168
l" Digitale Bibliothek Braunschweig http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

l"

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 2: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

2727-518-0

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 3: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

\

•'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 4: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

A U S T R 'I A C A.

·.•

e m 11 n da t a.

' .

V 1 N ,D 0 ß 0 Np. E •

.1\pilll I{ u 1} f f e r et ·w i m m. c 1·.

J\InCCCXIV.·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 5: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 6: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

PR'AEFATIO~~

Cum, vendita, quae nuper in lucem

prodierat, Pharmacopoea Austriaca, no­

va exigeretur ejusdem libri editio; occa­

!ioni inde oblatae deesse non potuimus,

quo minus turn in medicarnentorum sim-•

plicium indice, turn in pra.epanitorum

et compositorum. for.mulis, aut verius

quaedam, aut acGuratius determinare ..

. mus, nec non, quae medicis practicis

desiderata sunt, adderemus nonnulla.

lisdem caeteroquin, ac in procu ..

randa editione priori, rationibus ducti;.

1 Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 7: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

IV

pharmaca exotica plura, quorum alia

in adsuetudinem potius medicorum, quam

in artis nec~ssi.tatem servientia ex offi­

cinis facile exulare, aHa autem rario- '

rem in usum vocari, ac ob pretium,

quo constant, .C:3Ullm' vernaculis et levi. ·­

sumtu parabilibus persaepe subpleri pos ...

:sunt, exterminavimus. Piura e contra­

rio pharmaca, ex indigenis praecipue,

virium vel jam dudum comprobatarum,

nimia tamen peregrinorum praedilectione

iterum oblivioni tradita.,. vel et recentio­

ribus observatis efficacia visa, adpara­

tui nostro adjuncta reperientur.

Medicaminum vero compositorum,

quarum autcompositio artis regulis minus

re.spondet" aut quae, cum rariorem nunc

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 8: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

V

in u$Uftl 'VJtfiltnt, . diutius in öfficinis ad­

servat~,,l!i~itruptioni · $aepe subjiciuntur, > :~.T).·: '· t4 ·

formulae :eomplures medids:·· ex: tempore

"p$escribendal. reUcta~ .sunt; aliae autem

et chemicotu~·medicoram placitis ma­

·gis adcommodatae.

At vero 'ne quis medicorum credat..,

nostris .Sese hrsce ,,~ente.tiltiis obstringi;

cuique et im posterum licebit, pharmaca

prioris dispensatorii, sive simplicia sive

composita, in quae singularem habet "r / 4

fiduci.am, ad mentem quoque veteris co-

dicis a pharmacopolis expetere.

Liquidarum praeparatorum, ut cer~

tior habeatur norma, majorque eorum

in si11gulilil officinis conformitas obtinea.

~, _________ ___: ______________ _

l . I

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 9: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

ttn', densitates norm3les 4hique expres.:.

sae sunt. Ad hancce jam normam ad­

stringuntm: pharmacopoei , eo magis,

quod liquiclorum gr::- ·Iitates specificae per " '

araeometra lVI e iss n elian a, . caeteris

exactiora, atque. in ipsa fli.etropoli pa ..

rata obvia, facile determinari queant. ..

Vindooonac die 16 :Novombris 1 8 13: '

Andreas Joseph. L. B. de Stifft, Protomedicu.r ot Prtif:.re.r Jacultatt; ml!! •.

dica~.

Joan~1es Fr·anc. Hieher. P• t. Decauu.r Jacultati.r mcdicae,

Valent. Nob. ab Hildenbrand, Pfi:fmsvr pra.rco.r mo·dicae,

Jos. Franc. L. B. de Jacquin, l'n:f'r.uor chemiac 4t botmlice~.

Joan. Andr. Eques.de Scherer, l'u:jeuor hi.ttoriae natutali.r;

Philippus Carolu~. Hartmann, Prcfe.r.ror pathologiae et pharma!:Dlogiae.

Josephus Scharinger, . . . grcndi plzarmaceutici Vi_rzdo6. p.·t~~~~~iJi',"f, .

Josephus \Vödl, grcmii pharmai?:Jtici Vi111i~b$p, t;~nifi.rla.

'i '

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 10: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

\

PO~DERA PHARMACEUTI,CA •

... ,",., ~ ';l!p

Elbi Lib. Une. Une. Dr Dr. Scr, Ser. Gran.

. um. $em. s~m • sem.

Gran um 4 - --.. - - - - - .1

Scrupulus - - - - - - __,.. I 10

s~mis ,ii

Scr.upulus - - - ' - ,_ - l .2 ~0

Drachma - - - - - 1 1 "1 '1 3 .;o semis

Draehma - - - - l 2 3 6 6o

Uncia ~' - - 1 4 8 1.2 24 240 semis

Uncia - - 1 2 8 16 24 48 480

1441281!) Libra - 1 6 12 48 96 zsso "emis

2881576 Libra 1 2 12 24 96 192 5700

'~" ..

Libra pharinaceutica S= 1 librae civicae austriacae.

austriaca ~= 1,4965 marcae austriacae.

Gran um pharmaceuticum = 01072918 g1'1UUID.ae po11d..,

rill gallici seu JlatuulU.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 11: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 12: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

PHAR'MACA SIMPLI.CIA.

A BROT ANUM. Stabu.Jurzil, Gürtel!miut~ Attemisia Abrotanum Batanicorum.

• Herba. - Acetum aromaticum; aqua ca-rmiua.tiv:~,

ABSINTHIUM. Wermuth,.

Artemisia Absinthium Eotan.

IIcrha. - Ei:tractum herh<H~ aquosum. - Ac.:tum

O<romaticum; tinctura .amara.

ACACJA GER!HANICA. Sch~lzenclorn, Pnmus spinosa Botall.

Cortex. - E:x:tractum fructuum.

ACER TATARICUM. Schu.•ar:.rict;llt .

.Acer tataricum Botan.

Samara .

.ACETUM. Euig.

A,retum 011tinw.e notae, cujus uncia urw suftielt,

at drad1ma ser.u.is cuLunati~ lixiyae al<:a!ini siec>i

3

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 13: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

--

4

inlle neutra re{}datur. - Acetas ammoniae et lixiyae

solutus, sodae, lllumlli crystaUisatns ct- solutus; aci­

dum aceticum concentratmn, dilutum, purum. -

Acetum aromaticum, colchici, rutae, scillae ~ aqua

yulneraria acida; o:ximel aeruginis, colchici, scillae,

simlllcx:; syrupus aceti. 1$

ACIDUM SULFUlUCUM CO:NCENTRATUM,

Scllwifel stlurc. .

Acidum sulfuricum e:s: sulfure paratum, venale

(rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· -

Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li­

quor :.cidus Halleri; ~HJUa vulncraria acida.

ACO)!ITU.\1~ Ei.renhiUclum.

Aconitum Carnmarum , neomontanum et strictum Botan.

E:ttractum succi herhae.

ACORUS. Kabmu.

Acorus Calamus Botan.

Radix. - Tinctura et extractum alcoholico- aquosum

radicis. - Aceturn aromaticu~l.

·· AGARtcUS CHIRURGORUM. F&ucr.rchwämm.

Boletus igniarius Botan.,

· Fungus ~raepa1·atus .

.ALCOHOL. Weingeist.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 14: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

. .A.lcohol Tenale, ex ,vmo, vinaceis, faecibus yini ,

fructibus variis·, eerealibus, ,-el radicibu~, paraturn,

bonae notae et gravitatis o,S5o. - A.ether accticus et

snlfuricus; a.lcohol depuratnm; spiritus ~romatici;

tincturae. - A.qqa vulneraria cum alcohole , et aci ..

da ; liquor acidus Hallet·i.

ALLIUl\1. Hnoblnuclz.

' Allium satiyum Botrm.

Bulbus recens. - Aceturn aromaticum.

ALOE SOCOTORINA. Alul!.

Aloe spicata Botan.

E:xtractum succi foliCirnm venale. - ~xtractum aquo- ,

sum; tinctura.

il. L TH.ti.EA. Eibisch.

Althaea offlcinalis Botan ..

Flos; lwrba; radix. - Pasta; s11ecies; tahultu1.

ALUMEN. Alau".

Sulfas acidulus aluminae et lixivae.

Pulvis. - Almneu ustum.

Al\1.\IONL'J.CU:\1. Ammonia!,·. Gummi/zar:.

Heracleum · gmnmiferum Bot an.

Gummiresina selcct.a in granis, iu rmlvercm "trita.­

Emplaslrum ßlUmuiresinosum.

I Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 15: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

AMYGDALAE DULCES ET AMARAE. Süfleumf

bittere Jlltlndeln .

.Amygdaius cornmuni.s Botrm.

i\nclci. - Oleum recentcr pressum.

dicinalis.

A ~ 'l:Jt: L r CA. .Angrlikl!.

An:t~1ica Archangelica Botan.

Sapo me~

R11•<.ix:. - Extractum alcoholico-aquosun1 et tinctura

radicis.- Acetum. aromaticum; sr1iritus aronwticus.

A~ISU:\l. .Anit:[.!, .

Antsum vulgare Botrm.

Senien. - A qua de~;t illat11; oleum de!!tillatum et spi­

J'itus seminum.

AQUA FO):TANA. Brunncllwaucr.

Aqua destillata simplex; ~quae dCJJtilbtae .ll.ronHttic:tf' .

.ARGE~TUM CUPELLATUM. Fcinc.F Silber.

At·gcntum. purum; nitras argen1i fusus ct solutus.

\} .AR.\lOR~\ClA. liJeur!Jttig (lirecn).

Cochlearia Armoi·acia. Eotan.

lladix recens.

AH~ICA. TFolverl .. y .

.Arnica mon:tana BQtmr.

!''los; :Colium; rauix. -- :E:xtraf;tum flonun.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 16: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

:ARSE~ICUM .ALBUNI. lVc{(.r&r .ArJcnilr.

Acidum arsenicosum.' .. •

:Pulvis.

ASARUM, Haielwutu!.

Asarum europaeum Botrm.,

Folium; radix.

Ferula Assa foetida Bouvz.

Gu{umircs:ina. - Tinctura.

AUR:\NTIU.M, Pomttmm:.e.

Citrus Aurantium Botan.

.7

Cortex frllCtus; folium; fruc tus integ-er; llores re~

centes pru arpu1 dcsti!lat<~; oletnn corlicum -vcnale

(oleum t1c Bt.~r;nmo). 1 - Aqua flol'um; SJTnptfs cor~

Licum; tinctnra cortir:mn. - Aqua C(lrminaLiva; elaeow

saccharum; t!nc! ura nmai·il.

AXUNG.IA PORCfN..:\. Schweinfett.

Adeps abdomiualis suis seroHte Linn.

Etlllem. !.!!... Cerata; cereoli; cmplastra et nnguunl:a •

. - Sapo anunoniae.

BARDA~.-1.. K!r:tte.

Arctium L:,ppa,et I • Hatlix.

BEL LA DO :\1 ~ A. Tu!ll~t:t.'l'om:: ·mi,' . •

Atropa Eel!adomHl ßNal&,

• I

I

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 17: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

-

Herba; radix. - Extraetum herbae'aquosurh~

BENZOE. Benzoiflwrz.

Styrax Benzain Botan.

Resina. - 'rinctura; ernplastrum glutinosum.

BF:TULA ALBA. BirJc,

Betula. alba Bottuz.

Syrupus succi arLoris.

BISMUTHUM, Wismizth.

Magiste~ium, seu ni!lras praecipitatus :Qismuth( • -·. p '

BORAX. Borax.

Boras sodae alcalescens.

Pulvis.

BUTYRUM. Buttq.

Cera:tum attlabia.

CAC-\0. Cacao.

Theobroma Cacao Bota;:,

Oleum excocto-Ei"xpressum senlinum , Yulgo lmtj;rum •

. CALX VIV A. Lebendiger Kalk~

Calx ~ex· carbon~te ealcis per ustione.m. ' p+ta. , '

' Aqna calcis; sulfuretum calcis.

<:AMPHORA. Kampher.

Laurus Camphara. Botan, ...

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 18: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

9

Camph01;a. - Spiritus camphoratus. - Acreturn aro·

maticmn; linimcntum saponato- camphoratum.

CA.NCRORUM. LAPIDES. krcf•s.-:rtgrm.

Cancer Astacus Liimaci. Asi.a~~[,; fluviatilis

Fabricii.

Concremcnta l1ina_ calcarea, Tcntriculo animalis utl'in~

C IS. Hanf. C nabis satira Biltan.

Semen. - Oleum pressum. - Sapo medicinalis.

CANTH ARIS. Spanische. Flieg11~ Meloe vesicatorius Linnaci. 11 Lvtta vesicatoria

V •

Fabrir:ii.

Inscctum integrmn. - Em11lastrum cantl1ariclum;

tinctura.

CARBO VEGET ABILIS. Hotiirohlc. Carbo praep.aratus •

. CARYOPHYLLATA. BenfJdivtwurzfll.

Geum urbanum Butan. ,

Radix. ;·· CARYCPHYLLUS AROMATICUS. Geu•ürznelke.

Eugenia caryophyllata Butan.'

Oleum de:~~tillatum venale.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 19: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

-

lo

CARVI. 1\ilmmel.

Carum Carvi Botan.

St'nwn. - Aqu11; olcum d.estillatum; 11piritus. -

AIJua ccu·minati>a.

(.'.\:STOBEU\1, Biben;dl.

Castol' .Fiber Limuwi. Var. eut'opaea.'

1\Iatcria in folliculis duohus, in imo ycntrc s,iti Il-

tcnta. - T~nctura; _trochisci.

CCXTAVRIUM i'>H~US. Taruendgrilde?Ilmwt.

Erythraea Centaurium Bot:m.

1Ierha ilorida. - Extractum aqnosum.

CF::1.-\St\ ;\;WHA. TVald/drsclten,

Prunus Cerasus Botan.

Ar1m1 ucstillata ex: nucleis.

CERA ALBA ET CITRIN.'\. Tf~"oifies und. gdbe.r

"JiVa c Iu.

Cerata; eereoli; emplastra et unguenta.

CHAMOMILLA ROl\1AN~-\. Römisc,~c Ramillc.

Anthemis 110bilis. BotaTJ,

Flos.

CHAMOMILLA VULGARIS. Gemeine Kmnilk I

.Matricaria Chamomil1a Botan.

Flos; herba florida. - Aqua destillat~A: extraetum .

.alcoholico- aquosum~ et oleum (1estillatum herhae Ho-'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 20: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

ll

ridae; tinctnra florum.- Aqun carminatin1.

CHENOPODTUM AI\JBR0310IDES. Mn:d~tmi­

.rclu:.r Traubenkraut,

Chenopodium ambrosioides Butcm . .

HerlJa,

CHINA FUSCA Fcu CORTEX PERUVJANL~ :), Braune Jii'ebt~rrimlo,

Cinchona Condaminea 1/umlwldt. et Jancifolia. .J.llati.r,

Cortex. - Extractum aqnosum .

. CHINA FLAVA seu CORTEX REGWS. Gc:lbß

Fieberrinde • .. Cinchona cordifoiia i11utis.

Cortex. - Extrnctum aquosum.

C!CHOREPl\1. lV<':;wart.

Cichoreum lntybus Baum.

Herba; radix:. - Extractum nquosum hedHH~ ct ratli-

cis. :- Syru1ms cichorei cum rlteo.

• ('[CUT~'\. VULG.A RIS. Gif!eckter Schiertinf.

Conium maculatum et croaticum Botan.

Herha- sicca; herha rcccns rn·o extracto. - Extra­

~tmn c:s: succo.

CINA se\1 SANTONICUM. Zittwersä.mm.

Artemisia Sailtonicum et j~tdaica ,Dotan.

Armen.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 21: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

CIN~AMO.MUl\1 OCCIDE~TALE 11eu CASSIA

LIG~ EA . . Muttcrzimnult.

Laurus Cinnamomum occidenta}!s. B_otan.

Cortex. - Aqua e~ oleum destillatum; tinctura. -

Sph·ilus aromaticus; tinctura amara.

CITRUS seu LIMONIA. (}itronc.

Citrus medica Bt)tan.

Fruct us reccus; cortex fructus. - Aqua et oleum de­

sti];,tL,!Hl corticum.- Aqua carmiuativa; elaeosacchu­

rum; spiritus ar~maticns.

COCHLEARIA. _Lf!ffilh:raut.

Cochlearid officinalis Botan.

Conserva ct spiritus foliorum re'centium.

COLCHICUM. Zeitlose.

Üillchicum autumnale Botan.

Acetum medicatum hulbi; extractum ex suedo hul­

bi; oximd.

~OLOCY.NTHIS. Koloquinten.

Cucmhis Colocynthis Botan.

Tinctura jlulpae.

COLO,j-JBA. Coloinhi;warzcl.

Plauta africana incognita.1

Radix.

· CO~VOLYULUS ARVENSIS • .Llckcmindling.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 22: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Convolvulus arvensis Botan.

Herba.

COIUANDRUM. Koriander.

Coriandrum sativum Botan.

Semen. - Aqua carminativa; spiritus aromaticns.

COTI~~US. Pcrülmzbaum oder Ruja,

Rhus Cotinus Botan.

Cortex.

CRL:TA ALBA. lVeifse Kreide.

Carbonas calcis nath'us.

Creta praeparata.

CR.OCu@; Safran.

Crocus sativus Botan.

Stigmata. - Tinctura.

CUPRUM. Kupftr.

Li.matura; aerugo; sulfa!! cupri. - Sulfas .cupri am-, moniacalis; liquor opht}1almicus caeruleus; oximel

aeruginis.

CURCUMA. Kurlrume.

Curcuma longa Botan.

Radix. - Charta infuso radici11 tiucta.

gYDONIA. Quitte.

Cydonia vulgaris BQtan.

Semen. - Mucilago.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 23: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

l4

JH. PCPS. Gelle Rübe.

Daucus Carota, sativus Bot an,

. Rooh ex raJice.

DIGITALIS. Fingerhut.

Digitalis purpurea Bota11.

Folium. - 'finctnrn.

DULCA T\I ARil. Bittcr.siijJ-. '

Solamun Dulcamara Bota'l.

Caulcs vulgo. stipitcs. - Ext1·actum aquosum.

:::b EBULUS. Att~t;.

Sambucus Ebuius Butan,

l1ooh.

ENULA. Alant.

lnula Helenhm1 Botan.

U.adix. - Extractum aquosum et tinetura l'aaicis. _.

Acetum aroniaticum.

EUPHORBIA PALUSTR1S. SumpfwolfsmilG!J,

Eupliorbia palustris Botan.

Cortex radicis.

EUPHORBIUM. Euphurblum.

Et!phorbia officinalis Botar:.

GUlllmircsina. '7'- Tinctura. ,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 24: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

FARFARA. llujlattitj.

Tussilago Farf'ara Botan. ·

Folium. - Species emollientes.

FER H UM. Eisen.

Limaturn; puhis. - Extractum malatis ferri;

~.t;lotnli tartratis lix:iyae ct fcrri; murias fe1:ri m~nno­

ni:u~:dis; o·;yllulum fcrri nigrum; spiritus aetheris

ieJT;!lw.; sulfas fcrri pU:rus; tinctura malatis ferri.

FILIX MAS. Farrenkraut.

il.spidium fi'iJix mas Botan.

l1aJix, seu pctius stipes sul)tcl'r:meus.

FOE~ICUL'IHl. Ft.H:cl:el.

-~nethum !foeniculum Rotem.

5emt:·n. - Aqua ct nleum tlc·ö:il1:.1mn semirmm.

Arpla earminativa.

FOE~UGRAECU:V1. Bof.:t:.s!wm.

Trigonella Foenugraecum BQtan.

Semen. - Specics e'nwllientes.

-FUl\i.i\RIA. E'rdrauch.

lfunlaria off'icinalis Botan.

Herlln; hcrha reccns pro extracto,

succi hcrbac.

GA ~B1\NUM. Galbangummiharz.

Bnbon Galbanun;t;: :Botan. ./

Extractum ·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 25: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Gummiresina seleeta, in pulverem trita. - Empla.

strum gummiresinosum.

GENTI·ANA. Enzian, Gentiana Iutea et pannoriica Botrm.

r.a.Jix.- Extractum aquosum. - 'finctnn.'l amar~.

GRAME~. Grammrzel.

Triticum repens Butan.,

Uadix. _,... Extractum aquosumliquidum radieist

GRAPHITES. Reijjble.r.

Carburetum ferri nativum.

Pulvis elutriatus.

GRATIOLA. Gotte.rgnaden.hraut. '

Gratiola officinalis Batan.

ilcrha; radix. --' Extractum herbae aquosum. '

GUAJACUM seu LIGNU.M S.ANCTUM. Guäja!dwlz,

Guajacum o:fficinale Botan.

I.ignum; gnmmiresina. - Extruclum ar1uosum; re~

sina ex ligno; tinctura e:x; g~llllUliresina.

GUMMI ARABICUM . .Arabi.rclu:s Gummi.

Acacia vera, Senegal, arabica, gummifera et plures aliae. species africanae Botall.

G~muni. - l\Iuciiago. _. P~ta ahhneae ct liquiritiae j

puh·ilt ~UDUUO$US._'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 26: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

GUMMIGUTT~· Gummlgutt. Stalagmites cambogioides Botan,

Gummiresina.

HEDERA TERRESTRIS. Gundelrt~btt.

GlechQma hederacea Botan.

lierha recens pro extracto; conscrva.

HELLEBORUS NIGER. &hwarze .J.Viefewurz~Jl.

Helleborus niger Botan.

Radix. - Extractum aquosum ct tinctura radici~

HIPPOCAST ANUM. Rtifslia.rtanie.

Aesculul) Hippocastanum Botan.

Cortex ramorum. - Extra~tum. aquosum cortici!l~

HORDEUM. Gerste.

Hordeum vulgare' et distichon •Botan.

Semen.

Hyaci

EulLus. recens.

S C0MOSUS. comosus Botan.

HYDRARGYRUM seu MERCURIUS. Quec!r.rilbcr~

:Mctallum 1mrum. - Murias l1ydrargyri corrosi ..

:vus; , :murias hydrargyri mitis; murius hydrargyro..

.ummouiacalis insolubilis et solutus; oxydulum hy ..

drargy1·i purum et ammoniacale; oxydum llyclntl'<­

gyri llllrubnm1; sulfuretum hydrargyri nigrum 1 •ulfu ..

~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 27: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

""'""I

18

retum hydrargyri stibiatum. - Ernplastrum Ilyurar­

gyri; unguentum hydrargyd cinereum et citJ;inum. jj\,f . j,

HYOSCYAMUS. Bilsenkraut.

Hyoscyamus niger 'Botan.

Herba; semen. - Extractum succi foliorum; oleun1

pressum seminum.

HYSSOPUS. I.ropp.

Hyssopus officinalis ßotau.

Herba. - Aqua destillata herhae. - Aqua vu1nera· 1·ia; species. al'Omaticae.

JALAPA. Jalape.

Convolvulus Jalapa Botan.

Radix. -,Resina cxtracta radicis.

lCHTHYOCOLLA.. Fiscldeim.

Acipenser Sturio., Huso et stellatus Limzaci.

Gel.:ttina ex partihus membrauosis, Jlraesertim ve-

•· sica aerea cxcocta et exsiccata. - Emplastrum glu:'

tinosum.

IM PERA TORIA. lllci.rtcrwurzel •.

lmperatoria .Osl:ruthium Botan.

Radix.

IPECACUA}l"HA. Brccn'wurzel,

Psychotria emetica Botan;

lldi:t. -:- Pulvis Ipecacuanhae cum opio.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 28: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

IRIS FLOlUI:NTINA. Pellclumwurzcl.

lris florentina Botan •.

Radix.

IU GLANS. 1Vullnu.fs.

Juglans regia Botall.

Cortex viridis fl'llctuum. - Extractum et rooh t~or­

ticum fructus. ')M.;~'-.

lUNIPERUS. lVadlholder.

Juniperus communis Botaf?.

B.accae rt~aturae; lignum. - j Aqua; olcum clestilla~

tull't; rooh et spiritus hac.carum. - Unguentu.u1 aro­

maticum.

LACCA LVI USICA. Lackmus.

Lichen .seu Parmelia RQCCella Botan, :. J, ... '...

Pigrtum. - Charta tincta cael'ulea et l'Uh1·a •.

LACTUCA SYLVESTRIS. 1Vilder LattiiJ. Lactuca Scariola Botmz.'-~"' l•~., .. .f • .,. ...... or.

Extractum aquosum herhac.

LAPATHUJ\1 ACUTm~J. Grindwurzql;

Rumex acutus Botan.

Radix.

LARIX Lcrclzr:l:aum. Pinus Larix Botan •.

, lla.ls:nnnlll aictum. 'J,'erebinthina.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 29: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

stillatum; tcrehinthina cocta. - Ceratum ad fonti­

culos, eitrinum; ernplastrum cantharidum, gumnli­

~·esinosum, hydrargyri; unguentum terehinthinatuni.

' \ . LA V ANDULA seu SPICA. Lavendel.

Lavandula Spica officinalis Botan.

Flos. - AljUa; oleum destillatum; spiritus flortnn.

- Acetum aromaticum; aqua vulneraria; spiritus

saponatus.

LAURUS. Lorb(Jt:rbaum. •

Laurus nobilis Botan.

Fructus. - Oleum excoctum fructunm. - Unguen­

\um aromaticum.

LEVISTlCUM. LicbJtiklz-el,

Ligusticum Levisticum Botan.

Radix. - Aceturn aro~aticum.

LICHh:~ ISLANDICUS. Blutlungrmmoo.r.

Lichen islandicus .reu Cetraria islandica Botan.

Planta integra.

LICHEN PARIETl~US. ~tft!echte. Lichen parietinus .reuParmeiia parietiua Botan.

:Planta integ1•a.

LINUM. Lein •

. Linum usitatissimum Botan.

Semen. - Oleuw. preaeum aeminu.111. , ...... I!Jpecies V:i. , tnuollieutes.

''·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 30: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

LIQUIRITIA • .SüJsholz..

Glycyrrhiza glabra Botan.

lll

Radix. - Extractum venale radicis dictum &uceua;

extractum liquidum radicis. - Pasta; pulvis gum·

mosus; species althaeae; syrupls papavcris • . LUPULUS. Hopfen. Humulus Lupulus Botan.

Amcnta foeminca dicta turiones; extractum alcohow

lico- aquosum turio.m.

MAGNESIA MURIAE VE:t-JALIS. Salzmagnesic.

Carbonas magnesiac Yenalis, ex aquis minetalibua

paratus.

" ,,, '·

MAGNESIA NITRI. Salpetcrmagnesl'~:.

Carbonas calcis et mag~ae ex lixivio matria nitri

praecipitatus. 1••• ". ,,.

:MAGNESIA VITRARIORUM. Braun.ttein.

Oxydum mangani nativum.

Fultis. - Acidum muriaticum oxygenatum.

MALVA VULGARIS. Käsepappel.

Malva sylvest4 et rotundifolia B•tan.

Flos; folium. - Speci!'ls emolliente!.

MANNA. illanna •

.Fraxlnus excelsior, Ornus et. rotundifolia. Bot an.

Saccharum ex succo trunci :rulnerati concretum. -

Jnfusum h\xativum.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 31: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

MARRUBIUM AtBUM. Wcif.rcr .Andom.

Mar.rlihium vulgare Botan.

He1·ba. - Extractum aquosum herhae. - Species

aromaticae.

MEL, Honig •

.A pis mellifica Limzaei.

!IeJ tlespllmatum. - Aqua vuJneraria acida; clectua­

rium lenitivum; rnel rosarum; oxymel aeruginis, _Cfll­

clJici, simr•lex et squilla~; roo:Q nucum.

MELILOTUS. Steirzldec.

:Melilotus officinarum. Botan.

Herba florida.

1v1F.LIS "A. llfelisse •

. M elissa officinalis Bot an.

Herba. - Aqua destillata hcrhae. - Aqua nlnera­

ria; spiritu~ aromaticus • . _.

MELO • .. Melone.

Cucumis 1\leio Botan,

·Seme:n.

MENTHA CRISPA . . Il.rau.rmünze •

. Mentha crispa Botan.

Herba. ---Aqua; oleum destillatnm; spiritus.- Ace~ _

tum aromaficum; aqua carnlinf!tiva et vulneraria.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 32: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

MENTHA PIPERIT A. Pftdformunz.e.

Mentha Piperita Botan.

Herba. - Aqua et oleum destillatum herhae. -

A.cetum aromaticum; rotulae.

MENTHA RUBRA. Bachmunu,

Mentlla aquatica Botan,

Herba.

l\lEZEREUM. /ieidelbaJt,

Daphne Mezereum Botnn.

Cortex.

MILLEFOLIUM. Sclzafkaros.

Achil!ea Millefolium Botan.

Herba florit1j. - Extractum aquoaum.

1\1 OH US. JIJaulbeeroaN.m. · Morus nigra Botan. ·

Roob fructuum.

MOSCHUS. Bisam, Moschus moschifer Linnaei.

1\Iatcria 6X. f~Biculo acl nmhilicum maris.

MYHRHA. ll!prhcn. Acaciae vel .Mimosae species africana. Bottm.

f;.ummil·eiina. - Ex.h-actnm aquosum; tinct.ura •.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 33: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

rq.

NATRUM HUNGAR1Qt]M, Ungcri.rcluu 1!-latrou,

Carbonas sodae alcalescens nativus.

Carhon~s ..,aae alcaleooens, crystallisatus ·et sicca~ tus. - Acet?~ sodae; tartras lh::ivae et sodae.

NlCOTIANA. Tabak.

Nicotiana Tabacum Botan.

Folium.·

NITRUM. Salpeter.,

Nitras. lixiv;ite. . .

Sal depuratus. -· Acidum nitricum concentra-tum' dilutum et dilritum . purum r acidum nitros um

. ·: ooncentriltum. - Nitras argenti fusus et solutus; ni-

·:. tras bislll:uthi; sulfas lixivae; unguentum hydrargyri ·

. cip:·innm •

. '··:OLEUM OLIVARUM. OlivenöM . .

}j~~,p:r:~s.su~ .ex fructib"us Olcae eur{lpa~ae. ·;;co~o:N:rs. • Haullccllel,

· · Ononis spinosa Botan. ·

Radix.

OlUGA~UM. Wo!ilgemuth • ..

· Üriganum v~!lgare Bot,t~fl. f1l

tlerhJJ. - A~t;~; ; oleum. destillatum i1.ed;ae .. - Aqu~ Tulnoral'ia; speefes aromaticae .

. ' . OSSA MAJ\lMALIU.M. Saugtlzietkrwchcn.

Liquor ammoniae pyro~oleosus; oleum animale ae~

thereum; phosphorus.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 34: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

OVljl.\>1 GALLINACEUM. Hühncrey.

Ova recentia. - AlJmmen exsiccatum. - Pasta al­

thaeae.

PAPAVER ALBUM. Weifiar ;llolln.

Papaver somniferum Botan.

Capsulae siccac; scmcn; succus carsulai'Um im~

maturarum plantae oricnialis iml11issatus gummiresid

nosus , dictzts opium. - Extractnm opii aquosum;

<Jlemn pressum scminum; tinetur~ opii. - J?ttlris

ipecacuauhae cum opio; syrupus 11apa\ cris.

PEPO. Kürbift.

Cucurbita Pepo Botan.

Semen.

PERSICA. 1~/irsich.

Amygdalus Persica Botan. "

. t , .

Nuclei; folia recentia pro aqua et 0;Ic,o. - .Aqu~:t '· ~ . '

oleum dcstillatum foliorum.

PETif0LEUM RUBRUM~ Stciniihl. " Bitumen liquidum rubrum.

" PHELLANDRIUM. 1-Va.rserf;mehd.

Pl1ellan~rium aquaticu~ Botan.

Semen.

PL~1PINELLA ALB.A. Weifte Bih:rrdle,

Pi in pinella Saxifraga Bot an.

Radix. -·· 'l'inctura rndic:i~.

•.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 35: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

PINUS SYLVESTRIS. Föhre.

Pinus Sylvestr1s Botan.

Baisamum sezt terehinthina communis; resina

solida; turiones setf- gemma~ foli.iceae; pollen seu

pulvis lycopodii. - Aqua destillata et tinctura tu­

rionum. - Ceraturn citrinum; ernplastrum gummi­

resinosum.

PLUMBUM. Blcy.

Cerussa; litllargyl·um; minium. , - Acetas plumhi

acidulus crystallisatus et solutus; ceratum fuscum;'

c1eratum ad fonticulos.

POL YGALA. J(reuzblümchen.

Polygala vulgaris Botan.

Herba cum radice. ,

POL ~PODI(JM. Steinwurzel,

Polypodium .vulgare Botan.

:Radix.

PRUNUS. Pjlttume.

Prunus doinestica Bota7l,

Fmetus. -· Fructuum pulpa. - Electuarium leniti-

PULEGIUM. Poley. Mentha Pulegium Botan.

Herba. - Aqua destillata herhae. '

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 36: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

PULSATILLA NIGRICANS • .schelle. ·

Puls.atilla pratensis Botan.

• IIerlJa florida. - E:x;tracfnm herhae floridae.

PYRETHRUM. Bertram.

Anthemis Pyrethruni Botan.

Radix.

Qm7 R CUS. Eiche. Quere us .;Robur111 pedunculata et austriaca

Edan.

Cortex; folium.; gallae cynipis quercus- folii FcdwirÜ, dictae gallae tur.cicae; gallae tuherosae cynipis qucr­

cus- qalycis Burgsdorf, dictae Rnoppern; glandes. -

Ex~raetnm aquosum ct infusum gallarum.

RHEUM CH[NENSE. Chinesische Rlwbm-!u:r.

Rhei species ignota B()tarz. ' . Radix. - Infusum; tmctura. Syrupus cichorei

cum rheo~

RHEUM AUSTRIACÜM. Oiuterraii:hiJcho Rlttz•

barbcr. Rheum hybriclum Botan.

Rac1ix. - Infusum ~ tinctura.

RHOEAS. IUappcrrose.

Papaver Rhoeas Botan.

Flos.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 37: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

RICINUS. Treibhörncr.

Ricinus communis Botan.

Semen. - Oletün pressum seminum •.

ROSA RUBRA. Rothe Ro.re,

Rosa ceiltifolia Botan.

Flos. - Aqua destillatä florum. - MeL rosatum.

ROS~IARI~US. Rosmwirz.

Rosmarinus officinalis Botan. "'l, '

' Folium. - "'- Aqua; ole~m d~stillatum et spititu& fo-

liOI·um. - Acetum aromaticum; . aqua yulneraria

cum r•lcohole; linimentum saponatum.

ROSMARlNUS SYLVESTRIS. Por.st.

Ledum palustr~ Botan . . ' ..

Folium.

RUBIA. Färherrötlte,.

R ubia tinetarum Bot an.

Radix.

RUBUS. Himbeere,

Rubus idaeus Botan.

Syrupus haccarunt.

RUTA. Raute.

Ruta graveolens Botan,,

; I

Herba. -:- Aceturn; aqua destillata; o}eum dest~U~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 38: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

turn herhae. - Aceturn aromaticum; aqua vulner~ 1·ia; species aromat!cae.

SABADILLA. Sabadille.

Veratruru Sahadilla Botan.

· Capsulae cuin scminibus.

SABI~A. Säbcnbaum.

Juniperus Sabina Betan.

Frondcs. - Oleum dcstillatum fronJ.iuui; ·

SACCHARU.\1. Zucker.

Saccharum purum crysta1Iisaturu; ve] ex Sac­charo officin~rum, vel exAcerisspecie, Beta cycla, Zea Nays Ba.~an. '

Pulvis. - AciJum oxalicum. - Conseryae; elaeQ­

sacchara; 11asta al thäeac et liqniritiae; pulpa pruno­

rum; pulvis gummosus; rooh; rotuh<e menthae .. i_Ji:.;; peritae; syru11i; trochisci de cnstoreo.

SAL Al\'IAIHJS. Bittersalz.

Sulfas magnesiae.

Sal depuralus. - Carhonas magnesiae p·unts; ma­

gnesia pura.

SAL A~ll\lOi'ilACUS. Salmiak. ll'lurias amrnoniae.

Sal depuratus. - Ammonia pura; carhonas anuno- .

niae alcaliuus siccm; et eolutus; muHas ·anuuoui'!le et feni.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 39: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

30

SAL COMMUNIS. Koc!t.ralz.

:Murias sodae.

Acidum muriaticum concentratum, diluLum, o:qge.

natum. - Unguentum oxygenatum.

SAL l\llRABILIS GL ... ;.UBERI. JVundersalz.

Sulfas sodae.

Sal crystallisatus ct siccatus.

SALEP. ~tvwurzel. Orchis mlJ ... w et mascula. Botan,

Radix.

SALICARIA. lVffidcrich,

Lythrum Salicaria Botarz.

Herba.

SALlX ALBA, Gemeine lVcide. Salix alba Botan.

Cortex rämorum. - Extractum aquos'um eort.icis.

S.'\ LIX CAPREA. Sa!llwddfJ,

Salix caprea Botan.

Cc,n·tcx ramol'Ulll· - Extractum aquosum .corticis.

SALVIA. Su!bcy.

Salvia officin,tlis Bota,.",

Folium.' - Aqua; . cxtractum aquosum herbae;

oleum destillatum. - Acetum a~omalicum; <tqua vuluer.:u:ia; species urotnatieae.

.. Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 40: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

SA\J"BUCU'i. Ihldt:r.

Stw1buc !S nigra B:Jta.>z.

F'los.- Aqu:~ Hl)rum; ro.,b ct syrapt!i> ::..accarum. -­

Electual·ium Ienitivum.

SA:'O VE~ /1. US ALEF_,, lf'c!'/s~ ~ci.':.· •

. S.·po cx: seho horino, li-.::ra ycl su•.h paratus. ~

Lir;iml•ntum .sar-on:itO - can:Illhm·atuxn.

S:\ l'O VE ~ E T US. P~;ne:ilsclu: Seife.

S .po ex oieo olirarum et soda paratus. - S11iritu1

saponatus.

S APÖ}i'ARIA. Scifcnh:raut.

Saponaria officinalis, Botar..

Herba; radix:. - E:itraet\lul herhae aquoaiün.

SATI.}RETA. StllureJ-.

S.l~lL t.']"t hortensis Bc.t.w.

H(H:ba. - Sllecies aromatii:ac.·

SCABiOSA. ScaMo.tc.

Sc'lbiosa :uven::;is Botan.·

Fol'ium;

SCILLA. Meerzwiebel.

Scilla maritima Botan,

Bulbus. - Aceturn; extractum ex sueco; oxymei.:

S CORD I U:\-1. Lar:lu:nlirzoblauclJ.,

Teucrium Scordium Botan.

Herba. - Spccie" ar~;~mAticae~ ·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 41: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.. -~ ''"""" P. .~~·

s.EimM OVILt;pM." &·höj},~enfott~ Adeps abdomilialis o,;.is arjetis Ll'!mci,

Cerata; unguentum hydra1;gyri cincreum; ungnentuni

silnplex.

SENNA. Serzne.rblätter.

Cassia Ianceolata' Botan.

Folia. - Elcctn.arium leliitivum~

tirum.

,·I

Infii.suxn laxa:

SERPE~T ARIA VIRGINIANA. rirgini.rclw 'Sclzl~.m:

ifenwurzel,

.Aristolochia Serpentaria Botan •

. 1\adi:x~ l;.

SERPYf:..LU.\<1. Quendel, Kuttclkhmi.

Tl1ymu5 Serpyllum Botarr,

Tit•rha. - 01euni destillatnm et spiritu~ herhat".' -

Aqua Tttlncrada;

aromaticum.

. ' . specürs aromaticae; tinguentu.in·

Sl.NAPIS. Sclm•arzer Senf:·

Sirtapis nigra Botan.'

Senten.

SPATUM PONDEROSUM, Scllwer.rputh~·

Sulfa.s barytae nativus .. · )1 urias baryta e.

SPERMA CETI. Spcrmacet •

.Adip~cera Physeteris rnacrocepbali Limzil.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 42: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

;.;P{:.J A CER VI~ A. Ereutzbecre.

:Hhamnus catharticus Botan.

tortex intermedim. -· Rooh.

Spf)NGIA. Bad.rchu:amm,

Spongia officinalis. Linnaei.

Carhu, se:t 5llongia. usta. - Sr>Ongia pmeparar:..

STA~NU~I. ... Zinn. J

Stannum gt·anulatum et lim:.~tum.

STIBIU~L Roher .':J'pirftglanz..

Sulfuretum stibii venale.

Pulvis. - Murias $tihii; oxplulum hyd.rosulfu~

ratum ruhrum et auranti:'lcum; oxyqulum sulfura~um

i'uscum; sulfuretum lixirae et stibii; sulfurctum hy­

drargyri et stihii; tartras lixi~·ac ;,tihiatus.

Styrax officinalis Botun.

Ucsina.

SULB'UR. Schwtifcl,

Sulfur depu'i·atum. (h:ydu.lum S"tibii hytl!'a-

sulfuratum aumntiacuiH; sulfun.Jl um ealeis; sn !i'ure•

<um li1.i r<•<:; ~ulfurctum lixi vae st ihiatum; sulfurc­

tum calcis; sulfm·ctum hydrargyri; liquor hydro­

sulfurt>ticus, ae~dulus ct pro Laineo; unguerttWl'l. aul~

furatutl-1.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 43: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

"'I

.34

SYMPHYTUM. SchwariwurztJI.

Symphytum officin~le &t(m.

Radix.

TANA:CETUM. Rein/arn.

Tanacetum vulgare Botan. ·

Herba florida. - Aqua; extractum~ aquosum; oh~tiJi:l

destilbtum llm·hae floridae.

T ARAXACUM. Löwenzaltn,

Leontodon Taraxacum Botan.

Herba ; l'adix. - Extractum liquidum radicis- et hcrhae.

TARTARUS CRUDUS. Roller 1Ve.instcin.

Tartras lixivae acidulus iinp.urus.

Cal·honas lb:.ivae alcalinus, siccus et sol.utt~s; lixir~

.pura.

TARTARUS DEPURATUS seu CRYSTALLI T ART A RI. lVein.stt:incry stallen.

Tartras lixivae acidulus depuratus.

Pul1is. vulgo cremor tartari. - Acidum tartricum;

tartraa lixi vae, ·lixivae e~ sodae; tartras lixiyae stihia"'

1us , lixivae _ferratus. - Electuadum lenitivum.

T AURI FEL. Ocluengalle. , :Bilis recens bovis tauri ·Linnaci.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 44: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

;l'O:ttMENTILLA • . Tormentiile.

Tormentma erecta Botan.

Uadix. - Extra.ctum aqu~sum radicis;

TRAGACANTHA; Trdgantlt.

Astragalus gummifer et creticus Botan.

Gummi. - :Mucilago. - Trochisci castorei;. talllline· althaeae;

TRIFOLIUM FIBRINUM. Bittcrl.-lce.

Menyanthes trifoliata Botan.

I<'olium. - Extractum aquosum folioru;u;

. TRITICUM. TVcitzen.

Triticum vulgare Botan.

Amylum. - Pulvis gummosus

UL:\lUS. Rii..rtßrri; ,

Ulmus campestris Botdn.

Cortex . .:..... Extractum aquo1um. cottici~; ~

UV A UR SI. Sandlu:ere.;

Arbutus Uva ursi Botan.

Folium.

VALERIANA CELTICA: Speike;

Valef:i.ana celtica Botan.-

P.T:mta inte&rn.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 45: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

36

VALERIANA SYL VESTR1S. Baldrian.

Valeriana officinalis Botan.

Radix.- Aqua et oleum de~·tillatum; extractum aquo.

s~m; tinctura radicis.

VERBASCUM. Wollkraut.

·Yerbascum Thapsus et phlomoide!.l Botan.

Flos; folium. - Species emollientes.

VERONICA. Elmmprt:i.f.

Veronica officinalis J3otan,

He1·ha.

VIOLA TRICOLOR, seu JACEA. Dr<:Jfaltiglr:eit.J­. bliane.

Viola tricolor, arvensis Botan.

llerha.

VISCUM. QUERC[NUM, Eiclzcnml.riel.

Loranthus europaeus Botan.

Lignum;

VITIS.· TVeinrebe.

Vitis vinifera Botan,

llaccae. :-=.. Syrupus succi uvarum.

ZINCÜM. Zink~

Oxydum seu flor~a .:t:inci; sulfas zinci. - Ungue-ntum a~w.atu.m.

'

l'lfll

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 46: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

FORMULAE

PRAEPARATORUM

ET

C 0 M P 0 S I T 0 R U M.

J '

' . :

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 47: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

~--·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 48: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

ACETAS AMl\IONIAE SOLUTUS.

SPIRITUS MINDERER!.

~· Cnrbonatis ammoniac alcalini, q. Y.

Soh·e in acicli acetici concentrati sufficienti

quantitatc, ut solutum neutrum rcddatur. Liquor nf. tratus servctur in lagena vitrea. Gravitas sit: 1,067.

ACETAS' LIXIV AE SOLUTUS.

LIQUOR TERRAE FOLIATAE TARTAR!;

Jy. Carhonatis lixivae alcalini lihram unam.

Solve in acidip..acetici diluti sufficienti quanti·

tate, ut so]utum neutrum :6at, et liquor filtratua

leni igne evaporetur in vase stanneo vel argenteu,

tlonec remaneant liln·ae tres. ·· Gr'avitas sit: 1 1.200•.

ACETAS PLUMBI ACIDU!.US SICCUS.

SACCHARUM SATGRNI.

ty. 1\'linii, q. y. • • ~

Solve, coqnendo in vase terreo vitreato, i!l $il:litfi·. cienti quantitate acidi acetici diluti, u(l pcrfectam. so­

·iutionem. l,.iquo1• ültratus evaporetur in mtHi~,...tihi-

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 49: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

··'111

. I

tudipem, ct ad crystallisanduni. reponatur. Crystalli

:siccatae se~'\"entur. .

.ACET-48 PLU.MBI ACIDULUS SOLU • .. TUS.

ACETUM LlTHARGYRI,

~· Acetatis plumhi uncias duas ...

.Aquae ilestillatae lihram unam.

Soluta et :Gltrata s~ei·ventur in lagena vitrea.

Gr~witas sit: 1 ,095·

ACETAS SODAE.

TERRA FOLIATA TARTARI SICCA.

ty. Acidi acetici diluti, q. >'· ,,

In TIO, calefilcto soh·atur, in -rase a.rgenteo aut "" .. ~ ,r ... ~ ~,"' . ;.'. . .

stauneo: .·

Carhonatis sodae. a1calini, q. s.

ut solutpm perfecte neutrum reddatur. Liquor :GJtra­

tus evaporetui· et ad crystallisandum reponatur. .Cr.y­

stalli siccatae servcntur .

.ACETUM AROMATICUM.

ACETUM ANTISEPTICUM.

Iy. Herbarum siccatarum ahrotani ,

absinthii, ~

:ment9a~ crispae,

rosmarini ,·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 50: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

l'ntae,

sal ,·i;w • ana un<:iam un;'lm

scmis. . 1 ' ' . l •i, Flornut stccatorum avanmllaC unc;ns < n~.

}ladicis acori,

angt-lie<!(.'.

enu1ae.

lcvist:ci. üulhi allii rcccnli<:. :ma r1t·arhmns <luas . . Aet•li lihras oclo.

;\Inccrcntur in lngena vilrea hen<' clan~a pcr

tre~ tlie~. Colatunte fortiter expressae et liltratal"'

immittantur:

Cnmphorae .lraclnn-4J.C 'sex, lin.teo in.clusae

et servetur in l;tgcna Titrea l1cnc dausa.

ACETUM COLCHICI.

1\-. llulborum colcltici in ta1eola~ 1 enucs sectormn

nncins <luas . . Aceti lihram unam.

:Macerentnr in Iagen:r vitrea per tres diess liq~o­

rcm sacpius f!gitando; dein ,coletur }(!vi Axpressione

et filtratus servetur in Iagena vit.rea.

E:)dem modo paratur: Acelu,pzscil/ae.

ACETUJ\1 RU'l'AE.

IY· Herbae rutae siccat.ae nndas tre,.

Aceti liLras tr<'s.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 51: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

----------------------~.1

lfarcrentur per tres dies et Ieni e:orpressioneJ ..

percolaturn et filtratum acetum, ~ervetur in lagen~ vilrt~a.

, .

..:\CIDUL\1 ACETICUM CONCENTRA-TUl\1".

AC'P~TUM DESTILLATU.M CONCENTRATUM.

J1,. Cal'lwnatis lixirae alcalini uncias sexdecim.

Aer1li acetici diluti, q. s. ad neutram indolem.

Evaporentur in vase argenteo aut st~nneo, ad "'

n•m:utnent.iam unciarum quadraginta, quibus superw

af!~und;mtur}nwretorta vitrea, autea co~mixtorum Acidi sulfurici concentrati,

AtlU<le fontanae, ana uuciae duodecim,

et destillentur in halneo lfre~ae, igne moderato ad

siccitatem usque. Liquor• in excipulo obtentus scr •.

Yll!t~r in lagena vitrea. Gravitas sit : 1 ,o3o.

ACIDUJI ACETICUM DILUTUM.

ACETUM DI<~STILLATUM. I 1\1· Aeeli libras duodecim.

c~.~oms praeparati lihram unam.

DestiUentur ex retorta vitrea in haineo arenae

~Mi iiecitatem usquc. Liquor in excipulo ohten­

'- .lltlllt'Vttlir in laaena vitrea. Gl'avitas ait: 1,oo5~

...

t:

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 52: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.43.

ACIDUM ACETICUM PURUM.

ACETUM RADICALE.

Jy. SulCatis lixivac, in pulvcrem"triti, libram unam. . ...... .A.cidi sulfurici concentrati lihram semis .

.Aquae fontanae libram uuam semis. "

Acidum sulfuricum, aqua dilutum, snperaffun-.

t1atnr sulfati lixivae , et evaporetur act siccitatep1 in

vase murrhino aut porccllaneo. · Sulfati acidulo ob­

tcnto admisceantur' tcrcn ao in mortario vitreo:

Acetatis socl;te, leni calore siccati, unciae nov~m.

Destillentur c~ reto'rta vitrea, in baineo arcnae, I

ipne mouerato' ad siccitatem usque' et ~~or in·cx·

cipulo obtentus seryetur in lagena vitrea ne~e clausa.

G1•avitas sit: 1,070·

. '

ACIDUM MURIATICUM CONCENTRA~ TUM.

ACIDUM SALIS FUMANS.

Ey~ Muriatis sodae decrepitati libras duas •. ·

· Acidi sulfnl'ici con'Centrati llbram unam.

Murias sGdae hnmittatur retortae vitreae tuhu­

latae, ct aclaptentur l_ege artis excipula Woulüana,

tubo seet;,~'ita~is munita 1 in quibus distri])Ut_ae hae:.. .

:rt>ant:

Aquae destillatae unciae .se:x:.

Dein cimte et per vices affundatur per tubnlum::~: .

.a cidu.m .lm.lfuric:p.m, et de&~illetur in Laineo arettaCt;' '

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 53: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

44

ignem sensim aügendo, donec nu~lum gas amplius

transcendat. Acidum in excipulis ohtentnm, iterata

dostillatione cmn u~1ciis (luahus mul'iatls sod~e depu ..

ratum , servtHur in lagcna vitrea bene clausa. Gravi·

tas sit': 1 ,zoo.

1\CIDVM MURIATICUM DILUTUM.

SPIRITUS SALIS ACIDUS • .

Iy. Acidi muri:~~ici concentrati lihram unam.

Aquae dcstillatae lihras uuas.

Misceantur et serventur. Gravitas sit: I,o6s.'

ACIDUM' .1\lURIATICUM OXYGENA­TUM:

lJt· Muriatis so.clae libram unam,

Oxycli mangani, in pulverem: triti ,;

Aquae fontanae , ana. uncias tres.

1\'Iurias smlae et oxydum mangani , hene mixta,

im;mittnntur .in retortam yitr~am, et superaffundatur.

aqua, agitatione hene miscenda. Ad?ptatis dein. lege

artis excipulis w oulfianis' i~ qu~bqs distrihutae hae-

' reaxt:

Aquae destillatae l.ih.rae duae,

affundan,tur, ant~a mi:ttorum et penitus refrigeratornm:

Acidi sulfurici concentrati libra semis;

Aquae fontanae· un.ciae tres 1

et .destillentur ~ halneo a,ren~~.~, igne mod.erato, do­

uc-c nullum gas flavum ampli111 tral\5,cendit,. AcidlllU

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 54: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

45

in pt·inlO excipulo rejiciatur, utpote acido muri<.tico

inqninatmn; in reliquis excipulis autem obtentum scr­

vetur in lagena ·vit1·ea heue clausa, loco ohscuro.

GraTitas sit: 11002·

ACIDUM NITRICUM CONCENTRA­'IU.M.

~. Acidi uitrosi concentrati, q. v,

Hcstillctur ex 1·etorta yitrea, iu lJalneo arenac,

igne lenissimo, donN: n ullum. gas uitl'osmn rutilans

amplius aliscendat. Liquor excolor rcmanens scrye­

tur in lagcna vitrea hene clausa, loco ohsem·o. G1·a­

vitas sit: 1 14,50·

ACIDUM NITRICUJ.\'I DILUTUM.

AQUA FORTIS .

. :q,. Acüli nitrosi concentrati lilH·am unam.

Aquac dcstillatae lihras duas.

Misceantur, lentc instillando acidum in aquam.

et serventur in 'lage:aa yit1·ea heue clausa.

sit: 1,170· ,

ACIDUlH NITRICUM DILUTUM FU­RU.l\1.

JY. AciJinitrici diluti, q. v.

lnstilletur nitras argenti 5'0lutus, qnam diu tul"­

hidum inde fiat. Quieseat dein per aliquot dies, cll

apidum. lim.pidtlm, a muri.at• -vcl sulf;;.te .euti tle-

;U, •

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 55: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

fnsum, destillctui' lente ex rctorta .,vitr.6a in halft$

arenae ~ere ad siccitatem usque , et a~i~u~ obteut\tllt

sm·yetur in Iagena vitrea. G1·avitas sit;; l,lJO.

ACIDUM NITROSUM CONCENTRA­TUlVI..

ACIDVM NITRI FUMANS.

1}:, Nitratis lixivae siccati, tusi libras quatuor.

Acidi sulfurici conclntrati Iibras duas. '

Nitras indatur retortae yltreae, ct caute super.

affusp acillo sulfurie01 i destillentur in halneo, arenae,

adal'tutis lege artis excipulis '\'Voulfianis, quorum

prinnim vacuum mäncat, in reliquis vero uistributa

haereat: ,, ·~ Aquae destillatae li~ra U:na.

Tum, praeter acidum nitrDsum cancentratum i~

primo ex~ipulo i obtinebitur adhuc acidum nitricum

dilutum in 1·eliquis. Gravitas acidi nitrosi conccntrati

iit: 1,500·

ACIDUIH OXALICUl\'L

Qua reagens .

. lJ.'• Sact:had alhi. nncias quatuor. '

Acidi nitrioi diluti lihras duas.

Dcstillentur ex retorla Yitrea, igne moilerato',

douec nullum gas nitrosum amplius auseendat. Li-·

qnor exc.r l'Clllanens ad crystallisanuum reponatnr.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 56: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

47

Crystaliis separatis, Ii1uori remanenti uanuo at1llan~ I

tur:

• Acidi nitl'ici dilnti uncino quatuor,

et dcstilletur ct crystaUisetur uti prius; quae ope·

l'atio atlhuc lliS' H~l tel'' repeti rwtest. Acidum oxa·

linan oLtcntum tune solvatur in sulficienti c1uanti·

t:;tc aqu:;t:• tlcstillatae ebullientis, et rcpetita crystal.:.

Ji·.;f,ticme dcpuratum et siccatum seryetur in vnse

ACIDUM SULFURICU.l\1 CONCENTRA• TULVI DEPURATUM.

Iy. Acidi sulfnriei,~~e;e~ti Yc~t:uuis libram unam.

Inmittat~r ~~~te:/ ~ti·~·~r~rin~buii, tu.hulo longo .{:'

instt·ucti, in rctortam; cavendo, ne collum inquine-

tur, et dcstillctur ex baineo arcnac in excipulum am­

plum, commissuris apcl'tis, ~il sicdto.tem usquc. Aci­

dum in e:s:cipulo ohtcntum servetm· in l~gcna vitJ.·ea

bene clausa, Gravitas sit: 1 :840· '

ACIDUM. SULFURICUM DILUTUM~

SPIRITUS VITRIOLI.

~· Acidi sulfurici concentrati pnl'i un'ciam unam.

Aquae destillatae nncias sex.

Misceantur, lente instillando acidum iu aquam.:.

Gravitu s.it: 1•090.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 57: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

48

ACIDU.l\1 TARTRICUl.\'t ;:.

.ACIDUl\1 TARTARI.

ry. Cr.:tae pura~, in pulverem td~ae, lipras clua15,

~\.!1uae font&nae lihi·as seidecim.

Ebulliant in -rase stauneo aut argenteo, sensirii

adjicicndo:

'I'artratis acitluli lixivae depurati libras septem.

-vel quantum sufJicit, ut perfecte·neutra üant. · Y<ts~

ab ignc l'ClllOtO , Stent per horam, et Jiquor limpiJus

supernatau5 caute del'undatur. 'I'artrati ealcis l'esi~

duo' aqua frigiiJ;a aliquoties a~luta;: acldantur autea

" mi:x.torum:

Acidi sulfuric! conct'ihtrttti libra·c dua{~ , · Aquae fontana~ lihrae'~~~cl~. ~• "'. :_

• . :"l:llili:t!iit! •• J. i ' . ' Spatula lignca saepius . i~ibü?:d? r.i'!~~tit~tt_· per: vi~

ginti quatuor horas •. Ltqi(d~e::ä15m4~e~~s·o: .;r.csiduo

affunJatUT aquae sufficicns qiÜmfitas ~· cf agitetur Ct

aefulldatm• cmh cxp1·essione iu prelo .1nter lamirias ii~ sncas, ct sie pei·gatur, donec ultima aqua defusa'plane

:insipida evadat. Liquores acitli, commisti et filtrati,

eY<~I>orcntur in Tasc stanuco aut m·gcuteo ad remanen~

tiam lihrarum circiter s~;~. Refrigcrati filti·entur et

taudem evaporentur, ut in crystallos coeant, quae,

1·epeliitis crystallisalionibus ·depuratae, · serventur. ]ji'.;;

quor tartratis lixh·ae, prima -defusione obtentus, de~

"bita ~vapOl'ati~nQ crystallisad, et saLobtoutu& servari

'l\<,"

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 58: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

d'

I

~ AETHER ACETICUS.

~· Acetatis sodae, calore lcni siccati 1 ux;cias octo.

Acidi sulfurici concentl~ati uncias tres.

Alcoholis o,S,'30 ~ncias sex:.

Acidum sulfuricum et alcolto1, taute mixta et,

gerata 1 superaffundantur acetati sodae in retorta

vitrea; et destillentur in haineo einerum, calore Je ..

nissimo, fere aJ siccitatem usque. Liquori obtento

aJdatur aquae calcis pars quarta, ad separandum ~~<

therem, qu.i, repctita. destillationc ex baineo einerum

depuratus, servetur in lagena. vitrea. hene' clausa

Gravitas sit: o,9o5.

A, ~QBIGUS. '".,..;;~":.. 4>1 4 ,J. yl,i1·' p ff i· '

ty. Aci<li sulfurici concelJ.trB;ti libras quinque.

Alcoholi~ o~s3o ~ibras q,uatuor. ,, . ' •' . . .

Acidum siilfuric1ui1 "successiYe et sub trequent.i

:tt;itati"rme instiJie.tur in alcohol, et destilletur ex l'e·

tor~~trea in haineo einerum, doneo aether transire

ce:!\s~t. Residuo refi·igerato, tune iterum e:lllilMil"'

tur:

et clcstilletur. uti prius; quae operatio ailh1lllö plurie•

rcpeti potest. Li<,!uor, repetitis his de$tiJ.lationihua

fii cxcipulo ohtcntus 1 additR 'calcis dne pulveratae

suHicieuti quantitate' au ;ue;JAtxant, iindoll'!llk ~~i snJ..

fu~·osi fqt·te adhaeumfis ~ detmfi>. destiUetur ex re•t:•

:ritrea, i'n haineo einerum, calore lenissixno. ·~

act'her h·ansire, ce11set. Grnitas sit: o,741Sl." 4

' I

'i i I

~ I I

~ . ~ I I

.I I I

!

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 59: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

......

ALCOHOL :bEPURATVM.

SPIRlTUSVIIsl f{ECTlFlCATUS ET RECTIFI· ·cATISSIMUS.

lY· A1coholis. o,Sso.lihras Jecem. o • ~ I "

Calcis yi\"ae uuciam unam.

Carbonis praeparati uucias octo •.

Si ent in vase. clauso pcr viginti quatnor ho1•ns1

et Iiquor Jcfusus Jestil4etur .cx ba1neq aquae. Älco~ hol succcssi-re ob}et~tum, il[l ~.epare\U:.' in tres portio•

nes, ut prima in tcn~peratu~·a .+. 14~ .R~ ~it gravitatis

o,sso, secunda gravitatis 01850, et tertia gravilati~

0,910·

.ilLUlVIEN USTUI\1.

ty. Aluminis , q. v. 111 ,- . '

~iquescat in crucibul~ a~ J:'* .fictili vase non • 1. l,O!,; . • ·.' I

-vitreato, 'donec in massam spongiosam siccctur.

AMl\lO'NIA PURA LIQUIDA.

SPIRITUS SALIS AMMO~IACI CAUSTICUS. ,

· ty. 1\Iuriatis a;umoniae, in IJulverem tusi et : siccati

: librani uriam.

Cal:cis vivae, inrmherenl tusa~ .. et siccatae-, libtas.

duas:

Ilene mixta indantu;' cucurhitae vclretoi·tae"vi-"

tre41e arut mun>hinae, in cujus ftmß.o 'jam hacreat cal-<

eia vivae cireiter libra semis. 8iirfili· calcis yiyae por" \iouc tcßatn~ etiam mix.tura' suprailicta injecta; Ap"

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 60: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

plicetrtr apparatus Woulfianus, cuju~ prinmm e:il::cipu•

lum pro tubo securitatis sit, in reli!1 iii:hiutcm' exci..t'

1mlis antea diiitribua.t\lr':' ·

Aquae destillatae libra semis. '

Dcstilletur.lcnte ex Laineo arenac 1 . igne scnsi:na. ... " ' ; . .

:ad incai{.descentiam aucto, donec null um ?iJl1pl~us· gai ,. ,, ' t ' • ' •

ammoniacum trausccmdat. Liquor in ex<;ipu.Üs ob'ten~ ' '< ' • ·' • ~ I. ; •

tus, qui operatione heue .peracta augmentum pondc-. ' ' '. . .

ris unciarum tri um acccpit, in. lagena optime ~;:laJlS.~

:scryetur. .Gra vitas sit: 0,9 w.

AQUA. CALCIS. ' iy. Calcis vivae , recent~ :u~vae, libram«Unam.

Extingu~tur succ~ssive adfundendo:

· Aquae destillatae lihtas tt·iginta,

Iet serventur in lagena vitrea b'ene clausa;. . / nitli fil USllm vocatur, defundatur aqua calcis limpida·,. et iil~

trata· exhiheatur•

.AQUA CARMIN~.·JIY::AI'..; ' •• ' .~ ;o ' ' "

tv. F:oru:ri1 chan,tomillae l'Omanatt }i~,fftP?-)I~IIMs•, . •1

Cort.icum aurantior~~'·· _ :: _·.: :.:.. ; ., •.... ; citri. ,,

Herhae · abrotani, • ,. -tJdtu->·.a1!l ~· :1·.:·~-~ ... , !"; iri

menthae criSpäe; · · Setuinum carvi, .~ ,\" ·~~.,'/~·~' 1\n)\. ,~ .. '~ \

cot·ianJri, ~' ' .. "' ' • 'I "'~ ~ ':. •. ";. \"~ \"

foenicnli 'äna unciairt UDRln scrnis ..

'I I

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 61: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

I /

Conscissa et eontusa. Jtta,cerentur, per v.iginti

'luatuor hor~s in : A~quae fontanae libris sexclecim,

et nbstrahatur _med~etas.

AQUA DESTILLA TA ANISI. ~· Seminum anisl. cantusorum libram un<~.m.

''• ·Aquae fontanae libras decem. . . . .

1\lacerentur ]'Cl' viginti q~atutni lloras1 et ahsb.;a·' haritur Hbrae sex. . · :· ·. . . .. ' · ., ' '

';~l!

Eodem modo parantur·:

Aqua Jeminum carvi ~ foenicüli;

b.accarum jwdperi, ·

AQUA DESTlLLATA QE~AS.P,RUM. ly. Nucleo~:uw.. t:erasorum covt\tSQ~;v"m lih1•am \lntnn.

·:t A~~JQ)).tl!-IV~~· !ih1·as duoaeci!ll·

lVIacerentur per,duodecim hora{l 1 .et abstralran~

tur lib1·ae sex.

AQUA DES~TILLATA CHAIVIOMILLAE.

J\4. Herhae flo:dua:~ cl:iamomillae vulgaris libram u~am: Äquae fontanae lihras duodecim.

Ahstrahantur librae quatuOJ.\ ·

Hac l'atione parantur; .

..dqua jlorum la11andulac,

.rambuci,

follt~rum per..*ae reccnti~l"(( _, ' ',,,. ,,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 62: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

hcrbae ky.r.ropi, ntr:lt.r.taf! ,

menthae crispae,

piperitac,

odgani, pultJffii, . rosman'ni,

rutae, salviae,

tan,accti, rddicis valerian.aB .SJ·lvestri.t,

turionum pini.

53

AQUA DEST:ILLATA ClNNAMO.MI.

IY· Gorticis cinnamomi contusi lih1·am unam:

Aquae fontanae libras duodcchn.

Macerentur per vigi.nti quatuor horas~ et ahstra.•

hantur librae sex.

AQUA DESTILL.ATA CORTICUM CI .. TRI.

• IY· Corticum citri recentium • a parenohyma.te albo

mundatorum , lib1•am ~nam,

Aquae fontanae libras decem•

A.bstrahantur Ulico lihrae &es;,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 63: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

• •

~5.4

.AQUA DESTILLA1'4\. ... fL,PJ1PM RANTIQJt.:QJ\1.

NAPH,A~,

A'Q.

ty. Fiorum aurantiorum rec·cJ~t.iurt,\ libram unam .. , .

. Aquae fontanae lihras .quatu.ort

ALstra]wntur illico, .ex: :.lntlneo aq:uac , lihrae

dune.

":: !''!:\\'\1\l}',\' .·~

AQQA D~STII):~A1''4 .. l\q~f\RUM. ~· .Florum rosarum, sale c,on·ditQKI,\ro.;, l~ram unam:

Aquae fontauac lihras octo.

'c .• < :/t.J!stl;;l!ht.\ntur.Ji:brae tr.es •

AQUA,.DEST·lLLA lfrA: Sll\iP'LE:X:· .. ·:· ty. Aquae :fontanae·,··q; v::· ;, :·:,·.:, .,·, · ., c. ~.:.

=·; '•'Desliilletui.> ~~~'V'e;sica';lJ:~M.,u'ft!ita·;' et' rejccta

po:rtionß pr~o prodeunte 1 servetul.' ih' vase 'vitre~ T~l murrldno.

AQUA VULN:ERARIA CUM ALCO.. HOLE . .c:!! . ..., <-<' 1 ,r•1't'"'~"!'tt•t ~··~/·:

~. Flornm lavandull!-e.,,. .. : ;·:·~: . .. :r:.r. :·1

Herbarum x·ecenJ?Pm.~n~?~i .

. . "" •. , .;rurliat!ae;,." menthae cdtpile t

origani,

+oa~adni , .

. '

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 64: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

'f':'

rutae,

sp.lvia.e,

serpylli ana unciam Ultam.

Conscissis affundantur:

.A.lcoholis o,sso unciae deccm.

Atruae fontanae librac duodecim.

55

Digcrantur per -riginti qu,a,tuo;r; ho1·as,, et. abstu ..

hantur librae decem,

AQU.t'\ VULNERARIA ACIDA. .. AQUA THEDE:·UI .•

I}'. Aceli libras tres.

Alcoholis 0,910 .. libram unam semis.

Acidi .. snlfitilri:oi di~~~~~i1v~ s>Clll.~s •.. Mdlis despumatll~rl\m unam~

•,

~liseeantnr et fillt·ata serventur in lagcna ritrell.

1\RG.ENTU~l PURUM:

Jt. Argenti ~tipellati unciain unam.

-~olvatur in· acidi riitri~i (liluti puri unciis duabu,s

. ve-1 quanthin ·sufficit .a:d petfecta1;n solufione~. · Sol~~ · tioni limpida;e,d.ri'usae.;mstllletw':aoblltt~D ~tl'~~a«s s~:a:!e .in trip~ q~~ti,tate aqlilae:. destiUa\ae,_ ·~-lfj~~~ecipi:. tati.o cesset. Murias argcnti }Waecipi~atns, a~ua de­

sti}lata pcrff:'cte ei.lulcatus, in' mnbra perfecte siccc•

tur. Tum ' J\!. tarhonatis lixivae a1ca1ini uncias tres.

fJLiqueseant in erucibulo ml:t:t;rhi;io ad i!!llca~d:e•• tb-~IJ:am, usq:ue, adtlendu tune cnute , ,ucceuil-. :rt~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 65: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

-vices, muriatem argenti. Remaneant adh!lC per qua.

drantcm horae in igne et ex fundo rcfrigerati et fracti

crncihn1i exima!ur argenturn et'servetur.

CARBO PRAEPARATUS.

Jy. Carhonum pini sylvestris, <j. v. Incandescant in fumo anemio, donec nullam

amplius flammam largiuntur, et extingnantur in vase

clauso. . A ciueriLus scopula detcrsi, grosso modo

puln.•rentur, et separato pcr c1:ibrum pulvere suhti­

liori, serventur iiJ- vase heno clauso•

CARBONAS AMMONiiE ALCALINUS.

ALCl1Ll VOLA TILE SlCCUM.

~· 1\{uriatis ammoniac, in pulverem triti ,· siccati

lihi•am Ullam.

Cretae _purae pulveratae sicc~tae lihras duas.

Misceantur, et suhlimetur snl ex rcloJ·ta vitrea

cQ1lo a:mplo , ahhreviat.o, in excipulum appositum,

linteo madido snCJlius l"Cfrige1·audmn, conunis~m·is '.1

·CARBONAS AMMONIAE ALCALINUS ·· '-~PYRO- OL~()SUS SOLUTUS,

SPIRITUS COR~U CERVI.

· JY. Ossium marnmalium,· in,frusta disseetorum, q. -v;

~~tillentur eX:.:'l'Ctor~a in excipulum ampllj!l a<l

. iMa:nifescenlli:am us'lue. -. Ammohia liqui~a, cunl. ole.o

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 66: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

57

l'yrogenio et carbonate ammoniae 11icco obtenta, fil~

tJ:atione pei· chartam emporeticam m~didam separctur

et scrvetur. Gravitas sit: I,ogo.

CARBONAS AMMONIAE ALCALINUS ·

SOLUTUS.

SPIRITUS SALIS AMMO~IACI.

fit· Carhonatis ammoniae alcalinl unciam unam.

Aquac destillatae uncias tt·cs.

Solvantur, filtrentur et serventur in Iagena vi­

trea bene clansa. Gravitas sit: 1,1 oo.

CARBONAS LIXIV AE ALCALINUE:;

ALCALl VEGETAI}ILE t;{JJ SAL TARTAR!.

(}:. 'l'artari crudi, q. v.

Uratur in crucibulo ferreo ad albedineltl: nsque.

Massa tune solyatnr in sufl'icicnti quantitatc aquae fri­

gidae, Clt·lixivium per chartam emporcticam Hltrutum,

in va~;,, ampl(} Yitrco aut ri'l·urrhino, ex1)onatur aeri o~:t'

atmosphaerico , donec turhari cesset. Iterum filtra" ~

turn et lirnpidum lixftium. in 'Vase ferreo hene mun-

dato, vel argenteo evaporetilr ad perfeetarn sicci- ·

tatem.

CARBONAS LIXIVAE ALCALINUS SOLUTUS.

LIQUOR SALIS TA'ftT:\!:iJ. ::' . '.~·

IY· Carbonatis lixivae alcalini lihram umun.

Aquae dcstillatae libras i}.uas.

i , I • I

II

~ I

J .. I

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 67: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Sohamtur, et filtrata serventur. Gravitaa a.it 1

CARBONAS 1\lAGNESIAE PURUS •

. MAGNESIA MURIAE PURA.

IY· Sulfatis mngnesiae,

Carhonatis lixivae alcalini ana libram nnam.

Solrantur sing~a seorsim in vasis stanneis aul

argenteis in nquae clestillarae ferviJae libris ·viginti.

Solutiones fervi<lae seorsim filtrentnr, dein illico sub

continua agitatione commisccantur et, facta una alte.

l'l!\"C chuUitione ~ dcntur quicti et refrigerio. Pulvis

praecipitntus, aqun destillata :perfccte cdulcatus! su- \

pcr linteum expansum leni calore siccetur et ser-

, -yetur •

.. CARBONAS SODAE ALCALINUS CRY.

STALLISATUS.

SODA. DEPURATA.

l!L Natd hungal'iri natiri depnrati, q. v.

Solrutur in suificienti quantitate aquae destilla­

tae ehullientis. Lixhimn filtratum evaporatione ct

r4!frig,cratione crystallisetur, et crystalli servcntur. . . .

CARBONAS SODA'E ALCALINUS , SIG·:~"' CATVS.

~·' Carhonr.tis sodae ale'alini crysla.HisaLi ·~ <J· T•

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 68: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.59

f:xponatur aeri in loco siceo calidiol'i 'flljdonec

Üi rmlverem siccum crystalli fatiscant, qui scrvctur.

CERATUM 1\D FONTICULOS. . ß

JY· Cerae citrinae uneins sex.

Schi ovilli uneins. tluas.

Axungiac ·l)Orein<\e;

'l'et·ehintl~inac ana unciam unnm scmis.

Colliqucfactis ::ulmisce:mtur.:

~linii unciae quatnor

et inting<nltur suh continua agitationc lintea, quac fd­

gefacta pistillo vitreo poliantur, ct in frusla qu(ulruta

scissa servcntur •

. . CERATU.M All .. LABIA. IY· ·Tiutyri ~·ecentis lihras duas.

Leni i 0ne liquescat, donec humiuum perfecta

consumtum sit; dein addantur:

Ccrae citrinae,unciae octo.

Colatis et semirefrlge~s addt~;.. \·:<·;:&4jA;,}, '' '"'

• Olei corticum aurantiorum venalis ll'l"Qibmam semia

et in tabulas effus11, sl'itVep.ltur. . , ; : .",:

CERATUNt CITRINUM.

EMPLASTRU.M CITRINUM.

JY. 'fcreLinthinae;

Schi ovilli ana lihram unam.

:$.esina_e pini libras tllltas.

~t'l'ae citrinac 1ibrtts qu;tuor.

Colliquefacta ct colata eifmulantur m tahuJa-.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 69: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

CERATUM FUSCUM.:

UNGUENTUM FUSCUM.

l~t. Axungiae porcinae u'ncias quatuordecim.

Schi ovilli,

Cerae citrinae ,

Lithargyri pulrerati ana uncias quatuor. f

Coquantur in ceraturn fusci coloris, et effun.

dantur in tab ulas.

CERATUM SIMPLEX. ~· Cera.e alhae,

Schi ovilli ana libram unam sem,s.

Axungiae porcinae libram unam.

Colliquel:iant Ieni igne, et effundantur in tabulas

CEREOLI SIMPLICES. zy. Cerae alhac uneins sex.

Axungiae porcinae unciam unam.

Colliqueilant , et massa ah igne t·emota adhi •.

heatur ad conficiendos cercolos.

CHARTA EXPLORATORIA CAERU­LEA.

JY. Laccae musicae, in pulverem tritae, uncias duas,

Aqu;e destillatac fe1~vidae libram unam.

lnfundantur in vase vitreo per viginti quatuor.

Iwt·as. Infusioni filtratae inting~ntur frusta chartae

emporeticae alhissimae , qt!b.e. in umbra siccata &er

· ventur.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 70: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

6t

CHARTA EXPLORATORIA LUTEA. Jy. Radicis curcumac, in puh·crem tusae 1 unc1:un

unam.

Aquae destillatae fervidae lihram unam.

Infunuantur HCr tres horas. lnfusioni illtrat·ae

intingantur frusta chartae cmporeticae alLissimae,

• quae in umhra siccala servcntur.

CHARTA EXPLORATORIA RUBRA. IY· Acic:li muriatici diluti unciam unam.

Aquae uestillatae lihram unam.

:M:isc~antur, ct . .intingantur frusta chartae explo ....

l'atOl'iae cael.~uleae, quae in um6ra siccata serycntnr.

_CONSERV.A CQCHLEARIAE.

IY· Foliorum recentium cochlearhe 1ihram unam.

Contund:mtur in motlariü marmoreo pistillo

ligneo in pultern, ail1hiscem1o succcssive:

Sacchari nlLi, in pulverelll t.riti, lihras trcs.

Serventur in vase vitreo aut pQJ.'cellaneo.

Eodem modo paratur:

Con.scrva··h,ctl~tcrnutdls.

Cß.ET A. DEPURA TA~

IY· ,cretae purae vc11alis, t- -:y.

In puhrercm .tl"ita coquatll!Z' i.n,. la.t"ga quantitate

aquae destillatae pcr horam. . Dcfusa '"'f\C aqu~

<:l'cta l~i calore~ siccetw· et servctua·.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 71: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

ELAEOSACCHARUM ANist ' IV· Olei destillati anisi grana tria. ' '

Sacchari albi 1 in pulrcrcm triti, 'drachmam unadti

1\liseeantur tercndo in mortario vit1 eo, et ser. •·

Tentur in rase titrco bene clauso;

Eodcn~ nwdo parantnr; , •• >

Eiar:o.mc,:lull'um cirmamomi ,

focmiquli j __ -

,m.~~tltae piperita,eL .. ,,. . valorianae .rytvestri.f, et c~cteta·

~ '.. ~. l .. ' j • • • ' •• •• l ' ~. ~ ! '.: ••. •'' •

., ,. ' ' • - ~ - • ! • . • ' • • ' •

F;LAEOS.t~C.CHt\!;{U.~1° AURJ\,!fiiO}lUl\I. ' ' ' .• . • " • - ' j .· ~-'

IJ:· :Frnclum aumntii intet;Tmn.

Atteratür ad fnlstnm saccliari a1h-i,!:d.6A~~ super­

~lcies oleo .acthcreo satis impraegHata, ~\t, quae:~ultr().,

ubrasa, ct }nlll\>I'tarlo vitrcv in .pulye_:r.'Qm apq~r;tbilem

tl·ita, SCl'\'CtUl\ in '\;SC Yitreo bene cJ.:uwo.: ,, ...

Eoc1em 1no'do; paratur:

Elar/o.rar:c'hai·rt.hi citri,.

ELECTUARIU.M LEWlTIY.UJVt~ ··

IV· Pulpae pru):lO~~um lih:.;as tres._ . , ·. , .. , Ho ob samhuci lihram unani,.' " ' '"'_. " #

Pulve1·is foliorum sennal!!l; ,,·:,· !·•·· ,.: '.'

'I'artratis u'cid.uli lbi.ivae arta 'iibram-iiemi~r l\:rcllil!l•sr~:mui~i, q. ': '!' o; :;, ;,, .

'Qt iiat dectual'itttn:. .::J ...

" I

' l l

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 72: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

EMPLASTRU_l\11 CANTHARIDUlYL

~· Ce1·ac citrinae uncias octo.

Axungiae po1·cinae ;

'l'cl·chinthin:;~e ana uncias iluas.

Cml'thari,1um puheralarum uncias sex. Cerae, axungiac et terehinthinae eolliqucfa:'tis,

coiat.is :IC r:mlulum n:.•fri~cratis, ail.misccatur ruhis

ill:;,utharid.c~.m: ct li<•t emJ_Jbstrum.

G U :vl :\HRESIN OSU i\1. ... JY· Cer:'le c:airw•· \mei ·1s sexi'.eeim.

'l'crcbinthiuae m1cias !fiinrplC·

r.esinnc piui tmcias octo.

Fuln:ris ammtmiaci! ruherb jpiL;mi ana t:.ncbm unam semis.

Cer:Jc c~ 1·csinac colliquc!'adis ct co1atis at1m~­ce:mtur ~mmnin•:;inae, e.tm tcn:hinthina lcui i;:,ile

tolut:w, ct Jiat cmpla,;trmn•

EiviPLA5TRUM GLUTINOSUM.

El\lPLASTRU.M ANCLlCANUM.

lt: lcllthyoeollae, q~ y,

hlinut1m c~Htlili~a so1v:ltur leni calore in snffi-

cienti 11uantiialc spiri,:.!S -vini \ui,,ari5. Solutio c.:.::,ta

cy:1porel tU' in spissitu!linem mueilaginis, qua, lH:'n:­

cilli ope, ollducatur aliquotics tela homLy~ina, rite

:ac fort~tcr expansa, exsllcctando llost quamlihet ob"'

ductionem, tloncc tda pel'fecte iicca e,<a•erit. Uoc

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 73: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

modo de]Ji.te firmata et lucida tela' adversa r.arte illi" natur tinctura henzoi:is et in frusta dissccta servetur.

EMPLASTRUl.\1 HYDRARGYRI. Ij.:. Ccrati citrini librnn1 unam.

Hydrargyri uneins tres.

'rerelJinthinae unciam semis.

Hydrargyrum, tcrendo cum terebinthinA cxtinctum,

misccatm· euro cerato leni igne liquefacto.

EMPLASTRUM PLUMBI.

EMPLASTRUM DIACHYLON SIMPLEX.

lf. Axungiae porcinae lihras duas.

Lithargy!'i in pulvel'ern triti lihram unam.

Coquautur sub agitationc continua, et instillan•

do subiuuc portionem aquae , donec debitam empla·

stri spissitudincm acquiraut.·

EXTRACTUM ABSINTHII VULGARIS. J\t• Herl>ac-fthsinthii Tnlgaris, q. y.

Coque iteratis vicihus in sutfieienti quantitate

aquac fontanae, ad perfectam e\traetionem. Decocta

expressa, colata et subsidcndo de1mrat.a, evaporentur

leni calore, dum spissescere incipiunt in haineo aquae,

in extracti spissitud1nem. Scrvcntur in yase porce1~

laneo aut munhino.

E.oJcm mo<lo parantur;

E~r:tractum f:Orticis cllitlac fu.rcac,,

.:.. ;;, (;/Jill(Jfl regi n.e ,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 74: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

hippocrtstani •

.ralici.r albac ,

capreatl,

ulmi,

jiorum arnicae,

gallarum quercu.r folii,

herbae bclladonnae,

centaurii minori.r floridad;

ciclzorei,

gratiolae,

lactucae scariolae,

marrubii,

millcjolii jloridae,

pulsatillae jloridae ~

salvzl:le,

saponariae,

trifolii ftbrini,

ligni guajad,

radicü r.nulae,

gentiamze,

hcllebori. nz'gri,

Ü)TJ/lfJntill.ze ,

valt::rianae sJ'lvc.rtriJ f ·~'·

4tlpltum dulcamarac~

EXTRACTU.M ACONJTJ.

~· Hcrbne 1·ccentis aconiti, q. v.

Contundatur "et exprimatur ~ucc~.s, qui sine tle­

puratio:ae, lcni calore , in haineo aquac, sub cont.i·

nua ~gitatione opc spatulae ligne<~e. evaporetur in e~~

tractum. .fo

I I I i

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 75: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

. ~ Eodem modo parantur:

Ex.tractuin bulbi colclu'ci,

scillae. G>

corticwn viridium rlucum juglandi.r, foliorum hyoscyami , fructuu,n acaciac gcrma!licac, !terbac cicutae,

fumariac,

EXTRAt'fUM ALGES.

JV· Aloiis in pu1.Yerem tusae libt'am uuam •

.Aqua~ fontanae libr~s qnatuor.

Digm·antur ad pcrfec~am solutionem pal·tinm so­

lubiÜum, et l•iquor colatus evaporetur in haineo aquae

in extracti spissitudincm. Senetur ·in yase porce1l&­

neo aut m:urrhino.

Eodem modo paranturi

Extractum opii,

myrrlzae-.

EXTRACTUM ANGELICAE ALCOHQ .. LICO-AQUO.SUJVI. -

JY. Radicis angelicac conscissae libras duas.

Digerantur in baineo aquae , in

Alcoholis o,910 lihris tribua, et

.Aquae fontanae lihris novem

ad perfectam tincturae""ertractionem,. qu~e expreasa et

eolata, deatilletur iu :ba!Deo aquae, do11ec aleoh<rl

,,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 76: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

transire cesset. Liquor remanens tantlem evaporetu:r

in halneo aquae in e:ttracti spissitudinem, et serv(il.o. !$

tur in Vase !lOl'cellaneo aut mut'rhino.

Eodem modo parantur:

E.t:tractum habac clwmomillac jloridae,

radicis acori ,

turionum lupuli • .. EXTRACTUl\1 FELLIS.

FEL TAURI INSPISSATUM.

Jy. Fellis bovini recentis 1 q. v.

Evapora in haineo aqnae in extracli solidiori•

apissitudinem.

EXTRACTUM GRAMINIS LIQUIDUM.

Iy. Ratlicis graminis, r[• T.

Coquatu:r in suflicienti quantitate aquae fontanae.

Colaturu· decocti subsidcndo. depurata, eH1po1·etur in.

bah1eo aqnae in extracti liquitli spinitudino~,

Eodem modo paratur:

Extructum taraxa&i ez part# rJequali radici.t t~t herbac.

E,2(TRACTU.M LIQT]I,RITIAE LIQUI ... DUM.

~. Hadicis liquiritiae, in pulverem tl'itae, libram unam.

.t~quae fo:ntauali lilmu; decem.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 77: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

!t'Iaoerentur per viginti quatuor hoi•a", et cola­

tura infusi exprcssi evaporetm· in. haineo aquae in ex~ '!·'

tracti liquidi spissitudinem.

"EXTRACTUM MALATlS FERRI.

EXTRACTUM MARTIS CUM SUCCO POMO.

RUM.

1~. Limaturae fer1•i libram unam.

Succi pomoruli1 acidulorum libras quatuor.

Dig~rantur· saepius agitando per aliquot ltehdo·

madas .. Liquor filtr1\tus, leni. igne , in sartagine fer·

rca evaporetur in spissitudiuem e.x:tracti ..

GLOBULI TARTRATIS FERLU ET LI. XlVAE.

GLOßULI f>"1ARTIALES;

~- Limaturac ferri, in pulverem suhtilissimum tusaer

uncias duas.

Tartratis lixivae aciduli uncias quatuOl'.

:Misceantur in sartagine ferrea cum sufficicnti

quantitatc aquae fontanae in pultem cJ.ilutiorem, quac

leni calore et sub continua agitationP. siccetur. lluic

muaae denuo aff'undatur aqua et siccetur uti prius.

ldem. eo usquc repetatur, donec ferrum solutun~ sit; ·

quo facto, :massa ad spissitudinem extracti reducta,

depsatu~:, iu. 'lob~oa ___ unciae .un,ius pondcrc, qui ser· I

ventur.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 78: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

INFUSUM GALLARUM.

tua reagens.

~ ~· Gallarum qttercus contusa1·um unciu duas.

Aquac dcstillatae fervidac Iibram unam.

Infundantur pcr ,·iginti quatüor horas, et iniu·

sum cxprcssum ct fi.ltratum servetur in lagena Yitrca.

INFUSUl\1 LAXATIVUM.

AQUA LAXATIVA VIENNENSIS.

11\:. Foliorum sennae drachmas sex.

Tartratis lixivae aciduli .. drachmam unam.

Acrlae forttanae fervidae uncias sex.

InfunJantur per quadrantcm horae, et in cola-

turn cxprcssa soh-att~r:

Mannac elcctae uncif un11.

Demum clarificata exhibeatur. , INFUSUM RHEI CHINENS!S'~

IY· Radicis rhei chinensis ccncisae unciam semu.

Aquae <lestillatae ferv;dae, lihram s!.'mis.

Ehulliant per aliquot momenta, et frigcfaetu1n

filtretur infusum et cxhibeatur.

Eodem moJo paratur:

/nfusum rhr:i amtriaci,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 79: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

, I

INFUSUIVI RHEI CHINE.NSIS CUM A'L .. CA LI.

TlNCTURA RHEI AQUOSA.

:ty. Radicis :;hei cl1incnsis concisae unciam scmis,

Cal'lJonatis lixiyac alcalini draclunam unam •

.Aquac dcstillatae fervic1ae libram semis.

F.bulliant r1er aliquot momenta , et fri~efacta.

:filtrentur ct cxhibe~ntur.

Eodem moclo paratur:

l11ju.uan rh~i austriaci cum idcalt'.

LJM A TURA FERRI PURI. lj!. Fnutum ferri purissimi.

l.ima rura rcdig<~tur in scobem' quae in morta­

ritl, fC'rreo contundatur in puhe1·om suhtilissimum, i.n

vuo bene clauso asserrandum~ ~

LINIMENTUl\'1 SAPONAT0-CAl\1PHO .. RATUl.\1.

OPODELDOC.

~. Saponis albi rasi uncias tres .

.Alcol10lis o,sso lihram unam.

Digerantur ad perfectam solutionem, cui filtratae

addantur sub continun agitntione:

Olei iJNtillati rosmarini nncia semis.

Ammoniae pura~ lit!uidae unciae duae.

Cam~:~orae uncia semis.

Sedentur in vnse hene clauao.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 80: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

LIQUIOR ACIDUS HALLERI.

Jljt. Alcoholi• o,sso. Acidi t~ulfurici eoncentrlllti partes aequales.

Misceantur cantc in cucurbita vitrea, instillan•

ao successive acidum in alcohol, et serventur in la·

gena Titrea henc clausa.

LIQUOR HYDRO$ SULFURETICUS .t\CIDULUS.

LIQUOR PROBATORIUS HAHNEMA~NI.

Qua ~eagen.r.

~. Snlfureti calcis,

Acidi tartrici, nnn ürachmas dun!.

Aquae destillatac ;mcias sexdecim.

Misceantur conquassando in lagena -vit.rea for­

tiori, hcne clausa, rer quadrantem hot.·ae. Stent dein

in quiete , donec tartras calcis penitns subsedcrit, et

liquo.J" limpidus defundatur in lagenam vitream super:

A cidi tartrici drachmas duas,

'et scrvctur in lagena Yitrea hcne dausa.

LIQUOR HYDRO~SULFURETICUS PRO BALNKO.

ly. Snlfurcti cn.leis uneiam mu1~.

Acidi lari.rici c.h·achmam unam" . '

Aquae font4\nae liLr.-s quatuor,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 81: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

:rtfisce.antnr conquassnndo fortiter h1 Iagena vi­

trea bene cl~usa, p<>r quadrantem l10rae. · ·Stent dl1in

in quiete per a·uodecim circiter horas in locQ frigi.

diori, et liquor Iirupidus llcfusus iÜico admisceatm;

haln(>o tep!i!o jam parato. Hujus liquoris Iihra.c duo" ·

decim si1ffieitmt pro Iwlneo 240 ntensu~·ai;um vi~dol)o~

nensium , ycJ Soo libranun aquae~

LIQUOR OPHTHAL.MIC(JS CAERU~ LEUS,

AQUA SAPHIRINA.

lj.r. Muriatis a:lnmoniac drachmam uwun.

Aquae calcis lihram tmam.

Limatlll'ae cupri pnri gt•ana d~ce:r;n. · ..

Sohantttr ,, tcrendo in motf.hpio li~b;;p. Liquor ~t~;at-q~. s~r'6~W::,0,;:~. . '<:-;,'; 't .. , ..

' ilXIVA PURi1.

LAPIS CAUSTlCUS.

l!)t.!tarbonatis lixivae alcalini libram un~m:

Sohatur in vase ferrto in:

.Aquac fenidae lihris. decem,

sub c.ont'~nua elmllitiorw ct agitatione n1e-cessiye ad ... dAAtur:

Calcis Yivac pulveratac 1ih1·ac dll<lie.

Eh~llia:n.t aiijlu.Q.< po:r ho.r~m· et, l}lilllt, donetl. Ji~ quor filtratus cum :a.qu~' cl!_icis :aHm a~uplitl'i tu~·~etur.

' >

~5' f!f~~."

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 82: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

73

f!,iquor per linteu~ col:itu~ tune caute immittatur Ia.

genae vitr~~e, antea calefactae , et hene clausae.

P'ostquam subseom•it, lirnpidus· liquor defundatu1:,. et

in vase ferreo aut argenteo evapor~tur, donec in::;t ar

o1ei tranqui11e fluat; tune illiho effuJ.tdat.ur vel in mo­

dulos, vel su1H'n lamil}am f1·igidam. ;!\.lcali indurafum

et adlmc caliilum servetur in ,-ase vitreo hene clauso.

MAGNESIA PURa.

MAGNESIA USTA.

Iy. Carhonatis magnesiae purae, q. -v.

Uratur in crucihulo tecto igne forti per duas

.horas, · et· frigefacta.- servetur in vitreo -yasc hone

~lauso.

M,EL DEPURATUM .

. MEL DESPU_MATUM.

~· .Mellis conlm.unis lib!l~~~<;'em, .A:quae fontanae lihras &()1()11\'' ,,

·" . ' ' " .. ·)*'·~: " . .' ·t' "'.,'~ ' ~i~gßa~llllr et e.h~liaht in i~e ~tanne5' aut,

genteo, donec nulla ainplius spun~a' cochlepri iaomio

au:fei.•enda, appareat. Filtretu1~ . dein per manicalh "' e panno confectam, et evaporetur in syrn1•i spis~;"

iudinem. _;:~;"! , ~·

MEL ROSARUl\'1.

.:Jit. :Rosal't'im rübrarum siccat.:tl'Um uneins tl·es.

Aquae fontana0 feryidne librai tre11.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 83: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Infundantur per tres horas. Colaturae addantur:

1Uellis Jepurati lih~ae sex,

et coqu~ntur in syt;upi spissitudinem ..

MISCELA GUYTONI.

EX TE~JPORE PARANDA.

1Y· Acidi nitrici concentrati,

Acidi muriatici conc.[.mtrati.

Oxydi mangani in pulverem ti•iti, aua unciaa trers. ·

Misceant\U' in apparatu idon~(l).

l\1UCILAGO GUMMI ARABICI.

~· Puheris gunnni ara1Jici alJJi unciam semis ..

Aqu:w fontanae unciam un·am.

Successivc affundendo aquam, triturando. redi-, , gatur in muc~aginen~.

MUCILAGO SEMINUM CYDONIORUM.

Ij:. Seminum cydoniorum drachmas _duas.

Successive ;;uldendo: i .Aquac-fontanae fervidae u~ci11s sex,, j

triturentur sufficientet·. et per?'olentur cnm. expres.. •!

1ione.

MUCILAGO TRAGACA~THAE ...

1)1. Pultet'is tragiwantftae. all5ti~ grana decem ..

Aquae fontamie uncia~ dua;~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 84: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

..

75 I

5ensim affunc1em1o aquam et fortiter triturando~

redigatUl: in mucilaginem.

MURlAS AMMONIAE PURUS.

SAL AMMONIAGUS DEPURATUS.

Jlt. :Muriatis ammoiliae ven alis' q. v.

Solvatur . in. sufficienti quantitate aquRe dcstil-,

latae. Solutio mtretm· et enpo~·ctur in vase vilrco:

vel porcellaneo, ut refrige-ratione in crystallos coc:1t,

quae siccatae se1;ventnr. Pergat.ür in C\'aporatione

lixivii reliqni, donec nihil amplius crystalli::;etui·.

MURlAS BAHYTAE .

:f\!• Sulfatis harytae nativi, in pulvereni tl;iti, libram

unam . . Carbonum, in pulve1~em tl·itorum, unciam unam

· semis .

. Misccantur et cum. sufficicnti quanti.tate o1ci,te; :

rehinthinae :fiant glohuli, qui siccati candeii5nt'' in

brucihulo, lnterstitiis pulvere carhonum replctis, pm·

duis horas. Sulfm,.~tum ha~ytae oht®tufu et in ptl-.· '

yerem redactufu coquatur, in yase viti·eo aut porcelw

laneo·, in sufficienti quantitate aquac destinat.ac ~Hl

perfectam solutionem, q~ae adhuc calida fHtretur at "

addita

Acidi mu~·iatici diluti :s. q . • rcrfecte l'CSQ}vatm·. Su1fnre praccipitato sulJsiduo et

dpfudone a.tque iiltratione separato, Iiquor limpj,dus

•.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 85: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

I I

in va11e vitreo a~t parcellaneo ad sicpitatem evapV>:tl'e-

tnr, et sal ohtentus in crucibulo excandescat. Tune ,

iterum in aqua destiflata solvatur1 et. dehita ·evapo ... Ji;(, ~~ ratione et 1·cfriger~tione crystallisctur, separandG . ';

muriatem strontionac ultimae crystallisationis. Scrvu-

tur in vasc dtreo.

lVIURIAS FERRI AMMONIACALIS:

FLORES S~LIS AM.MONIACI. MAR TIALES.

IY· Ferri puri unciam unam.:

Solratur in sufficienti quantita te mixtura e • ex: · ...

Acitli muriatici diluti partihus duabus,

Acidi nitrici r1iluti parte una;

Solutioni addatur:

J\{uriatis ammoniae lihra nna, ,.

et leni igne siccentur in. vase ferreo. l\lassa in pn1ve. '1~

rem nrdaet~ .sublimetur cx c~curbita vitrea ct in pu]­

Vttt:em :wquabilem trita, servetur in vase vj~reo aut

porcellaneo.

MURJAS HYD,RARGYRO - AMJYIQNl.t\4. ' CALIS IN;SOLUBILLS.

NEHCURIUS PRAECIPITATUS ALBUS.

'lt· Huriiltis hydrargyri corrosi~i, Muriatis ammoniae, ana pen;t:es aequales. '•

Aquae destillataa , q .. s. ·

ad pe1·fect~m solu:tio.QJCm.,, cui flhntt~e i.n:$t:ilietut,,~' •·

I~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 86: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

77

Carhonas lixivae alqalinus solutus 1

donec praecipitatio cesset. Sal insolubilis praecipi~

. tatus, aqua destillata perfecte edulcatl,ls et in umhra

siccatus, servetur loco obscuro.

'

'.

MO:RIAS HYDRARGYRO - AMMONIA­CALIS SOLUfUS. . . ,, ..

. LlQUOR·;.1.ERCfUiM;AJ;IS~1 .~ .. 1" ~ .:.4;{ 14 9'"..". :JI!:f"'! ~u ro{.'IL ..

Jy. Muriatis hydrargp·i corfosi vi grana scxdecim.

Muriatis ammoniae drachmam unam.

Alruae dcstillatae lihras quatuor. ~ . ..

Solvan~m· ct filtrata .serventur in lagena vitt·ea.

MURlAS I-IYDRARGYRI CORROSIVlJS~

.MERCURIUS SUBLIMA,TUS COR.ROSlVUS. 1

,.

JY. Hydl'ai•gyr.i purissimi ,

' Acidi sulfurici conceiitrati an(!. unciäs quatuor. ,': ' ·~.

De:Stillent'llr, ,ex l'etorta vit1'ea in balneo att!i)nae

ad ,sic?itäte"in ~squ~, ' ltas~ae ~emanenti i']?uLvf!l'l:'a!t·aEI

ad!uantur ::•

lVltu•,iatfs sodae sicc'ati unciae quinque. •. '•·

Bene · mixta sublimentur ex cuourhita vitrea

donec nihil mnplius adscendat.

1.\pptu'tltu eximatm· sublimatum,

vitrco ye'l porcellaneo. Suifas

ahjiciatur •. ·

Frigido fractoque

et servetur in· vase ' "

ioda& ver~ re$iduu$

' i

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 87: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.. r

,''

7S

lUURIAS HYDRARGYRI l"'ITIS .

.MERCURIUS DULCIS.

Iy. 1\furiatis hydrargyri corrosivi uncias quinque.

Hy.1rargyri purissimi uncias quatuor.

Torantue in mortario vitreo, donec hydrargyN

g1olntli disJtarc.:mt, totumque in pulverein cinereum

:mutctnr, qui suhlimctur in cucurhita vitrea, in hal-

. ' f ··' ~ 'r r neo arenae. Ex nge1acto et ·r~cte apparatu auwt•a~

tur suhlimatum et ~ in pulverem tenuem tritum atque

a1pw destiJlata ferrida perfecte ed.ulcatum, ;5ervctur in loco oLscuro,

l\'IURIAS STIBII.

!BUTYRUM ANTIMONII.

~·· Oxyduli stihii fnsci nncias quatuor,

l\luriatis sodae siccati unciris duodec'im.'

Acidi sulfurici concentrati uncias octo.

Aquae destillatae uncias quatuor •

. Oxydul um et muria; exacte niisce~ntu\' in ri10rta"

rio yi~t·eo et üu1entul' retoitac vitreae; dein r>anlatitll

et Cau(e an;undatUl' acidUlll SU[furicum, acr.ua ani;Ca

{iilütum ct rcfrigci•atwn, et clestilletur Ieni calore c~ baineo arcnai aa siccitatem usqlie. ·,~iquor ohtcntus

seryctur in"'' lugena. vitrea 1Jene clausa, sulfas sodae

nro in l'e~~l'tn l'Csi<luus abjiciatur.

. '

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 88: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

79

NITRA$ ARGENTI FUSUS. ... ' -

LAPIS lNFERNALIS.

: Jy. Argenti puri, q. v. J?issolvatur in dupla quantltatQ, aut quantnm

tllfl'icit, acidi nitrici diluti. Solutio leni calore in

vase \'itreo aut porcellaneo· evaporetur ad siccitatem.

Sal tune. in crucihulo argcnteo aut parcellaneo. leni

cnlore liquetur, donec instar olei tranquille fluat;

tun c' illico cfl'undatur in modulos ~alefactos, oleo ~·nli~. tos, et 1·efrigeratus servetur in vase vitreo. ·

:NITRAS ARGENTI SOLUTUS.

.. Qua reageru .

:.y. Argenti puri unciam unam;•

Acidi nitrici diluti uncias duas, vcl q. "'

ad perfeetarn solutionem, leni calore promovenilam.

Solutio rcfriger~ta et limpide' defusa, cvaporatione et

refrigeraLionc debita in crystallos redig,1t ur. Cry- 4' ·.

l\talli ~iccatae ct in du,pla qnantitate aqua~ dcstillatae

solutae serventur. Gravittfs sit: 1,275· ·

NITRAS BISMUTHI PRAECIPI'1ATUS.

MAGISTERlUM BlSMUTFir.~

· ly. Bismuthi'puri, q. v.

Solv~tur successive injiciendo in sutYcienti qm\n­

. titate acidi nitdci diluti puri. Solutio ~";1·ata in11til-

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 89: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

so ]ctur in largam" quantitatem aqnae destillatae, et sal

praccipitatus, hene edulcatus et i~ umbra siccatus·,

!!Crvetur.

OLEUIH A~ÜMALE AETHEREUM.

OLEUM DIPPELlt

fj:. Olei py~·ogcnii animalis, in praepnratioue amtno.o

:ni<1e pyro-oleosae obtenti, q. v. Carhonum prficparatol:!lm, in pulvcucm subtilem

tritorurn , q. s.

ut miscendo. redigantur in· spissam 'pult,cm, .ex qu~

elformentur glohuli, qut caute immittantur in retOJ:-• tam vitrcam, antca pulvere carbonum inspcrsi, ne

parietes colli innciantur. Destillentur ignc Ieniss'im11Q

ex haineo einerum; quamdiu· olcum decolor prodit,

<1nod illico sen·etm· .in lag?nulis vitreis bene clausi~t:

Qt suh aqua suhmeJ.'sis hr loco obscut'o.

OLEUM DEST1LLATUM ANISI. Iy. Scminurn anisi lihrau1 unam.

Aquac fontanae libras duodecim.

:Maccrcntur per du<JJecim horas et dcsti1lcnfm·i

sub contivua aquae ebullitione, ex vesica cum alern"' ' '

hico stauneo, apposito cxcipulo fJorentino, donc(~ aqua inodora transire incipiat. Aq~a ohtenta supra

e1mdern novi seminis ~opiam , addeudo a,quae fon,·•

'\anae quantita,tem suflicientem, toties €:ohobetur •

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 90: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

8i

d.o:aec. olei quantitas desidcrata elicita fnerit, 1,uod ah

aqua separatum servetur.

. •

Eodem m9do destillantur:

OLouin baccarum junipfJ~i mat'urarum,

corticum citri,

florum. lavandulae,

foliord~n jpor.sicac,

sabinae, l!erbafJ clwmomillae -vulgarisßoridaq. ~

menthae crispafJ, piperitau , '

on'gani,

rq,1rmarini, . ,!!?~

ftatJ, salviac '· scrpylLi jloridae, ·

taizaceti,

ra[licis valerian.ae s:xlve.stris, ·

scunin'u.m carvi , jo(miculi.

IV· Cortids cinnamomi con1iusi lib1·am nnam. ' .

t ·•

.Aquac font~nae libras octo. Maccrentur per viginti quatnor .horas · in retorta

Yitrea et dcstillentur in balneo arenac ad dimillium.

Oleum in aquae fundo haerens, separatum servetur;

:.~qua vcro lilac1cm cinnamomo in ,,retorta relicto reaf· 6

..

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 91: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

~; ,,;.

fundatur, iten;~que destilletur, et olem11 separatunx ~

cum priore servetur.

OLEUM DESTILLATUM. TER THINAE.

JY. 'I'erehinthinae larign'ae r q. v. ; . . . ;;i,f • DestiÜetur cum sufficienti q~nt:1-tate aquaellr.;n.

hmae cx vcsica, appos.ito excipulo fl.~~entino, ·donee

oleum transire cesset, quod ah aqu~· dcbitc separa.

turn servct~.

. OLEUM.EXCO

Ijt. Baccarum lauri maturarum, v. Coquanlur in sufllcienti quautitabe nquac fonta•

nae per mediam l10ram, in yase JeHfer tecto. IJi•

quor fervide et cum forti exp;~.'"cf~sione p~reolatus re­

frigescat, ct oleum supernatans 'aufcratur ct scrvc-... "·· . t)lr. Baccae residuae denuo. cum aqua excoquantuf,

.et olcum uti supra separetur, quod:cousquc rcitera1J

dum, donec nullum amplius oleum largiantur. .

Eo<lem modo P.aratur: ' · '.

Oleum cxcoctum .ron,ljnum"cacao, · lcvitcr to.rlf!" rum ct dccortic~tdrum.

I

1 "

OLEUM PRESSUM AMYGDA.LARUM • • ~'i>"'~

, Jy. Amygdalarum 1 q. vl.

Ei contusis et liuteo inclusis, suh ]ll'elo, lami~ nis in aqua fery,i4ltt <,Jalefaetis, ~~rinluh.u· olcnull.

·",·.

'! I ~ t ,·

'""'·~·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 92: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

l~~ft, Eocl1f' modo patantur:

Oleum pre.r.swil scmifzum cannabis, , o@'r

· Uni;

papavcri.r .;·

i:icini decorticatoruni;

11 O.KYDULUJ.\1 FERRI NIGRUM. ,, ' I

AETHI0l1 S MARTIALIS,

~· Sulfa~i~ ferri artefaeti, q~ v: Solvatur in sufficienti quantitate aquae destil"'

latae, et successive affundatur carbonas lixivae alca.o

linus. solutus, donec praecipitatio cesset. Carbonas

,. ferri J.h;a~!lipHatris, ''.[ie~fecte edulcat,~s et .siccatus, . . . ' . "'l~criin sufficieil.ti quantitate olei lini redigatur iil spis.::

0;a~ani pultem~ leni _calcinetu~ igne ad perfeetarn olei

comhustioncm ct scrvetur. -

0XYOULUM

. Il d . \ ~· y rargyn pur

-~

HYbRARGYRI AMMO• · NIACALE.-·

Solve_lentissime et successive atcrue f1i foC<i fri.- ·

. gido, 'in snfficienti quantitate acidi nitri~i diluti puri.

Grystalli sponte enatae; aqua tlestillata fl'igida ante-a

nblutae' solvanlm~ dein in larga qu.antitate aquae ~e-

,stillatac' ~l'igidae. Solutioni filtratac inst.illetur, sub'

. 'eohtinua agitationc ope hacilli vitrei,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 93: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

liquida, tam diu, quam praecipitatum coloi'e satttrate

nigro appareat. Oxydulum nigrum praecipitatum,

aqua dcstillata fervida pet>fecte · edulcatum et in

umhra siceatum, scrvetur in vase hene plauso, in

loco ohscuro.

OXYDULUM HYDRARGYRI NIGRUM.

MERCURIUS NIGER .MOSCA TI •

.IJ.·. 1\Iul'iatis hydrargyri mitis uncias duas.

Lixivae purae uncias sex ..

Aquae destillatae lihran1 unam.

'l'riturentur inm01·tario "·itreo ad perfeetarn reso­

l'lltionem US!Jne •. Lixh-iulimpido muriatis lixivae defqso_1

o:qdu1mn perfecte cdulcatum et leni ca~ore exsicca-­turn sern:tur.

OXYPUL,UM STIBU HYDRO[: SULFU. RATUM AURANTIACUM.

S1If'UR AURATOM ANTIMONII •. ' Jli>~\!

~. Carhonatis lixivac alcalini Jinfl·s tres, ·· · f:;afeis vivae librns quinque.

Fiat suflicienti quantitate aquac fontanae solu­

- ,tio lixivae purae, in qua filtrata, antea mh::tol'unl, G<;Ifl,lant14r;

Sul!!ureti-st~:,;. jp p1.1lverein :triti, unciae so~te·~, , S~l&u.rilqp'n~':ti, luQe:iac undecim, .

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 94: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.. usqU:e ad solutionem sulfuris. Liqußri ealido filtrato

instilletur aciclum sulfuricum dilutum ; donec _praed­

pitatia cesset 1 et pulvis aqua calida perfecte edulcatus.

et exsiccatus servctur.

QX:YDULUl\1 STIBII HYDRO· SULFU. RATUM RUBRUM.

KERMES MI~ERALE.

~Y· _ Sulfureti iltibii 1 in pul vercm subtilisshnum tr1t!i,

unciam unam.

Carbonatis sodite alcalini <lepurali lihras duas.

Aquae Jestillatae Hhras v:iginti.

Ehulliant_ per mediaJ? hora'l'n in sartagine · fe:ll'·

l'Ca; dein_ fcrvidns JiqiiOl' filtretur pcr ehartam erttpo~

l'eticam, ubi ex eo refrigerl.'to sececlit: pulvis el~gaq­

tm; ruher, c1ni aqua destillata, coctione rccen~i aJ>

oxygenio et acido carhonico fortc adhacl·entihus,,pp:+-

' ßata 1 llel·fecte eclulcatus 'et leni calo1·c siccatu~ &Cl;'·

.. yetur.

• I

OXYDULU IBII SULFURA't"®"M·

FUSCUM." . '

CROCUS ANTlMONII.

. ' " ~· Sulfure't-i lixivae stibiati,. in pulveremtriti, q.·v.

'_Ednlcetur iteratis vicibus. at1u~ destillata fervida,-- . .

':donec· nihil amplim> solvat:ur et oxyd1,1:lmn.' s-i·dc~~otum

~l'vetut·. . ,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 95: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

86,

OXYDUl\t t!YDRARGY~l RUBRUl\f.., ,J I •

MERCURIUS PRAECIPIT.,fl TIJS RUBEH, ' .

JY· Hydrargyri purissimi, q. v.

Solvatur in sufficicnti c1nantitatc acidi nitrici di-

1uti. Solutio dcstillctur ox I'Ctorta vitrea in ho.1noo

arenae ad siccitatcm' usque. Sal reJ1Htncns igne scn~

sim aucto CO usqne C<JlcinetUl', t1onCC oxyclum CO)O­

r.em Iaete r~tbi'Uln acquisivcrit, quod in pulvcrc~n t1.·.i ...

tum scrvetur in vase viti·eo aut pqJ,•ccllanc.o,

OXYDUM ZINCI. '

.FLORES ZINCI.

Jy. Zinci purissimi, q. v.,

Fluat in crucibulo,. cylindrico capaci, op~l'CtÜo tecto igne forti; ope~culo subinde ~omoto .ut ~dn­

c~ in flammas erumpat, Eximatur oxydnm in snpci·­ficic' enatilm cochlea1•i ferreo, donec omnc ;:incum

·sie calcinatum sit. Oxyd um clutriationc rcpetita n.h ··

adbaerentihus parti.culis mctallicis purgatum scrvetur,

OXY MEL· .,AER U G INIS.

UNGUENTUM AERtJGINIS!

lj:. Aeruginis li~ram scmis ..

Me1lis. uncias sexdecim,

Aceii .uneias octo. • c . ~ .

oq~antu1\~n vase cttp~·c~ S.\Ih continun agitatio~a

~wv spatula lign~iti syrupi sllis~ituc1inem, ·

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 96: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

87 t ' OXYMEL. COLCHICI.

~· Aceti colchici libram rlnam.

Mellis libras duas. "

· Coquantur in vase porcellaneo aut murrhino,

dcsp:iunando in spissitudinem syrupi.

Eodcm modo parantur : ·

Oxymd .rcillac cum aceto sclllac,

.rimpluJ: cum accto,

PASTA ALTHAEAE.

·Y!)I· Ra<licis althaeac rasae uncias quatuor.

Aquae fontanac lib1~as deccm.

Ebulliant ad eolatui·am lihrarum novcm, cui

addantur:

Gummi arabici , in pulverem triti,

Sacchari albissimi aua lihrae duae.

Evaporcntur loni igne, spatula lignea eontiuuo l •

. ngitando , ad spissitudincm syrupi, dein . ah ignc re-

motis sub continua .et forti agitationo achnisceantur: '

Ovorum albumina reocntia, in spüJ:!lain' conquas-. , · ;a'ata 1 ~mmer(:) tt'i~ttf~i·5. '' ,

Iuspissentur ulterius lcni ·igne, :~~p~r agi~ ! .• '"

tando, donec massa manibus non adb:acreat, tune ' .

·addantur:

Aquac florum aurantiorum unciac duae. . Detineantur atlhuc pe1• breve tempus supe~

, · igne; tandem: cximatur massa 1 et a~ylo consp_el<~i fillt'Ve.tur.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 97: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

88

PASTA LlQUIRJTIAE.

GELATI:"JA LtQULlUTIAE,.

~· Radicis liquiritiae sic~atae et decorticatae uuciam

semis.

Contusa infundatur per duodecim boras in:

Aquae fontanae fcrvidae libris tribus.

In colatura solrantur:

Gummi arabici libra una.

Saccf1ari alhi unciae octo. I

Percolentur dcnuo et evaporentur ad mediotll• tem, quae ahlata spuma e~ addita:

Aquae florum aurantiot•um uucia semis,

effundatur in capsulas chartaceas, oleo amygd•darum

irilitas, ei Ieni calore siccata et in frustula. :m.inora scissa servetur.

PHOSPHORUS.

ty. pssium mammalium, ad albctlinem c;dciuatm·il?l

ac in pulven'm tritorum, lihras..tres. Aquae fDntanae libt·as sex. ·

Misceantur in; vasc murrl1ino aut lign"(!o et illis

affundantrtr successive et sub. continun naitaÜoJ)~. cum • ' V SJHltula lignea:

Acidi sulfurici conccntrati Iihrae duae.

Stent per ·viginti qnatuor horas, suhinrlc ~gitnn­do, etj flltrentur cum expressione inter laminas. pre!i

ligneaa aut s.tanne.as. Residuo nova aifundatur aquno

$ufficiens quantihti., 'et .:Gltret~ uti prius.. IJiquol·es

!L. ),',,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 98: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

••

~cidi commisti, et in n.se murrhino aut pYumbeo ad

. spissitndinem .mellis evaporati, pcrco1entur et in va:,;e

(mpreo, ad~ito:

Pulvere carhonum q:. s ..

ut in pultem tenacem redigantur, igne sub iine for­

tiori siccentur perfecte. 1\'Iassa tune illico jn pulve­

rem trita' immittntur retoi•tae murrhinae loricatae,

et adaptato excipulo Pelletieruno, aquae sufficienti

quantitate rcplcto, commissuris perfectc clausis, dc­

stillctur ex furno reverherii, igne s~wcessive ail in~ ~andescentiam aucto, donec gas hy(lro -.crtrhonieo-

~.

phosphoratum transire cessct. Phosphorns in: exci·

:pu1o obtcntus sub aqua calida liquah'ls percoletur,

_pressione pel' coriüm caprinum, et in tubis vitreis,

in bacillos efformntus , servetur suh aqua destillata

in 1agena vit~·ca, pyxiite' metallica inclusa.

. . PRUSSIAS LIXIVAE ET FERRI SOLU-

'· TUS.

LlXIYIOM BAN(;UDUS.

~ua _reagens_.

'1t· Sa~guinis bovini reccntis, q:. v.

Incalescat in sartagine ferrea ail ebullitionem

usqt,e. ·coagulu~ sanguinis tunesuper tahulam Fgneam

cxpansum in aCl~C libe:vo. exsiecetu;.•. '!'um ,

l!:· Sanguinis exsiccati ~·in pulve1;em triti, libras, tres.

Carbonatis li:x~va~,;.~lcaJini Übram tll'lam. . ,;;

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 99: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

lVfixla flua~~, in crucibulo fcrrco tecto, igne sen ..

·sim auctol ~d,incandescentiam usque. Massa refl'igc~ .rata solvatur in aquae destillatac fcrvidac sufficienti

quantitate , et lixivium filtratum itcrata evaporation e

et reft'igeratione crystallisetur. Sal ·:flavus ohtef!.tus1

I

repetita solutione in aqua destillata ct crystallisationc

<lepuratus, et in quadruiJla quantitat~ iHJUUC destilla­

tae solutus', scrvetur,

PULPA PRUNORUM. ~· Pntttorum siccatorum, q. v.

Ehulli'ant in sufficienti quantitate aquae' font~- II nae per horam. Liquidum per setaceum trajectmn

cvaporetur in meJlis spissitudincm et, addendo tuuo

singulis lihris uncias sacchari quatuor, Icni igne ultc~

rius inspissando fiat pulpa.

PULVIS GUlHMOSUS. ljt. Pulveris amyli;

radicis liquiritiae lllla unciam unam.

gummi arahici;

sacchari alhi ana urrcias duas.

Misceantur.

J:'ULVIS IPECACÖA~HAE CUM OPIO.

PULVIS DOV.ERI.

· .IJI• Pulveris radicis ipccacuanhae ,

Opii ana €h·aclima!!l, unam. .

Sacchad alhi U:hci1j:~·.uuam.

]:{isc·eanttn· diutius te:t'endo, in pulve1•etn,

. . . .. ;;.,"·,

·I

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 100: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

RESINA GUAJACI.

i'Y· Ligni ~n.ajaci rasi, 'l· v.

Digeratur in sufficienti quau:titate alcolwlis o~sso

. ail perfeetarn tincturaö extractionem, quae cum ex..

pressione percolata sm:vetur. Rasm·ae resiiluae no­

vum aflundatur alcohol, ct procedatur ut supra. Quod

eousque r()iteramlum, doriec alcohol' tingi cesset. · · A

· tincturis commistis et ültratis, addita quarta pal'te

~qua~ destillatae, ahstrahatur alcohol in halnco aquae. e

Resina :residua, defusa aqna, ahluatur itcratis vicibus,

aq:tl,ll!l, ~:viila, ct in balneo aquae evapo1·etu.r in ex~ tac\i soli(li spi~situdinem.

Eodem modo paratur ~

Resina radleis jalapae,

ROOB EBULI.

\V• Succi baccarum ehuli lihras novem.

· Sacchar~ lihram unant.

Coquan'tur con'tinuo agita~do in rooh,

E«Yrlem modo parantur:

Ro~b 'r,adicl.r dauci , ·

baccarum morarum, ..rambuci,

.• spinae. ccrvinae.

ROOB JUNIPERI .

. »e· BafH)arum junipcri maturarum 1·ecentium ,:~q. To. '

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 101: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Conqt'lassatae coquantur m sufficienti quantitate

aquae fontanac. In colaturn fortiter expressa ct ad

spi~situdinem mellis. cyaporata ! sol vatur saccharr

pars quarta, et continuo agita~1do i·nspissetur in rooh.

ROOB NUCUM.

ty. Succi corticum viridium nucum juglandum libraa

quatuor. 1\Tellis libra!; dttas.

Coquanlm• despumando in spissitudine;m roob~

ROTUL.<\E :IYIENTHAE PIPERI'I:.äE~"'- · . . r, :~·

Jy. S'lcchari aibissimi, in pulverem triti, u;wiatn:·unl't.

Incaiescat ad ignem, dein adäantur :'

Olei menthae piperitae grana viginti quatuor.

Aquae meuthac piperitae, q. s:

ut snccharum tantum difluat, et statim etfundantu:v•

~rotu~~ -

SAPO AMMONIA E.

LI~~MENTUM VOLATILE.

Jlt. Ammoniae purae Iiquidae unciam unam.

Axungiac l'Orci uncias quatuor.

Misceantur tr1turando in mo1·tario 'vitrf.l(). . ' . . ,. ~

SAPO' lVIEDICINALIS. :&y. Carbonatis sodae crystaUisati;

Calc1s viva~ ana 1il:iras' quat\lOr.

Aqiae fontr~,n.we" lihi'a~> viginti.

r

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 102: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

93

. Ehu)liant per quadrantem horae, et liquor cau­

sticus, per linteum colatus, in lagena vitrea hene

clausa · subsidendo depuretut', E;.hullierulo <lein , in

vase ferrco ~el arge:nteo, evaporetur, donec gravitas

li"quoris refrigerati sit: 1 ,35, cui in vase vitreo aut

lnut·rhino atlmisceatur agi.tando spatula lignea:

Olei amygrlalarum, <luplum ponderis.

Stent in loco f1•igidiori, massam suhinde agi­

tando spatula lignea, donec homogenca sit, et spis­

sescere incipiat; tum in modulos ligneos efi'undatur

dlt'r~4~rata atquc in tabulas scissa, loco tcmperato ~);,';·~ J;':.;,t4:;" ~~:

US1<1'i~BltUl' •

,, E.odem modo :para~ur i

Sapo modicirzali.r cum olco cannabts.

SPECfE~ ~L THAEAß.

l)t. Herbac alth~eae libras duas.

ll.adicis althacae lihram unam.

liquil'itiac libram semis.

Conscissa et inista sel'Ventur.

SPECIES AROMATICAE.

J.V. Herl>ae hyssopi ·,

n1arrubii,

o1·igani,

rutac,

salviae,

.... saturejae,

. ~

_.!

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 103: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

94

scordii,

serpylli ana partes a~qualeA'.

Conscissa ct mista scrycntur.

SPECIES EMOLLIENTES PRO CATAA PLASMA TE.

lJ:. Specierum emoilientium, q. y,

1n pnherem tusac serrentur.

SPECIES EMOLLIENTE,

.1.\iENTO.

:l!jt. Uerhae farfaJ;"ae ~

malrac,

.t-crlw.sci ;

Seminum focnugt·acci,

lini ana.partes ae~ualcs, Conscissl, contusa. et mista serrentur.

'

SPIRITUS A ETHERIS FERR.A TUS.

Tl~CTVRA NERVINO · TO.NICA MARTIALIS,

!je. Acidi muriatici diluti uncias quatuor,

Acidi nitrici diluti unciam unam.

Lw~aturac ferri puri, q. s.

ad sahtrandt;m acidum nitro- muriaticu~. Solutio iu

vue ntreo aut porceJianeo ad perfeetarn siccitatcm

enp~tur,. ,et sai ohtentus itermn solvatm' in aquae p • deitillatllie '*te a•eqnali. · Tum

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 104: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

. '

• J

fY· l\'lrtriatis fc1;ri soluti unciam unam.

Aetheris sulfurici uncias scx;.

l\'fisceautur oonquassando in lagena vitt;ea , et

aether muriate ferri impraegnatus supernatans SCIHI ...

retur, additisque:

Alcoholis o,sso unciis quatuor,

exponatur racliis solis' in lagena vitrca llc~ltl clausa1 . !

donec color omnis evanuerit, et servetur.

SPIRITUS AETHERIS NITR I CI. ,;.:

;Ztlff,;%!! SPIRITUS NITRI DULCIS.

lixivac nncias. quatuor .

.&iidi sulfurici conccntrati unCias duas. ·:r:~;f. .

A1coho1is o,sso lihrani un~m. ·

Alcoholi in cucurhita vitrea lente in'sti.llando ;.u1~

misceatm' acidnm. Th'Iixtura rcfrigerata .affimdatur

nitrati, i~· retorta vitrea, et Hat nunc dostillatio, in·

balnco einerum, calore Jenissimo, ad · siccitatem fere

U!!que. Sriritus obtentu~, addita sufficienLi quanti ..

tate ca}cis .Virac pulveratac, ut acidum fortc adhac~

rens neutrum evadat, denuo destilletm' ex retorta · I

vitrea, in balueo einerum, ad siccitatem fere us-

qne, et. servetur in lagena -vitrea heue clausa. Gra.•

. yitas sit: o,ss~

SPIRITUS AETHERIS- SULFURICI.

LIQUOR A00DYNUS MINERALtS • . 9 '

J}< • .A.cidi sulfurici concentrati lihram unam.

Alcoholis o,s,~o lih~·as trcs,

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 105: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.Alcoholi -in. cucurhita vitrea, suecessire instil··

lando, admisce~tur acidum et de~tillentur, ex I'ClOl'La

;itrca, in halneo einerum, doiicc acidmn sulfurosurh

transit·e incipiat Spiritus ohtentus, adclita sufficienti

quantitatc cal,cis vi-vae, ut acidum sulfurosum aclhae­

rcns neutrum sit; denuo destilletur uti prius , et ser~

1 etur in lagena -vitrea ,JJene c1a usa. Gravitas sit: 0183,?•

SPIRITUS ANIS!.

I}t. Seminum anisi oontusorum libram u;t'&ll'•

Akoholis O,fJI o lihras se:x: et semis.

Aquae fontanae lihras sex.

1\Iacerentur pcr -viginti

strah:mtur in halneo aquae lihrac sex.

SP.IiR.:ITUS AROMATICUS •.

1)!. Herhae melissae l'eccntis liln·as duas.

Corticum citri reccntium fructuum deccm. Radicis angelicae.

« ~ •• •

Cinnamomt ana uncias tres.

Semini.1m coriand:d uncias sex.

Alcoholis o,910 lihras nndccim. ·

Aqu<re fontan~e lihras sex,

Gravitas •

Ml!c:erentur et ahstrahantur in Lalnco .Uqna~ Iihrae · ae.c.em. Gravj.:as sit :~ o,91 o.

;(

" '

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 106: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

r . .

' SPllüTUS Cf,i.lVlPHOB.ATUS.

ft'Y· Camphorae uncias duas~

Alcohotis o,850 libram unam. · Digerantur adrerl'cctam solutioneur,. ct filtra.ta

11crvcntur in lagcna yitrea lH;ne clausa•

SPIRITUS COCHLEAitfAE.

~· H~rbae cochh.lal~iae recentis librmn unam.

;j'f~hol\~ 0;910 uncias viginti sc~. Aquae. font~nae lihras duas .

. Ah~.trahantur in balneO" aquae lihrae tll1ae. Grct.:

·tit as sit: o,9 ~ o ..

SPIRITUS LAVANDULAE.·

ij:. Florum siccatorum lavandulae lihram umuu.

Alcohoiis 0,910 lihras qu,atuor et slmlii•

Aquae fontanae_.lihra~ l~x. Mac4i:rentur per vigi\l.ii qtl!atuor hora:s; et ab,.,

strahantur in balne6'. aquae libra~ q_lJ:a.t\tol:.. .9tmvi:tat> ''!ilji.

Eodem moO:o. parantur;

Spiritus luJrbae rosmarini, mcnthrlc cri.spar:,

.rerpylti~

'.

i I I !

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 107: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

SPIRITUS SAPONATUS.'

~· Saponis veneti uncias sex.

Ca;honatis lixivac alcalini draclll~Jam unl\m.

Alcoholis 0~910 libram unam semis.

Aquae lavandulae lihram semis ..

Digerantur ad perfectam soluLionem, cl filtr!\tu . liCl'.ventur.

SPONGIA PRAEPARATA.

Ji:. Spongiani, coctionc sufficienti in' aqua fontang

lotam e~· perfec.tc exsiccatam.

Imp1:acgnetur mucilngine gununi arahi,ci et ihter

!olia ch;rtae ceratue prclo fortitcr st~hactn, .aiccetur et servetur.

. SPONGIA USTA:•

lJt. Spongiae, q. v.

Uratu~ in crucihulo tecto; donec fmnus pet' coin·

missnras exire ~esset, Carbo cx frigcfacto crncibulo

exemtus, et in pulverem ·:· nbtilcm tritus seryetUl'. ~·

STANNUJ\1 GRANULATU~I. Jt. Stanni purissimi, q. · y.

In co~hleari ferreo liquatum, eff'm1~1!\tur in

pyxidem ligneam granulato1•iam, crcta intus olJdn­

ctam, et mo:x: velociter agitetur , donec meta]­

lum iterum riguerit. Parte grossiori · pcr cri­

brum sepa1·ata, . stanmun grnnulntum, lotifn e cum

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 108: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

99

t.iqna iontarta, ab ad.h:mrente Cl'eta et oxydo purga"'

.; tum·, siccetur et servetur.

SULF AS CUPRI AMMON'I.t\Ci\LIS . ....

CUPRUM AMMON[ACUL\L

fjt. Sulfatis cupl'i unciam unam •.

Aquae (lestillatae fervidac uncias trea .

. Solutione peracta filtrcntur., et in!tilletur :a.mmo.­

nia pura liquüla, donec oxplum cu1lri praecipitatum

' denuo perfectc solvatur, Liquor tune in vnse 'Yitr•lo

~vaporetm.· ad tertiam partem et migccatilr cum:

Alcoholis o,sso parte aequali.

· C1·ystalli quietc imle cnatae, separatae et in Um·•

bn.' siccatne, ser.,.-,entur in VIISC vitreo bene clamo.

SULF AS FERRI PURUS. ·

VITRIOLUM FERRl ARTEFACTUM.

t~. Limaturae ferri puri uncius duas.

Aci<li sulfurici c1iluti lib\•am unam ecmia.

Solvatur et effervescentia cessaute, stent in di ..

gestione leni calore pm• horam, et solutio :filt1'ata, d~·

llita evapot•atione et. refrigeratione crystallisetui', e'

4:l'JStalli ~ticcatae serventur.

SULFAS LIXIVAE.

ARCANUM DUPLtCATUM.

Sulfas lixivae 1·esiduus a waeparatione acidi n1 .. trosi ooncenh·ati, SQlvatur in YI:IRC :W\ll'rhillo.aut li:gne11

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 109: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

- r~ lcl';l! JOO

\:1 ~: in sufficienti quantitate aquae fontanae, addendo car.;d~' bonaris calcis quantitatcm sufficicntem, ad neutl'a]i~­

samJum f!ddum 1 forte a1mndal1S. Lixi vium filtrat um.,

tune dehita cvaporatione ct refdgerationc crystaliise~ tur, et crystalli siccatae senentur. "

SULFAS SODAE CRYSTA~LISATUS.

SAL MIRABILIS GLAUBERI. .. ,!;j,

Sulfas sodae residuus a praeparatione acidi _nm~ riatici, solratttr in vase Iisueo aut murrhino, i~~u~ tcienti · quantit~te aquae fo~to.nae ferv!dae, add~~do cadJonatis calcis suflicientem quantitatem a~ ~:neutrali~: , sandum acidum sulfuricum '· plerui11que ahundal).lt, · ·,

"J Sriiutio filtrata dehita craporatione et refrig .... ~rati~e • erystallisetur et crystalli serventur. ....

SDLF 1\~ SODAE SICCA TUS.

~· Sulfatis .,~~~e; l)l;J,.stallisati, q. v . . , r, li < ,

In Ioco calid.i~r~ sicco expouatul' aeri, donee;

erystalli in pnlverem perfecte siccnm e.t aequa])ile_nt .fafliscal\t, qui serretur.

$ULFAS ZINCI PURUS.

VIT.RIODlTM ZINCi ARTEFACTUM.

~· Zinci p,uriuim.i, ~: ~.·

In fl·ustnlll mioQ;~a fractuin •olvatur m Acidi •ulElidc:i,.~d.ü11t1,, ~ •. q.

',(,,

"' I

' r

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 110: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

' r 10 l .. utaliquid. metalli tamen t•ema.neat non aoluti. · Solutio

iiltrata denita evaporatione et refrigeratione crystal ..

liset.ur, ct crystalli sicca~ae servcntur.

SULFUR DEPURATUM.

FLORES SULFURlS.

B,t~ Sulfuris yenalil' sublimati, q. v.

Iterata edulcoralione cum aqua Clestillnt~ fervi­:~.

lla, ab aClllrr'crente forte acido perfccte liberatum, &h:- ,

cetur et :.All'VCtur .

. SULFUR PRAECIPITATU~f. l}!: Sulf .ds sodae, in sart8.gine ferrea pm'fecte siccuti,

libras ·-trcs·· ~t ·semis. <'

Carbcinum in pnlve1'cm subtilem tritorum libram

seinis •.

Bene mixt:t incandcscant in crucilrulo terreo

tccto , per mediam ~iot•am. Massa in pulverem trita

soln1.tur in sufficicnli quantitate aquae dcstillatae

fcrvidae. Solutio filtrata, rn•d'eCipitctur acido sulfu-

·. l'lCO dÜ~tO, , donee praecipit~tio CCSSCt' fl\t au]fur

praecipitatum, def1~so liquido , perfecte edulcatuu;~

et siccatum servctur.

SULFURETUM CALCIS.

HEPAR CALCIS.

l)t. Calcis vivac in pulvcrem tritae, libr11.~ d11M.

Sulfuda d!epurati libram unam.

. i

i

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 111: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Dene mixta. incandesc11nt in crucihulo tecto p<'!r •rnadranl'em hor11c. Fri."efacti'l et in pulvcrt)Ht trit11: ·

)/ ' t)

ael'ventur in bgena vitrea hene cl:msa.

SUI .. FURETUM HYDRAHCYHI NI­GRUl\I.

AETHIOPS MINERALIS .

• Jl.·. Sulfuris depurati unciam unam ..

liyilrargyri uncias dnas, ,'

donec globuli metallici visum penitus aflhgiant.

SULFURETU.l\'I HYDRARGYIU ST.IBlf\.­TUl\1,

AETHIOPS ANTI..MO.NI.ALIS.

~· Sulfureti stihü in pulverem triti','

Hydrargyri .:ma uuci.:un uuam.

Terantur in l!ltWfHl'io ·ritl'e~J, th:>ncc glo}JU!i nH:~ " • taU:ci liiitml penitui eHhginnt.:..

SULFURETUM HYDHOGENA.TU.M

Al\IlHONIAE.

SPIRITUS BEGUINI.

Muxiatis ammoniae puri unciai aex: t

<:alcis vivae unciaa octlildecim ' Swfm-i• depuratr U:nciaa tres •.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 112: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

103

~ Seorsim in pulveren~ trita, misceantur in mor-·

t~rio vitrlilo, et. destillcntur in retorta. vitrea. in ha1ne()

<n·en~e, igne sensim nupto, doneb liq~wr prodire cee-, • I ' '·''~ ~ct, qm servetur in lagenn vitr.ea hene clausa.

SULFURETUM LIXIV AE.

HEPAR SULFURIS.

if· Sulfuris depurati unciam unam.

Carhonatis lixivac alcalini uneins duas ..

:Mistn fluant lcni ·igne in crucibulo tecto, et

supra laminam marmÖ1ieam cffusa , frigcfacta et illic«>

in pulvorcm trita, scrventur in vaze vitreo hen~

clauso.

~::;

SULFURETUl\'l LIXIVAE STIBIATUJ)1.:

Hli:P AR ANTIMONII.

JY· Sulfureti stibii,

Nitratis iixivae ana lihram 'Unam.

Seol•sim in pul-verem tusa, miataque accurate.

i{1· crupihulo camlcnti detonent '· i~jicicndo per vicea,

ct aervctur IRassa in v ase vitreo bcne clauso.

SYRUPUS ACETL

OXLSACCHARUM.

ly1 Aceti lihram unam.

Sacchari albi lihras duali •.

Uuica cbullitione coquantur in syrup\llll-. .. ..

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 113: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

SYRUPUS BETULAE A.LBAE~

t;:. Succi Bctnlae ,' e:t vulnerato trunco, Yern.1H tcm,!

pol'c, cff.Iuentis, q. v.

Evaporelur in Yllse cupreo "stanno ohducto, au~ iercmlo spumnm enatam , in syrupi spissitudincm,

qui suh~irlendn depuratus, filtretur et servctur.

SYRUPUS CICHOREI CUl\1 RHEO,

Jl.·. Hcrhae cichorei unciam unnm.

lladicis cichorei uncias tros.

rl1ei chincnsis uncias quatuor.

Carhonatis 'lixivae alcalini di-.~chmam sPmis.

Arpwc funtanae Iibras octo.

Corpwntur nu coJatunun fortitcr CXlll'essom li~ .brarum scx, cui addantur:

Sncchari albi lihrae sex,

f't elarificando coquantur in liJ'l'UJlUm.

SYRUPUS CORTlCUl\1 AURANTIO~ RUM.

lt. C~rticum aurantidrum, .1 pnrl.mclJy.ma~c allw mun~ d;ttornm! :unr:ias sex."

Alcoiwlis 0.91 Q. 1mci.ls tJ·cs.

Äquac font:mac lib1·as tluns.

Maccrcntur per Yiginti quatuor horas, Co-Ja~ tur11 exp:ressa, cum ·

Saechari albi f1up1a qll1lntitate,

:,J~:~ic~A eLnllitione c:oq'Qatur in SJ~u;pnin,

f:

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 114: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

SYRUPUS PAPAVERIS.

SYRUPUS DIACODU.

iy. Capsnlarum IHlpayeris sinc seminibus concisarum • -1/il!

unctas quatuor. I ; Aquae fontanae lihras octo:

Coquantur ad colaturärii'lib~arum tri um, adclcnft

llo sub finem:

Tindicis liquiritiae uneins duas.

Colatm·ac fortitcr exprcssae addantm·:

Sacchnri alhi· lihra unn ct semi.s

et elarifictmd_o; coquatur in syrupum. t:

,~YRURUS RUBI IDAEI. J •

IY· F~·ucpuuni rubi idaei l't\Gentium, q~ y.

Ca·l,CfUassali stent peraliquotdies, ,clOllCC DODl­

pC ferm~ntatio Yinosa fere pcracta sit, et exprimatm·

:mccus; qui; subsidenc1o dcpurnlus, cum du1)la quanti..,

tate sacclHii.;i albi 1:nica ebullitione coq-catt\1' in syrupum.

SYRUPUS· S:AMBUQL ty. Succi baccarum sambuci reccriter expl.·e~ iihra:o\' ..

unäin.

Sacchai:i all>i libras duas.

Unic'a chullitione coquatt'ir 1n. syrupum.

SYRUPQS SIMPLEX: ·JY· s·acchari albi libras duas .

. Aquae fontanao libram unam.

Unica ch\\llitiono coquatur in !iJ'l'Up\\llh •

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 115: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

SYRUPUS UVARUL\'I ..

~~·· Succi unn·nm recenkr pressi lihras cent mrt.

Ebulliat in -ra::;e · cuprco stnnno obducto, uüfe­

rendu spummn cuchle:.~ri idoneo, donec nulla amplins

app~:n::at. Tum ab it;·ne romoto add.alnr succesiiive

suh cn:JI.inaa 3;Jitatioue cum spatula lignea:

Cn·t:w paln::ratac JiLra una, ·-vel q. s.

ml 5<ttm·::ttionent acido1·um. Stent JH~r duodcc_im ho­

r<lS, loco frigidiori in vase Iigneo, et suo.cus limpide

dcfu~u~, sub continua ebullitione despumando, co­

quatur in .Syrupmu.

Adilotatio. -Grayitns syrupi · qualiscunque refri­

ßCl'uli ait: 11.305.

T.c\BULAE ALTHAEAE.

Jt. liadicia altluwae alhiasimae pulveratae unciam

unam semis.

Saechari albi puherati Iibram unam.

:i\Iucilaginis tragacanthae q. s.

tlt fi.at !IUSta, quac hcnC•SUbacta Ct depsita CXtendatUl'

in temwn1 laminam in tabulas scindendam et eXilic~ eandam.

TARTRAS LIXIVAE•

TARTARUS .TAiiT.ARJSATUS,

ly. Carhonat1s lixivae alc~liui libram unam. ~ ~"-;1uae fontanae lihi:ns octo:

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 116: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

!07

Sotutioni fervidac ·' m vase stauneu Tel nrgeu­

tco adihmtur successive tartratis li:dvae aciduli dcpu­

rati lihrae dur.e semis, ycl <ptantum suificit, ut pcl'­

fecte neulra eva.tlat. Liqtwr Hltratus t::nc, lcni i 0nl'

nd siceilatcm cvaporctur ct st:'rrctur.

TARTRAS LIXIV AE ET SODAE.

SAL SElC::~ETTI.

ry, .Carbonatis ~odae alcaliui ClJStallisati libr alll unam.

Aquae fontanae lihras octo.

Solutioni fervidae in vase stauneo ve1 nr0entC•)

atldantur successive tartratis lixivae aeiduli] depu~ati, librae tres, vel quantum sufficit, ut perfecte neutra.

evadat. Lixivium ß.ltratum debita ~vaporatione et

~efrigeratione crystallisctur, ot crystaUi siccatae ser-

v~ntur.

T ARTRAS LI XIV AE STIELe\ TUS.

TARTARUS EMETICUS.

JV. Oxyduli stihii &ulfurati fusci.

'fa1·tratis acitluli lixinw in puherem subtilem triti

ana uncias octo,

· Aquae dcstillatae fcniuae libras cluoilccim:

Stent in vase vitreo ; vel purcellaneo per tre<>

(lies, saepius agitando spatuln ligntm; 11ein d~ulliant p"er mediam hornm. Liquor filtratus repetitn evar@­

;Jtationo et n:frigcratioh<: cryitallisetur, donec, uilJJil -~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 117: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

108

ultra cryslallisari possit. Crylltnlli omnes ita eollectae

et siccatae, simul in mortario viteeo terantnr in p'ul,

verem aequahilem, qui servetur,

""::'EREBINTHINA COCT A.

Est resina terehinthinac, in opcratione destil.

I ationis ad cliciendum oleum, rosidna, quae siccata,

l'lervetur.

TINCTURA Al\IARA.

TINCTURA STOMACHICA,

1):. Rxtracti absinthii,

g~ntianae nna uncias duns.'

Carbonatis lhivae alcalini unciam semis • •

Tincturae corticnm aurantiorum uncias quatuor .

.Alcoholis 0,910 lihram unam.

· Aquac cinnamomi libras quatuor.

1\Iaccrcntur pcr trcs dies et. tincturn filtratQ

$Crretnr.

TINeTURA ACORI.

~·. Badicis acori siccatae uneins duas.

:Minutim conscissis affundatur:

Alcoholis 0\910 libra una.

·,

Dig.ernntur ad perfeetarn tincturae extractio.-

ncm , quae filt1:ata servetur.

..

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 118: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

., Eodem modo parantur:

'l'inctura curticwn aurantiorum a ;-:; Ctldi.Y'lHlftJ

t1/bo dcpuratorum ,

t;orticis qw:rcus,

j!m·um cltamomillaa 'I.'Ldgari.s,

putpuc coloc_rnt hidum,

radicis angt.:licae, ·

enulae;

lw/lt:l:ori,

pimpinellae albae,

rlwi austriaci,

chimmsis,

valerianae .rylvt:J'Iri: ,

stigmaturn croci,

turionum pini,

TINCTURA ALOES.

ij.·. Aloes pulyeratac uncias duas.

Alcoholis 0,910 libram unam.

Digcrantur ad perfectam solutiom'm et {iitt·.,!u

.aer'fentur.

Eoilcm modo pa~tur; Tinctunt opii.

TINCTURA ASSAE FOETJDAE.

~. Assac foetidae pnln~ratae uncias duaL

Alcoholis o,sso libram unam.

~" Digcr:mtur au perfectam reiiinae "xtractionem,

et filtrata tincturn servet\U'.

• . )

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 119: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

~··

110

Eotlem modo paralltttl''! .

Tinctura gummirusinae pup7torbit; ,,~~.· ...

• ,flguajaoi, ,

,'nyrrliae,

T.INCTURA BENZOES.

ly. Benzoiis uncias trcs.

· Alcoholis o,g5o liln·as lluas.

Digcrantuur ad llCrfcctam solutionem .<\t ßltratr1 liCl''fClltur •

. , TINCTURA CANTH.ARIDtT LW.

iy. Cantlwriclum in puhcrem tril<1rmn un eiam unaw.

Alcoholis o,910 uncias scx.

Digerantur per trcs dies ct liltrnl<\ SHI'YCntm·,

TIN C;:r'Uli-A GA,$ 'fOREL

IY· Castorei eut·opaei uncias .duas,

Mfnutim conscisso n!Timdatur:

Alcolwlis o,910 libra una.

Digcra,ntur ad pcrfcctmn, ux tracl io11 IIJll, ·co I. lULt·~t•~ serventur.

TINCTURA CINNAJ.VIOMI. 1

xy. Cinnamo;mi contusi uncias 1htäs,

· Alcoholis o,85o liln·am unmn.

Dig~rantur aa pe1;fcct:uu ex~,r~ctionmu 1

et: ~r .. tl'at1,1. SC1''f.61'!ltur.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 120: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

1 t 1

TINCTURA DIGJT!\LlS,

iy; }'oliornm ~1igit<l1i.s·p~n·lmreae uncium unam.

Alcoholis 0,910 uncia~ oeto. Digcrantur alt pcrfcctam el:trRctioncm, cl -[',l~

trata ~>ervcntur.

'J;'INCTURA .MALATI$ FERRI.

TINCTURA MARTIS CUM SUCCO PO:Y10RUM

~· Extracli malatis ferri unci.as duas .

.A.lcoholi~ 0,91 o. Aquae cinn!\m01ni l\IHI. librmn semis.

Digerm1tur. acl perfeetarn extractinncm, ct m. tt•ata SCl'Yclltur.

TROCHISCl CASTOR EI ..

Pi· Castoroi in pulvcrem triti .tlrachi.mts r1unr..

Sncchal'i nlhi in pu.lvercm tri.ti unci:1·; CJ.t::tturn:.

Acilaginis tragr-canlh~a~, q. s ..

,iuf:Jiant trochisci grano'l;'U~ trium. 11\r,i. '. •

.. ·,:"

UNGUENTUM." ACETATIS ~LUM13I. ' ,, ill

UNGUENTUM LlTHARGYRI.

ty. Axnngi.ae porci liln·am unam.

Cerac aHnte libram semis. Cölliquefactis colatis et semirefrigerati~r admi•

u:eP.hll' succes~>ive et sub continun agitatiou~.

I I'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 121: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.A.cctatis plumM aciduli soluti lihra una,

aut quantum a::wnginresolri potest, ut fiat unguentum,.

UNGUENTUM ARO.MAT!CU.M.

LOCO UNGUE~TI NERVINI.

:ry. Unguenti simplicis 1ibras duas semis.

Olei buri.

Ccl'RC citrinae ana ·uncias tres,

Leni igne liqu,escant et refrigenlt.is addantU!':

Olei dcslillati juniperi,

serpylli ana draclunae du::H~

f:lt misceatltur in ungucntum.

UNGUENTUNI HYDRARGYRI CINE REUM.

UNGUENTUM MERCURIALF. '

lt· Hydrargyri.

Sebi ovilli ana unciam unam.

1'crantur, doncc colorem prof~ndc c~nereum ati· quit:at ungucntum, addcndo sub finem axungiae pm~ci

uncias trcs, et servetur in .vase vitreo aut porcellaneo.-

. UNGU.liNTUM HYDRARGYRI CITRI .. '

NU.l\I.

UNGUENTUM MERCURIALE CITRINÜM,

ly. Hydrargyri unciam unam.

Acidi nitri~;i diluti U,nciall Juas . •·~! q. '"'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 122: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Solutioni <uihue c~~i.1ae atltlatur:

:\:x:ungiae JlOrci 1i1{ucfactae et scmircfrigcrntae

lihra una.

:J\llsce;mtur in ungucntum, (tUud St:l'YctUt' in VO\SO

Titrco aut l'orccllaaeo.

UNGUENTUM OXYGENATUM.

EX TEMPORE PARA~DUM.

!):. Axungiae porci unci:nn unam.

Aciili muri;>tici oxygcnati tlraclnnam unam.

l\'liscean'tur te~·cndo in mortario yitrco.

UNGUENTUl\l SIMPLEX. it• Axungiae r,orcinae libram unam.

Sebi ovi1H uncias novem.

Colli'luefacta sub continua agitatione 1·e:!ris escan't.

UNGUENTUJ.\1 SULFURATUI'<l.

tJNGUE~TUM i\.D SCABIE?,J.

Su~furis dcpurati.

Snlfatis zit1ci ana unciam ~mam scmi.s.

Ungucnti simplicis libram unam.

!1.isceantur in unguentum.

UNGUENTUM TEREBINTHINATU!VI. J~·· Ungucnti sim11lieis uncias uovem.

'i•erehinthinae lihras cluas. 1, '

Colii1uefi<u\t !eni igne, et tef1'igescant sub con'-

'inui.\ ae5tatianc.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 123: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

114 '

T ABUI.JA PRIMA, docens, qua proportione hydratgyrurn, .rtibium

· et opium in medicamenli.r compositis contt-. · neantur. · ·

Emplastntm hydrargyt'i c<mtinet in granis triginta et

uno, hydrargyri grana sex ..

. Liquor tJ;erczwialis, vel mtwias lzydt·argyro-ammoniaca~ /is so!utus continet in qualiLet uncia, muriatis hy•

Jrargyri corrosiri fct•e tertiam partem gnmi. ·

V1tgumtum hydrarg.yri cirm·eum contim1t in d~aehma una ,. hychargyri circiter gr!'lna duodecim.

U11gue11t1mz lty~,·a~[J!Iri citrintun continet in drachma

una, hydrargyri grana quatuor.

,Äet!Jiop; mirut;alis, vel su!j?trttum hydrat-gyri nigt'Uii&

continct in granis tribus, hydrargyri grana tluo .

.Aetlziops mitimonialis, -vel sulfiwetmn hydrargyri stibia­tttm continct in gra.nis centum, hydrargyri gran&

quinquaginta, stibii grana tx;iginta scptem, et ~­fth:is grp.~a tredecim.

Sttlfur auratum autinw11ii, "el oxydztium stibii 1zydt·ostd­j1u·atum r:mrcmtiacum continet in grauis cehtum oxy­

duli stihii grana viginti quinq;te.~ . : Kermes miner<1le, vcl oxydulum stibii hyrb·os11[{ttratum

ruht-um continet in granis centum, oxyduli stibii

gra~ quinqunginta duo.

Puluis ipecacuanhae cum opio continet in granis decem,

opii granum unum.

1)nctun-t opii conti!let in granis: septem vel \q guttis

q"atuordecim , . opii fe1·e granmn uuum.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 124: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

'•

TASULA SECUNDA,

tz'item copiam taliwn neutrorum' et mediorum Dj/icinalium, qutnn uncza una aq,1ae dcstilfa;

tue, in temperal ura + 15 o titermom~tri Reaumariani, solutam tenere polest.

Unc·a urm aquile s0lvit: Ac.et.:His plumbi •

soJae Acidi oxalici •

- tartrici • Atuminis Boratis sodae ak.'llini Ca.rbonatis a.m.n:>niae alcalinl

Lxivae alcalini • sod.le alcJ.htti cryiita.dis.ltJ

Li.xiva-e purae , :Muriatis a:mmoniae .

brnyo.e . ferri ammooia~;al!s hrir.ugyri corrosivi s0dae

Nitratis lbdva:e Prussiatis llxivae et ferri Sulfatis cupri . , • '

-.- cupri ammoniacalis -ferri • lixivae magnesiae • so-l.•e crystaUisati zinci •

'tartratis lixivae . a.ciduli ferrati et sodae lllt stibii

Une; ~~ Gr,

t ~ "0

4

!lO

40 4

4 ~

z 40 ·""'- 2 .f..\'

2 40 so

:l 4~

8 !1:

,_ ~

4 g 40

24 6 !::~-g 40 4'

3 ,'30

4 !l

.-~-

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 125: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

u6 ·

TABULA TERTIA,

sistens elenchum medicamentorum .rimplicium et praeparatorum plwrmacopoeae au..rtriacae, quae

· ad investigationem corporum, qua reagentia, adhiberi solent.' .

Acetas plumbi solutus • . Acidum ·muriaticum concentratum.

murinticum mcygenatunl. nilricum dilutur~1 purum. nitro.<aan CO!ICeptratum. oxalicum .. ·. · .. sulfu~.:icurn concentratmn purum. tartricum. . ,

Alcohol o,8so.: . . Arnmonia pura Iiquida, Aqua ca!cis. Carbonas lixi.vae alc.dinns solutus.

sodae alcalinus solutus. Charta t xploratoria cac::r.u~ea •.

exploratoria flava. explonnoria rubra, ~

·Cuprum 'ammon1actlm in aqua so!utmih· Hydrargyrum l?UTUJt.l. -lchthyocolla in aqua soluta. Infusum gallnrum. · Liquor hydro-sulfureticus acj.dult:w,. Lixiva pura, . · · Murias sodae solutus. Nitras argenti solutus. Prussias lixivae et ferri~ Sapo in aqua solutus. Sulfas ferri solutus. ,

''o:v" Sulfas lixivae solutw::, Sulfas.' sodat: solutus.

'~.Sulfuretum lixi v ae..

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 126: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

T.ABULA QUARTA.

si.rten..r gravitatem .rpecijicam prae.rcriptam nor­malem, in tcrnperatura + 14 o tlwrmo,mc!ri Reaumuriani, pro mcdicarncnlis liquidis, in

qf!icinis dilionis au.striacac.

Ac~ta·s ammoniae solutus. lixiYae sol11tus.

pluiubi aciduius solutus.

Acidum accticum concentr.l.tum.

aceticum dilutum.

aceticnm purum.

muriaticu~~; conceütratum

nturiaticum dilutum

muriaticum oxygetlatum.

nitricum concentratum.

nitricum dilutum. ·

nitricum dilutum pururn

1,200.

1,095· J 10JO. 1 ,(Jos. 1 ,o:- o.

.1,ovs. .I ,uoz.

1,4;50.

1,17~·

] , l70·

nitrosum cvucentratum L:)OO.

sulfuricum concentratum depur.ttum. 1 ,s4o .• sulfuricum concentratum venale.

sulfuricum dilutum

· Aether act:ticus.

sulfuricus

Alcohol Nro. 1.

1,090·

0,905·

o,745· o,~:P·

Nro. !. o,850. Nro. 3· 0,910,

Ammonia pura liquida o,y 1 o.

Carbonas ammoniae alcalinus pyro · oleosus

solutus i,oso~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 127: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Carbot~~s ammoniae alcaliuus solutus:

lixivae alcalinus &olutus

Lixiva pnra. solu~a- pro sapone Nitras arge,nti solutus.

Prussias l;x;vae et' ft>rri solutu!'l.

Spiritus aethr·ris nitrici.

.aetheds sulfurici.

aromat;ci,

Syrt•!li et mdla.

l, IOO.

1,2JO,

1 •:350!

l ,275~

1' 125~

o,sso . o,R,~;5~

0,910~

1,305~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 128: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

ag;mmmm•

INDEX.

Ahrotanum Absinthium • .Acacia. africantr

arabica gennanica • gummifera Senegal

vera. Accr tauuicum

A.

Acetas awmqniae solutus __.. liJ:.ivae solutus - phunbi acidulus siccus •

plumbi acidulus solutus

sodae

Aceturn . ·~

antisepticum aromaticum colchici hulbJ

- deuillatutn

• Pag.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 129: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

120

Acetum • destillatum c.oncentratum •

Hthalgyri

r.adicale ~

rut ae lzerb.

scillae bulbi.

.•

.Ach,llea Millefolium

.Acidum ac.eticum corlceuirat~;un

aceticum diluturn ·

acet!curn punuu

~--

· arsenicoaum •

muriatieum. cen<:entr:atum

muriati~urn dilutum.

muriaticum oxygena.turn

nitri fumatls

· nitricum concentratum

nitricum dilutum •. •

1-. nltricurn di.lutu !Jl•purum •

- nitrOßum conc.entratum . •.

o.xalicu,gl •• • ..

s'alis. fumaos ,

•.

• !

sulfur;cum .conceotrat.lHtl; , · .-. .. ' '

sulfll.ricum .concentrdtum dep.11ratum' sulftl.J'icum dllu11um . ta rtari . • . i . .ta'rtri CU01· ~, •

I • ~ •

. vitr.ioli pid. sulfuricu,m. .Acipen§er H ul)o . • . • . ..

-. pteVa.tus ·~ •

.• • ~~U.J;iQ . - .•

P.ag-,

4' . 40.

43 1'

4! 41 2,3.

42 ·4•;!

43 .l ~! ~*· 44 4l 4(>

I'

45 45 45 46

4~~.

1., +

+r' ;47'

48 ~ 411

18 18 ,J.St

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 130: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Acouitum

Acorus

carilmarurn

neomontanutrt

strictum

Galamus

Adeps abdominat:s ovrt .arietis abdominali:. suis scro{i,.e

•·

. ' .

Adipocera e:x capite Physeteris macrocephali

.Aerugo Aesculus Hippocastanum

Aetht:r acetfcus

· - · sulfuridus ...

~hiops· utimuniaiis martialis

mineralis

Agaricus chirurgor

Albumeri~pvorum siccatum

.• .01>.

J\lcali 1:pinerale v · .. carbonas sodae

.etabile • "·volatile lticcntr~ ·

.1\lcohol depuratum · ex cerealibus ex faecibus vini e:x frucübus variis ' d' 'b e:x ra Jet us

.._, ex vina<;eis

ex vino

vcc:nale

.•

. . ...

l.':H

Pag.

4 4

4 4 4 4

3ll

7

"" ... , . '.13

I7 4tJ 49

Hl!l

83' lOQ

4 25

57 s6· so

5 'f«,

5 ··s···

..• i'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 131: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.1\llium sativum

.Aloe socotorina

- spicata Althaea •

officinalis

Alumen .

ustum •

Ammonia pt)ta Iiquida

.Arnmoniacum

Ar(lyg(lalae ama,r-.e

dulces

Amygdalus commt,mis

Petsica

.Amylum .Ant:thum Foeniculum

.Angelica

Archabgelica

Anis um

vulgare

Anthemis nobilis

Pyrethrum • •

.Anthos ~Jid. Rosmarinus.'

Aotimoniu-m vid. Stibium.

Api.s meBifica •

.Aqua ~alc.is. .

.l}qua destillata anisi ,.rem.

aurantiorumflor. . . · carminativa .·

..

.. · ·-

Pag,

s 5 !J 5 5 5 5

so so 5 6 6 6

9.§

35 IS

6 6

6

6 1()

• !U

rrS 1

!)'l

54 jl

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 132: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

.. AEtua. destillata earvi .tem. •

("--

cerasorum n ·grorum nud,

chamomilbe lwrb.ßor.

cinnamomi cort.

citri eort.

foeniculi sem.

hyssopi herb.

juniperi bacc,

""'- lavandulae jlor.

melissae hr:rb. .

mcnthae crispae hab.

menlha.e riperitae herb.

naphae •

-

origani herb. . persicae fol.

pini turion.

pulegii hab.

rosarum jlor.

rosmdrini llerb.

rutae herb. . salviaefol. . sambutl.ftcr.

aimplex

tanaceti herb.

valerianae sylvestris rad.

vulneraria cum alcohole

fs.qua fontana

- fortis • ~ Iaxativa viennensis

U3

P.1g-•

52

5'l "'l :;t

5.3 5 )

s.: .;.; 5J tZ

53 5~

5:3

S.f,

53 5~

5:3

"" . ·.;)

54 53

53 53

., 52

54 53

s3 54

6 " 4,5.

fig

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 133: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

1:14

,, Pag. Aqua saphirina

7~ Thedenii ~ 55 vulneraria acida 55

Arbutus Uva ursi . :35 · Arcamun duplicatum .99 .t\rc;tium BarJ.:ma 7

Lappa 7 J\r8t-Dtum wpellatum 6.,,

plirum . 6 Aristoloc.hia Serpent;uia . ß!l Armoracia . 6 Arnica 6

montana 6 ArH:nicum album . ' 7 ArtemisLit'Abrotauum

"' ,? 1\bsinthium 3 judaica .. J 1

-- SantonicJJm 1 I

Asarum ,• • I 7 europaeum 7

Aspidium Filix ma.s ' l5

Assa foetida 7 Astacus fluviatilis . 9 Astragalus creticus 35 II

- gummifer '35 .A:tropa Belladonna 7 Auranti.um '-

7 . . ,, J\xungia porcina 7

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 134: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

~-

! 1~

I ,, us '

__ , ~ ~1

I ß. Pag. ~

I ßaccae juniperi lQ

rubi idaei zs sambuci 3l

:;pinue cervinae 33

vitis viniferae 30

Balsamum terebinthina l9

B.:udana 7

Belladonna . 7

Benzot~ 8

.Betula alb.:1 8

Bilis receus bovi'l tauri .'34

Bismv~hum ,~ 8

Bitumen liquidu.m ruhrum '2,5

Boletus igr.iatius . 4

Bor~H; sodae alcalescens 8

Borax .. 8

:Bubon G<ilbanum 15

Bulbus allii 5

colchici 1~

hyaciuthi comosi 17

scillae . 31

:Buty.rum .. 8

antimonii 78 cacao . .. s

I : c. :

Cacao • ' Calx pura 8

- viva. . ~', 8

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 135: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

1i6 ,~ ..

Camphora ., •

Cancer Astacus

Cancrorum lapides

Cann<tbis

sativa

Cantharis

. " .

Cap<:ülae papaveris albi

sabadillae

Ca.rbo praeparatu's

- vegetabilis ;

Carbdnas ammoniae alcalinus

ammoniae alcal:nus pyro • oleosus

solutus ;

ali1moniae alcalinus solutus

calcis na:tivus •

Ii::dvae alcalinus

lixiva:e alcalinus solutus

rnagnesiae purns •

magnesiae venalls

~odae alcalinus na:tivus ~

sodae alcalmus crystallisatus . .

sod'ae alcalinus sicca.tus

Carburetilm ferri nativum

Carun:i carvi

Carvi

Caryoj'lllylla ta

Caryophvlh..os aron1.:ticus

Cassia laoctolata

-.. Hgn~a . .·

Pag~ & 9 9 9

9

9 25 l:9 s6 9

56

· io IO.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 136: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Ca~tor Fiber

Castorenm .

Caules dulcamatae

Centaurium minus

Cera alb:l

- citrina

Cerasa nigra

c~rutt.m ari fo:Jticdlos

ad labia .

citrinum

fuscum

sfmplei Ct'reoli simplices •

Cerussa • Cetraria isbndica

Chamoroilla romana

vulgaris

Charta exploratoria caerulea

explordtoria lut~a explor..1toria rubra

Cheno-podium ambrosioic!es ..

lhina flava • - fusca

Cichoreum •

Intybus

Cicuta vulgaris

Cina. •

Cinchona Condaminea

cordifolia

"

l,ag.

10

10

10

10

10

5Y SfJ 59 6o .,

6o 6o

20

10

JO

6o

61

6i 11

lJ:

1 l

J[

H

J 1

TI

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 137: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

..

as

hg; Cinchona lancifolia ' li

Cinnamomu_m· occide,ntale l!t

Citrus 12

Aurnntium 7 medica I2

Cochlearia Ll

Al•mOTacia f)

ofl'icinalis 12

Colchicum lZ

autumnale 12

Colocynthis 12

Colomba 12

Conium croaticum 11

maculatum ll

Conserva cochleariae . 6i

- -· hederae t~rrestris Öl ' Gonvolvulus arvensis ll

- Jalapae 13 Coriaodrum 13

sativum .• lJ' Cor~ex. acacit1e gefmanicae 3

aurantiorum fruct,

cassiae ligneae Ht

-· . chinae flavae 11 I I~' ....... chinae fuscae 'lft;:O "'' 11

' cinnamomi 12

~- citri fruct. ...r- cotini . ...... _ eup~orbiae 0

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 138: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Cqrtex hippocastani •

mezerei

nucum juglandum

peruvianus

')Uercus

regius

sa\icis albae

salids capreae

spinat: cenrinae

ulnü

Cotinus • Cremor tal'tari

Greta alba

- - depurata

Crocus

antlmonii

s'ativus .

Crystalii tartari

C!tcumis Colocyuthis

Melo .

Cucurbita i'epo

Cflprum • ammoniacum

Cux-cuma

longa •

..

..

. ' . ·.

Cydonia • vu~garis • ·

Cynips quef~Us fohi ca:ycu;

..

U9

Pag.

17 23 19 ll

9.7 11

,30

JO 33 .35 13

34 13 01

13

;1.1,. l'S5 lj

34-l~

'lll

'15 lj

'99 fJ -:l:J~

lJ lj

1~1

9'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 139: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Daphne l\4ezereum Daucus .

Carota sativus

Digitalis purpurea

Dulcamara •

Ebulus . ' w

ElaeosacdJarum anisi

D.

E.

. ' aurantiorum cinnanlomi citri

foenicdi

menthae piperitae valerianae sy 1 v estris

Electuarium Ienitivum

Ernplastrum angiicanum •

cantl1aridum

citrinum •

di2chy!on f!implex .·

gh:tinosum .

gummiresinosum

- - ~ l1ydrargyri. plumbi

Enula Ervthraea Cerltaurium .. Eugt:nia caryophylla~a

Pag.

~ 14 14 14 14 14 14

14 62 62 62

62 6z 62

6i 62

63 6,3

S9

6. 63 63 64 6-t. 14 10

~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 140: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Euphorbia

pdh~~~it:i·5 <#

Euphorbium

Extractum absintliii nalg.trtS lwrf•.

<tCdci.Je gt:t man!c"'e jruct. aconiti hub. rer.. succ, •

acon a;coh~J.IC<hlquo.um rad.

aloes ang,;\ic,"le alcuhol"co aqtw&~:m rad.

arn1cae jlo,r. , •

be\Ltdounae herb.

centa;,urii aunoris lle1b flvr.

cham?mHlae vulgaris altoholico-aqttJI&Urn lterb.jlCJr. •

chin.te fusc.1e cot t. .

cichore. iMr[, ;:t r.1d,

cicutae herb~ •

colduci lu/in'.

- cortic!s petuvHmi vid. cb.nae .f'ü.sc~ dulcanJ~wae 'Slip. enulae rad. felhs ta uri

fumariae herb .. uu:c.

genü,anae rad.

g_raminis liquid1.an rad.

gratiolae herb.

guajaci üj,n.

l 1:

i ~ .. 'P

Pag. q.

'1 + q,

1.{.

64 (.;6 . . 65 67 66 66

<~s

6; 6s

67 64

64 6s 6:1 66

6:;

o.; 67 (!(~

6j

6'f' ,, "'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 141: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Ex.tractum hellebori nigrl ;rad.

-I'

l1ippocastani cort,

- hyoscyamifol.

juglandis cort, vir. nuc,

lactucae scariolae lterb.

liquiritiae l1quidum ra~.

lupuli alcoholico.aquosum turioTl.

malatis ferri • . , . marru bii ll~rb.

martis cum 11ucco pornorum

mitlefolii lJCrb.jlor. myrrhae

opii aquosum

J1u!.'iatillae herb. flor,

quercus gallar,

s:llicis a! bae cort.

salici~ copreae cort,

-. salviae,.herb, .

saponariae l1erb,

scillae Jucc, bulbi

taraxaci rad. et herb.

torm~:ntiHae rad.

trifolii fihrini herb.

ulmi cort.

valerianae sylvestris rad.

F. Farfara .

. F'el·tauti ins~!Wltum •

l

·.

Pag,

6s 6s 66

66

65 67 6J

68

6b 68 6s 66 66

6s 6s 6s 6s

6s 6s 66 67 6s 6s 6s 6s

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 142: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Ferrum . Ferula Assa foetida

lfllix mas Flores althaeae

arnicae aurantiornm rec.

chamomillae romanae chamomillae vulgn:s

lavanc:ulae malvae vulgaris pap<weris rhoeadiJs rosarum rubrarum salis ammoniaci marti,ales •

---- sambuci sulfuris

verbasei

zinci

Foeniculum li"'oenugraecum ..

Folia arnicae asari aurantiorum cochleariae rec.

digitalrs •

farfarae if

"

hederae terrestris rr:c., ". •

hyoscyami rcc. .,

malvae • nicotianae

" ,•

133

Pag.

15

7 15

5 6

7 JO

lO

20

21

<J.7

zs 76

31 101

. .. a6 g6

l.5 J.)

6

7 7

!SI

14 15

17

18 Zl

....

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 143: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Fnlitl persicae rn.

querru~;

r'osmari~;i

rn::;milr•ni sylvestris

s'1bioae .

·- salviae

scabiosae ,11

sennac 3Z trifol ii flbrini · 3:1 UYae ursi . 3.r5 verbasei 36

Fraxinus excelsior 21

Ornus :a rotuudtfolia 21

Frondes sabinae 2C)

Fructus aurantiorum 7

citri . 12

jnglandum , 19 lauri 'JO

mororum 23 • prunorum 26

lfum l.ria 15 officindl:s • . . • • 15

\ - ·~

F ungM agaric.bls chirurgorum praepa.ratus 4

G. G ilbanum

Gallae quercus fo!ii

tuberosae quercus calycis

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 144: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Gallaa turdcae Gelatina ichthyocollae exsiccata

liquiritiae

Gentiana. lutea.

pannonica

Geum urbanurn Glandes quercus Glechoma hederacea •

Globuli martiales • tartratis ferri et lixivae

Glyzyrrhiza glabra

Gr:unen • Graphites

Gratiola officinalis

Guajacum - - officinale

Gummi arabicum •

Gummigutta. ' . Gummi tragacanthae Gummiresina Ammoniacum

Assa foetida •

euphorbii •

Galbanum •

guajaci Gummigutta

.Myrrha

Pag.

2ll.

16 16

J6 lii 16 16 16

17 35

5 '1

q.

15 16 17>

2.:J

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 145: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

'I

Hedera terrestris • Helleborus niger

Hepar antimonii, calcis

H.

··sulfuris

Heracleum guwmif~n1m Herbu abrot:mi .

ahsinthii

al:haeae

belladonnae centaurii minorisjlorida. c1IamomHlae vulgarisjlorida. cheoopodii ambrosioides cichorei. <:icut~e vulgaris jicc, ct rec.

convolvuli arvensis · fumariae

gratiolae hederae terrestris rec~

hyoscyami hyssopi jaceae

marrubii a:lbi • meliloti Jrlelissae Q'l~nth~e crispa~ menthae piperitae lnenthae· rubrae

.

:

P;1~.

' 17 17

10~

101

103

5

3 3

4 s 7

10

10

1 I

1 l

l I

1,3 15 16

l;f''' .. 'f'

J 8

13 s6 '2'2

22

'2:l

:.!<?

2j

~::;

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 146: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Herba millefolii ßoritkJ.

origani . • • • Jll •

f 0 1.}'!;<\lae r:, T!Uf, , •

pulegii .

pulsatillae nigricantisßorida.

rut ae

salicariae •

saponariae

saturejae

scordii • t anacett florlda,

taraxaci

valerianae celticft&

veronicae 111

violae tricoloris

Hippocastantml.

Hordeum

distichon

vul~are •

Humulus LYpulus .

Hyacinthus comosus

Hydrargyrum ,

Hyoscyamus

Hyssopus

Jacea

Jalapa.

niger

officinalis

I.

• • •

137

Pag.

so .$&31

:P .'3~

~4

34 ':35 36 36 17 17 17 !7

ci!li 2t.

17 17 18

18 18 1$.

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 147: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Ichthyocolla Imperatoria

O.,;twthi!nQ.

Infmum ga1larun• •

laxativum

rhei austriaci

rhei au5triaci cum alcali

rlu:.i chinc:nsis

rhei chinensjs cum alcali

Iottla Helenium

1pecacuat1ha

Jris florentina •

Jug1.ans . regia

Juuiperus · . communis

Sabina .

Kermes miuerale

.· Lacca musica . Lactuca Scarioia

sylvest.ris "'I.apathum ac.mtum · · • ·

Lapides cancrorum

Lapis causticus

"· - infemalis

K.

L.

•.

Pag.

18 13

18 69

69 69

70 69 ' 70 14 18 19

1>' l!)

19 19

29

'J I" 0;) .

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 148: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Laurus

... Cunphora Cinnamonmm occieentalis •

11.::bilis •

Spica. oiLcina!is

Ledmn pah.:'-!r:::

L:!onto;J;:: n T .naxacum Leds:it;um •

Lidi•:n isi.an·Jicus

p:trietoinus • n.occella.

Lignum guajaci ·

j!miperi

r..:ar.:tum •

Yisci qwercini

Vgustin;m Levisticum

Limatura ferri puri

cupri

Limonia.

..

Linimentum saponato camphoraturn

volatile .

Linum usitatissimum

Liq uiritia Liquor acidus Halleri

.anorlynus mineralis hydrosulfun:licus aciJuhu

s 12

20

20

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 149: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Liquor hydrosulfureticus pro baineo

mercurialis • , .

ophthalmicus caeruleus .

probatorit~s Hahnemanni

salis tartari

terrae foliatue tartari

Lithargyrum

Lixin1 pura'

Li.xivium sm1guinis

Lorauthus europaeus'

Luputus Lycopodii pulvis

Lythrum Sa licaria

Lytta vesicatoria

M.·

Magisterium bismuthi

~lagnesia muriae pura

vcnalis

nitri

pura .

usta .

- vitrariorum

l\lalva rotundifolia

sylvestris

vulgari~

Manna •

Marrubium a!bum

vulgare

. '

I•

'•

'.

Pag. 71

77 /2

7t

57 39 26

7Z 89 36 21

z6

,30

9

79

58 21

Zt

21

21

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 150: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Matricaria Chamomilla

Met depuratum

despumatn:n

- rosarum

:M elilotus

oiT1cinarum

Melissa

otficinalts

Melo

M eloe Y esica •l)rins

l'>leotha. aquatica

crispa

piperita

Pulegium.

rttbra. .

Menyao:hes trifolian

Mer\:urius ;, •

dulcis .

niger Huhnem.tn'li

niger Moscati

-' praecipita.tus albus •

praecipitatas fUbt:r

sublimatus corrosivus

Mezereum

M illefohum

:Mimosa africana Minium

Miscel.1 Guyuui

••

141

P.:tt::• 10

!12

73 73 7.3 ),22

"" ---'2'11

~ 2~ I'

22

9 !.!,3 2•.:!

23 !26 ~3

.~5

17

7Ö 8" ·' 84 7Ü

86

77 2_'3

~:~

23 !26 74

"

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 151: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Morus

nigra

Moschus . .

mQschift>r ..

.. Mut:ilago gurnmi arabici

seminum ~:ydoniorurn

trngaccrnthae

l\1urias arr:mouiae •

ammoniae p urus

barytae

. ferri arnmoniacalis

l1ydrargyri corror.i vus

hydrargyri miJis . ..

Pag. 2_3-

!2~

23 2,3

74 74 74 29 75 75 76

. 77

78 hydrargyvo ammouiacalis insolubilis 76 hydrargyro-ammoniacalis solulus 77 sodae 30

stibii 78

Myrrha . 23

'Natrnm hung.:.ricum

.Nicotiana. .. T<;.bacum

Nitras argenti fusus

.argenti solutus

N.

..

-. b1smuthi praecipitntus

- lixivae .

Nhrus:n depurat.um

;l"'

:q ..

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 152: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

?.{uclei amy~dali c.:lmmunis persicae

0.

Oleum corticum aurrmtiorum venale

de Dergamo

destilbtum <Hlima!e .acthereum

anisi sem.

~ar·r! .se:·n41

caryo;)!Jy!lomm

dnnamomi.,twrt.

dtri cort.

Üippelii •

fo~uiculi smz,

ju~'l;::ri b1JCL'.

] :-4 V ~-::~:~·~t: ~1 ~ flor .

. men'..:10.~ .:. :·:spae k·rt.

mentlue pip:nitae l~:·rb. 01'i;z,• ~ü hab.

persic.1ejli/,

ro;;m;u ;:;i iu:r.7.

rutae herb. ..

s<1ll:u 1.e ßil • .

salvi~H:: tu:rb.

serpy i~Uttrb. flor. tan;.J.celi ht~rb.

te re bin th inae vJ.lcri~lhle syhrestri., r·.1.d.

6

.. /

SI

1 I I I i

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 153: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Oltum excocto·expressum cacao .1em.

excoctum lauri bacc.

pressum amygdalarum cannabis sem.

Onouis

spinosa

Opium .·

Öpodeldoc

Orchis mascula

Mor:o

Origanum.

lini sem.

olivarum

papaveris scm.

ricini sem.

vulgare

Ossa mammalium Ovum gallinaceum

O:xydulum ferri nigrum

hydrargyri ammoniacale

l1ydrargyri nig~um .

Pag.

82 82 8!2

83 83 24

83 83 24

stibii hydrosulfuratum aurantiacum

stibii hydrosulfuratum ru brum

- - stibii sulfuratum fuscum

_Oxydum hydrargyri ruhrum

mangani nati vum

zinci .

ü:xymel aeruginis 'I 1. "'

2l

86 so 87

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 154: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Ox:ymel scillae simplex

Oxysaccharum

Papaver album Rhoeas samniferum

Parmelia parietiua Roccella

Pasta altfiaeae - , liquiriti.u

Pepo Persica • Pt.troleum ruhrum

Phellani:lrium

•'

- - aquaticum

Phosphorus .

P.

Physeter macrocephalus •

Pigmentmn lü:h. rocc.

PimpineUa a\.ba • , - . Saxifraga.

Pinus Larix: • . • - sylvestris .

Plumbum

. . .

FoUen pini sylvestriJJ .. . . . Polygala

vdlgaris -Polypodiurll • , .

~5

.. !1.1 25 !1.0

• 19 8i ss lJ5 ~s

•s 4J$ !15 88 3~

1,9

•s 15 19 !1, ~6

~-~6

• !10 s6

I

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 155: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Polvpodium vulgare • Pmc1 a.:xungia • Fruuus

Cerasus

domestica

spmo~.'l •

Pnasias lixivae et ferti solutus J»ii.vchotritt emetica :Pultgium

l~u!pa colocynthidis •

prunorum •

PulsatiUa nigricans

pratensis • Puhds alurr,inis

arsenid albi borads

Doveri •

graph ites elutriatus

- gummosus •

ipt>C'Acutu:lhae cum 9pio magnesiae Yitrariorum sacc:hari puri stibii

~J're:th.ntm •

lll.lil!itriaca

paöunculata .~.~

Q.

..

..

..

Pa~ .. 26

7 !H)

10

!26

3 89 J8 !26

)2

9Q !1.7 9.7

5 7 I 8

90 16

90 90 21

29 83

""!l7 r

$17 27 !l7 27

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 156: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Radix acori althaeae aogelicae armoraciae rec .. .

arnicae

. asari

. bardanae ··~

belladonna.e

caryophyHatae

. cichorei

R.

. colchici. Vidr: Bulbus

. colombae .curcumae

enulae filicis · maris

gentianae • graminis gratiolae hellebori nigri hyacynthi comosi.

jalapae imperatoriae ipecacuanhae

.ireos florentinae

lapathi acuti

.•

levistici·

liquiritiae

.ononidi~;,. . pimpinellae polygalae c. her.b.

...

147 Pag.

4 5 6 6 6

1 1

··- 7

9 , 11

IZI

13 14 J5· 16 16 16

l'J

118;

18 18

19

19 !10

!11

':11:4 Sb

·s6

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 157: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

D43 'J

Pag. R.::tdix polypodii. !2Q

py.rethri !1.7 . rhei ch'nens.is • . .. 27 :rhei austriaci .. 27 rubiae . ~ .. . 28 .salep. ,30 saponariae ' ,31 • scillae. Vide Bulbus

serpentariae virginian.ae . .3S!. sympbyti . - 34-

.,.tara.x:aci, ~ - ... . 34

tormentillae. . .. .'35 valerianae syh'estris 36

Rtsina Bc,'!l:w~: 8 guajaci 91 ja1apae . 91 r,; pini sylvestris !l6 Styrax calamita •, 33

ll~mrms ca:tharticus w 33

Rheum austriacum 27 - .. chi.ne.nse 27 - .hybrid um . . . S7

Rhoeas .. . 27

J!.,i%ns Co.ls. I. 13 1:\if!:i 111 us. . . . . ~.8 ~'r- ß:Orpmunis .. 28 ~'b c\auc;i r(ld. . .

J~ '· 9f . - ejuli lia~c. . 91 . " ..

'~ j~,JA:iJft\, &a". , .. ··?;~ 91

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 158: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Roob morornm bacc. • - nucum· cort. vir.

- ·sambuci bacc. • - spinae cervinae bacc.

Rosa eentifolia '-- -rubra

Rosmarinus

- - offleinaUs

- - - sylvestris Rotulae menthae piperitae

Rubia • • -. tinetarum •

idaeus

Rumex acutus

Ruta graveolens

Sabarlilla. Sabina Saccharum . ~. .

s.

-- • t::X aceris specie ex heta · cycla. · ••

-· ..__ , ex zea mays · - ,__ • officinale •

- ,._ · purum crystallisa.tum - "'""'7- • saturni

Sal ama.rus d

. . ,;

}49

Pag.

91 92-91

91 ~s

:2<• ()

•, ~8

:28 28 92 JZ8 !28 .28

. '. ' 28

19 28

~s

. '29

~9

29 ~9

!29 !.19 !l9

. !1.9 39

~-!<191

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 159: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

-

l,50

S.al ammoniac.uc:.

ammoniacus depuratus

commuuis •

mirabilis Glauberi cry~tallisatus

mirab:lis GI.auberi sic.catUs •

. - Sejgn~tti

tartari

S:tlF.p

Sal;caria

Sal1x alb<\1

- cap,rea

Salvia ·,

officinalis

Sam.:~ r.1 ac!Oris tatarici

Sambucus Ebulus

nigra

Saotonicum

Sapo ammoniae

"

,.• "•

•.

medicioalis cum oleo amygd~larum

medicioalis cum oleo cann..tbis ,

veualis albus '-~· '. ·, venetus •

8uponaria officinalis

Satureja

horterisis

Scabiosa • arvensis

. ' ~

. ." .

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 160: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

~.~

Pag. Scilla .~ 1

matitirrla " .'31 Scordium 32 St:bum ovillum 32 Semen anisi 6

cacao s canoa.bis 9 carvi 10

cinae I t

coriandri ., 13 cydoniorum J .3 foeniculi 15 foenugraeci ~" * 15 hordei . IJ llyoscyami . 18 lini 20

melonum 2!J

papaveris a\bi 25 peponum 25 phellandrii JS ricini· 28 saba<Jillae • 29 santonici 11

sinapis . 3!l Senna . 3:2 Serpentaria vjrginiana 3i Serpyllum 32 Sinapis ,8!1

nigra S"

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 161: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

ljJ • . ~

.... .;;

Soda depurata · · Solanum _Dulcamara .•

Spatum ponderosum •

Species althaeae aromaticae

.•

emoll.ientes pro cataplasmate

emollientes -pro fomento . \ Sperma ceti • . . . Spica . ~ pitHt cervina S 11i dtus aetheris' ferratus

aetheris uitrici • -aetheris 'sulfurici

anisi .nun, aromaticus Beguini

camphoratus cochleariae herb. rco.

cornu cerv.i o.rs. m.amm.

lavandulae jlor. "' • menthae crispae /tqrb. • .•

Mindereri nitr.i- dulcis rosti1arini fol,

salis acidus • saUs anunoniacj.

..

salis ammoniaci .causticus · saponatus

urpylli Mr.ll. , •.

..

• I .

.• .

.• ~~· .

.

•.;. .

Pag,

sa 14 32 93 93 94-94 3~

20

33 94 95 95 96 9G

102

97

97 ·s6 97 97 39 95 Y7 44 57 so 98 97

,. '

~

,,

t ;~ I' !

l

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 162: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

......

. ,"' l§l

Ii 1' '· .. "' ···~· Pag. ;,. . . , IS~~, ~pidtus vini rectißcatus . . .. so

vini rcctiflcatissimus 50 vit.cioH 41

Spongia . . .33 of!'icbalis 33 praeparata 98'

usta 98 Stalagmites cambogioides 17 Stannum ~3

granulatum 98 Ümatum . 33

Stibium 33 S.l.igma~a Q;Joci • IJ' Stipes fiÜcis maris • ~"""~ . .... '5 Stipites dulcamarae - 14 Styrax Be!lzoln \.. 8

calamita 33 officinälis . 33

Su.ccus liquiritiae :u Sulft.~.s barytae nativus 3~

cupri 13 cupri amroonia1:alis . 9'9 ferri punis 99 lixivae • 99 magnesiae • 19' sodae . so sodae crystaUisatps 1oo' sodae siccatus IOO

·- iln&i ., 36 :ü'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 163: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Sulfa.s zinci purus Suifur

auraturn rintimonii

depuratum

praecipitatum

Sulfi1retum caJcis • hydrargyri nigrPlll

hydra.rgyri stibiatum

l1ydrogez1atum ammoniae

-' lixivae •. . -.- lixivae stibiatnm

stibii verlale

Symphytum officinale

Syrupus aceti · betn1ae alba·e .mcc. arb.

. ' -cichorei cum rheo ltrtrb. Ct rad, • '

·corticum aurantiorum • ·

diacodii

papaveris caps • •

l'libi idaei bacc.

samhuci bacc.

simplex wvarum .tucc, , •.

T. Tabulae althaeae Tanac~um

.. vulgar•

.

.

Pag. 100

33 84·

lOl

101

ror

10~

102

102

H~,?

103

33 .34 • 34

lOJ

lÖ4

104

104

105

IO!J

HiS

105

105

106

106'

34 :H

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 164: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Taraxacum Tartarus crudns

depuratus

emeticus • tartarisatm

Tartras lixivae

Iixivae acidulus {ft-puratl,.!S

lixivae acidulus :mpurus

lixivae et soJae Hxivae stlbhtus

Tauri fel Terebinthina ,eocta.

communis •

Terra foliata tartari sicca • Teucrium Scordium Theobroma C.1cao Thymus Serpyllum Tinctura acori rad.

--

aloi:is • amara angelicae rad.

assae fot:tidae gurnmires • •

aurantiorum cort.

Benzocs res. . ca.ntharidum inuc.

155

Pag.

34 34 34

107

106

to6

34 .34

107

107

3.f.

103

z6 40 ,31

8

32 10~

H19

108

109

109

109

llQ

110

castorei 11 o

--chamomillae vulg.uis herb, fior. 10!J

cinnamomi cort. •

f&tocynthidum pulp, 109

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 165: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Tinetura crQrli .stig.

digitalis fol,

enulae rad,

- euphorbii gu.mmires, gu'!.jacl gummirc.s. •

hell€bori nigri rnd.

malatis ferri myrrhae gummire.s, nervi[)o-tonica martialfs

~pii pimpiQellae albae rad.

pioi tur. . quercus cort.

rhei austriaci rad.

rhei chinensis rad. •

sto!llachica .

.. .. ..

valerianae syl vestris rad. Tormentilla

- - erecta Tragacantha Trifolium fibrinum ..

Melilotus officinarurn Trigonella Foenugraecum

l'titiCUDif.: - . repena.

- vuigare Trochiaci castorei

:purion•a lupuli

•"" ..

..

Pag~

199-

111

... . 109

110

Tl9

-:- 109

lll

lf() .,

94 . lfJS!

109

109

109.

. . 109

109

toS

~09

.35 35 35 '35 22

1$

35 1~

•' 35 11~

~~

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 166: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Turiones pini sylvestris ·.

Tussilago Farfara

u. Ulmus

- campestris

Pnguentum acetatis plumbi •

- - · ad scabiern

- - aeruginis . aromaticum

hydrargyri cinereum -....~ - hydr~rgydc,"_!Ul!Q

litha:rgyri ·~~>

mercuriale

mercuriale c:itrinuua

nervinum • •• :

..

oxygenatum ex ternpore parandum simplex

sulfuratum

te:t;ebinthinatum

Uva ursi

Valeriana celtica . officina.lis

,__ sylvestris ~eratrum Sabaiiilla • Verbasoum ~

- f~loaloides

V".

..

. ' .

85

~ 39 lU

li;3

86 l It

lU

lU

~u .. 112

U2

l Ul

llJ us ll.!J ll

I

db$1

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 167: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

1~ I .

Verbascum Thapsus , V~:~ronica ·

~tficioalis Vw!a arvcnsis

triculor

V1sc< m querciuum ~ ' '

-L vinifera ·~ . .

Vitrio.lum cupri vc? sulfas cupri !Ji) • ' I

ferri artefactL:.m

zinci arte.factupJ. ~

z.

.. . '· I ,.. 4, .

..... !II

Pag~

.~6

.. '•·"~ 6' 36 3~; . ' ~·~

•. • 36 " . .36

•. .s6 13

99 ioo

"'

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896

Page 168: l - gyogyszeresztortenet.hu · (rulgo Oleum vitrio/i dictum), grnvitatis 'o,840· - Aciüum concentrntu.m depuratum et dil.utum. - Li quor

Digitale Bibliothek Braunschweig

http://www.digibib.tu-bs.de/?docid=00000896