1

KK YYuu//cc SSaann MMcc nnhh CChhiiXXuuâânn CCaannhh DDnn 22001100

Ch Nhim: Jimmy DieuCh Bút: Võ Vn Quang

C Vn: Giáo S Hiu Trng Lý Di Giáo S Phm Quân Hng Giáo S Nguyn Trí Thành

Trang Bìa: Ha S Trn Xuân Lc

Tác Gi óng Góp: Giáo S Hiu Trng Lý Di Giáo S Nguyn Phc Hu Giáo S Phm Quân Hng

Giáo S V Ngc Ngon Minh Tun (Bùi Anh Tun)

Jimmy Dieu MFox (Gia Thành) Lâm Kim Chung

Lê Th Phơng Mai M Uyên

Nguyên Dung Ngc N (Nguyn Nh Hin)

Nguyn Quc Khánh Nguyn Th Khánh Minh

Nguyn Vn By Nhan Thy Tiên

Nhc Thu Quách Xuân Sơn Tng Ngc Hng

Trn M HuTrnh Dzng Vn M Lan

Võ Mnh Hùng _____________________________________________________________________________________________________________________

Ban T Chc Xuân Canh Dn 2010 Trng Ban T Chc: Jimmy Dieu

Phó Ban T Chc: Phan Ngc ThànhTrng Ban Vn Ngh: Nhc S Minh Tun (Bùi Anh Tun)

Trng Ban Tip Tân: Ngc N (Nguyn Nh Hin)Phó Ban Tip Tân I: ng Hu Hoa

Phó Ban Tip Tân II: Quách Xuân SơnTrng Ban Âm Thanh & Video: Trn Phc Hu

MC: Nguyn Hng Dim Phúc, Nguyn Hoànng Yn, Minh Tun, Phan Ngc Thànhm Thc: Ch Quách Xuân Sơn

XXXXuaânSangSangSangSangHaïnhHaïnhHaïnhHaïnhPhuùcPhuùcPhuùcPhuùcBìnhBìnhBìnhBìnhYeânYeânYeânYeânTôùiTôùiTôùiTôùi

TeátTeátTeátTeátÑeánÑeánÑeánÑeánVinhVinhVinhVinhHoaHoaHoaHoa

PhöôùcPhöôùcPhöôùcPhöôùcLoäcLoäcLoäcLoäcTraønTraønTraønTraøn

2

3

MMạạcc ĐĐĩĩnnhh CChhii RReeuunniioonnMc Lc:

Trang Ta Tác Gi

1 Ban T Chc 2 Chúc Tt ca Ban T Chc 3 Mc Lc 4 Lá Th Mc nh Chi ………………...…………..…………………GS Hiu Trng Lý Di 6 S Táo Quân ………………………………………………………………….... Jimmy Dieu 8 Xuân Canh Dn Nói Chuyn Hùm, Cp, H và ng Ba Mơi ………………... Jimmy Dieu 11 âu Ri Mùa Xuân ……………………………………….……….....................Vn M Lan 12 Tt Vin X Na Uy ……………………………………………………...Lê Th Phơng Mai 15 Thơ Xuân…..……………………………………………………... Nguyn Th Khánh Minh 16 Mc nh Chi Hoài Khúc………………………………………..… Minh Tun/Jimmy Dieu 19 Vài Cm Ngh ơn Sơ V Nn Giáo Dc Trung Hc ………………GS.Hiu Trng Lý Di 24 Thơ Xuân ………………………………………………………….…………….... M Uyên 25 V Quê…... ……………………………………………………...…… GS Phm Quân Hng 28 Thơ Xuân…..………………………………………………………………..…... Nhc Thu 32 Li Nguyn ……………………………………………….……….....................Vn M Lan 38 Hc Ting Anh …..……………………………………….................GS Nguyn Phc Hu 41 Tt Xa Nhà Hà Ni ……………………………………………...................... Phơng “N” 53 Mùa Xuân Khói Sơng …………………………………………………….. Võ Mnh Hùng 56 Thơ Xuân………………………………………………………..…….…GS V Ngc Ngon 57 Ngày Xuân Nh M……………………………………………….....................Trn M Hu60 Thơ Xuân ……………………………………………………...………....MFox (Gia Thành) 62 Thip Chúc Xuân ………………………………………………..................................En-Ech 65 Thơ Xuân ………………………………………………………………..….. Võ Mnh Hùng 66 Yn Thm B Bùa …………………………………………….. Lang Thang Cà Tang Bí R72 Xuân Xa Có Anh Bên................................................................................. Lâm Kim Chung 73 Thơ Xuân ………………………………………………..................................... Jimmy Dieu 74 Nhng Mùa Xuân Trng ………………………………………………...Lê Th Phơng Mai 76 Già Ri Vn Di…………………………………………………….… Nguyn Quc Khánh 77 Xuân Canh Dn i Thơ Ca Bà H Xuân Hơng ………...……...………….. Jimmy Dieu 78 Vy Mà Tôi C Tng ……..…………………………….………......................Vn M Lan 82 Thơ Xuân …………………………………………………….............…….Quách Xuân Sơn 83 Thơ Xuân ………………………………...……………………Anh Vnh (Nguyn Vn By) 89 Paris, Cng ng Ngi Vit và Tt Nguyên án……………...…...………..Nguyên Dung 92 Xuân Xa ………………………………………………………………….. Nhan Thy Tiên 95 Lc Bát Tình Yêu …………………………………………..… Minh Tun/Quách Xuân Sơn 96 Tr……………………………………………………………..….… Minh Tun/Nhc Thu 97 Duyên Tình Ngt Ngây…………………………………………..… Minh Tun/Jimmy Dieu 99 Qu iu Hành Mc nh Chi ………………….……………Ngc N (Nguyn Nh Hin) 101 Qu Tơng Tr Mc nh Chi …………………………………………… Tng Ngc Hng 103 T Vi 2010 ……………………………………………………… Tiên Tri Hà Bá Núi Cô Tô

4

LLáá tthhưư MMạạcc ĐĐĩĩnnhh CChhii

GGSS LLýý DDii

Ti hôm nay, Hi Ái Hu Trung Hc Mc nh Chi ã c thành lp c tám nm, ln u tiên c t chc ti Mile Square Park, qui t c mt s Thy Cô và các cu hc sinh Mc nh Chi, ri sau ó nm 2003 c t chc ti nhà hàng Seafood Kingdom, Anaheim có v qui mô và có t chc hơn, lúc u d trù khong chng 150 ngi tham d vy mà cui cùng ã qui t c hơn 250 ngi, mt cuc hp mt tht cm ng sau ngày ri trng, sau khong thi gian 28 nm dài không gp nhau nên bn bè u háo hc, ai cng mun gp li Thy xa, bn c, còn quý Thy/Cô cng mng r mong gp mt nhau, các em cu hc sinh ai cng ng ngàng, tay bt mt mng, bây gianh làm ngh chi, ch làm ngh gì? Con cái gia ình c my cháu ? Ai ny trong lòng u háo hc, “Xem dung nhan y bây gi ra sao?” Ngi y có th là ngi c bit ca ai ó, ngi bn, ngi nhiu cm tình hoc là ngi mình thm yêu trm nh…! ó là nét p ca trng Mc nh Chi.

Tôi ng ó mt khong không xa cùng vi mt v giáo s, nhìn các em hàn huyên tâm smt cách say sa mà lòng cng vui lây, cnh vui này tôi không tìm thy khi hp mt vi trng c ca tôi, trng Petrus Ky, hu ht quý Thy và bn c u già, nói chuyn rt àng hoàng nghiêm túc, có mun ùa gin cng không có môi trng và hu ht là nam gii.

ChuùcChuùcChuùcChuùc Möøng Möøng Möøng Möøng NaêmNaêmNaêmNaêm Môùi Môùi Môùi MôùiXXXXuaân Canh Canh Canh Canh DDDDaàn 2010 2010 2010 2010

5

Ngôi trng Mc nh Chi là ngôi trng ít ngi bit n, nm ven ô, trên ng Lc Tnh ng v min tây, khi nói n Mc nh Chi, nhiu ngi ngh ngay là c nhà nho, hc gii, tng mo xu xí, thm chí còn ngh lm là ngha a Mc nh Chi, nơi chôn ct nhng v chc sc thi nht Vit Nam Cng Hòa, nhng nhng ngi có liên h vi trng Mc nh Chi thì li thy trng Mc nh Chi là mt ngôi trng mc mc, dthơng nh mt cô gái t thôn quê lên thành th, cha bit thoa son ánh phn và cha bvt cht hóa, mt s nam/n sinh bit trn hc, i lambretta ba bánh ra Saigon n hàng hay trn i xem ciné, mt s nam sinh còn lén n cp trái cây hay gà ti nhà ông Hiu Trng, tôi li thy ó là c tính d thơng, không quy phá không phi là hc trò, là c tính thba (sau qu và ma) ca hc sinh nên tôi không i mét vi Ông Thy Phm Ngc nh, min hc gii là c ri.

Hi Ái Hu Trung Hc Mc nh Chi c thành lp chm so vi nhng hi ái hu trng khác, khi sng M gn 10 nm sau tôi mi gp li c mt s các cu hc sinh Mc nh Chi, nhng vì bn rn vi cuc sng tôi không cp nht hoá c nhiu, lúc by giphơng tin liên lc rt khó khn, c a ch, s in thoi ri nhng khi di nhà thì mt liên lc.

Mãi sau này nh s thnh hành ca Internet và i sng n nh, s liên lc d dàng hơn… T ó Hi Ái Hu Trung Hc Mc nh Chi c thành lp, cng nh Liêu Hoàn V, là hi trng ng thi là chuyên viên in toán nên iu hành website http://macdinhchireunion.net rt vng chc, nh vy mà liên lc c rng rãi, t Vit Nam cho n tt c quc gia trên th gii, có c các em Na Uy, c, Ý cng liên lc c.

Tôi ngh Hi Ái Hu Cu Hc Sinh Mc nh Chi t ngày thành lp n nay ã thành công trong vic ni kt tt c các cu hc sinh t ngày trng mi bt u hot ng cho n các cu hc sinh mi ra trng sau này, hi viên càng ngày càng ông, ngoài ra Qu Tơng TrMC ã góp phn không nh trong vic giúp quý v Thy/Cô và cu hc sinh ang vào tình trng rt khó khn nơi quê nhà, có l nh tên Mc nh Chi vn còn tn ti chng? Nm nay, Hi Ái Hu Trung Hc Mc nh Chi ln u tiên cho ra i Tp San Xuân Canh Dn cng s thành công, sai/trái, hay/d không có gì là quan trng, iu quan trng là gic tình thân hu, an i, giúp nhau khi hu s thì tht không có gì quý giá cho bng.

Nhân dp xuân v, kính chúc quý Thy/Cô, các cu hc sinh Mc nh Chi và gia quyn hnh phúc, thnh vng, sc khe và thành công trong cuc sng.

GGSS LLýý DDiiCCuu HHiiuu TTrrưưnngg TTrrưưnngg TTrruunngg HHcc MMcc nnhh CChhii SSààii GGòònn

Mùa Xuân Canh Dn 2010

6

SS TTááoo QQuuâânn 22001100

Kính tha Ngc Hoàng Chúng thn Táo Quan Ca Mc nh Chi c thy Lý Di Gi ti hu thBo không chn chPhi i v M bàn cho kVic s táo quân Chúng thn phi tuân n khi tu chChi tit t m

Nm ri quá Nên hng có xHm ba tháng chp Li p xe p Thng Hi ngi trc Trông tht l lt Lách ti lách lui Nh cái dùi cui Bolsa ngi gia Tng mình ci nga Xoay ngang lc dc Yên kêu lc cc Sài Gòn ngi cui Khom lng lúi cúi p hc xì du Cng chng ra âu

Nay rm tháng Giêng Áo qun trang nghiêm Chu trc thiên cung Xin bm báo cùng Ngc Hoàng Thng Cng cha có trCúi xin tâu ch

Mong ngài xét k

Thn táo Bolsa Tu chuyn phơng xa K Su va lui Mt nm ti thui Chin tranh kinh tBit sao mà kDân nghèo nc yu Cái gì cng thiu Tht ngip c nm Hơn mi phn trm Nhà ca b hoang Ai cng chy làng Thêm bnh cúm heo Ai ai cng teo Thn xin dâng tu Mong ngài hiu thu

Thn Táo Sài Gòn Chng dám nói ngon Chuyn Vit Nam Dân kh li kham Thiên tai bão tSao c trút Nc lt tùm lum Dân kêu um xùm T Nam Trung Bc Cái gì cng mc Xin ngài có cách dân khi trách

Thn táo Thng Hi Gi xin phân gii Chuyn nhà h Mc Cng không b rc ng môn phơng xa Cng quay li nhà Còn nhng ngi mi Cng va kéo ti Chuyn các thy cô Thn xin nói dzô Tui sng dâng cao Sc khe di dào Ngc Hoàng ban cho Mt nm thng th

Kính tha Ngc Hoàng Thn thy hoang mang Tháng mi va qua Ai ai cng la Vn Giang nhà báo

Tung tin xôn xáo Nói thy Lý Di i tuyn Th Phi Vit Nam gái trTht là vui vTi hi phân gii Mi thy hng phi Cái li chính tB du by bCái ch thng bLà ch “Ly D” Không phi Lý Di Xin hãy quên i ng môn cn thn Không nên nhm ln Ngc Hng ni gin Thy Di ln n

Có chuyn này ây Thn thy hay hay Chuyn tình lt nht Nhng cn phi nhc Chuyn ca ch Nơng a con n trng tn bên Mem lòng y mVi anh nhà báo Thit là chu áo a ây a ó Ra bin hóng gió Quên c ngày giB báo chơ vơHng thèm vit lách Yêu ơng cách Chc là nay mai Thn có tin hay Chàng Vit Herald Chc phi nhy dzô Làm r h Mc S không th thoát

Muôn Tâu thánh thng Không th mng tng Chuyn Võ Mnh Hùng Thn thy lung tung Hôm ri nhìn nh Hoa khôi mnh khnh Ca hai s tK Âu, ngi MNgc Hng, Phơng Mai Nên bèn m say

Mcnh Chi

7

Nm mng nm mơNói nng ú Hoa khôi thì p Cho rng “b p” Bà xã mà nghe Thì cht ó nhe Cái mi không xp Cng b b kp

Chuyn ch Phơng Mai x “no hoài” (Norway) Di ánh trng mc mt bài thơCa H Xuân Hơng Gho Nguyt ngoài ng Ông say xn Nên hãy tht tnh “Hang Hùm chn ó Ch có s mó” John Cao bèn áp Ging nh nhc ráp Tay không s mó Thì mc phi gió Còn cái hang hùm Thì mc ông hùm Chung chn ta p Ôm run lp cp

Nhc s Minh Tun

Nm ri ni hng Ngu nhiên sáng tác Vài chc bn nhc Nào là rumba Ti cha cha cha Ri n tango Ôm theo mt cô i ra sàn nhy V iu bá cháy Múa qua múa li Rt là mm mi Ti chng thc dy Mi bit là by Vì cái xơng sng Gi cn phi chng

Muôn tâu Ngc Hoàng Nm mi Xuân sang Canh Dn i ti Tt c phi mi Xin ngài ban cho Cuc sng m no dân i i Sng cách thnh thơi Dân giàu nc mnh Trong ngoài bá tánh

Chúng thn kính chúc Ngi ngi hnh phúc

T Á ti Âu Mi ngi sng lâu C Phi, Úc, MHng nhiu thú vThy cô tt cGia ình hê hng môn, thân hu Ai cng làm chVàng bc cht ng Tin ô ngp cng Sc khe di dào Không có m au Dâu hin con tho Tin b sai bo Cháu cht y nhà C nhiu ra

Muôn tâu Ngc Hoàng Thánh ch ã mang Mi vic bm báo Chúng thn xin cáo Hn sang nm mi Chúng thn li ti Gi xin goodbye Good luck, good night

Jimmy Dieu Canh Dần 2010

__________________________________________________________________________________

VVVVui Cui Cui Cui Ci…........

Lên thiên ng sm hơn

Mt cp v chng già ã trên 80 tui mà vn khe mnh, h n ung theo ch và tp thdc thng xuyên. Không may hai c qua i do mt tai nn xe c h lên thiên àng và c Thánh Pierre ón tip nng hu. Thánh Pierre a hai ngi i tham quan nhà bp khng l, h bơi, phòng tm hơi, sân chơi golf... Lóa mt vì s sang trng ca ngôi nhà, c ông hi Thánh Pierre: - Chúng tôi có phi tr tin các dch v không? Thánh Pierre tr li: -Tt c u min phí, ây là thiên àng mà.

n gi n, Thánh Pierre a hai c n bàn bày thc n linh ình. C ông hi: -Tt c các món n này u min phí à? Thánh Pierre tr li: - Tt nhiên. - Chúng tôi có th n tùy thích, không phi lo ngi d m, ng, cholesterol à? - Không, tôi ã bo là c ang trên thiên àng mà. C có th n ung no say tùy thích mà không s b béo phì, ái ng hay nhi máu cơ tim... Bng nhiên mt c ông tr nên gay, quay sang bà v quát to: -Tt c do li ca bà! Nu bà không ép tôi phi n ung kiêng c và tp th dc, thì tôi ã lên ây sm hơn 10 nm!

Sưu Tầm

8

XXUUÂÂNN CCAANNHH DDNN NNÓÓII CCHHUUYYNN HHÙÙMM,, HH,, CCPPVVÀÀ ÔÔNNGG BBAA MMII

Jimmy Dieu (MDC-74)

“Ta bưc chân lên, dõng dc, ưng hoàng, Lưn tm thân như sóng cun nhp nhàng, Vn bóng âm-thm, lá gai, c sc. Trong hang ti, mt thn khi ã quc Là khin cho mi vt u im hơi. Ta bit ta chúa t ca muôn loài Gia chn tho hoa, không tên không tui.”

Th L1936

Vit Nam, cp có th nói là mt con thú p bi vì mình nó có lông màu vàng và trng vi vn màu en, thân hình to ln. Có con nng trên hai trm ký lô. Nu nhìn t ng xa chúng ging nh là nhng chú mèo con hin hòa, nhng khi n gn thì nó ging nh là mt loài qu chuyên n tht sng. Vì Cp quá d tn và khe mnh cho nên ngi Vit chúng ta thng gi là chúa t ca muôn loài hoc là chúa t ca rng xanh. Khác hn vi các loài vt khác sng theo àn, cp thng sng riêng r, l loi trong rng sâu, nc c và hay i tìm thc n dc theo ven rng.

i vi ngi Vit Nam, cp còn c gi bng nhiu tên khác nhau chng hn nh Hùm, H, và ông Ba Mơi. Tuy nhiên cng có ngi gi là ông C, ông Vn hoc là ông Vn.

Mc dù cp là mt trong loài mãnh thú d nht trong mi hai con giáp ca chúng ta, nhng cp ch ng hàng th ba, sau Tý và Su. Trong trang Thiên Lý Bu Tòa ca Tòa Thánh Cao ài có câu: Thiên khai ư tý (Tri khai m cung tý), a tch ư su (t lp thành cung su), nhân sinh ư dn (ngi sinh ra cung dn) cng ch cho rng Dn ng ngôi th ba sau Tý và Su.

S tích con H:

Theo truyn c tích ca Vit Nam, ngày xa trên Thiên ình có mt dng tng tên là Phm Nh có phép thut tài gii và có sc khe l lùng, thng hay ánh âu thng ó. Sau khi Ngc Hoàng Thng c i dp tan bn tà ma th ph, Phm Nh tr v ngày càng hung hng, xng hùng xng bá vi mi ngi và t ý nh chim ngôi v ca Thng . Cho n nt ngày kia khi Phm Nh em quân v n gn Thiên Cung, Ngc Hoàng Thng cho quân ra ánh vi Phm Nh. Nhng ht lot quân này ti ám quân khác mà Thng cho ra u b bi trn. Cui cùng Thng phi i cu cu c Pht T và Phm Nh bbt ri b ày xung trn th làm kip con cp vi mt cuc sng l loi trong rng già qunh hiu.

Ti sao gi là Hùm?

Ngi Bc ngày xa thng hay dùng ch“làm hùm làm h” ám ch nhng ngi ddn thng hay i n hip ngi này ngi n. Nhng h cng dùng ch “hùm” gi nhng bc anh hùng hào kit thi xa chng hn nh:

9

“Hùm Thiêng Yên Th” là ám ch nhà lãnh o yêu nc Hoàng Hoa Thám.

Cao H Ct:

Theo nh sách ông Y, cao h ct là mt loài thuc quý dùng cha chng phong thp rt là hiu nghim. Ngoài ra cao h ct cng còn dùng cho b thn, cng dơng. Mun có loi cao h ct tt, ngi nu thuc phi dùng nguyên b xơng ca con cp, nu thiu mt phn xơng trong cơ th ca con cp thì s bkém i phn hiu nghim ca thuc.

D nh Cp:

Nhng ngi ác c thng hay i gây g, n hip hoc ánh m ngi khác thng c gn cho cái tên là d nh cp. Còn các cô gái d dn thì b gi là d nh con cp cái.

Ti sao gi là ông Ba Mơi?

p c i ông ba mơi do stích ca vua Gia Long. Vào lúc by gi Gia Long còn xng là a Nguyn nh, cha lên vua, quân Tây Sơn ui, nhng may mn thay có mt con h xut hin làm cho hàng ng ca quân ch chy toán lon cho nên ông t khi. Sau khi lên ngôi, vua Gia Long cm git hbt tt c thn dân i i h“ông”. i n i vua Minh ng, thsn mi c p git hkhi em v ti kinh thành thì c thng 30 ng c nhng ng i bánh ba mơi roi i gi p ca vua Gia Long. Có mt gi thuyt khác cho rng nu nh vào rng mà nhc n tên cp hoc h, thì s b cp ra v ngay, cho nên h dùng nhng tên khác chng hn nh ông Ba Mơi, ông Vn hay ông Vn tránh i nhng s ri ro này. Cng có th là ngay xa khi ngi ta thy trên b lông ca cp có khong hơn ba mơi vn en cho nên gi cp là ông ba mơi cho tin.

Bu Cua Cá Cp:

Bu cua cá cp là mt món c bc y lý thú ca ngi Vit Nam t tr ti già. Trong

nhng ngày u nm ca Tt Nguyên án thì chúng ta thng thy nhng sòng bu cua cá cp ông ngi xut hin khp nơi trên ng ph Sài Gòn nht là trong nhng ng hm eo hp. Hin nay bu cua cá cp cng ang thnh hành sang ti bên M nht là trong khu Phc Lc Th. Sut ba ngày Tt, có c hàng chc sòng m công khai trên con ng Bolsa ca thành Ph Westminster, California và cng có lm ông c, bà c ti tham d. Nhng ti sao gi là bu cua cá cp mà trên ó li không có cp? Mt gi thuyt cho rng ngày xa ngi ta gi nó là bu cua cá cc, nhng sau này ngi ta c tr i thành ra là bu cua cá cp.

Chuyn con cp ba chân Lò Gò, Tây Ninh vào thi tin chin:

Vào cui thp niên 1930, gia ình ông Ngoi tôi lúc by gi sng bng ngh buôn bán Lò Gò thuc tnh Tây Ninh. Lò Gò ngày xa là mt khu rng rm hoang liêu, cây ci chng cht, sát biên gii Vit-Miên, thuc hng tây bc cách th xã Tây Ninh vài chc cây s. Mc dù s dân c hin by gi rt tha tht ch hai mơi my cn nhà sàn, ct ri rác ven theo nhánh sông bên phn t ca Vit Nam. Buôn bán ây rt là thun li vì ngi Miên ln ngi Vit nhng khu lân cn thng hay ghé qua mua sm.

Bên kia b sông là khu làng ca ngi Miên vi cuc sng ngh nông lam l, bình d. ôi khi có tic tùng bên ó, h thng mi nhng chàng thanh niên và nhng cô gái trong la tui xuân thì bên này sông n d. Ung ru cn, n mm bò hc và cùng nhau thi múa iu lâm thoon. iu v vui tơi mà trai gái cùng nhy vi nhau, un tay, un chân và un cmình my n khp theo iu nhc. Thng thì nhng chàng p trai, cao ráo, nhy gii sc nhiu cô gái ý ti. Còn phía bên này sông t Vit, khi có gi lc thì h cng mi ngi dân bên kia sang cùng n ung nhu nht no say. Sau khi ru vào thì li ra thì nhng chàng trai Vit bt u xí xô xí xào vài câu “Bon sà lanh oon tê”(Anh yêu em quá)” chc gho my cô gái ngi Miên ri c hai

10

bên cùng nhau ci ròn rã. Cuc sng tht là thanh thn, hòa bình gia hai dân tc.

Vào thi ó bên ngoài xóm Lò Gò là mt khu rng chy dc theo biên gii Vit-Miên, n thông qua khu rng già Katum trùng trùng, ip ip. Chính vì th mà h, báo thng hay bén mng ti ven rng tìm thc n. Ban êm chúng thng hay vào làng rình rp bt trâu, bò và các loài súc vt khác nuôi ngoài chung. Nhiu khi chúng v c ngi n nu nh ngi nào xu s i lang thang mt mình trong khu rng già y sát khí.

Dng Hai ca tôi lúc by gi là mt lơng y tr tui nhng cng có chút ting tm trong vùng. Ngh ca ông là do cha truyn con ni. Thân sinh ca dng Hai lúc sinh tin va là mt thy thuc và cng va là mt s gii ca tnh Qung ông, Trung Quc. Khi chin tranh sp bùng n gia Nht và Trung Hoa thi by gi, thân sinh ca dng Hai cùng gia ình b x lu lc xung ti min Nam nc Vit ri nh c hn ti Tây Ninh.

Vào nhng ngày rnh ri, dng Hai thng ti sâu vào trong rng tìm nhng loài dc tho him có cùng hà th ô v làm thuc cha bnh. Mi khi vào rng hái thuc, dng Hai r Cu Nm và mn thêm hai ngi thanh niên trong xóm i cùng vì s cp và nhng con thú d khác bt i n tht. Theo nh li k thì mt khi h ngi thy mùi tanh nng, hôi thúi bay ti gn là h phi rút ra khi khu vc ngay vì s cp xut hin. H thng em theo giáo, mác hoc mã tu th thân.

Mt hôm bn ngi h vào rng nh thng l, trong lúc dng Hai và cu Nm ang lui cui ào my c r hà th ô thì ông Ba, ngi bn i cùng ang tìm ch tiu gn ó, bng nhiên mt con h không bit t âu nhy ra vlên ngi ca ông này. Chc có l nó ang nm ch mi t lâu. Vì không có phòng b cho nên ông Ba b té la lên chí chóe và khi con cp ang chun b git mi ca nó thì dng Hai nhanh chân nhy n vi mã tu trên tay va âm va chém liên tc vào mt con h. Còn cu Nm và ngi bn ng hành cng hùa vào

ly giáo mác âm âm túi bi. Con cp lúc ó ang è lên ngi ca ông Ba nhng vì b giáo mác âm vào mình ti tp cho nên nó phi a chân trc lên gt và rng ln lên hù ch th ch không chu b chy. Sau mt hi nghinh chin, cu Nm may mn âm c li giáo sâu vào chân ca con h, máu xt y xung t. Khi b au, con h nhy dng lên cho nên tha cơ lúc ó dng Hai kéo ông Ba ng lên an toàn. B mt ming mi ngon li còn b thơng, con h vùng vy mt cách mnh bo, rút chân ca nó thoát ra khi cây giáo ri nhy khp khnh bin mt vào bên trong rng sâu. Bn ngi còn li cng gom góp ngh, nơm np lo s, rút ra khi khu rng già him c này. Ngi àn ông may mn thoát khi nanh vut ca con cp này ã th t ó v sau s không bao gi bc vào rng na.

Ri n vài tháng sau, hng êm ngi dân sng trong khu vc Lò Gò thng nghe ting rng oang oang ca con cp rng nh là c tình e da h. Nhng có ôi lúc ting rng ca con mãnh h này ta nh là ting khóc than oai oán, than thân trách phn ca chính mình. Vào mt êm khuya, ngi trong làng ngi thy mùi hôi tanh nng nc thong ra trong bu không khí trong lành và sau ó h li nghe ting ca con trâu kêu gào hòa ln ting vt ln ì ch trong chung trâu ca ông Ba. Khong mt lúc lâu sau, dân làng bt u ùa ra vi giáo mác trong tay cùng vi ting ni, niêu, xoong, cho gõ lên rn tri xua ui loài mãnh thú. Khi n gn chung xúc vt ngi ta ch thy con trâu ã nm cht, máu chy be bét trên mt t và bng ca nó b xé rách nát ra, b mt i nhiu ming tht. n khi tri sáng, ngi dân trong làng tìm thy nhiu du chân bng máu ca con h hoe in trên mt t, t phía chung trâu ra ti con ng mòn sát bìa rng. Nhng khi h nhìn k thì thy mi b du chcó ba chân h mà thôi, còn cái du chân phi phía trc hình nh h không th nào tìm ra c.

Khong hai tun sau, ông Ba bin âu mt bit không ai tìm thy tông tích ca ông ta na.

11

Có ngi n rng ông Ba ã b cp bt vhang n tht vì h nói rng cp không bao gi mt ming mi ngon ca nó. Cng có ngi cho rng ông Ba vì quá s cp v bt cho nên phi b x i ra ngoài tnh sinh sng. Nhng ri cui cùng chuyn âu cng vào ó, li n ãi cng chìm theo dòng thi gian và không còn ai nhc n na. Sau này cuc sng càng ngày càng khó khn vì tình hình chánh trlúc by gi cho nên c gia ình tôi dn ra Sài Gòn sinh sng. Còn gia ình dng Hai thì m mt tim thuc bc ngoài ch Tây Ninh hu tr bnh cho nhng ngi dân ây.

Mt bui chiu du Xuân Canh Dn nm 1950, hàng hoa mai trc ca ca nhà dng Hai nrc vàng chói. Bên ngoài sân én bay tung tng trên bu tri xanh tơi khi hoàng hôn sp buông ph trên mi no, dng Hai chun b óng ca tim thì nhìn thy mt chic xe nga dng trc ca và mt ngi àn ông dong dng cao, mc áo b ka ki xám nhy xung. Lúc ông ta b cái nón ci xung thì dng Hai mi nhn ra ó là ông Ba, ngi bn ng hành ngày xa. C hai u mng r, hàn huyên tâm s mt hi lâu thì ông Ba cho bit là ông ta có nhã ý mun bán cho dng Hai mt b xơng cp nu cao h ct.

Khi dng Hai ra phía sau chic xe nga nhìn lên xác cht ca con h thì thy bàn chân phi phía trc ca nó b co rút li ging nh là btt và có mt vt tho sâu chy dài trên bp

chui. dng Hai nhng mt nhìn v phía ông Ba mt cách h nghi thì ông ta gt u mm ci vi mt n ci toi nguyn. Sau ó ông Ba cho bit là sau cái êm mà con h ã n cp i cái tài sn quý báu ca ông ó là con trâu, ông th là s i tìm con h này trthù. Cui cùng chính con h ã v ht ông, ã n tht con trâu ca ông li li cht di hai bàn tay ca ông Ba.

Trong bài thơ “Nh Rng” ca nhà thơ Th Lcó my câu sau ây:

Nào âu nhng êm vàng bên b sui, Ta say mi ng ung ánh trng tan? âu nhng ngày mưa chuyn bn phương ngàn Ta lng ngm giang san ta i mi? âu nhng bình minh cây xanh nng gi Ting chim ca gic ng ta tưng bng? âu nhng chiu lênh láng máu sau rng Ta i cht mnh mt tri gay gt ta chim ly riêng phn bí mt? Than ôi! thi oanh lit nay còn âu?

úng là to hóa luân hi. Con h ba chân ca vùng Tây Ninh ã cht trong u nm Canh Dn, chc có l ây là nm “ti” ca nó. Than ôi! thi oanh lit nay còn âu?

Jimmy Dieu (MDC-74) Xuân Canh Dn 2010

ThThThThơ…........

âu Ri Mùa Xuân

âu ri hơng v bánh chng âu ri bánh tét, c hành hng hng âu ri áo mi m may Trái da màu tt chng bàn thâu ri ni tht kho tàu…

Vn M Lan

12

TTTT VVIINN XX NNAA UUYYPhương Mai 12A 2-MDC73

"Ly Rưu Mng" TT INH HI ti NA UY”

Lá cui Thu, nm ng nghiêng trên ng vng nhp bc ngi i, i gia mùa thu, lá uá vàng rơi cành cây mang mt ni su nhung nh, chào ón mùa ông ti, bu tri ti en nh mc, bao ph c mt góc tri bun thiu, quét lá úa vàng rơi, bng nh vng vng âu ây bài hát Trnh Công Sơn "i bác êm êm vng v thành ph, ngi phu quét ng, dng chi ng nghe". Tìng súng vng vngày nay không còn na, nhng trong bao ni thit tha, cuc sng chy ua nơi t khách dù ta chn nơi ny làm quê hơng th hai mà sao vn man mác nh v dòng sông nuc lng ltrôi, âm vang ca nhng bui "Em tan trng v, anh theo Ng v, Áo dài tà áo ngn ngơ,

ngn ngơ." Sau nhng ln tin a, li i v, ánh sáng èn ng ta yu t cho tôi thy cái óng lung linh ca dòng nc ang thn thơ, tuôn chy du êm theo hai bên va hè ca nhng ngày ma lt li. Nhng chic lá vàng khô rơi rt còn sót li âu ó cng buông xuôi cuc i trôi theo i n tn cùng mt kip luân hi str v vi cát bi.

Ch còn hơn ba bn tháng na, Tt Canh Dn s n. X ngi cành cây khô trơ tri khng khiu ng chênh vênh, rng thông gìa nua chu ng bao thng trm ba vây, ón ch nhng mnh tuyt rơi, nh rơi nh vào b vai nng gánh. Tuyt vn trng trên c li i v,

13

trng xoá trên mùa xuân thung lng hoa vàng, mây trng bay v núi rng trùng trùng ip ip, by Chim Thiên Di hin hòa vn xoi cánh xp hàng bay theo hình mi tên trong bu tri en ti, khn ging réo nhau trên không, bay i, bay i tìm mt hoài vng v c x. ón mùa Xuân Canh Dn trên t khách li v, không có Ông Già, bày mc tàu giy , bên ph ông ngì qua, anh tôi ã gói trn ht tâm tình n ngì em vin x vào mùa xuân nm y qua "Tt X Ngi" Phan Tt Ni:

Mùa xuân tuyt trng tri trng t Ngi, xe gì thy u tt bt Ngn gió cun hn anh bay mau Mt mi se khô tái mt mu Trc mt nhà cây phong tri lá Trn trung khô nh cây mai giNhìn xuyên qua mt bu tri già Thy i mình git v phơng xa Lái xe chy mt vòng thành phPh ngi rng nh b khTa thò tay ra ngoài dòng i Níu hn v trm ming t tơi Không khí Tt không mùi ngi Không thiêng liêng cho lòng lnh si Ngó ngoái li thơng quá em xa Ming tơi ci, héo hon trong dBao gi gp li ta trên sông Thuyn i ch ngn trùng dơng ng Dt díu nhau tng chng thit tha Ta v vi mùa xuân quê nhà

Nhng nm gia ình chúng tôi cùng nhau n Tt do Hi Cao Niên Ngi Vit Nauy tchc, h tay bt mt mng vi hn h nhng li chúc tng u Nm Mi An Khang Thnh Vng, tng li tt p cho nhau, lúc y m tôi có dp hàn quyên tâm s ơì sng ngi già nơi mà m tôi vn luôn luôn cho là t khách quê ngi Nh v ngun ci.

Ngi co ro si m bên ting tí tách nhóm la hng ca mùa ông bng giá, ngoài tri tuyt rơi, tt c mt màu trng xoá, lung linh nh ánh sao hôm tng chng nh a li cho l khách quên ng v, nh mi vì sao là mt inh mnh cu con ngi, nm gi ly nó nh nm gi tơng lai mông mênh, m o, lng lng

cùng bc chung mt nhp cu yêu thơng thông cm cho nhau vì kip con ngi không ai c hoàn ho c. L Giao Tha c phơi bày ngoài sân mt thoáng rt nhanh vi bình hoa tuơi rc r và a trái cây ng qu cng bit thm thía cái lnh but giá, nhang èn ta nhng tia sáng lung linh trên bãi tuyt trng nh vùng tia sáng linh thiêng c Thng ban cho, nhng thip chúc mng Xuân t các nơi gi n và các bao lì xì treo lng lng trên cành mai gi hái lc u nm. Trên bàn th ông bà vn tht m da hành, không câu i , không nêu, không pháo, vi mt vài bánh tét, bánh chng xanh, mt vài loi mt gng, bí, da, thèo lèo, chút mùi hơng v ca Tt thêm phn m à. Trong tay m còn ôm p nhng bao lì xì cho các cháu mng tui, ri chúc tng ln nhau, tay ôm cht các cháu vào lòng và ct ting ci ròn rã vi nhng li chúc ting Vit ơ...., cà...lm ca các cháu tht m cúng,tràn tr hnh phúc mà vn bit trong lòng m tôi vn còn mt nơi chn nh v vi nhng li chúc ca "Tú Xơng".

Lng lng mà nghe h chúc nhau, Sng lâu trm tui bc u râu...

Mt s ra i vnh vin, ni trng vng qunh hiu, nht là mi xuân v trên t khách. Tt vn n nh nhng nm qua nh s tình c trong lòng mt k nh ci ngun ón chào mùa xuân cha tr lc, ni lòng ca k tha hơng nh nh cm mai vàng, hoa lan y trc ngõ, hoa cúc, qunh hơng tng bng n r, nhng vn an i nim cha chan hnh phúc hơn nhng ngì ang sng ti quê nhà vi Tt thiên tai màn tri chiu t, mùa màng tht thoát, cơm không no, áo không m, khao khát thèm thung, có còn gi là mt Tt quê nhà y nhng hơng v cu mùa Xuân hay không? Tt có chút gì mênh mang và rng rng ni nh trong lòng. Nh v xa xa, nh nhng b mi tht tha mt mà,mng ba Tt cùng ám bn r nhau i Chùa l Xuân, xin xâm, bói qu u nm xem tình duyên gia o có gp tng cp Bch Hi ng hay mt T Hi gì chng? vì ã trót l có duyên vi n hàng ?, "i n ph...?"...ri khúc khích ci. Thu hc trò ngày xa sao ngây ngô nhiu mơ mng.

14

Th mà gi ã ba mơi lm nm trôi qua, vng np nhn trên trán m chút u t lo toan mt mi, vui bun ln ln, thi gian không ngng trôi, con ngi vn cun xoay theo dòng i cho n ht Tt ny và mãi mãi mi nm Tt li v.

Nu úng vào dp ngh l Mùa ông theo truyn thng cho hc trò Bc Âu, h dn nhau lên núi trt ski, ph xá vng v, ngi i kv vn im lng t soi gơng thy bóng mình, pht tnh trong s hi h mi ngày. Tuyt óng bng trên mt nc h Thu, trên sui thác ghnh và bin c, ri cui cùng cng s tan dn nh nhng tng bng sơn trôi chm v ngun, nơi chn xa xm min Bc Cc. Nhng chic lá xanh non bay pht phơ theo làn gió nh, cây ơm chi n nhy, hoa tulips và liverleaf chen ln nhau lên trong mt vài cm tuyt vn còn ph trên bãi c vàng úa, báo hiu mùa Xuân trv, sa son cho mt mùa Hè rc r ánh nng ban mai hòa ln cùng nhp iu bui chiu hoàng hôn vn sáng trên lng i cho dân Bc Âu nhng ánh sáng c ban êm p vô vàn bù p sut mùa ông êm dài âm u lnh giá.

Nim ao uc duy nht nm Canh Dn sp n, Cu xin Thng , hãy xót thơng cho nhân loi chúng con là nhng ngì bé nh trên i ã phi gánh chu cng nh tri qua bao sóng gió cuc i, thng trm ca b kh. Xin bàn tay mu nhim, quyn nng ti cao ca Thng ban xung th gian cho nhân loi chúng con có c s bình yên, cơm no áo m vì con ngi không còn sc chu ng thêm chin tranh khc lit, bnh han, cht chóc, thiên tai l lt bão bùng, màn tri chiêú t, ói rét, cơ cc lm than. Xin cho dân tc Vit Nam chúng con c s bình yên trong

tâm hn, mt th xác không bnh tt, m no yên lành và hnh phúc.

Hình chp "CÂY MAI 2009 " nhà Ngoi.

T ơn Thng ! Chúc mng nm mi n gia ình Thy Hiu Trng Lý Di & Ngc Hng,

Gia ình các Thy Cô, MDCR &12A2MDC73

Cc, cc, cc, tài lc n nhà, Lão Su sp qua, Ông Dn sp n, Chúc mng nm mi, Phú quý an khang Gia ình bình an Cát tng nh ý Vinh hoa phú quý, Song h phát tài.

Hãy cùng nhau ón XUÂN CANH DN "Ly Ru Mng"

Phơng Mai 12A 2-MDC7

15

ThThThThơ…........Nguyễn Thị Khánh Minh (MDC 1969-1970)

BC XUÂN

Ngày mc thơm mt n hng Ny tri non mt chi xuân Dng nh ai n vn ta y Ngn c im hơi, bc ã gn…

N TRNG ÊM TR TCH

Trong cn phòng cui nm Em nghe ting tháng Giêng Rù rì n mai nh: -Hãy ch êm, ch êm…

Anh ơi ng thp èn Cho em còn nhìn thy Chút nng ngày còn li Trong thm thm nhìn em

Em nghe ting nói anh Gn nh bc mùa xuân ang sp v trc ngõ Em nghe ting nói anh Xa nh gió mùa ông ang thì thào t giã…

Nh chm phi thi gian Bc nng ma mt mi

Bàn tay nm nhánh sông Rng rng nim á si

ng ngt trên môi em Hơng ba mơi tnh mch Miên man n hôn êm N thành trng tr tch…

VÀO MÙA

Ngày mùa anh nng dy Nhp ng hoa em my ht xuân thơm Ô tháng Giêng nào vy Hát th chiu em ly thm tà buông êm anh câu mái y Du dòng quê sông láy hi em hơng.

QUÀ XUÂN

Xanh sm mai Tháng Giêng hng ô ca Lòng tơ la Chân hoa vào nhp phGiu nng vng theo tng ai…

Nguyễn Thị Khánh Minh (MDC 1969-1970)

16

17

18

HAIG AUTO SMOG “TEST ONLY’’ STATION

(760) 489-8880

���� We certify all vehicles including gross polluter.

���� No appointment necessary.

333 “B” West Mission Ave. Mon – Fri: 8:00am – 5:00pm Escondido, CA 92025 Sat: 8:00am – 1:00pm

DPDPDPDP MARBLE & TILE 7776 Westminster Blvd, Westminster, CA 92683

State Lic # C54-729787 HIC

Design & Installation: - Ceramic, Porcelance, Marble - Granite, Travertine, Wood Floor - Shower, Kitchen, Fireplace

Remodeling: - Kitchen (Granite Countertop) - Bathroom (Stone & Granite Slap) - Residental & Commercial

Bus & Fax: 714-799-1781 Cell: 714-624-2826

Đuông Phan Kính MờiPHNG CHÂM CA CHÚNG TÔI LÀ TN TÂM, UY TÍN, GIÁ C PHI CHNG

19

VVÀÀII CCẢẢMM NNGGHHĨĨ ĐĐƠƠNN SSƠƠ VVỀỀ NNỀỀNN GGIIÁÁOO DDỤỤCC TTRRUUNNGG HHỌỌCCVVIIỆỆTT NNAAMM VVÀÀ HHOOAA KKỲỲ

GS Hiệu Trưởng Lý Di

(Bài viết này thân gửi các cựu học sinh TH Mạc Đĩnh Chi đọc giải khuây trong mấy ngày Tết)

Mt hôm nhân i d bui trình din ca mt oàn ca nhc kch Vit Nam, có mt cô bé gái lên sân khu trình din, chc vào khong 15 tui, cô nói ting Vit không c suông s cho lm, có ông c khá ln tui ngi bên cnh ngc nhiên hi, b cô này không rành ting Vit??? Tôi tr li vi c chc cô này sanh và ln lên M nên không rành ting Vit… Sau khi tr li, tôi cng bt u có cm giác khó chu, không bit vì cái khó tánh ca ông c hay vì cô gái không rành ting Vit? ây là mt phn ca vic giáo dc con em, mt vn xã hi. úng-Sai, Na úng-Na Sai, cng không dt khoát ging nh trong lãnh vc chính tr hay tôn giáo, vic giáo dc tùy vào vào trình kin thc ca cha m sao cho phù hp vi hoàn cnh gia ình ca mi ngi.

Sau khi hc xong tiu hc (1953), tnh Trà Vinh cha có trng trung hc, tôi ch có sla chn là thi tuyn vào tht trung hc Vnh Long, Cn Thơ hay Petrus Ky-Saigon, Vnh Long thì ch n trung hc nht cp, sau ó li phi tìm trng khác, Petrus Ky thì có n Tú Tài II, nhng không d gì thi u. Nm ó tôi c u vào trng Petrus Ky vi s im khá cao, cu bé này cm thy oai lm và rt hãnh din vi hàng xóm, chc các cô trong tnh lúc ó cng n mình mà mình có bit gì âu và cha h nm tay ai. Ri nm 1962 tôi tt nghip i Hc S Phm và cng “mt dy” (nhà giáo chúng tôi hay nói ùa nh th) vào u nm 1976.

Vào nm 1953, Vit Nam vn còn nh hng ca Pháp và ngành giáo dc cha có thay i gì áng k, ch có vài tnh min nam có trng trung hc mà thôi. n nm 1962, ta phi ghi nhn mt im son ca Vit Nam Cng Hòa, trong khong 10 nm t 1953 n 1962, B

Giáo Dc ào to gp rút mt s giáo s dy nht và nh cp tung ra khp mi no ng t nc min nam Vit Nam, và thi im này các trng trung hc nh cp ã v ti cp qun. Nh vy, có th nói n nm 1975, nn giáo dc c phát trin, dân trí min nam rt cao so vi thi Pháp thuc.

Sng M mt khong thi gian khá lâu, vi mt ít kinh nghim và hiu bit v ngành giáo dc Vit Nam và còn yêu ngh gõ u tr, tôi vn lu tâm rt nhiu v nn giáo dc ca M, tôi s c gng trình bày mt cách tht ơn gin và thc tin mt vài khác bit ca chơng trình trung hc Vit Nam và M ly kinh nghim dy d con cái mình khi sng M, bài này vit vi thi im ca nn giáo dc Vit Nam t nm 1954 n nm 1975.

Vài S Khác Bit Gia Hai Nn Giáo Dc Trung Hc Vit Nam và Hoa K

• Vit Nam là mt nc nghèo nàn, chin tranh trin miên, kinh t kit qu, có th nói lp hc Vit Nam ch có bng en và viên phn trng.

• S s hc sinh các lp hc Vit Nam quá ông, trng công thì t 50 n 60 hc sinh, trng t có th lên n 90 em, a n tình trng thy dy không bit n tng hc sinh ca mình, trong khi lp hc Mcó khong 30 hc sinh, do ó các hot ng, kim soát bài v c cht ch hơn.

• M, vi tin nghi rt y , phòng hc, phòng thí nghim rng rãi, mi gi các hc sinh di chuyn t lp hc này sang lp hc khác c qun tr bi ông thy ca tng b môn, vi y hc c, bn , dng c

20

thí nghim… Nên giáo dc c d hiu và thc nghim hơn.

• Hc sinh Vit Nam thng hc thuc lòng, còn M, c sách nhiu và c thng xuyên kim soát bng các k thi quiz.

• Giáo dc Vit Nam quá gii hn tui tác, tui i lính, các hc sinh quê hay vùng xa xôi ho lánh thng hc tr, còn M có cơ hi hc hoài… dù ã/ang i làm.

• Cp bng Tú Tài 2 (tt nghip trung hc) phi qua mt k thi toàn quc, M thì bng tt nghip trung hc do trng ó cp. Vic thi bng tú tài toàn quc có ngha là em trình ca hc sinh này so vi tt ccác hc sinh toàn quc, bài thi s do mt ban thanh tra kho thí b Giáo dc làm ra da trên trình ca hc sinh trung bình, nu bài khó thì rt nhiu, bài d thì u nhiu, trong lúc bng tt nghip trung hc M do trng cp và trình hc sinh ca mi trng mi khác. Khi các trng i hc mun tuyn sinh viên vào trng mình thng da vào kt qu ca nhng bài thi có tính cách toàn quc nh ACT test, SAT test (Scholastic Aptitude Test), tuy nhiên nu không mun vào i hc tt thì không phi thi nhng test này.

• Giáo dc M chú trng vào th thao, sân th thao ca trng trung hc nhiu và rt tin nghi, ngc li Vit Nam vì thiu phơng tin và theo chiu hng ca nho giáo và giáo dc Pháp, th thao không c chú trng lm. Trng Vit Nam M, giáo dc tr em c cng bách n lp 12 (tuy nhiên b hc lng chng cng rt nhiu), ài Loan cng bách n lp 9, Vit Nam thi Vit Nam Cng Hòa giáo dc cng bách n ht tiu hc (tt c các hc sinh hc tiu hc u c min phí), nhng không c thc hin mt cách ng n vì hoàn cnh chin tranh.

• Các môn hc nh sinh hc, vt lý và hoá hc c dy riêng tng niên hc, nh sinh hc hc vào lp 9, hóa hc hc vào lp 10 và vt lý hc vào lp 11. Còn Vit Nam thì 3 môn khoa hc này hc ri rác trong các niên hc lp 10, 11 và lp 12, lp nào cng có các môn hc k trên.

• Cách cho im Vit Nam c tính t 1 n 20, trong lúc M, cách cho im c tính theo A, B, C, D.... Hc sinh nào c A s c tính 4 im, B c 3 im, C c 2 im. im trung bình cho tt c các môn (GPA-Grade Point Average) c cng chung và chia u cho các môn, mt hc sinh gii c A tt c các môn thì GPA s là 4, . Vì các môn hc không có hs, các hc sinh thng ngh là các môn hc u quan trng nh nhau, nhng .trng trung hc M, nu là hc sinh gii so vi các hc sinh ng la thì c cho phép hc lp AP (Avanced Placement class), nu hc sinh lp này mà c im A thì im GPA s là 5. Vì lý do này mà ta không phi ngc nhiên khi thy báo chí nói n thành tích hc sinh gii im GPA có th cao n 4.6. Hc lp AP c mt im li na là khi vào i hc, các môn AP s c tính vào credits và tt nghip i hc nhanh hơn. iu này Vit Nam không có.

• Trng trung hc M không dy môn trit bc trung hc, Vit Nam môn trit c hc 4 gi mt tun cho các lp ban A, 3 gicho ban B và 9 gi cho các lp ban C và D.

• Giáo dc Vit Nam còn chu nh hng Nho giáo rt nhiu (bn phn i vi ông bà/cha m, thy hc, xã hi…). Và cng chu nh hng ca Pháp, rt coi trng kin thc tng quát (chơng trình do chính phquyt nh) li có tính cách t chơng, li hc này ã có nhiu i cho n nm 1975, giáo dc này ang c sa cha thích hp vi hoàn cnh xã hi nh các chơng trình trung hc tng hp, trng k thut…, nhng li tht bi theo vn mng ca t

21

nc vào nm 1975. Giáo dc M thì không theo li hc t chơng mà rt thc tin, cn nhiu kin thc qua vic c sách và nhiu tài liu su tm khác.

• Do nh hng ca Pháp, giáo dc Vit Nam là li giáo dc gn lc, tuyn chn qua các k thi làm công chc hay vào Y khoa, Dc khoa, k thut Phú Th, Nông Lâm Súc, hàng ngàn thí sinh thi mà tuyn chn thì không c bao nhiêu, u bng cp cao thì mi gi các chc v ln c. Vit Nam không u bng Tú Tài thì công danh s nghip không có gì và tình yêu cng bay theo mây khói. Qua M tôi thy có nhiu ngi ngày xa rt Tú Tài nhng li rt thành công x s này, Ông Bill Gates ã b hc ngang mà ã to nên s nghip to ln, tng không có quc gia nào có li giáo dc hiu qu nh vy…

• Giáo dc Vit Nam có 8 môn hc, Quc Vn, Lý Hóa, Vn Vt, Toán, Sinh Ng, Sa, Công Dân và nhim ý (Âm Nhc, ThThao, N Công Gia Chánh), các lp nhcp thì có thêm môn Trit. Giáo dc M a dng hơn, ngoài các môn thông thng còn có, k ngh, ánh máy, sa ô tô, lái xe, vi tính, hàn xì…

• Giáo dc Vit Nam ni tip nn giáo dc Pháp, nn i hc c min phí, nên mt ngi hc gii c chính ph nuôi khi ra i hc li n trên ngi trc, giáo dc M quan nim s hc là vic u t, khi ra trng i làm phi tr n, ôi khi n n mt hai trm ngàn.

Nhn Xét

Sau khi im qua nhng khác bit gia hai nn giáo dc trung hc Vit Nam và M, chúng ta có nhng nhn xét th nào?

- Hi mi qua M, mt iu làm tôi thc mc là chơng trình trung hc ca M không có ging dy môn Trit, các hc sinh VN tt nghip vi bng Tú Tài toàn phn, nh môn

Trit mà li nhn nh và suy t cng khác, mt u óc trng thành, hc my tháng u hc thy khó khn vì tru tng khó hiu, nhng hc xong thì cm thy c n bù rt nhiu.

- Chơng trình trung hc Vit Nam c nghiên cu và thay i nhiu ln, trc nm 1950, dy toàn ting Pháp, mun hc ht tiu hc phi hc c 6 nm: lp Nm (Cours Enfantin), lp T (Cours Preparatoire), lp Ba (cours Elementaire) ri thi ly bng Sơ Hc, u Sơ Hc mi c lên lp Nhì nm th nht (Cours Moyen I), lp Nhì nm th hai (Cours Moyen II), lp Nht (Cours Superieur), hc xong mi thi bng Tiu Hc (Primaire), nu thi vào Tht mà không u thì phi hc lp Tip Liên… Nghe là mt ri, âu còn mun i hc na!!!

- T nm 1951, các trng trung hc u bt u dy ch Vit và c mi nm ch Vit c dùng lp k tip, t ó nn giáo dc trung hc Vit Nam trng thành nhng vn còn chu nh hng nng n ca chơng trình Pháp, là con ngi có hc phi có mt kin thc rng, mt ít trit lý, mt chút vn thơ, mt ít khoa hc, a lý và bit thng lãm ngh thut im tô cuc sng phong phú hơn. Sau này Giáo dc Vit Nam bt u chu nh hng giáo dc thc tin ca M… Qua nhiu ln bàn bc và sa i, B Giáo Dc Vit Nam Cng Hòa ã a ti mt chơng trình trung hc Vit Nam khá thành công là tôn giá tr con ngi, tôn trng s sinh tn và phát trin quc gia, chú trng v khoa hc nhiu hơn (dy 5 gi mi tun cho Ban A, 9 gi cho Ban B và h s im môn Toán trong k thi Tú Tài Ban B rt cao).

Vào thi Vit Nam Cng Hòa, mc dù chơng trình thiu thc tin nhng là mt nn giáo dc thc s tôn trng giá tr con ngi, mi s tính toán a chính tr hay tôn giáo vào hc ng u b tht bi. Trong các k thi Tú Tài và thi tuyn vào i Hc có nhng tai ting không c tt

22

nh mua bng cp, hi l… Vic này có thxy ra nhng ch là cá bit l t. Nhìn chung tp th Giáo chc vn còn gi c lơng tâm, giá tr o c ca mt nhà mô phm, nhng hc sinh nghèo, hc gii vn thi u vào các trng i hc thi tuyn và ra trng vn nm gi các chc v tt và vi tui tr y lòng nhit tâm, hng hái ã giúp nâng cao giá tr xã hi.

- Nhiu ngi cho rng trình hc sinh tt nghip trung hc M thp kém so vi hc sinh khác trên th gii, iu này úng nht là môn Toán, da trên bng sp hng, nu tôi nh không lm thì nht là Singapore, nhì là i Hàn và M n hng 30. Vào nm 1970, khi d hi ngh vi các v hiu trng cùng phái oàn quan sát và nghiên cu giáo dc trung hc M ti Ohio, mt v hiu trng có hi tôi là làm cách nào mà trng trung hc Vit Nam dy c hc sinh lp 12 có trình Toán gii nh th, làm tôi khá hãnh din, tôi tr li là giáo dc Vit Nam chú trng nhiu v khoa hc, hc sinh c i du hc là các hc sinh rt gii, áng l tôi tr li là “các em hc sinh Vit Nam không có TV và phi hc ngày êm vì hoàn cnh chin tranh”, các v giáo s vi li dy cn bn, có lp lang, chú trng c bit các phn quan trng, thú tht cho ti gi phút này các công thc toán hc tôi vn còn nh, các con tôi rt ngc nhiên, chc ông hiu trng M cng ngc nhiên, tht là mt iu nghch lý, mt nc chin tranh làm tan nát ht mà hc sinh hc rt gii, nhng càng nghch lý hơn na là càng chin tranh hc sinh hc càng ráng hc.

- Mt s ngi li thc mc, ti sao hc sinh trung hc M hc d mà nhân tài li nquá nhiu? em so sánh trình mt hc sinh u Tú Tài 2 Vit Nam trc nm 1975 và mt hc sinh tt nghip M thì ly c bng Tú Tài Vit Nam khó hơn nhiu, còn M nu hc àng hoàng là xong trung hc rt d dàng. Mt hc sinh vi hc lc trung bình M thì trc sau gì cng tt nghip bng trung hc, hc yu thì phi hc hè…ri cng xong, còn nn trung

hc ca các nc khác thì phi qua nhiu k thi, hàng nm hc sinh trung hc M tt nghip trung hc gn ht, ch tr nhng em không mun hc. Hc sinh trung hc Mnhìn tng quát là nh vy nhng ngh n 10% (top ten) ca tng s hc sinh tt nghip thì không d mà nó là tinh hoa nhân tài ca nc M sau này, nhng em là thkhoa ca trng (valedictorian) là nhng em xng áng, các môn hc u nhau c vhnh kim cng tt, còn trng trung hc Vit Nam thì hc sinh ch hc các môn có h s cao, còn các môn không thi hay h snh thì th ơ không hc.

Con Em Ta S Hc Sao ây???

Nht ngh tinh, nht thân vinh rt úng M, làm ngh gì cng có th thành công và giàu có, ct c cng làm giàu, ht rác cng làm giàu, không hc nhiu cng thành công c nu ta cn mn và có óc sáng to, do ó con em chúng ta có nhiu la chn và to s tranh ua, không nh chúng ta lúc xa thi u vào i hc nào thì hc trng ó, nu gii u c nhiu trng thì có nhiu la chn hơn. Ta có nên ép con em hc chim th khoa ca trng không? Theo mt cuc kho sát, ngi ta chn và theo dõi 50 em u th khoa ca 50 trng trung hc M, sau 4 nm hc xong i hc thì kt qu cng thuc hàng khá ch không gii nh hc trung hc, iu này cho ta thy hc trung hc khác nhiu so vi cách hc i hc và có th các em ã hc quá sc, cái gì cng mun chim gii ngay c nhng môn không cn thit.

Mt hc sinh khi tt nghip trung hc, có thxin vào i hc 2 nm (Community College), khi tt nghip s ly bng AA hay AS, i hc 4 nm thì ly bng BA hay BS hay vào University, các University thng dy n cp Master hay PHD.

Vit Nam, bit trình hc sinh, vn bng Tú Tài 2 c xp theo các th hng, Th- Bình Th - Bình và u. Chính ph cng da theo th hng này tuyn la sinh viên i du hc. Mi nm các trng i hc m ra các k

23

thi tuyn nh i Hc Y Khoa, i Hc Dc Khoa, K Thut Phú Th, Nông Lâm, v...v... Các cuc thi tuyn này thng gt gao và khó u vào hc.

Còn mun xin vào i Hc(University) M, các trng i Hc thng tuyn sinh qua hai tiêu chun:

Phn I: Xét im GPA ca bng tt nghip Trung Hc và các sinh hot (Activities) ca hc sinh trong trng, im GPA này c tính tlp 9, trình hc sinh ca mi trng khác nhau, có th cùng im A nhng hc sinh ca trng này có th gii hơn hơn hc sinh ca trng khác. im GPA là im trung bình ca các lp 9, 10, 11 (lp 12 ít quan trng hơn vì ó là thi gian cn thit các i hc tuyn chn sinh viên), do ó ngay lp 9 là phi hc hành àng hoàng, n lp 10 và 11 g im li rt khó, các sinh hot trong trng phi tt, mi sinh hot u dính vào h sơ và không có vic hc may ri nh ta hc thi Tú Tài. Hc sinh có im GPA trên 3.2 là khá, trên 3.6 là gii, có nhiu hc sinh xut sc t c trên 4 là vì ã ly các lp AP nh phn nói trên.

Phn II: Mun vào i Hc, các hc sinh phi xin thi nh là ACT, SAT.. trong ó SAT là thông dng nht, ngày xa s im tt a ca SAT là 1600 im, trong ó 800 là English và 800 là Toán. Hin nay SAT c thay i có phn khó khn hơn, ti a là 2400 im, trong ó 800 là Reading, 800 Writing và 800 là Toán. Nh vy ta thy nn giáo dc M rt chú trng n Anh Vn và Toán.

Mt hc sinh hc xong Trung Hc, có th vào hc i Hc 2 nm hoc 4 nm thì tơng i d hơn là xin vào các University vì các hc sinh hơi kém mà hc University thì rt nng n vì trình dy ca trng và trình ca hc sinh cách bit rt nhiu.

V Anh Vn, nên các em b nhiu thi givào Reading, Writing, Grammar, Vocabulary... Tôi không có kh nng dy các con tôi Anh Ng, tôi ch cho chúng c sách và vit essay tht nhiu và mi ngày phi hc cho tôi ít nht

5 ch vocalularies, vocabularies này có bán các tim sách community college, mi hp có 1000 cards, mi card là 1 ch vocabulary, gii ngha ý và cách dùng, cách vit vi 1 ví dngn, các ch này cng khó. Khi ã hc xong 2 hp (2000 ch) thì rt có li cho vic thi SAT, hc xong có th các em quên nhng khi gp li các em s nh li ngay, và ch nhchng vài ba ch là giúp các em rt nhiu trong nhng bài thi SAT, nên ý la`các ch này có th các em s gp li rt nhiu khi thi MCAT, PCAT, LCAT vào graduate school.

im Toán, phi gii Toán, thng thng trình Toán trong lp hc, trình ch va các hc sinh ra trng, trình này cha em c im cao, nht là các bài toán (word problem), phi trao di cao hơn trình trong lp rt nhiu. Dy con em mình sao cho có hiu qu, dy nhng gì nh mình ã hc c chơng trình Vit Nam!!! Mt ông bác s cng là bn, nhà dy toán cho con theo li ông ã hc khi xa, vô trng thy giáo dy theo li M, a nh u óc ri ren nh b tu ha nhp ma, thy giáo mi ông bác s vào khuyên, thôi ông ng dy na trong trng dy c ri! Tt nht là mình c sách ca nó ri hng dn li nó, mùa hè nu rnh thì kèm Toán cho con em mình chơng trình trc mt nm khi vào niên hc nó không bn tâm vToán mà thì gi hc Anh Vn nhiu hơn ng thi ôn li chi tit Toán và làm tht nhiu bài tp, cái khó là M mun tìm mua cun sách giáo khoa Toán không bit âu bán, ôi khi tôi phi mua Ch Tri, hoc bo a con ln khai mt sách và hoàn tin li cho nhà trng ri dành quyn sách ó cho a con sau hc, hc Toán d hơn Anh Vn ch cn hc cho có cn bn thì trong vài tháng s tin b.

Tóm li mun thi vào i hc tt ca M, các hc sinh phi chun b các yu t trên, có th nói tng quát là phi có im GPA cao, gii English và Toán, mun c kt qu này các hc sinh phi bit cách hc, mun vào các i hc danh ting ca M nh Havard, MIT, Yale... thì im GPA phi cao, hot ng tt và quan trng là im SAT phi tht cao. Các hc sinh undergraduate school (danh t ch các

24

sinh viên hc n c nhân), sau 4 nm c nhân (BA hay BS), các cô cu này mun hc thêm na phi xin vào hc graduate school gi là hu i hc ly bng master, tin s, bác s, nha s, dc s... Các cuc thi tuyn này cng tơng t nh thi vào i hc 4 nm vy.

Li hc ca M i khái là nh vy, s giáo dc gn nh luôn luôn phi theo nhu cu ca xã hi và kinh t, xã hi và kinh t luôn luôn giao ho hòa hp và h tr vi nhau. Nc M nh

kinh t tt, hc n âu cng có vic làm nu mình mun và chu khó thì có rt nhiu cơ hi thành công dù bt c trong công vic nào.

Trên ây ch là mt vài hiu bit thô thin cng nh mt vài kinh nghim v giáo dc con em, hy vng cng s có nhng kinh nghim ca quí v khác tt p và hiu qu hơn.

GS Hiệu Trưởng Lý Di Xuân Canh Dn 2010

__________________________________________________________________________________

ThThThThơ…........

Luân V Chiu Xuân

Anh mơ làm git nng Si em m ngày ông Hôn bàn tay bé bng Cht nh ã tht gn!

Em xin làm ht cát Chìm vào lòng bin khơi Luân v chiu Hoàng Hc Tình va chm lên ngôi!

Anh mơ làm cơn gió Lùa Trng n tìm em i sim hoa tím nXuân n tht êm m!!!

Mỹ Uyên

Ru Ngi Giai Ngu

Nghe nh lnh tng chng êm có tuyt Còn Ngi i bin bit nhng mùa Trng Ta ngi li h hao hn Bch Nguyt T thng trm vng li ting trm nm ...

Ru cha bun Thu mùa lá rng Ta ru ngi giai ngu bóng canh sơng Ngi n ta êm trân châu quyn rPhong kín màu huyt d lnh chiu buông!

Ru cha ông su êm bin cn Ta ru Ngi miên vin khoác thanh vân Ngi chìm sâu cui dòng i thy mc Vng lu ông ... mơ du aí mt ln!

Nghe nh lnh thu tim ngi giá rét Ta ru Ngi cha kip ba sinh ôi môi ã hng phai li ha hn Hãy di lòng nói nh ....du rng quên!!....

Ta mun la t tim Ngi ã ngui t ta thành cát bi mãi vô Sinh.

Mỹ UyênVit lúc 0 gi ...

25

VV QQUUÊÊ

GS Phạm Quân Hồng

Ngày còn i hc ti Sài Gòn, tôi luôn có mt mơ c: khi t nc thanh bình, thng nht, tôi s xin thuyên chuyn v dy ti thành phNam nh. T thành ph này, vào nhng dp ngh, bng mt chic xung máy nh, tôi có thv n tn cng ngôi nhà ca cha m tôi làng An L, tng Ninh Nht, huyn Hi Hu. Cha m tôi mt sm u nm 1950, tôi cha y 11 tui, chú tôi a tôi ra thành ph Nam nh, hc ht bc tiu hc ri nm sau ra Hi Phòng hc ti trng trung hc Ngô Quyn. Mùa hè nm 1951, tôi có v quê my ngày. Cho n nm 1954 di c vào Nam ri nm 1975 di tn sang M, tng là chng bao gi còn có dp nhìn li nơi chôn nhau ct rn. Lòng tôi luôn luôn có mt ni ân hn là ã my chc nm tri không c thp mt nén nhang trc ngôi mca cha m.

May sao, khong thp k 90, s i li gia Vit Nam và M tr nên d dàng, tôi ã nhen nhúm hy vng có ngày v thm li quê xa. Tuy nhiên sinh k còn khó khn và nhà tôi còn có m già ti Sài Gòn nên tôi ành nhng cho

nhà tôi i thm m trc. Mãi n nm 1996, các con tôi ã hc xong i Hc, gánh nng gia ình ã nh i nhiu. Hơn na vào cui nm y, gia hai k ngh l T n và Giáng Sinh - nm mi ch còn có ba tun làm vic. Nu ly ba tun ngh thng niên thì tôi s có tng cng ti nm tun, cho mt chuyn i dài. Th là tôi quyt nh v thm li quê xa. Còn mt lý do na, thúc y tôi là tui ã khá cao, nu không v thm li phn m cha m, l mình có mnh h gì thì tht là….

Tôi mua vé máy bay Los Angeles – Sài Gòn và Hà Ni – Los Angeles. D tính v Sài Gòn trc là thm nhng thân nhân trc h ca nhà tôi. Bà c thân mu nhà tôi nm y ã 89 tui. C thơng tôi nh con và trc 75, ã tng vi chúng tôi nhiu ngày. K n là gp li bn bè ng khóa Vit-Hán, i Hc S Phm Sài Gòn 1961. Lp tôi ra trng 43 ngi, 7 ngi ã qua i (tính ti nm 1996), 21 ngi ơng hi ngoi vy trong nc còn li 15 ngi. Trc khi v nc, tôi vit thbáo cho vài ngi bn thân nh t chc bui

26

hp mt. Ch bn Hà Bích Loan vit th nói ùa: “Chc anh không mang gì bt hp pháp v, vy ng có ‘h hóa’ cán b ca chúng tôi nhá.”

Ti Sài Gòn khong tra ngày Thanksgiving 1996 và ngay ngày hôm y – tht bt ng cho tôi có 6 ngi bn ng khóa n gp tôi và iu làm tôi rt cm ng là 4 ngi t tnh xa Long Hi, Long Xuyên và à Lt v Sài Gòn. Hai ngày u tôi dành cho gia ình. Ngày th ba, tôi nh ngi bn có cn nhà tơng i rng làm mt ba n các bn có dip gp li nhau. Hôm y các bn n c 11 ngi cùng tôi hàn huyên sau hơn 20 nm xa cách. Chúng tôi nâng ly, ngâm câu thơ “Nht h trc tu htơng phùng” (Mt bu ru c, mng gp li nhau) trong bài t m u truyn Tam Quc Chí. Tng cng nên nói thêm rng lúc ó i sng ca các bn tôi không còn quá khó khn nh hi mi mt min Nam. H n vi tôi vì tình bng hu ch không phi vì….

Mt tun sau, có mt ngi em h tôi cng tM v nc. Chúng tôi i quanh Sài Gòn mt ngày, ra Vng Tàu mt ngày. Nhìn thy cái gì ca quê hơng cng làm tôi xúc ng. Sau ó chú em i cùng vi ngi bà con i xe la ra min Trung và hn gp tôi Hà Ni cùng vlàng quê. Tôi li Sài Gòn, mun gp li các bn cùng dy Mc nh Chi mà ng xá ã thay i quá nhiu, không còn bit li nào mà i. Có hai ngi bn gn nhà, mình còn nha ch tìm n thì c hai ã dn i t lâu. Cui cùng, tìm vào trng thì ch gp li hai bn còn dy ngày hôm ó là anh Lê Trng Liên và anh Phan Trng Trng. Chúng tôi ra ngoài quán nc trong trng chuyn vãn hi lâu. Khi bay ra Hà Ni, tôi ã phi nh ngoi quen làm vic ti Air VN mua vé cho chuyn bay bng máy bay Boeing ch ng mua chuyn bay bng máy bay c ca Nga Sô. Vé máy bay cng nhvé xe la, xe ò lúc y bán cho Vit Kiu hi ngoi hay ngi ngoi quc giá gn gp ôi giá bán cho ngi bn x. Mt ng nghip ckhuyên tôi n gp mt ngi quen ơng có trng dy lái xe, cp cho cái bng lái xe mua giá r. Tôi t chi, t ngh ch tic làm gì

my chc dollars, l ra có chuyn gì rc ri thì phin.

Ti Hà Ni, mt ngi em con ông cu rut ca tôi n ti phi trng, mi v nhà dùng cơm chiu. Ba n có món mà ngày còn ít tui tôi thích lm là món bu dc (ct) heo xào. Bây gi tui ã cao, mc cholesterol trong máu ã ti mc báo ng nên tôi ch dám n vài ming. Mt ngi em khác nht nh kéo tôi v ng nhà chú y mc dù tôi ã gi ch ti mt khách sn bình dân trong khu ph c. êm y l nhà, ging ng thiu tin nghi, hu nh tôi không chp mt và phi gi cho khách sn là hôm sau s ly phòng.

Nm gi sáng, tri min Bc sơng mù, ti và lnh, ba anh em chúng tôi thuê xe v quê. Tôi ch sng quê có hơn mi nm lúc còn nhnhng vì hu nh không có gì thay i nên hình nh quê nhà tôi vn nh nh in. Quanh nhà tôi, ch nào là ao cá, chung trâu, chung ln, ch nào là cây sung cây nhãn, tôi u nhrt rõ. Tôi nóng lòng ch i giây phút c nhìn li làng quê ca thi thơ u. Xe chy không nhanh cho nên khong cách t Hà Ni v quê tôi ch chng hơn trm cây s mà mãi khong gn 10 gi sáng mi ti. Dc ng qua mi làng tôi u thy mt ngha trang ging ht nhau. Ngoài cng là hàng ch “Ngha Trang Lit S”. Gia ngha trang là mt tháp nh hình vuông, bn mt êu có ch “T Quc Ghi Công”. Nhng ngôi m nh u nh nhau, ngay hàng thng li. Chú em bà con Sài Gòn cho bit, hu ht nhng ngôi m y không có

27

xác ngi mà ch có mt qu da khô làm s và my cành dâu làm xơng, dân quê gi là “xơng dâu, u gáo”. Sáng sm, nông dân ã ra làm ng khi tri sáng t, tôi thy trong snhng ngi làm vic ng hu nh không có àn ông trung niên mà ch có ngi già và àn bà.

V ti làng, tôi tht vng ngoài sc tng tng. Không còn gì ging nh ngày trc. ình làng ã sp , ngôi nhà xây, lp ngói duy nht còn ng vng là T ng th t hPhm chúng tôi, c xây ct t hi u th kvà c bà con hi ngoi gi tin v trùng tu. Anh em chúng tôi vào t ng l t ri c ông anh h ã ln tui a n ngha trang. Chúng tôi vt nhng ám c che khut m bia, thp nhan ly trc m ông bà, cha m tôi. Chú em h tôi sinh Hi Phòng, cha tng bit quê ni, bng nhiên xúc ng, khóc nc n. Sau ó, chúng tôi do quanh làng, xem phong cnh hin ti ca nơi mình ã oc sinh ra. n ch ngôi nhà c ca cha m tôi, tôi sng s, lòng bun thê thm. Ngôi nhà xây s (theo cái nhìn ca tôi hi còn bé) ct nm 1943, không còn li vt tich gì. Trên nn nhà c là mt cn nhà lá lp xp. n ca s nhìn vào thì ó là mt lp hc v lòng. Vài chc a trkhong nm, sáu tui ngi di t, ming c a, b, c theo ngn roi ca cô ch vào nhng chvit trên bìa cng treo trên vách. Tôi thy thơng cho ám tr trong làng mà tôi ngh là có nhiu a cng thuc dòng h ca tôi.

Bun, tht vng, tôi không mun nn ná li làng. Trên ng tr li Hà Ni, tôi nh n hai bài thơ t tuyt “Hi Hơng Ngu Th” ca thi s H Tri Chơng i ng:

HI HNG NGU TH

K Nht: Thiu tiu ly gia lão i hi Hơng âm vô ci mn mao ti Nhi ng tơng kiên bt tơng thc Tiu vn khách tòng hà x lai

K Nh: Ly bit gia hơng tu nguyt a

Cn li nhân s bán tiêu ma Duy hu môn tin kính h thy Xuân phong bt ci cu thi ba

Dch ngha bài 1:

Lúc nh i khi nhà, già mi vGing nói quê nhà không thay i, tóc ã bc Tr con sinh sau không nhn c là ai Ci hi ông lão t âu n

Dch ngha bài 2:

Xa quê nhà ã nhiu nm tháng Gn ây ngi, vic mt na tiêu ma Ch riêng mt h kính trc nhà Gió xuân thi sóng không có gì thay i

Tôi cng ã dch ra thơ lc bát:

CHT VIT KHI V QUÊ

Bài 1: V quê khi tui ã già Ging quê không i, sơng pha mái u Tr làng chng nhn ra nhau Ci hi ông lão t âu lc v.

Bài 2: Xa quê nm tháng ã nhiu Gn ây nhân s, tiêu iu xác xơCh riêng h Kính trc nhà Gió Xuân thi sóng, vn là nh xa.

Tôi thm ngh nu H Tri Chơng mà vào hoàn cnh nh tôi thì ông phi sa hai chtrong bài th nhì. Nhân s quê tôi không phi ch “bán tiêu ma” mà là “tn tiêu ma”. Ngay c lp sóng trên mt ao h cng không còn ging ngày xa nên hai ch “bt ci” phi sa là “dic ci” (cng thay i). Khi tr vM, tôi có chia s cm tng y cùng vi mt ngi bn thì ông y than rng “Th thì tình cnh ca anh em mình còn thê thãm hơn H Tri Chơng nhiu!”

Cui nm 2009

GS Phạm Quân Hồng