Upload
cao-toa
View
219
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
1/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
94
Chng5
O CC I LNG KHNG IN
5.1. Khi nim chung
i lng khng in l nhng i lng vt l nh nhit , p sut, lu lng, nng vt cht, v.v... Cc i lng ny chim a phn trong cc h thng thng tin o
lng v iu khin tng. Thit bo cc i lng khng in c s khi nh
hnh 5-1.
Cc i lng khng in c cc chuyn
i o lng (C) bin i thnh cc i
lng in, sau a vo mch o (M)
tnh ton, gia cng tin tc v a kt qu
ra ch th th hin kt quo (CT).
5.2 o nhit
5.2.1. Khi nim chung
- Phng php chung o nhit l da trn hin tng truyn nhit (nhit
dn, i lu v bc x nhit).
- Cc phng php o nhit c th rt khc nhau tu theo yu cu v k
thut, v di o nhit v c th thc hin bng 2 phng php: o trc tip v o
gin tip.o trc tip l phng php o trong c cc chuyn i nhit in c t
trc tip mi trng cn o. i vi nhit cao thng o bng phng php gin
tip, dng ct ngoi mi trng o v cn gi l phng php khng tip xc.
Bng 5-1 cho bit cc dng c v phng php o nhit vi cc di o khc nhau.
C M CTYX
Hnh 5-1. S khi ca thit bo
C - Chuyn i o lngM-Mch o lng CT- Chth
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
2/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
95
Bng 5-1
Nhit oCNhit k
-270 0 1000 2000 3000 100000
Nhit in tr
- Platin
- Niken
- ng
- Bn dn
Cp nhit in
- Vt liu qu
- Vt liu thng
Ha quang k
- Bc x
- Mu sc
- Cng sng
5.2.2. o nhit bng phng php trc tip
1) Nhit kcp nhit ngu
a, Nhc li nguyn l
Phng php o nhit bng cp nhit ngu l phng php c s dng
rng ri v thun li. Cu to ca nhit k nhit ngu nh hnh 5-2 gm hai thanh kim
loi khc nhau a, b c hn vi nhau ti mt u l u lm vic t1. Hai u cn
li t0 l u t do.
Khi nhit u t1 khc vi nhit u t0 chng tonn mt sc in ng:
Eab(t1, t0) = Eab(t1) - Eab(t0) (5-1)
Nu gi cho nhit t0 khng thay i v t1 ph
thuc vo mi trng o nhit th ta c:
Eab(t1, t0) = Eab(t1) - C = f(t1) (5-2)
C - hng s
toto
t1
a b
Hnh 5-2. S nhit knhit ngu
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
3/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
96
Sc in ng Eab ph thuc vo nhit t1 v nhit t0 cng nh ph thuc
vo vt liu ch to cc thanh kim loi a v b.
Bng 5-2 cho bit mt s cp nhit in thng dng.
Bng 5-2: Thng sca mt scp nhit in thng dng
Cp nhitDi nhit
lm vic
Sc in ng
(mV) chnh xc
ng/Constantan
= 1,63 mm-270 370 -6,25 19
(-40oC 100oC) 0,8%
(100oC 350oC) 0,75%
Cromel/Alumeo
= 3,25 mm
-270 1250 -5,35 50,63(0oC 400oC) 3oC
(400o
C 800o
C) 0,75%Cromel/Constantan
= 3,25 mm-276 870 -9,8 66,4
(0oC 400oC) 3oC
(400oC 870oC) 0,75%
Platin-Rodi (10%)
/Platin
= 0,51 mm
-50 1500 -0,23 15,5(0oC 400oC) 2,5%
(600oC 1500oC) 0,4%
Platin-Rodi/Platin-Rodi (30/6)
= 0,51 mm
0 1700 0 12,42 (870oC 1700oC) 0,5%
b, Gii thiu cp nhit trong thc t
- Trong thc t cc cp nhit ngu c ch to thnh mt thit b c cu to
nh hnh 5-3. Trong cc dy kim loi c lng vo ng s cch in, bn ngoi l
v thp khng r v chu c nhit cao. u dy ra c ni vo hp u ni.
Mch o ca nhit k nhit ngu l mt milivonmet nh hnh 5-4.
- in trng dy c qui nh l 5, khi in trng dy c gi tr nh
hn 5 ngi ta dng in tr iu chnh R/c b vo in trng dy. Trong
qu trnh o nhit bng cp nhit ngu thng gp nhng nguyn nhn gy nn sai
s l:
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
4/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
97
Hnh 5-3.Cu to ca cp nhit ngu
1- Dy kim loi 2- ng scch in 3-u hn 4- V thp 5-u ni ra
Rd - in trng dy R/c - in triu chnh
- in trmch o thay i khi nhit mi trng thay i. T hnh 5-4 ta
thy in p o c trn milivonmet c tnh
UMN = I.RV (5-3) \
Vi RV - in trca milivonmet
Hnh 5-4. Mch o ca cp nhit ngu vi chth
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
5/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
98
Hnh 5-5. S
mch
o c
a c
p nhi
t
ngu c thit bb nhit
M I =VABc/dd
t
RRR2R
E
+++(5-4)
RAB - in trcp nhit
T (5-4) v (5-3) ta c:
UMN = VVABd/cd
t RRRR2R
E.
+++(5-5)
UMN = VVmd
t RRR
E.
+(5-6)
Ta cng c
UMN =
V
md
t
RR1
E
+(5-7)
Vi Rmd = 2Rd + R/c + RAB - in trmch o
Mt khc ta c: UMN = IRV = Et - IRm (5-8)
in p UMN lun nh hn sc in ng Et do c in p ri trn in tr
mch o. T cng thc (5-7) ta thy rng mun cho sai s php o gim th RV cng
ln cng tt. Thng thng in tr ca milivonmet ln hn (40 50) ln in tr
mch o v sai s ch yu do in trca milivonmet thay i.- B nhitu tdo: nhit u t do (to) c duy tr nhit chun
0oC nhng trong thc t nhit mi trng (to) thng khc vi nhit u t do
(to) do sc in ng Eto c thng nh hn
sc in ng Et chun. Khc phc sai
s trn ngi ta thc hin n nh nhit
u t do bng phng php gi
nhit u t do vng nc ang
tan hoc dng thit b b nhit u
t do nh hnh 5-5.
Thit b b l mt mch cu gm
c cc in tr, R1, R2, R3 lm bng
Maganin, RT l in trng. Cu c
hiu chnh cn bng nhit
chun to = 0oC. Khi nhit mi
trng khc vi nhit chun in tr
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
6/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
99
RT thay i lm cho mch cu mt cn bng. Ti hai im cd sut hin in p Ucd.
in p ny b vo sc in ng nhit b thay i khi to to v ta c:
EAB(t1, to) = EAB(t1, to) + Ucd (5-9)
2) Nhit knhit in tr
a, Nhc li nguyn l
Nhit k nhit in tr l nhit k s dng chuyn i nhit in tr. Chuyn
i nhit in tr l mt thit b bin i nhit thnh s thay i thng sin tr
R: RT = f(t) (t - nhit ).
Nhit in trc phn thnh: nhit in trkim loi v nhit in trbn
dn.
b, Gii thiu nhit knhitin trtrong thc t
Nhit in trkim loi
Nhit k kim loi c ch to di dng dy kim loi hc mng mng kim loi
c in trsut thay i theo nhit . Cc nhit in trkim loi thng lm bng
platin, Niken v ng. Chng c ch to theo hai dng: qun dy trn li cch in
hoc t vo mt ng thp khng g, chu c nhit cao v c cch in bng
cc ng s (hnh 5-6).
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
7/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
100
Hnh 5-6
a) Nhitin trdy qun1- Dy nhit in tr
2- ng s cch in
3- Bt xit nhm
4- V bc
b) Nhitin trcng nghip
1- Dy nhit in tr
2- ng thp bo v
3-
4- Hp u ra
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
8/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
101
Quan h gia nhit v in trc biu din bng biu thc:
RT = R0(1 + t) (5-10)
R0 - in trnhit chun
- h s nhit ; t- nhit mi trng- i vi ng: cu = 4,3.10
-3 (1/oC)
- i vi niken: Ni = 5.10-3 (1/oC)
- i vi Platin: pt = 4,3.10-3 (1/oC)
Di nhit s dng:
- T -195oC 260oC i vi Ni
- T -260oC 1400oC i vi Pt
- T -50o
C 200o
C i vi CuHnh 5-7 l mt nhit k b mt dng o nhit trn
b mt vt rn. Vt liu s dng l Ni, Fe - Ni hoc Pt. Chiu dy
cvi m v c din tch c1cm2.
Nhit in trbn dn
l in trch to t hn hp cc oxit bn dn a tinh th
nh: MgO; MgAl2O4; Mn2O3; Co2O3; NiO; ZnTiO4. Cc bt oxit
ny c trn vi nhau theo mt t l thch hp, sau nn nh
dng v thiu kt nhit 1000oC. Cc nhit in trc ch to vi hnh dng
khc nhau (a, hnh tr, vng, v.v...) nh hnh 5-8.
c tnh quan trng ca loi in trny l c nhy nhit rt cao, gp hng
chc ln nhit in trkim loi v chia thnh 2 loi.
- Nhit in trc h s nhit dng.
- Nhit in trc h s nhit m.
Di nhit lm vic c th thay i t vi tuyt i (oK) n 300oC.
Quan h gia in trv nhit c tnh theo biu thc:
RT = R0exp
oT
1
T
1B
R0 l in trnhit tuyt i T0B l h s nm trong khong 3000 5000K
Hnh 5-7
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
9/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
102
Hnh 5-9.Mch o nhit in tr
Hnh 5-8. Nhit in trbn dn
nhy nhit c dng: R = -B/T2 (5-12)
c, mch o
- Mch o s dng vi cc nhit in tr thng l cc mch cu kt hp vi
cc mch khuch i tng nhy ca thit b. Hnh 5-9 l s ca mch o
thng dng trong cng nghip.
- trnh sai s do nhit mi trng thay i lm cho in trng dythay i khi o ngi ta thng s dng mch cu 3 dy. Hnh 5-10 l nguyn
l mch cu khng cn bng, ch th
lgmmt tin, trong R1, R2, R3,
RT l cc in tr ca mch cu (RT-
nhit in tr).
R0, R0 - in trca lgmmt
R4 - in trb nhit ;
Rd - in trng dy.
Mch cu c iu chnh cn
bng nhit chun (t0). Khi o RT
thay i theo nhit mi trng v cu
mt cn bng. Ch th lgmmt c khc theo nhit . S trn c kh nng
loi trc sai s khi in p ngun cung cp thay i.
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
10/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
103
5.3. Cc phng php o lc, ng sut v p sut
5.3.1. Khi nim chung
- Qu trnh o lc, ng sut v p sut chim mt lng tng i ln trong cc
x nghip c h thng o v iu khin tng cng nh trong qu trnh nghin cu
cl tnh ca cc vt chu lc trong ch to my.
- Phm vi o lc rt rng t 10-12N 108N. Lc c th l nhng i lng
khng i (lc tnh) n nhng lc c tc bin thin nhanh (lc ng). Thng lc
c chia thnh nhng gii o khc nhau, mi gii o c th s dng cc phng php
v thit b khc nhau.
- i vi p sut, gii o t 0 1010N/m2. Ngng nhy ca thit bo t 0,1
0,01 N/m2
. Cc dng co p sut c chia thnh nhiu di o khc nhau. o ngsut ca cc loi vt liu thng nm trong khong o 0 150.107 N/m2 .Mc ch l
xc nh sc bn ca vt liu.
Phng php o lc, ng sut v p sut c th thc hin theo hai cch: o trc
tip v o gin tip.
+ Phng php o trc tip: l phng php s dng cc chuyn i c i
lng vo tng ng vi lc, ng sut cn o. i lng ra c bin i thnh cc
Hnh 5-10. S mch o vi chthlgmmt
a)o trc tip b) Dng mch cu
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
11/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
104
tn hiu in. Mch o v ch th cho kt quo khng thng qua h dn truyn trung
gian.
+ Phng php o gin tip: trong s dng cc phn tn hi, cc h dn
truyn, bin lc, t suy ra i lng cn o.Cc phng php trn c s dng rng ri. S dng phng php no l tu
thuc yu cu v nhim v thc hin chng.
o lc, ng sut v p sut phn ln c tha v php o l hocl
lv:
El
l =
; Trong :
l - chiu di ca i tng o
l - bin thin theo chiu di - ng sut cca vt liu
E - mun n hi.
Mch o thng l mch cu, kt hp vi cc tng khuch i v chnh lu. Ch
th l cc dng co cin, t ghi, in t v cc dng c s.
5.3.2. Cc phng php v dng co lc
1.o lc bng phng php o trc tip
a,Lc kkiu p in
Chuyn i p in c dng rng ri l thch anh. Tinh th thch anh c
ct thnh tng phin c rng Y v chiu dy X (hnh 5-11).
Khi tc ng 1 lc vo trc X, in tch xut hin c tnh theo biu thc:
q = d1Fx d1 - h s p in (5-13)
Nu tc ng lc theo trc Y ta c:
q = - d1(Y/X).Fy (5-14)
Y, X - kch thc ca chuyn i.
Thch anh c: - Hng sin mi = 39,8.10-12 F/m.- H s p in d1 = 2,1.10
-12 C/N.
- ng sut cho php = 70 10 N/mm2
- in trsut = 1012m
- Mdun n hi E = 80.109 m.m-2
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
12/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
105
- Hnh 5-12 trnh by cu to ca lc k p in thch anh. Trong phin
thch anh hnh ch nht c mt cnh c ct song song vi trc X, b mt c ct
vi gc 35o so vi trc Z (hnh 5-12a). S khi ca chuyn i nh hnh 5-12b,
trong khuch i c phn hi dng. Tinh th thch anh dao ng vi tn s cbn
fo v lch tn sf khi chu lc F.
Hnh 5-12. p in thch anh
f = FD
nkf2o (5-15)
F- lc tc ng; k - hng sD- kch thc chuyn i; n- h s
tng nhy, chuyn i c thc ghp bng nhiu phin song song vi
nhau.
Hnh 5-11. Chuyn i pin
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
13/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
106
b,Lc kin trlc cng (in trtenx)
in trlc cng l loi chuyn i m nguyn l lm vic da trn s thay i
in trkhi b bin dng. Cc vt liu c tnh cht trn l mt s kim loi hoc bndn. Vi cc vt liu kim loi thng l constantan, nichrome, Platin - Vonfram.
Quan h gia bin dng v s thay i in trc biu din bng biu thc:
l
lK
R
R =
(5-16)
K - h s ph thuc vo vt liu v hnh dng ca chuyn i
K = 2,1 i vi constantan
K = 2,5 vi NichromeK = 4,1 vi Platin - Vonfram
Hnh 5-13 l cu to ca chuyn i in tr lc cng dy mnh. Dy in tr
c ng knh = 0,02 0,03 mm c un thnh hnh rng lc c chiu di tc
dng lo = 8 15 mm, rng ao = 3 10mm. in tr thay i trong khong 10 -
150.
- Vi bn dn thng l silic n tinh th
phan tp c ct thnh tng ming nh hnh 5-14,
chiu di l = 0,1mm n vi milimet, chiu dy c10-2mm
Hnh 5-15 l mch o s dng in trlc cng loi dy mnh trong thanh n
hi o lc c dn hai in tri xng. Khi c lc tc dng, thanh n hi b bin
dng lm cho cc in trb bin dng theo v in trca chng b thay i. Cc in
Hnh 5-13.Chuyn i in trlc cngdy mnh
1- Tm giy mng; 2- Dy in tr;
3- Dy dn; 4-u ct
Hnh 5-14.Chuyn i in trlc cng
Dng ct
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
14/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
107
trny c mc trn mch cu hai nhnh hot ng . in p ra ca cu t l vi lc
tc ng. Gii hn o ca thit b trn vi lc tc ng t 103 104N. Sai s c tht
ti 0,2 0,5%.
Trong :R0 - in trcnh; R/c - in trcn bng v bin
R1 + R, R2 - R : in trlc cng.
Rc, C - in trv in dung cn bng pha.
1 - Khuch i; 2- Chnh lu (Mch o)
2.o lc bng phng php gin tip- Cc chuyn i s dng o lc theo phng php gin tip l cc loi
chuyn i in cm, h cm, in dung, in tr, v.v...
- Di tc ng ca lc o cc phn ng ca cc chuyn i b di chuyn v
bin thnh tn hiu in, sau ta o tn hiu in xc nh lc.
Hnh 5-16 v s cu trc ca lc k ch th s s dng chuyn i in cm.
Hnh 5-15. Mch o lc dngchuyn i lc cng
Hnh 5-16. S cu trc ca lc kch
ths
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
15/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
108
Hnh 5-17. Chuyn i in cmmc vi sai
1- Mch t;
2- Li thp phn ng;3- Cun dy in cm
My pht tn s (MFTS1 v MFTS2) l loi my pht LC trong hai chuyn
i in cm L1 v L2c mc theo kiu vi sai
hnh 5-17. Khi cha c
lc tc ng ln li thp phn ng 2 ca chuyni in cm ca chng bng nhau L1 = L2 v 2
my pht tn su pht cng tn s 40 kHz. Khi
c lc tc ng ln phn ng 2 khe hkhng kh
1 v 2 ca chuyn i 1 v 2 thay i do in
cm ca cun dy L1 khc vi in cm L2.
My php tn s ph thuc vo in cm
L m L1 v L2 khc nhau nn tn s pht ca
MFTS1 khc vi MFTS2. (V d: MFTS pht tn
s 35kHz, MFTS2 l 45 kHz). Chng c a vo biu ch tn s (C). Tn s ra
sau biu ch l tn s tng 80 kHz v tn s hiu 10 kHz. Tn s 10 kHz l tn s
phn nh lc o c a qua b lc v b nhn. B nhn tn tng tn s vi mc
ch lm gim sai s trong qu trnh o, tn s nhn c a vo b to xung v b
m ch th kt quo.
Di o ca thit b trn l 20 kN. nhy 1000 Hz/N. Sai s phi tuyn 0,3%, sai s
tr 0,03%.5.3.3. o ng sut v bin dng
o ng sut v o bin dng thc t l mt, l o l hay l/l. o ng sut v
bin dng c th dng cc chuyn i khc nhau, thng thng dng chuyn i in
trlc cng.
S bin dng ca chi tit v ng sut c tnh theo biu thc:
l = kR
(5-17)
Vi: l = l
l; R = R
R
= E1 = E kR
(5-18)
Trong : k - h s; E - mun n hi v bin dng.
Hnh 5-18 l s mch o ng sut v bin dng ca mt dm chu lc v
phng php dn cc chuyn i. Khi i tng o, khng c nhng bin dng nh
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
16/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
109
nhau v ngc du nhau, hiu chnh sai s nhit c th dn mt chuyn i ln
i tng o, cn chuyn i kia dn ln mt mu cng loi, mu ny t trong cng
iu kin nhit hnh 5-18a.
Trng hp khi o bin dng nh hnh 5-18b ta dn mt chuyn i pha trn
dm cn chuyn i kia dn pha di. Khi c lc tc dng chuyn i pha trn chu
lc ko, chuyn i di chu lc nn. Khi cu mt cn bng in p ra c tr s ln
hn khi mch cu ch c mt chuyn i bin dng v c kh nng loi trc sai s
do nhit mi trng gy nn.
5.3.4. Cc phng php o p sut1. Khi nim v p sut
p sut l t s gia lc tc dng vung gc ln mt mt vi din tch ca n.
p sut l mt i lng cbn xc nh trng thi nhit ng hc ca cc cht. S
vn hnh ca cc qu trnh cng ngh, tnh trng cc thit b cng ngh v ch vn
hnh ca chng c xc nh bng p sut.
n v p sut l Pascal (Pa) (Pa = N/m2)
Di o p sut t 10-12 1011 Pa.
Hnh 5-18. S mch o bin dng v ng sut dng chuyn i in trlc
cng
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
17/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
110
Hnh 5-19.p kp in
Cc dng co p sut c phn loi theo p sut cn o v nguyn l tc
dng:
- p ko p sut d.
- Kh p ko p sut kh quyn.- p k tuyt i o p sut tnh t 0 tuyt i.
- Chn khng k.
Theo nguyn l lm vic c th phn thnh: o trc tip v o gin tip.
Sau y l mt s dng co p sut c s dng rng ri trong cc qu trnh
cng ngh:
2. o p sut bng phng php trc tip: p kin
Hnh 5-19 l s nguyn l ca p k p in. Di tc dng ca p sut P
mng n hi 4 to nn mt lc nn ln p in thch anh 2 c ng knh 5mm, b
dy 1mm. in tch q xut hin in cc 1 c a vo b khuch i in t 5 c
tng trvo c1013. Quan h gia in tch q v p sut P l:
q = kFP (5-19)
vi F - in tch hu ch ca
mng; k- h s.
gim qun tnh ca thit b ngi ta
gim th tch ca bung 3. V tn s dao ngring ca h thng mng chuyn i khong
hng chc kHz nn c c tnh ng hc cao
v c s dng rng ri o v kim tra p
sut trong h thng c dng chy nhanh. Gii
hn o ca thit b trong khong 2,5 100
MPa. Cp chnh xc 1,5 2.
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
18/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
111
Hnh 5-20.p khcm vi sai
3. o p sut bng phng php gin tip
l cc thit b di tc dng ca p sut, nhcc khu dn ng p sut bin
thnh di chuyn, cc chuyn i o di chuyn s xc nh c p sut cn o. Cc
phn t dn ng c th l l xo ng, ng xiphng v mng n hi hoc mng do.Hnh 5-20 l s nguyn l ca p k h cm vi sai hay cn gi l p k bin p vi
sai. Thit b gm c khu dn ng 1 l mt l xo ng kim loi c un cong, mt
u gi c nh cn u kia t do.
Chuyn i 2 l mt bin p vi sai vi cun
dy s cp 7 v hai cun th cp 4 v 5.
Gia cc cun dy t li thp 6 gn vi
u t do ca l xo ng. Cun dy 4 v 5
u ngc chiu nhau. u ra ca cn th
cp c ni vi in trR1 v R2 thay
i gii hn o trong khong 25%. Khi c
dng in I1 chy qua cun scp s to ra
mt t thng mc vng qua 2 cun dy th
cp 4 v 5 lm sut hin cc sc in ng
cm ng e1, e2. ln ca chng ph thuc
vo h cm M1 v M2 gia cun scp v cc cun th cp v ta c:e1 = 2fI1M1 ; e2 = 2fI1M2 (5-20)
Do hai cun th cp u ngc chiu nhau nn:
E = e1 - e2 = 2fl1(M1 - M2) = 2fMI1 (5-21)
Vi R1 v R2 l cc in trcnh, in p ra c tnh:
Ura = 2fI1Mra (5-22)
Mra l gi tr h cm ph thuc vo di chuyn X ca li thp 6:
Mra = Mmax maxXX
(5-23)
Mmax l gi tr h cm ln nht ca chuyn i khi li thp di chuyn ln nht
Xmax. Thay (5-23) vo (5-22) ta c:
Ura = XX
MpfI2
max
max1 (5-24)
Chiu di ton phn ca li t 1,6 4 mm. in p ra ca thit b thay i t
-1V 1V tu theo s thay i pha ca tn hiu, tng ng vi s thay i h
cm M ca chuyn i t -10 10 mH.
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
19/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
112
Ngoi ra, o p sut ta c th s dng p k kiu in trlc cng (cn gi
l in tr tenzo). Hnh 5-21 l s thit bo p sut kiu in tr lc cng. Cc
mun tenzo l mt mng mng kim loi 4 trn c gn bn in trtenzo silic, to
thnh mch cu khng cn bng. Mun tenzo gn trn 2 chia mi trng o thnhhai phn nhhai mng kim loi 1 v 3. Hiu s p sut o P = P1 - P2 tc dng ln cc
tenzo qua mng n hi v cht lng gia hai phn mi trng lm cho tenzo bin
dng. Tn hiu ra ca mch cu c ly ra tin cc 5 v ni vi khuch i 6.
Cung cp cho mch cu l b ngun 7. Tn hiu ra c chun ha vi dng in t 4
20 mA.
Vi thit b trn c tho c p sut d t 0 103 kPa n 0 60 MPa, p
sut chn khng 10 0 kPa, p sut tuyt i t 0 2,5 kPa hoc 0 2,5 MPa.
Cp chnh xc t c n 0,6; 2,0; 1,5. Thi gian tn hiu ra xc lp khi c s
thay i p sut t 0,5 2,5 giy.
Hnh 5-21.p kdng chuyn i tenzo
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
20/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
113
5.4. o lu lng v mc cht lng
5.4.1. Khi nim chung
Lu lng c phn thnh lu lng trung bnh v lu lng tc thi.
Lu lng trung bnh c tnh:Qtb = V(t2 - t1) (5-25)
Trong V - Th tch vt cht
t2 - t1 l thi gian o.
Lu lng tc thi c tnh theo cng thc:
Q = dV/dt (5-26)
Thit bo lu lng c gi l lu lng k.
T cc cng thc trn, ta c th suy ra:
V = 2
1
t
t
Qdt v m = 2
1
t
t
Gdt (5-27)
m - khi lng vt cht
G - lu lng khi tc thi: G = dm/dt
5.4.2. Cc thit bo lu lng v lu tc
1. Lu lng kcnh qut
Nguyn l lm vic ca lu lng k cnh qut da trn s vng quay ca
tuabin trong mt n v thi gian t l vi tc dng chy.
n = k.v (5-28)
k - h s t l
k = 2rFcotg (r - bn knh trung bnh ca cnh tuabin; - gc lch gia
cnh v trc tuabin)
v - tc dng chy qua tit din F ca ng dn.
Lu lng th tch qua cnh qut c tnh bng:Q = v.F (5-29)
T phng trnh (5-28) v (5-29) ta c:
n = F
Q.k(5-30)
Hnh 5-22 l s ca mt lu lng k cnh qut. Trong cnh qut 1 ging
nh cnh tuabin, quay trn gi 2 c gn vo tm 3 trong ng dn. 4 c
tc dng hn ch di chuyn ca cnh qut. Trc cnh qut lm bng vt liu khng
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
21/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
114
Hnh 5-23. S cu to lulng ktin
dn t trong gn li thp 5 bng vt liu dn t. Bn ngoi ng t nam chm vnh
cu 6 trn n qun dy cm ng 7.
Khi cnh qut quay, t thng ca nam chm s tng ln khi li 5 nm dc trc
ca nam chm v gim i khi li thp 5 nm vung gc vi n.
Khi t thng mc vng trong cun dy cm ng thay i s xut hin mt sc
in ng cm ng E = -Wdt
d. Mi vng quay t thng tng gim hai ln v tn s
cm ng f trong cun dy cng tng gp 2 ln s vng quay ca tuabin.
o tc vng quay bng mt tn s k c th xc nh c lu lng cn o.
Vi phng php trn sai st c t 1 0,3%, phm vi o 0,3 m3/h 36000 m3/h
vi cht kh v 0,01 m3/h 14000 m3/h vi cht lng.
2. Lu lng ktin
Nguyn l hot ng ca lu lng k tin
da trn nh lut cm ng in t. Khi c dy dn
chuyn ng trong t trng, trong dy dn cm ng
mt sc in ng t l vi tc di chuyn ca dydn. Nu ta dng mt cht lng dn in chy qua
gia hai cc ca mt nam chm, sc in ng sinh
ra trong cht lng s t l vi tc dng chy hay t
l vi lu lng cn o.
Hnh 5-22. S cu to lu lng kcnh qut
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
22/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
115
Hnh 5-23 l s ca lu lng k tin. ng dn dung dch 1 c ch to bng
vt liu khng dn t c cht lng dn in chy qua. T trng bin thin do nam
chm in 2 to nn xuyn qua dng cht lng cm ng mt sc in ng v c
ly ra trn hai in cc 3 v 4 a vo thit bo (TB). ln ca sc in ng c tnh:
E = kBdv (5-31)
Trong : k - h s; - tn s gc ca t thng do nam chm to ra.
B - cm ng t; d - ng knh trong ca ng.
v - tc trung bnh ca cht lng.
Sc in ng biu din qua lu lng:
E = dk4 BQ (5-33)
vi Q =4
dv 2l lu lng dng chy
Lu lng k trn c u im l khng c qun tnh do c th o lu lng
bin thin theo thi gian. Ch th ca dng c khng ph thuc vo thng s vt l ca
cht lng (p sut, nhit , mt , nht) v khng ph thuc vo sc cn phi
vi dng chy. Thit b cho php o lu lng trong phm vi rng t 1 2500 m3/gi
cho cc ng dn c ng knh t 10 1000 mm vi tc chuyn ng t 0,5 - 10
m/s. Cp chnh xc t c t 1 2,5.
5.4.3. o mc
1)o mc bng phng php o p sut thu tnh
Thc cht ca phng php l o p sut thu tnh P ca ct cht lng c
cao h v t trng khng i.
P = gh (5-34)
o p sut thu tnh c th thc hin theo hai cch:+ p kt mc thp nht ca cht lng.
+ p k vi sai vi mt pha t mc thp nht ca cht lng v pha kia ni
vi phn cha khng kh pha trn mc cht lng.
Hnh 5-24a l so mc bng p k. p sut o c t p k lin quan n
chiu cao h ca mc: P = gh.
Hnh 5-24b l so mc bng p k vi sai trong cc b h. p k vi sai 1
c ni qua ng y 2 ni vi b cha v bnh so snh 3. Bnh cn bng 3 dng b
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
23/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
116
Hnh 5-24.o mc bng phng php op sut thu tnh
a)o mc bng p kb)o mc bng p kvi sai trong bhc)o mc bng p kvi sai vi bc p sut
p sut tnh to ra do ct cht lng hl trong ng y. Trong qu trnh o bnh cn bng
gi khng i van 4 dng duy tr mc khng i trong bnh 3. Khi trng lng
ring khng i vi h1 = h2 ta c gim p sut o c bng p k vi sai l:
P = gh (5-35)
Khi o mc trong cc thit b chu p sut ta s dng s hnh 5-24c. Bnh
cn bng 3 t tng ng vi mc cao nht v ni vo thit b. p sut tnh P c
a vo c hai ng dn v gim p sut c tnh nh sau:
P = ghmax - Lgh
Khi h = 0, P = Pmax, khi h = hmax th P = 0
2.o mc bng in dung
Hnh 5-25 l s thit bo mc bng chuyn i in dung, trong chuyn
i in dung 1 l thanh kim loi thng, ph lp chng n mn ha hc t gia thng
kim loi ng cht lng 2. Khi thng rng, in dung ca thng l 8pF, lc y cht
lng in dung tng ln n 30pF. Chuyn i in dung c mc vo mt nhnh ca
mch cu khng cn bng (MC), nhnh th hai gm t C1 c in dung 8pF v t C2
mc song song vi C1 c in dung 22pF qua kha K. Hai nhnh khc ca mch cu l
cc cun dy th cp ca my bin p. Cu c cung cp bng mt my pht cao tn
(MF) c tn s 1 10 MHz. in p ra ca mch cu c chnh lu qua b chnh
lu.
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
24/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
117
iu chnh cho ch th c gi tr cc i thc hin bng cch ng kha K v
iu chnh in trR/c. Ch th c th l mt miliampemt, in th k tng hoc
dng c s. Thit b c tho c mc nhit 100oC v p sut ca bnh t 0
106 N/m2. Sai s ca thit bt c tuyn tnh trong khong o ln, gii o t
mm 5m.
5.5. o vn tc v gia tc5.5.1. o tc quay
1. My pht tc
My pht tc l dng co tc quay ca ng c. l cc my pht in
mt chiu v xoay chiu, trc quay ca my pht c ni vi trc quay ca ng c.
Khi ng cquay my pht pht in mt chiu to ra sc in ng t l vi tc
quay.
Trong my pht tc xoay chiu, quan h gia sc in ng v tc quay
ging my pht in mt chiu nhng in p ra l in p xoay chiu c tn s t lvi tc quay:
f =an
60(5-36)
Trong : a - si cc; n - tc quay; f - tn s.
o in p U hoc tn s f c th xc nh c tc . Do chnh xc thp
v cu to phc tp nn phng php ny c s dng khng nhiu.
Hnh 5-25.S thit bo mc dng chuyn i in dung
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
25/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
118
2.o tc bng phng php m xung
Nguyn l lm vic ca phng php l bin tc quay ca i tng o
thnh cc xung. Tn s xung ph thuc vo tc quay ca i tng, o tn s ta c
th xc nh c tc quay.Hnh 5-28 l s thit bo tc quay bng chuyn i cm ng. B bin
i tc - tn s gm c bnh rng 1, cun dy cm ng 2. l phn t nhy vi s
lng rng l p = 1; 6; 60; 180; 200; 250 v 600 c tn s thp nht l 10 Hz.
Khi bnh rng quay, phn t nhy to thnh cc xung.
Tn s ln nht c th nhn c khi o l
fmax =
60
n.p max(5-37)
Trong s rng khng nh hn
p = 600/nmin.
Vi: nmax - tc quay ln nht
nmin - tc quay nh nht
Theo s nh hnh 5-28 vi P = 60, thi gian o l 1 giy thit b c th ch
th trc tip tn s quay thnh tc . Ch th l dng c s trong cc xung tn s tphn t nhy c a qua b khuch i vo thit b tnh v a ra ch th s. Sai s
ca bm l 1 xung.
5.5.2. o gia tc v bin rung (chn ng)
Cc dng co chn ng c gi l chn ng k, o gia tc gi l gia tc
k.
1.Chn ng kkiu cm ng
Hnh 5-29 l s cu to ca chn ng k cm ng. Thit b gm c gi
bng kim loi khng dn t 1 gn ln i tng o. Trn gi c thanh dao ng 2,
nam chm 3 v l xo 4 to thnh khi qun tnh. Bnh thng, di tc dng ca trng
lng, khi qun tnh v lc y ca l xo trng thi cn bng, cun dy cm ng 5
t gia khe hkhng kh ca nam chm ng yn.
Hnh 5-28. S thit bo tc dng
chuyn i cm ng
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
26/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Bin son: PGS.TS. Nguyn Hu Cng Khoa in t -i hc K thut CNVersion1 - Thng 8 nm 2009
119
Hnh5-30.S gia tc kcon lc
Khi c chn ng, nam chm v cun dy di chuyn tng i vi nhau lmcho t thng mc vng qua cun dy thay i, to ra sc in ng cm ng. Sc in
ng ny t l vi bin rung v c a vo khuch i v ch th. Sc in ng
cm ng c th b nhiu do t trng bn ngoi, kh nhiu ngi ta qun thm
cun dy b 6 c s vng bng cun dy 5 nhng c u vi chiu ngc li. Sc
in ng do nhiu sinh ra trong cun dy 5 v 6 s kh ln nhau v u ra ch cn li
sc in ng do cun dy cm ng 5 to ra khi di chuyn trong khe hkhng kh.
Nhb vi phn v tch phn, thit b c tho c rung vi bin X, tc X
v gia tc X .
2. Gia tc k
o gia tc khng thay i ngi ta s dng gia
tc k con lc. Hnh 5-30 l s nguyn l ca gia tc k
con lc vi chuyn i in dung. Di tc dng ca gia
tc, con lc c chiu di l v khi qun tnh m b lch i
mt gc , bn cc gia ca chuyn i in dung mc
kiu vi sai di chuyn mt khong do in dung cahai tin c gi tr khc nhau. Mch cu (gm hai na
cun dy th cp ca bin p v hai tin C1, C2) mt
cn bng. in p ra ca mch cu t lc vi gia tc o.
Gia tc k con lc dng o gia tc nh hn 0,1g (g - gia
tc trng trng). Vi gia tc ln hn, gc lch qu ln
gy sai s do phi tuyn.
Hnh 5-29.Chn ng kcm ng
7/31/2019 Ky Thuat Do Luong Ch5
27/27
Gio trnh: kthuto lng 1 Dnh cho sinh vin nhm ngnh k thut
Ti liu tham kho