ปญหาพเศษปรญญาตร ภาควชาพชสวน

เรอง

การเจรญเตบโตของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด (Lactuca sativa var. capitata) ทปลกในสารละลาย

ธาตอาหารสตรตาง ๆ Growth of Butterhead lettuce (Lactuca sativa var. capitata) grown in different nutrient solution

formulas

โดย นายมนตร สขวฒนะวนากล

ควบคมและอนมตโดย วนท เดอน พ.ศ. 2545 ( อ.ดร. ธรรมศกด ทองเกต ) วนท เดอน พ.ศ. 2545 ( ผศ.ดร. ลพ ภวภตานนท )

การเจรญเตบโตของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด (Lactuca sativa var. capitata) ทปลกในสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ

นายมนตร สขวฒนะวนากล

บทคดยอ ศกษาและเปรยบเทยบการเจรญเตบโตของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด (Lactuca sativa

var. capitata) ณ ศนยวจยพชผกเขตรอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน จงหวดนครปฐม ระหวางเดอนกรกฎาคม ถงเดอนสงหาคม พ.ศ. 2544 ปลกโดยไมใชดนดวยเทคนค Deep Water Culture (DWC) ใชสตรสารละลายธาตอาหารทตางกน 10 สตร คอ 1. Enshi 2. Hydro-clonical Hydrogro 3. Resh Tropical (wet summer) 4. Australian 5. Steiner’s Universal Nutrient solution 6.สตรของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 7. Knop 8. Cooper 9. Resh Tropical (dry summer) 10. Dutch พบวาสตรสารละลายธาตอาหารทตางกนทาใหผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดมนาหนกสดใบและลาตน นาหนกแหงใบและลาตน และพนทใบ แตกตางกนอยางมนยสาคญ แตไมทาใหนาหนกสดราก นาหนกแหงราก และจานวนใบแตกตางกน สารละลายธาตอาหารสตร Knop ทาใหผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดมนาหนกสดใบและลาตน นาหนกแหงใบและลาตน และพนทใบมากทสดคอ 66.7 กรม, 3.7 กรมและ 1,414.4 ตารางเซนตเมตร ตามลาดบ คาสาคญ : การปลกพชโดยไมใชดน, ผกกาดหอม, สารละลายธาตอาหาร สาขาวชา : การผลตพช ปญหาพเศษ : ปรญญาตร ภาควชาพชสวน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร อาจารยทปรกษา : อ.ดร. ธรรมศกด ทองเกต ปทพมพ : 2544 จานวนหนา : 13

Growth of Butterhead lettuce (Lactuca sativa var. capitata) grown in different nutrient solution formulas

Mr. Montri Sukwattanawinakul

Abstract

Growth of Butterhead lettuces (Lactuca sativa var. capitata) grown in different nutrient solutions were studied at Tropical Vegetable Reseach Center (TVRC) during July, 2001 to August, 2001. Ten nutrient formulas were used as the follows; 1. Enshi 2. Hydro-clonical Hydrogro 3. Resh Tropical (wet summer) 4. Australian 5. Steiner’s Universal Nutrient solution 6.King Mongkut Institute Technology Ladkrabang 7. Knop 8. Cooper 9. Resh Tropical (dry summer) and 10. Dutch. It was found that lettuces grown in different nutrient solution were significantly different in shoot fresh weight, shoot dry weight and total leaf area but were not different in root fresh weight, root dry weight and leaf number. Knop solution gave the highest shoot fresh weight, shoot dry weight and leaf area of 66.7 g, 3.7 g and 1414.4 cm2, respectively.

Keywords : hydroponics, lettuce, nutrient solution formulas Field : Crop production: Physiology and Management Degree : B.S.(Agric.), Department of Horticulture, Kasetsart University Advisor : Thammasak Thongket, Ph.D. Year : 2001 Page : 13

คานา

ในปจจบนนมหลายประเทศทประสบปญหาขาดแคลนพนทดนทใชทาการเกษตร และมหลายประเทศทประสบปญหาเรองดน เนองจากดนไมด ไมเหมาะสมตอการปลกพช ปญหาดนเสอมโทรม ดนเคม ดนเปรยว ปญหาโรคและแมลงศตรพช (ชยฤกษ, 2529) สงผลใหผลผลตทไดไมมคณภาพและราคาตกตาจงไมคมกบตนทนการผลต

การปลกพชโดยไมใชดน (soil less culture) เปนอกทางเลอกหนงซงสามารถแกปญหา

ดงกลาวได และในปจจบนมหลายประเทศทใชวธนปลกพชในเชงการคาได โดยเฉพาะในประเทศทพฒนาแลวแตมพนทสาหรบทาการเกษตรนอย เชน เนเธอรแลนด เยอรมน สเปน อตาล และญปนเปนตน (ชยฤกษ, 2529) แตอยางไรกดแม Hydroponics ซงเปนการปลกพชในสารละลายธาตอาหารโดยตรงจะเปนทางเลอกทดแตยงคงมปญหาเรองสตรสารละลายธาตอาหารทยงคงมความจากดเรองสภาพภมอากาศและชนดพชทจาเพาะตอสตรอาหาร ไดมการคดคนสตรอาหารขนมามากมายเพอใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของในแตละทองทและเหมาะกบพชทปลก

การปรบปรงสตรอาหารเพอใหเหมาะสมในการปลกพชใหไดผลผลตทดนน สมควรทจะ

พจารณาถงความตองการของพชวาพชตองการธาตใดมากหรอตองการธาตใดนอยจะไดปรบใหไดตามความเหมาะสม ซงในแตละพชมความตองการธาตอาหารแตกตางกน เชน ผกกนใบตองการธาตไนโตรเจนมากกวามะเขอเทศ แตมะเขอเทศกตองการธาตฟอสฟอรส โพแทสเซยม แคลเซยมมากกวาผกกนใบ (Resh, 1978) เปนตน หากพชไดรบธาตอาหารไมเพยงพอหรอไดรบธาตบางชนดมากเกนไป พชจะแสดงอาการขาดธาตอาหารหรอเกดอาการเปนพษออกมาเชนเดยวกบปลกในดน ฉะนนจงจาเปนตองใชสตรธาตอาหารทเหมาะสมในการปลกพชแตละชนดและเหมาะตอสภาพภมอากาศในแตละพนท ซงในปจจบนมผคดคนสตรสารละลายธาตอาหารมากมายหลายสตรอาทเชน สตรของ Jone, Knop, White, Cooper, Hoagland และ Enshi เปนตน (Resh, 1985) ทกสตรทไดกลาวมามปรมาณธาตอาหารแตกตางกนตามความเหมาะสมของแตละทองทซงตางประเทศมสารละลายธาตอาหารหลายสตรทใชในการปลกพชชนดตาง ๆ กน และสามารถปลกพชหลายชนดไดแตใชความเขมขนตางกน ซงใชปลกไดดในประเทศทอยในเขตหนาว เชน มการสงเสรมใหใชสารละลายธาตอาหารสตร Dutch ในการปลกผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด เปนตน(Sonneveld, 1984)

ปจจบนประเทศไทยมการนาเทคนคการปลกพชโดยไมใชดน มาใชปลกพชหลายชนด และทปลกมากทสดคอผกกาดหอมสายพนธตางประเทศ (ดเรก, 2542) แตละฟารมมการใชสตรสารละลายธาตอาหารทแตกตางกนออกไปขนอยกบคาแนะนาของผขายอปกรณปลกพชโดยไมใชดน บรษทขายปยเคม หรอนกวชาการทใหคาปรกษา (อนภทร, 2542) สตรสารละลายธาตอาหารเหลานนลวนเปนสตรทพฒนาขนในตางประเทศ ซงสวนใหญอยในเขตหนาว หลายสตรอาจยงไมเหมาะสมสาหรบการปลกผกกาดหอมในสภาพอากาศรอนของประเทศไทย

ฉะนนจงสมควรทจะมการศกษาเปรยบเทยบหาสตรสารละลายธาตอาหารทเหมาะสม

สาหรบผกกาดหอม ซงเปนผกทนามาปลกโดยไมใชดนกนมากทสดในประเทศไทย โดยเลอกผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดพนธ Rex (Lactuca sativa var. capitata cv. rex) ทมผนยมบรโภคกนมากมาเปนตวแทนในการศกษา ปลกโดยใชสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ ทมผแนะนาใหใชปลกผกกนใบรวมทงผกกาดหอมทใชปลกกนในเขตตาง ๆ ทวโลก เพอคดเลอกสตรสารละลายธาตอาหารทใหการเจรญเตบโตไดดทสด ในสภาพแวดลอมและภมอากาศเขตรอนของประเทศไทย

อปกรณและวธการ

ทาการเพาะเมลดผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด พนธ Rex บนกระดาษเพาะทชนและอยในกลองพลาสตกแลวนาไปเกบไวในตเพาะเมลดทมอณหภม 20 องศาเซลเซยสเปนเวลา 2 วน จนกระทงมรากงอกออกมาจากเมลดเลกนอยจงทาการยายลงปลกในฟองนาทตดเปนสเหลยมลกบาศกขนาด 2.5×2.5×2.5 cm3 ซงใสไวในกลองพลาสตกใสและวางไวทมแสงแลวใหความชนแกตนกลาดวยนาเปลาจนกระทงไดตนกลาขนาดเลกและแขงแรงซงใชเวลาประมาณ 1 สปดาห หลงจากนนเลยงตนกลาดวยสารละลายธาตอาหารสตร Enshi ความเขมขน 0.5 เทา เปนเวลาอก 1 สปดาห จงทาการยายลงระบบปลกโดยนาตนกลายายลงแผนโฟมขนาด 23×36×2.5 cm3 ทเจาะรไว แลวนาโฟมทมตนกลาไปวางลงบนสารละลายในกะบะพลาสตกขนาด 24×57×13 cm3 ซงบรรจสารละลายทง 10 สตร ในปรมาณ 9 ลตรตอกะบะ สวนประกอบของสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ แสดงไวในตารางภาคผนวกท 1 ใหออกซเจนแกรากพชโดยใชเครองปมอากาศใหอากาศผานทางทอพอ ควบคมเวลาเวลาการเปดและปดปมลมดวยเครองตงเวลา (timer) โดยจะตงเวลาเปดนาน 15 นาท สลบกบการปดนาน 30 นาท

การทดลองนวางแผนการทดลองแบบ Randomize Completely Block Design (RCBD)

โดยแบงพนทตามความกวางของโรงเรอน ซงอยแนวของทศตะวนออก-ตะวนตก ออกเปน 3 เขต (Blocks) แตละเขตจดวางกะบะสารละลายธาตอาหารครบทง 10 สตร

สารละลายธาตอาหารทง 10 treatments มดงน Treatment 1 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Enshi Treatment 2 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Hydro-clonical Hydrogro Treatment 3 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Resh Tropical (wet summer) Treatment 4 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Australian Treatment 5 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Steiner’s Universal Nutrient solution Treatment6 ใชสารละลายธาตอาหารสตรของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณ

ทหารลาดกระบง Treatment 7 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Knop Treatment 8 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Cooper Treatment 9 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Resh Tropical (dry summer) Treatment 10 ใชสารละลายธาตอาหารสตร Dutch

บนทกการเปลยนแปลงของคาการนาไฟฟาของสารละลาย (electrical conductivity; EC) และปรบคาความเปนกรดดาง (pH) ใหอยในชวง 5.6-6.5 ทก 2 วนโดยใช HNO3 และ NaOH ในการปรบคาความเปนกรดดาง บนทกอณหภมอากาศของแตละวน และทาการเปลยนสารละลายธาตอาหารทก 7 วน ตลอดการทดลอง

บนทกผลนาหนกสดใบและลาตน นาหนกแหงใบและลาตน นาหนกสดราก นาหนกแหง

ราก จานวนใบ และพนทใบ เมออาย 28 วนหลงจากการยายกลา ทาการทดลองระหวางวนท 13 กนยายน 2544 ถงวนท 10 สงหาคม 2544 ณ ศนยวจยและ

พฒนาพชผกเขตรอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร วทยาเขตกาแพงแสน จงหวดนครปฐม

ผลการทดลอง

คาการนาไฟฟาของสารละลาย (EC) และคาความเปนกรดดาง (pH) พบวาสารละลายธาตอาหารสตร Dutch มคาการนาไฟฟาของสารละลาย (EC) ของ

สารละลายสงทสด และสารละลายละลายธาตอาหารสตร Enshi มคาการนาไฟฟาของสารละลาย (EC) ของสารละลายตาทสด (ตารางท 1) และตลอดการทดลองพบวาคาการนาไฟฟาของสารละลายมคาเพมขนหรอลดลงเพยงเลกนอย สวน pH ของสารละลายนนไดมการปรบใหอยในชวง 5.5-6.5 ซงเปนชวงทเหมาะสมตอการดดธาตอาหารของพช ตลอดการทดลอง (ภาพผนวกท 1-10)

นาหนกสดใบและลาตน

พบวาผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด พนธ Rex ทปลกในสารละลายธาตอาหารทง 10 สตรเปนเวลา 28 วน มนาหนกสดใบและลาตนแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบความเชอมน 95% (ตารางท 2) โดยพบวาสารละลายธาตอาหารสตร Knop มผลทาใหผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดมนาหนกสดใบและลาตนสงทสด แตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 % จากทกสตรอาหารทเหลอ รองลงมาไดแกสารละลายธาตอาหารสตร Hydro-clonical Hydrogro, Australian, Steiner’s Universal Nutrient solution, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, Cooper และ Dutch สวนสารละลายธาตอาหารสตร Enshi , Resh Tropical (wet summer) และ Resh Tropical (dry summer) เปนสตรอาหารกลมทใหนาหนกสดใบและลาตนตาสดและแตกตางจาก 2 กลมแรกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 %

นาหนกแหงใบและลาตน

พบวาผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด พนธ Rex ทปลกในสารละลายธาตอาหารทง 10 สตรเปนเวลา 28 วน มนาหนกแหงใบและลาตนแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบความเชอมน 95% (ตารางท 2) โดยพบวาสารละลายธาตอาหารสตร Knop มผลทาใหผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดมนาหนกแหงใบและลาตนสงทสด แตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 % จากทกสตรอาหารทเหลอ รองลงมาไดแกสารละลายธาตอาหารสตร Hydro-clonical Hydrogro, Resh Tropical (wet summer), Australian, Steiner’s Universal Nutrient solution, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, Cooper, Dutch และ Resh Tropical (dry summer) สวนสารละลายธาตอาหารสตร Enshi เปนสตรอาหารทใหนาหนกแหงใบและลาตนตาสดและแตกตางจาก 2 กลมแรกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 %

ตารางท 1 คาการนาไฟฟาเรมตนของสารละลาย (EC) และคาความเปนกรดดาง (pH) เฉลย ของสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ

สตรสารละลายธาตอาหาร EC (mS/cm) pH Enshi 1.3 6.0 Hydro-clonical Hydrogro 1.6 5.9 Resh Tropical (wet summer) 1.9 5.9 Australian 1.8 6.0 Steiner’s Universal Nutrient solution 2.2 6.1 สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 1.9 6.0 Knop 2.4 5.6 Cooper 2.5 6.0 Resh Tropical (dry summer) 2.6 5.8 Dutch 3.2 6.0

ตารางท 2 นาหนกสดใบและลาตนและนาหนกแหงใบและลาตนของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด พนธ Rex ทปลกโดยไมใชดน ดวยสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ เมออาย 28 วน

สตรสารละลายธาตอาหาร นาหนกสดใบและ

ลาตน (g) นาหนกแหงใบและ

ลาตน (g) Enshi 10.6 c 1/ 0.7 c 1/ Hydro-clonical Hydrogro 36.6 b 2.1 b Resh Tropical (wet summer) 14.4 c 1.0 bc Australian 19.7 bc 1.3 bc Steiner's Universal Nutrient solution 20.3 bc 1.2 bc สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 25.1 bc 1.5 bc Knop 66.7 a 3.7 a Cooper 23.1 bc 1.6 bc Resh Tropical (dry summer) 11.2 c 0.9 bc Dutch 29.1 bc 1.8 bc F-test * * C.V. % 40.7 41.4 1/ คาเฉลยทตามหลงดวยอกษร abc ทไมเหมอนกน แตกตางกนอยางมนยสาคญ ทระดบความ

เชอมน 95 % วเคราะหโดยวธ Duncan’s Multiple Range Test * คาเฉลยมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 %

นาหนกสดรากและนาหนกแหงราก พบวาสารละลายธาตอาหารทง 10 สตร ไมทาใหนาหนกสดรากและนาหนกแหงรากของ

ผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดแตกตางกนทางสถต (ตารางท 3) แตยงคงพบแนวโนมทสารละลายธาตอาหารสตร Knop และ Hydro-clonical Hydrogro ใหนาหนกสดรากของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดสงกวาสตรสารละลายธาตอาหารสตรอน ๆ

จานวนใบ

พบวาสารละลายธาตอาหารทง 10 สตร ไมทาใหจานวนใบของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดแตกตางกนทางสถต (ตารางท 4) แตยงคงพบแนวโนมทสารละลายธาตอาหารสตร Knop และ Hydro-clonical Hydrogro ใหจานวนใบของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดสงกวาสตรสารละลายธาตอาหารสตรอน

พนทใบ

พบวาผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด พนธ Rex ทปลกในสารละลายธาตอาหารทง 10 สตรเปนเวลา 28 วน มพนทใบแตกตางกนอยางมนยสาคญทระดบความเชอมน 95% (ตารางท 4) โดยพบวาสารละลายธาตอาหารสตร Knop มผลทาใหผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดมพนทใบสงทสดแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 % จากทกสตรอาหารทเหลอ รองลงมาไดแกสารละลายธาตอาหารสตร Hydro-clonical Hydrogro, Resh Tropical (wet summer), Australian, Steiner’s Universal Nutrient solution, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง, Cooper, Dutch และ Resh Tropical (dry summer) สวนสารละลายธาตอาหารสตร Enshi เปนสตรอาหารทใหพนทใบตาสดและแตกตางจาก 2 กลมแรกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 %

ตารางท 3 นาหนกสดรากและนาหนกแหงรากของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดพนธ Rex ทปลกโดยไมใชดน ดวยสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ เมออาย 28 วน สตรสารละลายธาตอาหาร นาหนกสดราก (g) นาหนกแหงราก (g)

Enshi 5.9 0.4 Hydro-clonical Hydrogro 11.6 0.7 Resh Tropical (wet summer) 8.3 0.6 Australian 9.8 0.6 Steiner's Universal Nutrient 8.5 0.6 สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 10.0 0.6 Knop 14.6 0.9 Cooper 10.8 0.6 Resh Tropical (dry summer) 6.4 0.5 Dutch 11.1 0.7 F-test ns ns C.V. % 29.9 26.2 ns คาเฉลยไมมความแตกตางกนทางสถต

ตารางท 4 จานวนใบและพนทใบของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด พนธ Rex ทปลกโดยไมใชดน ดวยสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ เมออาย 28 วน สตรสารละลายธาตอาหาร จานวนใบ (ใบ) พนทใบ (cm2)

Enshi 12.3 251.90 c Hydro-clonical Hydrogro 21.0 793.5 b Resh Tropical (wet summer) 12.3 367.7 cb Australian 15.3 503.3 cb Steiner's Universal Nutrient solution 15.7 435.5 cb สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 16.3 578.7 cb Knop 25.3 1414.4 a Cooper 18.7 569.5 cb Resh Tropical (dry summer) 12.3 281.6 c Dutch 21.0 651.2 cb F-test ns * C.V. % 30.7 39.8 1/ คาเฉลยทตามหลงดวยอกษร abc ทไมเหมอนกน แตกตางกนอยางมนยสาคญ ทระดบความ

เชอมน 95 % วเคราะหโดยวธ Duncan’s Multiple Range Test * คาเฉลยมความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบความเชอมน 95 % ns คาเฉลยไมมความแตกตางกนทางสถต

วจารณ

จากตารางภาคผนวกท 1 จะพบวาสารละลายธาตอาหารสตร Knop มธาตไนโตรเจน ซงเปนธาตทพชทวไปตองการใชมากทสดในปรมาณ 206 ppm ซงอยในระดบปานกลางเมอเทยบกบสตรสารละลายธาตอาหารทง 10 สตร ในขณะทสารละลายธาตอาหารสตร Cooper และของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง แมวาจะมความเขมขนธาตไนโตรเจนใกลเคยงกน แตพบวามธาตแคลเซยมในปรมาณทตากวาสตร Knop และยงมความเขมขนของธาตโพแทสเซยมสงกวาสตร Knop มาก ซงความเขมขนของธาตโพแทสเซยมทสงเกนไปเมอเทยบกบธาตแคลเซยม สามารถทาใหเกดการกดกนการดดธาตแคลเซยมขนไปใชได ทาใหพชมการเจรญเตบโตทไมดนก โดยเฉพาะในผกกาดหอมซงพบวามกเกดอาการปลายยอดไหม (tip burn) ซงเกดจากการขาดธาตแคลเซยมไดงาย แตในการทดลองนไมพบวามการแสดงอาการปลายยอดไหม อาจเปนเพราะพนธผกกาดหอมหอทนามาทาการทดลองนเปนพนธททนสภาพอากาศรอนไดด

สวนสารละลายธาตอาหารสตร Dutch ซงพบวาใหการเจรญเตบโตของผกกาดหอมไดนอย

อาจเปนเพราะเปนสตรทใหคาการนาไฟฟา (EC) สงทสดถง 3.17 mS/cm ซงเกนกวาคาแนะนาทวไปในการปลกผกในประเทศไทย ซงจะอยประมาณไมเกน 2.0 mS/cm (ดเรก, 2542) สารละลายธาตอาหารทมคาการนาไฟฟาทสงมากเกนไปจะมคาศกยของนา (Ψ) ทตาลง จะมผลตอความสามารถในการดดนาของรากพช โดยเฉพาะในสภาพอากาศรอนจด ซงอาจเปนสาเหตอกประการหนงททาใหผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด เจรญเตบโตไดไมดในสารละลายธาตอาหารสตร Dutch ในการทดลองน เพราะอณหภมขณะทาการทดลองคอนขางสง (ภาพผนวกท 11)

สวนจานวนใบของผกกาดหอมหอทไมมความแตกตางทางสถตนนอาจเปนเพราะการ

ทดลองนมหนวยทดลองนอยเกนไป ผลการวเคราะหจงไมชดเจน แตกมแนวโนมทจะมความแตกตางกนจงนาจะมการศกษาตอไป

สวนนาหนกสดราก นาหนกแหงราก ไมมความแตกตางกนทางสถต อาจเปนเพราะการ

เจรญเตบโตของรากอาจจะตอบสนองตอสงอนทนอกเหนอจากธาตอาหารทไดทาการทดลอง ซงนาจะมการศกษาตอไป

สรป

สารละลายธาตอาหารทง 10 สตร มผลตอการเจรญเตบโตของผกกาดหอมหอบทเทอรเฮด โดยทาใหนาหนกสดใบ นาหนกแหงใบ และพนทใบ แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต พบวาสารละลายธาตอาหารสตร Knop ทาใหนาหนกสดใบ นาหนกแหงใบ และพนทใบมคาสงสด แสดงวาสารละลายธาตอาหารสตร Knop มธาตอาหารในสดสวนและปรมาณทเหมาะสมตอการปลกผกกาดหอมหอบทเทอรเฮดในสภาพภมอากาศในฤดรอนของไทย

เอกสารอางอง กระบวน วฒนปรชานนท. 2542. มนษยชาตยค 2000 จะถกเลยงดวยผก Hydroponics. วารสาร เมองเกษตร 12: 50-56 ชยฤกษ สงวนทรพยากร. 2529. “soiless culture” การปลกพชในนายา. วารสารพชสวน 20:11-14 ดเรก ทองอราม. 2542. เปดโลกเทคโนโลยการปลกพชโดยไมใชดนในประเทศไทย. วารสารเคห การเกษตร 23: 57-63 ดเรก ทองอราม. 2542. เปดโลกเทคโนโลยการปลกพชโดยไมใชดนในประเทศไทยตอนท 4. วาร สารเคหการเกษตร 23: 138-148 อนภทร จนตราช. 2542. บรษทแมกลองพชผกผลตผกไรดนราคาถก. วารสารเมองเกษตร12: 50-56 Resh, H.M. 1978. Hydroponic Food Production. Woodbridge Press Publishing Company, California. 287 p. Resh, H.M. 1985. Hydroponic Food Production. Woodbridge Press Publishing Company, California. 384 p. Sonneveld, C. and G.W.H. Welles. 1984. Growing Vegetable in substrates in the Netherland, pp. 362-372. In Proceeding of the sixth international congress on soiless culture. ISOSC, Netherland.

ภาคผนวก

สตรสารละลายธาตอาหาร 1. Enshi Ca(NO3)2. 4H2O 475.00 mg/l KNO3 405.00 mg/l NH4H2PO4 77.50 mg/l MgSO4. 7H2O 250.00 mg/l 2. Hydro-clonical Hydrogro Ca(NO3)2. 4H2O 507.72 mg/l KNO3 390.28 mg/l NH4H2PO4 104.68 mg/l MgSO4. 7H2O 126.94 mg/l K2SO4 128.89 mg/l MgCl2. 6H2O 149.43 mg/l KH2PO4 51.71 mg/l 3. Resh Tropical (wet summer) Ca(NO3)2. 4H2O 885.56 mg/l KNO3 197.16 mg/l NH4H2PO4 120.78 mg/l MgSO4. 7H2O 214.44 mg/l KH2PO4 51.71 mg/l K2SO4 131.57 mg/l MgCl2. 6H2O 245.99 mg/l 4. Australian Ca(NO3)2. 4H2O 549.05 mg/l KNO3 545.99 mg/l NH4H2PO4 92.20 mg/l MgSO4. 7H2O 98.54 mg/l (NH4)2SO4 17.84 mg/l K2SO4 92.36 mg/l MgCl2. 6H2O 138.24 mg/l

5. Steiner’s Universal Nutrient solution Ca(NO3)2. 4H2O 1059.00 mg/l KNO3 292.00 mg/l KH2 PO4 135.00 mg/l K2SO4 251.00 mg/l MgSO4. 7H2O 497.00 mg/l 6. สตรสารละลายธาตอาหารของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง Ca(NO3)2. 4H2O 368.39 mg/l KNO3 555.09 mg/l NH4H2PO4 127.68 mg/l MgSO4. 7H2O 150.23 mg/l NaNO3 362.95 mg/l NH4Cl 17.23 mg/l 7. Knop Ca(NO3)2. 4H2O 1440.52 mg/l KNO3 105.15 mg/l NH4H2PO4 169.09 mg/l MgSO4. 7H2O 246.48 mg/l KH2 PO4 41.32 mg/l KCl 220.44 mg/l 8. Cooper Ca(NO3)2. 4H2O 1003.64 mg/l KNO3 444.88 mg/l NH4H2PO4 118.48 mg/l MgSO4. 7H2O 513.91 mg/l (NH4)2SO4 26.43 mg/l K2SO4 286.67 mg/l

9. Resh Tropical (dry summer) Ca(NO3)2. 4H2O 1475.94 mg/l KNO3 230.53 mg/l NH4H2PO4 188.65 mg/l MgSO4. 7H2O 369.72 mg/l KH2PO4 10.89 mg/l K2SO4 241.36 mg/l Na2SO4 162.65 mg/l 10. Dutch Ca(NO3)2. 4H2O 572.66 mg/l KNO3 1118.58 mg/l NH4H2PO4 172.15 mg/l Mg(NO3)2. 6H2O 128.21 mg/l KH2 PO4 59.47 mg/l (NH4)2SO4 66.08 mg/l NaNO3 502.10 mg/l

ตารางภาคผนวก 1 ความเขมขนของธาตอาหารหลกในสารละลายธาตอาหารสตรตาง ๆ

ตารางภาคผนวก 2 ความเขมขนของธาตอาหารรองในสารละลายธาตอาหารทกสตร

ธาต ความเขมขน (ppm) Fe 3.0 B 0.5

Mn 0.5 Zn 0.05 Cu 0.02 Mo 0.01

ความเขมขน ( ppm ) สตรอาหาร N P K Ca Mg S

Enshi 122 20.6 156 80 24 32 Hydro-clonical Hydrogro 127 32 208 86 30 40 Resh Tropical (wet summer) 147 50 150 150 50 52 Australian 156 28 252 93 26 34 Steiner’s Universal Nutrient solution 166.12 30.77 197.72 179.49 48.69 111.07 สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาลาดกระบง 200 35.67 214.3 62.4 14.63 19.5 Knop 206 57 168 244 24 32 Cooper 200 60 300 170 50 91 Resh Tropical (dry summer) 230 60 200 250 36 129 Dutch 355 69 449 97 12 16

Enshi

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 1 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตร Enshi

Hydro-clonical Hydrogro

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 2 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตร Hydro-clonicle Hydrogro

Resh tropical (wet summer)

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 3 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตร Resh tropical (wet summer)

Australian

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 4 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตร Australian

Steiner's Universal Nutrient solution

0.001.002.003.004.005.006.007.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

Ec (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 5 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตร Steiner’s Universal Nutrient solution

สตรของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานานวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 6 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตรของสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

Knop

0.001.002.003.004.005.006.007.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 7 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลาย

อาหารสตร Knop

Cooper

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 8 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตรCooper

Resh tropical (dry summer)

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 9 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลายธาต

อาหารสตร Resh tropical (dry summer)

Dutch

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

EC (m

S/cm)

และ

pH

EC

pH

ภาพผนวกท 10 คา EC และ pH ของสารละลายธาตอาหารในระหวางการปลก ดวยสารละลาย

ธาตอาหารสตรDutch

อณหภมเฉลย

26.0

27.0

28.0

29.0

30.0

31.0

32.0

0 5 10 15 20 25 30

จานวนวนหลงยายกลา (วน)

อณหภ

ม (องศาเ

ซลเซย

ส) อณหภมเฉลย

ภาพผนวกท 11 อณหภมเฉลยของอากาศ ในระหวางการปลก