KRIS PEETERS IN DE BIECHTSTOEL VAKWERK: GEZONDHEID VOOR BOER EN BUUR VEEHOUDER VERSUS CHEF MESTBANK LUC DE VOS ONTDEKT DE BOERENSTIEL

Samen machines kopen:loont het echt de moeite?

www.landgenoten.be www.vilt.be

LandgenotenLandgenoten

M a g a z i n e v o o r b o e r e n b u i t e n | Z o m e r 2 0 0 5

LandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLandLand

Landgenoten�Zomer�2005 2

Advertentie

3

Beste Landgenoten,Hartelijk bedankt voor jullie massale reactie op Bui-ten Adem. De voorbije maanden werden wij overstelpt met mailtjes en telefoons. Maar liefst 18.000 exempla-ren van Buiten Adem werden door boeren en tuinders aangevraagd! Met de hulp van nog een pak organisa-ties en bedrijven waren onze 30.000 exemplaren van het eerste nummer na twee weken uitgedeeld. Heb jij al een abonnement genomen op een gratis pakketje nieuwsbrieven dat je om de twee maanden wordt toe-gestuurd? Op die manier help je ons aan niet-landbou-wers uit te leggen hoe belangrijk onze sector is voor de maatschappij. Het succes van Buiten Adem toont de sterke beroeps-fi erheid van de Vlaamse land- en tuinbouwers. Wat jammer dat er nog altijd enkelingen zijn die er een knoeiboel van maken. Door zich bijvoorbeeld hardnek-kig in de hormonenhandel vast te bijten. De overheid kan hiertegen niet hard genoeg optreden. Als jonge boerendochter kan ik me niet voorstellen dat we nog tientallen jaren met dergelijke verfoeilijke spelbrekers opgezadeld zitten. Het binnen de sector oogluikend toestaan van wanpraktijken maakt het werk van de overgrote meerderheid kapot. Dat is onaanvaardbaar voor wie het goed meent met de land- en tuinbouw. Ik sta toch niet alleen met dit standpunt?

Dat we door samenwerking veel kunnen bereiken, wordt je wellicht duidelijk na het lezen van het eerste artikel. De machinering in Lokeren is het levende be-wijs dat samenwerking tussen boeren een echte troef kan zijn. Misschien komt er straks zelfs wat meer we-derzijds begrip tussen veehouders en de Mestbank? De jonge boer Kristof De Fauw trok naar de Mestbank en vroeg er meer uitleg over het hoe en waarom van de controles. VILT-voorzitter Dirk Lips liet op zijn beurt de mestgeheimen van minister van Leefmilieu Kris Peeters opbiechten. Luc De Vos zorgt voor een melan-cholieke noot bij een bezoek aan de landbouw in zijn ge-boortestreek. En zelfs Tom Boonen kon in dit nummer niet ontbreken.

Veel leesplezier!

Griet LemaireHoofdredacteur

Een schitterende start

4 Samen sterk?Een machinering geldt als een van de meest haalbare vormen van samenwerking. Maar loont het echt de moeite? Een kijk achter de schermen van de machinering in Lokeren.

7 De Biechtstoel / Kris Peeters op de roosterVlaams minister van Leefmilieu Kris Peeters wil de landbouwers meer vrijheid geven om het mestoverschot aan te pakken. Daar hangt een geurtje aan. vilt-voorzitter Dirk Lips ondervraagt de minister.

8 Prettig Platteland / De Haspengouwse verleiding In Haspengouw boomt het plattelandstoerisme onder impuls van Toerisme Sint-Truiden. Hoe kregen de Haspengouwers dat voor elkaar? En wat kunnen andere regio’s ervan opsteken?

11 Hallo Brussel / Boeren beter helpenAmbtenaren moeten boeren beter kunnen helpen. Dat vind jij toch ook? Agricall en vlif stellen hun dienstverlening voor om te vermijden dat landbouwers met dringende problemen aan het lijntje gehouden worden.

12 Vakwerk / Gezondheid voor boer en buurHoe gezond is jouw bedrijf? Ontdek technieken om lawaai, trillingen en kwalijke geuren aan te pakken. Van emissiearme stallen over mestinjectie tot tips om je rug en je oren te sparen.

19 ColumnWat hebben landbouwsubsidies, dierenwelzijn en Tom Boonen met elkaar gemeen?

20 Reporter Te Velde / Veehouder ondervraagt chef MestbankRundveehouder Kristof De Fauw vraagt Mestbank-chef Dirk Struyf om uitleg over de Mestbank-controle.

22 Buitenlander / Luc De VosZanger en mediafi guur Luc De Vos bezoekt in zijn geboortedorp Wippelgem het slachtveebedrijf van Katrien Van Daele: ‘Het is blijkbaar groter worden of verdwijnen.’

23 Boerenbedrog Ga jij straks ook met vakantie?

24 Uit de provincieVarkenshouder Jan Somers liet via de provincie Antwerpen de haalbaarheid van zijn ideeën onderzoeken: van een boerderijcamping tot bbq-pakketten. En hoe ondersteunen de andere provincies de verbrede landbouw?

26 UitgepraatBesteden de veilingen hun gmo-gelden en telersbijdragen zoals het hoort? Tuinders Jean-Pierre De Leener en Marc Dockx hebben er elk zo hun eigen mening over. En jij?

28 Buiten AdemHeb jij onze speelse nieuwsbrief Buiten Adem al besteld? Je kunt hem gratis uitdelen aan al je klanten, bezoekers, vrienden en kennissen.

In dit nummer

4

22

VILT? Het Vlaams Informatiecentrum over Land- en Tuinbouw informeert een breed publiek

over de hedendaagse land- en tuinbouw. Daarvoor krijgt het middelen van privé-organisaties

en de overheid.

8

Advertentie

Landgenoten�Zomer�2005 4

Samen aan het stuur

5

Zou jij het zien zitten om te gaan samenwerken met enkele collega’s?

En als je bedrijf er nu eens beter van zou worden? We vroegen aan

de boeren van de machinering in Lokeren of samenwerken werkelijk

loont, en of het geen pijn doet om een stuk vrijheid op te geven.

e landbouwprijzen staan onder druk, on-

der meer door de toenemende concurren-

tie op de wereldmarkt. Intussen lopen de

kosten op omdat aan het product en de produc-

tiewijze steeds meer eisen worden gesteld. Elke

boer wordt daarmee geconfronteerd, maar hij kan

er op zijn eentje weinig aan doen. Samenwerking

kan een deel van de oplossing zijn, om betere prij-

zen te verkrijgen of om de kosten te drukken. Het is

een cliché, maar samen sta je inderdaad sterker.

Die eenvoudige vaststelling lag ook aan de basis

van de machinering in Lokeren. Het is begin mei

als we secretaris Philip De Visscher en voorzitter

Peter Bauwens opzoeken. Met de eerste mooie

dagen achter de rug moeten we niet lang naden-

ken over onze openingsvraag: hoe slaag je erin

met een groep melkveehouders en

één maaier op tijd de eerste snede

gras te maaien? ‘Het waren hecti-

sche dagen,’ zegt Philip. ‘Van de 29

leden gebruiken er tien de maaier.

Het vraagt een goeie planning en

heel wat geschipper en last-minute-

aanpassingen, maar het is gelukt,

tot ieders tevredenheid. Ik vind het als boer veel

minder verantwoord om een machine aan te ko-

pen die je maar vijf dagen per jaar gebruikt. Je kunt

je geld toch beter besteden.’

Maaier doet 200 hectare. De machinering in Lo-

keren werd opgericht begin 1998, met 16 leden die

elk een aandeel van toen 625 euro kochten.

De eerste aankopen waren een kipwagen,

een vacuümtank, een frees, een diepwoe-

ler, een cultivator en een weidesleep. ‘Je

moet zeker niet beginnen met grasbewer-

kingsmachines,’ zegt Peter. ‘Die hangen

te veel af van het weer. Leer eerst samen-

werken rond andere machines, dan merk

je snel wat haalbaar is. De maaier was ook

voor ons nog een grote gok. Philip heeft zelfs al-

tijd – al lachend – met ontslag gedreigd als we met

grasbewerkingsmachines zouden beginnen, want

als secretaris moet hij het natuurlijk allemaal ge-

organiseerd krijgen.’ ‘Nu sta ik er natuurlijk voor

200 procent achter,’ voegt Philip er voor de duide-

lijkheid aan toe.

De leden van de Lokerse machine-

ring zijn vooral jonge melkveehou-

ders, sommige met een gemengd

bedrijf, en enkele gespecialiseerde

varkensbedrijven. Ze kunnen te-

gen vergoeding beschikken over

een goeie twintig machines, die

een totale waarde vertegenwoor-

digen van ruim 115.000 euro. De recentste aanko-

pen waren een mestinjector en een rotoreg. Vooraf

wordt uitgebreid berekend of een aankoop door de

machinering wel voordeliger uitkomt. Peter: ‘Zo

hebben wij een maaier van 15.000 euro gekocht,

af te schrijven op 7 jaar. Als individuele boer koop

je een goedkoper model, dat je op een langere pe-

riode afschrijft. Zo’n machine kost

een individuele boer, inclusief inte-

resten en onderhoud, 54 euro per

hectare, op voorwaarde dat hij er

30 hectare mee maait. Onze maai-

er, waarmee we 200 hectare doen,

kost ons 22 euro per hectare.’

Rendabiliteit verbeterd? Het

doel van de machinering is de rendabiliteit van

de individuele bedrijven te verbeteren. Maar lukt

dat ook? Philip: ‘Sinds dit jaar begin ik het verschil

in elk geval te voelen in de bedrijfsvoering. Het

duurt dus wel even: we hadden bij de start zeven

jaar geleden nog allemaal afschrijvingen lopen.

Naast het fi nanciële aspect zijn er echter heel wat

positieve effecten die je wel meteen merkt.’ Zo

zorgen de grotere en duurdere machines van de

machinering voor een tijdsbesparing en voor een

beter resultaat. Philip: ‘Je werk is sneller gedaan,

je tractor doet minder uren, dat is ook winst, hé.

Vroeger moest ik een hele dag maaien, nu ben ik

op een halve dag rond. Door met de grotere mest-

tank te werken, bespaar ik twee dagen.’ Wordt die

tijds- en andere winst niet ruimschoots teniet ge-

daan door de vele uren die nodig zijn om alles ge-

organiseerd te krijgen? ‘De gewone leden steken

er geen tijd in. Wij wel, maar als je je engageert in

een vereniging kruipt daar altijd tijd in.’

Philip benadrukt ook dat het contact tussen de Lo-

kerse boeren enorm is verbeterd. Dat brengt

D ‘Als een van ons een tegenslag heeft, kan hij meteen tien man opbellen voor hulp.’

Kun je met tien melkveehouders en één maaier op tijd de eerste snede gras maaien?

>>>

Samen aan het stuur

6 Landgenoten�Zomer�2005

fi nancieel niks op, maar ook collegialiteit heeft

zijn waarde. ‘Als een van ons een tegenslag heeft,

kan hij meteen tien man opbellen voor hulp. Als de

leden hier machines komen halen, raken ze altijd

aan de praat. Ook het bestuur is een heel hechte

groep. De dagen van het winteronderhoud zijn

meer plezier dan werk.’

Op de vraag waarom er in Vlaanderen niet veel

meer machineringen zijn, komt een heel nuch-

ter antwoord. ‘Je steekt het niet zomaar in elkaar,

hoor.’ De oprichtingskosten voor de cvba (coöpe-

ratieve vennootschap met beperkte aansprake-

lijkheid) liepen in Lokeren op tot 10.000 euro. Ook

het uitpluizen van het statuut van de machinering,

de btw-regeling, de facturatie, enzovoort had heel

wat voeten in de aarde. ‘We zijn een cvba die gere-

gistreerd staat als loonwerkersbedrijf. Dat bete-

kent dat we ook provincie- en gemeentebelasting,

sociale bijdragen enzovoort betalen. Het voordeel

is dat onze leden de btw kunnen recupereren, de

facturen kunnen inbrengen bij

de belastingen en dat we vlif-

steun kunnen ontvangen. Een

cvba is ook een veilige oplos-

sing voor de leden: mocht er

ooit iets fout gaan, kunnen ze

nooit meer verliezen dan de

1500 euro die hun aandeel van-

daag kost.’

Intussen in Bocholt. In het

Limburgse Bocholt gaat bin-

nenkort ook een machinering

van start. Ook daar kiest men

voor een echte coöperatieve vennootschap. ‘Om

dezelfde redenen als in Lokeren,’ zegt Ben Kusters,

secretaris van agro|bedrijfshulp en betrokken bij

de machinering van Bocholt. ‘Een cvba oprichten

kost geld, maar het heeft heel wat voordelen.’

In Bocholt zet men bovendien een stap verder:

het plaatselijke loonwerkersbedrijf wordt in de

samenwerking betrokken. Veel loonwerkers zien

machineringen nochtans als een bedreiging. Ner-

gens voor nodig, vinden zowel Ben Kusters als de

Lokerse bestuursleden. Philip: ‘Machineringen ko-

pen machines aan die boe-

ren anders elk apart zouden

kopen, en dus geen pakken-

pers of oogstmachines. Wij

hebben er ook geen baat bij

om de loonwerkers pijn te

doen: we zullen ze altijd nodig hebben.’ In Bocholt

zijn ze ervan overtuigd dat een win-winsituatie

mogelijk is. De machinering sluit er een overeen-

komst met een groot loonwerkersbedrijf, waar-

door de leden van de machinering de machines

van de loonwerker met een bepaalde korting kun-

nen gebruiken. Ben Kusters: ‘Op die manier moet

de machinering niet meteen enorm investeren:

we kunnen eerst nagaan waar de noden liggen. En

de loonwerker ziet zijn klantenbestand groeien.’

Vrijheid kwijt? Een van de voornaamste obsta-

kels om te gaan samenwerken, is die veelgeroem-

de vrijheid die elke landbouwer of tuinder zo dier-

baar is. Ook het feit dat je voor een stuk afhangt

van anderen, die misschien niet zo zorgzaam om-

gaan met de machines of met afspraken, kan een

drempel zijn. ‘Je moet je werk wat beter leren plan-

nen, dat is waar,’ zegt Peter. ‘Maar uiteindelijk be-

slis je nog altijd zelf wanneer je wat doet. Alleen in

het voorjaar is er bij ons even een piek. De rest van

het jaar moet je echt niet wachten op de vacuüm-

tank of op de maaier. En ja, die afhankelijkheid van

anderen is een aanpassing. Maar als je in ruil kunt

beschikken over een modern machinepark waar-

mee je werk beter vooruitgaat, dan ben je dat rap

vergeten.’ D

Meer info? Machinering Lokeren, tel. 0477 37 08 76,

machinering@scarlet.be

Denk je er samen met enkele collega’s aan

om een machinering op te richten? Voor

volledig vrijblijvend advies kan je terecht bij

agro|bedrijfshulp, Diestsevest 40, 3000 Leuven,

tel. 016 28 64 64, fax 016 28 64 39,

agro|bedrijfshulp@boerenbond.be

‘Meer kansen voor samenwerking’

Samenwerking is een van de sleutelbegrippen

in het beleid van Landbouwminister Yves

Leterme. Op welke manier wil de minister die

samenwerking in de sector stimuleren? ‘We

willen vooral in de bestaande maatregelen en

instrumenten het accent zodanig verleggen

dat samenwerking meer kansen krijgt,’ zegt

Joris Relaes, kabinetschef Landbouw. ‘Zo

willen we in de VLIF-reglementering een aantal

aanpassingen aanbrengen. Ook het Steunpunt

voor Duurzame Landbouw (Stedula) gaat

zich meer bezighouden met samenwerking

en ook in de demonstratieprojecten

komt samenwerking aan bod. Een heel

concrete samenwerking die intussen is

gerealiseerd, zijn de telersverenigingen

voor de diepvriesgroentensector.’

Een win-winsituatie voor boeren én loonwerker.

>>>

In 1998 richtte een groep boeren

in Lokeren een machinering op. ‘Je

geeft een beetje vrijheid op, maar als

je in ruil kunt beschikken over een

modern machinepark waarmee je werk

beter vooruitgaat, dan ben je dat rap

vergeten,’ zegt Peter Bauwens (in het

midden op de foto, met voor hem Philip

De Visscher).

7

In elke Landgenoten neemt een spraakmakend fi guur plaats in onze biechtstoel, om

op de rooster gelegd te worden door VILT-voorzitter Dirk Lips. Deze keer Kris Peeters,

Vlaams minister van Leefmilieu over zijn aanpak van het mestprobleem.

‘Strenge handhaving én een klantvriendelijke Mestbank’

Lips: De boeren krijgen straks een nieuw

mestactieplan aangesmeerd. Deugden

de oude versies niet meer?

Peeters: Ik wil zeker geen nieuw rondje landbouwers

pesten, integendeel. Het oude plan dateert uit 1991

en het is intussen al vijftien keer bijgestuurd. Het

was dus dringend nodig om wat ballast te verwijde-

ren en een nieuw, helder plan op te stellen. Ik hecht

veel belang aan het eco-principe – waarbij eco niet

staat voor ecologisch, maar voor een effi ciënt, co-

herent en overlegd beleid. Daarom heb ik eerst een

visietekst gelanceerd waarover alle betrokkenen

hun mening kunnen geven. Hoewel ik zeker niet

overhaast tewerk wil gaan, lijkt 1 januari 2006 me

een ambitieuze maar haalbare doelstelling om het

nieuwe map in werking te laten treden.

Het map dient om het mestoverschot aan

te pakken. Maar niemand weet hoe groot

het probleem op het terrein nog is?

Het is uiteraard belangrijk om exact te weten over

welk overschot we vandaag nog spreken. De Mest-

bank beschikt over heel wat cijfermateriaal en we

zijn alle opmerkingen daarover aan het onderzoe-

ken. Mijn belangrijkste doel is trouwens de Nitraat-

richtlijn na te leven die ons door Europa is opgelegd.

Het mestdecreet is dus geen doel op zich. De resul-

taten tellen.

Mestrechten vervangen de nutriëntenhalte.

Is dat meer dan een nieuwe naam?

De correcte term is nutriënten-emissierechten.

Veehouders mogen voortaan een aantal dieren

houden, die een bepaalde hoeveelheid nutriënten

– fosfor en stikstof – mogen produceren. Het be-

langrijkste verschil met vandaag is dat de rechten

overdraagbaar worden en dat je ze kunt verkopen.

Zo stimuleren we de dynamiek in de sector. Tegelijk

willen we de druk op het leefmilieu verkleinen. Bij

iedere transactie zal een deel van de rechten wor-

den afgeroomd. Over de manier waarop die rechten

berekend zullen worden, kan ik nog niets zeggen. Ik

wacht de input uit de sector af. Als ik nu al voorstel-

len lanceer, hol ik mijn overlegfase uit.

Een belangrijk principe is de omkeerbaarheid

van kwetsbare gebieden. Daar blijft niks van

over wanneer Europa ons land in het kader

van de Nitraatrichtlijn veroordeelt?

De eventuele veroordeling is er nog niet en ik wil

erop wijzen dat onze dagvaarding geldt voor de

toestand van 1999. Maar mocht er een veroordeling

komen, dan zal ik met de Europese Commissie over-

leggen en ook op dat niveau pleiten voor een aan-

moedigend en sensibiliserend mestbeleid. Je kunt

landbouwers toch niet motiveren om het goed te

doen als hun inspanningen niet beloond worden?

Juist, en daarom streeft u naar een meer

stimulerende Mestbank. Tegelijk zegt u dat

de cowboys eruit moeten. Hoe rijmt u dat?

Dat is geen contradictie. Ik pleit tegelijk voor een

strenge handhaving en voor een klantvrien-

delijke Mestbank. De Mestbank moet

land- en tuinbouwers beter bijstaan

en hen in een positieve sfeer advies

kunnen geven. Ik reken ook op de

verantwoordelijkheid van de men-

sen uit de sector. Land- en tuinbou-

wers moeten bijvoor-

beeld per zone uit de Vlaamse Hydrologische Atlas

zelf knelpunten kunnen aanpakken. Zo zoeken we

nog naar een manier om die groepsdynamiek be-

ter te omkaderen. Dat wil echter niet zeggen dat

er geen strenge handhaving komt. Ik wil resulta-

ten boeken en dus moeten de cowboys er onher-

roepelijk uit. D

Lees het uitgebreide interview

op www.landgenoten.be

De Biechtstoel

‘Het belangrijkste verschil is dat mestrechten overdraagbaar en verkoopbaar worden.’

‘Je kunt landbouwers

toch niet motiveren

als hun inspanningen

niet beloond worden?’

7

Juist, en daarom streeft u naar een meer Juist, en daarom streeft u naar een meer

stimulerende Mestbank. Tegelijk zegt u dat stimulerende Mestbank. Tegelijk zegt u dat

de cowboys eruit moeten. Hoe rijmt u dat?de cowboys eruit moeten. Hoe rijmt u dat?

Dat is geen contradictie. Ik pleit tegelijk voor een Dat is geen contradictie. Ik pleit tegelijk voor een

strenge handhaving en voor een klantvrien-strenge handhaving en voor een klantvrien-

delijke Mestbank. De Mestbank moet delijke Mestbank. De Mestbank moet

land- en tuinbouwers beter bijstaan land- en tuinbouwers beter bijstaan

en hen in een positieve sfeer advies en hen in een positieve sfeer advies

kunnen geven. Ik reken ook op de kunnen geven. Ik reken ook op de

verantwoordelijkheid van de men-verantwoordelijkheid van de men-

sen uit de sector. Land- en tuinbou-sen uit de sector. Land- en tuinbou-

Prettig platteland

e Haspengouwse bloesemroutes en -fees-

ten zijn de voorbije jaren tot een volwaar-

dige toeristische attractie uitgegroeid:

ook dit jaar trokken in april duizenden toeristen

naar de landbouwre-

gio. Het hoogtepunt

was volgens Hilde

Hendricx van Toeris-

me Sint-Truiden het

zonnige paasweek-

end van vorig jaar. Toen telden haar medewerkers

maar liefst 13.000 fi etstoeristen. Ondanks het

minder goede weer was de opkomst dit jaar even

groot en het is duidelijk dat deze regio de Bloesem-

feesten hoog in het vaandel draagt. Twee jaar ge-

leden liet de stad Sint-Truiden de Bloesemfeesten

zelfs als merknaam beschermen.

Bloesems verkopen. Volgens Hilde Hendricx

danken de Bloesemfeesten hun succes deels aan

de natuurlijke schoonheid van de bloe-

sems. Maar ze wijst ook naar de geïn-

tegreerde aanpak van haar dienst.

‘Ons concept is opgebouwd rond één

unieke troef: de bloesempracht. Dat is

onze unique selling proposition, de leidraad waar-

mee we toeristen naar onze regio lokken. Door

bijvoorbeeld enkel een bietenroute op te zetten,

spreek je volgens mij geen toeristen aan: wie wil

nu alles weten over de biet? Maar met een globale

visie maak je daar wel mensen voor warm. Zo zie

ik al meer in een landbouwleerpad, dat je met di-

verse authentieke landbouwbedrijven laat ken-

nismaken.’

De voorbije tien jaar zijn ook de toeristische arran-

gementen in de Haspengouwstreek sterk geëvo-

lueerd. Net als vroeger komen nog altijd heel wat

bussen naar de streek voor een rondrit en een be-

drijfsbezoek. Maar de individuele arrangementen

hebben duidelijk aan belang gewonnen. Hilde Hen-

dricx: ‘De moderne Vlaming is een individualist:

vandaag trekken we er alsmaar meer met het ge-

zin op uit. Daarom hebben we een nieuw circuit uit-

gewerkt voor gezinnen: van bedrijfsbezoeken voor

kleinere groepen, tot fi ets- en wandelroutes.’

Oldtimers en bloesemkokkerellen. Wie bla-

dert door een toeristische brochure van de Has-

pengouwstreek, merkt meteen hoe gedifferenti-

eerd het aanbod wel is: van een bloesemontbijt,

over bloesemkokkerellen, tot een cartoonten-

toonstelling, wandelingen, fi etstochten,

een oldtimerfestival, enzovoort. ‘Je moet

voor elk wat wils in de aanbieding hebben,’

zegt Hilde Hendricx. ‘Sommige mensen

willen gewoon wandelen langs een gra-

tis bloesemroute. Maar wie wat meer wil betalen,

kan ook iets meer krijgen: je kunt bijvoorbeeld ook

een brouwerij bezoeken of een lunch met streek-

producten meepikken. Zo varieert de kostprijs

van onze activiteiten van nul tot veertig euro per

dag.’

Tijdens de maand april organiseren de toeristi-

sche diensten dagelijks rondleidingen op fruitbe-

drijven. Die kunnen op de stadsdiensten rekenen

voor zowel de promotie als voor de boekingen. ‘De

fruittelers mogen ook kiezen of ze zelf gidsen of

niet,’ zegt Hilde Hendricx. ‘Maar meestal voert

een van onze gidsen het woord: de meeste fruit-

telers hebben werk genoeg. De telers doen vooral

aan toerisme omdat ze een positief beeld van de

sector willen uitdragen: het toerisme blijft maar

In Haspengouw boert het plattelandstoerisme beter dan ooit.

Hoe komt dat en wat kunnen andere regio’s ervan opsteken? We

vroegen het aan Hilde Hendricx van Toerisme Sint-Truiden en aan

Philippe en Diane Moiës-Boussu, die al vijftien jaar landbouw

combineren met hoevetoerisme.

‘De naam Bloesemfeesten is zelfs als merknaam beschermd.’

Prettig platteland

‘Eén thema als leidraad’

‘Wie wil nu alles weten over de biet?’

D

PLATTELANDSTOERISTEN: hoe verleid je ze?

Landgenoten�Zomer�2005 8

Hilde Hendricx van Toerisme Sint-Truiden

9

een klein deel van hun omzet.

Voorlopig werken we samen

met een viertal bedrijven, waar

we wel minstens één keer per

dag langskomen.’

Op naar de fruitzomer? Door

de grote belangstelling voor de Bloesemfeesten

besteden de stadsdiensten alsmaar meer aan-

dacht aan het vermijden van overlast. Hilde Hen-

ricx: ‘In het concept dat we hebben beschermd,

staat letterlijk dat de feesten geen overdruk mo-

gen creëren. Ik ben er dan ook geen voorstander

van om de feesten uit te breiden tot een hele fruit-

zomer. Natuurlijk is onze streek ook na de bloe-

semperiode nog mooi. Maar ik vind dat je de motor

achter je toerisme – de fruitbedrijven – niet mag

overbelasten: tijdens de plukperiode hebben te-

lers andere zorgen aan hun hoofd.’

Toerisme Sint-Truiden gaat prat op een goede sa-

menwerking met de telers. ‘We hebben een sche-

pen die afkomstig is uit

de fruitsector,’ zegt Hilde

Hendricx. ‘En we hebben

altijd al goede afspraken

gemaakt met de sector.

Vaak gaat dat over kleine

zaken die veel impact heb-

ben zoals niet spuiten als

er toeristen zijn. Of uitleggen wat je precies doet,

bijvoorbeeld over het spuiten: je kunt aan de toe-

risten zeggen dat je daardoor de nuttige insecten

beschermt en de schadelijke terugdringt. Veel

van onze afspraken worden met de veilingen af-

gesproken en zo aan de telers doorgegeven. Maar

wij organiseren ook jaarlijks een vijftal vergade-

ringen met al onze partners.’

Samen sterk. Hoewel Toerisme Sint-Truiden nog

altijd de hoofdorganisator van de Bloesemfees-

ten is, werkt de dienst met verschillende instan-

ties samen. Intussen werken acht gemeentes uit

de regio mee aan de feesten, en dit jaar heeft de

provincie Limburg voor het eerst de communica-

tie verzorgd. De provincie kreeg daarvoor steun

van het Europees Fonds voor Regionale Ontwik-

keling, dat voor elke euro die de stad en de provin-

cie investeren, een euro bijlegt. Sinds kort heeft

de provincie bovendien regiomanagers in dienst,

die onder meer werk maken van gps-fi etsroutes

en van een tv-serie in de fruitstreek. D

Meer weten?

www.bloesemfeesten-haspengouw.be

of tel. 011 70 18 18

‘Je mag de motor achter het toerisme niet overbelasten.’

‘Er wordt onder meer gewerkt aan gps-fi etsroutes.’

PLATTELANDSTOERISTEN: hoe verleid je ze?

10 Landgenoten�Zomer�2005

ok Philippe en Diane Moiës-Boussu, die

in Opheers bij Sint-Truiden al vijftien jaar

landbouw met hoevetoerisme combine-

ren, voelen dat het Haspengouwse plattelands-

toerisme sterk in de lift zit: ‘Onze weekends zijn

alweer tot na de zomer volgeboekt,’ zegt Diane als

we haar begin mei ontmoeten. ‘Of we geen extra

slaapruimte moeten inrichten? Voor ons is vijftien

gasten ruim voldoende: landbouw blijft onze be-

langrijkste activiteit. En met vijftien mensen kun

je tenminste nog een band opbouwen en voor ie-

dereen koken.’

Authenticiteit en arrangementen. Terwijl Di-

ane de handen vol heeft met de toeristen, houdt

Philippe de boerde-

rij draaiende. Met

veertig hectare ak-

kerland, tweehon-

derd mestvarkens en

zestig stuks mestvee

heeft hij nauwelijks tijd om te genieten van de va-

kantiesfeer op zijn vierkantshoeve. Toch maakt hij

altijd tijd vrij om de bezoekers met zijn bedrijf te

laten kennismaken. ‘Onze gasten komen juist om

de sector te leren kennen,’ zegt Diane. ‘Natuur-

lijk willen ze ook van de binnenkoer en de mooie

streek genieten. Maar de meeste van onze gasten

willen hun kinderen laten kennismaken met het

authentieke boerderijleven, dat ze meestal zelf

nog kennen uit hun kindertijd.’

Zoals de meeste collega’s uit de regio zoeken

Philippe en Diane vooral naar manieren om ook

op weekdagen voldoende gasten te trekken.

‘Samen met de toeristische diensten bieden we

een aantal weekarrangementen aan,’ zegt Diane.

‘Zo staan we in de brochures onder meer bij het

cultuurarrangement Wonderlijke Woensdagen en

bij een fi etsarrangement, waarbij we de bagage

naar de volgende slaapplaats voeren. Of dat veel

opbrengt, weet ik eigenlijk niet: de meeste arran-

gementen zijn iets duurder dan een gewoon ver-

blijf, terwijl de gasten ook op eigen houtje heel wat

kunnen doen. Ik ben sinds kort aan het bijhouden

hoe alle klanten ons hebben gevonden.’

Gat in de markt. Volgens Diane blijven de bro-

chure van de vzw Plattelandstoerisme en van

Vlaanderen Vakantieland de belangrijkste kana-

len om toeristen te bereiken. Daarnaast merkt ze

dat alsmaar meer gasten de Michaelhoeve ont-

dekken via de web-

site die ze twee jaar

geleden heeft laten

bouwen. Of Diane nog

meer tips heeft voor

wie aan hoevetoerisme

wil doen? ‘Het belang-

rijkste is dat je het graag doet: dan keren je gasten

vanzelf terug. Het grote gat in de markt ken ik niet.

Maar we krijgen alsmaar vaker vragen van grote

groepen die samen op weekend willen. En wat ze-

ker ook zou aanslaan, is een bedrijf dat een kinder-

oppas of –animatie kan aanbieden.’ D

300 toeristenhoeves

Volgens de vzw Plattelandstoerisme

telt Vlaanderen ongeveer driehonderd

uitbatingen van plattelandstoerisme.

Bovendien komen er sinds 1995 jaarlijks

gemiddeld dertig nieuwe uitbatingen

bij. De gemiddelde bezettingsgraad

is over het hele jaar bekeken voor

kamers 33 procent en voor woningen of

appartementen 38 procent. Tijdens de

zomermaanden stijgt de gemiddelde

bezettingsgraad tot 71 procent

voor woningen of appartementen

en tot 62 procent voor kamers.

Meer info via de vzw Plattelandstoerisme:

www.hoevetoerisme.be of tel. 016 2860 35

‘Toeristische arrangementen om de weekdagen vol te krijgen.’

Prettig platteland

‘Er is almaar meer vraag naar slaapruimte voor echt grote groepen.’

Diane Moïes-Boussu van de Michaëlhoeve:

‘Toeristen willen vooral kennismaken met het boerderijleven’

O

11

Hallo Brussel

Hulp nodig? Bel op tijd!

L

De Vlaamse overheid heeft

verschillende initiatieven om

landbouwbedrijven in nood bij

te staan. Maar die initiatieven

zijn niet altijd even goed be-

kend: niet bij de landbouwers,

en vaak ook niet bij de amb-

tenaren. Daarom organiseren

Agricall en het VLIF op 23 juni

een studiedag.

andbouwers in nood doen vaak veel te laat

een beroep op hulp van buiten af. Ze hebben

immers hun fi erheid en lopen niet gauw te

koop met hun problemen. ‘Toch is het helemaal

geen schande om een beroep te doen op onder-

steuning’, zegt Sigert Vandenberghe van Agricall.

‘Integendeel: hoe vroeger je dat doet, hoe groter

de kans dat je het bedrijf nog kunt redden. En dat

is tenslotte toch de bedoeling.’

Dienstverlening. Zowel Agricall als het vlif (het

Vlaams Landbouwinvesteringsfonds) richten zich

tot landbouwbedrijven in moeilijkheden. Het vlif

geeft onder bepaalde voorwaarden subsidies voor

(economische) bedrijfsbegeleiding door een er-

kend centrum. Het betaalt 600 euro voor de door-

lichting van het bedrijf en voor het opstellen van

een streefplan. Per

bedrijfsbezoek van

de experten geeft het

vlif daar nog eens 200

euro bovenop, met

een maximum van zes bezoeken. Voor de eind-

evaluatie is nog eens 200 euro voorzien.

Agricall bekijkt eerder de menselijke kant van de

zaak. Landbouwers en hun gezin die door hun eco-

nomische problemen in de put zitten, kunnen er

psychosociale begeleiding krijgen. In de eerste

plaats biedt Agricall telefonische opvang, maar

waar nodig komt ook een psycholoog langs. De

eerste vier bezoeken zijn gratis. Daarna verwijst

Agricall door naar andere psychologen of andere

specialisten, bijvoorbeeld juridische experts.

Beter doorverwijzen. Dat landbouwers niet al-

tijd van de dienstverlening van Agricall en vlif ge-

bruikmaken, heeft vaak te maken met de idee bij

boeren dat ambtenaren toch niet weten wat er op

het terrein gebeurt en dus geen goede ondersteu-

ning kunnen bieden. ‘Op één punt klopt dat ook’,

zegt Sigert Vandenberghe. ‘We merken dat de

ambtenaren niet altijd het fi jne van onze dienst-

verlening afweten, en dan kunnen ze uiteraard

niet goed naar ons doorverwijzen. Daarom orga-

niseren we nu een studiedag om onze werking uit

te leggen. Want het laatste wat landbouwers in

moeilijkheden kunnen gebruiken, is om van de ene

telefoon naar de andere te worden doorgescha-

keld: ze hebben zo al problemen genoeg.’

Alle personeelsleden van de administratie Land-

en Tuinbouw, ook van de buitendiensten, zijn op

de studiedag uitgenodigd: alles samen zowat 900

man. D

Agricall is telefonisch te bereiken op het

nummer 0498 11 99 99. Van 9 tot 17 uur is er een

psycholoog aanwezig, buiten die uren kan je een

boodschap nalaten op een antwoordapparaat.

Het Vlaams landbouwinvesteringsfonds (vlif) is

gevestigd op het Leuvenseplein 4,

1000 Brussel, tel. 02 553 63 21,

e-mail: johan.deschryver@ewbl.vlaanderen.be

‘Agricall verwijst ook door naar juridische experts.’

12 Landgenoten�Zomer�2005

Vakwerk! Gezondheid voor boer en buur

Emissiearme stal: aangenamer en gezonderWie vandaag een nieuwe varkens- of pluimveestal wil zetten, krijgt

te maken met strengere voorwaarden wat de ammoniakemissie be-

treft. De stal moet immers ammoniakemissiearm zijn en dat kun je

op verschillende manieren bereiken. In zo’n stal is het overigens ook

gezonder werken.

en nieuwe varkens- of pluimveestal, of een

bestaande stal die structureel wordt ver-

nieuwd, moet sinds vorig jaar ammoniak-

emissiearm zijn. De wetgeving kwam er vooral om

milieuredenen, maar emissiearme stallen hebben

nog andere effecten. Zo is het er aangenamer en

gezonder vertoeven, voor jou en je dieren. Ammo-

niakgas is immers irriterend. In hoge concentra-

ties tast het de ogen en de luchtwegen aan en in

extreme gevallen kan het zelfs tot verstikking lei-

den. ‘In de emissiearme stallen valt het betere stal-

klimaat meteen op,’ zegt Katrien Boussery van het

Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek (clo).

‘Pluimvee- en varkenshouders zijn de ammoniak-

geur meestal gewend, maar eens de nieuwe stal in

werking is, merken ze toch een serieus verschil.’

Emissiearme stallen kunnen ook een positief effect

hebben op de geuremissie uit de stal. Maar geur en

ammoniakemissies zijn lang niet hetzelfde: er zou-

den maar liefst 168 componenten verantwoorde-

lijk zijn voor de geur op veebedrijven. Door ammo-

niakemissiearm te werken elimineer je in elk geval

een van de componenten.

De wettelijke lijst. Het departement Mechanisa-

tie, Arbeid, Gebouwen, Dierenwelzijn en Milieube-

veiliging van het clo was betrokken bij het opstel-

len van de lijst met emissiearme stalsystemen die

zijn opgenomen in de wet en die dus verplicht zijn

bij nieuwbouw of structurele vernieuwing. Bij het

opstellen van de lijst werd ook rekening gehouden

met geuremissie, dierenwelzijn, arbeidsomstan-

digheden, economische haalbaarheid enzovoort.

E

In iedere Landgenoten zetten we over één thema nieuwe technieken, onderzoeksresultaten, proefprojecten

en praktijkvoorbeelden in de kijker. Voor dit nummer kozen we het thema ‘gezondheid voor boer en buur’.

Ammoniakemissie-arm groepshuisvestingssysteem voor guste en dragende zeugen: let op de mestkanalen met

schuine wanden en de verdiepte mestkelder eronder.

Aan de hand van een afsluiter kan het mestkanaal

worden geledigd in de verdiepte mestkelder.

13

Emissiearme stal: aangenamer en gezonderPluimvee: snelle droging. Bij ammoniakemis-

siearme stalsystemen voor pluimvee zijn de voor-

naamste principes snelle droging en verwijdering

van de mest. Katrien Boussery: ‘Bij legkippen in

kooi- en volièresystemen gaat dat het makkelijkst:

de mest wordt via een mestbandensysteem ver-

wijderd en vervolgens gedroogd.’ Naast de kooi-

systemen bevat de lijst ook emissiearme syste-

men voor legkippen en sommige andere groepen

pluimvee in grondhuisves-

ting. Bij slachtkuikensouder-

dieren kan gewerkt worden

met verhoogde of zwevende

vloeren waardoor lucht wordt

gestuwd om de mest en het

strooisel te drogen. Overigens

kunnen bij pluimvee in grond-

huisvesting de bestaande huisvestingssystemen

vaak volstaan, als ze voldoen aan een aantal voor-

waarden inzake bezettingsgraad, voedersysteem,

ventilatie enzovoort.

Schuine wanden, minder roosters. Een am-

moniakemissiearm stalsysteem voor varkens is

meestal gebaseerd op een combinatie van princi-

pes. Een van de voornaamste principes is de ver-

kleining van het emitterend oppervlak: de opper-

vlakte waar de mest in aanraking komt met de

lucht, zowel op de vloer als in de mestkelder. In de

klassieke stallen, met een volledige roostervloer

en een ondergelegen mestkelder, wordt een heel

grote oppervlakte mest aan de lucht blootge-

steld. In de regelgeving is nu per dierplaats vast-

gelegd hoe groot dat blootgestelde oppervlak

in de mestkelder mag

zijn. Om daaraan te

kunnen voldoen wordt

gewerkt met een klei-

ner roosteroppervlak,

meer volle vloer en

een mestkanaal met

schuine wanden. Dat

mestkanaal wordt op

geregelde tijdstippen, bijvoorbeeld na elke mest-

ronde, geledigd in een onderliggende verdiepte

mestkelder of via een rioleringssysteem. ‘Door

een of meer schuine wanden te plaatsen, wordt

in het mestkanaal een kleinere mestoppervlakte

aan de lucht blootgesteld, zodat je binnen de be-

perkingen nog voldoende roostervloer in de stal

kunt krijgen.’

Bij varkens wordt vooral de oppervlakte mest die aan de lucht wordt blootgesteld, verkleind.

Ammoniakemissie-

arme vleesvarkensstal

met hellende

vloer en metalen

driekantroosters boven

het mestkanaal. Doordat

metalen roosters

de mest makkelijker

doorlaten, is een groter

roosteroppervlak

toegelaten.

« Ammoniakemissie-arme

biggenstal met volledige

roosters: kunststof

roosters boven het

waterkanaal en metalen

driekantroosters boven

het mestkanaal.

« Doorsnede

ammoniakemissie-arme

vleesvarkensstal met

waterkanaal, bolle vloer,

mestkanaal en verdiepte

mestkelder.

‘In de emissiearme stallen valt het betere stalklimaat meteen op.’ >>>

«

Illustraties:

Agriconstruct

14 Landgenoten�Zomer�2005

Vakwerk! –Gezondheid voor boer en buurVakwerk! –Gezondheid voor boer en buur

Spreiden van mest, en dan vooral drijfmest,

was tot voor kort een aanzienlijke bron

van geurhinder en ammoniakuitstoot.

Ook op dat vlak zijn de reglementen steeds

strenger geworden. Zo wordt er geen mest

meer uitgereden op zon- en feestdagen en is

emissiearm bemesten verplicht. Klassieke

mestinjectie, waarbij de mest ongeveer

15 cm diep in de grond werd geïnjecteerd,

wordt niet vaak meer toegepast, onder

meer omdat het tot beschadiging van de

zode kan leiden. Breedwerpig spreiden

kan enkel nog op akkerland, als de mest

binnen de twee uur wordt ingewerkt. De

laatste tien jaar is ervaring opgedaan met

verschillende emissiearme methodes:

Zodenbemester

- open sleuven van 4 tot 8 cm diep

- tussenrijafstand: 16,5 tot 28 cm

- emissiereductie: 57 tot 94 procent

Zodeninjector

- gesloten sleuven van 5 tot 10 cm diep

- emissiereductie: 57 tot 100 procent

Sleepvoetbemester

- stroken van maximaal 5 cm breed

op de bodem (tussen het gras)

- emissiereductie: 43 tot 80 procent,

afhankelijk van de grashoogte

Sleufkouterbemester

- combinatie van 1 en 3

- sleuf van ongeveer 3 cm diep

- tussenrijafstand: ongeveer 20 cm

- emissiereductie: 60 tot 95 procent

Sleepslangenbemester

- vooral bij opgroeiende

akkerbouwgewassen

- stroken van 5 tot 10 cm op de bodem

- tussenrijafstand: ongeveer 30 cm

- emissiereductie van 26 tot 39 procent

Meer info bij Agromech, CLO - DvL,

Burg. Van Gansberghelaan 115,

9820 Merelbeke, tel. 09 272 28 10,

fax 09 272 28 04, agromech@clo.fgov.be

Mestinjectie

‘Als landbouwers of stallenbouwers andere ideeën hebben, mogen ze ons dat zeker laten weten.’

De onderliggende, verdiepte mestput komt ei-

genlijk niet meer in contact met het stalklimaat.

Wel moet er voor verluchting naar buiten gezorgd

worden, om explosiegevaar te vermijden. ‘Het lijkt

misschien contradictorisch om vanuit de mest-

kelder een uitgang naar buiten te voorzien, maar

met het oog op ammoniakemissie kan dat geen

kwaad. Ammoniak wordt immers gevormd in de

eerste uren na het uitscheiden van de mest, na-

dien neemt de emissie enorm af.’

Welke roosters? In varkensstallen kan ook geva-

rieerd worden met het soort roosters. Op beton-

roosters blijft relatief veel mest liggen. Metalen

roosters laten de mest beter door, zodat het emit-

terend oppervlak in dat

geval wat groter mag

zijn. Een ander princi-

pe dat vaak wordt aan-

gewend, is de sturing

van het mestgedrag.

Door middel van ven-

tilatie en het ontwerp

van de hokken kan ge-

zorgd worden dat de varkens mest gaan maken

boven het mestkanaal. In biggenhokken kun je

nog altijd gebruik maken van kunststofroosters

als ligplaats, met daaronder een waterkanaal, en

metaal- of betonroosters op de mestplaats, met

daaronder het mestkanaal. In kraamstallen wordt

een vergelijkbaar systeem toegepast.

Naast 45 mogelijke stalsystemen voor varkens

en pluimvee zijn ook de luchtwassers – biolo-

gische en chemische – opgenomen in de lijst.

Luchtwassers pakken de ammoniakemissie niet

bij de bron aan: in de stal blijft alles bij het oude,

alleen de uitgaande lucht wordt gezuiverd. Het

stalklimaat verbetert dus ook niet voor de var-

kenshouder en voor de dieren. En om de geur te

verminderen, moet er een extra fi lter worden

geplaatst.

Dure luchtwassers. Daar komt bij dat luchtwas-

sers ook economisch niet interessant zijn. Katrien

Boussery: ‘Ze zijn alleen aan te raden als je ze kunt

combineren met mestverwerking. De investe-

ringskost is ongeveer even groot als bij een am-

moniakemissiearm stalsysteem, maar de onder-

houdskosten lopen serieus op. Een luchtwasser

verbruikt energie, je moet er een onderhoudscon-

tract voor afsluiten, zwavelzuur voor aankopen

enzovoort.’ Vreemd genoeg worden er toch vrij

veel luchtwassers verkocht. Wellicht omdat de

nieuwe stalsystemen van de varkenshouder een

aanpassing vragen. Zo brengt een emissiearme

stal nieuwe taken mee, zoals het afl aten van de

mest. Katrien Boussery: ‘Het is anders werken,

dat valt niet te ontkennen. Maar het is ook aange-

namer. De verkopers van de luchtwassers hante-

ren echter ook nogal overtuigende verkoopstech-

nieken, en dat is nog zacht uitgedrukt. En wellicht

gaan sommige boeren er ook van uit dat het vol-

staat om een luchtwasser te hebben, maar dat je

hem daarom nog niet moet laten draaien. Daar zal

in elk geval controle op komen.’

Qua rendement leveren alle stalsystemen uit de

lijst een aanzienlijke reductie van de ammoniake-

missie op: 40 tot 50 procent bij de stalsystemen,

70 tot zelfs 95 procent bij de luchtwassers. Tot slot

benadrukt Katrien Boussery dat de lijst met stal-

systemen een dynamische lijst is. ‘Als landbou-

wers of stallenbouwers andere ideeën hebben,

mogen ze ons dat zeker laten weten. De lijst kan

altijd uitgebreid en aangepast worden.’ D

Meer info over emissiearme stalsystemen:

Agriconstruct, clo - DvL, Burg. Van

Gansberghelaan 115, 9820 Merelbeke,

tel. 09 272 27 51, fax 09 272 28 04,

agriconstruct@clo.fgov.be

De lijst met stalsystemen, foto’s en tekeningen,

vind je op www.clo.fgov.be/agriconstruct

>>>

In varkensstallen wordt gevarieerd

met het soort roosters en wordt het

mestgedrag gestuurd.

15

Vooraleer een constructeur een landbouw-

machine of een trekker op de markt mag

brengen, moet die ook op het vlak van ge-

luid en trillingen aan allerlei – veelal Europese

– wettelijke bepalingen voldoen. Zowel voor ge-

luid als voor trillingen worden maximumwaarden

vastgelegd. ‘Het maximale geluid op oorhoogte

voor de gebruiker werd recent nog met 6 decibel

verminderd tot 86 decibel of db(a), voor trekkers

zonder cabine,’ zegt Antoon Vermeulen van cnh

Belgium. ‘Op die manier kunnen die trekkers, die je

in Zuid-Europa nog vaak ziet, geen Europese type-

goedkeuring meer krijgen.’

Constructeurs moeten ook in de handleiding pu-

bliceren hoeveel geluid en trillingen een machine

produceert. Daarbij duikt echter een probleem op:

nergens is vastgelegd in welke omstandigheden

de constructeurs de trillingen moeten meten. En

hoeveel een trekker trilt en schokt, hangt natuur-

lijk af van het terrein, van het feit of er een machi-

ne aan hangt of niet, enzovoort.

Aanpak aan de geluidsbron. Constructeurs

doen heel wat inspanningen om een trekker of

landbouwmachine geluidsarm te maken, ook al

omdat het nu eenmaal het comfort en dus de

Je staat er misschien niet vaak bij stil, maar als landbouwer of tuin-

der word je blootgesteld aan lawaai en trillingen die je gezondheid

kunnen schaden. De wetgeving waaraan de constructeurs moeten

voldoen, wordt dan ook alsmaar strenger.

Constructeurs sleutelen aan comfort

>>>

16 Landgenoten�Zomer�2005

Oei, mijn rugOok trillingen, in de tractor of bij het gebruik van

andere machines, kunnen je gezondheid schade

toebrengen en zelfs tot arbeidsongeschiktheid

leiden. Opnieuw is vooral de tractor een bron

van trillingen en schokken, die onder meer voor

ernstige rugproblemen zoals lumbago kunnen

zorgen.

TipsQ Stel de tractorzetel goed af en vervang de ve-

ring als die versleten is.

Q Vermijd schokken door je snelheid aan te pas-

sen aan het terrein en ontwijk zoveel moge-

lijk oneffenheden.

Q Laat je goed informeren bij de aankoop van

een nieuwe trekker.

Q Hou de bandendruk en de slijtage van de ban-

den in de gaten.

Q Onderhoud wegen en paden die je vaak ge-

bruikt.

Meer info vind je in de brochure Blootstelling

aan fysische agentia in de Belgische land- en

tuinbouw: risico’s en preventiemaatregelen.

Je kunt ze bestellen bij Preventagri, waar je

overigens ook terechtkunt voor informatie

over veiligheid en gezondheid in de sector.

Preventagri Vorming, Monrosestraat 17, 1030

Brussel, tel. 02 216 34 71, www.preventagri.be

Oei, mijn rugOei, mijn rug

Vakwerk! Gezondheid voor boer en buur

Schonere motoren vanaf 2006?

Constructeurs van motoren moeten

ook de uitstoot van schadelijke stoffen

door dieselmotoren beperken. Vooral

de normen voor stikstofoxiden (nox)

en fi jn stof (pm) bezorgen hen heel

wat kopbrekens. ‘Daarnaast is er

een confl ict tussen de verschillende

eisen,’ zegt Antoon Vermeulen

(cnh). ‘De maatregelen om de

uitstoot van nox te verminderen

gaan gepaard met een hoger

verbruik. Daardoor is er meer koeling

nodig, en dus extra ventilatoren

die voor meer lawaai zorgen.’

Vanaf 1 januari 2006 gelden strengere

emissienormen voor nieuwe motoren

boven 130 kilowatt (zo’n 177 pk),

een categorie waarin de meeste

zelfrijdende landbouwmachines

thuishoren. Johan Vansteelant

(avr): ‘Het probleem is dat de

constructeurs hun motoren nog niet

klaar hebben. Wij weten dus nog niet

hoeveel ruimte we in onze machines

moeten voorzien voor de motor en

de bijkomende koeling.’ De categorie

waarin de trekkers vallen, tussen 75

kilowatt (102 pk) en 130 kilowatt,

moet vanaf 2007 aan strengere

normen voldoen. Vanaf 2011 volgt

opnieuw een verstrenging. Vermeulen:

‘Vanaf dan zal nabehandeling van de

uitlaatgassen nodig zijn. Dat kan aan

de hand van ureum, dat je dan zou

moeten bijtanken, of met roetfi lters.

Dat doet de kost van de machines

echter wel oplopen.’ Nog vanaf 2011

moet er zwavelvrije brandstof worden

getankt. ‘Het is dan afgelopen met

het gebruik van rode diesel in de

landbouw. Hoe België dat fi scaal gaat

aanpakken, is nog niet bekend.’

kwaliteit van een machine verhoogt. Alles begint

natuurlijk met een geluidsarme motor. De struc-

tuur van het motorblok, het type tandwielen in

de distributie, de vorm van de uitlaat, het inspuit-

systeem, het speelt allemaal een rol. Maar ook bij-

voorbeeld de hydraulische leidingen van een trek-

ker, de transmissie of de banden kunnen een bron

van geluid zijn. ‘Naast de aanpak aan de bron wer-

ken we natuurlijk ook aan de cabine,’ zegt Vermeu-

len. ‘Onder meer de verbinding tussen de cabine

en het frame is van belang: wij gebruiken daarvoor

rubberen dempers. De cabine moet ook goed af-

gesloten zijn, voor het geluid, maar ook voor stof

en gevaarlijke producten. Daarnaast zijn ook de

vorm van de cabine van belang, het gebruikte glas,

de bevestiging van het glas, de bekleding van de

cabine enzovoort.’ Zelfs voor de ventilatie wordt

gezocht naar geluidsarme systemen.

Schokken dempen.

Constructeurs ne-

men ook specifi eke

maatregelen om tril-

lingen te voorkomen.

Zoals je weet, heb-

ben de meeste nieu-

we trekkers vooras-vering en sommigen ook al

achteras-vering. Bij trekkers zijn hoogfrequente

trillingen niet zo’n probleem, maar wel de schok-

ken. Vermeulen: ‘Daarbij speelt de ophanging van

de cabine een rol: rubberen bevestigingspunten

worden vaak gecombineerd met vering of dem-

ping. De recentste evolutie is de actieve dem-

ping met hydraulica of pneumatica.’ Gelijkaardi-

ge technologie wordt gebruikt voor de zetels, die

overigens apart moeten worden getest en goed-

gekeurd, voor wat trillingen en demping betreft.

‘Ook de verbinding tussen de trekker en het ge-

trokken voertuig is van belang: er moet zo weinig

mogelijk speling op zitten om schokken te vermij-

den. Wij bekijken nu de mogelijkheden van een

80 mm kogelkop-koppeling.’ Ook het rijgedrag van

de bestuurder is een cruciale factor. Als je met je

nieuwe, comfortabele trekker sneller gaat rijden,

tot hij evenveel schokt als je oude model, blijft er

van dat extra comfort niet veel meer over. D

Zowel voor geluid als voor trillingen krijgen constructeurs maximumwaarden opgelegd.

17

Slimme aardappelrooiers

AVR in Roeselare, dat gespecialiseerd

is in machines voor de aardappelteelt,

introduceerde onlangs een CAN-

bus-systeem in zijn zelfrijdende

aardappelrooiers. ‘Het is een soort

computer die we op verschillende

manieren kunnen programmeren en die

gekoppeld is aan een aantal sensoren,’

zegt directeur Johan Vansteelant. Een

van de mogelijkheden is de drivecontrol:

het systeem streeft dan voortdurend

naar het laagste toerental bij een

bepaalde snelheid op de weg. Daardoor

vermindert het verbruik en blijft de druk

in de tractiesystemen zo laag mogelijk,

waardoor die langer meegaan. Ook de

uitstoot en de geluidshinder verminderen.

Daarnaast is ook tractiecontrole

mogelijk. De snelheid van elk wiel

wordt apart opgevolgd. Als één wiel

begint te slippen, gaat er automatisch

meer tractievermogen naar de andere

wielen. Daardoor kan ook bij slechtere

weersomstandigheden gerooid worden.

De mogelijkheden van het systeem

zijn quasi oneindig. ‘Zo kunnen we het

systeem zodanig programmeren dat bij

een abnormale temperatuursstijging

van het koelwater, de snelheid van de

motor automatisch vermindert. Ook

kunnen we het systeem aansluiten op

de gsm, zodat we bij een storing vanuit

ons kantoor kunnen nagaan wat het

probleem is. Ons voornaamste doel is

meer comfort voor de chauffeur, die

bijvoorbeeld ook kan beschikken over

een dieptecontrolesysteem waarbij

de rooibek tijdens het rooien vanuit

de cabine kan worden bijgesteld.’

Tips tegen lawaaiQ Bescherm je oren met goede oor-

kappen of oordoppen. Die zorgen

ervoor dat je minder last hebt

van het lawaai, terwijl je even-

tuele haperingen van je materi-

aal of waarschuwingen van an-

deren wel nog kunt horen.

Q Bewaar de gehoorbescherming

in de tractor of in de buurt van de

machines.

Q Hou de ramen van de tractorca-

bine gesloten.

Q De radio in de cabine kan de

druppel zijn die de emmer doet

overlopen.

Test: hoor jij nog goed?De eerste signalen van gehoor

verlies:

Q heb je het gevoel dat je oren

verstopt zitten?

Q heb je moeite om verschil-

lende muzieknoten te onder-

scheiden?

Q hoor je nog de hoge / scherpe

frequenties?

Ai, mijn orenLange tijd werken in een erg la-

waaierige omgeving kan leiden tot

gehoorverlies en zelfs doofheid,

maar ook tot hartritmestoornis-

sen, verhoogde bloeddruk, ver-

moeidheid en problemen met de

spijsvertering. Ook de kans op on-

gevallen stijgt. In onze sector is

vooral het lawaai van landbouw-

voertuigen de oorzaak van gehoor-

vermindering.

Algemeen wordt aanvaard dat ie-

mand 8 uur per dag kan werken bij

een geluidsniveau van 80 decibel

of db (a) zonder onomkeerbaar let-

sel op te lopen. Bij 83 dB (A) is het

geluidsniveau echter al dubbel zo

hoog, en verdubbelt dus ook de

kans op gezondheidsproblemen.

Als je weet dat een tractor een ge-

luidsniveau produceert van 95 db

(a) en een kettingzaag 110 db (a),

kun je je dus maar beter bescher-

men, want al na enkele seconden

wordt je gezondheid geschaad.

Advertentie

Wij zullen altijd de eersten zijn om de landbouwsector te steunen.

Als u nog geen cliënt bent bij het Landbouwkrediet,

moet u zeker eens langskomen in één

van onze agentschappen. U zult meteen

merken waarom zoveel land- en tuinbouwers

al voor ons hebben gekozen. Wij dragen de sector

immers een warm hart toe.

Voor het adres van het

Landbouwkrediet-agentschap in uw buurt:

www.landbouwkrediet.be of 0800 404 84.

19

Column

Negen op de tien tevreden over

verbredingsactiviteiten

In opdracht van de provincie West-

Vlaanderen heeft de afdeling Land-

bouweconomie van de Universiteit

Gent de impact van verbrede land-

bouwactiviteiten in beeld gebracht.

Daaruit blijkt dat 18,2 procent van

alle West-Vlaamse land- en tuinbou-

wers verbrede activiteiten uitvoe-

ren en dat negen op de tien daar te-

vreden over is. Bovendien blijkt dat

de verbrede activiteiten gemiddeld

zorgen voor 14,27 procent van het in-

komen. (…)

Sint-Truiden plaatst kanonnen te-

gen hagel

De stad Sint-Truiden heeft in de fruit-

plantages van Velm bij Sint-Truiden

kanonnen geplaatst die hagelschade

kunnen voorkomen. Door de knallen

van de kanonnen worden hagelste-

nen omgezet in regendruppels die

geen schade aanrichten. De kanon-

nen worden enkel ingeschakeld na

waarschuwingen van het Koninklijk

Meteorologisch Instituut en staan

op minstens 500 meter van de hui-

zen. (…)

Vlaamse streekproducten bezig

aan inhaalbeweging

De Belgische gastronomische cultuur

moet zeker niet onderdoen voor die

van onze buurlanden. Toch blijkt ons

gastronomisch erfgoed niet goed be-

schermd: terwijl Frankrijk zowat 140

beschermde benamingen heeft, zijn

er in België nog maar zeven streek-

producten door Europa beschermd.

Ons land maakt echter werk van een

sterke inhaalbeweging, zo staat te le-

zen in de krant De Tijd. (…)

Zou je graag de landbouwactualiteit

elke dag op de voet volgen? Helemaal

gratis? Surf dan naar www.vilt.be en

abonneer je op het nieuwsoverzicht.

Dan ontvang je elke ochtend verse

nieuwstitels in je mailbox.

Américain préparé

Waarde landgenoten,

Een Europese koe verdient elke dag twee euro aan subsi-

dies. Dat is meer dan het gemiddeld inkomen waarmee de

helft van de wereldbevolking moet rondkomen. Die versle-

ten stelling werd onlangs weer opgedist in de pers.

Vreemd hoe krampachtig de landbouwsector iedere keer

reageert. Met wiskundeformules en rekenmachines zoe-

ken agrariërs telkens cijfers achter de komma die aanto-

nen dat onze koebeesten geen grotere slokop zijn dan de

arme medemens in het Zuiden. Eenvoudiger zou zijn om

te erkennen dat de economische verhoudingen op onze

aardkloot scheef zitten. De kans is immers groot dat het

schoothondje van de landbouwcriticasters elke dag voor

meer dan twee euro hondenbrokken vreet.

Wie dieper graaft, ondervindt de complexiteit van de

materie. Is Brazilië een ontwikkelingsland? Neen, hoor

ik de kippenboeren zeggen. De massaal ingevoerde ge-

zouten kipfi lets uit het land van de carnaval liggen nog

zwaar op de maag. Idem voor de bietentelers. De Brazi-

lianen hakken de westerse landbouwsubsidies in moot-

jes binnen de Wereldhandelsorganisatie. Of het nu om

suiker, katoen of soja gaat. En ja, Brazilië wil ook wereld-

marktleider in biodiesel worden. De grootspraak op het

mondiale toneel verstomt in eigen land: 12.000 landloze

boeren legden onlangs de hoofdstad Brasilia plat. Kun-

nen die boeren niet aan de slag op een van de grote ex-

porterende agro-bedrijven? U liever dan ik. De boerderij

Lima Araujo Agropecuaria kreeg van de rechtbank nog

maar pas de zwaarste boete in de geschiedenis van het

land opgelegd voor slavernij. Is Brazilië dan een ontwik-

kelingsland of niet?

Een lach en een traan liggen dicht bij elkaar: straks is het

weer Ronde van Frankrijk en dus wordt het

opnieuw spannend. Herinnert u zich de krachtpatse-

rij van Tom Boonen op weg naar Meerbeek en Roubaix?

Onverantwoord. Veel te gevaarlijk! Er moest in volle in-

spanning maar eens een hondje tussen de spaken van

ons nieuw idool sukkelen. Veel huisdieren doorstaan een

panische angst omdat hun baasje hen meeneemt om

langs de kant van de weg te gaan kijken naar wielerwed-

strijden. Met de idee dat ook viervoeters wild enthousi-

ast worden van een voorbijfl itsend peloton.

Onzin natuurlijk, en dat vindt ook de Belgische Landelijke

Inspectiedienst voor het Dierenwelzijn (blid). Deze nobe-

le wereldverbeteraars vroegen aan de organisatoren van

de Ronde van Vlaanderen om vóór het peloton met een

wagen te mogen uitrijden. Met een luidspreker in de hand

zouden ze de uitzinnige mensenzee langs de kant van de

weg op diervriendelijke gedachten brengen. Vindt ook u

het onbegrijpelijk dat de organisatoren de poeslieve Ram-

bo’s van blid wandelen stuurden? Gelukkig niet. Het die-

renwelzijn is een ernstige zaak en verdient beter dan op

deze manier aan bod te komen in mijn kolommen.

A. de Koning

Onafhankelijk landbouwdeskundige

Nieuws

20 Landgenoten�zomer�2005

Kristof: Wij bezorgen de Mestbank allerlei

gegevens over het aantal dieren, over grond en over

transporten. Maar we horen van u alleen welke

heffing we moeten betalen. Met die gegevens

kunt u ons toch veel meer feedback geven?

Dirk Struyf: De boeren waarschuwen dat ze drei-

gen te overbemesten, bijvoorbeeld? Dat kunnen

we helaas niet vooraf: we kunnen de balans pas

opmaken na afloop van het productiejaar. Voor

beperkte doelgroepen kunnen we wel prognoses

opmaken. Vorig jaar hebben we dat gedaan voor

de rundveehouders die hun veebe-

zetting aangeven via Sanitel. Ze kre-

gen van ons overzichtjes van het ge-

registreerd vervoer en prognoses van

de productie. Dit jaar komt in het ka-

der van een sensibiliseringsactie rond

map-meetpunten een andere groep aan de beurt.

Daar kruipt heel veel werk in. We kunnen dat on-

mogelijk voor alle 37.000 boeren doen, hoe graag

we dat ook zouden willen. Wel bezorgen we alle

boeren enkele maanden na hun perceelsaangifte

een overzicht per perceel van de toegelaten be-

mesting in het voorbije en het komende bemes-

tingsseizoen.

Ons bedrijf produceert tussen 7,5 en 10 ton fosfaat

en is dus verwerkingsplichtig. In 2002 hebben we

voor het eerst mest verwerkt. Maar

drie jaar later weten we nog altijd

niet of we dat goed hebben gedaan.

Deze zomer krijgt u daarover zeker

informatie. Het probleem is dat de

verwerkingsplicht enorm ingewik-

keld in elkaar zit. Dat is

voer voor specialisten: je

kunt de dossiers niet zo-

maar in de computer stop-

pen. Bovendien werd de

regelgeving verschillende keren bijgestuurd zo-

dat we de berekeningen moesten overdoen.

De Mestbank vindt het moeilijk om achteraf

te berekenen hoeveel mest ik in 2002 had

moeten verwerken. Maar als boer moest

ik die berekening vooraf maken…

Dat is een probleem, dat geef ik grif toe. Iedereen

weet dat de regelgeving rond mestverwerking

veel te complex is. Ook de beleidsmakers besef-

fen dat. Waarschijnlijk zullen ze eraan sleutelen

bij de opmaak van map 3. Dan zullen wij de boeren

‘Zijn jullie niet te veel met controle bezig?’‘Eigenlijk had ik maïs moeten zaaien,’ zucht Kristof

De Fauw. Maar die zomerse middag in mei zit de

landbouwer uit Tielt niet op zijn tractor, maar in

een Brussels kantoorgebouw. Gedreven en on-

verzettelijk ondervraagt hij er twee uur lang Dirk

Struyf, het afdelingshoofd van de Mestbank.

‘De regelgeving rond mest-verwerking is veel te complex.’

‘Boeren die de stiel verpesten, moeten eruit.’

21

ook sneller kunnen in-

formeren.

Een deel van mijn

mestoverschot

kan ik kwijt bij een

akkerbouwer in Leuven.

Die heb ik zelf moeten

zoeken. Is dat geen

taak voor de Mestbank?

Jazeker. Onze provinci-

ale afdelingen zijn daar

ook mee bezig: ze be-

middelen tussen mestproducenten en afnemers.

We zouden nog verder kunnen gaan en actief ak-

kerbouwers werven en stimuleren om mest af te

nemen. Maar daar hebben we helaas het perso-

neel niet voor, en de interesse bij de boeren is niet

zo groot. U weet dat de meeste boeren liever al-

les door de mestvoerders laten regelen. Maar als

een boer zelf een afnemer zoekt, kan hij zeker bij

ons terecht.

U merkt waar ik met mijn vragen heen

wil. De Mestbank kan volgens mij veel meer

feedback en ondersteuning leveren. Bent

u niet te veel met controle bezig?

Bij de Mestbank werken 180 mensen, daarvan

zijn er 30 voltijds bezig met inspectie en contro-

le. En dat voor heel Vlaanderen. Elke boer beseft

dat controle nodig is. De cowboys die mest lozen

of de uitrijregeling aan hun laars lappen, moeten

eruit. Ze verpesten de stiel voor de boeren die het

wél goed doen. Stel je voor dat we de grensover-

schrijdende mesttransporten niet meer controle-

ren en dat Frankrijk de grenzen sluit, omdat er te

veel illegale mest binnenkomt. Dan raken we een

belangrijke afzetmarkt kwijt, en wordt het mest-

probleem weer wat groter.

Maar zijn advies en ondersteuning

niet in strijd met controle?

Ze vullen elkaar aan. Stel je even voor dat de over-

heid de inspectie zou

toevertrouwen aan een

aparte dienst, met con-

troleurs die de sector

niet kennen. Die zouden

alleen maar kunnen be-

boeten en bestraffen.

Behalve bij de ‘cowboys’ treden onze inspecteurs

zelden meteen repressief op. Bij elke vaststelling

bekijken we welke stappen we ondernemen: we

vragen de boer om verduidelijking, lichten de re-

gelgeving toe, bespreken zijn bemestingspraktij-

ken, geven hem advies om het voortaan anders

aan te pakken, enzovoort.

Moeten advies en sensibilisering

niet meer aandacht krijgen?

Daar zijn we mee bezig. We zijn binnen de Mest-

bank een project gestart om onze dienstverlening

aan de boeren te optima-

liseren. Anderzijds geloof

ik dat we nu al veel meer

doen dan de meeste boe-

ren beseffen. Veel gebeurt

indirect, via overleg met

de landbouworganisaties.

Als er straks een nieuw map

komt, gaan we weer overal

in Vlaanderen spreken op voorlichtingsvergade-

ringen. En dit jaar proberen we bijvoorbeeld de

veehouders te sensibiliseren voor het belang van

de map-meetpunten. Dat doen we met publica-

ties, voorlichtingsvergaderingen en individuele

bedrijfsbezoeken. Wij zijn zelf ook vragende par-

tij om onze adviesrol als Mestbank nog sterker uit

te bouwen. En als ik de visie van map 3 bekijk, merk

ik dat het beleid dat standpunt deelt.

Daar ben ik blij om. Bedankt voor dit gesprek. D

Heb je zelf ook netelige vragen voor een bedrijf of

instelling in de productieketen? Misschien voor

vlam, de Bond Beter Leefmilieu of de mengvoe-

derfabrikanten? Stuur dan via www.landgenoten.

be je kandidatuur om samen met de assisterende

vilt-redacteurs een dag in de huid te kruipen van

journalist.

‘Zijn jullie niet te veel met controle bezig?’

Reporter te velde

‘Onze inspecteurs treden zelden meteen repressief op.’

‘We willen onze adviesrol versterken. Het beleid steunt ons daarin.’

22 Landgenoten�Zomer�2005

Buitenlander

Luc De Vos is naast volkszanger en schrijver ook

zoon van ‘de laatste keuterboer van Wippelgem’.

In zijn boeken bezingt hij het droeve lot van het

platteland uit zijn jeugd, dat nu begraven ligt onder

spaarbekkens en industrieterreinen. We confronteren

hem met een hedendaags slachtveebedrijf in zijn

geboortedorp.

e mening van Luc De Vos is bekend: de Vlaam-

se keuterboer is uitgestorven, platgewalst

door grootschaligheid, en dat is jammer.

‘Zo’n wei, bijvoorbeeld. De mensen denken: schoon,

een groene wei. Maar een echte wei is niet groen,

die is groen én geel en wit en rood en bruin en pur-

per. Maar dat zie je nu niet meer want alles is plat-

gespoten en er blijft alleen mo-

nocultuur over. Rond één wei van

mijn vader stonden vroeger wel

tweehonderd knotwilgen. Wie

weet stonden er in heel Vlaande-

ren wel een miljard. Als je nu nog een knotwilg ziet,

is het omdat ze vergeten zijn hem om te kappen.

Maar ja, de boeren kunnen daar ook niets aan doen:

het is groter worden of verdwijnen. De tussensoort,

die mag blijkbaar niet meer bestaan.’

Intussen zijn we aangekomen op de boerderij van

Katrien Van Daele en Geert De Pauw. Enigszins be-

vreesd voor de hond stappen we uit. In de verte

staat, toevallig, een rij knotwilgen. ‘Langs het kar-

renspoor daar heb ik als kind nog veel lopen spelen.

Maar voor de rest herken ik hier bijna niets meer.’

Boeren in de Middeleeuwen. Katrien Van Daele

nam drie jaar geleden het slachtveebedrijf van haar

vader over. ‘Toen hadden we nog amper veertig koei-

en: mijn vader was aan het uitbollen. Tot zijn verba-

zing hebben wij het bedrijf overgenomen en intus-

sen hebben we weer bijna honderd koeien. Enorm

groot is dat nog altijd niet, maar het is leefbaar. Ze-

ker omdat Geert een aannemersbedrijf heeft en ik

nog parttime werk als verpleegster.’

‘Ah bon, dit is dus klein?’, vraagt Luc De Vos. ‘Toen

mijn vader stierf in 1971, hadden we vier koeien en

acht varkens. Mijn vader was echt de laatste keu-

terboer van Wippelgem: ’s avonds boeren en over-

dag gaan werken in de fabriek. Mijn moeder woont

nu nog altijd op de boerderij, hier vlakbij trouwens.

Je kunt het dak van haar huis boven de bomen zien.

En hier om de hoek, bij Jac-

ky, kwam ik altijd spelen.

Enfin, ik spreek nu van de

Middeleeuwen natuurlijk.’

Dat het bescheiden optrekje van moeder De Vos ooit

nog een boerderij is geweest, gaat er bij Geert moei-

lijk in. ‘Het zou nu in elk geval niet meer mogelijk zijn,

al was het maar omdat labels als Meritus zware ei-

sen stellen. Een vervallen klein stalletje met een

paar koeien in: dat is definitief voorbij.’ Dus is de

landbouw toch een beetje een industrie geworden?

‘In zekere zin wel. Vroeger gingen we met de riek het

land op, nu met de machine.’

Iedere week pata negra. ‘Eigenlijk is vlees veel

te goedkoop’, zegt Luc De Vos. ‘Ik ging gisteren naar

de slager om 300 gram gehakt en dat kost ocharme

2 euro. Vlees zou een luxeproduct moeten zijn. Wij

waren thuis met negen en op een week aten we een

hele hesp op. Ik heb later Spaanse pata negra-hesp

‘Ik herken hier bijna niets meer.’

‘Ah bon, dit is een kleiner bedrijf’

D Tegenwoordig is het vlees veel te goedkoop.’

Katrien Van Daele en

Geert De Pauw leiden

Luc De Vos rond op hun

slachtveebedrijf met een

kleine 100 dieren.

23

Boerenbedrog

Een boer gaat nooit

met vakantie ’

De tijd dat het in land- en tuinbouwkringen

een taboe was om met vakantie te gaan,

is voorbij. Boeren hebben wel degelijk de

geneugten van luie strandvakanties of actieve

avonturentochten ontdekt, al dan niet onder

lichte dwang van echtgenotes of kinderen ...

Een land- of tuinbouwer laat met zijn bedrijf

ook zijn hele kapitaal en levenswerk achter,

en vaak ook een stal vol dieren. Hij trekt

dus de deur pas achter zich dicht als hij zijn

bedrijf in capabele handen kan achterlaten.

Vaak springen ouders, buren, een broer of

oudere kinderen in. Tuinders of fruittelers

kiezen dan weer kalme periodes uit om erop

uit te trekken. Andere boeren schakelen een

bedrijfsverzorger in. Sinds begin jaren 90 ziet

men bij agro|bedrijfshulp de aanvragen met

betrekking tot vakantie jaar na jaar stijgen: in

1999 waren er 294 aanvragen en in 2003 was

dat opgelopen tot 361. Alleen in 2004 was er

een lichte daling, vermoedelijk doordat veel

bedrijven een moeilijk jaar kenden.

gegeten van tienduizend frank de kilo. Wel, de onze

was beter. Maar tegenwoordig smijten ze met de

hesp naar uw kop. Misschien omdat de mensen de

smaak van goed vlees niet eens meer kennen.’

Dat laatste kan Geert De Pauw beamen. ‘Het vlees

van onze stieren is echt klassevlees: veel beter dan

dat van koeien. Maar voor koeien wordt in verhou-

ding meer betaald, want er is meer vraag naar om-

dat het wordt gebruikt voor pateekes en bereidin-

gen. Bio vlees? Ik zie niet in wat het verschil is met het

onze. Het enige wat we misschien anders doen, is ge-

wasbeschermingsmiddelen gebruiken op het land.’

Stierengevechten in Wippelgem. Tijd om de

stallen te bezichtigen. Luc laat de kalfjes gewillig

aan zijn vinger sabbelen en haalt met plezier her-

inneringen op. Aan de koeien die in de lente voor

het eerst weer buitenkwamen. ‘Die werden zot, ze

sprongen meters in de lucht. Het waren net stieren-

gevechten.’ Of aan de keer dat zijn vader een ring

door de neus van een stier stak. ‘Mijn vader haalde

zijn kop door het venster van de stal en wij hielden

met vier man het touw vast. En de stal maar op en

neer daveren.’

Heeft hij soms heimwee? ‘Goh, ik ben daar nogal re-

alistisch in: die tijd komt toch nooit terug. Boven-

dien, toen mijn vader stierf had niemand zin om

met de boerderij voort te doen – als we het al had-

den gekund, want nog geen

maand later had mijn moeder al

alles verkocht. Ik ben een stads-

mens, nu.’

‘Ik weet niet eens of dat eigen-

lijk kan, als stadsmens herbe-

ginnen met boeren. Als je van

thuis uit nooit hebt gezien hoe dat moet, is het

volgens mij al helemaal onmogelijk. Of je zou zo’n

hippie moeten zijn die naar de Provence trekt om

schapen te kweken.’ D

Arme jongen

Als ik sterf, dan erf jij Al mijn geld en de boerderij‘k Heb nog wel een koe of twee En een schaap, daarmee red je het welMaar alsjeblieft blijf nog een tijd Want de moed is op en ik kan niet meer

Uit: Arme jongen (de redding is nabij), Gorky

Geweide badkuipen

Twee jaar geleden bracht Luc De Vos samen met

muzikant Ron Reuman en met beeldkunstenaar

Kris Goubert een ode aan de drinkbak-badkuip

onder de noemer Geweide badkuipen. De drie

trokken met een mobilhome door de Vlaamse

weidelandschappen en bundelden hun ervaringen

in een installatie, een fototentoonstelling,

een videoverslag, muziek en een boek.

Meer weten of het boek bestellen?

Surf naar www.badkuip.be

Een boer gaat nooit

met vakantie ’

‘Ah bon, dit is een kleiner bedrijf’

‘De mensen kennen de smaak van echt vlees niet meer.’

Een boer gaat nooit

met vakantie ’

Andere foto met monokini

in vooraanzicht

is aangevraagd

24 Landgenoten�Zomer�2005

Uit de provincie

et bedrijf van varkenshouder Jan Somers

ligt op vijfhonderd meter van een recrea-

tiedomein, waar zeker bij mooi weer heel

wat dagjesmensen langskomen. Volgens Jan koes-

teren hij en zijn vrouw Petra al een aantal jaren plan-

nen om daarop in te spelen. Toen ze vorig jaar een

Leader+-folder van de provincie in handen kregen,

grepen ze de kans om via Leader+ de haalbaarheid

van hun plannen te laten onderzoeken.

Frisdranken en diploma’s. ‘Rechtover mijn be-

drijf heb ik een weide liggen, waar ik graag een boer-

derijcamping en een picknickplaats zou inrichten,’

vertelt Jan. ‘Maar vooral op het vlak van vergunnin-

gen, blijkt dat niet zo eenvoudig. Na de eerste ge-

sprekken met een project-

medewerker van vzw pak+,

het steunpunt voor rurale

ontwikkeling in de provin-

cie Antwerpen, heb ik mijn

ideeën op papier gezet.

Daarna heeft pak+ het Innovatiesteunpunt voor zes

van die ideeën laten onderzoeken wat op mijn bedrijf

kan en niet kan.’

Een eerste idee, het bouwen van een schuilhut,

blijkt alvast geen probleem. ‘Als de oppervlakte

van iedere hut kleiner is dan tien m2, hebben we

zelfs geen vergunning nodig,’ zegt Jan. ‘Bij de hut-

ten wilden we ook een frisdrankautomaat plaat-

sen. Maar dat is minder vanzelfsprekend: ofwel

moet je dat dure ding zelf kopen, ofwel werk je

met een fi rma die bijna alle winst opstrijkt. Bo-

vendien blijkt het ook onmogelijk om bbq-pak-

ketten te verkopen. Om vlees te verkopen, moet

je blijkbaar een slagersdiploma hebben of een sla-

ger inhuren.’

Wachten op de camping. Over een vierde idee

volgt nog overleg met de gemeente: Jan en zijn

vrouw Petra willen graag dat die ook enkele zit-

banken plaatst op de weide tegenover hun bedrijf.

Verder zou een toilet voor wandelaars

en fi etsers geen vergunningsproble-

men opleveren. Maar voor zijn boer-

derijcamping moet Jan nog afwach-

ten. ‘Zeer jammer, dat idee sprak me

net het meest aan. In Nederland kan

het al, maar hier is nog onduidelijk onder wel-

ke voorwaarden het in agrarisch gebied kan. We

wachten nog even af hoe het evolueert, en dan

zien we wel welke ideeën we gaan realiseren.’ D

Meer weten over het project ‘Plattelandsactie

Kempen’ (pak+) of gelijkaardige

verbredingsprojecten in de provincie

Antwerpen?

Neem contact op met de Hooibeekhoeve:

Hooibeeksedijk 1, 2440 Geel, tel.: 014 85 27 07,

fax: 014 85 36 15, info@hooibeek.provant.be

Als Kempense land- of tuinbouwer kun je tot 30

juni overigens ook zelf een project indienen!

Zit je net als Jan en Petra met een aantal plannen

in het achterhoofd, maar weet je niet goed wat

mogelijk of haalbaar is? Neem dan contact op

met het Innovatiesteunpunt, tel. 016 28 61 21

*Noot: de geïnterviewden verkozen anoniem te blij-

ven. Hun gegevens zijn vervangen door willekeurig

gekozen namen.

‘Om vlees te verkopen, moet je een slagersdiploma hebben, ofwel een slager inhuren.’

Een picknickplaats

met BBQ-pakketten Terwijl de PROMinANT-beurs (zie hiernaast) de land- en tuinbouw in de

provincie Antwerpen een gezicht geeft, worden ook achter de scher-

men heel wat ideeën uitgewerkt. Zo onderzoekt varkenshouder Jan

Somers* de mogelijkheden voor een picknickplaats, voor hoevever-

koop en voor een boerderijcamping.

H

Proef de Kempen!

Op zondag 4 september vindt de derde editie

plaats van PROMinANT, de beurs van en voor

het platteland. Je kunt er letterlijk proeven

van de Antwerpse Kempen: de beurs biedt

een uitgebreid overzicht van allerlei hoeve-

en streekproducten. Daarnaast vind je op

PROMinANT ook een landbouwdorp, een

plattelandsdorp, een tuindorp en heel wat

kinderanimatie. Net als andere jaren vindt

de beurs plaats in de wijk Ten Aard in Geel.

Meer weten? Bel 014 85 27 07

25

Verbreding in de andere provincies

Oost-VlaanderenLandschapsplan. De provincie

geeft advies over natuurbeheer,

erfbeplanting en de integratie van je

bedrijf in het landschap. Bovendien

combineert een Interreg iii-project

landschap en natuurbeheer, met

aandacht voor mogelijke samenwer-

kingsverbanden.

Het Kenniscentrum Water geeft

informatie en advies over kleinscha-

lige waterzuivering, opvang en her-

gebruik van water, enzovoort.

In het Meetjesland kun je Lea-

der+-steun krijgen voor vernieu-

wende projecten. Onder het motto

Faunatuurlijke erven wordt er ook

gezocht naar manieren om vogels en

andere diersoorten te stimuleren en

win-winsituaties te creëren voor de

landbouw.

Landbouweducatie. Het project

De wereld van Pierlepein laat kinde-

ren en volwassenen kennismaken

met de hedendaagse land- en tuin-

bouw.

› Meer weten? Bel 09 267 86 79

West-Vlaanderen

Netwerk hoeveproducten. In de

Westhoek, in het Brugse Ommeland

en in de Leiestreek heeft de provin-

cie een netwerk uitgebouwd voor de

promotie en ondersteuning van hoe-

veproducten.

Hoevetoerisme. Plannen voor

hoevetoerisme? De provincieme-

dewerkers onderzoeken graag hoe

ze je kunnen begeleiden en onder-

steunen.

Bezoekboerderijen. Via de dienst

Landbouweducatie kun je je bedrijf

inschrijven voor twee netwerken

van bezoekboerderijen: een voor het

onderwijs en een voor volwassenen

bezoekers.

Gratis milieudoorlichting. Je kunt

je bedrijf gratis laten doorlichten,

met aandacht voor de deelaspecten

die je zelf kiest.

Verbeding onderzocht. De Uni-

versiteit Gent heeft de economi-

sche en de sociale waarde getoetst

van de diverse verbredingsvormen

in de provincie West-Vlaanderen. De

belangrijkste resultaten van het on-

derzoek lees je in het nieuwsover-

zicht op pagina 19.

› Meer weten? Bel 050 40 34 28.

LimburgHoeveproducten. De provincie

ondersteunt hoeveproducenten via

een netwerk van hoeve- en streek-

producten, een jaarlijkse markt in

Alden Biesen, een website, brochu-

res, evenementen, enzovoort.

Bezoekboerderijen. Wie zijn of

haar bedrijf wil openstellen voor be-

zoekers, kan daar via de provincie

een subsidie voor krijgen.

Groene zorg. De provincie werkt

samen met het Steunpunt Groene

Zorg om lokale zorginitiatieven zo

veel mogelijk te ondersteunen.

Het Steunpunt Rurale Ontwik-

keling begeleidt land- en tuinbouw-

bedrijven die willen diversifi ëren en

zoekt naar mogelijkheden om extra

tewerkstelling te creëren in de land-

en tuinbouw.

› Meer weten? Bel 011 23 71 11

Vlaams-BrabantStreekproducten. De provin-

cie werkt nauw samen met de vzw

Streekproducten Vlaams-Brabant.

Die voert promotie voor de vele hoe-

ve- en streekproducten uit de regio

en verkoopt onder meer streekpak-

ketten.

Bezoekboerderijen. Onder meer

via de website verwijst de provincie

scholen en andere bezoekers door

naar drie gangbare en vier biologi-

sche landbouwbedrijven.

Toerisme. De toeristische provin-

ciediensten voeren promotie voor

bedrijven die hoevetoerisme aan-

bieden.

› Meer weten? Bel 016 26 72 72.

onderwijs en een voor volwassenen onderwijs en een voor volwassenen

West-Vlaanderen

Colofon:Landgenoten is een uitgave van VILT, het Vlaams Informatiecentrum over Land- en TuinbouwVerantwoordelijke uitgever: VILT-voorzitter Dirk LipsRedactie en realisatie: Jansen & Janssen Uitgeverij, www.jaja.beRedactieadres: VILT, Leuvenseplein 4, 1000 Brussel

Website: www.landgenoten.be, e-mail: info@vilt.be Hoofdredacteur: Griet LemaireRedactieraad: Dirk Lips, Koen Symons, Peter Van Bossuyt, Freddy Robberecht, Jan Mosselmans, Hubert Hernalsteen, Peter De Middeleir, Bart Vleeschouwers, Guy Depraetere, Nathalie Nicolas,

Kristiaan Van Laecke, Didier Huygens, Joris Relaes, Pascal Houbaert, Jan Coessens, Anneleen De VosDe meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van VILT.

UitgepraatUitgepraat

Ben jij tevreden met wat de veiling voor je doet? Tuinder Jean-Pierre

De Leener uit Sint-Pieters-Leeuw niet: daarom brengt hij zijn groen-

ten zonder veiling aan de man. We confronteren zijn visie met die

van Marc Dockx, voorzitter van de Mechelse Veilingen.

Doet de veiling voldoende voor de telers?

Marc Dockx, tuinder-voorzitter Mechelse Veilingen

‘We richten ons op alle klanten die een minimumhoe-

veelheid aankopen. Maar als je ziet dat veertig kopers

zowat zeventig procent van je producten kopen, moet

je daar rekening mee houden. Bovendien kunnen de

telers door de veilingen maximaal profi teren van de

Europese subsidies. Daarvan vloeit de helft recht-

streeks naar hen terug. En met de andere helft werken

we aan de toekomst op langere termijn.’

‘Hoe meer informatie we over elkaar hebben, hoe juister de prijs-

vorming: grote verschuivingen in het aanvoerpatroon moet je

aan je klanten laten weten. Van ons budget besteden we 28 pro-

cent aan de implementatie van milieuvriendelijke technieken

– via onder meer lastenboeken –, 27 procent aan investerin-

gen in infrastructuur, 14 procent aan kwaliteitscontrole, 12

procent aan telersacties – zoals steun voor het enten van

tomatenplanten –, 10 procent aan verkoop en promotie en

9 procent aan onderzoek. Ik weet niet wat daarmee fout

zou zijn.’

‘Mag ik erop wijzen dat de veilcommissie vandaag histo-

risch laag is? Terwijl we alsmaar meer diensten aanbie-

den, zoals gratis koelruimte. Je moet die gmo-subsidie

ook niet overschatten: binnen het lopende program-

ma mag ze maximaal oplopen tot 4,1 procent van

onze omzet. Maar we staan zeker open voor sug-

gesties van telers: een telefoontje volstaat om ons te

contacteren. D

Jean-Pierre De Leener, tuinder, Sint-Pieters-Leeuw

‘Mijn grootste bezwaar tegen de veilingen is dat hun

beleid meer is afgestemd op de grootdistribu-

tie dan op de telers. Bovendien strijken de veilingen voor

hun beleid heel wat Europese gmo-gelden op. Ze-

ker op langere termijn vloeit daarvan volgens

mij onvoldoende naar de telers terug. Terwijl

die budgetten oorspronkelijk als garantie-

systeem voor de telers waren bedoeld.’

‘Het beste voorbeeld voor mijn stelling is

de regel dat tuinders binnen de gmo-re-

gelgeving vooraf hun geplande productie

moeten meedelen. Daardoor plaatsen de vei-

lingen de telers in een zwakke positie want de groot-

distributeurs krijgen een nog beter zicht op de markt

en dus kunnen ze de telers nog meer tegen elkaar

uitspelen. Bovendien vind ik dat er veel te weinig

geld gaat naar innovatie en kwaliteitslabels.’

‘Ik vind het alleszins jammer dat de gmo-gelden in

België worden gebruikt voor investeringen die ook

zonder steun zouden worden gedaan. Maar ik wil

geen steen werpen naar de bestuurders van onze

veilingen. De veilingen zijn een coöperatie waar-

in alle spelers – dus ook alle telers – hun ver-

antwoordelijkheid zouden moeten opnemen.’

Ben jij nog niet uitgepraat? Je kan je ei kwijt op ons discussieforum

in de rubriek Uitgepraat op www.landgenoten.be

beleid meer is afgestemd op de grootdistribu-

tie dan op de telers. Bovendien strijken de veilingen voor

hun beleid heel wat Europese gmo-gelden op. Ze-

ker op langere termijn vloeit daarvan volgens

mij onvoldoende naar de telers terug. Terwijl

die budgetten oorspronkelijk als garantie-

systeem voor de telers waren bedoeld.’

‘Het beste voorbeeld voor mijn stelling is

de regel dat tuinders binnen de gmo-re-

gelgeving vooraf hun geplande productie

moeten meedelen. Daardoor plaatsen de vei-

lingen de telers in een zwakke positie want de groot-

distributeurs krijgen een nog beter zicht op de markt

en dus kunnen ze de telers nog meer tegen elkaar

uitspelen. Bovendien vind ik dat er veel te weinig

geld gaat naar innovatie en kwaliteitslabels.’

‘Ik vind het alleszins jammer dat de gmo-gelden in

België worden gebruikt voor investeringen die ook

zonder steun zouden worden gedaan. Maar ik wil

geen steen werpen naar de bestuurders van onze

veilingen. De veilingen zijn een coöperatie waar-

in alle spelers – dus ook alle telers – hun ver-

antwoordelijkheid zouden moeten opnemen.’

Ben jij nog niet uitgepraat? Je kan je ei kwijt op ons discussieforum

‘We richten ons op alle klanten die een minimumhoe-

veelheid aankopen. Maar als je ziet dat veertig kopers

zowat zeventig procent van je producten kopen, moet

je daar rekening mee houden. Bovendien kunnen de

telers door de veilingen maximaal profi teren van de

Europese subsidies. Daarvan vloeit de helft recht-

streeks naar hen terug. En met de andere helft werken

‘Hoe meer informatie we over elkaar hebben, hoe juister de prijs-

vorming: grote verschuivingen in het aanvoerpatroon moet je

aan je klanten laten weten. Van ons budget besteden we 28 pro-

cent aan de implementatie van milieuvriendelijke technieken

– via onder meer lastenboeken –, 27 procent aan investerin-

gen in infrastructuur, 14 procent aan kwaliteitscontrole, 12

procent aan telersacties – zoals steun voor het enten van

tomatenplanten –, 10 procent aan verkoop en promotie en

9 procent aan onderzoek. Ik weet niet wat daarmee fout

‘Mag ik erop wijzen dat de veilcommissie vandaag histo-

risch laag is? Terwijl we alsmaar meer diensten aanbie-

den, zoals gratis koelruimte. Je moet die gmo-subsidie

ook niet overschatten: binnen het lopende program-

ma mag ze maximaal oplopen tot 4,1 procent van

onze omzet. Maar we staan zeker open voor sug-

gesties van telers: een telefoontje volstaat om ons te

Ben jij nog niet uitgepraat? Je kan je ei kwijt op ons discussieforum

in de rubriek Uitgepraat op

Landgenoten�Zomer�2005 26

Rundveehouders

Tractoren hebben paarden vervangen

Profi elroosters vervangen nu gewone betonnen

roosters

Waarom?

WWW.PROFIELROOSTERS.BEOf bel: 0496 25 25 15

Advertentie

Afgiftekantoor Gent XLandgenoten 2Tijdschrift-kwartaalbladKwartaal 2, 2005

����������������������������

������������

����������

�����������

�����������

��

������������

����� �������

� ����������

������������

������

����������������

�����������

�����������

�������������

��������������

�����������������

�����������

�������

�����������

��������������

������������

�������������

��������������������

��������������

��������������

�������

�����������

������������

�������������

������������

���

������������

�������������

������������

������������

������

������������

������������

������������

�����������

���������

�������������

������������

�������������

�����������������

������

������������

������������

������������

������������

�����������

������������

�������������������������

������������

���������

������������

������������

������������

��

������������

�������������������

������������

�����������

�������������

�������������

�����������

�������������

�����������

������������

���������������

���������������

�������

������������

������������

������������

������������

��������������

�

����������������

��������������

������������

��������������

�����������������

�����������

������������

�������������

���

�����������������

�����������

��������������

��������

������������

�����������

������������

������������

�����

������������

�����������

������������

�����������

��

�����������

�����������

�������������

���������������

�

�����������

�����������

�������������

�����������

������

�����������

������������

������������

�������������

��

�������������

�����������

�������������

������������

�����

������������

�������������

�����������

���������������

�����������

����������������

�����������

���������

�����������

��

�����������������

�����������

�������

������������������������������

�������

�����������������������

�����������������������������������������������

��������������������������������������������

����������������������������������������������

����������������������������������������������

������������������������������������������������

��������������������������������������������

�������������������������������������������

������������������������������������

�����������

������������

����������

������������

����� �������

� ����������

������������

������

����������������

�����������

�����������

�������������

��������������

�����������������

�����������

�������

�����������

��������������

������������

�������������

��������������������

��������������

��������������

�������

�����������

������������

�������������

������������

���

������������

�������������

������������

������������

������

������������

������������

������������

�����������

���������

�������������

������������

�������������

�����������������

������

�����������

��

�����������������

�����������

�������

������������������������������

������� ���������

����������������

����������������������������������������

��������

�������������������������

������������������

������������

������������

������������

��������������

������������

�����������������

��������

���������

��������������

������������

�������������

������������

�����������

��������������

��������������

������������

������������

������������

�����

�����������������

�����������

������������

����������

���������������

������������

������������

��������������

�����

�����������

������������������

�����������

�����������

�

������������

�������������

����

������������������������������������

�����������

������������

�����������

�����������

�������������

�����������

��������������

�������������

���������

�����������

�����������������

�������������

�������

������������

������������

�����������

������������

���

��������������������

������������

�����������

�����

��������������

����������

�������������

�����������

�

�����������

��������������

����������������

���������

��������������

�����������

�����������

������������

�����������

�����������

����������

��

��������������������

����������

�����������

����

���������������������

����������������������������������������������

����������������������������������������������

������������������������������������������������

��������������������������������������������

�������������������������������������������

������������������������������������

���������������������

���������������������

����������������������������������������������

����������������������������������������������

������������������������������������������������

���������������������·�����������

������������������������������������������������

�������������������

�������������������

Bestel gratis je Buiten Adem Voornaam

Familienaam

Straat + nr.

Postcode + plaats

Tel.

E-mail

Hoe wil je Buiten Adem verdelen?

Via hoeveverkoop, rondleidingen, hoevetoerisme,

evenement, andere?

Aantal gewenste exemplaren (maximum 200):

‘Een mooi extraatje voor de klanten’

‘Ik vind Buiten Adem een mooi extraatje voor de klant. Van de klanten heb ik zeer positieve reacties gekregen: ze vinden

Buiten Adem zeer gevarieerd en niet te moeilijk. Er staan leu-ke nieuwtjes in over het buitenleven: van een recept tot een be-

drijfsreportage. En voor onszelf is het ook goed: we hebben onze stempel erop gezet, zodat we niet alleen voor onze sector, maar ook voor ons eigen bedrijf reclame maken.’

������������

�������������������������

������������

���������

������������

�������������������������

������������

���������

������������

�������������������

������������

�����������

������������

�������������������

������������

�����������

������������

�������������������

������������

�����������

�������������

�������������

�����������

�������������

�����������

�������������

�������������

�����������

�������������

�����������

�������������

�������������

�����������

�������������

�����������

������������

���������������

���������������

�������

������������

���������������

���������������

�������

������������

������������

������������

������������

��������������

�

������������

������������

������������

������������

��������������

�

����������������

��������������

������������ voor de klanten’

‘Ik vind Buiten Adem een mooi extraatje voor de klant. Van ‘Ik vind Buiten Adem een mooi extraatje voor de klant. Van de klanten heb ik zeer positieve reacties gekregen: ze vinden

Buiten Adem zeer gevarieerd en niet te moeilijk. Er staan leu-ke nieuwtjes in over het buitenleven: van een recept tot een be-

drijfsreportage. En voor onszelf is het ook goed: we hebben onze stempel erop gezet, zodat we niet alleen voor onze sector, maar ook voor ons eigen bedrijf reclame maken.’

Bouw meeaan een

goed imago!

Wat? Buiten Adem is een speelse nieuwsbrief die je als land- en tuinbou-

wer gratis kunt uitdelen aan alle klanten, bezoekers of gewoon aan vrien-

den en kennissen.

Waarom? De gemiddelde Vlaming kent onvoldoende van de land- en tuin-

bouwsector. Met Buiten Adem wil vilt die kennis vergroten: de lezer moet

een beter beeld krijgen van de sector en van de producten en diensten die

voor hem of haar interessant zijn.

Wanneer? Buiten Adem verschijnt om de twee maanden. Het tweede

nummer rolt op 21 juni van de persen.

Hoe bestellen? Bel gewoon even naar 02 510 63 91. Ofwel surf je naar

www.landgenoten.be of stuur je nevenstaande strook ingevuld terug naar

vilt/Buiten Adem, Leuvenseplein 4, 1000 Brussel, fax: 02 510 63 93.

Elke land- of tuinbouwer kan tweehonderd exemplaren bestellen voor zijn

of haar bedrijf. Maar met een goede motivatie kun je ook bijkomende exem-

plaren ontvangen.

Tip: In een kader op de nieuwsbrief kun je je bedrijfsstempel of –sticker

aanbrengen: zo maak je de nieuwsbrief tot een gepersonaliseerde uitgave

van jouw bedrijf.

Daniel Mouton en Graciënne Sucaet baten een gemengd landbouwbedrijf uit in het

Oost-Vlaamse Aalter. Ze combineren 27 melkkoeien met de teelt van aardbeien en sei-

zoensgroenten, die ze voor een deel rechtstreeks aan de consument verkopen. Toen

Graciënne in de vorige Landgenoten over Buiten Adem las, was ze er als de kippen bij

om tweehonderd exemplaren te bestellen:

Wat vind jij over de werking van de veilingen? Reageer op ons

discussieforum in de rubriek Uitgepraat op www.landgenoten.be