ata drive-through penaltymin˙abba t-tluq antiçipat tieg˙u. Din il-penalità kienet segwita minn diversiproblemi tekniçi, fosthom dik fl-Electronics Control Unit (ECU) illi ˙alli-etu bla ener©ija f’xi partijiet tat-tellieqa.

Esperjenza simili kellu Sainz li fit-30dawra ng˙ata penalità ta’ ˙ames sekon-di talli saq b’veloçità eççessiva fil-pits.Din is-sanzjoni kienet segwita minn

problema fil-power unit tieg˙u li wkoll˙allietu bla ener©ija u li ©eg˙litu jab-banduna t-tellieqa.

Rimonta

L-Awstrija pprovdiet kapitlu ie˙or fir-rimonta tal-Lotus li fl-a˙˙ar jidhru liqeg˙din f’poΩizzjoni li jpo©©u lis-sewwieqa tag˙hom fiΩ-Ωona puntib’mod konsistenti. Madankollu, kienbiss Maldonado li gawda minn dan l-avvanz hekk kif Grosjean kellu jirtirafis-36 dawra min˙abba problemi fil-gearbox.

Avvanzi kbar g˙amluhom ukoll il-Force India wara li l-VJM08 Spec Ag˙amlet qabΩa ‘l quddiem sorprendentili tawgura tajjeb g˙all-iSpec B li setag˙mel id-debutt tag˙ha fir-Renju Unitil-©img˙a d-die˙la.

Wie˙ed, però, ma jistax jitkellem fuqpassi ‘l quddiem ming˙ajr ma jsemmi r-riΩultat eççellenti li kisbu s-sewwieqatal-Williams b’Massa japprofitta ru˙u

minn problemi li esperjenza Vettel fl-ewwel pit stop tieg˙u, biex ˙adlu t-tielet post minn ta˙t ˙alqu. Il-ÌermaniΩipprova jattakkah fl-a˙˙ar faΩi tat-tel-lieqa, imma l-veteran tal-Williams baqa’kalm u ddefenda l-poΩizzjoni tieg˙ub’mod intelli©enti. Sadanittant, Bottas spiçça f’˙ames post

distanti, riΩultat tajjeb meta wie˙ed iqisli l-FinlandiΩ esperjenza problemi ta’ossidazzjoni fil-brejkijiet tieg˙u tul il-ma©©orparti tat-tellieqa.

Il-Gran Premju tal-Awstrija deher li sejispiçça fuq nota kwieta sakemmMaldonado ddeçieda li mhux se jikkun-tenta bit-tmiem post u da˙al b’modaggressiv quddiem Verstappen. Wara t-tellieqa kien hemm xi ftit tal-kontrover-sja dwar din il-mossa g˙aliex, skont il-VeneΩwelan, Verstappen rassu wisqwaqt din il-manuvra. Fortunatement, l-istewards g˙aΩlu li ma jimponux aktarpenalitajiet g˙aliex, g˙al ˙afna nies,sebg˙a sanzjonijiet f’tellieqa wa˙dadi©à kienu biΩΩejjed u ΩΩejjed.

klaSSifika awStriJaPoΩ. Sewwieq Tim Óin

01 Nico Rosberg Mercedes 1:30:16.930

02 Lewis Hamilton Mercedes +8.8s

03 Felipe Massa Williams +17.5s

04 Sebastian Vettel Ferrari +18.1s

05 Valtteri Bottas Williams +53.6s

06 Nico Hulkenberg Force India +64.0s

07 Pastor Maldonado Lotus +1 Lap

08 Max Verstappen Toro Rosso +1 Lap

09 Sergio Perez Force India +1 Lap

10 Daniel Ricciardo Red Bull +1 Lap

klaSSifika SewwieQaPoΩ. Sewwieq Tim Punti

01. Lewis Hamilton Mercedes 169

02. Nico Rosberg Mercedes 159

03. Sebastian Vettel Ferrari 120

04. Kimi Räikkönen Ferrari 072

05. Valtteri Bottas Williams 067

06. Felipe Massa Williams 062

07. Daniel Ricciardo Red Bull 036

08. Daniil Kvyat Red Bull 019

09. Nico Hulkenberg Force India 018

10. Romain Grosjean Lotus 017

lil Hinn MiÇ-Çirkwit

rebÓa fl-ewwel kurva

SPORTS kÓ 28|06|2015 39kullhadd.com

FUTBOL INTERNAZZJONALI

Ar©entina fis-semi-finali

Carlos Tevez skurja l-penalty deçisiv hekk kif it-tim tal-Ar©entina g˙eleb lill-Kolombja bil-penalties biex b’hekk it-tim tal-ewwel qata’ passa©© g˙as-semi-finalital-kompetizzjoni tal-Copa America. L-Ar©entina ddominaw il-partita iΩda sabu li l-gowler Kolombjan u ta’ ArsenalDavid Ospina f’forma brillanti hekk kif ça˙˙ad milli jiskurjaw lil Sergio Aguero,Lionel Messi kif ukoll Nicolas Otamendi. Dan fisser li biex dan il-konfrot ikundeçiΩ iΩ-Ωew© timijiet kellhom bilfors jirrikorru g˙al-lotterija tal-penalties. Wara li l-plejer tal-Kolombja Jeison Murillo naqas milli jikkonverti l-penalty tieg˙u,Tevez kien strumentali u tefa’ l-ballun fix-xibka mill-˙dax-il metru biex l-iskor fil-penalties kien dak ta’ 5-4 g˙all-Ar©entina. Issa Ar©entina se jiltaqg˙u kontra r-reb-bie˙a tal-kwarti tal-finali tal-biera˙ bejn il-BraΩil u l-Paragwaj. Din il-partita kienet wa˙da memorabbli g˙al Tevez hekk kif kien l-eroj li skurja l-penalty deçisiv minn fuq il-bank tas-sostituti ftit mumenti wara li b’mod uffiçjaling˙aqad mal-klabb Ar©entin Boca Juniors. Kienet ukoll reb˙a mist˙oqqa g˙all-Ar©entina, li skurjaw biss erba’ gowls fl-a˙˙ar tliet log˙biet tag˙hom f’dan it-tour-nament, urew mumenti tajbin ta’ attakk matul il-log˙ba. Fil-fatt, huma bbaΩaw il-log˙ba tag˙hom fuq attakk wara attakk iΩda sabu lid-difiΩa tal-Kolombja organiz-zata u li g˙al ftit mumenti rnexxilhom jifrustaw lill-avversarji tag˙hom. U meta l-Ar©entina nifdu mid-difiΩa Kolombjana, sabu lil Ospina attent ˙afna tant lil laqa’dak kollu li ©ie g˙al wiççu.

Iç-Çili jew il-Perù fil-finali?

Statistikament iç-Çili u l-Perù huma l-aqwa Ωew© timijiet f’din il-kompetizzjoni ug˙alhekk xejn mhi sorpriΩa li se jkunu qed jiltaqg˙u kontra xulxin fis-semi-finali.IΩ-Ωew© timijiet g˙andhom Ωew© top scorers f’din il-kompetizzjoni li m’huma˙add ˙lief Arturo Vidal taç-Çili u Paolo Guerrero tal-Perù bi tliet gowls kullwie˙ed. Din il-log˙ba se tintlag˙ab fl-Estadio Nacional fil-kapitali taç-Çili Santiago fejn is-sapporters preΩenti mistennija jer©g˙u jispikkaw speçjalment dawk taç-Çili. It-timta’ Jorge Sampaoli g˙adu ©ej minn reb˙a kontroversjali ta’ 1-0 kontra l-Urugwajwara li d-difensur tal-istess tim Gonzalo Jara da˙˙al subg˙ajh fil-warrani tal-attakkant tal-Urugwaj Edinson Cavani. Din l-azzjoni kontroversjali wasslet g˙alsospensjoni meritata tul it-tournament kollu.Min-na˙a l-o˙ra, it-tim tal-Perù waslu f’dan l-istadju tal-kompetizzjoni wara li jins-abu g˙addejjin minn momentum tajjeb hekk kif g˙elbu lill-Bolivja bl-iskor ta’ 3-1.Kien hawnhekk li Guerrero spikka wara li f’din il-log˙ba skurja tliet gowls iΩdagowl fl-a˙˙ar mumenti tal-partita minn Marcelo Martins kien l-unika konsolazzjonig˙all-Bolivja f’din il-log˙ba. Skont diversi previΩonijiet, fuq il-karta, jidher li ç-Çili huma l-favoriti li jirb˙u dinil-log˙ba bi Ωbrixx iΩda jkun ˙aΩin ˙afna li wie˙ed jelimina g˙alkollox lill-Perùminn stadju daqshekk kmieni u dan g˙ax kull log˙ba fiha l-istorja u ˙add ma jista’jg˙id fiç-çert min se jg˙addi speçjalment fl-a˙˙ar faΩijiet ta’ kull tournament.

COPA AMERICA 2015

NEW YORK CITY F’TAÓDIDIET MA’ ANDREAPIRLO

Il-plejer internazzjonali Taljan ta’ Juventus AndreaPirlo jinsab f’ta˙didiet ma’ tim mill-Major LeagueSoccer New York City.Xejn g˙adu mhu çert iΩda jekk Pirlo jiddeçiedi lijag˙mel dan il-pass u eventwalment jiffirma ma’ danil-klabb, huwa jista’ jkun se jiddebutta flimkien ma’Frank Lampard fil-log˙ba tal-MLS kontra Toronto fit-12 ta’ Lulju.

Pirlo fadallu sena o˙ra kuntratt ma’ Juventus iΩdaqal lil dan il-klabb li jixtieq jit˙alla jitlaq. Dan il-plejerta’ 36 sena kien fit-tim li beda fil-finali taç-ChampionsLeague ma’ Juventus fejn dan tilifha bl-iskor ta’ 3-1fis-6 ta’ Ìunju li g˙adda. Fil-karriera tieg˙u, Pirloreba˙ sitt titli tas-Serie A fiΩ-Ωmien li qatta’ ma’Juventus kif ukoll ma’ AC Milan. Apparti minn hekk,reba˙ iç-Champions League darbtejn ma’ AC Milan ureba˙ it-Tazza tad-Dinja mal-Italja fl-2006.

GEOFFREY KONDOGBIA MISTENNI JINGÓAQADMA’ INTER

Il-midfielder FrançiΩ ta’ Monaco, li kien strumentalibiex dan l-ista©un fiç-Champions League g˙elbu lilArsenal fl-Emirates Stadium, Geoffrey Kondogbiahuwa mistenni li jing˙aqad ma’ Inter fil-©ejjieni qrib.

Dawn il-plejer internazzjonali FrançiΩ ta’ 22 senamistenni jag˙mel it-test mediku f’Milan g˙ada wara liΩ-Ωew© klabbs bejniethom qablu fuq somma rrappor-tat li hi dik ta’ ¤35 miljun. Kondogbia, li kien imsem-mi li seta’ jing˙aqad ma’ diversi timijiet fl-Ewropa fos-thom Manchester City u Arsenal, huwa ma˙sub liftiehem kuntratt ta’ 5 snin mat-tim Taljan minn Milan.

Huwa ng˙aqad ma’ Monaco ming˙and it-timSpanjol ta’ Sevilla f’Awwissu tal-2013 u lag˙ab 49log˙ba g˙at-tim FrançiΩ. Dan il-plejer mistenni jkunwie˙ed mill-˙afna plejers ©odda li mistennija jiffir-maw ma’ Inter dan is-sajf hekk kif Inter m’g˙and-homx g˙aΩla ˙lief li jinvestu wara li l-ista©un lig˙adda spiççaw fit-tmien post tas-Serie A.

DUNGA F’APOLOÌIJA WARA KUMMENTI FUQRAZZA TA’ NIES PARTIKOLARI

Il-kowç tal-BraΩil Dunga g˙amel apolo©ija wara liqabbel il-kritika indirizzata lejh fil-Copa Americamal-abbuΩ u l-kummenti razzisti li jesperjenzaw in-nies li ©ejjin mill-kontinent Afrikan.

Dunga kien qed iqabbel il-pressjoni li kien jiffaççjahu meta kien il-captain tal-BraΩil fir-reb˙ tat-Tazzatad-Dinja fl-1994, mal-kritika li rçieva ming˙and il-midja lokali wara li t-tim tieg˙u ma bediex joffriprestazzjonijiet kif mistenni minkejja li waslu sal-kwarti tal-finali tal-Copa America.

Fid-dawl ta’ din il-kritika, Dunga wie©eb li ja˙seb lihu ©ej minn dixxedenza Afrikana g˙ax ji©i kkritikat˙afna. Madankollu, dan il-kowç ta’ 51 sena, ftit wara,g˙amel apolo©ija pubblika g˙al dawk kollha li kienuoffiΩi bil-kummenti tieg˙u. Fi stqarrija mill-Konfederazzjoni tal-Futbol BraΩiljan, Dunga Ωiedjg˙id li l-mod li esprima lilu nnifsu ma jirriflettux is-sentimenti u l-opinjonijiet tieg˙u fuq is-su©©ett.

40 28|06|2015 lokalikÓkullhadd.com

“Xbajna nisimg˙u kliemsabi˙, li mhu jwassal imkien.”Dan huwa l-kumment ©ener-ali li xahar wara l-ie˙or, senawara l-o˙ra smajna miç-çitta-dini u bir-ra©un. Dan g˙ax,g˙al aktar minn g˙axar snin,Malta u l-pajjizi Ewropej fil-Mediterran t˙allewwa˙edhom quddiem il-fenomenu tal-immigrazzjoni.

IΩda issa g˙all-ewwel darbal-Unjoni Ewropea qed turi libdiet tisma’ u tirrispondib’mod reali g˙al din ir-realtà.Dan jo˙ro© minn Ωew©azzjonijiet li l-Unjoni Ewropea˙adet din il-©img˙a.Azzjonijiet li huma r-riΩultattal-impenn u l-˙idma ta’˙afna matul is-snin iΩda fuqkollox sforz tas-sa˙˙a ta’ per-swaΩjoni u l-˙idma politikadiretta tal-Prim Ministru MaltiJoseph Muscat u l-PrimMinsitru Taljan Matteo Renzi.

L-ewwel azzjoni konkreta li˙adet l-Unjoni Ewropea dwarl-immigrazzjoni din il-©img˙akienet id-d˙ul fis-se˙˙ ta’operazzjoni kontra t-traffikartal-bnedmin fil-Mediterran, l-EU Navfor Med. Il-propostag˙al din l-operazzjoni kienetsaret l-ewwel darba wara t-tra©edja li fiha mad-900 ru˙g˙erqu f’temp ta’ ftit jiem fil-Mediterran f’April li g˙adda.Din l-operazzjoni issa sertkun qed tuΩa vapuri u ajru-plani kif ukoll drones u sub-amrine biex tin©abar infor-mazzjoni dwar t-traffikanti tal-bnedmin fil-Mediterran. Danbil-g˙an li tkisser iç-çrieki tat-

traffikar tal-bniedem.G˙alkemm il-pjan ori©inali lijkun hemm azzjoni anke fl-ib˙ra qrib il-Libja, u possibbil-ment anke mal-kosta Libjana,kien iltaqa’ ma’ problemilegali; il-fatt li l-operazzjonixorta ser tinbeda huwa sinjalminni nnifsu li din d-darba l-Ewropa verament tridtag˙mel xi ˙a©a.

Wie˙ed ovvjament irid jarar-riΩultati li ser i©©ib din l-operazzjoni fil-Mediterran. Sejkun hemm min jg˙id lipreΩenza Ewropea ikbar fuqil-ba˙ar ser twassal biex in-numru ta’ immigranti li jip-pruvaw jaqsmu jiΩdiedumhux jonqsu. Madankollu,dak li ©ara dan l-a˙˙ar fil-Mediterran jurina li anke metama kienx hemm preΩenzaqawwija fil-ba˙ar, l-immi-granti xorta qasmu lejn l-Ewropa. L-immigrazzjoni hijarealtà globali u li jidher li setkompli tikber. U g˙alhekk lit-tieni breakthrough ta’ din il-©img˙a huwa daqshekkimportanti.

It-tieni azzjoni li ttie˙detmill-Unjoni Ewropea din il-©img˙a hija l-ftehim dwarrilokazzjoni ta’ 40,000 immi-grant mill-Italja u l-Greçjamal-bqija tal-Ewropa kollha ud-d˙ul fl-Ewropa ta’ 20,000refu©jat ie˙or. F’kaΩ ta’ influssqawi ’l quddiem, il-pajjiΩimembri ser ikunu marbuta lij ie˙du l-immigranti minnMalta awtomatikament. Fil-prattika, dan huwa l-ewwelburden sharing veru li qatt

inkiseb. Dak li pajjiΩna kelluqabel kien biss ftehim volon-tarju, ji©ifieri pajjiΩ jista’ jie˙uimmigranti volontarjament.Kien ftehim nej li ma ˙adimx.

Xorta g˙andna triq iebsaquddiemna g˙ax irridunaççertaw ru˙na li jkunhemm kwoti mandatorji lij id˙lu fis-se˙˙ u li din il-kwistjoni kollha kemm hi fl-intier tag˙ha ti©i indirizzatakif suppost.

It-terroriΩmu: kampanjakontra l-umanità

Dak li rajna jiΩviluppa nhar il-Ìimg˙a li g˙adda fuq in-net-works tal-a˙barijiet internaz-zjonali kien inkwetanti u juribl-aktar mod çar li l-kwistjonitas-sigurtà ma tistax ti©i min-si ja. L-ewwel l-attakk fiFranza fejn ˙addiem f’impjantindustri jali tal-gass fiGrenoble nqatel bl-aktar modmakabru. It-tieni l-attakk fil-Kuwajt li qatel MusulmaniSunni f’moskea waqt il-˙intat-talb, u finalment l-attakkfit-TuneΩija li qatel 27 turist.Forsi dan tal-a˙˙ar kien l-iktar li ˙alla impatt fuq kullwie˙ed u wa˙da minnha.Kien attakk intenzjonat lijixxokkja g˙ax attakka familjif’˙in meta suppost ma kell-hom xejn fuq xiex jinkwetaw.

TerroriΩmu estremist li majaf b’rispett ta’ xejn. Danhuwa li qeg˙din niffaççjawb˙alissa.

It-terroriΩmu huwafenomenu li ma nistg˙ux

nindirizzawh individwalment,xi pajjiΩ jew ie˙or wa˙du. It-terroriΩmu huwa realtà globalili te˙tie© soluzzjoni globali. L-approçç ta’ vjolenza kontavjolenza falla, il-gwerrer tal-Iraq u l-Afganistan Ωgur li matawniex il-paçi dinji ja li˙lomna biha.

U hawnhekk fejn irridunie˙du poΩizzjoni differenti.Filwaqt li rridu nag˙mlu dakkollu li huwa possibbli biexinwaqqfu t-terroristi, irriduna˙dmu biex persuni vulnera-bbli li jistg˙u jkunu radikaliz-zati u jersqu lejn it-terroriΩmujing˙ataw triq o˙ra x’jag˙Ωlu.

Irridu neqirdu l-faqar billinxerrdu l-edukazzjoni u l-moderazzjoni kullimkien, fil-pajjiΩi Ewropej u anke f’pajjiΩibarra l-Ewropa. Ma nistg˙uxnitfg˙u lil kul˙add f’keffawa˙da. Hemm flus li qed jint-bag˙tu f’dawk il-pajjiΩi li l-aktar g˙andhom bΩonng˙ajnuna. Irridu naççertawru˙na li dawk il-flus qed ji©uuΩati bl-a˙jar mod u jaslug˙and min verament g˙andubΩonnhom. Hemm ˙afna u˙afna xog˙ol li l-komunitàinternazzjonali kollha kemmhi tista’ tag˙mel. Li l-politiçi,inkluΩ il-Membri ParlamentariEwropej jistg˙u jag˙mlu, li l-organizzazzjonijiet u kullwie˙ed u wa˙da minna jista’jag˙mel. Irridu nag˙rfu minhu ©enwin u na˙dmu ma’min hu ©enwin biex dan it-terroriΩmu ji©i mwaqqafg˙all- ©id tag˙na u ta’ wlied-na.

l-ewropa bdiet tisma’?

Miriam Dalli

Membru ParlamentariEwropew