l «T. J-DIssERTATIO ACADEMICA

ADYTOMELCHIsEDECL

PsALM. CX. 4. COLL. EBK. V. 6.Quam,

XJons. Ampi FACULT. PHIL. In :Reg. Acad. Aboensi*PRAEsIDE

LAURENTIO O.LEFR E N,

L. L. O. O. & Gr. PROFEss. Reg. & Ord.Publico; Bonorum censurcc subjiciet

ERICUs WALLIANDER,Austro-Fialandus,

V. D. M.Anno MDCCLXXy.HI Die ym Maji*

IN AUDITORIO MAJORI L. H. Q. s.A B 0 AB,

Impressit Joh. C. Frenckeel, R. Acad. Typegr.

stcE M:clsMAGN M FIDEI VIRO,

No b i liJsim o

J 0 H A NNIE E K,

supremi per Magnum Ducatum Finlandiae DicasleriiRegii Conssiiario,

MiTCENATI OPTIMO,

Qui integro quinquennio institutioni opimes indolis'atque'spei siliorum TUORUM prcesili, qui toto

illo tempore in ndhilijsnna Domo TUA innumeris bene-siciis ornatus sili, qui quoties posiea eam revisere conti-git, apud TE, Maceras Optime, semper eundem expertussimi adfixum, inter inertia terra pondera me ipse reser-rem, nisi quaqis idonea occasione gratijsimum significaremcmihmm. Quod cum semper privatim secerim , idemtnhc publice facio, Nobilisimo Nomini TUO Line qua-lemcunque opellam,qua par est animi veneratione, inseri-bens, TIBI & Nobilissance TUAE Familia omnia prospa-r a atquefelicia adpretendo. Dum vivam permansurus sum

NOBILIssIMI NOMINIs TUICultor humillimus

ERICUs WALLIANDER.

§■ r.

Quamvis tota scriptura sacrz , adeoque scriptaetiam Veteris Foederis, ad CHRIsTUM, tan-quam nucleum respicianr, omnia tamen loca

eodem modo ad eum non spectant* Quaedam e-nim de EO expresia continent vaticinia, quae inIPsO ita sunt impleta , ut in alio impleri prorsosnequeant: quaedam personam, officia, & merita I-PsIUs variis cerimoniis adumbrant; quaedam chara-cteres exhibent variarum personarum, quae IPsIUsolim typi suerunt; quaedam denique non nisi valdeindirecte ad EUM pertinent, ea tantum tradentia,quae ad priora rectius inteliigenda quomodocunqusconducunt. singula haec momenta idoncts exem-plis declarare pronum soret, nisi ratio brevitatis,quam temporis angustia imperat, id prorsus prohi-beret, Hac igitur occasione manere decrevimusintra circum personarum typicarum. Cumque haeadeo & multae & variae sine,.aedi singulas vel enu-merare vellemus, modum hujus quidem opellae ex-cederer, Quare ex maximo earum numero unamduntaxat, quae omnium prone illustrissima est, seli-gere statuimus. Talem personam nobis praebetRex salem MELCHI3EDECUs, quem typum suissesALVATORIs Optimi maximi, luce clarius conslatex Psaimo CX. com 4» & Ebr. V, coaa 6. Hanc j-

4

gistis personam hoc specimine paucis assingere corr*ssisum.us, sed ita tamen, ut primaria quaestio verse-tur circa1 notionem vocit Davidts Hebraeamcui utcunque respondet Latina Adytum, quamnos in fronte opellae ncstrae postumus. Quoautem successu in hoc negotio y essati suerimus, id1judicio permittimus Lectorum', quorum benignauVinterpretationem nobis etiam atque etiam expetimus.

§• H.Prius vero quam ad1 rem ipsam propius aeer-'

damus, Textum Loci Davidki Hebraeum & Pauli*ni Graecum adponere piaret sic igitur ille habet;’pnsi ■smapi —bv thd nns,- hic vero’ita J’ 1v itpvs <<?• iit aicovct Kcrrze vjt tascivQuum reliqua vocabula utriusqae Textus clara siplana sine, nihil de iis habemus dicere, de vo-ce unice solliciti. Quod haec vots ge-nerati m loquendo aliquam involvat similitudi-nem, in consesib est, praesertim si sirsiul adren-clatur ad vim praepositionis quae ei praesigi-'tur. sic certe visum est PAULO, qui Cap. VII-com. 15, id xatd 77jv opuiissm MsAexprimit,»Cjuod Car* V. com. 6. Hatd ttj» ictsr* M sA%KreVs* CX-presTerat. Nec aliter elle potest, quam ut inter ttpumst. anti spum , qui in utroque loco conseruntur, cer-ta aliqua adesie dtbeat convenientia .■ Qua auti mia re haec convenientia speciatim consistat, id aliae& nova est quae stio, quam deinceps solvere cona-bimur. Hic similitudmi generaliori, quam non ex-dusam volumus, aliquantisper immorari placet.

5

duidquid de MELCHIsEDECO nobis scire da-tum est, id peti debet ex Gen. XIV. com ig. seqq.quo uno in loco hujus sacerdotis sit mentio. Hicvero sequentia tantum momenta de hoc lingularihomine memoriae prodita leguntur, quod nimirumr.o nomen ipsi suit Metcbisedtk T*o quod I\ex suitsalerni, 5.0 quod ABRAMO, ex pugna cum ho*stibus LOTI, vicinorumque regum redeunti, panem& vinum adduxit , 4:0 quod sacerdos suit Dei ait.'(si-mi 5:0 quod Ahramo benedixit ,

& 6:0 quod Abra-rnus ei decimas dedit ex omni praeda, quam a de-bellatis regibus reportaverat. Quam scite & doctePAULUs haec omnia similitudinis momenta adCHRIsTUM retulerit, eo|. minus necessarium duci--mus hic prolixius exponere, quod integrum Apo-stoli dilVorsum in Epistola ad Hebraeos capite VII#quilibet legere potest, ibique simus directe,. quamexcellentes CHRIsTI characteres hic Apostolus e-tiam ex negativis quibusdam circumsiantiis MELCHI-sEDEC1» pro divino suO ingenio exsculpserit. Ex«inde enim, quod sacrae Litterae nuspiam nec pa-tris , nec matris, nec generis v nec orniss nec tinusMELCH.sEDECI mentionem faciunt, ex Cingulishis circumstantiis totidem momenta similitudinisCHRIsI & MELCHIsEdECI derivat.

§. Iit.Non dubito sore pleros que* qui cum haec o-

mnia lignificatione vocis snM generali, Magi[lr&Aposiolo, contineri cognoverint* supervacaneum ja*-dicent de significatione ejus speciali adhuc movere

6

quactlionem, praesertim cum hoc rantnndem essevideatur, £c tantum Apostolurn oscitantiae, aut x*

gnorantiae accusare velle* Hi si 'didicerint, tantumabesse, ut PAULUs specialiorem hanc sigssificatio-nem aut oscitantia , aut ignorantia pr^terierir, utpotius eandem exserto quali digito indicaverit. Nisienim valde sallimur? ad eam respcxit, cum CHRI-sTI si; civviv 75K , Levitici vero sacerdotis sitXHyniwm a>yict ingresimm meminit Fssir. IX. 24. Ne-que enim MELCH1sEDECO sacra facturo, precibus-que vacaturo templum suKse legimus, quod ingre-deretur, neque ADYTUM ad quod se converteret,sed muneri sacerdotali vacantem snb dio versari,seque non ad certam aliquam plagam, sed ad ipsumVei thronum covertisse, eo est credibilius, quod lau-dem summi Dei sacerdotis tempore Abrami non me ■ruisiet, nisi sincerarn retinuiitet antiquam Patriar-charum religionem , cujus sImplicitas in sacris Litte-ris neque pauca, neque dubia reliquit vestigia. Quor-sum vero haec spectat observatio? ut eo melius Per-cipiatur & eo facilius admittatur, quod mox devera notione vocis imm adlaturi sumus. Nisi e-nim valde nos sallit opinio, idem valet quod no-men cognatum Tm, quod Adytum Lexicagraphissignificat, uon male quidem, sed melius tamen il-lum ipsum mundi tractim, versus quem religicsi facieminterprecandum convertere /olent, qui sane locum o-mnium sanctissimum indigitare debet. Hujusmoditractus Arabibus Kihla dicitur, saepiusque de temploMeccauo Muselmanorum (kbherojolymitano Judaeorum

1 :

7praedicari reperitur, quia utriusque generis hominesad suuui templum se dirigere soient precantes.

§. IV.

sed quomodo, inquies, fieri potest, ut idem signi*sicet n' 2} A.abum & mm Hebraeorum, cum tamencx Lex.ens conslet, iilius radicem ahterioritatis,hujus vero radicem ‘"Di posterioritatis significationem habere? Hic vero nodus solutu facillimus erit,modo ad contrariam rationem Religionis Judaicas& Musiamicas adtendere velis. Ipso jam temporeAbrami cultus Ignis atque solis totum sere orien-tem instar diluvii inundaverat. Quotquot igitursensci religionis adsiciebantur, ii jolem orientem ad-oraturi faciem versus hanc mundi plagam verre*bant. Hinc factum est, ut ANTE significare inci-peret orientem , PONE occidentem , DEXTRA meri-diem & sINIsTRA jeptemrionem. Atque haec ad-pellandi ratio communis est omnibus dialectis ori-entalibus, ne excepta quidem Hebraea, de cujusinterna sanctitate tantopere libi gratulantur Judaeisua omnia ultra modum extollentes. Nihil igiturmirum, quod nbp, cujus radix l?Dp, ante ejje , velanteriorem esse significat, adhiberi potuit ad deno-tandum id, ad quod se vertam orantes. Quomodovero rron, cujus rad*x "O n, pone ejje, vel poslerio-rem ejje significat, idem denotare posiit, Id paulodiligentius cxposuisse non poenitebit. Unum Deumcelere & omnem Deorum pluralitatem abominari ip[a

8

gjiiasi anima erat religionis , quam instiiuit Moses. O*mnia alia dogmata impune in dubium vocari poteranta populo, cujus ille legislator erat, sed hoc unumiub posna capitis propositum suisse innumeris scri-ptura testimoniis constat. Hinc reliqua omnia sta-tuta, quae ab ipso prosecta sunt, huic uni ianquambaji nituntur , in eoque ut in centro quiseunt* L't e-xemplo rem illustrem, ad simtsuram tabernaculi pro-vocare juvat. Hoc enim ita adornatum erat, utsanctum sanctorum, quod Judaeorum ,n*v;n esiet,ad partem ejus accidentalem spectaret, quo sic Ju-daei adoraturi & precaturi faciem verterent ad p\a •

gam plane oppositam ei, ad quam se vertebant reli-qui orientis populi, qui solem adorabant orientem.Atque ita, ut opinor, satis & claram & certamreddidi rationem, cur nomina tam diversae, imrrocontrariae significationis, si etymologiam spectes,idem materialiter denotare posiint. Quod si igiturquaeras, quodnam sit rsCl MELCHisEDEGl , seuquorsum je ille verterit oraturus? facile quisque in-relligit, hoc neque orientem, negue occidentem.versus factum esTe, cum neque idololatra fuerit,qui :solem adoraverit, neque se dirigere potueritversus adytum Judaeorum, quod institutum demumsuit tempore MOsIs, qui ABRAMp, cui coae-taneus suit MELCH1sEDECUs , sex saltem genera-tionibus junior suit, quae temporis dissamia annossupra quadringentos complectitur, docente FALLOGal Ul com, .!?• Numero utimur rotundo, quiajacto instituti exactum non portulae. Relinquitur

9

ergo, ipsum imutere coelum , in quemCHRIsTUs, redemto genere humano, adscendit ,

terno (acerdotio intercessione nunquam delinente sini-durus. Hoc eo cercius adserimus, quod sALVA*TOR Optimus maximus, cum exinanitus potesta*tem miracula edendi a Patre precibus impetrare vel-let, eas suderit dva@At$a( ii[ ri> i'ytuo», oculis ver-sus coelum suhlatis. Hunc certe locum respexit,cum quinque panibus & duobus piscibus, quibusquinque millia hominum saturaturus erat, benedi-ceret, ut constat ex Matth, XlIs. conu 19. Mare.VI. com. J4. Lite. IX, com, Et cum sanaturusesiet kccQjh uoyiKdhot, de quo legimus Mare. VILcom. 34. Atque ita pro ratione temporis propo-silum nobis argumbsjtum, quam fieri potuit, bre-vissime exposuimus. Multa quidem addi potuisie,satemur, sed quoniam res angusta domi modicasetiam impensas deprecatur, his paucis contenti es*se cogimur, praesertim cum in multis otium nobissecerit ipse PAULUs, qui locum Davidis ita ex-hausit, ut ne tninutissimam quidem circumflanttametymologicam praeterierit, ea quoque adducta, quamnomen urbis, cujus rex suit MELCHIsEDECLs,Gen. XIV, com. i§. suppeditat, Interea, si cui vo-lupe fuerit periphrasin totius oraculi Davidici le*gere, sic eam recte adornari posse putamus. EgoJEHOVA, qui semper idem sum , TIBI, 0 JEHOVA,qui neque aeternus es & immutabilis , 'juramento nun~quam poenitendo, nec revocando aeternum consero sa*cerdolium , non quale illud suit, quod mortali AARONI

10

ce[Jit , qui' preces pro populo su(urus ADYTUM MA-NU FACTI UM intrare & faciem verjus ccenivntemconvertere tenebatur, sed quale olim Obtigerat MEL-CHEsEDECO, qui AARONE multo major , pro ADY-TO habebat IPsUM COELUM, quo je inter precan-dum vertere poterat, ubicunque esjet <£r quandocunque

vellet in eoque tuus erat typus.