Upload
devi
View
48
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Łamanie publikacji. Terminologia. Typograficzny system miar (1). Typograficzny system miar to metody mierzenia zachowane w drukarstwie System Bertholda – obowiązujący w Polsce system metryczny wg którego oblicza się materiał drukarski, taki jak np. fonty i linie. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Łamanie publikacji
Terminologia
Typograficzny system miar (1)
Typograficzny system miar to metody mierzenia zachowane w drukarstwie
System Bertholda – obowiązujący w Polsce system metryczny wg którego oblicza się materiał drukarski, taki jak np. fonty i linie.
Punkt typograficzny – podstawowa jednostka normalnego systemu miar typograficznych 1 pkt = 0,376 mm (w Polsce) 1 pkt = 1/72’’ (1 cal = 25,4 mm) (angloameryk.)
Cycero – jednostka równa 12 punktom typograficznym
Kwadrat – jednostka równa 4 cycero
Szpalta, łam, akapit
Szpalta – nieprzełamany skład tekstu o dowolnej liczbie wierszy – w wyniku łamania ze szpalty mogą być tworzone łamy lub kolumn
Łam – liczba wierszy składu tekstowego, dostosowana do długości (wysokości) kolumny
Akapit – układ wierszy zakończony znakiem nowej linii
Kolumna
Kolumna – przełamany skład tekstowy, odpowiadający jednej stronnicy
Skład jednołamowy i kolumna jednołamowa- szerokość kolumny pokrywa się z szerokością łamu
Kolumna wielołamowa – szerokość kolumny stanowi wielokrotność szerokości łamu
Kolumna spuszczona – kolumna, w której od góry pozostawiono niezadrukowane miejsce (ok. ¼ wysokości)
Kolumny rozkładowe – kolumny odpowiadające położonym obok siebie stronnicom, parzystej i nieparzystej
Linia bazowa pisma
ACcĆćfGQgXabdxqLinia górna pisma
Linia dolna pismaLinia bazowa pisma
Linia bazowa pisma – linia na której oparte są litery tekstowe typu a, o, u, x oraz wersaliki: A, C, D, itd.
Stopień pisma, interlinia
ACcĆćfGQgXabdxq Stopień pisma
Czasami jest stosowana zmiana odstępu pomiędzy liniami
bazowymi (wierszami) w akapicie. Na przykład 14 na 18 pkt (14/18
pkt) oznacza 14-punktowe pismo na 18-punktowej interlinii.
Interlinia14/18pkt
Stopień pisma – wysokość liter mierzona między górną a dolną linią pisma
Interlinia – odległość między dwiema liniami bazowymi pisma sąsiednich wierszy w akapicie
Zasadnicza część litery
ACcĆćfGQgXabdxqLinia górna pisma
Linia dolna pismaLinia bazowa pisma
Linia środkowa pisma
Zasadnicza cześć litery – odległość między linią bazową a linią środkową pisma
Litery z wydłużeniami i akcentami
AąĆćFfbhOgęńLinia górna pisma
Linia dolna pismaLinia wydłużeń dolnych
Linia wydłużeń górnych
Wydłużenie górne np. liter f, k, h oraz wydłużenie dolne np. liter g, j, y wyznaczają linie wydłużeń górnych i dolnych
Akcenty znaków – wyznaczane przez linie akcentów, np. w ą, ę, ć.
AąĆćFfbhOgęńLinia górna pisma
Linia dolna pismaLinia akcentów dolnych
Linia akcentów górnych
Strony niosące znaku
ń Strona niosąca znakuStrona niosąca znaku
Strona niosąca znaku – lewy lub prawy odstęp krawędzi znaku od krawędzi zamkniętej płaszczyzny na której umieszczony jest znak
Tracking (śledzenie)
regulowanie świateł między literowych; algorytm dostosowywania odstępów (normalny,
ściśnięty, rozspacjowany) między znakami przy zachowaniu rozmiarów znaków:
Kerning i ligatury
Kerning (podsuwanie) to dostosowywanie światła polegające na tym, że jedna część litery jest umieszczona w stronie niosącej sąsiadującej litery
Kerning jest stosowany do wyrównywania odległości między wybranymi parami liter przy dużych rozmiarach tych liter
Ligatury to połączenia pewnych liter, ich zgrupowanie w pojedynczy znak tak, aby zmniejszyć pojawiający się między nimi niepotrzebny odstęp.
Justunek
Justunek – materiał zecerski, służący do wypełniania tych części w składzie, które nie mają dawać odbitki w druku: Spacja – justunek o stopniu odpowiadającym
stopniowi pisma danego składu i o szerokości mniejszej od połowy stopnia tego tekstu
Półfiret – justunek o stopniu odpowiadającym stopniowi pisma danego składu i szerokości równej jego połowie
Firet – justunek o stopniu odpowiadającym stopniowi pisma danego składu i szerokości równej jego stopniowi
Nazewnictwo stopni pisma
6 pkt – nonparel 7 pkt – kolonel 8 pkt – petit 10 pkt – garmond 12 pkt – cycero 14 pkt – średnian 16 pkt – tercja 36 pkt – konkordans 48 pkt - kwadrat
Pagina
Pagina – część kolumny zawierająca numer stronnicy
Żywa pagina – część kolumny ze zmiennym tekstem (np. tytułem rozdziału) i nie musi zawierać numeru stronnicy.
Łamanie publikacji
Zasady łamania tekstu
Ustawianie wcięć akapitowych
Wielkość wcięcia akapitowego przy składzie o szerokości 6 kwadratów wynosi jeden firet; przy składzie powyżej 6 kwadratów – 1,5 fireta
Rozbijanie akapitu na szerokość kolumny
Jeżeli końcowy wiersz akapitu jest krótszy od pełnego wiersza o mniej niż jeden firet, to należy go rozbić na pełną szerokość kolumny.
Gubienie „wiszącej” końcówki
Jeżeli ostatni wiersz akapitu nie równa się co najmniej dwukrotnej szerokości wcięcia akapitowego, to taką „wiszącą” końcówkę należy zgubić w wierszach poprzednich
Odległość między wyrazami
Normalna odległość między wyrazami powinna wynosić 1/2 firetu i nie powinna być mniejsza niż 1/4 firetu i większa niż 1,5 firetu
W składzie nie można dopuścić do tworzenia tzw. „korytarzy bieli” – zarówno w kierunku pionowym, jaki i po przekątnej
Przenoszenie liter i dzielenie wyrazów Na końcu wiersza nie należy zawieszać
pojedynczych liter (np. i, a, w, z), mimo że są one wyrazami,
Nie należy przenosić do drugiego wiersza dwóch liter wyrazu czteroliterowego, np. wo-da, ko-ło, oraz dwóch liter wyrazów, których końcowa sylaba składa się z dwóch cienkich liter, np. karuze-li, niedzie-li
Grupy cyfr (powyżej czterech) oddziela się spacją z wyjątkiem ułamków dziesiętnych, lat i numerów
Oddzielanie wyrazów
Znaki ułamków, wykładników potęg, procentów, minut, stopni itp. stawia się po liczbach bez odstępu
Przy wyrazach dwuczłonowych stawia się dywiz (krótką kreskę), a nie pauzę, dywizu nie oddziela się spacjami
Tekstu złożonego kursywą nie spacjuje się W tytułach nie należy dzielić wyrazów Przy składzie tytułów wersalikami odstępy
należy wyrównywać ręcznie za pomocą kerningu
Wyliczenia i wynumerowania
Przy składaniu wyliczeń za cyframi stawia się kropki, po których zdanie należy rozpoczynać dużą literą
Po wyliczeniach wyróżnionych literami stosuje się nawiasy, po których zdanie rozpoczyna się małą literą