ß. B. F.DISSERTATIO ACADEMICA,

• ny v.:· i

ιΧΓBRE VITER ADUM

QUAM,CONSENTIENTE AMPL. FACULT. PHILOS.

IN ACADEMIA REGIA UPSALIENSI,PR/ESiDE

CELEBERRIMOVJRO,

MAG. Ρ Ε TROEKERMAN,ij.iim . PROF. Reg. et Ordinär.

PURL1CO EXAMINl MODESTE COMMITTIT1SACUS SOLANDER,

ROSLAGUS.IN AUDITOR. CAROL. MAJ. D. XXV. APRIL.

Anni MDCCLIX.Horis Ante Meridiem SöeitES.

UPSALhE,

8t monumenta gentls Mavor-tlse, quo potiffimum nomine Roma·nos fignandos duco , fludiofe quipervolutavit, ilium nec fugere pot-eft Difciplintm Militarem, ira ta-bernacuium ibi collocafle,. nihil utprius antiquiusve, idque continua-ta jong]f^mj temporis ferie, fue-

rit habifuin 01 Etenirn pr«mia atque pcenas, fulcra re-rumpublicarum percelebrari, quemadmodum haud Jgno-rarunt, teflera heic locupletern habemus Ciceronem, quiSolonis diélum ufurpavit, Rempublkam duabus rebus con-Cineri, pruemio & pxna b)\itä Ulis ad prfeclarifiima quae-Übet pro aris & focis audeodum inflammari civee, his ve-ror ut diiTolatos mores 8t vitia, immofcelera teterrlmaivltent, ftirpitqsgue exiganf, elahorare nefcii non erant.At vero, dum Quirttlqi^ commendamus jfegacitatero atqueprudentiam, noa ideo vel Grsecis, laude utpote eademdigniilimis, vel alils, quse demum cunque exiliterint, na-tionibus quicquam detraclurn volumus; qulppe e/1, & jamdiu füit illud Poétae inilar oraculi:

Oderutit peccare bom, virti/tis amore,Qderunt peccare mali, formidine ροζηύ.

la

# ) 3 ( ΦIn argumentum pulccrrimum, & Iatffilme paténs, diffun-dl non mea quidem fert inllituti ratio , nec prsemia, mili-tantibai conceiTa Sc concedenda, periequi j anlrnadverfio-nes vero in mllites per transennam adfpiciemus, vel levio-res Sc igitominiofas v, g. ftipendio privari; ad haftse da tio-nem condemnarij tendendi locum mutare; mlflnere cumImpedimentis iter facere 5 extra oppidum caftraque hiber·oare} clbum ftando capere$ foflam fodere; ftipendia pro-rogari j difcin&os deftitui ; hoirdeopafci; Fangvinem mit-'ti; pecunia mul&aris milidam mutari,· a caftris fegregari;vel acerbioreSy e. g. virgis csedij vite verberari| lingvaeabfciffio; manuum amputatio; crururo exFe&io 5 in fervi-tutem adagio ,· in exiiium re legatio ; dato pretio venire 5fufte interfici ; Fecuri percuti; in crucem toili; Fepiilturaprivari 5 fub crate necari; lapidibus obrui &c. c). Aequililam pcenarum diritatem Sc intolerantlam extra modumprodiifle urgebis, fed rei illuftrandse mirifice conducit,crediderim, locus quidam Polybianus : probant Romani!centuriones Sc militei, non tam audaces & ad periculafobeunda promtos, atque arte imperatoria valentes, fir-mos ac ifabiles Sc alto inimo, nec temere confligentes Scpugnae initium Facientes, quam qul fuperiore hofte&» cumpremuntuiy durent, ac prius mortem oppetant, quam ih-tionem deferant d). Et in his IpFis gravioribus Fuppliciismerito locum obtinet Decimatio, quam oculis tuis K. L.Γι decenter exponere valeam , Fatis fum ego habiturus,

a) Cfr* Difp.fub Ampi. Vrcefide habit. Upf.A'O /742.de Difciplina Militari 4 b) Libr. ad Brut. ep„ /f. c) Vid.Godefch, Stewethii Commentar. in Vegetium de Re Militariρ 2όι. Alex, ab Alexmdro Tom. T. L IL c. 13. Rofini An*tiqi\ Rom. L. X. c. 23. Sveton. Burmanni Vit. Äuguüi c%tS- d) Hiflor. L. VI. c. 22.

§. II.Ad Efymologiam fpe&at vocis, ut a Numerall: de*

A 2 ζertiy

Φ 1 4 ( Φrem, åecmationem ac åecimart originem trahere %niyffcemus,quemadmodum hacc verba natales agnofcunt Grse·:canicum Jekoi, unde > åexccrsiu, oezccrlccfk οεκάτευ·*éts, SéKctrSv) SsKUTevsiv, id quod, praeter aliar fecundurn Le·xicögraphos, notat decimurn quemque interficere. Deci-mationi ftem adfinitatis, ut ita dieam, vinculo adiirin-.gitur ViteJimatio, & Centeßmatio a). Eiegantiffime ve-ro, ut multa, ritum Decimatianis, a confvetudine mi¬litari translatum, defcribit Latii illud deeus* M. T. Ci¬cero , vocabulum licet Decimationis, ipfe nusquam ad-fiibuerit. Statuerunt, inquit, ita majorer noflri , ut ila multis effet flatritium rei militaris admijjum, fortitionein quosdam animadverteretur, utmetus videlicet ad omnes,,pecna ad paucos perveniret, neve nimium multi pcenamcapitis fukirent, fed carperentur pauci ex multis ad igtio-witiiam. Rationes porro hujus pcenas infligend® nequepr$etermi!tic Jonge validiffimas; miles,, additj. qui locum.?ton tenuit, qui hoßium impetum vimque pertimiät, potefitdem poflea hf miles effe meIiorvir barns* Z? c ivis uti-Ils. Quare, nein hello propter hoßium metum delinque-ret, amplior ei mortis 15" fupplßii metus efl a majoribustvnßitütus, pf idcireo illa jortitio comparata efl b). Ethunc in fenfum apud Corn, Tacitum habetur: decima-re leqiones c), decimare deditos d) « atque in Svetonfc)tdecimata cohors e)> neque aliud fibi vult verficulus Äno?riymi:

Cnptivos decimnt, äeeimaios fuhjicit enfi.Jbxta vero obfervandum er i t, in. omni f)eciniaiione pra*·cefliffe fortes ι quemadmodum lortlum uium , apud vete¬ris Romanos, varium fuiiTe ac multipueem, nemini non,pVtet. Sic per 'förtes provinc'é asftribjisbantur '/')■; ficjtjdicia»& faffrsgationes fufcipk-bsn-nr q); fic munera·;'publica, ubi competitores parés"fuffrAgtiVe!TéntV &*ptm~éiis p$ne totidem ad digaiiliinuii> qpeijdibet fortitione

'■ " '

-1 ·

\

£ ) 5 ( &religlofä & di vina quafi Opportunitäten ut1, qiiai* cufqueapta. eilet, ea cuique obveniref fpartai>)> deferebantur reil vero hoc idem fortiendi genus in militia , ubi de reispcena fumeretur, identidem frequentatum, Ad Decima-tjonem quod adtinet, utilis erat is modus turbidos & fe-ditiofos in Duccm puniendi »· quia perieulurn omnibusirnminebat ob incertam fortem, atque inde metus, quifcre inhserere fölet Iis, qui femei ferio admoti, adextre—mam illarn metamficque metus omnibus injiceretur,pcenaque non nifi paucis infligeretur i), ConfultilfimurnScruvium fas eil quoque audiarnus: etenim, illo praeeun-te, forti non eil locus, nifi litis non poffit eiTe alius exi-t.us: fortitio aurem ad mortem vel Decimatio eil nihilaliud, quam modus decidendi extraordinarius, qua, extota q'uidem multitudine militurn, vel etiam paucis qui-busdam reis , quocunque fortunse judicio, ad mortem de-ftinantur, Germanice Loofen welcher hencken feil, oder umd/ijs leben jpjelenk)' ftc noftratium: Kafia terning påtrumman), Jpela på-trumman·om lifvet, ubi in re capitafi,8z eventu cum judici, tum fscinorofisi plane incertOifuper tympanum te/Tet« ρdun tur 1).

a) Nieuport. Rit. Kom. p.yzi. h) Örat. pro Cluen-tio r.. ψκ c) HCL· L. f. c. rt* d) ihm. c. 77. e) Vit.,Aug. c. 24, /) Qc. ! i i. Philipp, c, 10. Ad Atticum L. Lepijl. 10. Com. Nep. Vit. Caton.c. 2. Livius L ii. c. s%.g.) Ge. ad Quint. Fratr. L· il. c. /. Facit. Hiß. L I V.c. 6. &S' h) Gc. örat. pro Planeio c. 22. i) Cfr. Komi;lüuffr. ρ. ifß. k) Syntagm. Ffur. Civil. p.gC. gj. Cf94p,1% Cfr. Dijp< Auäore Pr£cl Magiflr. Neunder, habit. Upf,A:o ipsy. de Origtne Luåorum Aleatoriorum. p. $.

JfhPeenam hane Decimationis ex Hellade inLatium, u-

flperrouka intfkuta alla, demigraffe, & quidem a Cha-iQndae legibus jrepeiendam, Γι dixerimus, nihil tum ab~

Λ $ furdi

;fordl tenere ac defendere videbimur. Nec pigebit, hacdata opportunitste, facramenti militaris verbaapud Grx-cos, proul fcribit Pollux, adducere: non dedecorabo ar¬ma, nec deferam ; pugnabo pro facris& pubhcts , foluslfcum multis $ patriam baud deteriorem tradam, t? navt-gabo adver/us terram , quamunque accepero ; legibus,qu£ exdant, {f quas populus jußerit prudentes, obediam;& fl quis leqes toüere voluerit, non permittam, facra potriacolam; tefles {int Dil Ägraulus, Enyaltus, Mars, Jupiter a).At in popuio Romano ejus mentioncm, omnium pri-mO) notam erte lubentes concedimus, quando Ap, Clau¬dius, Αρρϋ fil» Conful, non multis port reges exadqsannis, Volfcos ierat debellaturo, quippe qui, cum anim-adverteret milites, turpl fuga caitra petere » & gau-dere propemodum fua clade & ignominia, atque adeo tu-multu & pavore ordines turbari, ut neque imperia exau,dir!, neque inftrul acies porten t, unde factum eft, utprius hort is defifteret fequi, quam Romanus fugere, nedicam, quod per rtragern corporum & armorum evafe-rit effufum agmen; tandem, referente-Livio b), colledisex diflipato curfu militibus, quoj revocando nequicquamperfequutus erat, advocata concione, invehitur, haudfalfo in proditorem exercitum militaris difciplinae, defer-torem fignorum j ubi figna, ubl arma eflfent, fingu-los rogitans, inerm.es milites , figno amiffo fignife»ros. Ad hoc centuriones duplicariosque, qui relique-rant ordines, virgis caefos, fecuri percurtitj caetera mul-titudo forte decimus quisque ad fupplicium ledi. Ean«d?m hiftoriam totidem fere verbis proponit DionyftusHalicarnaflenfis c). Decimatlonem perantiquam fuirte,

λ nec dlffimulat Com. Tacitus, verba ejus ita habent i L.Apronius, magis dedecore fuorum, quam gloria hoftiumanxlus, raro ea tempeftate & e vetere memoria facinoredecumum quemque ignomlnioi« cohorlis forte dudos lu¬

rte

# ) 7 ( #ile necat å). In turbis e multitudine åeeimum quemqu«forte duétumad fupplicium petere, pervulgata pcenafuitej«Hinc Decimationem vocat Appianus τον πάτξίον νόμον |&ςξοί,τΐύύΤΜον j~)> OmnSum autemy quoad mihi licuit vide-re, adcuratiflime Decimationis riturn examinat Polyblus*cum civilt tum militari prudentia infignis: ft quando, in-quic, eadem delt&a, a pluribus admitti contingat, &xmnipuli aliquot, hofte urgente, ceilerint loco,· ut o-mnes fuiie percutiant, aut necent, non ert moris lllo-rum, fed remediurn ei malö invenerunt utile juxta & ter-ribile. Exercitum enim advocans tribunusy &, in me-dium-produdlis defertoribus, acriter eos incufat. Quofado, modo qvinque, modo o&o, modo viginti, atque,ut verbo omnia dicam, ad muititudinem femper refpiciens,id agit, ut decimus quisque noxiorom capjatur. Hos exomnibux» qui Ignave ie gefierunt, fortitur, St inquoseåfors cecidif , fine ulla depreeatione, fuile percutifj rell·quis hordeum admetieos, extra eaftra & munkionem ca-A rorum tenderε eos jubet* Atque tia impendet perrculum& metus fortis ex aequo omnibus 5 nemo enim fcity inquem ea ca fura fit: exemplum vero ex hordeo vefcendi inomnes pariter editur, hoc indltutor ut terror injiceretur»& acceptum defrimentum farcirerur g).

a) Carol, Siqonius de Republka Athenienfium L IV1r. cui addarur Dißert. Cl. Magißr. Laur. Adam. Sepeliih&b. A. 1148- fab Ampi. Pr<e/td. de Sacramento veterum Ro¬manor. Militari, b)· L· IL c.59. c ) L. IX. c, 60. d) An-naLLIILuzi. e) Alex, ab Alex. heltit, f) L. 11. deBellisCivil. edit. lollian. p. yp. g) Hiflor«L VL t<36.

§/IV.Decimatio quomodo pera&a & quam folenniflime fir

obfervata , innumera fere fuppeditant exemplay quoruenpraecipua in fcenam a nobis erunt preducenda. Sic Fa·hium RuiJum Confulem ex duabus legionibus, qu! foeaceflerant, forte dudos iix confpeAum cuilitum fecuri per-

cttilos

) 8 ( ❖éuiTos refert Fronünus a), In Appteno de Antonio is-girur, quod indignatus, a Medis, in vallo expugnando,iuos éfle perterrefados, decumaverit eos, qui lo dum de-feruerant : divifos enirn in decurias fortitus eil, jta utde-cimum quemque afficeret iupplicio, retiquoS pro frumen-to ptverit hordeo. Et hpc idem totideio verbis perfequi-4ur Plutarohus in Antonio pag* 9H· Antonius vero pa«ludatus in concionern ubl proiierat, & vidores iaudavit.&in eos eft invedus, quifugerant; alceri jubebani iilumeile bono animoj alteri, cauffa fuga redd&a, pr®bebänt fevei decimandas, vel utcunque puniendos b}. In hellooontra Spartacutn devirnavit Licinius CrafTus legiones obignominiofas clades, nihil deterritus multitudme, quodlic deperirent ferme quatuor rnillia c). -De C®fare con-ilaty quod contra rebelles & feditiofosrnHites ex lege age-re, & nonam legionem decimare, unde initium feditioniseffet örtum, meditaretur,· at., ex comploratione leglonisipfius & trlbunorum Ajppiicafione indudus, segreque &cundanter exoratu»,hadenus pcenam remiiit,utex centum& viginti pr®clpuo« feditionis audores,. in duodecim fortedudos, animadverterit é). Sic, ubi iofeliciter contra Pom-pejanos pugnaileot Csefareani, tribuni, pcenitenti3 tadi,peccatum agnovere, &, imperatore clementer incufanteultfoque venhtm dante, depofcebant Decimationis fuppli-cium; quod cum remitti fibi videbant, eo magis admiilipudebat dedecoris, ad necem iigniferos expetendo, quaiinon eilent fbgituri,, nifi qua Egna verterent. At Csefar,De hoc quldem paiius eil, fed vix in paucos animadver-tit O· Contigerat Antonio, ut, audotumultu, a fuisdefereretur, quare a tribunis feditiofos expetilt, & ex mi¬litärt difcipllna forte duxit decimum quemque, nec tarnenIn hos omnes> fed in partem tantum, anirnadvertit, pu¬tans fe eos territururo paullatim $ quamvis hoc facinoreitritarit eos magis, quam terruerit f). Ex cohorte, quod

cufto-

gj' ' . K i

# ) 9 ( &cuftodiam refiquerat, forte ja&a, decimum quemque mor-te rnultavlt Csefar; ex turtmrum ducibus binos, ex de-Cern fingulis imminuit g). Qyemadmodum apud Taci-tum b) Cajus Caflius ita loquitur: ex fufo exercitu, cumdecimus quisque fufti feritur, etiam ilrenui non fortiun-tur. Habet aiiquid ex ioiquo om ne magnum exemplum,quod contra ftngulos, utilitate pubi ca rependitur.

a) Stratagem. L. IV. c. i. b) L. de Bellis Partbic. p.27f, ύ 2$3. c) Appian. L. I. de Bellis Civil. p. yof. d)Jb:m p. 7//· e) Ib:m ρ. η6j. & 766. j) Ib:m L III. p. 100.g) Appian.de Bellis lllyricis p. 12/. b) Afmal. L. XIV.c. 44.

§. V.Ad ipfos Csefares Romanos oculos animosque fimul

ac refleåimus, eundem illico Dccimationis ritum reperi-re licet fuifTe frequentatum. In medium veniat Augu-ilus, de quo hcec prodit Svetonius: decimam Iegionem,contumacius parentem, cum ignominia totam dimifit,item alias, immodefte mifftonem poftulantes, citra com-moda emeritorum prsemiorum exauéloravit. Cohortes,ii cefiiflent loco, decimatas hordeo pavit. Centurlonesftatione deferta, at manipulares capitali animadveriionepuniit. Pro cetero deli&orum genere variis ignominiisadfecit, ut Rare per totum diern juberet ante praetorium5interdum tunicatos difcin&osque, nonnunquam cum de-cempedis, vel etiam cefpitern portantes a). De CajoCaligula , ita habetur: legiones, poft exceflum Augu.fti, feditionem olim quee moverant, confilium iniit tru-cidandi, neque tam prceclpiti cogitatione revocatus inhi-beri ullo potuit modo, quin decimare vellet perfevera.re. Vocatos itaque ad concionem inermes atque etjamgladiis depohtis , equitatu armato circumdedit b). Por-ro nec difpari poena utebatur Serv. Sulpit. Galba, cumclafliarios, ex remigibus juftos mittres fados, redire ad

B priftinum

& ) »O φ

priftinum ftatum cogeret: recurante enim arque infuperaquilarn, & figna, pertinacius flagkantes, non rnodo im»miiTo equite diijecit, fed déamavit etjam c). De Opi-lio Macrino cornmemorat Jul. Capitolinus, quod fuper-bus fuerk & fangvinarius » & militanter imperare vellet jincufans quin etjam fuperiorurn temporum» difciplinartv»ac folurn Severum pras casteris laudans, Nam & in eru~cem milites tulit, & iervilibus fuppliciis femper affecin.& cum feditiones militäres paterefur, milites fsepius de-tnmavity aliquando etiam centeßmavit, quod verburnproprium ipfius eft, quum fe dementem diceret, quan·?do eos cencefirnaret, qui digni eilen\ decumationc afquevicefimatione d). In mentioqem qoia femel iterumqueincidimus χξ&οφαγϊχε ieu paitionis hordeange, qua, mili-lia male perfundi j tanquam vel ignominia vel pcena ple-éiebantur, onde apud Appianum occurrit Uos τ&τ, h άττέ-χοιντοβώτιμίοοε hr) τω σημείω h. e. metus ignominise in iigno-rum deiertores e), fufius paullo rem expoaemus. Nampräster Iii, quod $. noftra i. atiulimus, dignus eft, qui au¬diatur Fiav, yegetius: ka fevere apud majores e^ercltusdifciplina fsrvata eftut & dolores armorum duplj-cibus remunerarentur annoniss & mijites, qui parum inilla proMone profecerant, pro frumento, hordeum, coge*renturaccipere: nec ante eis intritico redderetur annona,quam fub praefentia? prsefedi legionts, tribonorum vel prin-eipum experimentis da tis, oftendiiTent ie omniavquse erantin arte militari,- conapieffe / ). A t, quod inkio, in proiu-fione tironum T invaiuerat, tandem in legsonibus vetejra-nisque milittbus ufurpari fvevit. Hlne de Marcel!o, quiPofidonio, cb ftreouurn & beiiicobffimuni animutn, ξίφοςτων Ρωμαίων i. e. eniis Romanoruro audjtmemoria pro-ditur, quod cohortibus , terga dahtibus* juiTerit pro tri-'tico.· hordeum dari» feu αντ) κύβων μετ.ξϊΐτα,ιr quodka acerbum.£uit militiibus3 ut quum ruagnus numerus gra-

ii uirsr

$ ) 1! ( #viter faucii eiTent, neminem unum ferant fuifle, euinon effet vulneribus triftior haec ignominia g). Conchi·dam rem teftimonio Applani, qui refert Csefarem > inbello Dalmatico, cohortem, quod, timöre du&a, por¬tas Promonae, urbis Liburnorum, dereHquerat, ea «·-ftatCj hordeo, frumenti locoj cibari juffiiTe b).

■ (ή Vit. AusrufIi c. 24. b) Sveton. c. 4#. c) Sveton.c. /2. ö) C. n. e) De Betiis Civil'ί L. Ι. ρ. 6/j.ß. /) DeRc Militari L. /. r. //. g) iHutarchiis in Marcell, p.joy,& 3!S- h) Bellis Hlyric. p. ixj.

VI.Ab inflituto non erlt, credlderim, alientim , Decb·

rriationis pcena quomodo in Legibus noftris Sviogothicis,rvationes alias ut fileamus,locum jamdiu obtmuerit, paucisiignifieafie: etenim omni exceptione majus adelt teiiiino-nium in Articuüs Rei Militaris feu Krigs Artiklar de Anno.1683. Tit· XI. 71·. Hvilka Regementer eller Compagnierutan War eller Faltmar (kalkens vet(kap och befallning, in~lata fig i Traciat eller Handel med fienden och Jadant ined'gode (kläl osh omfländigheter befunnit warder, ta flrajffesBefåhlet, fem fkyldig dr,; til lif, dra, och gods, och hängeshivar tionde man af tbe gemene efter lotten tfc. Adde ibid..I it. IX ξ). 6fu TitXII §. 84, Pariä ineuicant Leges NauticseSiö-Art. de AnocM68T Tit.XXXVII. Art. 231. UnderfiaJif Stöfokkel at anflifta Myterie 9 rothera lig olofligen tilJädan ända til]ammans, antingen på landet eller om (kiepps-bord for hivad orfak/kul thetfkie må> dåfkalrätta Uphofs*mannen, ther han finnes, /haffas til Iif, ära och vodroch af the andre, hm med honom inflämt hafwa, händeshwarrnonde efter lotten ; äro the lika flor orfiak 'tilIadant Myterie, (Iraffes alle, fom något befahl haft haf*wa, til lif , ara, och gods, och the gemene, fom faot äreimnqen the orfakbaft hafwa eller' ei , doch (kal "inootnwara förbud,t, hifltgeA ochφ tianligh Jatt, i råttan tid,

wii

φ 3 12 C #'jwidMwißringen, eller annat gifwit tilfalle tala om fm tarfJuxta obfervare licet, quemadmodum apudGr&cos & Ro¬manos, non tantum TanteruQcc & οτϊλοξϊψία,, h, e. quodordines deferuiiTent armaque abjeciflent, huic pcense mi-lites obnoxios reddidif, fed vel rnaxime feditio a)', idemciyitate, ut jta dicarn, Svecana efie donatum; cui rei il-luftr.andae deferviunt verba Codicis Friedericianl Mifs-giertiings Balk, VI. Cap. §, 2; Samla Jlg mån tillhopa, ochjåtta fig up emot Konungens eller thes Befällningsbafwan-des bud: tå ftraffes Uphofsmannen, fom fbrr år fagt, ochaf the andra mifle efter lott, hwar tijonde man liffttt,och ρ lichten the ofrige hwarthera med fyratt jo par fpo,eller en månads häckte widwatn och brud b). Et ftc De-cimationem, durum illum cuneum , uti proverbium ha¬

bet, duro nodo infixutrt & infigendum, quoadper ingenii tenultatem licuit, fuis co-

loribus pidlum propofuimus.

a) Cfr. Henric Savilius in Hiflor, Ίαa'ti p. ryt, b).Vtd. Dijp- Dofior. Ol. Rabenii de Infamia Juris, pars Lρ. z6. hab. tyyp*

Supremo ßt honor ΡΑΊΚΙ, fit gloria ΝΑΊΟSFIUI I Ulque decus, qutbus efl aterna potefias!