L03 Punësimi i personave të duhur

1

L03

Punësimi i personave të duhur

Prof.as. Avdullah Hoti

www.valmirnuredini.tk

http://www.valmirnuredini.tk/

2

Hyrje• Shembulli nga kapitulli paraprak• Firma e kompjuterëve ka vendosur që të

punësojë punëtorë me shkathtësi të larta• Por:

– si të tërheqen aplikant të mirë?– Si të zgjedhen më të mirët nga ata që aplikojnë?– Si të zgjedhen më të mirë në ndërkohë që atyre ju

paguhet një pagë sa më e ulët e mundshme?

• Punësimi i një punëtori i kushton kompanisë– Sidomos kur duhet të largohet nga puna

• Sunk expenditure



4

Hyrje• Përmbledhje e bisedës në kuadër të kompanisë:• BENTHAM: në konkurs vendoset pagë e lartë që të

tërheqen personat më të mirë• JEVONS: Më mirë të paguhet pagë e ulët e pastaj të rritet

për ata që janë më të mirët për kompaninë• FISHER: Por kush do pranonte të punonte për një pagë të

ulët që nga fillimi?• FISHER: Nëse ofrojmë pagë të lartë do të kemi shumë

aplikantë. Si do t’i zgjedhim më të mirët nga një grup kaq i madh i aplikantëve?

• JEVONS: Mund të përdorim kredencialet arsimore.• BENTHAM: Por do t’i diskualifikojmë disa që janë me arsim

të mesëm por që janë mjaft të kualifikuar. • JEVONS: A mund të paguajmë një pagë sipas asaj se sa

produktiv është personi?



5

Hyrje• Çështjet që duhet zgjidhur:

– Si mund të zvogëlojë kompania numrin e madh të aplikantëve që të zvogëlojë koston e intervistimit dhe selektimit?

– Çfarë mund të bëhet që të dekurajohen aplikantët e papërshtatshëm që të mos aplikojnë?

– Çfarë page duhet ofruar personave që merren në punë?– A duhet të merren parasysh kredencialet e arsimit kur

merren në punë punëtorët?– A duhet aplikuar puna provuese?– Sa duhet të jetë e lartë rritja në pagë për ata që janë të

suksesshëm?– Kush duhet të mbahet në punë pas punës provuese?



6

Vetë-selektimi• Menaxherët ankohen se janë ‘bllokuar’ me

punëtorë jo adekuat– Si të gjendet metoda e largimit të punëtorëve të

padëshiruar?

• Strategjia: ofrohet pagë të lartë që tërheq numër të madh të aplikantëve, dhe zgjedhen ata që janë të përshtatshëm

• Por, kjo tërheq shumë aplikantë mund të jenë të papërshtatshëm– Pasojat:

• disa prej tyre mund të punësohen ‘gabimisht’– Ata mund të shkaktojnë probleme për kompaninë



7

Vetë-selektimi• Premisa: punëtori është aseti kryesor

– Nëse zgjedhet personi i gabuar• Ka kosto për kompaninë

• Në praktikë: firma ballafaqohet me ‘vetë-selektim’:– me problemin e ‘adverse selection’ (zgjedhje e gabuar)

• kur personat e gabuar zgjedhen për kompaninë për shkak të një politike që aplikon kompania

• Aplikimi i disa qasjeve për mënjanimin/zvogëlimin e këtij problemi

• Megjithatë, asnjë nga këto qasje nuk është perfekte për të siguruar që personi i duhur punësohet



8

Filtrimi• Një menaxher sugjeron që të përdoren

kredencialet e arsimit për të selektuar aplikantët• Supozimi 1:

– aftësia për të marrë kredenciale lidhet pozitivisht me performancën në punë

– Por, në praktikë: • aftësia për të marrë kredenciale arsimore mund të tregojë

nivelit e përgjithshëm të njohurive (koha e internetit)• Sa është relevante për të kryer punën specifike?

– Përvoja tregon se: kredencialet arsimore janë vetëm sinjale për produktivitetin, dhe nga njëherë sinjale të dobëta



9

Filtrimi • Supozimi 2:

– Shpenzimet shtesë për personin me arsimim më të lartë justifikojnë produktivitetin e tij më të lartë• Por: arsimi i lartë mund të mos jetë i

përshtatshëm për një punë specifike

– Megjithatë: arsimi i lartë mund të shërbejë për të sortuar/filtruar disa persona



10

Filtrimi

Kushtet nën të cilat filtrimi sipas nivelit arsimor është i përshtatshëm

1. Aftësia për të dalë mirë në shkollim lidhet pozitivisht me aftësinë për të kryer punën si duhet • kjo është e qëndrueshme në punët ‘white collar’• Në punët fizike nuk është e aplikueshme



11

FiltrimiKushtet nën të cilat filtrimi sipas nivelit

arsimor është i përshtatshëm

2. Nëse diferenca në paga në mes të atyre H-S dhe L-S është e vogël, atëherë një diferencë e vogël në arsim mund të sinjalizojë diferenca të larta në produktivitet

• Në këtë situatë, vetëm ata që janë shumë të aftë që të kryejnë arsimin e bëjnë këtë– si rezultat ata persona janë shumë të aftë

• Kur këto diferenca janë të mëdha, atëherë edhe ata që nuk janë shumë të aftë i hyjnë angazhimit për të kryer arsimin e caktuar



12

Filtrimi Kushtet nën të cilat filtrimi sipas nivelit

arsimor është i përshtatshëm

3. Fitimi i kredencialeve arsimore është relativisht i lehtë për personat e përshtatshëm për tu punësuar

• Kontabilisti: ai që e njeh kontabilitetin shumë lehtë çertifikohet duke e kryer provimin përkatës

• Të tjerët duhet paguar shumë kurse dhe shpenzuar kohë



13

Kontratat kontingjente• Definimi i kontrateve kontingjente:

• Nga anglishtja:– Contingent – që varet nda diçka

• Ajo që do të ndodhë në të ardhmen varet nga diçka• Shembull:

– Pikniku në bjeshkë javën e ardhshme varet nga moti– Suksesi në provim varet nga angazhimi i juaj gjatë semestrit

• Kontratat kontingjente:– Paga e punëtorit dhe promovimi i tij në punë janë kontingjente

(varen) nga përpjekjet/produktiviteti i tij në vendin e punës


14

Kontratat kontingjente • Mënyra më e mirë për zgjedhje të punëtorit të

duhur:– Aplikimi i një skeme adekuate të pagesës që tërheq

punëtorët e aftë dhe dekurajon ata që janë më pak të aftë

– Paga sipas produktit si formë bazë e kontratave kontingjente

• Punëtori paguhet sipas produktit të prodhuar

• Paga sipas produktit siguron zgjedhjen e punëtorëve të duhur në rrethana të ndryshme


15

Kontratat kontingjente

• Paga për njësi $3.35 tërheq në punë vetëm ata që janë më të aftë dhe i largon ata që janë më pak të aftë

• Sepse:$3.35 x 6 = $20.10 > paga për orë në punën tjetër$3.35 x 4 = $13.40 < paga për orë në punën tjetër

Kjo vlenë nën supozimin që punëtorët e dijnë produktivitetin e tyre paraprakisht– Nëse jo: atëherë është problematike të parandalohen ata me

aftësi më të ulta që të aplikojnë

Punëtori Prodhimi për orë

Paga për orë në një punë tjetër jashtë kompanisë

(alternativa që ka punëtori)

- Me aftësi të larta 6 njësi $ 20

- Me aftësi të ulta 4 njësi $ 16


16

Kontratat kontingjente – puna provuese• Jo gjithmonë mund të matet produktiviteti i punëtorit

– Menaxherët e nivelit të mesëm– Asistentët e ndryshëm etj

• Aplikimi i pagës sipas produktit mund të prodhojë sjellje të gabuara– Shembull: një asistent në departamentin e personelit në

kompani paguhet sipas numrit të personave të marrë në punë• Atëherë, ai do të marrë sa më shumë persona në punë

• Vlerësimi i punës së këtyre personave të bëhet në mënyrë kualitative


17

Kontratat kontingjente – puna provuese• Puna provuese si mënyrë e matjes së performancës së

punëtorëve puna e të cilëve nuk matet me produktin e prodhuar

• Punë provuese për 6 muaj– Në fund të periudhës, ata që janë të suksesshëm u vazhdohet

kontrata– Baza ligjore në ligjet e punës

• Puna provuese dhe kompenzimi adekuat siguron që vetëm aplikantët që janë të sigurtë se e kalojnë me sukses periudhën provuese aplikojnë në firmë

• Shembulli paraprak: Firmës i kushton:P. e aftë = $20hr / 6 njësi për orë = $3.33 për njësi

P. më pak të aftë = $16hr / 4 njësi për orë = $4.00 për njësi• Firma ka marrë vendim të drejtë duke punësuar punëtorët e aftë


18

Kontratat kontingjente – puna provuesePuna provuese mund të përdoret në këtë mënyre• Supozojmë se personi do të jetë në treg për 20 vite• Ai mund të punoj në këtë kompani ose diku tjetër ku

paguhet $20 ose $16 respektivisht sipas aftësive të tij• Supozojmë se planifikon të punojë 2000 orë në vit• Le të vendosim një vit punë provuese• Pas këtij vitit, punëtorit i ofrohet kontratë për 19 vite ose

largohet nga puna– Nëse largohet, shkon në punën alternative

• Si të vendoset një periudhë provuese e cila i nxit vetëm ata që janë të aftë të aplikojnë për punë?


19

Kontratat kontingjente – puna provuese

• Supozojmë se:– punëtorët e aftë e kalojnë periudhën provuese me

siguri të plotë– punëtorët më pak të aftë kanë këtë probabilitet:

P probabiliteti që e kalojnë periudhën

provuese

(1 – P) probabiliteti që nuk e kalojnë periudhën

provuese

• Nëse:

W1 paga në vitin e parë në periudhën provuese

W2 paga gjatë 19 viteve të tjera pas periudhës

provuese www.valmirnuredini.tk

20

Kontratat kontingjente – puna provuese

• Për të tërhequr punëtorët e aftë duhet të

plotësohe kushti i vënë me këtë ekuacion:

2000 W1 + 2000 x 19 x W2 ≥ 20 x 2000 x Ws

• Për të dekurajuar punëtorët më pak të aftë

duhet të plotësohet kushti:

2000 W1 + P x 2000 x 19 x W2 + (1 – P) x 19 x 2000 x Wu <

< 20 x 2000 x Wu

• Firma duhet të gjejë atë nivel të W1 dhe W2

ashtu që të tërheqë punëtorët e aftë dhe të

largojë ata më pak të aftëwww.valmirnuredini.tk

Documents

L03 Punësimi i personave të duhur