Upload
tranthuy
View
213
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
YS% ,xldfõ m<jk bme/‚u isxy, mqj;am;
m%§mhdkd¾:
wdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeksod b˙∞ 153 fjΩu 17 l,n i;sm;d m;%h - msgq 32 - ñ, re' 30'00 mqj;am;la f,i ,shdm†xÑ lrk ,†' QD/75/NEWS/2018
à' iqks,a m%kdka≥" frdIdka m%°ma
à' iqks,a m%kdka≥" frdIdka m%°ma
<ud Or®u¥; 175 jeks ieureï W;aijfha° ld†k,a ysñmdfKda mji;s
ckms%h lf;da,sl f,aLlhd - fkdauka m,syjvk
ckms%h lf;da,sl .%ka:h - f,dfhd,dys Y=' b.akdishqia uqks ne;sh
fgiaud frdaia Ys%hka;s fmfr®rd
udkj whs;sjdislï zoi mk;Z ;=< wka;¾.; w;r ta ;=<ska
ldÈk,a ysñmdKkag ckms%h ùug wjYH ke;
wmf.a ¥ orejka foú÷ka fj;g jvd;a ióm lrùugO¾u¥; <ud iudch wdrïN l<d
§Or®u¥; <ud iudch ;=<ska flfrkqfha wmf.a ¥ orejka foú∫ka fj;g jvd;a ióm lrùuh' 1987 jifr®° furg wdrïN jQ Or®u¥; <ud iudch wo
jk úg iEu moúhlu mdfya ls%hdYS,s ¥; fiajdjla njg m;aù ;sîu i;=gg lreKla nj fld<U w.ro.=re w;s W;=ï ue,alï ld†k,a rx‚;a ysñmdfKda m%ldY l<y'
wm rg ;=< iudc mßj¾;khla we;s fldg Od¾ñl iudchla ìyslsÍug ls;=kq wm lemúh hq;=hs
§wo wmg wjYH jkqfha ±yeñhdfjka ms˙ „ú; .; lrk" fï iudch jvd;a
hym;a ;ekla ls¯u i|yd lemjk" jehjk ñksiqka h' furg ;=<
Odr®ñl iudchla we;s ls¯ug iudc m˙jr®;khla i|yd §Wvq.x n,d msyskSug¶
jqjo ls;=kq wm iQ∞kï ù isáh hq;=hs'¶
fjr< mú;% lsÍfï Y%uodkh id¾:lhsl˙gdia udOH tallh
zfoú∫ wdorh ieu i; fj;Z hk f;audj hgf;a YS% ,xld l˙gdia cd;sl
wdh;kh" fi;a irK wdh;kh" bre†k oyï mdi,a iy óiï ;reK iñ;s
tlaj ixúOdkh l< fjr< mú;% ls¯fï uyd jHdmD;sh bl=;a ∞ idr®:lj ksu
flre◊' j;a;, m,a,shj;af;a isg ó.uqj fmdaref;dg olajd jQ ls'ó' 34 l fjr<
;Srh mú;% ls¯u meh 5 la we;=<; ksu l< m%:u wjia:dj o fuh ùu úfYaIhls'
2019 w.ro.=re moúfha ;reK jirhs
ó.uqj lf;da,sl YdikdrlaIl n,uKav,fhka uqo,a yd ckudOH weue;sg ,smshla
Yd' ksl=,ia cd;Hka;r mdif,a kj foõue÷r wdisß .ekafõ
ls;= wìuka idys; iïudk Wf,< 2018 m<uq jgfha m%;sM,
m%§ml;=jelsh
3 msgqj
fld<U w.ro.=re moúh ;=< 2019 jifr®° m%ldYhg m;a lrkq ,nk" z;dreKHh
ke.sákak" iñ∫ fmug mK fmdjkakZ f;aud fldg.;a z;reK jirZ i|yd
fhda‚; ks, i,l=K fjkqfjka w.ro.=re moúfha ;reK ;re◊hkaf.a ksr®udK ,nd
.ekSug n,dfmdfrd;a;= fõ'
my; i|yka ≤ fjkqfjka Tnf.a ksr®udK b†˙m;a l< yelsh'
1' ks, ,dxPkh" 2' nekrh" 3' f;aud .S;h" 4' ls%hdld¯ ksr®udK .S; (Action Songs)Tnf.a ksr®udK fkdje' 15 g fmr w.ro.=re moú ;reK lghq;= Ndr msh;=ud fj;
Ndr fokak' úuiSï - .re ue,alï fmfr®rd msh;=ud" w.ro.=re moú ;reK fiajd wOHCI"
fld<U w.ro.=re ksji" fld<U 08' ≥' wxl' 011 2695471
wd.ñl yd ckjdr®.sl ixys¢hdj Wfoid j;auka rch fjfyijk jljdkqjl
w.ro.=re ysñmdKkaf.a m%ldYh yd mYapd;a isoaê uq,alrf.k wd.ñl ixys¢hdj
foorjd .kafka ke;sj iduh yd iu.sh ia:djr lrkakg ckdêm;s" w.ue;s"
úmlaI lKavdhïj, m%Odkska o ls%hd;aul ù we;s fudfyd;l Tn ;=udj h:d
;;a;ajhg m;alrkq ±lSu wfma m%dr®:kh hehs ó.uqj lf;da,sl YdikdrlaIl n,
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
ls%'j'2016lajQckjd˙17b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016 dkdr®:
m%°mhwdrïNh(1866cQks07
moúfhka moúhg 02 moúfhka moúhg 02
÷
mqrdK .súiqfï° fudafiia ;=ud fj;ska ,nd≥ka oi mk;ao" kj .súiqfï† f–iqia ls%ia;=ka jykafia foaj ohdfõ b.ekaùï ish,a,o lf;da,sl iNdfõ ishÆ wKmK;a hym;a ls;=kq mrmqrla f.dvke.Su wruqKq lrf.k is≥jkakla nj l=reKE., ro.=re w;sW;=ï yer,aâ weka;ks fmfr®rd ysñmdfKda u,amsáfha† mejiQy'
u,amsáh Y=oaOjQ finia;shka uqks∫kaf.a foajia:dkfha° ;s<sK fmfr®rd uy;df.a Ok m˙;Hd.fhka
wNskjfhka b†lrk ,o ¨r®≥ .=ydj wdis˙ .ekaùfï †jH mQcdj ro.=re ysñmdKkaf.a m%Odk;ajfhka mej;s
wjia:dfõ° tfia mejiSh'
u,amsáh Y=oaOjQ finia;shka uqks∫kaf.a foajia:dk ix>hg úYd, wvqmdvqjlaj mej;s ¨r®≥ .=ydjla ish
mqoa.,sl Ok m˙;Hd.fhka b†lr°u ms<sn|j yeufokdf.au f.!rjh yd lD;fõ†;ajh ;s<sK fmfr®rd
uy;d m%Odk mjqf,a ieufokd fj; m<lrk nj óiï fiajl .re ñ,afrdahs m%ekaisia msh;=ud mejiSh'
wo wm ;=< we;s fkdfhl=;a frda. mSvd wiykld˙ ;;a;ajhka ys† wm wdor foaj wïudf.a msysg b,a,d isákak' tajd iqjlr fokakehs t;=ñhf.ka wh†kak' mjq,a cmud,h ;=<ska foaj wïudg wfma he≥ï mqolrkak' t∞ ldkd kqjr újdy ux.f,da;aijfha ° fu;=udKka Tng lshk fldhs foa jqjo lrkakehs mjid Tjqka f–iqia jykafia fj; fhduq l<d fukau wm fjkqfjkao f–iq b†˙fha ue†y;ajk fuka wm wdor wïudf.ka b,a,d isákak'
ksu, u˙h ksldfha fld<U m%dfoaYdêm;s w;s.re wr®úka
fudrdhia msh;=uka fuu woyia m, lf<a miq.sh∞ ynrK wdfrda.H
foajud;djkaf.a foajia:dkfha jdr®Isl ux., †jH hd.hg tlafjñks'
†jH hd.hg .re wef,laia fldia;d yd .re frdydka fmfr®rd msh;=uka
iu.ska ynrK óiïjdiska o †jhsfka kka foiska meñ◊ ie±yej;=kao tlajQ w;r †jH hd.h wjidkfha ° foõ uõ m%;sudj ù† ixpdrh
lr wk;=rej ck;dj wdis˙ .ekaùu is≥ lf<ah'
óiï fiajl .re wekavD weka;kS msh;=ukaf.a fufyh ùfuka óiïjdiSka w,xldrj;a f,i fuu wjia:dj ixúOdkh lr ;snq◊'
†jhsfka cd;sl yd m<d;a mdi,a j, wd.ñl úIhka b.ekaùu i|yd mj;sk .=re mqrmamdvq i|yd YS% ,xld .=re fiajfha 3-II fYa%◊hg
Or®udpdr®h úNd.h ^úNd. fomdr®;fïka;=j úiska mj;ajk ,o& iu;=ka n|jd .ekSfï újD; ;r. úNd.h i|yd iQ∞kï ls¯fï iïuka;%Kh - 2018
k;a;,a ;eme,a uqoaor f;dard
.ekSu i|yd jk Ñ;% ;r.fha
Ñ;% Ndr .ekSfï wjika †kh
Tlaf;danr® 15 †k olajd °r®>
lrk ,o nj Tn ieu fj;
ldre◊lj okajd isáuq' tu
;r.h i|yd b†˙m;a jk
f,ig Tn ieug wdrdOkd lr
isák w;r fï iïnkaOj jeä
úia;r wjYH fõ kï 011-
2665584 wu;kak'
˙oauhdkql+,jo" ;d,dkql+,jo" Y%e;sfha msysgd .ehSfï yelshdj" ksjer† mo WÉpdrKh" yeÛSï ±kùfï Yla;sh yd iïm%∞hdk=l+, .dhkd ffY,Ska y∫kd .ekSu wr®:j;a mo ud,djla iys; nhsn,Sh mokula iy foajOdr®ñl ksrjoH Ndjhlska hqla; kj k;a;,a lefrd,a .S;sld ksr®udK ls¯u i|yd ck;dj Wkka≥ lrùu ;=<ska foaYSh ls;=kq .S; l,dj fmdaIKh ls˙u'
;r. fldkafoaisvlefrd,a .dhkd isxy, fou< yd bx.S%is hk udOHhka
;=fkkau meje;afõ'
v;r.h i|yd b†˙m;a lrk tla .S;hla kj mo
ud,djlska yd kj ;kqjlska hqla; úh hq;=h'
wfkla .S;h Tnf.a b,aÆï m;%h ,o miq
fomdr®;fïka;=j úiska ,nd fokq ,efí'
ie'hq' Tn úiska f;dard .kakd ,o .S;fhys my; i|yka
.=Kdx. ;sìh hq;=h'
w) wr®:j;a mo ud,djla yd .S ;kq .=Kd;aul Ndjhlska
hqla; ú hq;=h'
we) nhsn,Sh mokula iy foajOdr®ñl ksrjoH Ndjhlska
hqla; úh hq;=h'
wE) wr®:dkaú; m◊úvhlska hqla; úh hq;=h'
v.S;fha Wm˙u ld,h úkdä ;=kls'
v;r.hg b†˙m;a l, yelafla iuQy .dhkd mu◊'
v.dhkd lKavdhu Ys,amSka my $ oyh w;r m%udKhla
iyNd.s l, yelsh' wjYH kï .S mo rpkh iy ;kq
ksr®udKh i|yd ;j;a fofofkl=f.a iydh ,nd.;
yelsh'
vúksYaph uKav,fha ;SrKh wjidk ;SrKh fõ'
vwh≥ïm;a 2018$10$22 †kg fmr ,efnk f,i"
ljrfha jï mi by, fl,jfr® zk;a;,a lefrd,a
.dhkd ;r.hZ f,i i|yka lr zwOHCI" ls%ia;shdks
wd.ñl lghq;= fomdr®;fïka;=j" wxl 155$10" ldr®i,a
ù†h" fld<U 08Z ,smskhg ,shdm†xÑ ;emEf,ka fyda
w;ska f.keú;a Ndr†h yelsh'
;r.h meje;afjk wdldrh;r.h jg follska hqla;h' m<uq jgfha° wjika jgh
i|yd f;dard .kq ,nk lKavdhï .Kk fufiah' isxy,
lKavdhï 06" oñ< lKavdhï 06" bx.S%is lKavdhï 06'
wjidk jgh i|yd lkavdhï 18 la f;dard .kq ,efí'
wjika jgfha° ch.%dyS lkavdhï f;dard ch ixfla;
uqo,a ;Hd. iy iy;slm;a ms˙kukq ,nhs' ie,lsh hq;=
wh≥ïm;a m%udKhla hï NdId udOHhlska fkd,enqkfyd;a
tlS udOH ;r.h wj,x.= úh yel' ;r. jg fol i|ydu
wjYH jdol uKav,h Tn úiska imhd .; hq;= w;r
m%Odk jYfhka ´.kh' .sgdrh fyda jh,Skh Ndú;d l<
yel' ^wjYH kï ;í,djo fhd∞.; yel'& jdoh jDkaoh
04 la fyda Bg wvq úh hq;=h'
;Hd.1 jk ia:dkh - re'50"000'00
2' jk ia:dkh - re'40"000'00
3' jk ia:dkh - re'30"000'00
fld<U id' cqfia jdia foaj Or®u ksfla;kfha kj w†hqre f,i .re fIfrdka pkaok vhia msh;=ud" m;aùu ndr .;af;ah'
2001 iema;eïnr® 15 mqcl jrï ,enQ t;=ud óiï yd
wdh;k /il fiajh lr tf;r Wiia woHdmkh ,eîh';u
¥; fiajh ksis f,i bgqlrkakg' wjYH foõ wdis˙ m;uq'
hlalvqj id' fyf,akd foõue∫re m˙Y%%fha° ffjoHidhkhla mj;ajk ,† weia m¯CIdlr fkdñf,a weia lKakdä ,nd°u" wefia iqo bj;a ls˙fï Y,Hlr®uh i|yd iq≥iaika f;dard .ekSu" ;reK orejkg kdhl;aj mqyqKqj ,nd°u" ldka;djkg jHjidh;aul mqyqkqj ,nd°u' f;dard.;a mdi,a orejka lsysm fokl=g fkdñf<a ks< we∫ï ,nd°u wd† m%cd i;aldrl jevigyka lsysmhla mj;ajk ,†'
lf;da,sl iNdfõ ishÆ wKmK;a hym;a ls;=kq mrmqrla f.dvke.Su wruqKq lrf.k mj;skjd
î' fla' à' frÔfkda,aâ
l=,shdmsáh óiug wh;a n˙f.dv Y=oaOjQ wkaf;daks uqks∫kaf.a foajia:dkfha ishjil wis˙h ieu¯fï W;aijh i|yd m%Odk wdrdê; wuq;a;d jYfhka jevul, l=reKE., moú tfårdKka jk w;sW;=ï yer,aâ weka;ks ysñmdKka m%:ujrg †jH i;am%ido jykafia ,nd.;a orejka fofofkl= nq,;a yqreÆ °
ms<s.;a whqre' ,kaif.a uvql=udr÷
°m jHdma; lefrd,a .dhkd ;r.h
Or®udpdr®h iu;=ka n|jd .ekSfï újD; ;r. úNd.h i|yd iQ∞kï ls¯fï iïuka;%Khla fld<U w.ro.=re moú lf;da,sl wOHdmk ldr®hd,h u.ska meje;aùug ixúOdkh lr we;'
Tlaf;danr® ui 14 iy 21 hk bre †khkays fm'j' 9'00 isg
m'j' 4'00 olajd fnd/,a, fcdaima jdia foajOr®u ksfla;k m%Odk
Yd,dfõ ° iïuka;%Kh meje;afjk w;r .eiÜ kfõokfha
i|yka wdldrhg wjYH jk úIh lreKq fuys° idlÉPd lrkq
,efí' bre†k †jH mQcdj u. yefrk wh i|yd fuu †khka
fofla° u fm'j' 8'00 g w.ro.=re ue∫fr® foõ ue∫fr® ° bre
†k †jH hd.h is≥ flfr®'
fld<U idka; cqfiajdia foaj O¾u ksfla;kfha
kj w§hqre f,i m;afõ
hlalvqj id' fyf,akd foõ ue÷f¾ ffjoH idhkhla
' wd¾' fylag¾ ch;s,l÷
k;a;,a ;eme,a uqoaor Ñ;% ;r.h
2018
wmf.a mjq,a ;=< Ôj;a jkakg foaj uE‚hkag bvla fokakpu;a l=f¾ ÷
l%sia;= jr®I 2018 Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
B fï,a( [email protected] fjí wvúh ( colomboarchdiocesancatholicpress.comm%°mh lr®;D uKav,fha kj ≥rl:k yd µelaia wxlh ( 0112 670 100
wxl 02" «kdr®: m%°mh udj; fld<U 08" ≥l( 0112 695984" 0114 899611" µelaia ( 0112 692586dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07 YS% ,xldfõ m<jk bme/‚u isxy, mqj;am;
l;=jelsh
;=kajk msgqj
udkj whs;sjdislï zoi mk;Z ;=< wka;¾.; w;r ta ;=<ska ldÈk,a ysñhkag ckms%h ùug wjYH ke;
idka; ue;sõ wfmdaia;=ΩjrhdKka fjkqfjka lemlr we;s cdwe,- tal, foajia:dkfha 190
jeks ixj;air ux., †jH mQcdfõ ° fld<U w.ro.=re w;sW;a;u ue,alï ld†k,a rx‚;a ysñmdKka l< foaYkh iudc l;sldjlg uq, mqrd we;s nj miq.sh †kj, we;eï udOH m,l< jdr®;d bÛslrhs' h;sjrhka ish ie±yej;=ka wu;d lrk Or®ufoaYkd iuia; iudcfha wjOdkh †kSu Okd;aulh' tajd wr®:j;a idlÉPdj,g uq,mqrkafka ;;a foaYk ksisj wjfndaO lr.kafka kï mu◊'
iudc l;sldjlg uq, msrE foaYkfha w∞< fldgi fufiah(
§wo ngysr f,dalfha wÆ;a wd.u fj,d ;sfhkafka udkj ysñlï lshk wd.uhs' udkj ysñlï wdfõ fï Bfha fmfr®∞' udkj ysñlï lsh, tlla ;snqfka keye' ta jqkdg ñksiaiq wd.u fndfydau f.!rjfhka" wd;au úYajdifhka" foúhkajykafia flfrys úYajdifhka" ,iaikg „j;ajqkd' y˙hg kslï fï wÆ;aj fydhd.;a; mq≥udldr fydhd.ekSula jf.a' TÆj Wv ;shdf.k" ´l ;uhs yeu ;siafiau" wmsg lshkafka'''''' zudkj ysñlï''''' udkj ysñlïZ'''''' wo ta fndfyda hqfrdamdlrfha rgj,aj, wd.u woykafka y˙hg kslï fldaÜ tlla w¢kjd jf.a''' ;ukag jdishs lsh, ysf;k fj,djg wd.u woykjd" ;ukag m˙;Hd.hla lrkav fjhs lshk fj,djg wd.u .,j,d ;sfhkj' wfma rfg;a fï foa ±ka me;s¯f.k hkjd'''' iuyr wh l;d lrkjd wkd.dól iudchla .ek' lEu" îu" we∫ï me<∫ï" iem iïm;a" Okh ;sfhkj kï we;s'''' Bg jvd fjk fudkj;a Wjukd keye' isxy, iudcfh;a ´l ;snqk' biair lsõjd zldm,a,d'''''' îm,a,d''' fcd,slrm,a,d" fyg uerek;a ys;g iemhs" wo fcd,s lr,dZ lsh,d wms wd.u woykjd kï udkj ysñlï .ek l;dlrkav ´fka keye' wms woyk wd.ïj, udkj ysñlï ;uhs ;sfhkafka' fjk fudkjdo''''' ta ksid wdor”h ifydaor ifydaorhsks fï udhdjg wm /jfgkak fyd| keye' wms nqoaêu;aj fuys° lghq;= l< hq;=hs'¶
fuys msgfmdg jr∞f.k lgue; f∞vkakg ldrKhla ke;' ta;a fldrfy;a lsUq,aÆ olsk ms˙ia ;uka leu;s wdldrhg foaYkh wr®:l;kh lr" zld†k,a ;=ud ckms%hùug lrk u; m%ldYhlaZ f,i yqjdolsk w| nd,hka th iudc.; lrkakg ork jEhu wkr®:ld¯h' ta nj wm fuys igyka l< hq;af;a" iudch wj†lrk u;hka me;sr hkúg" me;sr hk u;fha we;s jeo.;alu .ek wjOdkh fhduqlrkjd fjkqjg" ta u; m%ldY lrk ;eke;a;kaf.a jxyqx" ;rd;sru .ek" wd.u .ek úuikakg uQ,sl;ajh fok we;a;ka wfma iudcfha isák ksidh' kQ;k kj ksoyia u;Od¯h lshk /,af,a ±jà zudkj ysñlïZ wÆ;a Or®uhla fia wmg
b†˙m;a lrkakg ksIaM, W;aidyhl fhfok ms˙iaj,g /jfgkak tmd hhs" ld†k,a ysñ ish ie±yej;=ka wu;d Or®udkqYdikd lrkafka" zngysrf,dalhZ wÆ;a Or®uhla fia wmg y∫kajd fokakg lei ljk udkj whs;sjdislï" wm woyk wd.ï ;=< wkd†u;a ld,hla ;siafia wLKavj mej; tk neúka" lf;da,slhkag zudkj ysñlïZ wÆ;a fohla fkdjk nj wjOdrKh lrkakgh'
„j;aùfï whs;sh .ek" udkj ksoyi .ek" mKaä;udks woyia jmq,k ksoyia u;Od¯ka isák rgj, wuq wuqfõ flfrk l<, úkdY .ek" .íidj .ek" „j;aùfï whs;sh ke;sls¯u .ek" mr mSvkh yd Y%uh iQrdlEu wd° lreKq .ek uqksj; rlsñka lrk je†nK" ienEjg wd.ï woyk YS% ,xldj jeks rgj,g wkjYH nj;a" fkl l+fgdamdhka u.ska lf;da,slhka veye.ekSfï W;aidyhla we;s neúka m˙iaiï jk f,i ;u /<g wjjdo lrkakg we;s tfå˙l whs;sh .ek fiiaika l,n, úh hq;= ke;' udkj whs;sh .ek wmg lshdfokakg W;aidy lrk ms˙ia zoi mk;Z fyd¢ka okakjd kï" fyd¢ka y∞rd we;akï" jmq,kakg Tjqka oÛ,k udkj whs;sjdislï iuia;hla f,i oi mk; ;=< wka;r®.;j ;sfnk nj wjfndaO úh hq;=h' oi mkf;a y;rjk mkf;a isg oijeks mk; olajd ú±fykafka úúO rEm.;a udkj whs;sjdislï h' ta oi mk; ish „ú;j,g noaOlr" „j;alrjk ck;djg udkj whs;sjdislï uka;rhlafia cmlrñka" wΩf;ka TÆfõ ;ndf.k ‚j;ajkakg Wjukdjla ke;'
ckm;sjre t;s· l;d lr;s· h;s· w.ue;sjre t;s· l;d lr;s· h;s· weu;s" ue;sjre t;s· l;d lr;s· fõ†ld fojk;a lr;s· h;s· ta;a ye;a;E jirla .;j .sh;a" wm ;nd we;s †hqKqfõ mshjr" oil y;l" ksoyi" iajdëk;ajh" m%cd;ka;%jdoh ri ú¢k" N+la;sú¢k rglg m%udKj;a hhs wmg iEySulg m;aúh fkdyel' uyck l;srfha n,fhka" ñksiqkag fiajh ls¯ug hhs lshd tk foaYmd,hka ;uka n,hg m;al< ck;djg uyck fiajh lemùfuka bgqlrkjd fjkqjg" jegmek" ;ukag w∞< ke;s lafCIa;%hkag w; ±ófuka rg ;j;a wjq,acd,hlg weo oukjd úkd ixjr®Okh fjkqfjka lrk lghq;= wjuh' t,af,kakg jef,a je,a ke;s" uyck is;aj,ska .s,syShk ;ukaf.a ckms%h;ajh /l.kakg" m;a;rj,g wÆ;a ud;Dld imhkakg" ;ukaf.a rej ;uka ork wúpdr u; iu. m;a;rj," m<lrkjd olskakg" fkl mdgeZ;sj †≥,k rEm fmÜáfha jecfUkjd olskg isysk olsk foaYmd,khka yd Tjqkag f.dgq w,a,k ms˙ia jer† fldfkka w,a,d.;a ld†k,a ysñhkaf.a ioyï foaYkh ;ukf.a meje;au i|yd fhd∞.kakg .kakd jEhu .ek wmg we;af;a uy;a wkqlïmdjls' we;eïyq ld†k,a ysñmdKkaf.a me;af;a isg l;d lrkafka wjxlj fkdfõ'
lf;da,sl Pkao ;u f.dvg weo .ekSfï há wruqfKks'
ld†k,a ysñhkaf.a foaYkfhka wm by;ska Wmqgd olajd we;s f√oh b;d meye†,sh' ir,h' th f;areï.kakg uyd by<g .sh W.;alula wjYH ke;' tfiau úYaj iNdfõ l=udr moúh ork ld†k,a ysñhkag wÆf;ka ckms%h ùug Wjukdjla ke;' ld†k,a ks,fhka mqokq ,nkakg fmr úYaj iNdfõ muKla fkdj" úYaj iudcfha fyd| ms<s.ekSula t;=udg ;sfnk nj" wfma rfÜ foaYmd,lhka ukdj ±kisá nj ;yjqre lrk tl idOlhla kï" - „tiamS ma,ia ^GSP+& ,nd.ekSu i|yd l< idlÉPd jdrhg t;=uka yjq,a lr .ekSuh' tfiau udkj whs;sjdislï .ek cd;Hka;r iudchg l;dlrkakg is≥jQfha zuq,a ld,Sk lf;da,sl iNd hq.j,° flreKq oreKq ñksia >d;k' ñksia whs;Ska W,a,x>khg iNdfõ iyNd.s;ajhla ;snqKdhZ hk fpdaokdj .ek jdohg fkdhd ta" tfia jQjdkï ta .ek lsis≥ mels,Sulska f;drj ish yDohdx.u lKd.gqj m%ldY lrñka fojk cqjdï mdjqΩ mdmajykafia jir 2000 ° m%isoaêfha f,dalhdf.ka iudj b,a,d isá nj" lf;da,sl iNdj .ek y˙ ±kSula ke;s we;a;kaf.a ±k.ekSu i|yd fuys,d igyka lrkqfha ld†k,a ;=udf.a l;dj yE,aÆjg" wjudkhg ,lals˙ug o we;euqka W;aidyhl fhfok ksidh'
wfma rg ≥mam;ah' ksoyi ,nd jir ye;a;Ejla f.ù.sh;a" wm ;ju;a bkafka ixjr®Okh fjñka mj;sk rgj,a w;rh' wfma ñksiqkaf.a „ú; iqÅ;" uq†; ls˙ug ;j fndfyda ldrKd rch yryd bgqúh hq;=h' .eUqre l;dnyg" idlÉPdjg" wjOdkhg Ndckh úhhq;=" tfy;a hg .yñka ;sfnk ldrKd iqΩmgqfkdfõ' fïjdg wjOdkh fhduqls˙uu' udkj whs;sjdislï rlskd tla udr®.hls' wfma ñksiqka fudkjd ke;;a w.dug oyug ;ju;a keUqreh' wfma ñksiqka m˙;Hd.YS,S ksid" lsisjla ;ksju nq†kafka ke;' Tjqkag fn∞y∞f.k lEug mqre≥ mqyqKq lrkafka" †ú fofjksfldg Tjqka woyk wd.ïh' ta ksid f,dalh ;=< ljrdldrfha ;dlaIK †hqKqjla" fmr,shla we;sjqj;a" wrgq nei.;a wd.u-oyfuka Tjqka fjkalrkjd myiq fkdfõ' ta ksidu Tjqkag ukqiai whs;ska .ek wÆf;ka foikakg fohla ke;' ld†k,a ;=ud ish foaYkfhka wjOdrKh l< wdldrhg wjYHjkafka udhdjg fkd/jà nqoaêu;aj ls%hd ls¯uh' §wms wd.u woykjd kï udkj ysñlï .ek l;dlrkav ´fka keye' wms woyk wd.ïj, udkj ysñlï ;uhs ;sfhkafka' fjk fudkjdo'''''' ta ksid wdor”h ifydaor ifydaorhsks" fï udhdjg wm /jfgkak fyd| keye' wms nqoaêu;aj fuys° lghq;= l, hq;=hs'¶ wm uqim;a lrk" wfma foijka ;=< /õ ms<s /õ fok fï u;h" wms „j;a lrjuq'
wjYHkï fï .ek m%isoaO ixjdohlg jQj;a wm iQ∞kïh'
cd;sl iu.shg" wd.ñl iy„jkhg ndOdjk wdldrfha ffj¯ m%ldY
fukau wi;H m%pdr iudcfha m%pdrh ùu wo nrm;< m%Yakhla njg m;aj ;sfí' fudjqyq udOH yuqfõ fkdfhla ffj¯ yd oafõY iy.; m%ldY lr;s' cd;sjdoh" wd.ïjdoh fudjqka foaYmd,k jdish i|yd fhd∞ .kakd nj meye†,sj fmfkkakg ;sfí' wka;jd† ieu mCIhlu isák ms˙ia úiska Tjqkaf.a jdish i|yd ieu is≥ùulau Ndú;d lrk nj fmfkk w;r rfÜ ;sfnk wdr®:sl m%Yak wu;l ù úúO ud;Dld ms<sn|j idlÉPd lrñka isá;s'
mQckSh ia:dk fj; meñK Ydia;DDka
jykafia,df.a foaYkdjkag uqΩukskau
mgyeks foa mjiñka cd;s yd wd.ïjdoh
muKla fkdj ffj¯ foaYmd,kh m;=rjk
mqoa.,hkag ta i|yd wjldY ,nd°u
iïnkaOj wd.ñl kdhlhkaf.a wjOdkh
fhduqúh hq;=j ;sfí'
YS% ,xldj isxy," fou<" uqia,sï" nr®.r®
yd uef,a hk cd;ska „j;ajk nyq wd.ñl
rgls' fn!oaO nyq;rhla isák w;ru
uqia,sï" yska≥" ls%ia;shdks hk wd.ï woyk
ie<lsh hq;= ms˙ilao furg „j;a fj;s'
w;S;fha isg fuu ;;a;ajh olakg ,eìK'
úúO;ajh ;=< úúO cd;skag Wreu jQ
wd.ñl yd ixialD;sl jákdlï wjfndaO
lr .ksñka tajdg f.!rj lrñka w;S;
YS% ,dxlslhka „j;a jQ nj ljqre;a ms<s.
kakd i;Hhls' kuq;a wo m%Odk wd.ñl
kdhlhska ;ukaf.a /<g wjjdo lrkakg
we;s tfå˙l whs;sh .ek fkd;ld
t;=udKkaf.a fm!oa.,sl;ajhg n,mdk
f,i m%ldY ksl=;a ls¯ug ;rï iudch
ms˙yS we;'
wdr®:sl †hqKqjg" iudc ixjr®Okhg
yd foaYmd,k ia:djr Ndjhg fuu cd;sl
yd wd.ñl ixys¢hdj w;HjYH ldrKhls'
cd;ska iy ishÆu wd.ñlhska w;r
tluq;=j fkdue;sj f,dalfha lsis≥ rglg
meye†,s b†˙ .ukla fkdue;s nj lshkakg
f,dalfha W∞yrK ´kE ;rï ;sfí'
fuu i;Hh furg ksoyia igkg
mK≥ka kdhlfhda w;s nyq;rh ±k isáhy'
fï ksidu Tjqka cd;sh fyda wd.u fmrg
fkdf.k rg yd ck;djf.a ksoyi hk
ldrKdj jgd cd;s" wd.ï" jr®. fNaofhka
f;drj talrdYs jQy'
;u wd.ug kdñlj iïnkaO ysia f.ä
m%udKhg jvd jeo.;a jkafka oyu .ek
wjfndaOfhka th jgd tl;= jk ms˙ih'
fkdfhla jrm%ido ,nd° mqoa.,hka wd.ï
j,g n|jd .ekSfuka is≥jkafka n|jd
.kakd yd nef|k foms˙iu uq,dfõ jeàula
nj ld†k,a ysñ úiska meye†,sj i|yka
flre◊'
wo jkúg wfma rfÜ wd.ñl
wka;jd°ka ;u wd.fï TΩf.ä m%udKh
jeälr .ekSug ork m%h;akh yuqfõ
wd.ñl ixys¢hdj flfrys wi;H n,mEula
t,a,ù ;sfnk nj wd.ñl kdhlhskaf.a
wjOdkh fhduqúh hq;=j ;sfnk m%Yakhls'
;ukaf.a wd.ug mqoa.,hka n|jd
.ekSug W;aidy ls¯u m,la ke;' ta
fjkqjg wd.ñl Ydia;DDka jykafiaf.a
foaYkdjka m;=rkak' ñksiaiq meñK ta
je<| .ksù' fï iïnkaOj lf;da,sl iNdj
b;du;a ksr®u, njo n,fhka lsisflfkl=
lf;da,sl oyu i|yd n|jd .kafka ke;s
njo i|yka lrñ'
§nqoaO foaYkdj wkqj †ú f.jkafkda
yer fudk ;rï fn!oaOfhda isáh;a bka
M,la fkdue;' w,a,d ;=ukaf.a foaYk
wkqj †ú fkdf.jk fldhs;rï bia,dï
Nla;slhska isáh;a bkao M,la ke;'
ls%ia;=ka jykafiaf.a foaYkdjka wkqj †ú
fkdf.jk lf;da,slhka fldmuK isáh;a
jevla fkdue;s fiau N.j;a .S;djg wkqj
†ú fkdf.jk yska≥ Nla;slhka fld;rï
isáh;a bka M,la fkdue;'¶ wd.ñl
Ñka;khg wkqj „j;a jk úg ishÆu
ñksia whs;sjdislï bfíu /f|a'
tfåßl whs;sh .ek fiiaika l,n, úh hq;= ke;
.re leñ,ia m%kdka≥ msh;=uka úisks
foaj le|ùu hkq foúhka jykafiaf.ka ,efnk ksOdkhla' wo iajr®K chka;sh iurk fuu meú† fidhq˙hka tu foaj le|ùug b;d hym;a m%;spdrhla olajd ;sfnkjd' wjqre≥ 50 la mqrdjg foaYh ;=<;a" úfoaY rgj,;a Tjqka foúhka jykafia ;=< buy;a fiajjdla bgqlr ;sfnkjd' Tjqkaf.a tu fiajdj w;s úYsIaGhs' fuu woyia m,lf<a f–iq ksldfha .re fí,ka msh;=ud l=rel=,dj id' ,diria foajia:dkfha mej;s" iqr¥;sl ksldfha meú† fidhq˙hka isõ fofkl=f.a iajr®K chka;sh iurñka mej;s ;=;s ms°fï †jH hd.h wjia:dfõ°h'
iqr¥;sl ksldfha .re fï˙ ksr®u,S m%kdka≥' fï˙ rkms%h iqjd˙ia" fï˙ mSgr® lreKdr;ak iy fï˙
wEkac,d ur®is m%kdka≥ hk meú† fidhq˙hkaf.a iajr®K chka;sh iurñka mej;s fuu †jH hd.h «kdr®:
m%°mh lr®;D iy fld<U lf;da,sl uqøKd,fha wOHCI .re leñ,ia m%kdka≥ msh;=uka úiska is≥lrk ,°'
l=rel=,dj óiï fiajl .re wekagks ch,;a" fudrgqj id' finia;shka ú≥yf,a w†hqre .re rx‚;a
wkaød†" .re iuka; fiakdkdhl †'i'ks' msh;=uka iu. .re mshjreka" meú† fidhq˙hka we;=Æ ie±yej;=ka
úYd, ms˙ila †jH hd.hg iyNd.s jqy'
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
xdkdr®:m%°mh
1866 - 201604ls%'j'2016lajQckjd˙17b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016 dkdr®:
m%°mhwdrïNh(1866cQks07
óifuka óiug 04 óifuka óiug
jir 200lg jvd bmer◊ fm!rd◊l ,sÅ; b;sydihlg Wreulï ork f.dve,a, Y=' finia;shka uqks∫kag lemlrk ,o bmer◊ foõ ue∫fr® wn,kaùu ksid 2015 óifï jevNdr.;a .re ,lais˙ fma%u,d,a m%kdka≥ msh;=ud 2016 mdial= ux.,Hfhka miq kj foõ ue∫rla f.dvke.Sug kdhl;ajh ,nd≥ks'
mqxÑ m,a,s fol m<,ska jeälr uym,a,sh †.ska
jeälr kj foõ ue∫r f.dvke.Su wdrïN lf<a
mer◊ foõ ue∫fr® w,a;drfha fldgila iy mqxÑ
m,a,s fofla ì;a;s fldgia folla ue† lrf.k kj
foõ ue∫r f.dvke.Su is≥lf<a bmer◊ b;sydi
b†˙hg f.khñks' f.dvke.s,s lñgqfõ kj iNdm;s
jhU m,d;a iNd uka;s% u,ard– mS˙ia uy;d ,nd≥ka
iyh u; foõ ue∫fr® b†ls¯fï lghq;= fõ.j;aù
we;'
2019 ckjd˙ ux.,Hhg fmr ishÆu lghq;=
wjika ls¯ug b,lal lrñka .%dujdiS ishÆu fokdu tluq;= lrñka f.dvke.s,s lñgqfõ iNdm;s ;=ud m%uql
f.dvke.s,s lñgqj" foajia:dk fiajl uKav,h" id' finia;shka iqN idOl iñ;sh we;=Æ ishÆu iñ;s iud.ï
yels by,u ∞hl;ajh ,nd fok w;r .%dujdiS ishÆu fokdf.a Ok m˙;Hd. m%n, Yla;shla ù we;' mqxÑ
m,a,s fol iy kj foõ ue∫fr® b†˙mi uKavmfha ishÆu jev lghq;= ksudlr °ug f.dve,a, ur|uvq ux.,H
ixúOdk lñgqj Ndrf.k we;'
kj foõ ue∫fr® ìu ghs,a we;s¯u miq.sh∞ óiï fiajl msh;=udf.a wdYsr®jdofhka wdrïN l< wjia:dj' m%°m
ldphg fufia wiqúh'
lgqkdhl Y=' fma≥re mdjqΩ foajia:dkfha id' úkafika;s mdjq,d iñ;sh ñiï fiajl .re Ydka;s l=udr® je,súg msh;=ud iu.ska tlaù fkdñf,a meje;ajQ ffjoH idhkh miq.sh∞ tu foajia:dk N+ñfha ° meje;s w;r thg 500 lg w†l ck;djla iyNd.s jQy'
ffjoHjreka 15 fofkl= thg tlajQ w;r 200lg wêl ms˙ilg
weia m˙CId lr weia lKakdä m˙;Hd. l< w;r meñK isá ieug
wdydr mdk j,ska ix.%yd ls¯ugo úkafika;sfhda wu;l fkdl<y'
fnd,a,; ck;djf.a iqn isoaêh fjkqfjka úYd, ldr®hh ndrhla bgqlrk fnd,a,; i'K'i wdh;kh jdr®Islj ixúOdkh lrk idys;H Wf,< fujr;a w;s .dïNSrj fnd,a,; iajr®K W;aij Yd,dfõ° m%ùk rx.Or ix.S;fõ° frdayK neoaof.a iQ¯kaf.a uQ,sl;ajfhka fy, is˙;g uq,a ;ek foñka mj;ajk ,°'
i'K'i uQ,H wdh;khla jqjo tu mrudr®:fhka neyerj ore
±˙hkaf.a l,d l=i,;d t,solajkakg fï .kakd W;aiyhg frdayK
neoaof.a Y+¯ka fuu wdh;khg yoms˙ m%Kduh mqo l< w;r" ta i|yd
Yla;sh m%dr®:kd l<y'
.%dufha wd.ñl mqcl ;=uka,d" NsCIQka jykafia,d we;=Æ .sys
meú† /ila fï i|yd iyNd.s jQ w;r i'K'i iNdm;s tÉ' ta' ã'
tïudkqfj,a uy;df.a WmfoaYl;ajh fï i|yd ud yeÛs w;aje,la úh'
b;d,sfha mdr®ud k.rfha" YS% ,dxlsl ls;=kq ix.h Ndrj" lghq;= ls¯ug" kj WmdOH msh;=ud f,iska meñ◊ .re m%.S;a †Ydka msh;=ukaj" ix>h fj; ms<s.ekSfï W;aijh iy m%:u †jH mQcd hd.h Tmamq ls¯u ur®fid,drd foajia:dkfha ° is≥ fl˙◊' fuu wjia:djg" mdr®ud yS ro.=re ;=uka fjkqfjka wkqkdhl w;s.re Æhs‚ jef,kaàfkda msh;=ukao" mdr®ud m,d;a ixl%u◊l lf;da,slhka ms<sn| wOHCI .re fr®ukaâ msh;=ukao" lf,ia;dfkda óiï fiajl .re wí≥yQ ry,a msh;=uka we;=Æ YS%
,dxlsl lf;da,sl fnd≥kq ys;j;=ka iyNd.s úh'
u.af.dk id' úfika;so mdjq,d uqks;=ukaf.a jdr®Isl ux., Wf,< miq.sh∞ uy;a yri˙ka mj;ajk ,°' ux., foaj fufyh" fld<U ur∞k md;sud foõue∫fr® óiï fiajl" .re ä,dka fmfr®rd ks'u'ks msh;=ukaf.a m%Odk;ajfhka mj;ajkq ,eîh' t;=uka iu. .re frdIdka is,ajd" .re mSgr®ika hk msh;=uka,d foaj fufyhg iyNd.s jQy' ux., foaj fufyfhka miqj úkafika;s o mdjq,d uqks∫kaf.a m%;sudj /f.k fmryer .uka .kakd ,°' u.af.dk id' úfika;s ksjdifha l<ukdldr .re frdIdka is,ajd ks'u'ks msh;=ukaf.a uQ,sl;ajfhka .re mshjreka" .re ifydaorjreka" wdh;k m%Odkska we;=Æ isiq orejkaf.a iyfhda.fhka fuu Wf,<
mj;ajk ,†'
foaj le|ùu foúhka jykafiaf.ka ,efnk ksOdkhls
igyk - moañKs kdkdhlaldr - fiahd - ¨Ika fmf¾rd ÷
fnd,a,; zi'K'i'Z idys;H Èkh kj wdrlg fujr;a
wÔ;a lu,ams%h ch,;a ÷
lgqkdhl id' úkafika;s o mdjq,d iñ;sh ;j;a m%cd i;aldrhl
wñ, is,ajd÷
igyk - pdur YS% - fiahd - Wmq,a je,slvwdrÉÑ÷
f.dve,a, foõue÷r bÈlsÍfï lghq;= fõ.j;a fõtÉ' ta' isß,a fmf¾rd÷
iS≥j ksr®f∞aI foaj ud;d óiï ix>fha uvq jkaokd pd˙ldj fujr;a meje;aú◊'
f;†kla mqrd meje;s fujr uvq jkaokd
«Kldka;sh i|yd ieoeyej;=ka 1221 la
iyNd.s jQy'
fuys† «K ldka;sh fufyhjkq
,enqfõ ksu, u˙h ksldfha .re .dñ◊
is,ajd iy iS≥j óiï mq;% .re cQâ frdaIdka
hk msh;=uka úisks'
†k ;=fka wdydr fõ,a y; i|yd tla
wfhl=f.ka re' 500 la jeks iyk uqo,la
whlf<a óiï ∞km;s ie±yej;=kaf.a
∞hl;ajh ,eîu ksidfjks' fï fya;=fjka
lsis †k uvq m,a,s fkd.sh jeä ms˙ilg
iyNd.sùug wjia:djla W∞úh' óiï
fiajl .re ,sfhda leñ,ia" iyhl .re
ms,SIshka ksi,a msh;=ukaf.a fufyhùfuka
lghq;= ixúOdkh le˙K'
iS≥j óifï uvq jkaokd pd˙ldj
fujr;afykaß reøs.= ÷
fld<U w.ro.=re moú fi;airK l˙gdia wkq.%dyl;ajfhka ó.uqj" ;s,a,ka¥j wka;r® wd.ñl lñgqj fufyh ùfuka fkdñf<a ffjoH idhkhla Y=oaO jQ cqfia uqks∫kaf.a foõ ue∫re m˙Y%fha°" óiï fiajl .re rúka i|is˙ msh;=udf.a udr®f.damfoaYl;ajfhka mj;ajk ,°' t†k fiajdjka jQfha wê reêr mSvkh uekSu" ECG, BMI, reêr iSks m¯CIdj yd weia m¯CIdlr weia lKaKdä
ä' wekai,ï m%kdkaÿ÷
,nd°uh' ta i|yd ∞hl;ajh ó.uqj lÜgqurdka isxy iudch" isxy frday,a ridhkd.drh iy ó.uqj uy k.r iNdfõ uyck fi!LH m¯CIK wdh;khkah' Bg iu.dój m%foaYfha ffjoHjrekaf.a o f.!rjkSh fkduiqre ∞hl;ajh ,ndfok ,°' tu ffjoH idhkfhka ó.uqj m%foaYfha wh muKla fkdj msgm<d;a j,ska wd uyckhd o Wm˙u m%fhdack ,nd.kakd ,°' fi;airK - l˙gdia yd ;s,a,ka¥j wka;r® wd.ñl lñgqj iïnkaêld˙l ,,s;a l=udr® uy;d úiska wëCIKh lghq;=
lrk ,°'
wekla,Sgia is,ajd÷
tod wog
úY%dñl w.ro=.=re w;s W;=ï
Tiaj,aâ f.dañia ysñmdfKda 308
cd;sl ksoyi ,o miq
ls%'j' 1948 †jhsk iajdëk rdcHhla njg
m;aùu;a iu. rg ;=< m˙jr®;k
/ila we;s úh' tfiau lf;da,sl iNdj ;=< o
m˙jr®;k /ils'
1948 isg l,la .;jk ;=re jeä fjkila
fkd;sì◊' fndfyda ≥rg rfÜ md,kh mej;=fka
ì%;dkH wêrdcH iïm%∞hka wkqjuhs' fï wkqj
wm w;r cd;s fNao iy wd.ï fNao biau;= ù
;snqfKa ke;' ls;=kqfjda rdcH md,kfha Wiia
;ekays fiajd l<y' tfia u oñ< ms˙i o rdcH
fiajdfõ fndfyda ;ekays fh° isáhy' fï w;r
≥ï˙h fiajdj" ;eme,a fiajdj iy rcfha jev
fomdr®;fïka;= fiajdj úfYaI úh'
tf,iu l,l° wm ;s%úO yuq∞jkays Wiiau
ks,Orhka fndfyda fofkla ls;=kq Nla;slfhda
jQy'
fufia by; i|yka úfYaI;ajhg fya;=
/ila jQy' m%:ufhkau †jhsfka ls;=kq mdi,a
†hqKqj meje;ajqKq ksid fld<U fuka u
hdmkfha ms˙i o Wiia bx.s˙is wOHdmkhla ,nd
isáfhda h' ;jo tl, flfâÜ fyj;a <ud Ng
mqyqKqj ls;=kq uyd ú≥y,a yer fjk;a ú≥y,ays
,nd ≥kafka ke;' fï ksid ;s%úO yuq∞jka i|yd
f;dard.ekSfï° ta fmr mqyqKqj jdishla úh'
tl, .%dóh mdi,a jeähla b.ekaùu lf<a
ish niskau h' tfiau tu wOHdmkh meje;=fka
≥r®j, uÜgulhs'
fujeks iudc mr;r ksid ≥r®j, ;;a;ajfha
isá .eñ nyq;rh fuka u nyq;r wd.ñl
ms˙i ;=< o mej;=fka uy;a wiykhls'
fojeks f,dal ix.%duh ksuùu;a
iu. hqfrdamfha fukau wdishdj
;=< o meje;=fka ìysiqkq ;;a;ajhls'
thg fya;= jQfha ,eõ .skakla fuka
me;sfrkakg jQ fldñhqksiaÜjdohhs'
uqΩ fmr†. hqfrdamhu thg f.d≥re
úh' Ökh o fmrΩks' bka≥ Ök rgj,a
;=< o wka;rd∞hl igka meje;s◊' fï
w;r ,xldfõ o úreoaO mlaI jeählau
udlaiajd† mlaI jQy'
fï ld,h ;=< kef.kysr hqfrdamfha
lf;da,sl rgj, ck;dj ,laI .Kkska
mSvkhg m;ajQy' urd ouk ,o ixLHdj
o iqΩ mgq fkdjQy' yxf.a˙fha ñkafikaä
ld†k,a ysñhka" fmda,ka;fha úYskaials
ld†k,a ysñhka jeks W;=uka o isr.;
lrk ,°'
fï fya;=ka u; †jhsfka lf;da,sl
ms˙i jeähla u nr jQfha ol=Kq
foaYmd,khg u hs' fï ksid miqj
ìysjqKq §ueo ms<sfj;la¶ y∫kajd °ug
;e;a l< mlaI .ek o ìhla meje;s◊' ìh wêl
jkakg ;j;a fya;=jla jQfha fuu ueo ms<sfj;
wkq.ukh l< ms˙ig udlaiajd† lKavdhï tl;=
ù ikaOdk.; ùuhs'
tfy;a jdudxYsl mlaIj, o lf;da,sl iqΩ
ms˙ia jQy' flfia fj;;a fï jk úg jdudxYsl
mlaI fuka u fiiq olaIsK mlaI o ls;=kq
ne;su;=ka yd iNdj o flfrys neÆfõ lreKd
is;e;sj fkdfõ'
fu;eka isg fyj;a 1954 muK isg rg ;=<
lf;da,sl úfrdaë wdl,am me;sfrkakg úh'
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙∞
05dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;shdks oyfïa wdrïNh
fhda. Ndjkd idys;Hhfcdaka ;=ud úiska ;j;a .%ka:
folla rpkd lr we;'
1' wOHd;aufha .S;h" 2' fm%aufha
„judk .sks isΩj ñksidf.a
wd;auh foúhka yd tlajQ úg
wd;auh w;aolsk foaj iamr®Yh
;=<ska w;a olskd wNskkaok iqjh
.%ka: j,ska úia;r lr;s' th
ñksia jpk j,ska úia;r l<
fkdyels kuq≥ Tyq b;d olaI
f,i bÛs lr fmkajd fohs' ta
foaj iamr®Y fl;rï iquq≥ o@ ishqï
fõo@ fcdaka f.a NdId ú,dYh
fl;rï w.fka o@ ta fufiah'
1' foúhkaf.a lgy~ jk foaj
mq;%hdfKks" lshkak ñksidj ìhg
m;a lrk n,jka;lulska hq;a Tn
T;rï iquq≥ ishqï ú,dihg ñksia
wd;auh iamr®Y lrkafk;a w;
.dkafk;a flfia o@
2' Tn jeks m%;dmj;ajQo"
n,j;a jQo" iquq≥ ishqï iamr®Yh
,nk ta wd;auh jdikdjka;h'
ish .=Khlska jdikdjka;h'
3' fuh f,djg y~ k.d
lE .id lsjhq;a;ls' tfy;a lsj
fkdyelsh' foúhka ñksidg
fumuK lsÜgq jk nj f,dalh
okafka ke;' ta thg Tnj
ms<s.ekSugj;a ±lSugj;a ne˙
ksidh' uf.a „ú;h jk udf.a
foúhkS" Tnj ±l.; yelafla
f,!lsl;ajfhka bj;a ù „j;ajk
whg mu◊' Tn úiska Y=oaO
mú;% lrkq ,nk whg mu◊'
iquq≥ f,i Tn Tjqkaj w;.dk
úg" Tnj Tjqkag fmfkkafkah'
mú;%;ajhg .e,fmkqfha
mú;%;ajhu mu◊' Tn mú;%
yoj;lska hq;= whj iamr®Y lrk
úg Tjqyq Tnj ±l" Tn ;=< mS%;s
m%fudaohg m;afj;s' fï fcdaka
;=ud foúhka jykafia iu.
iïnkaO;d meje;ajQ ixl,amhhs'
f;fr®id ;=ñhf.a im%d◊l .oH
lD;sj,g o fcdakaf.a yoj;a
Tijk moH lD;sj,g o iamd[a[
NdId idys;Hh ;=< w;s úYsIag
ia:dkhla ysñúh'
hdÉ∆fõ by<u ;ekgu u.
fmkajkakla jYfhka tu .%ka:
j,g iu l< yels idys;Hhla
fjk;a rgl jqjo fidhd .ekSu
≥Ialr fjhs' wú,dys id' f;fr®id
;=ñh yd l=reisfha fcdaka ;=ud hk
fofokdu idka;=jrhkafia muKla
fkdj" Or®udpdr®hjrekaf.a o
lf;da,sl iNdj ks, jYfhka
m%ldY lr we;af;a t;=ukaf.a yd
t;=ñhf.a Y=oaOjka;Ndjh ksidu
fõ' fï fhda. Ndjkd idys;H
iNdfõ Wkak;sh fjkqfjka l<
tla fufyjrla f,i ±laúh
yelsh'
b†˙hg''''
iqkS;d ud,kS úf–isxy
O¾u ix.%yh
ls%ia;shdks idys;Hfha wdrïNfha isg 20 jk Y; j¾Ih olajd
ÈjH mQcd hd.h m%Odk iqj fufyhhsmiq.sh i;sfhka
iEu il%fïka;=jlau ls%ia;=
flakaøSh jk neúka
ie±yej;=kg ls;= ;=uka ;u †úfha mru
Yla;sh iy n,fldgqj njg m;a lr
.ekSug id' iNd ud;dj we˙hqï lrkakSh'
§Tn w;˙ka hfula frda.Sj isákafka
kï" Tjqka iNd uQ,slhka le|jd .kSjd' ta
uQ,slfhda iajdñka jykafiaf.a kdufhka
Tjqka f;,ska wdf,am fldg" Tyq Wfoid
hdÉ∆ lr;ajd' túg weoys,af,ka mqok
hdÉ∆ fujka frda.shdg iqjh ,efí'
iajdñka jykafia Tyq ke.sgjkq we;' Tyq
mjq lr ;sfí kï" ta mõ Tyqg lud lrkq
,efí¶ ^cdfldí 5(14-15&' frda.Ska wdf,am
ls¯fï foaj m%ido ksOdkfha Y=' nhsn,Sh
miqìu fuu mdGh u; f.dvkef.k nj
;j≥rg;a idka; iNd ud;dj ;s%foka;Skq
uka;%K iNdj u.ska W.kajkakSh ^1545&'
;jo" foaj jkaokdj iïnkaOj b†˙m;a ù
we;s fojk uka;%K iNd jHjia:dfõ (SC) wxl 73-75 foi wjOdkh fhduq ls¯fï
° o fuu m%ido ksOdkh urK uxplfha
miqjkakka i|yd fkdj „j;=kaf.a
^frda.Skaf.a& m%ido ksOdkh nj ;yjqre jQ
we;s nj fmfka' idka; iNdj iïnkaOj
ne£ mj;sk fojk j;sldk jHjia:dj
o wxl 11 u.ska fuu woyi ;j≥rg;a
wjOdrKh lrhs' ^frdau 8(7&
ishÆ il, fufyhka j,ska wiydh
jQ iqúfYaIS iqj fufyh jk †jH mQcd
hd.hg ie±yej;=ka fhduq úh hq;= jqjo"
†jH mQcd hd.fha §wñ, jQ jákdlu¶
mjd y∫kd .ekSug fkdyelsj w;rux
ù isák ck;dj" tfåfrla fkdue;s
negΩjka fuka úis¯ hdug fm<ö we;'
;jo ;u óifï bre†k †jH mQcd hd.hg
iyNd.s fkdjQjo" ≥r l;r f.jd úúO
jQ fufyhka jgd /iaùug weÆï lr;s'
fuu m%jk;djh ;=< fujeks fufyhka
fufyhjk mQcdm%id†jreka foaj;ajfhys,d
ie,lSfuka §rEm jkaokdj¶ ls¯fï
mdmhg k;= ùug fndfyda bv lv we;'
fu.d fufyhka Tiafia úoHdudk jk
§Yío rihg¶ muKla f,d,a ù we;s
we;eï ie±yej;=kg ;u
óiï bre†k †jH mQcd hd.hg
Wmfhda.S lr.kq ,nk §ir,
Yío úldYk moaO;sh¶ u†luls'
tfukau iqΩ ms˙ilf.ka muKla
iukaú; ^thskao nyq;rho jhia
.; ldka;djka ùu& .dhkd
lKavdhu wj;lafiarejls'
Woa.; jk fujeks ;;a;ajhka
j,g fya;= idOl f,i fndfyda
wh biau;= lrkqfha †jH mQcd
hd.fha kSri nj iy taldld¯
iajrEmhhs'
óiï fiajl msh;=ud
;u ix>h †jH mQcd hd.hg
iïnkaOj b;du;a ir<j
±kqïj;a lrkafka kï jvd
m%dfhda.sl jkq we;' fuu
±kqïj;a ls¯u i;shlg"
udihlg iSud fkdù
°r®>ld,Skj lrkakg W;aiql
jkafka kï jvd hym;a jkq
we;' bre†k †jH mQcd hd.fha
° msh;=ukaf.a foaYkh t†k
foaj jpkh u; muKla mokï úh hq;=
nj foaj jkaokd ¯;Ska wjOdrKh l< o"
bka úkdä folla fyda ;=kla †jH mQcdj
iïnkaOj ±kqïj;a ls¯ug fhd∞ .ekSug
yels kï jvd m%dfhda.sl jkq we;ehs ug
isf;a' foaj jkaokd lafIa;%h iïnkaOj
ixúOdkh lrkq ,nk §uyd iïuka;%K¶
j,g jvd ir< úYajdifhka fyì óiï
ix> j,g fuu l%u fõoh fnfyúka
Wmld˙ jkq we;' u˙hdjka fiajlhska
kshu udj; fhduq l<dla fuka §fu;=uka
lshk ´kEu fohla lrkak¶ ^Y=' cqjdï 2(5&
ls;=kq ie±yej;=ka kshu udj;g fhduq
ls¯u Or®fudamfoaY j.lSuls'
;jo" iajdñka jykafia ;u ¥;
ldr®hh ;=< frda.Ska iqjm;a l< nj oksuq'
Wkajykafiaf.au ≥laú£u" urKh iy
W;a:dkh u.ska ukqIH wm ≥la fõokd
j,g kj wre;la ,en ≥kafka foúhka
jykafiaf.a .e,ùu∞hl fm%aufha ldr®hhg
iïnkaO lrñks ^uf;õ 8(17&' §iqjh¶
f,iska ye¢kajqjo fuys kshu wre;
.e<ùu nj wu;l fkdl< hq;=h' yq≥
Yd˙˙l" udkisl iqjhg jvd uqΩ mqoa.,hdg
iajdñka jykafiaf.a .e,ùfï ls%hd∞uhg
k;= ùu fuys° wjOdrKh jkqfha Tjqkaj
Wkajykafiaf.a ¥; ldr®hhg m%n, f,io"
iDcq f,io iïnkaO lrñks'
fuf,i wjOdkh fhduq ls¯fï°
iajdñka jykafiaf.a .e,ùu∞hl
ls%hdj,shg iDcq f,iu noaO úh yelafla
†jH mQcd hd.h u.sks' tfukau" fn!;siau
Tiafia ∞hdo ù we;s úYajdifha ;s<sKh
jv jvd m%n, f,i ;sr idr jkqfha
iajdñka jykafiaf.a hd.hg noaO ùfuks'
yeÛSï j,g fukau yoj; muKla iamr®Y
jk whq˙ka fhduq jk fu.d Yío rifhka
fyì úúO jQ fufyhka j,g jvd †jH
mQcd hd.hg wr®:dkaú;jo" ls%hdYS,s f,io
yjq,a ùfuka foaj wNsu;h ffokslj
bgqlr,Sug ≥n, wm iúu;a jkq we;
l,uq,a, óiï fiajl
.re bkaød r;akis˙ m%kdka≥ msh;=ud
^59&
ußh uE‚fha.=K oyñka ms˙ u˙ uj neyem;a jQjdfoõ uõ jkakg we˙hqu foú∫kaf.ka ,enqKdu˙ uõ l=fika foõ mq;= fuf,djg jeähdls;= oyñka uqΩ f,dalh t<sh jqKd
foú∫ we˙hqu wdorfhka bgq l< wïud≥l iem w;r ksr;=re foú∫ka ;=< isáhdwm fjkqfjka ksr;=re foú msh h†kdTnhs wfma wïud cmudf,ka f,dj ieu rlskd
hym;a †ú fmfj; foú msh yg mqo flrejd /ljrKh ksr;=re foú∫kaf.ka ,enqKd†ú f.jkg tf,iska wdor®Yh foñkd„ú;h ch.kak wm yg †˙ fok wïud
ví' bksÜ ¨r®≥
07dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ wf.daia;= ui 12 jeks od b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙∞
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
06
Tla' 07 isg Tla' 14 olajd foaj jdlH m%ldYk
foaj jkaokdj
Tla' 07 b˙∞ idudkH iufha úisy;ajk bre†k^fld<& W;am;a;s 2(18-24
.S;dj,sh 128(1-6
fyfn%õ 2(9-11
udla 10(2-16 fyda 10(2-12
Tla' 08 i∫∞ .,d;s 1(6-12
^fld<& .S;dj,sh 111(1-2"7-10
¨la 10(25-37
Tla' 09 wÛ' Y=oaOjq fvksia ro.=re;=uka iy iypr m%dKm˙;Hd.s uqksjre mQcdm%id†jre" Y=oaOjq ,sfhdakdr®â uqks ux.,Hh ^fld<$r;=$iq≥& .,d;s 1(13-24
.S;dj,sh 139(1-3"13-15
¨la 10(38-42
Tla' 10 n∞∞ .,d;s 2(1-2"7-14
.S;dj,sh 117(1-2
¨la 11(1-4
Tla' 11 n%yia' id' 23 jk cqjdï mdma ;=ud ^fld<$iq≥& .,d;s 3(1-5
^ix.S;h& ¨la 1(69-75
¨la 11(5-13
Tla' 12 isl=rd' .,d;s 3(7-14
^fld<& .S;dj,sh 111(1-6
¨la 11(15-26
Tla' 13 fik' .,d;s 3(22-29
^fld<$iq≥& .S;dj,sh 105(2-7
¨la 11(27-28
Tla' 14 b˙∞ idudkH iufha úiswgjk bre†k^fld<& i,fudkaf.a m%« 7(7-11
.S;dj,sh 90(12-17
fyfn%õ 4(12-13
udla 10(17-30 fyda
10-17-27
wo Y=' iqúfYaIfhka wmg yuqjkafka
ls%ia;=ka jykafiaj lgjpkhlska
w,a,d .kakd wáfhka m˙isjre ke.+
m%Yakhlska udkj meje;au;a újdy
„ú;h;a ms<sn| Wkajykafia fy<sorõ l<
w;s .eUqreu wkdjrKh wm w;g m;a jQ
wdldrhhs'
§mqreIhl= úiska ish Ndr®hdj †lalido
ls¯u kS;shg wkql+, ±¶hs weiSfuka
we;a;gu m˙isjre lf<a cq∞ iudch
;=< †lalidoh iïnkaOfhka meje;s
u;jdo follg Wkajykafiaj ue†lr
Wkajykafiaaj m%Yakhlg mg,jd .ekSug
W;aidy ls¯uhs' tu u; iïm%∞hka fol
kï §ysf,,a¶ iy §fIudhs¶ h' fIudhs
iïm%∞hg wkqj lduñ:Hdpdrh hk
fpdaokdj u; muKla msysgd újdyl
ia;s%hl †lalido ls¯ug fudafiiaf.a
kS;sfhka wjir ,eî ;snq◊' tfy;a ysf,,a
iïm%∞h †lalidoh iïnkaOfhka ±refõ
Bg jvd fndfyda ,snr,ajd° u;hls' tfy;a
m%Yakhg ms<s;=re ≥ka ls%ia;=ka jykafia
fulS lsis≥ iïm%∞hlg fldgq fkdù
f,daldrïNh iïnkaOfhka foúhka
jykafia ≥ka foaj wkdjrKh wvx.=
nhsn,fha W;am;a;s fmd; Wmqgd olajñka
W;a;rh f.dkq lf<ah'
uqΩukskau Y=oaOd;auhdKkaf.ka
mQr®K ù isá ls%ia;=ka jykafia wmg ne˙
.eUqrlska Wmam;a;s fmd; lshjd f;areï
f.k ;snqfKah' tneúka Wkajykafia tys
fufia ,shd we;s ;ek fidhd .;af;ah'
tkï §foúhka jykafia Tjqka ia;S% mqreI
jYfhka uejQ fial¶ ^W;a' 1(27& hkqhs'
Wkajykafia mjikafka §ueú,af,a uq,
isgu¶ ñksid .ek foúhka jykafia
is;=fõ fofokl= .ek is;k úêhg fkdj
ia;S% mqreI jYfhka fofokl= jqjo Tjqka
.ek tlaflfkl= .ek is;k f,ih'
wog;a wm is;kafka foúhka jykafia
uq,skau ueõfõ ms˙ñ flkd lshd;a .eyekq
flkd miqj meñ◊ flkd lshd;ah' tfy;a
fyfn%õ NdIdfjka §wdoï¶ lshd lshkafka
ms˙ñ flkdg muKla fkdj ms˙ñ flkd
iy .eyekq flkd hk fofokdu tlaj
.;a l, Tjqka ye¢kaùug fhdok fmd≥
ku h' fuh .S%la m˙jr®;kfha weka;%fmdaia
(anthropos) lshd;a isxy, m˙jr®;kfha
§ukqIHhd¶ lshd;a ksjer†j m˙jr®;kh
ù ;snqK;a bx.S%is m˙jr®;kh th "man" lshd jr ke.=fõh' tfy;a th m˙jr®;kh
úh hq;af;a 'The human one' lshdh' 'The human one' lshkq fjkqjg " man" lshd
m˙jr®;kh ùu iuia; foaj Or®uhgu
fmd≥fõ n,mEfõh' foúhka jykafia
lSfõ zwmf.a
iudklug ms˙ñhd
(man)ujuqZ lshd
fkdj zwmf.a iudklug ñksid
(the human being) ujuqZ lshdh'
zwdoïZ hk ku bx.S%ishg
fmr<Sfï° is≥jQ m%udo f∞aIhg;a
jvd fuys,d wfma ≥rdjfndaOhg
fnfyúka n,mEfõ ztajZ lshd
kula ;sîuh' wdoï lshkafka
ms˙ñhdgh' taj lshkafka
.eye◊hgh lshk woyi wfma
TΩjg lsπ neiafia fï ksidh' fuh
ñksid ueùfï l;dj iïmQr®Kfhkau
jer† f,i f;areï .ekSug ;=vq ≥kafkah'
W;am;a;s fmdf;a l;=jrhd ukqIHhd
ueùfï l;dfõ° ztajZ lshd kula mdúÉÑ
fkdlrkafka fuu jer† wjfndaOh
we;sùu j<lajd .ekSugh' W;am;a;s
l;dfõ lsisu ;ekl ñksidj wdoï taj
jYfhka y∫kajd ° ke;' ;sfnkafka ia;s%
- mqreI f,i y∫kajd °u mu◊' ztajZ
lshk ku l;djg tl;=jkafka ñksidf.a
jeàfuka wk;=rejh' tfy;a tn∫ fn°ula
uq, isgu ;snqKd lshd is;Sfuka ñksid
iïnkaO w;s.eUqreu foaj wkdjrKh
.%yKh lr .ekSug ne˙j .s,sfyhs'
tneúka ueùfï mqj; †. ye¯fï°
l;=jrhdg m<uqj iy fojkqj jYfhka
rpkh mshjfrka mshjr b†˙m;a lrkakg
is≥jQj;a uq, isgu ms˙ñhd iy .eye◊h
iïnkaOfhka foúhka jykafiaf.a
ukfia tal;ajhla úkd tjeks ;rd;srï
ne,Sulaj;a tlaflfkl= wfkla
flkdg jvd Wiia ls¯ula fyda my;a lr
ie,lSulaj;a ms˙ñhdf.a mdΩ uelSug
wehj ueõjd lshdj;a weh ms˙ñhdf.a
fufyld˙h lshdj;a W;am;a;s fmdf;a
lsisu ;ekl ke;' tneúka .eye◊h
jevld˙h f,i;a ms˙ñhdg Wjukd kï
wehj ;nd .; yelsh" wlue;s kï
,sÅ; ,shú,a,lska wehj †lalido l<
yelsh lshd lSu;a .eyeKq - ms˙ñ f,i
ñksia „ú;fha .eUqre tal;ajh f;areï
fkd.;alñka ñksid we;slr.;a foaj,a h'
ukqIHhdg ia;S% - mqreIhka f,i tlg
is;kakg ne˙lñka Tjqka w;r we;sù we;s
fï wkjfndaOh ksid ks;Hdkql+, lrkak
lshd b,a,k †lalidoh iïnkaO wo Y='
iqúfYaIh wmg wefikafka †lalidoh
fyda fojeks lidoh fyda fkdj iu,sx.sl
lido ne£ulg kS;Hdkql+, wjirh b,a,d
l;d lrk hq.hlh' ls%ia;=ka jykafia wo
isáhd kï Wkajykafiag uqyqK fokakg
is≥jk fï wÆ;a m%Yakhg úi∫ula
†lalidoh iïnkaOfhka Wkajykafia
m˙isjrekag ≥ka W;a;rfhau ;sfnhs'
foúhka jykafia ñksid lshd lshkafka
ia;S% - mqreI hqj<lg ñi ms˙ñ - ms˙ñ fyda
.eyeKq - .eyeKq fcdavqjlg fkdfõ'
ms˙ñhd .eye◊hg;a .eye◊h ms˙ñhdg;a
wdlr®Ykh jkq fjkqjg ms˙ñhd ms˙ñhdg;a
.eye◊h .eye◊hg;a wdlr®Ykh
jqjfyd;a foúhka jykafia ujk ujk
ñksid j| fõ' ia;S% - mqreI hqoaOh ksu fõ'
idudkH iufha úisy;ajk bre†k - Y=' udla 10(2-16
.re fvkskagka iqnisxy msh;=ud f.k tk f,dalfha ljod fyda wjika jk
ia;s% - mqreI hqoaOh
Y=' cmud,h ;=<ska uß uõ iu.ska foú mshd fj;g md k.uq
foaj uE◊hkaj ls;=kq wm
miikafka §kfuda u˙hks¶
lshdh' t;=ó ¨r®≥ kqjr;a" md;sud
kqjr;a or®Ykh ù uqΩ f,djgu
y∫kajd ≥ka hdÉ∆j Y=' cmud,hhs'
th kfuda u˙fhka o ;j ;j;a iqΩ"
iqΩ he≥ïj,ska o tlg ne∫kq ud,hls'
ishÆu mjqldrhka o"
Y=oaêld.sksia:dkfha ≥la ú¢k ishÆ
wd;auhka o .,jd .kq i|yd th
WÉpdrKh ls¯ug t;=ó or®Ykh
jQ iEu wjia:djl°u mejeiqjdh'
t;=ñhf.a u. fmkaùu ksidu
cmud,h t;=óg b;du m%ikak
hdÉ∆jla úh'
Y=oaOjq ;s%;ajfha iïnkaO;djh
o iajdñka jykafiau wmg lshd ≥ka
hdÉ∆jo" foaj ud;djka meiiSuo"
fï Y=' cmud,h ;=< .eí ù we;'
wms fuh m<uqj wdrïN lrkafka
idka; l=refia ,l=K k,,a
;,h u; ,l=Kq lrñks'
bkamiq tf,iu l=reisfha
,l=K uqLh u; o"
wk;=rej mmqj u;o
,l=Kq lrhs' is;ska"
uqLfhka" yoj;ska
wm lrk mõ j,ska o"
kmqrdf.ka o wdrlaId
lrk f,ih' wms Y='
;s%;ajh ;=<ska wh†kafka"
kej; jrla k<f,a;a"
mmqfõ;a" Wrysia u;;a
i,l=Kq lrk ,o
;s%;aj iaf;da;%h lSfuks'
bkamiq kej;;a wm ;=<g
Y=oaOd;auhdKka jykafia
jevujd .kshs' ta iamS%;= idka;=
hdÉ∆j WÉpdrKh ls¯fuks' Bg
wu;rj WÉpdrKh lrkafka úYajdi
,laIKhhs'
fï hdÉ∆j
;=<ska wyi yd
fmdf<dj uejQ
ir®jn,Od˙
foúmshdKkajo
iamS%;= idka;=
jrñka u˙h
;=óf.a
l=i ;=<
udxY.;jQ
.e<jqïlrejdKkajo isyshg
kxjhs'
úYajh ueùfï isg ls%ia;= Wm;;a"
ls%ia;= W;a:dkh;a"
Wkajykafiaf.a iajr®.
dfrdayKh;a olajdu ls;=
oyfï i;H;djka tys wvx.= ù
we;'
foaj wïud uqΩ úYajfhau
wïud ksid uqΩ f,dj
fjkqfjkau Y=oaOjq cmud,h
;=<ska foõ uõ h†uq' wmg
irKh ,efnkafka t;=ñhf.
ka h' wfma .e<ùu t;=ñh
;=<h' ta ksid wfma ueoy;ald˙
t;=ñhhs' ta ksid Y=' cmud,h
;=<ska wms t;=ñhg ióm fjuq'
ish,a,ka fjkqfjka wms fï
cmud,h t;=ñhg Tmamq lruq'
CI◊l úfkdaoh ,efnk
kj ;dlaI◊l ksmehqï
fudfyd;lg mfil,d
Y=' cmud,h w;g .ksuq'
foaj wïudf.a wdorh"
fifkyi ta ;=<ska wms
w;aolsuq' ksrfhka iy
Y=oaêld.ssksia:dkfha o~qjï
j,ska wmj uqojd .ekSug fï
cmud,hg yels nj u˙h;=óu wehf.a
or®Ykh ùu ;=<ska mjid we;'
il, jrm%idohka ,nd fokafka
fï wdor wïudh' iajr®.fha isg
t;=ñh wm foi wdorfhka n,d
isákakSh' ta ksid fï cmud,h
;=<ska ls;= iñ∫ka fj; hkak"
y˙ mdr fmkajkak cmud,
rd‚◊hks" lshd wms fï
foaj wïudg y~ k.d lshuq'
ne;sfhka cmud,h WÉpdrKh
lruq' ta ;=<ska u˙ uõ iu.ska foú
msh fj;g md k.uq'
B' ys,avd jh,Ü m%kdka≥
bre†k fufkysls¯u
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ wf.daia;= ui 26 jeks od b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016ck;d y`v
l;=;=uks"
2018' 09' 23 ck;d yf`vys uvq mqoìu ,smsh .ekhs' th lshjoa° ug u;la
jqfka fn!oaO lghq;= fomdr®;fïka;=j lkafo úydrfha m`vqre fmÜá m¯laId ls fï mqj; jdr®;d l< kd,sldjla Bg ÆKqweUq,a ouñka B<`.g uvq m,a,shg;a hhs lS l;djhs' uvq m,a,sfha ishÆ bvï rcfhka ,o tajdh' jk ixrlaIK yd jk „ù ks,Od˙yq fï fmfofia rdcld˙fha kshqla; fj;s' ±ka ckhd †km;d uvq jkaokdfõ hk neúka cQ,s 2" wf.daia;= 15 ux.,a, j,g iSud jQ ld,h fkdoks;s' YS% mdohg" l;r.ug n,mj;ajk jkaokd W;aij mK; uvq ;,ú, m,a,sj,g;a tl yd iudkh' fmd,sia ia:dk" frday,a" ;eme,a ldr®hd," uyd udr®." ú≥,sh" c, iïmdokh" jeisls<s ;ekSu" li< neyer ls u rcfha ldr®hhs' bka†hdfõ mSvkh fuka ,xldfj;a wuq;= mSvkhls' ls%ia;shdkskag wÆ;a
m,a,shla idokakg hoa° fudk fudk ndOdo@ oUq,af,a bvu ,eî ±ka wjqre≥ 150la mu◊' m,a,sh ;ju ke;' mdial= b˙∞ m<ùug mqrfmdah yd ne`° mdial=j kñka ,sms folla cd;sl mqj;a m;lg foj;djla ,sùñ' ,sms fol m<jqfKa mqrfmdah lmdyerh' uvq m,a,shg Wvrg .súiqu w∞< fkdjk fyhska niakdhl ks,fï lula ke;' lÉp;sõ ux.,af,g bka°h jkaokdlrejka tkafka .súiqu wkqj úfoaY .uka n,m;% ke;sjh' uvq fmfofia wrefudaiï nvq fl<snvq úls”u ;ykïh' wfma jkaokdia:dkj, u;ameka" ix.S; yd lS%vd NdKav ;ykï mqjre yeu ;ekuh' u≥rejka l;shs ìfhka iuyre wkqrdOmqr ? .;lr Wfoa weú;a iji h;s' m%°m lú fmd;l §wkqrmqfr® lekqfKa fndre l=reihls - uvqm,a,sh;a fmr fkdls;=kq mqoìuls¶hhs uf.a lúfm<la m<úK' wkqrdOmqfr® j˙.iNdjlska
fn!oaO ms ilg kshu jqfKa uvqm,a,shg f.dia †õ¯ugh' fï j. fldafvlaia uvq †kfmdf;a i`oykah' ,shqïlre ksh; ìhlg m;a neúka meñ◊,s l< hq;af;a ukakdrfï w;s W;=ï ro.=re ysñmdKkag;a" bka°h uyflduid˙ia ;=udg;a" ls%ia;shdks lghq;= weu;s ;=udg;ah' uvq isoaOia:dkh ffjrhg" fNaohg uOHia:dkhla fkdfõ' §lf;da,slhd i;= fï mqoìu '''''' wm fldfy;au leu;s ke;¶ hk wñys joka j,g ms<s;=re iemfhkafka 2015 ckjd˙ 14 uvq m,a,s jkaokdfõ wd iq≥;=ï mshdKka tys° l< foaYkdfjks' uvq wm iajdñ≥jf.a ue†y;alñka ixys†hdfõ" hqla;sfha iy idufha Yla;su;a wkd.;hla fï wdor”h uõìfï fjfik ishÆ ¥ orejkag ,efíjd' wdfuka'^Wmqgd .eksu m%°mh 2015 ckjd˙ 18&
µs,SIka wnhfldaka - ye`o,
l;=;=uks"±kg YS% ,xldfõ m<jk mer◊u isxy,
mqj;am; lf;da,sl iNdj hgf;a uqøKh
jk «kdr®: m%°mh mqj;a m; nj lsj hq;=
fkdfõ' tu mqj;a m;g fï jk úg jhi
wjqre≥ 152 ls' wfma uq;=ka ñ;a;ka t∞ isg
/lf.k wd m%°mh b†˙hg;a /l .ekSu"
mj;ajd f.k hEu jr®;udk mrmqfr® fukau
b†˙ wkd.; mrmqfr®o j.lSula yd hq;=luls'
fjf<`o mf,a j˙ka jr we;s jk wuqøjH
j, ñ< by< hEu ksid mqj;a mf;a ñ<o
by< kexùug n,Od¯kag is≥ úh' 60
oYlfha Y; my<jlg ñ< kshulr ;snQ
m%°mh" wuq øjH j, ñ< j˙ka jr by< hEu
ksid wo jk úg re'30 g ñ< kshu lr we;'
fuhg udi 6g fmr lsf,dajla re'115 j
;snQ uqøK lv∞is ñ< wo jk úg re' 195
olajd by< f.dia we;s nj;a" mqj;a m;a
uqøKh i`oyd i;shlg lv∞is lsf,da
5000 wjYH nj;a miq.sh i;shl m%°mh
jdr®;dlr ;snq◊' udi 6la we;=<; re' 80
lska ñ, jeä ù we;' remshf,a ñ< my;
jeàu;a" fvd,rhl ñ< by< hEu;a ksid
b†˙fha ° jqjo uqøK lv∞is ñ< by<
hEug bvla ke;ehs lsj yelafla ldgo@
fuh m%°mhg muKla ;sfnk m%Yakhla
fkdfõ'
fujeks ;;ajhla ;=< jqjo" m%°m mqj;a
mf;a ñ< by< fkdoud ;nd .ksñka
mqj;a m; ls;=kq ck;dj w;rg m;a
ls ug n,Od˙ka ;SrKh lr ;sîu
meiiqï lghq;=h' wd.ñl ,sms j,g
jeä bvla fjka lr we;s w;r" iud„h
yd foaYmd,k ,sms j,go" iqΩ bvla fjka
lr we;' fuh fld<U moúhg iSud jQ
mqj;a m;la hehs flfkl=g fpdaokd ls ug
fkdyels jk f,i iEu ro.=re moúhlu
is≥ùï iunrj jdr®;d ls uo meiiqï
lghq;=h'
l=uk moúhl" óiul isáh o
«kdr®: m%°mh lf;da,sl wmf.a mqj;a m;hs'
lf;da,slhd tys meje;aug ∞hl úh hq;=h'
iEu óiulau jeä mqj;a m;a m%udKhla
weKjqï lr wf<ú ls fuka fuhg
∞hl úh yelsh' tfukau l,g fõ,djg
uqo,a ldr®hd,hg ndr oSuo l< hq;= fõ'
mqj;a mf;a m%jr®Okh i`oyd óiï fiajl
msh;=ukag o j.lSula we;ehs is;ñ'
á%is,a weµa' ueka†ia - ú,af,dardj;a;
dkdr®: m%°mh lf;da,sl wmf.a mqj;am;hs
uvq cmud, uEKsfhda iudodkfha rdf–Yaj˙hhs
l;=;=uks" ;,ú, ux., †kfha° isoaOia:dk N+ñfha Ydia;%lrejka yd ir®mhka or®Ykh lrjñka yeisrek ñksiqka we;a;gu lf;da,sl Or®uhg;a" tlS isoaOia:dkhg;a buy;a wf.!rjhla f.k≥ka wdldrh ms<sl=,a l< hq;=h' tys úfYaI;ajh jkafka wfma ie±yej;a lf;da,slhkao Ydia;%lrejkg uq,dù isàuhs' fuh jir lSmhla isgu is≥ Wks' Ydia;% weiQ lf;da,slhkaf.ka weiQ úg lshkafka we;a; jf.au lshk ksid ta foa l< njhs' ta;a uq,dùu ñi is≥j we;s hym;la ke;' wm ienE lf;da,slhka jYfhka l< hq;af;a jro ≥gqúg Bg tfrysùuhs' tneúka
.re msh;=uka,dj;a" lkHd fidhq hkaj;a" ksis
n,Od˙kaj;a ±kqj;a lf<uq' iuyr lkHd
fidhq hka kï meñ◊ Ydia;%lrejka t<jd
±óh' iuyr n,Od˙ka ie<ls,a,la ±lajqfha
ke;' wfma lf;da,sl iuyre tlS whg
úreoaOj isáho Tjqka ìhla ±lajQfha ke;'
flfia fj;;a fï ldrKh iqÆfldg ;elsh
fkdyelsh' isoaOia:dk md,l .re msh;=uka,d
meú† fidhq hka yd wfkl=;a j.lsj hq;= wh
óg miqj fyda tjka wfYdaNk isoaëka je<elaùu
i`oyd hï ia:sr mshjrla .kq we;ehs is;uq'
fla' ta' frda,kaâ f,ia,s - oÆm;
l;=;=uks"idka; iNdjg flfkys,sls¯ï b†˙hgu f.dia ;sfnk nj ikd: lrñka miq.sh bre†k mqj;amf;ys uq,a msgqfõ tla;rd uQ,Or®u jd†hl= idka; iNdjg w∞< f,da.=jla we`o Wml%u YS,Sj mqoa.,hka veye.ekSula .ek wkdjrKh lr ;snq◊' tajdg yiqfkdjk f,i ie±yej;a ls;=Kqjkaf.ka b,a,d isákqo i`oykaj ;snq◊' fnd≥ meje† flfkl=g Öjrhla is;=uf;a weo.; fkdyel' Tyq m<uqj idufkar Ndjhg m;aj th me<†h hq;=h' idka; iNdfõ mQcl ;=fulao f,da.=jla we`o .ekSug yelsjkafka Tyq foõi;ay,l mqyqKqj ,nd .ekSfuka miqjh' fï wkqj n,k úg fuu uQ,Or®ujd° ;eke;a;d lsis≥ ìhla fkdue;sj ys;=uf;a f,da.= me<`of.k oyug;a" idka; iNdjg;a ks.re lrñka yeisfrkafkl= f,i y`≥kajd †h yelsh' tu ksid fujeks lghq;= yels blau◊ka kj;d ±óug nqoaêu;a jev ms,sfj<la iNd fcHIaGhska úiska wkq.ukh l< hq;= jkafkah' tfia lghq;= ls¯u idka; iNdfõ b†˙ .ukg rel=,la jkq we;'
„' fla' ã' B' iur;=x. - rd.u
;,ú,g tk Ydia;%ldrfhda
l;=;=uks"
fï rg wka ljr∞g;a jvd
md,lhka msiaiq kgk ;ekla
njg m;a ù we;' jev ls¯u mfil
;nd ck;d wdlr®IKh fhduqlr .ekSu
i`oyd hï hï wdkaf∞a,kd;aul m%ldY
lrñka ld,h ld ±óu fudaia;rhla ù
we;'
uE;l° u;a øjH jer† i`oyd
urKSh okavkhg kshu lr we;s
jer†lrejka t,a,d ue¯ug ljqre
úreoaO jqk;a ;uka mshjr .kakd njg
ckm;s jrhd l< m%ldYh o tjka ;j;a
tla m%ldYhla muKla nj lsj hq;=h' lS
mu◊ka th tfia ls%hd;aul l< yelso@
tfia l<;a bka u;a øjH Wj≥rg ;s;
;eìh yels o hkak úuid ne¨ l,
fuho ysia m%,dmhlau neõ meye†,s fõ'
we;af;kau fï u;a
Wj≥r iïmQr®Kfhka ≥re ls¯fï
ienE jqjukdjla rchg ;sfíhehs
is;Sug lreKq ke;' uEl° rcfha
weu;sjrfhl=f.a fidhqrl= úiska rdcH
wdh;khl" lkafÜkrhla mqrd furgg
f.kd l=vq we,aÆjo" ta .ek bka tydg
.;a mshjrla .ek i`oykla ke;' fï
u;a Wj≥r ,laìfuka iïmQr®Kfhka
w;=.d ±ñh fkdyelso@ wmf.a ms<s;=r
kï ia:srju th l< yels njh'
Th lshk u;a øjH lsisjla
fï rfÜ ksmojk tajd fkdj" tajd
ish,a, msgráka wdkhkh lrk tajdh'
tfia tajd furgg f.k taug we;af;a
udr®. folla mu◊' ta .=jfkka yd
uqyqfoks' ta wkqj fï f∞rgq fol
iïmQr®Kfhka jid ±uqjfyd;a fï
Wj≥rg ;s; ;eìh yel' ud fï i`oyka
lf<a m%YaKfha uq, iunkaO lr.kh'
kuq;a n,Od˙ka w,a,d.k o.,kafka
j,s.fhks' wd`∞ w,a,d.; hq;af;a
TÆfjks' W!g hkak ° j,s.fhka
w,a,d.; fkdyel'
fï wkqj fulS f∞rgq
foflka we;s moï u;a øjH furgg
.,d taug bv i<id bka miqj
we;sjk ;;a;ajhka ;=< .kakd jQ ishΩ
ls%hdudr®. ksIaM, fkdfõo@ y˙hgu
lsjfyd;a th mh nrjdjg msálr
fí;a ne`°uls' ta wkqj wdrlaIl wxY
yd kS;s wY lrk úur®IK" jeg,Sï"
w;a wvx.=jg .ekSï" isr.; ls¯ï"
urK o`vqjï meñ”ïj,g wu;rj fï
u;aøjH ksid frda.s jQ oyia .Kklg
ffjoH m%;sldr °u ;j me;a;lska
is≥ fõ' fï ksid lvdjegqk „ú;
mqkre;a:dmkh ls¯ug WmfoaYkhka
foaYmd,lhska ks,Od˙ka yd md;d,h
tla jQ uyd cd,hla u.ska rg mqrd
ls%hd;aul lrk fï úkdYfhka rg
uq∞.ekSug fï wdldrfhka kï fï
lfma° fkdyelsjkq we;'
tfia kï wm úiska l<
hq;af;a uqyqog yd wyig jeg ne`°uh'
†hqKq ;dlaIK fuj,ï yd ±kque;s
mqyqKq ñksia n,h fhd∞.k .=jka
f;dgqm, ;=< yd jrdfha is≥lrk
ie,iqï iy.; fufyhqula ;=<ska
ia:srju u;a Wj≥r ≥rel< yels nj
m%ldY lrñ'
fla' ã' f–' fmfr®rd - kef.kysr lgdk
u;a Wj≥rg ;s; ;eìh yels o@
f,da.=fõ .re;ajhiqrlsuq
dkd¾:
m%§mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeksod b˙∞ ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeksod b˙∞
úfõlSj ksixif,a isák úg jhil wmg wfma mdi,a .sh ldf,a úúO ls%hdldrlïj,
fh≥k yeá u;lhg ke.S ths' ta ldf,a wm ys;=k ys;=k foa lrkak fm<Uqkq yeá isysm;a fjhs' ksjdvq fj,djg mka;sfha lÜáh tl;= ù iska≥ lshmq yeá ueù fmfkhs' iska≥ lshkak ne˙ wh ;d,hg w;amqä .iñka l=ulg fyda ;Ügq lrñka iska≥j fiñka uquqK uquqKd yels mu◊ka iyNd.s jqKd' ;j iuyre oÛr kegqï ±ïud' wmg jdrK ∞kak f∞ia lshkak ljqre;a ysáfh keye' ta ldf,a kdgH rÛmdkak wms ljqre;a leu;shs'
rEmjdysksfha m%pdrh jQ kdgHhla fldms
lrf.k" ta jdf.au we∫ï we|f.k .fï ;ekl
iafÜ– tlla wgjf.k ,iaikg rÛmEj whqre
Ñ;%máhla jf.a wfma is;a ;=< or®Ykh fjkjd'
ta kdgH n,kak wi,ajdis <uhs jeäysáhka ishÆ
fokd weú;a i;=gq jqKd' miafi wms mdi,a kdgH
;r.j,g iyNd.s fj,d †k, jákd ;E.s fnda.
,nd .;a;d' /iaj isá wh ke.+ mS%;s f>daId y~
±kq;a lkaj, /õms<s/õ fokjd jf.a ±fkkjd'
mdi,a idys;H iñ;s /iaùï ;sh, úúO foa
l<d' ì;a;s mqj;a mqjrejla yo,d wfma .oH moH
Ñ;% ksr®udK ilid m%or®Ykh l<d' tajd n,mq
yefudau riúkaod" ±kqïj;a jqKd'
.=re Nj;=ka iu. úfkdao .uka
.shd' ft;sydisl ia:dk" wd.ñl
ia:dk" u,aj;=" †h we<s jeks ukrï
jQ or®YkSh ia:dk kerUqjd' úfkdao
.uka hk tk úg iska≥ lshñka"
kgñka nih fojk;a l< whqre
ueù fmfkkjd' ta w;S;h fl;rï
fid∫reo@ ñys˙o@ tajd flfia kï
wu;l lrkako@
wfka ±ka b;ska wms jhig
.syskafk' ta ldf,a lrmq foaj,a
.ek ys; ys;d Tfya bkakkajdf,
bkak ;uhs ;sfhkafk lsh,d
w,ilñka bkakfldg fukak
fndf,a .fï jeäysá iñ;shla
msysgqjd .;a;d' taflka wmsj kej;
;dreKHhg ienúkau f.k .shd'
fld,q fl<s ld,fha lrmq yeu
fohlau kej; lrkak jeäysá
iñ;sh wmj fm<fUõjd'
fï fjkig wmg y˙ i;=gla
we;sjqKd' m,a,sfha j;af; ;sfhk
jeäysá iñ;sfha uy iNd
/iaùug wfma idud‚lfhda läuqäfha
meñfKk ú,dih ±lalu wms
l=vd ld,fha biafldaf, .sh yeá
u;la fjkjd' ks,Od˙ uKav,h
jglrf.k idud‚l idud‚ldjka
/iaùu ;shoa† wmg biair oyï mdi,a
mka;shlg iyNd.s jqK yeá u;la
fjkjd'
jhil wmg kej; iñ;sj,g
iyNd.s fj,d biair jf.au
ls%hdld¯ fjkak mqΩjka fjhs lsh,
ySfklskaj;a ys;=fka keye' ±ka
b;ska h<s;a mdi,a ldf, jf.a wms
tl;=fj,d W;aij ;sh,d iska≥
lsh, kg, kdgH lr, úfkdaojk
whq˙ka wfma uyÆlu wjqre≥ .dKlg
wdmiaig .sys,a, lsh, ysf;kjd'
±ka wms jirl° ojfi jkaokd
.ukla yd ojia fofla úfkdao
.ukla hkjd' jeäysá †k W;aijh"
isxy, wÆ;a wjqre≥ W;aijh yd k;a;,a W;aijh
fjkqfjka chgu W;aij ;=kla mj;ajkjd' mdi,a
ldf,a §ì;a;s mqj;a¶ mqjre ye≥jd jdf.a jirlg
jrla zúh ir◊hZ kue;s yrj;a iÛrdjla t<s
olajkjd'
taldld¯ „jk rgdjlg fldgq ù isá wmf.a
„ú; meje;au ;rula fjkia lr m%dKj;a l<
wmf.a jeäysá iñ;sh t;ekska fkdkej;S
idud‚lhl= ñh.sh úg urK lghq;= lr.ekSu
i|yd uqo,a wdOdrhla °ug o idud‚l
idud‚ldjkaf.a iyNd.s;ajfhka iduqyslj wjika
wd.ñl j;dj;aj, ksr; ùug o lghq;= i,id
we;'
th ≥mam;a wirK jeäysáhkag;a Tjqkaf.a
mjq,aj, whg;a ukig buy;a iykhls' wk.s
;=gq m~qrls' iñ;sfhka msfok Wmydrhls' th
.ïuqka i;=gg m;a lrk tlai;a lrk meiish
hq;= wdor®Yj;a lD;.=K ie,ls,a,ls'
wfma .%dóh jeäysá iñ;s †fkka †k †hqKqjg
m;afõjd∑
iageka,s chudkak
f,dal <ud †kh Tlaf;danr® udifha fh≥kq neúka ta ms<sn|j
is;sú,a,la tl;= ls¯ug is;=◊' tkï <ud f,dalh úkdY lrk úúO n,fõ.hka foi wmf.a jeäysá j.lSu .ek is;d ne,Suhs'
ojila tl ujla ud iu. ;udf.a
orejdg ù we;s wNd.H" wm, ld,h ms<sn|
fufia mejiqjd'
zwfka mshdfKks" uf.a mq;df.a jhi wjq'
14 hs' Tyq lshk fohla wykafka keye'
mdi,a hkafka kE' ±ka l=vq j,g weíneys
fj,d' krl ñ;=rka wdY%h lrkjd'
wiïu; ,sx.sl weiqrla mj;ajkjd' f.or
tkafka keye' ug lsisu iekiSula keye'
wfka uu fudkjo l< hq;af;a@Z fï
fndfyda l:d j,ska tl l:djla" isoaêhla
mu◊'
fujeks l:djka wo fndfyduhla ud
wid we;' fuu meje;aug jeäysá wm;a
j.lsj hq;= hehs ug yeÛ=fka <uhskag
whs;s iqkaor f,dalh wysñ ls¯ug wmf.a
iudc meje;au fya;= ù we;' úúO
wjia:djka ;=< uu <ud †k W;aij j,g
iyNd.s ù we;' <ud mrmqr wkd.; cd;sfha
„jkd,shhs' cd;sfha fyg †kh <uhska w; nj
fndfyda úg WoaOD; mdG lshuq'
<ud wjêh wmf.a ukqIH „ú;fha iqkaoru
ld,h nj wms oksuq' <uqkaf.a is;=ï me;=ïj,
wjHdc nj" wjxl nj" iqkaor nj wms oksuq'
j;auka iudch ;=< ta iqkaor nj wdrlaId ù
;sfí o@ újD; wdr®:sl m%;sm;a;sh" idïm%∞hsl
wOHdmk l%u" ckms%h mdi,a" cd;sl mdi,a"
m˙.Kl ;dlaIKh" úoHq;a udOH" cx.u
≥rl:kh" uqyqKq fmd;" we;s ke;s mr;rh"
foudmsh yer ±óu" mjqf,a wv onr"
,sx.sl w;jr fïjd <ud f,dalh úkdY lrk
id;ka,d f,i fmfka'
j;auka iudc l%uh yd wOHdmkh ;=<
fmd;mf;a ±kqu jr®Okh jQ njla fmkqk;a"
udkj ohdj" fn∞ .ekSu" úkh.rel nj"
lSlrelu hkd† .=K Or®u myj f.dia we;'
úIhdkq.; m;fmd;g muKla orejdf.a
±kqu iSud ù we;s w;r iudc idr Or®u"
wd.u weoySu ms<sn|" ñksialfï w.hka
ms<sn|j ±kqu b;du iSñ;h' b;sydih ms<sn|
±kqu b;du wvqh' wka;r®cd,h yryd uqyqKq
fmd; fïkshdjg orejka olajkafka wiSñ;
wdYdjls' fuhska hym;g jvd whym; is≥ù
we;s nj wmf.a w;a±lSuhs' <ufhla hï
m˙K;Ndjhlg m;aùug l<ska" fïjdg fhduq
ùu „ú; weÜgl=Kd ùula f,i ±lsh yelsh'
nf,ka m<;=re boùula f,i ±lsh yelsh' Y='
nhsn,fha i|yka Or®fudamfoaYlhdf.a fmd;
fufia mjid we;'
fï uyd fmdf<dfjys yeu ldrKdjlgu ksis
ld,hla we;'
zWm†kakg ld,hla iy kiskakg ld,hla
we;' isgqjkakg ld,hla yd W≥rd oukakg
ld,hla we;' urkakg ld,hla yd iqj ls¯ug
ld,hla we;''''' fm%au ls¯ug ld,hla iy oafõY
ls¯ug ld,hla we;'''''' hqoaOhg ld,hla fukau
iduhg ld,hla we;' ^Or®ufoaYlhd 3(1-8&
foudmshkaf.a weia jid,ñka f.o˙ka msgjk
orejd iuyr wjia:dj,† ñ;=rka wdY%h ;=<
u;al=vq" u;aøjH" fkdms<s.;a ,sx.sl iïnkaO yd
weíneysùï j,g yqreù we;' wjidkfha ° „ú;
ke;s lr.kakdjQ wjia:d o tug ±lsh yelsh'
fufia orejka úkdY ù hk úg foú
foaj;djqka msysg me;Su" iqj fufyhka lrd
f.dia hd;sld ls¯u" hlaI nkaOkj,g fhduq
ls¯u" ;=jd,h iqj l< fkdyels jKhla njg
m;ajQ úg y~djeàug jvd jeäysáhka f,i
wmf.a j.lSu bgq lf<a kï fujeks wNd.H
iïmkak wjia:djkaf.ka orejd .,jd .ekSug
wjldY ;snq◊' tjeks wjia:d wm i,lkafka
wYajhd mek.shdg miqj bia;d,h jid ±óula
f,isks'
iuyr udmshka ;ukag wysñjQ lsre<la
orejdg me<£ug fjr or;s' ;j;a ;rejla
ls¯ug fjr or;s' fmrmdi,a mka;sfha isg
Wiia fm< olajd;a bka Tíng Wiiau
;;a;ajfhka wOHdmkh ,nd °ug wfmalaId
lrhs' th lrkafka orejdf.a ukig wkjYH
;r.ld˙lula yd wks;a flkd iu. Br®IHdj
f.dvk.ñka <ud uki úlD;s lrñks'
mdi, l=ula jqj;a l=vd l, isgu orejdf.a
wOHdmkh .ek ie<ls,su;a fjñka" orejd
.ek fidhd ne,Su .=rejrhd iu. orejd
ms<sn|j idlÉPd ls¯u" ñ;%YS,sj l< hq;= ùu"
wOHdmkhg wu;rj Yd˙˙l lS%vdjg fhduq
ls¯u" úfkdao ùu" mjq,la f,i hdÉ∆ ls¯u"
wka;jd† fkdù iunr „ú;hlg orejd fhduq
ls¯u ud msh j.lSuls'
orejd b,a,k iEufoau ls¯u .ek udmshka
iemls<su;a úh hq;=h' wjyH foa w;HjYH foa
ms<sn|j orejkg wdorfhka lshd †h hq;=h'
wjjdo wkqYdikd fkd°" fõje, w;g .; hq;=
wjia:djl ° tfia fkdl<fyd;a ye¢ fkd.d
ie¥ m˙mamq fydoaola fuka „ú;h ksSri úh
yelsh' tfiau YS% ,dxlsl ixialD;sl" wd.ñl
W;aij j,g iyNd.s lrùu" j;a ms<sfj;a j,g
fhduq l< hq;=h'
foaYSh foa w.h ls¯ug;a" foaYSh wdydr
hkd†h °u" tajdj, w.h my∞ °u o
jeäysáhkaf.a hq;=luls' lfvka yd iqmr® udlÜ
tflka .kakdjQ fidfiacia" flá wdydr j,g
jvd f.or msisk wdydrj, ms˙is≥lu" .=K∞hl
nj fmkaúh hq;=h'
mjq,la f,i orejka iu. tlg je<£u b;d
jeo.;ah' fndfyda úg udmshka fom<u
/lshdj lrk úg tfia ls¯ug wmyiq jqj;a
thg ld,hla fõ,djla f;dard .; hq;=
jkafkah'
uqo,a yd jia;=j ;snqKdg" ;u mjqf,a
tluq;=lu ke;akï orejka whdf,a hkafka
kï wmf.a jia;=fjka we;s m%fhdackhla ;sfí
o@ tfiau f.or f∞fr® iqΩ jevfldgila
mjd orejka ,jd bgqls¯u hkd†h u.ska orejd
;uka mjq,g wjYH flfkla f,i l=vd
l,° Tyqf.a fyda weh f;areï lr .kS' ta;a
ke;akï ishÆ foa f.or jev lrk .Eksg
fyda wdhdg fyda fndahsg mjrd ;uka j.lSu
bIag l<d hehs is;Su fudavluls' jer°uls'
ux.,Hh wjux.,H wjia:dj,° tajdg
iyNd.s ùu" ;ukaf.a uyΩ foudmshkag
lrk Wmia:dk wd†hg orejka iyNd.s
lr.; hq;=h' fujeks .uka ìuka u.ska"
ukig úfõlhla fukau Wiia idrOr®u
orejd ls%hdj ;=<ska bf.k .kS'
riúkaokh i|yd fyd| fmd; m;
lshùug Wkka≥ ls¯u" idudkH ±kSu
jr®Okh ls¯ug Woõ ùu" fyd| <ud Ñ;%mg"
kdgH ne,Sug Wkka≥ ls¯u u.ska" orejd
iunr mqoa.,fhla njg m;afjkjd fukau
m<la ke;s Ñ;% l;d" m;a;r" fg,s kdgH
<ud ukig fhda.H fkdfõ'
wOHdmkh hkq m; fmd; ±kqu muKla
fkdj tajd u.ska ñksialu y∫kk" udkj
ohdfjka ims˙" ixfõ° .;s ,laIK we;s
hym;a mqrjeishl= ùuhs' tfiau lf;da,sl
orejl= f,i f–iq;=udf.a nd, ld,fha
°" ldh Yla;sfhka yd m%« Yla;sfhka
jr®Okh jQ orejl= úh hq;=h' fujeks orejl=
f–iq iñ∫ka wmf.a uyd h;sjrhdKka yd
.=rejrhdKka jQ iñ∫kaf.a orefjla" Y%djlfhla
njg m;a fjhs'
tfiau l=vd orejka fkdu. hjk whg f–iq
iñ∫ka ≥ka joka ks;ru wm isf;a ;nd .; hq;=
w;r l=vd orejka ud fj; tkak bv y˙kak"
Tjqka fkdj<lajkak hk lSu jeäysáhka f,i
ks;r isf;a ;nd .; hq;= jokla jkafkah'
tfiau <ud f,dalh úkdY lrk
id;ka,df.;a yd wksl=;a udOHhkaf.ka
orejka wdrlaId ls¯u " rch fukau wm ieuf.a
j.lSula f,i fidhd ne,sh hq;=h'
hqfrdamh yd YS% ,xldj hkq ixialD;s folla
f,i f;areï f.k wd.udkql+, orejka y∞
jvd .ekSu wmf.a wkd.; wNs,dIh úhhq;=
w;r fuh jifr® <ud †kh W;aijdldrfhka
mj;ajd wjidk fkdl< hq;= w;r" ks;r ks;r
wm isákafka fldfya o hkak fidhd ne,sh
hq;=h
wdpdr®h w;s.re meá%la fmfr®rd msh;=ud
<ud f,dalh wdf,dalj;a lruq
wmg uy¨ jhfia yelsh jev fmr fia
Tlaf;dan¾ ui 02 jk Èk - r;akmqr ro.=re moúfhka Y%S
l=reish uykqjr ro.=re jiug Ndr .ekSu - lvq.kakdfõ§
bkamiqj yegka ys Y%S l=reisfha foajia:dkh fj; Y%S l=reish
jevu lsÍu iy tÈk rd;%sfha § tys jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 03 jk Èk - yegka ys Y%S l=reisfha foajia:dkfha
isg ;,jdlef,a Y=' meg%sla uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj; Y%S
l=reish jevu lsÍu iy tÈk rd;%sfha § tys jevu lr ;sfí'
Tlaf;daïn¾ ui 04 jk Èk - ;,jdlef,a Y=' meg%sla
uqks;=ukaf.a foajia:dkfha isg uÜgdlef,a Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a foajia:dkhg iy kdkq Th Y=' Ígd uqksjßhf.a
foajia:dkh fj; Y%S l=reish jevu lr miqj iji kqjrt<sh
Y=' m%ekaisia idúfh¾ uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj; Y%S l=reish
jevu lsÍu iy tÈk rd;%sfha § tys jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 05 jk Èk - tÈk uq¿ Èkh mqrdjgu
kqjrt<sh Y=' m%ekaisia idúfh¾ uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj;
Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 06 jk Èk - kqjrt<sh Y=' m%ekaisia idúfh¾
uqks;=ukaf.a foajia:dkfha isg .ïfmd< Y=' cqfia uqks;=ukaf.a
foajia:dkh" wïmsáh Y=' cqfia jdia uqks isoaOia:dkhg iy
wïmsáh Yd' ußhd foajia:dkh fj; Y%S l=reish jevu flf¾'
tÈk rd;%sh wïmsáh Yd' ußhd foajia:dkfha Y%S l=reish jevu
lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 07 jk Èk - wïmsáh Yd' ußhd foajia:dkfha
isg uykqjr Yd' wkaf;daks uqks;=ukaf.a wdik foõueÿr fj;
Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk rd;%sh uykqjr Yd' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a wdik foõueÿf¾ Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 08 jk Èk - uykqjr Yd' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a wdik foõueÿf¾ isg ud;f,a Yd' f;dauia
uqks;=ukaf.a foõueÿr fj; Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk
rd;%sh ud;f,a Yd' f;dauia uqks;=ukaf.a foõueÿf¾ Y%S
l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 09 jk Èk - ud;f,a Yd' f;dauia
uqks;=ukaf.a foõueÿf¾ isg jyfldaÜfÜ Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a isoaOia:dkh fj; Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk
rd;%sh jyfldaÜfÜ Y=' wkaf;daks uqks;=ukaf.a isoaOia:dkfha
Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 10 jk Èk - jyfldaÜfÜ Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a isoaOia:dkfha isg frdgjej Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj; Y%S l=reish jevu flf¾'
tÈk rd;%sh frdgjej Y=' wkaf;daks uqks;=ukaf.a foajia:dkfha
Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 11 jk Èk - frdgjej Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a foajia:dkfha isg meñK miqj ynrK § Y%S
l=reish wkqrdOmqr ro.=re jiug Ndr flf¾'
Y=' cqfia jdia uqks wdYap¾hj;a
Y%S l=reishWvráka rcrgg
uykqjr ro.=re moúh
wkqrdOmqr ro.=re moúh 1 jk woshr
Tlaf;dan¾ ui 11 jk Èk - uykqjr ro.=re moúfhka
Y%S l=reish wkqrdOmqr ro.=re jiug Ndr .ekSu - ynrK §
bkamiqj ynrK wdfrda.H foajud;d foajia:dkhg iy iji
ñkafkaßh foajia:dkhg Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk rd;%sh
ñkafkaßh foajia:dkfha Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 12 jk Èk - ñkafkaßh foajia:dkfha isg
fmdf<dkakrej ks¾fodaI foajud;d foajia:dkh fj; Y%S
l=reish jevu flf¾' tÈk rd;%sh fmdf<dkakrej ks¾fodaI
foajud;d foajia:dkfha Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 13 jk Èk - fmdf<dkakrej ks¾fodaI
foajud;d foajia:dkfhka Y%S l=reish uvl,mqj ro.=re jiug
Ndr flf¾'
wfia, oikdhl
<ud whs;sjdislï jeäysá wjOdkhgf,dal <ud
†kh wm iurkqfha uyd W;alr®Ij;a f,isks' <ud whs;Ska ms<sn|j f,dfõu wjOdkh fhduq ù we;sjdfiau" furg <ud w;jr iïnkaOjo by< uÜgfï wjOdkh fhduq ù we;'
<ud whs;sjdislï
ms<sn|j l;d
lrkafka jeäysáhka
h' f,dfõ fndfyda
rgj, orejka Wfoid
fkdfhla iqnidOk
lghq;= is≥fõ' <ud
ukig WÑ; jk
fia Tjqkg i;=g
we;s lrjk wx.hka fldf;l=;a we;' úfYaIfhkau <ud
ukig f.dapr jk m˙† <ud fmd;a m;a" <ud Ñ;%mg" ldgqka
jevigyka o ksr®udKh flfr®' tfukau tu ksr®udK
keröug iq≥iq jd;djrKhka i,id we;'
tfy;a wmf.a orejka ms<sn|j jeäysáhka fldf;la
wjOdkh fhduq lrkafka ±hs isf;a' <ud uki úlD;s lr
úkdY lrk úiQl oiaik iEu ia:dkhlu olakg ,efí'
wm orejka fjkqfjka b|ysg <ud Ñ;%mg o ;kkq ,nhs'
fg,s kdgHh o ;kkq ,nhs' tys <ud kΩ ks<sfhda o rÛkq
,nhs' orejka iïudk o ,n;s' thskq;a orejkag ukd
wjfndaOhla ,efí' tfy;a we;eï yska† fyda wm Ñ;%mg
;=<ska wkd.; mrmqrg krUkak ,efnkafka Wkaudofhka
ism je<| .kakd oiqka h' iuyr orejkaf.a ùrfhda jkafka
uhsl,a celaika,d" wdYapr®h,d" Ydrela iy rkaùr® jeks
fmr wmr†. ;reh' <uqkaf.a i;=g Wfoid iEfok <ud
WoHdkj, ±l .; yels jkafka iqr;,a jk jeäysáfhda h'
ù† orejka iy whs;sjdislï wysñ orejka Wfoid ;re
fydag,aj, iuqΩ" iïuka;%K" foaYko jdr®Islj meje;afõ'
foaYk i|yd jehjk uqo,ska wvla jehlf<a kï ù† orejka
lSm fokl=g wvq jYfhka tla †kla fyda ldî i;=gq ùfï
wjia:djo ,efnkq we;' ke;fyd;a fï orejka whdf,a hdu
j<ld" <ud ksjdij, iq/ls nj ie,iSu l< hq;=uh'
tfukau ù† orejkag" wkd: orejkag" <ud uõjrekag
fi; i,ik idka; f;fr®id uõ;=ñh m%Odkj wrUk ,o
ohd fijk - iqj fijk jeks wdh;k wm is˙,flys fiau
uqΩ f,dfjysu jHdma; ù we;'
µ%ekaisiald .=K;s,l
dkd¾:
m%§mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeksod b˙∞ ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeksod b˙∞
úfõlSj ksixif,a isák úg jhil wmg wfma mdi,a .sh ldf,a úúO ls%hdldrlïj,
fh≥k yeá u;lhg ke.S ths' ta ldf,a wm ys;=k ys;=k foa lrkak fm<Uqkq yeá isysm;a fjhs' ksjdvq fj,djg mka;sfha lÜáh tl;= ù iska≥ lshmq yeá ueù fmfkhs' iska≥ lshkak ne˙ wh ;d,hg w;amqä .iñka l=ulg fyda ;Ügq lrñka iska≥j fiñka uquqK uquqKd yels mu◊ka iyNd.s jqKd' ;j iuyre oÛr kegqï ±ïud' wmg jdrK ∞kak f∞ia lshkak ljqre;a ysáfh keye' ta ldf,a kdgH rÛmdkak wms ljqre;a leu;shs'
rEmjdysksfha m%pdrh jQ kdgHhla fldms
lrf.k" ta jdf.au we∫ï we|f.k .fï ;ekl
iafÜ– tlla wgjf.k ,iaikg rÛmEj whqre
Ñ;%máhla jf.a wfma is;a ;=< or®Ykh fjkjd'
ta kdgH n,kak wi,ajdis <uhs jeäysáhka ishÆ
fokd weú;a i;=gq jqKd' miafi wms mdi,a kdgH
;r.j,g iyNd.s fj,d †k, jákd ;E.s fnda.
,nd .;a;d' /iaj isá wh ke.+ mS%;s f>daId y~
±kq;a lkaj, /õms<s/õ fokjd jf.a ±fkkjd'
mdi,a idys;H iñ;s /iaùï ;sh, úúO foa
l<d' ì;a;s mqj;a mqjrejla yo,d wfma .oH moH
Ñ;% ksr®udK ilid m%or®Ykh l<d' tajd n,mq
yefudau riúkaod" ±kqïj;a jqKd'
.=re Nj;=ka iu. úfkdao .uka
.shd' ft;sydisl ia:dk" wd.ñl
ia:dk" u,aj;=" †h we<s jeks ukrï
jQ or®YkSh ia:dk kerUqjd' úfkdao
.uka hk tk úg iska≥ lshñka"
kgñka nih fojk;a l< whqre
ueù fmfkkjd' ta w;S;h fl;rï
fid∫reo@ ñys˙o@ tajd flfia kï
wu;l lrkako@
wfka ±ka b;ska wms jhig
.syskafk' ta ldf,a lrmq foaj,a
.ek ys; ys;d Tfya bkakkajdf,
bkak ;uhs ;sfhkafk lsh,d
w,ilñka bkakfldg fukak
fndf,a .fï jeäysá iñ;shla
msysgqjd .;a;d' taflka wmsj kej;
;dreKHhg ienúkau f.k .shd'
fld,q fl<s ld,fha lrmq yeu
fohlau kej; lrkak jeäysá
iñ;sh wmj fm<fUõjd'
fï fjkig wmg y˙ i;=gla
we;sjqKd' m,a,sfha j;af; ;sfhk
jeäysá iñ;sfha uy iNd
/iaùug wfma idud‚lfhda läuqäfha
meñfKk ú,dih ±lalu wms
l=vd ld,fha biafldaf, .sh yeá
u;la fjkjd' ks,Od˙ uKav,h
jglrf.k idud‚l idud‚ldjka
/iaùu ;shoa† wmg biair oyï mdi,a
mka;shlg iyNd.s jqK yeá u;la
fjkjd'
jhil wmg kej; iñ;sj,g
iyNd.s fj,d biair jf.au
ls%hdld¯ fjkak mqΩjka fjhs lsh,
ySfklskaj;a ys;=fka keye' ±ka
b;ska h<s;a mdi,a ldf, jf.a wms
tl;=fj,d W;aij ;sh,d iska≥
lsh, kg, kdgH lr, úfkdaojk
whq˙ka wfma uyÆlu wjqre≥ .dKlg
wdmiaig .sys,a, lsh, ysf;kjd'
±ka wms jirl° ojfi jkaokd
.ukla yd ojia fofla úfkdao
.ukla hkjd' jeäysá †k W;aijh"
isxy, wÆ;a wjqre≥ W;aijh yd k;a;,a W;aijh
fjkqfjka chgu W;aij ;=kla mj;ajkjd' mdi,a
ldf,a §ì;a;s mqj;a¶ mqjre ye≥jd jdf.a jirlg
jrla zúh ir◊hZ kue;s yrj;a iÛrdjla t<s
olajkjd'
taldld¯ „jk rgdjlg fldgq ù isá wmf.a
„ú; meje;au ;rula fjkia lr m%dKj;a l<
wmf.a jeäysá iñ;sh t;ekska fkdkej;S
idud‚lhl= ñh.sh úg urK lghq;= lr.ekSu
i|yd uqo,a wdOdrhla °ug o idud‚l
idud‚ldjkaf.a iyNd.s;ajfhka iduqyslj wjika
wd.ñl j;dj;aj, ksr; ùug o lghq;= i,id
we;'
th ≥mam;a wirK jeäysáhkag;a Tjqkaf.a
mjq,aj, whg;a ukig buy;a iykhls' wk.s
;=gq m~qrls' iñ;sfhka msfok Wmydrhls' th
.ïuqka i;=gg m;a lrk tlai;a lrk meiish
hq;= wdor®Yj;a lD;.=K ie,ls,a,ls'
wfma .%dóh jeäysá iñ;s †fkka †k †hqKqjg
m;afõjd∑
iageka,s chudkak
f,dal <ud †kh Tlaf;danr® udifha fh≥kq neúka ta ms<sn|j
is;sú,a,la tl;= ls¯ug is;=◊' tkï <ud f,dalh úkdY lrk úúO n,fõ.hka foi wmf.a jeäysá j.lSu .ek is;d ne,Suhs'
ojila tl ujla ud iu. ;udf.a
orejdg ù we;s wNd.H" wm, ld,h ms<sn|
fufia mejiqjd'
zwfka mshdfKks" uf.a mq;df.a jhi wjq'
14 hs' Tyq lshk fohla wykafka keye'
mdi,a hkafka kE' ±ka l=vq j,g weíneys
fj,d' krl ñ;=rka wdY%h lrkjd'
wiïu; ,sx.sl weiqrla mj;ajkjd' f.or
tkafka keye' ug lsisu iekiSula keye'
wfka uu fudkjo l< hq;af;a@Z fï
fndfyda l:d j,ska tl l:djla" isoaêhla
mu◊'
fujeks l:djka wo fndfyduhla ud
wid we;' fuu meje;aug jeäysá wm;a
j.lsj hq;= hehs ug yeÛ=fka <uhskag
whs;s iqkaor f,dalh wysñ ls¯ug wmf.a
iudc meje;au fya;= ù we;' úúO
wjia:djka ;=< uu <ud †k W;aij j,g
iyNd.s ù we;' <ud mrmqr wkd.; cd;sfha
„jkd,shhs' cd;sfha fyg †kh <uhska w; nj
fndfyda úg WoaOD; mdG lshuq'
<ud wjêh wmf.a ukqIH „ú;fha iqkaoru
ld,h nj wms oksuq' <uqkaf.a is;=ï me;=ïj,
wjHdc nj" wjxl nj" iqkaor nj wms oksuq'
j;auka iudch ;=< ta iqkaor nj wdrlaId ù
;sfí o@ újD; wdr®:sl m%;sm;a;sh" idïm%∞hsl
wOHdmk l%u" ckms%h mdi,a" cd;sl mdi,a"
m˙.Kl ;dlaIKh" úoHq;a udOH" cx.u
≥rl:kh" uqyqKq fmd;" we;s ke;s mr;rh"
foudmsh yer ±óu" mjqf,a wv onr"
,sx.sl w;jr fïjd <ud f,dalh úkdY lrk
id;ka,d f,i fmfka'
j;auka iudc l%uh yd wOHdmkh ;=<
fmd;mf;a ±kqu jr®Okh jQ njla fmkqk;a"
udkj ohdj" fn∞ .ekSu" úkh.rel nj"
lSlrelu hkd† .=K Or®u myj f.dia we;'
úIhdkq.; m;fmd;g muKla orejdf.a
±kqu iSud ù we;s w;r iudc idr Or®u"
wd.u weoySu ms<sn|" ñksialfï w.hka
ms<sn|j ±kqu b;du iSñ;h' b;sydih ms<sn|
±kqu b;du wvqh' wka;r®cd,h yryd uqyqKq
fmd; fïkshdjg orejka olajkafka wiSñ;
wdYdjls' fuhska hym;g jvd whym; is≥ù
we;s nj wmf.a w;a±lSuhs' <ufhla hï
m˙K;Ndjhlg m;aùug l<ska" fïjdg fhduq
ùu „ú; weÜgl=Kd ùula f,i ±lsh yelsh'
nf,ka m<;=re boùula f,i ±lsh yelsh' Y='
nhsn,fha i|yka Or®fudamfoaYlhdf.a fmd;
fufia mjid we;'
fï uyd fmdf<dfjys yeu ldrKdjlgu ksis
ld,hla we;'
zWm†kakg ld,hla iy kiskakg ld,hla
we;' isgqjkakg ld,hla yd W≥rd oukakg
ld,hla we;' urkakg ld,hla yd iqj ls¯ug
ld,hla we;''''' fm%au ls¯ug ld,hla iy oafõY
ls¯ug ld,hla we;'''''' hqoaOhg ld,hla fukau
iduhg ld,hla we;' ^Or®ufoaYlhd 3(1-8&
foudmshkaf.a weia jid,ñka f.o˙ka msgjk
orejd iuyr wjia:dj,† ñ;=rka wdY%h ;=<
u;al=vq" u;aøjH" fkdms<s.;a ,sx.sl iïnkaO yd
weíneysùï j,g yqreù we;' wjidkfha ° „ú;
ke;s lr.kakdjQ wjia:d o tug ±lsh yelsh'
fufia orejka úkdY ù hk úg foú
foaj;djqka msysg me;Su" iqj fufyhka lrd
f.dia hd;sld ls¯u" hlaI nkaOkj,g fhduq
ls¯u" ;=jd,h iqj l< fkdyels jKhla njg
m;ajQ úg y~djeàug jvd jeäysáhka f,i
wmf.a j.lSu bgq lf<a kï fujeks wNd.H
iïmkak wjia:djkaf.ka orejd .,jd .ekSug
wjldY ;snq◊' tjeks wjia:d wm i,lkafka
wYajhd mek.shdg miqj bia;d,h jid ±óula
f,isks'
iuyr udmshka ;ukag wysñjQ lsre<la
orejdg me<£ug fjr or;s' ;j;a ;rejla
ls¯ug fjr or;s' fmrmdi,a mka;sfha isg
Wiia fm< olajd;a bka Tíng Wiiau
;;a;ajfhka wOHdmkh ,nd °ug wfmalaId
lrhs' th lrkafka orejdf.a ukig wkjYH
;r.ld˙lula yd wks;a flkd iu. Br®IHdj
f.dvk.ñka <ud uki úlD;s lrñks'
mdi, l=ula jqj;a l=vd l, isgu orejdf.a
wOHdmkh .ek ie<ls,su;a fjñka" orejd
.ek fidhd ne,Su .=rejrhd iu. orejd
ms<sn|j idlÉPd ls¯u" ñ;%YS,sj l< hq;= ùu"
wOHdmkhg wu;rj Yd˙˙l lS%vdjg fhduq
ls¯u" úfkdao ùu" mjq,la f,i hdÉ∆ ls¯u"
wka;jd† fkdù iunr „ú;hlg orejd fhduq
ls¯u ud msh j.lSuls'
orejd b,a,k iEufoau ls¯u .ek udmshka
iemls<su;a úh hq;=h' wjyH foa w;HjYH foa
ms<sn|j orejkg wdorfhka lshd †h hq;=h'
wjjdo wkqYdikd fkd°" fõje, w;g .; hq;=
wjia:djl ° tfia fkdl<fyd;a ye¢ fkd.d
ie¥ m˙mamq fydoaola fuka „ú;h ksSri úh
yelsh' tfiau YS% ,dxlsl ixialD;sl" wd.ñl
W;aij j,g iyNd.s lrùu" j;a ms<sfj;a j,g
fhduq l< hq;=h'
foaYSh foa w.h ls¯ug;a" foaYSh wdydr
hkd†h °u" tajdj, w.h my∞ °u o
jeäysáhkaf.a hq;=luls' lfvka yd iqmr® udlÜ
tflka .kakdjQ fidfiacia" flá wdydr j,g
jvd f.or msisk wdydrj, ms˙is≥lu" .=K∞hl
nj fmkaúh hq;=h'
mjq,la f,i orejka iu. tlg je<£u b;d
jeo.;ah' fndfyda úg udmshka fom<u
/lshdj lrk úg tfia ls¯ug wmyiq jqj;a
thg ld,hla fõ,djla f;dard .; hq;=
jkafkah'
uqo,a yd jia;=j ;snqKdg" ;u mjqf,a
tluq;=lu ke;akï orejka whdf,a hkafka
kï wmf.a jia;=fjka we;s m%fhdackhla ;sfí
o@ tfiau f.or f∞fr® iqΩ jevfldgila
mjd orejka ,jd bgqls¯u hkd†h u.ska orejd
;uka mjq,g wjYH flfkla f,i l=vd
l,° Tyqf.a fyda weh f;areï lr .kS' ta;a
ke;akï ishÆ foa f.or jev lrk .Eksg
fyda wdhdg fyda fndahsg mjrd ;uka j.lSu
bIag l<d hehs is;Su fudavluls' jer°uls'
ux.,Hh wjux.,H wjia:dj,° tajdg
iyNd.s ùu" ;ukaf.a uyΩ foudmshkag
lrk Wmia:dk wd†hg orejka iyNd.s
lr.; hq;=h' fujeks .uka ìuka u.ska"
ukig úfõlhla fukau Wiia idrOr®u
orejd ls%hdj ;=<ska bf.k .kS'
riúkaokh i|yd fyd| fmd; m;
lshùug Wkka≥ ls¯u" idudkH ±kSu
jr®Okh ls¯ug Woõ ùu" fyd| <ud Ñ;%mg"
kdgH ne,Sug Wkka≥ ls¯u u.ska" orejd
iunr mqoa.,fhla njg m;afjkjd fukau
m<la ke;s Ñ;% l;d" m;a;r" fg,s kdgH
<ud ukig fhda.H fkdfõ'
wOHdmkh hkq m; fmd; ±kqu muKla
fkdj tajd u.ska ñksialu y∫kk" udkj
ohdfjka ims˙" ixfõ° .;s ,laIK we;s
hym;a mqrjeishl= ùuhs' tfiau lf;da,sl
orejl= f,i f–iq;=udf.a nd, ld,fha
°" ldh Yla;sfhka yd m%« Yla;sfhka
jr®Okh jQ orejl= úh hq;=h' fujeks orejl=
f–iq iñ∫ka wmf.a uyd h;sjrhdKka yd
.=rejrhdKka jQ iñ∫kaf.a orefjla" Y%djlfhla
njg m;a fjhs'
tfiau l=vd orejka fkdu. hjk whg f–iq
iñ∫ka ≥ka joka ks;ru wm isf;a ;nd .; hq;=
w;r l=vd orejka ud fj; tkak bv y˙kak"
Tjqka fkdj<lajkak hk lSu jeäysáhka f,i
ks;r isf;a ;nd .; hq;= jokla jkafkah'
tfiau <ud f,dalh úkdY lrk
id;ka,df.;a yd wksl=;a udOHhkaf.ka
orejka wdrlaId ls¯u " rch fukau wm ieuf.a
j.lSula f,i fidhd ne,sh hq;=h'
hqfrdamh yd YS% ,xldj hkq ixialD;s folla
f,i f;areï f.k wd.udkql+, orejka y∞
jvd .ekSu wmf.a wkd.; wNs,dIh úhhq;=
w;r fuh jifr® <ud †kh W;aijdldrfhka
mj;ajd wjidk fkdl< hq;= w;r" ks;r ks;r
wm isákafka fldfya o hkak fidhd ne,sh
hq;=h
wdpdr®h w;s.re meá%la fmfr®rd msh;=ud
<ud f,dalh wdf,dalj;a lruq
wmg uy¨ jhfia yelsh jev fmr fia
Tlaf;dan¾ ui 02 jk Èk - r;akmqr ro.=re moúfhka Y%S
l=reish uykqjr ro.=re jiug Ndr .ekSu - lvq.kakdfõ§
bkamiqj yegka ys Y%S l=reisfha foajia:dkh fj; Y%S l=reish
jevu lsÍu iy tÈk rd;%sfha § tys jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 03 jk Èk - yegka ys Y%S l=reisfha foajia:dkfha
isg ;,jdlef,a Y=' meg%sla uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj; Y%S
l=reish jevu lsÍu iy tÈk rd;%sfha § tys jevu lr ;sfí'
Tlaf;daïn¾ ui 04 jk Èk - ;,jdlef,a Y=' meg%sla
uqks;=ukaf.a foajia:dkfha isg uÜgdlef,a Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a foajia:dkhg iy kdkq Th Y=' Ígd uqksjßhf.a
foajia:dkh fj; Y%S l=reish jevu lr miqj iji kqjrt<sh
Y=' m%ekaisia idúfh¾ uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj; Y%S l=reish
jevu lsÍu iy tÈk rd;%sfha § tys jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 05 jk Èk - tÈk uq¿ Èkh mqrdjgu
kqjrt<sh Y=' m%ekaisia idúfh¾ uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj;
Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 06 jk Èk - kqjrt<sh Y=' m%ekaisia idúfh¾
uqks;=ukaf.a foajia:dkfha isg .ïfmd< Y=' cqfia uqks;=ukaf.a
foajia:dkh" wïmsáh Y=' cqfia jdia uqks isoaOia:dkhg iy
wïmsáh Yd' ußhd foajia:dkh fj; Y%S l=reish jevu flf¾'
tÈk rd;%sh wïmsáh Yd' ußhd foajia:dkfha Y%S l=reish jevu
lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 07 jk Èk - wïmsáh Yd' ußhd foajia:dkfha
isg uykqjr Yd' wkaf;daks uqks;=ukaf.a wdik foõueÿr fj;
Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk rd;%sh uykqjr Yd' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a wdik foõueÿf¾ Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 08 jk Èk - uykqjr Yd' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a wdik foõueÿf¾ isg ud;f,a Yd' f;dauia
uqks;=ukaf.a foõueÿr fj; Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk
rd;%sh ud;f,a Yd' f;dauia uqks;=ukaf.a foõueÿf¾ Y%S
l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 09 jk Èk - ud;f,a Yd' f;dauia
uqks;=ukaf.a foõueÿf¾ isg jyfldaÜfÜ Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a isoaOia:dkh fj; Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk
rd;%sh jyfldaÜfÜ Y=' wkaf;daks uqks;=ukaf.a isoaOia:dkfha
Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 10 jk Èk - jyfldaÜfÜ Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a isoaOia:dkfha isg frdgjej Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a foajia:dkh fj; Y%S l=reish jevu flf¾'
tÈk rd;%sh frdgjej Y=' wkaf;daks uqks;=ukaf.a foajia:dkfha
Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 11 jk Èk - frdgjej Y=' wkaf;daks
uqks;=ukaf.a foajia:dkfha isg meñK miqj ynrK § Y%S
l=reish wkqrdOmqr ro.=re jiug Ndr flf¾'
Y=' cqfia jdia uqks wdYap¾hj;a
Y%S l=reishWvráka rcrgg
uykqjr ro.=re moúh
wkqrdOmqr ro.=re moúh 1 jk woshr
Tlaf;dan¾ ui 11 jk Èk - uykqjr ro.=re moúfhka
Y%S l=reish wkqrdOmqr ro.=re jiug Ndr .ekSu - ynrK §
bkamiqj ynrK wdfrda.H foajud;d foajia:dkhg iy iji
ñkafkaßh foajia:dkhg Y%S l=reish jevu flf¾' tÈk rd;%sh
ñkafkaßh foajia:dkfha Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 12 jk Èk - ñkafkaßh foajia:dkfha isg
fmdf<dkakrej ks¾fodaI foajud;d foajia:dkh fj; Y%S
l=reish jevu flf¾' tÈk rd;%sh fmdf<dkakrej ks¾fodaI
foajud;d foajia:dkfha Y%S l=reish jevu lr ;sfí'
Tlaf;dan¾ ui 13 jk Èk - fmdf<dkakrej ks¾fodaI
foajud;d foajia:dkfhka Y%S l=reish uvl,mqj ro.=re jiug
Ndr flf¾'
wfia, oikdhl
<ud whs;sjdislï jeäysá wjOdkhgf,dal <ud
†kh wm iurkqfha uyd W;alr®Ij;a f,isks' <ud whs;Ska ms<sn|j f,dfõu wjOdkh fhduq ù we;sjdfiau" furg <ud w;jr iïnkaOjo by< uÜgfï wjOdkh fhduq ù we;'
<ud whs;sjdislï
ms<sn|j l;d
lrkafka jeäysáhka
h' f,dfõ fndfyda
rgj, orejka Wfoid
fkdfhla iqnidOk
lghq;= is≥fõ' <ud
ukig WÑ; jk
fia Tjqkg i;=g
we;s lrjk wx.hka fldf;l=;a we;' úfYaIfhkau <ud
ukig f.dapr jk m˙† <ud fmd;a m;a" <ud Ñ;%mg" ldgqka
jevigyka o ksr®udKh flfr®' tfukau tu ksr®udK
keröug iq≥iq jd;djrKhka i,id we;'
tfy;a wmf.a orejka ms<sn|j jeäysáhka fldf;la
wjOdkh fhduq lrkafka ±hs isf;a' <ud uki úlD;s lr
úkdY lrk úiQl oiaik iEu ia:dkhlu olakg ,efí'
wm orejka fjkqfjka b|ysg <ud Ñ;%mg o ;kkq ,nhs'
fg,s kdgHh o ;kkq ,nhs' tys <ud kΩ ks<sfhda o rÛkq
,nhs' orejka iïudk o ,n;s' thskq;a orejkag ukd
wjfndaOhla ,efí' tfy;a we;eï yska† fyda wm Ñ;%mg
;=<ska wkd.; mrmqrg krUkak ,efnkafka Wkaudofhka
ism je<| .kakd oiqka h' iuyr orejkaf.a ùrfhda jkafka
uhsl,a celaika,d" wdYapr®h,d" Ydrela iy rkaùr® jeks
fmr wmr†. ;reh' <uqkaf.a i;=g Wfoid iEfok <ud
WoHdkj, ±l .; yels jkafka iqr;,a jk jeäysáfhda h'
ù† orejka iy whs;sjdislï wysñ orejka Wfoid ;re
fydag,aj, iuqΩ" iïuka;%K" foaYko jdr®Islj meje;afõ'
foaYk i|yd jehjk uqo,ska wvla jehlf<a kï ù† orejka
lSm fokl=g wvq jYfhka tla †kla fyda ldî i;=gq ùfï
wjia:djo ,efnkq we;' ke;fyd;a fï orejka whdf,a hdu
j<ld" <ud ksjdij, iq/ls nj ie,iSu l< hq;=uh'
tfukau ù† orejkag" wkd: orejkag" <ud uõjrekag
fi; i,ik idka; f;fr®id uõ;=ñh m%Odkj wrUk ,o
ohd fijk - iqj fijk jeks wdh;k wm is˙,flys fiau
uqΩ f,dfjysu jHdma; ù we;'
µ%ekaisiald .=K;s,l
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
''''„jkhla jQ l=reifhka''''
oï mji ksjkakg iúh jQ l=reihhsfm<y˙ka ñksia is;a mq≥u l< l=reihhswNsfhda. ch .kak n,h≥ka l=reihhscqfia jdia msh iqrf;a /`† W;=ï l=reihhs
oï †jla lrkakg irfKa jQ l=refi f.kyrirj ,l mqrd f.k hkafka ne;s is;skTn;=uka myi ,;a l=reifha wkqyisk≥n, jQ wfma is;a h<s;a mK fmdjkq uek
weoys,a, ;sr lrka ls;= iiqk kxjkakfrda. ìh myj f.dia ksis l,g jeis tkaku;a øjH rl=if.ka ;reK †ú /l .kakl=reifha n,h ;=< foõ wis˙ ,en fokak
Ysrdks fmfr®rd
l`≥,la jQ „ú;j,g f,dl= iykhls cmud,hySka y`äka uquqKhs''''uõmsh orejka tluq;= fj,dta w;r mkakrh ,enqfjñ kej; wdYdjlau cmud,h mqokak wj† WKd fï ld,hhs is;dwmf. cmud, foõufj Tfn f∞a;g ndr.kak
cmud,h fifkyig ls;=kq wm ;=reΩ fj,dyefmus iodorfhka ujf. y`ojf;a iqj`o b,a,d''''Wofha †jd ? ueoshu wh†ñ cmud,h irKisys fld<;a †ú u.g úiq≥ï <xjkafkaiuqjefouq fuu uimqrd cmud,hmqokak'''' tluq;=j '''''' ksr;=rej
wdr®' fcdaYma mS%h
meÈ kÈh
''''„ú; igk''''
mdkaorska wj†j ye`o me<`o f.kfjo≥re frday,g hhs „j;a jkakfrda.shd mrK we`≥ula we`o fmdrj f.kfrday, fj;g hkafka „j;a jkak
f∞ia;r iji fmd,a uqrh;a lvd f.k? ù f.or ths wUq ore n,d f.kfrda.shd iqj Wfkd;a tys ì, f.jd f.kf.org tkak fnfy;a u,a,la T;df.k
mr®fhaIk i`oyd f.j,d Ok noao;ju;a f,fâ iqj ù ,d j;a keoaof,vd u,;a ù,d we; nv iqoaofmÜáh .kak uqo,la b;=reo keoao
f∞ia;r frday,g hhs „j;a jkakfrda.shd frday,g hhs „j;a jkak„j;a jkak lrk wr.,hls okakfokaku uefrk nj kï Tn ±k .kak
fnkäla úf–isxy
wiu i. ujq fifka ∑ujq fifka iqj f.fkkujq .=fKa fu; msreKujq fmfï uy wreufoõ fmfï n, uysu
.j y, o tl f,fiamduq, o l=reish .fiaw;a fkd ye˙ hi f,fiaTnhs - uy fur f,fia
ordf.k yo ;=<u,efnk ≥l iem folu†ú f.jkdZhqre mruwdor®Yh hs Tng
foaj ie,iqu i∞bgq lrk yeá t∞lshd ≥kais;a y∞neyem;a lu u úys∞
kSgd whs' m%kdka≥
jr®;udkfha fma≥re,dThdf.a úYajdih fudk;rï n,j;aj
;snqkdo fma≥re '''''''∑
f–iq lSjd jf.a
fï fnkacñkdia .yg b†˙,d .syska
fmdaÜ isá tfla me<fjkak lsh,d Wk;a
ux kï okakjd Iqjr® me<fjkjduhs''''''∑
§'''' udf.a negΩjka fmdaIKh lrkak'''''¶ lsh,d
;=ka mdrla u j.lSu mjr,d ;sfhoa†;a
Thdf.a úYajdihg fudkjd fj,do fma≥re''''@
iamS%;= idka;= ,ndf.k
ùrhd" Wk ojiaj," jf.a
zãukaZ fndaÜgqfj zuer fmauZ f.a
úIîc Tvq ≥jmq ;=jd,h
iqj lrkak ne˙ fudlo Thdg''''''@
wfka keye f–ïia
uf.a úYajdih wvqfj,d keye'''''''' we;a;uhs'''''∑
t∞ jf.a u ux okakjd ug mqΩjka'''''
flda ta;a''''''
;e.a .eys .eyS bkak ug fj,djla'''''@
zjhsµaZ f.a zTµsiaZ tfla mdáh wo ?g
Bg biai˙ka fIkd,aj ziaúñxZ f.kshkak ´fka''''
tk .uka zfg%Idj zvdkaiska la,diaZ tflka
.kak;a ´fka'''''
u,h lkuohd jf.a îf.k ymam.;a;= jdyfka
fmd,sisfhka mkak .kak;a ´fka''''''∑
fudk ;rï rdcld˙ o ug''''''
iqj lr lr bkak'''''
biair jf.a mqΩjkao lshmka'''''@
.re fï˙ ur®is fk;aisxy meú† fidhq˙h
Y=`Ojq ñLdfh,a ;=fuks
iqrf,dj iqr¥;=kaf.ka w. ;eka .kakdkduh ñLdfh,a w.≥;= mis`≥ jqkdfoú wìuqLfh isáñka foú miikakd;u le< iu. foú wK ks;s bgqlrkd
foú ukq in`o;djh f,dj ì`o ,Euid;ka ;=<ska is≥fõ wo iEu ;ekw`≥fr® mshdf.a To f;o is`o ,Euw.≥;= ñLdfh,a ;=ukg fouq Ndr
fudla mqr fiakdm;s jk Tn;=ug yg≥kafka jrh foú;=u hl= mrokakkmqfr® n,fõ. ks;s †k is`o,kakh†uqj ñLdfh,a ;=u fj; ne;s fmñk
ma,eisvia tï' m%kdka≥
tlu ñysr ∑ksu, u˙h uõ fifkyi fmrgq fldgwñ, ñys˙ cmud,h f.k w;gil, f,djeis ok mjq msi,k f,igúmq, m, ,nuq ta he≥fuka fid`og
±l=ï foñka yeu jr f,da ok fk;g/l=ï ms◊i lshkd f,i iEu úgfkdysï fifkyiska uE◊fhd lS nig jrï ,nuq cmudf,ka fido f,ig
wf;a ord lshñka cmud,h ufif;a m;d yefmñka uõ mduq, uisf;a i;=gq ,enf.k fidïki fndfyduwef;a f∞rgq yer i.f,dj ,en Wreu
¨r®≥fõ m;sudfõ ≥la oiqkkisf;a uefõ uE◊f. w; jQ yiqklsÆg ±fõ cmudf,ka is; jeiqkñksia f,dfõ tl ñysrhs uõ oiqk
,hk,a jr®Kl=,
cqfia jdia uqks kudó ∑;dvk mSvk re≥ r< fm< ú,i kef.als;=Kqfjd †ú ms≥y wixjr ,xfoais hqf.awirK okg irK jk foúhka jeähd jf.acqfia jdia msh ku msh ;enqjd uõ ìug uf.a
tl fkl fjia j<d i. iem ,efnk ;=rdie˙ ie˙h .ï kshï .ï" .ï okõ lrdls;= ou weoys,a, f∞a;ska ysi uq≥fKa ordTnuh ≥kafk Yla;sh iñ`≥ka fj; msh ke`.=u lrd
†jhqre yer .sh miq rchk >K w`≥fr® lu; .j jvq uvqj foõ mshilg yefr®ryiska ìfhka tk ie±ye j;=ka w;fr® iñ`≥f. †ú hd.h ne;s mqo mQcd flfr®
wmuK ≥la .eyeg ú`o bjiSfuka ±yeñfoõ uysuh fmkajd i; yg fm<yr mEómska is˙ ,la forfKa m<uq iq≥ uqks ùóTfí wkqyiska iq˙`≥g ,la u,a ou mqoó
B' m%ekaisia o is,ajd
keKre;a myk wmg lmarellsiduh bgqls¯ug fjfyila or kOHdk h wmg ° oyñka mK fmdj kfm%auh ;=<ska yeu yoj;a ;=gq lr kkeKrela myk wm yg t<sh fo k
ls;= ok mqnq≥ jkakg fjfyila or kkeK ok lrkakg wä;d,ï ou k.=K keK wmg fokakg yeu fjr or kyeu †k †fkajd∑ m%°mh fi; lr k
ck;d ikaksfõokfha †.= lf, l†f<kd ;rej fõ Tn wo fuis˙, l≥lskd lïlgΩ bjid yeu lf, lisákd ksihs Tn ,enqfõ ch ;s, l
ck †k †fkka †k Tn yg fi;a fõ jdchñK wrka ck ch f.di w;afõ jdisΩñK f,iska .k w`≥frka t<s fõ jdis;=ñK Tfnka fjk fiafjg ch fõ jd
ffjoH tia' B' Ydka;sl=udr® Ylrdc
YS% l=reisfha wkqyiska ∑cqfia jdia msh;=u ,laìu meñK,kafoaiSkag ryiska ie`. fjñkúm;g m;a negΩjka fidhñkfiajh msKsi .,a .uqfõ k;rúk
ìhlre jk i;=ka ck;djg úk lrkúil=re imqkaf.ka ckhd fmf<k±k.;a úg msh;=u fidj.ska ;eúkfoú`≥ka irK me;=fõ ne;s is;sk
foõjrñka hy is;=ú,s my< úhlΩjr ±fjka is˙ l=reish ksueú hth mqo ms◊i ;enqfõ mÆ.i hgh is˙ l=reisfh wkqyiska jki;a ìh ≥reùh
cqfiajdia mshiqr;ska ksud jqkuqΩ †jhsk mqrd wo ne;sfhka jevujkfï is˙ l=reisfha f;o n, wkqyisk,la forKg wdis˙ jeis jiskq uek
iS ud.%Ü fµdkafiald
fidnd oyfï foõ uõ wdorh
,dysre /ia ñysuv,g - .ia w;˙ka mdhkafkaTfn lreKd fk;a le,auhs - kfuda u˙hks $$i`o ;re †,siS wyfia - uqΩ f,djgu fmkajkafkaTn ch.;a fudla lsre<hs - kfuda u˙hks $$
wrefKdafoa lkalΩ .S - úy`. ;=vl /õfokafkaTfn iqkaor joka fm,hs - kfuda u˙hks $$we,f∞, .x ñáhdj, - †h .,kd .SrdfõTfn iqiqfï y`v kxjhs - kfuda u˙hks $$
;=re,shje,a f.duqj, u,a - úlis; ù úysokafkaTfí wdor .=K iqj`ohs - kfuda u˙hks $$l`≥ ó≥ï miqlrf.k - isis,a iq<x ke<fjkafkaTnf.a fifkyi iu`.hs - kfuda u˙hks $$
jk isjqmd w;fr mjd - W;=rdhk ore fifkyiTnhs f,djg fmkajd ≥kafk - kfuda u˙hks $$ú,a †h fmdl=fKa msfmkd - ´Ω" fkΩï udfk,a u,aw,xldr lf<a Tnhs - kfuda u˙hks $$
fla' fâis fmfr®rd
fõjd iqn Wmka †kla''''
iqj`o fldl=ï ;=jr,d - iuka lel=Ω w;=r,d,o mia fk,d,d - foõ uõ wm keuo,dcmud,h fld`≥r,d - foõuõ .=K .h,dwef. irKh m;d,d - h†uq iefjdu frdlafj,d
lgq fldfyd,ska ms˙ f,dfõ - iqu`. hkak irK fõwfma foaj wïud fõ - ±yeñ okd iq/ls fõ†jd /fha msysg m;uq - mi`. msysgqjd j`†fkuqiqj`o mekska kyjkafkuq - foõ wïud miikafkuq
mef,ka mef,a f∞˙ka f∞fr® - iqúi,a uyd uka†rfhacmud,h m;=rkafkuq - fõjd ∑ iqn Wmka †klaf,da ls;= ok m;kafkuq
µ%ekaisiald .=K;s,l
ierháhksud ù f.dia fnd<`o wis˙hWodfjhs kj fhdjqka jeäúh<`.d jqK miq uyÆ wj†h,nd fohs ierheáh irKh
±fjka fyda f,dayfhka ksul<w;ska f.k ierháh hkl,.s,ka whf.;a fkdue;s iún,myka is;=ú,s kef.hs is;a;=<
hfkk ux ke;s whg wirKf.fkk ieuúg iyh wmuKwmK jQ ierheáfh /`†.=KimK whZ;r mjd fkd/†K
ksi, ì;= rE i†is ñ;=rka;=uq, fmu mE ì˙`o orejkawi, fkd/`° .sho weiq˙katl, we; ierháh kq≥˙ka
oΩm; - ms,SIshka
mqouq tluq;=j
cmud,h
id;kaf.a re≥re m˙laIdjkaf.ka iNdj /l.ekSug lf;da,slfhks †km;d cmud,h WÉpdrKh lrkak
ó<Û f,dal ro.=re ixio /iaùu §;reKhd¶ úYajdih iy le|ùfï úpCIK nqoaêhZ
f;audlrf.k meje;afõ' b;sydifha uq,ajrg f,dal ro.=re ixio /iaùulg Ökfhka lf;da,sl ro.=re ysñmdKka fokula iyNd.s ùug kshñ; w;r" W;sW;=ï fcdaud nemaáiaÜ heka fidaáka yd w;sW;=ï fcdaYma .=fjda ‚kaidhs ysñmdfKda t;=fuda fj;s' Ökfha Iexyhs iy fydxfldxys fjfik lf;da,sl mr®fhaIlhl= jk ÑhdfrÜfgda hekalska Iska Ökfha lf;da,sl ;reK mrmqr iy lf;da,sl iNdfõ ¥; ldr®h ms<sn| l< ish úur®Ik jdr®;d weiq˙ka in|;d i|yd iuh Ökfha ;reK mrmqr iy iNdfõ ¥;ldr®hh uefhka fmd;la t<s olajd ;sfí'
Ökfha lf;da,sl ;reK mrmqro fiiq ;reKhkag
iu.dój fjkia fjñka mj;S' th in|;d i|yd ld,
jljdkqj jk w;r foúhka jykafia .ek fukau
ck;dj ms<sn|jo kj udkhka u;=fjñka mj;S' zjems¯ug
mi b;d ireidr kuq;a foaY.=◊l fjkialï j, n,mEï
.ek is;kakg is≥j ;sfí'Z w;sW;=ï m%ekaisia Y=oafOda;a;u
msh;=ud fukau Ök ckdêm;s Is ‚kafmkago iuld,Sk
wjYH;d /ila u;=j ;sfí'
Y=oafOda;a;u msh;=ud ;reK mrmqr yuqùug' Tjqkag
ijka °ug Tjqkf.a u;jdohkag fõ†ldjla ;kkakg
2018 ° f,dal ro.=re ixioh ;reK mrmqr f;aud lrf.k
meje;aùug hhs' Ökfha ckdêm;s" mCIfha uyf,alï
f,i h<s m;aùfuka miq ck;djf.a „ú; jvd;a hym;a
ls¯ug Tjqkg wjYH zúYajdihZ ,nd°ug hhs fuys wre;
l=ulao@ tfia kï wm hï úm˙hdihkag iQ∞kï j isáuqo@
Ökfha .%dóh ck;djf.ka wvlg jeä ms˙ila
bl=;a 40 jifr®° k.rhg ixl%uKh ù isá;s' t∞
wiqfõ oYlfha Wmka ms˙i fjkqjg wkQj" fooyfia
Wmka ;reKfhda fjkiaùfï ixialD;shl f∞a,kh
fjñka isá;s' iudcjdoh" øjH jdoh yd ixialD;sl
úma,j miqlrñka Ök ck;dj ;j≥rg;a idïm%∞hsl
;;a;ajfha fkdue;' fndfyda ms˙ia f,dalfha ngysr rgj,a
wkqlrKhg f,d,a jv;s' wdr®:sl yd iudchSh f,i
YS.% jr®Okhla ,nñka isák Ökfha ;reK mrmqro Bg
iu.dój jvd;a úYajdihlska b†˙hg hñka isà'
l,la Ökfha mjq,lg tla
orefjla m%;sm;a;sh ck.yk
md,khg u.la f,i b†˙m;a
l<o ta wruqK bgqfkdjQ w;r
fï jkúg fï orejka ish
udmsh jeäysáhka w;ayer oud
k.r lrd ixl%uKh ùfuka
udmshka ;ksùu;a jeäysáhka
uyÆ njg m;aùu;a kj iudc
m%Yak .Kkdjla u;=lrkakg
fya;=ù ;sfí'
Ök orejkag wNsfhda.
/ilg uqyqK mEug is≥j
we;' <udúfha isg bf.k
.kakg fjfyfik Tyq fyda
weh ;reK úfha° mjq,g
iyh ùug /lshdjla
fidhd.ekSug is≥j ;sfí' úYaj úoHd, i|yd we;=Æùfï
;r.hlo Tjqyq ksu.akj isá;s' kQ;k ;dCIksl hq.fha
Ökfha ;reK mrmqrgo th wÆ;a fohla fkdfõ'
iaudÜfmdaka" geí ixialD;sh trg ;reK mrmqr
jYSlrf.k we;' fudagr® nhsisl,hla úYaj úoHd, isiqka
;sfokl= yjqf,a Ndú;d ls¯u trg jHdmd˙l b,a,ula ù
we;' fuf,iu fn∞y∞ .ekSfï wdr®:slh kj udkhlska
trg ;reK mrmqr w;r m%p,s; fjñka mj;S' øjHjdoh
;reK mrmqr fufia wdlr®Ykh lr .ksoa° lf;da,sl
;reK mrmqrg nyq;r wkHd.ñl ms˙if.a iudc yd
wdr®:sl m%Yak j, n,mEfuka ñ°u myiq fkdfõ'
úfYaIfhka lf;da,sl yd ls%ia;shdks ;reK mrmqr
jv jvd;a wd.ñl keUqrej Tiafia øjHjdofhka ,eìh
fkdyels wd;au ;Dma;sh ,nd.kakd wdldrhla ±l.;
yelsh' ;reK mrmqfrka fldgilg wOHd;añl msmdihla
mj;sk w;r iajlSh „ú; idCIska ;u ;ukaf.a iudchka
;=< m%lg lrk jEhïo ±lsh yelsh' ls;=kq úYajdih fï
Tiafia iudch ;=< udxY.; ls¯fï wNsfhda.hla mj;sk
w;r iNdj foaYShlrKh ùfï wNsfhda.hlao mj;S'
Ök rcfha m%uqL;ajh wOHdmkhg ,efnk w;r cd;sl
b,lal f,i ;reK ixjr®Okh uq,ajrg rg;=< †h;a lr
;sfí' Ök iNdj rch iu. ;r. lrkakg fkdhk kuq;a
wdOHd;añl iy wd.ñl fCI;%hkays ˙la;lhka msrùfï
wNsfhda.hg iNdj uqyqK ° isà' wdr®:sl ixjr®Okh by<
h;au mQcl le|ùïj, wvqjla m%lg lrk w;r ;reK
mrmqr hym;a „ú; yev .eiaula iy wkd.;hg mQr®j
fm<.eiaula iNdj fj;ska n,dfmdfrd;a;=fõ'
;reK mrmqr iNdfõ iïm;a fhdjqka „ú; j,g
t<shla ,nd°ug fhd∞ .ks;ehs n,dfmdfrd;a;=fõ'
úfYaIfhka nhsn,h fuka Y=oaOjQ iqúfYaIh yq≥ wd.ñl
mqia;lhla f,i fkdj t†fk∞ „ú;hg u. fmkajk
w;afmd;la f,i fhd∞.ekSug wjYH u.fmkaùu iy
mqyqKqj iNdfjka ,ndfo;ehs Tjqyq n,dfmdfrd;a;=
fj;s' fï ish,a, ueo ifydaor;ajh fõ.fhka †jhk
Ök iudchg †j Tiqjla ù we;' lf;da,sl iNdj fï
ifydaor;ajfha c, W,am; njg m;aùï hq.fha wNsfhda.h
wkd.; Ökfha yevrej ilik udr®f.damfoaYh jkq we;'
ta Tiafia úYajdih fndfyda fokl= m%.=K lrk †j u;=rla
lr.; yelsh
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
11úYaj iNdj
Ysrdka ffu;%s
Ökfha lf;da,sl ro.=re ysñmdKkaf.a m;aùï ms<sn|j Y=oaOdikfha ksfhda‚; ms˙ila Ök rcfha ksfhda‚; ms˙ila iu. is≥flfrñka mj;akd l;dnfya °" Ök lf;da,sl ck;dj
ixys¢hdfjka iy tlu idx>sl yeÛSfuka hq;=j tldjkaj isákakehs w;sW;=ï m%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud Tjqka fj; m◊jqvhla hjñka †˙ .kajd isà'
fï jkúg;a w;aika ;nd we;s .súiqu wdOHd;añl ¥;sl keUqrejla .;a" kj udkhla u;=
lrkakla neúka th ;ju;a wdrïN lr ke;' iiqka mshd ish m◊jqvfhka olajk m˙† fï .súiqu
u.ska Y=oaOdikh iy Ökh jv jvd;a wdOHd;añl le|ùulg keUqrej we;s w;r trg iNdj
udkj jákdlï j,g .re;ajh kexùug rg ;=< ° fukau msg;° lghq;= l< hq;= neõ olajd
;sfí' Ök lf;da,slhkag ±ka mQr®K ix>hla f,i ia:dms;j w;S; ;=jd, iqjm;a lr.ksñka
iqmqj; m%ldY lrkakg fmruqK .; yelshehs Wkajykafia fmkakd fo;s'
iiqka msh m◊jqvh Ök lf;da,slhka lrd fiaka≥ jQfha î‚x ys† Y=oaOdikh iy Ök ck;d
ckrch u.ska w∞, .súiqu w;aika lr †k .Kkdjlsks' tu.ska wkd.;fha° Ökfha lf;da,sl
ro.=re ysñmdKka m;als¯ug w∞, úê úOdk wvx.= ù we;ehs úYajdi lefr®' fï .súiqu w;aika
ls¯u .ekj;a tys wvx.= lreKq ldrKd .ekj;a lsis≥ f;dr;=rla ndysr f,dalhg fkdmeñ◊ w;r
w;sW;=ï m%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud iema;eïnr® w. i;sfha frdauh n,d .=jkska meñfKk
w;rjdrfha ° Ökfha ro.=re wfmaCIlhka ms<sn|j wkd.;fha° hï ixjdohla f.dvke.Sug
wjldY we;;a ksrdhdifhkau ro.=re ysñmdKka m;a lrkafka iiqka mshd f,i ;uka hehs
wjOdrKh lf<ah'
Ökfha jir .Kkdjla ;siafia Y=oaOdikh ms<s.kakd ryis.; iNdj yd rcfha wkqu;
Ök lf;da,sl ix.uh .ek úúO wr®nqo mej;s w;r kj ms<sfj; Tiafia th ksudfj;ehs
n,dfmdfrd;a;= fõ'
cmud,hg lemlr we;s fï Tlaf;danr® udifha° id;kaf.a re≥re m¯CIdjkaf.ka
lf;da,sl iNdj /l.ekSu i|yd ishÆu lf;da,slhka †km;d cmud,h WÉpdrKh l< hq;= hehs w;sW;=ï m%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud úfYaI ksfõokhla ksl=;a lrñka b,a,d isà'
u˙h ;=ñhf.a iy w.%≥; ñLdfh,a
;=ukaf.a uOHia:lu ;=< iNdjg
/ljrKh m;d h†kakehs Wkajykafia
b,a,d isá;s' iema;eïnr® 29 jeks∞
∞;ñka ksl=;a l< úfYaI ksfõokh
u.ska f,djmqrd úúO fõIhka .ksñka
ksoyfia ie˙irk id;ka
uÜgq lrkakg yels
tlu wúh hdÉ∆j
neõ isysm;a lrk iiqka
mshd cmud,h ta i|yd
n,.;=u wúh neõ
fmkakd fohs'
iNdj wOHd;añl le<öulg uqyqK ° isák njg wk;=re wÛjk iiqka
mshd fujeks wjia:djl foaj wïudf.a /ljrKh iy ud;Dl ms<sirK b;d
jeo.;a jkafka hehs wjOdrKh lrhs'
cmud,h WÉpdrKh ls¯u foajud;djkaf.a uOHia:lu m;d l<yels
by<u he≥u hehs mjik w;sW;=ï m%ekaisia Y=oafOda;a;u msh;=ud Y=oaOjQ iNdj
t;=ñhf.a /ljrKhg hgf;a ;nd .ekSug th b;du;a wdrCIdld˙ wúh
f,i olajd isà'
fuys° iiqka mshd kfuda u˙hg;a jvd bme/◊ he≥ula f,i ie,flk
ft;sydisl Sub Tuum Praesidium kue;s .S;sldj ks;r WÉpdrKh
lrkakg †˙fok fï m%ldYkh cmud,h WÉpdrKh wjidkfha ° w;sW;=ï
fodf,diajk ,sfhda iiqka mshd ksr®udKh l< w.%≥; ñldfh,a ;=ukf.a
hdÉ∆ WÉpdrKh lrkakehs b,a,d isà'
ish m◊jqvfha° wdOHd;añl le<öu l=ula±hs hkak úfYaIfhka úia;r
fkdlrk iiqka mshd iNdj w;S;fha° fuka jr®;udkfha°;a uqyqK fok
weojeàï" jer°ï" wmpdr is≥ùï ie,ls,a,g .ksñka id;ka ksr;=re ish
ls%hdj,sh ;=< fh° isák neõ isysm;a lr .ekSug wdrdOkd lrhs'
Ökfha ;reK mrmqr yd iNdfõ ¥;ld¾h úuiqug
ro.=re ysñmdKkaf.a m;aùï ms<sn| Y=oaOdik yd Ökh w;r l;dnfya° ck;dj tldjkaj isákakehs b,a,Sula
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ
wefiaao ta y~
hym;a tfård ksldfha.re fï˙ ,skÜ meú† fidhq˙h
f.k tk me† fm<
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙∞
úfYaIdx.
kS;sh ou,d f.aÜgq jy,d" l`≥Ω .Eia ou,d" ;olrñka ;sín;a" Bg;a Tífnka mek,d hk yeá" wms fï †kj, ks;r olskjd'
t f,ig is≥jkafka ñksia uÜgfuka ch .kakhs' wjeis;djhka" imqrd.kakhs'fï yeu ish,a, fï f,djgu muKla iSud fjkjd'
ld,h Tiafia fjkia fj,d" ke;sù hkjd' ñksidf.a kS;s fmd;;a wΩù hkjd ∑∑;j;a me;a;lska kS;sfh /yekg by<ska ke.s ke.S tkafka''''''
wdorhhs' m˙;Hd.fha wdorhhs' fkdñhk wdorhhs'foaj ohdfõ wdorhhs' wefiao ta y`v @@
msú;=re wdorfhka Wm; ,nd" wdorfhka ye° jeã tk W;=ïu fudfydf;a"i;=rd t;ekg mek tkafka msú;=re wdorfhka uqojdf.k kS;sfh /yekg"
fldgqlr .kafka" ji úi bisñka" úlD;s lrñka" úkdY lrñka" n,ldufha Tgqkak m<oj,d" †jH tf`ârdjQ f–iq;=udf.a W;=ïu wdorfhka
bj;g .kakhs udk n,kafka'''' ta w;fr® fu†kg kshñ; iqmqj; Tiafia"fï lU we°u ksisf,i my∞ fokjd' lshjd n,kak wjOdkh °,d'''''
foaj mshdf.a wdor yqiafuka" „jk yqiauhs wm yg ≥kafka''''' mqreIhd yd ia;S%h;awdorfhka tlalr,d" foaj mshd fj; hd hq;= jkafka'
negΩ ?k ksisu. f.k hd hq;af;a'''''' fuf,i Tn wm iEu fokd" mjq,a †úh ;=<;a"mQcl yd meú† †úh Tiafia fyda ta ish,a, w;˙ka fjkaù isáh;a" ish iudch;a iu.ska
iduqysljhs „j;a úh hq;af;a",eî ;sfnk yelshd fn∞ y∞ .ksñka" tf`âr .ufka hd hq;af;a"
;ulu kiñka l=reish wrf.k hd hq;=fõ'wefiao ta y`v iEu fokdgu @@@@
fidndoyu fj; fk;a fhdukd úg" fuh ;j ;j ;yjqre fjkjd''''' wy†ia .f`.afi!r.%y uKav,hu" tlaù,d .ufka hkafka uyfmd<fõ we;s" .x`.djka
uqyqog tlaù" /<s tlajkafka" .iaje,a u,a M, f.k fokafka ''''id.rfha uiqka ish,af,da ;ukaf.a jr®.h fndalr .kafka'''''' b.sf,k mlaIska yd i;=kao
;ukg megjqka fndalr .kafka'''''''' fï w;fr®" W;=ïu ∞hdoh ,o mqreIhd iy ia;s%h;a" wehs ±hs úlD;s fõ.k hkafka''''
úlD;s ldufh yeisfrkafka @@ wehs±hs l=i ;=< orefjda urkafka @@ †lalido ù,d fjka fjkakg wehs fm<fUkafka @@ †lalido iy;slhu b,a,kafka''''
ys;d n,kakg fyd`ou wjia:djla ∑∑ wefiao ta y`v @@
udla ;=udf.a iqmqj; Tiafia ms<s;=r ,efnkj" f–iq ;=udf.ka ∑∑ ±ä is;af;da kS;sfh fmd;gu jy,afj,d'''''''
lvdoukjd Y=oaOjq ne`°u" fjk;a flfkla mdjd .kafka" Tyq fyda weh fyda lrf.k hkafka''''' ldu ñ;Hdpdrfha yeis¯uhs ∑∑
wefiao ta y`v @@
f–iq;=udf.a ;j;a W;=ï jokla" wm fj; f.k tkjd§<orejka ud fj; tkakg bvy˙kak¶ lshñka orejka ;=re<g .;af;aa"
fkdj<lajk f,i" ;rjgq flrñka fmkajd ≥kafka'''''' Tn wm iEu fokd foaj rdcHh fj; hd hq;af;a <orefjl=f. ú,iska lsh,d"
;rfha mejiqjd ∑∑ foaj mshd ;=< úYajdih ;nñka" t;=ukaf.ka hefmñka" ne.E núka lSlre orejkafia"
ms˙is≥ yoj;skqhs'''''''''' Tõ ms˙is≥ yoj;skqhs'fï udih cmud,fha udih fõ' §fï uu iñ`≥f.a ∞ish fjñ¶hs lshd
ta fudfydf;a isg l,ajd˙h olajd''''.uka lf<a wo †kg;a"b†˙hg;a" u˙h ;=ñh wmf.a wdor®Yh fõ''''' tf`âr †úhg wm yd tla jkafka''''''
i.mqr whs;sh ysñlrka" i.mqr /‚ksh foõ uõ fõ''''§tlaj h†k mjq,la tlg ne° bkafka¶ „ú; mQcdjg ke; ìhjkafka''''' i.mqr
whs;sh ysñlr .kafka''' negΩ ?k tlalr f.k hkafka'''' tf`âr fiajh th jkafka'''wefiao ta y`v iEu fokdgu @@@ cmud,h wm ch fldka;h fõ'''
wefiao ta y`v kej;;a @@@
tla;rd
k.rhla
jgd or®YkSh lkaola
msysgd ;snqKd' k.rhg
meñfKk we;eï
ixpdrlhka lkao
keröug iy tu
lkao ;rKh ls¯ug
wu;l lf<a keye'
tu lkaog ke. wjg
is˙ krUkakg;a
fndfyda fofkl=g
yelsjqkd' †fkka †k
fuu lkao keröug
meñfKk ixpdrlhkaf.a ixLHdj
jeäjkakg mgka.;a;d' ±ka okao ;udgu
fufia lshd.kakjd' §n,kak fï wjg
jDlaI,;d†h iy w<xldr ksfjia msysgd
;snqK;a tajd t;rï ±l=ïlΩ keye' fuu
kd.˙l m˙irh ,iaik jQfha ud ksihs'
fuu k.rh fukau wjg m˙irhgo
iqúfYaI fiajhla lrñka rdclSh
iajNdjhla ,nd≥kafka uuhs' uuhs fuys
fY%aIaG;u ;eke;a;d jkafka lshd lkao
;ud .ek mqridrï f∞voa° lkao iE†
;snqKq fndrÆ .,aleg iy mia hkd†h
th widf.k isáhd' lkao ;ud .ek
jr®Kkd;aul iajrfhka l:d l,;a ;ud
lkao f,i fmkS isákafka ld ksido@
flf,io@ lshd is;=fõ keye' lkao u;
;snQ mia .,aleg fndrÆ hkd†h lkao
mejiQ l:dj wid fldamhg m;ajqkd' zzTn
Th ;rï ysi W≥ïud .kakg tmd' wm
fkdisákakg lkaola f,i ke.S isákakg
Tng mqÆjkalula keye' yeu je,s
leghlau .,a leghlau fndrΩ leghlau
Tng lkaola f,i ke.S isàug ∞hl ù
;sfnk nj" Tng wu;lo@ Tng hïlsis
fY%aIaG;ajhla ,eî we;af;a wm ksihs'¶ lshd
Tjqka mejiqjd'
§ug kqU,df.a m%ldYk j,ska
jevla keye' uu fY%aIaG;ajhg m;ajQfha
uf.a W;aidyfhka¶ lshd lkao mqxÑ fndrΩ
legj,g iy .,alegj,g iuÉp,a
lrkakg mgka .;a;d' fuu l:dfjka
fldamhg m;a fndrΩleg iy .,aleg
tl;= ù fmd≥ ls%hd udr®.hlg msúfikakg
;SrKh l<d' .,aleg iy fndrΩleg
lkao uq≥fka isg my<g fmr<s fmr<S
jefgkakg mgka .;a;d' l%u l%ufhka
.,aleg iy fndrΩleg úis˙ hoa° lkao
.s,d niskakg mgka.;a;d' §wfka wfmdhs
Thd,d udj ∞,d hkakg tmd¶ lshñka
lkao mskafikavq jqkd' tfy;a Tjqka .;a
;SrKh fjkia lrkakg ldg;a ne˙jqkd'
jirla muK .; fjoa° weo yeÆKq
Odrdksmd; jr®Idj;a iu. lkao .s,d nei
iu;,d jqkd' th uqvq ìula njg
m;ajqkd' lkao tu m%foaYfha ;snqKo lshd
lSug fkdyels jk ;rug m˙irh fjkia
jqkd'
iEu flfklau fY%aIaG;ajhla
,nkafka wka whf.ao iyh we;sjhs' my;a
uÜgfï isák whjÆkaf.ao ∞hl;ajho
ta i`oyd wjYHh' hïlsis kdhlfhla
isákafka tu kdhl;ajh ms<sf.k lghq;=
lrk ;j;a ms˙ila isák ksihs' iEu
flfklau ;ukag ,efnk lSr®;sh kïnqj
fukau ks,h iy ;k;=r ksid Wv`.=ùug
iq≥iq ke;' iEu wjia:djlu ksy;udksj
iy neyem;aj lghq;= ls¯u b;d jeo.;a
nj wu;l fkdl< hq;=hs' ksy;udkSùu
;=<ska wka wh †kdf.k iqyoj lghq;=
ls¯ug wmg yelsfjkjd' tajf.au
Wv`.=fjka yeisfrk iy ls%hdlrk
mqoa.,hka weiqre ls¯ug fndfydafofkla
leu;s keye' tjeks mqoa.,hkaf.ka wE;aj
„j;aùughs wms ljqre;a ms%hukdm jkafka'
Wv`.=j úkdYfha uq,hs' wmg ksy;udks j
neyem;aj „j;ajk wdldrh lshd≥kafka
ls;= iñ`odfKdah' Wkajykafia ukqIH;ajh
f.k fuf,dj cks;jQfha ljqre;a
fkdis;k tfukau fkdm;k .jy,lhs'
mdmfha .%yKhg yiqj ck;dj bka uqojd
.ekSu i`oyd l=rei .fia ;u „ú;h
mqol<d' mdmh ksid wysñ jQ foaj orelu
wmg ,nd≥kafka neyem;a „ú;hla ;=<ska
nj wjfndaO lr.ksuq' ks;ru neyem;a
is;sú,s iy ksy;udks .;smej;=ï we;sj
†úf.jkakg W;aidy lruq'
Y=' mdjqÆ;=ud ms,smamsjrekag ,shQ yiqfka
fufia i`oyka lrkjd' §Wkajykafia
foúhkajykafiaf.a iajrEmh ±rE kuq;a
foúhkajykafia yd iudk;ajh ;uka
úiska n∞f.k ;nd.;hq;= jia;=jlehs
fkdis;d th bj;,d fiajlfhl=f.a
iajrEmhla f.k wm yd iudk
ukqIHfhla jQ fial' ukqIHdldrfhka
isáñka Wkajykafia urKh tkï
l=reisfha urKh olajd my;aù lSlre jQ
fial'
^ms,smams 2 ( 6-8&
.re we;fkaishia iurisxy msh;=ud
ioyï is;sú,s
Wv`.=j úkdYfha uq,hs
foúhka jykafia fm%auh h'
^1 cqjdï 4(8& Wkajykafiaf.a
iajNdjh fm%au ls¯uhs'
mshdKka jykafia ;u mq;%hdKka
jykafiag fm%au lrk fial' mq;%hdKka
jykafia o ;u mshdKka jykafiag
fm%au lrk fial' fï w;s m˙Y=oaO
fm%auh" „judk iam%s;=jla f,i kslafuk
iñ`odKka o"
„jodhlhdKka o
jQ Y=oaOd;auhdKka
jykafia h'
^wfmdaia;=Æjrekaf.a
úYajdi ,CIKh& Y=oaOd;auhdKka jykafia
o" mshdKka jykafiag;a" mq;%hdKka
jykafiag;a fm%au lrk fial' fï ;%s;aúl
fm%auKSh ne`oSu fyj;a tald>%;dj ienE jQ
tlu foúhka jykafiah' tlu foúhka
jykafia kuq;a" jykafia,d ;=ka fofkls'
fï ;=kafokd jykafia,d Y=oaO jQ ;%s;ajh
kñka y`≥kajkq ,efí' fï úYajdi l<hq;=
Odr®ñl i;H;djh wmf.a iSñ; jQ ñksia
dkfhka f;areï .ekSu wmyiqh'
Y=' w.=ia;Skq uqks;=ud fï i;H;djh
f;areï .ekSug fndfyda fjfyi jQ
Y=oaOjrfhls' †kla Tyq uqyq≥ fjrf<a
tyd fuyd ilauka lrñka §°r®> jYfhka
l,amkd lrkakg jQfha jykafia,d
;=kafofkla kuq;a tlu foúflfkla
jkafka flfiao lshd h' fuhg úi`≥ula
fidhd.; fkdyelsj fï Or®udpdr®h jrhd
oeä fjfyig m;aj isáh°" fjrf<a tyd
fl<jfr® l=vd <ufhla isákq oel t;ekg
.sfhah' ta <uhd fjrf<a l=vd j,la ydrd"
ismams lgqjlska uqyq≥ j;=r f.keú;a tu
j,g j;alr" kej; ≥jf.dia tf,iu
j;=r f.kú;a tu j,g oukq ≥àh'
fuf,i iEfyk fj,djla uqyq≥ j;=r
f.kú;a j,g ouk wdldrh n,disá
w.=ia;skq ;=ud" <uhd <`.g f.dia §orej"
Tn lrkafka l=ulaoe¶hs weiSh' túg
<uhd W;a;r foñka uu fï uqyqfoa ;sfnk
j;=r fï j,g oud uqyqo ysia lrkakg
hkjd Tng fmfkkafka keoao @
lshñka iskd iqfkah' túg w.=ia;Skq
;=ud y`v k`.d iskdfiñka §wfka
<ufhda" fï uyd id.rfha ;sfnk j;=r
lkaordj fldfyduo" fï ;rï mqxÑ
j,lg oukafka@ ´l;a lrkak mqΩjka
jevlaoe¶hs weiSh' túg <uhd w.=ia;Skq
;=ud foi ;snqKq ne,aula fy,d fufia
lSh' Tn;=ud lrkafk;a ta jf.au
jevla ;uhs' Tfí mqxÑ fud<fhka Y=oaO
jQ ;%s;ajfha jev isàu f;areï .kak
mqΩjka fjhs lsh,d ys;kjd o@ lshd
weiSh' túgu <uhd fkdfmkS .sfhah'
ta fudfydf;a wf.daia;Skq ;=udf.a
weia mE†Ks' ir®jn,mrdl%u foúhka
jykafiaf.a iajNdjh" ¥ú,s wxY=jla jeks
ud f;areï .kafka flfiao lshd ;udgu
lshd .;af;ah'
Y=oaO jQ ;%S;ajh ms<sn`o wNsryi wmg iïmQr®Kfhka f;areï .eksug fkdyels
jqj;a" wmg tl fohla jgyd .ekSug mqΩjk' tkï" foúhka jykafia wmg
fm%au lrk njhs' wm tlsfkld .ek úfYaI ie,ls,a,la olajk nj o" wm
fkdokakd ld,hl mgkau Wkajykafia wmg fm%au lrk njo wms oksuq' ñksiqka
yeáhg wms" wmg wdorh lrk whg muKla wdorh ls¯ug mqre≥j isáuq'
tfiau" wm flfkl=g wdorh lrkafka" ta ;eke;a;df.ka hï lsis fohla ,nd .ekSfï n,dfmdfrd;a;=fjks' tfy;a"
foúhka jykafia wmg fm%au lrkafka lsisu fohla n,dfmdfrd;a;=fjka fkdfõ' Wkajykafiaf.a iajNdjh m˙;Hd.sYS,Sj fm%au ls¯uhs' wm uõ l=ifha jefvk úg†;a" wm fuf,djg ìysjk úg†;a"
uõ ;=ref,a ke<fjk úg†;a" foúhka jykafia wmg fm%au l< fial' uj ;=<ska
wm fj; .,d wdfõ foúhka jykafiaf.au
fm%auhhs' wm bmfokakg;a fmr" wm tlsfkldg úúO yelshdjka" úúO
olaI;djhka § we;s foúhka jykafia"
wmg „j;a ùug wjYH ishÆu foaj,a wvx.= ,iaik f,dalhla ueõfõ o wmg
olajk fm%auh ksid h' fï ishÆ foaj,a
.ek úuid ne,Sfï° foúhka jykafiaf.a fm%aufha ;ru wmg jgyd .ekSug mqΩjk'
tla;rd Y=oaOjka;fhla foúhka jykafiaf.a fm%auh uyd id.rhg iudk
lr" ñksid tu fm%au id.rfha m%S;sfhka mSkñka tyd fuyd hk udÆfjla yd iudk hhs o mjid ;sìKs' fï whq˙ka wmj jidf.k we;s foaj fm%auhg újD; fjñka" tys ñysr w;aolsñka ks;ru m%S;sfhka „j;a ùu foaj wNsu;h jkafkah' Y=oaO jQ mdjqΩ ;=ud o fï whq˙ka foaj fm%auh w;aolsñka m%S;sfhka isá nj" t;=ud ms,smams
jrekag ,shQ yiqfka 4(4 i`oyka lrk j.ka;s j,ska wmg meye†,s
fõ' zziajdñka jykafia ;=< ks;ru m%S;s
jkak' m%S;s jkakehs kej;;a lshñ' ZZ lshd tys i`oyka fõ' fuh t;=udf.a „ú; w;a±lSuhs' ysr f.h ;=< fomhg ú,x.= oud isr lr ;sìh†;a" foúhka jykafiag m%Yxid .S .hñka ;u we;=,dka; m%S;sh
m%ldY lf<ah' fï ;ud foaj fm%auhg újD; ù tys iqkaor;ajh w;a±lSfï m%;sM,h' mdjq¨;=ud wmg;a lshkafka
iajdñka jykafiaf.a fm%auh ±kqj;aj whs;s lrf.k" fm%aufha iqkaor;ajh w;aolsñka
m%S;sfhka „j;ajkak lshd h' Y=oaOjQ
cqfiajdia uqks;=ud o tod jkdka;rfha oudf.dia isá jiQ˙ frda.Skag
lreKdj olajñka Tjqkag Wmia:dk
lf<a" foaj fm%aauhg t;=ud újD; ù tys iqkaor;ajh w;a±l" ta foaj fm%auh Tjqka
iu. fnod .ekSfï m%;sM,hla jYfhks'
,nk i;shg''''''
hdÉ∆j ;=<ska foaj fm%aufha n,h w;aolsuq
úlagr® foysmsáwdrÉÑ
2019 rcfha wh-jeh iy Kh weia;fïka;=
13úfYaIdx.dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
2019 i|yd rcfha úir®ck flgqïm; ^The Appropriation Bill& Tlaf;danr® ui fojk i;sfha°
mdr®,sfïka;=jg b†˙m;a ls¯ug kshñ;h' th y∫kajkafka whjeh m<uqjr lsheùu lshdh' kj flgqñm;g wkqj 2019 jr®Ih i|yd weia;fïka;= .; rdcH úhou
^remsh,a ì,shk& 4376
2019 jr®Ih i|yd weia;fïka;=.; wd∞hu
^remsh,a ì,shk& 2432
iuia; whjeh ysÛh re' ì,shk 1944
2018 jr®Ih i|yd b†˙m;a l< úir®ck flgqïm;g
wkqj rdcH úhou jQfha remsh,a ì,shk 3982 ls' 2019
° tu úhou remsh,a ì,shk 394 l jeäùula fmkakqï
lrhs' 2018 jr®Ih wfmaCIs; rdcH wd∞hu remsh,a ì,shk
2175 la úh' th 2019 ° ì,shk 257 lska jeälr .ekSug
wfmaCId fl˙K' ta wkqj 2019 wfmaCIs; whjeh ysÛh
2018 jr®Ifha wfmaCIs; whjeh ysÛh jQ re' ì,shk 1813 g
idfmaCIj remsh,a ì,shk 131 l jeäùuls'
ksoyiska miq úYd,;u fjf<| ysÛh ìysfjk ,l=Kq
2018 jifr® uq,a udi 6 ;=< muKla fjf<| ysÛh
^Trade deficit& weu˙lka fvd,r® 5'7 ls' fuh 2017 jifr®
uq,a udi 6 jdr®;djQ fvd,r® ì,shk 4'8 iu. ii|k úg
6'2] l jeä ùuls' fjf<| ysÛh hkq NdKav wmkhk
yd NdKav wdkhk w;r fjkihs' 2018 m<uq udi 6
;=< uqΩ wmkhk wd∞hu fvd,r® ì,shk 6'7 la úh' th
fmr jr®Ifha uq,a udi yhg idfmaCIj 6'2] l jeäùuls'
tfy;a 2018 uq,a udi 6 wdkhk úhou fvd,r® ì,shk
12'4 la úh' th fmr jr®Ifha udi 6 h idfmaCIj 12'7] l
jr®Okhls'
miq.sh jr®Ifha fjf<| ysÛh fvd,r® ì,shk 9'6 la
úh' th wmkhk fvd,r® ì,shk 11'4 la yd wdkhk
úhou fvd,r® ì,shk 21'0 la ùu ksid is≥úh' 2018 jir
w.jkúg fjf<| ysÛh fvd,r® ì,shk 10 blaujd f.dia
ksoyiska miq jeäu fjf<| ysÛh jdr®;d lrk jr®Ih
njg 2018 jr®Ih m;a jkq we;' fï ksid 2017 jdr®;d l<
fvd,r® ì,shk 2068 l w;s˙la;h 2018 † úYd, jYfhka
wvqjkq we;' ta yryd ±kg ;sfnk úfoaY Kh nr ;j;a
jeäù úfoaY úksuh wkqmd;slh ;j;a ms˙fykq we;'
YS% ,xldfõ 2018 uq,a udi 6 jr®Okh 3'6] la ùu
f,dal nexl=j" wdishdk ixjr®Ok nexl=j iy YS% ,xld
uy nexl=j 2018 wdr®:sl jr®Ok fõ.h ms<sfj<ska 4'8]
la" 4'2] la yd 4] la f,i weia;fïka;= lr ;snqKo 2018
jr®Ifha uq,a ldr®;=fõ ,nd .ekSug yelsjqfha 3'5] ls'
^ixfYdaê;& udi 6 la ;=< ,nd.ekSug yels jqfha 3'6]
la mu◊' fuh 2017 uq,a udi 6 jr®Ok fõ.h jQ 3'2]
lg jvd jeä ùula fmkakqï ls¯uls' uQr®; jákdlï
jYfhka .;a l< 2017 uq,a udi yfha jdr®;d jQ remsh,a
á%,shl 4'3 g idfmaCIj 2018 uq,a udi yh ;=< remsh,a
á%,shl 4'5 la olajd 3'6] l jeäùuls' 2018 uq,a udi 6
jr®Okhg lDIsldr®ñl wdr®:sl lghq;= 4'9]lska" fiajd
wdr®:sl lghq;= 4'8] lska iy ldr®ñl wdr®:sl lghq;= 1'6]
lska ∞hl úh' 2018 fojeks ldr®;=fõ ^wfma%,a isg cQks&
wdr®:sl jr®Ok fõ.h 3'7] la jQ w;r th fmr jr®Ifha
iudk ldr®;=fõ jdr®;djQ 4] l jr®Ok fõ.hg idfmaCIj
wvq uÜguls' 2018 uq,a udi yfha YS% ,xldfõ o< foaYSh
ksIamd†;fha wdr®;sl ixhq;sh fufia olajuq'
lDIsldr®ñl wdr®:sl lghq;= 8'4]
ldr®ñl wdr®:sl lghq;= 25'6]
fiajd wdr®:sl lghq;= 57'1]
ksIamd†;j, n≥ - iykdOdr 8'9]
tl;=j 100'0
fvd,rhl remsh,a w.h ms˙ySuúfoaY úksuh wkqmd;slh tkï úfoaY uqo,lg f.úh
hq;= remsh,a .Kk fvd,rhla iïnkaOfhka n,k úg
miq.sh udih ;=< YS.%fhka ms˙fyk ;;a;ajhla jdr®;d
úh' 2018 jir wdrïNjk úg fvd,rhla remsh,a 155'23
la úh' t;eka mgka 7'7] lska ≥r®j,jQ remsh, fï ,smsh
,shk †kh ^iema;eïnr® 22& jk úg fvd,rhl úl=kqï
ñ, remsh,a 170 la olajd ms˙yS ;snq◊' we;eï nexl=j,
fvd,rfh úl=Kqï ñ, re' 170 o blaujd ;sì◊' fufia
remsh, ±ä f,i †fkka †k ms˙ySug fya;= lsysmhls'
weu˙ld wdr®:slfha wNHka;r m%;sm;a;s ;SrK
úfYaIfhka fmd,s wkqmd;sl by< hEu ksid fndfyda
rgj,a wdfhdack i|yd weu˙ldj f;dard .ekSfuka
weu˙lka fvd,rh Yla;su;a ù wfkla rgj, uqof,a
w.hka ms˙ySug m;aùu'
weu˙ld tlai;a ckmoh yd Ökh w;r yg
f.k ;sfnk fjf<| hqoaOh
;=r®ls uy nexl=j fmd<s wkqmd; by< ±óug
.;a ;SrKh
wdishdkq l,dm ;+< keÛS tk fjf<|fmd< wdr®;slj,
uQ,H tallh †.ska †.g w.h wvqùu'
foaYSh jdksc nexl= jqjukdjg jvd jeäfhka
weu˙lka fvd,r® /ialr ;nd .ekSu'
wmkhk lrejka ;uka bmehq uqo,a furgg /f.k
tau m%udo ls¯u ;=<ska jeä ,dN ,eîug ^iufm%aCIKh
f,i fuh ye¢kafõ& lghq;= lrñka isàu'
furg foaYmd,k wia:djr;ajh
úfoaY ixÑ; fvd,r® ì,shk 8'6 la ;snqK;a
th wdrCId lr .ekSu wjYH ksid uy nexl=j
fjf<|fmd<g ue†y;a ùu ;djld,slj w;aysgqjd
;sfnk ksid'
nvq ñ, .Kka by< hEug mgka .ekSu
fvd,rhl remsh,a w.h ms˙ySu iy fjk;a fNao
lsysmhla ksid .Eia ñ, remsh,a 195 lska jeäùu' fï
wkqj lsf,da 12'5 l .Dyia; .Eia is,skavrhl fld<U
kj ñ< remsh,a 1733$- la ùu" f,dal fjf<| fmdf<a
.Eia ñ, by< hEu yd fvd,rhg idfmaCIj remshf,a
w.h iS>%fhka my< hEu fuhg n,mE m%Odk fya;=
folhs
iSks ñ<
remsh,a 90$- lg ;snQ iSks lsf,dajl f;d. ñ, remsh,a
110$- olajd jeäùu;a iSks lsf,dajl is,a,r ñ,
remsh,a 105 isg 110 olajd jeäùu;a is≥ùu' fuhg
fya;=j iSks wdkhk noao lsf,dajlg remsh,a 18 lska
jeä ls¯u
ñ, iQ;%hg wkqj iema;eïnr® 10 ∞ uOHu rd;s%fha isg
f;,a ñ, fufia by< .sfhah
* TlafÜka 92 fmÜr,a ,Sgrhla re' 145 isg 149 g
* TlafÜka 95 fmÜr,a ,Sgrhla re' 157 isg 161 g
* iqmr® ãi,a ,Sgrhla re' 130 isg 133 g
* Tfgda ãi,a ,sgrhla re' 118 isg 123 g
nia .dia;= iema;eïnr® 21 ∞ isg 4] lska jeäúh'
ta wkqj fï jifr® muKla nia.dia;= jeäjq fojeks
wjia:dj fuh úh' miq.sh uehs 22 ∞ o nia.dia;=
12'5] lska jeäúh' fuu jeäùu ±kg ;sfnk re'
12$- wju .dia;=jg;a re' 15$- la jk fojk wju
.dia;=jg;a n, fkdmdhs' tfiau fuu .dia;= jeäùu
wr®O iqfLdamfNda.s" iqfLdamfNda.s yd wê iqfLdamfnda.s
nia .dia;=j,g w∞< fkdfõ'
ls˙msá ñ, my<g
.%Eï 400 wdkhksl ls˙ msá melÜgqjl ñ, re' 10
lskao" lsf,da tll melÜgqjl ñ, remsh,a 25 lskao
wvqlr we;' ta wkqj ±kg re' 345$- la jk .%Eï
400 l ls˙ msá melÜgqjl ñ, re' 335$- olajd o
remsh,a 865 la jk
lsf,dafõ ls˙msá
melÜgqjl ñ< re'
835 olajdo wvq ùug
kshñ;h' fuh fï
fudfyd; jk úg;a
wvq fkdjQ w;r th
wo fygu wvqùug
kshñ;h'
ckm;s yd w.ue;s iyNd.sjQ f,dal iuqΩ folla zìïiafglaZ iuqΩj
zwdishdkaZ f,dal wdr®:sl iuqΩj
ìïiafgla ^Bimstec& fyj;a nyq wdxYsl ;dCI◊l iy
wdr®:sl iyfhda.s;dj ms<sn| fnx.d, fndlal wdYs%;
rgj, ixúOdkfha isjqjk rdcH kdhl iuqΩj fkamd,fha
l;auKavq kqjr† wf.daia;= 31 ∞ ksudjg m;a jQ w;r YS%
,xld ckdêm;s ffu;s%md, is˙fiak uy;d tys iNdm;s
OQrhg m;a ùu;a" Tyqf.a iNdm;s;ajh hgf;a B<Û 5 jk
iuqΩj YS% ,xldfõ meje;aùug ;SrKh ls˙u;a jeo.;a
m%jD;a;s folls' fuu ixúOdkfha idud‚l rgj,a 7 ls'
nx.a,dfoaYh" bkaa†hdj" ñhkaudrh" YS% ,xldj" ;dhs,ka;h"
N+;dkh yd fkamd,h tu rgj,a 7 hs' fuu Bimstec ixúOdkfha m%Odk wruqK fnx.d, fndlal wdYs%; ol=kq
wdishdkq yd w.aks†. wdishdkq rgj, ;dCI◊l yd wdr®:sl
iyfhda.s;dj we;s ls¯uh' ixúOdkfha fojeks wruqK
wOHdmkh" jD;a;sh yd ;dCI◊l fCI;% i|yd mqyqKq yd
mr®fhaIK myiqlï iemhSuh' * zwdishdka f,dal wdr®:sl
iuqΩjZ úhÜkdufha - yefkdahs kqjr cd;sl iïfï,k
uOHia:dkfha° meje;ajQ w;r thg w.%ud;H rks,a
úl%uisxy uy;d iyNd.s úh'
†ia;s%lal 18 l ±ä kshÛhla meje;Su iy mjq,a ,CI
2'64la mSvdjg m;aùu
2016 uehs udifhka miq kshñ; f,i jeis fkd,eîu
ksid we;s ù ;sfnk úh<s ;;a;ajh ±ä kshÛhla njg
m;a ù ;sfí' fï ;;a;ajh †ia;s%lal 18 l mjq,a ,CI 2 1$2
lg jeä ms˙ilg n,md ;sfí' fuhska mjq,a ,CI 2 lg
îug c,h mjd ke;s ksid th ,nd°u;a iema;eïnr® 20 ∞
isg kshx iykdOdr ,nd°u wdrïN fldg ;sfnk nj;a
jd˙udr®." c, iïm;a yd wdm∞ l<ukdlrK wud;HdxYh
mjihs' mdkSh c,h ,nd°ug muKla f.ù .sh ld,h ;=<
remsh,a ñ,shk 64 lg jvd jehlr we;' kshx iykdOdr
hgf;a tla mjq,lg re' 50"000$- ne.ska ,nd°ug o lghq;=
lrñka isá'
ta wkqj wkqrmqr uy ú,ÉÑh m%dfoaYsh f,alï
fldÜGdYfha mjq,a 4708 lg remsh,a 50"000 iykdOdr
iema;eïnr® 20 †k ,nd ≥ks' ;jo 2015 isg úh,s
ld,.=Khla mj;sk m%foaYj, ckhdg ,Sgr oyfia c,
gexls 11012 la o ,nd°u;a" úkdY jQ tla j.djla i|yd
lDIs rCIK uKav,ho jka† ,nd°ug ie,iqï" lr ;sfnk
nj;a jdr®;dfõ'
m%ùK wdr®:_l úYaf,aIl
úkaika ur®úka m%kdka≥
03
„jk jDlaIh wur”h nfõ .ils' ;jo fuu „jk jDlaIhg ñksid úiska w; fkd;nk ms◊i taoka Whfkka ñksid m,jd yer taoka Whkg fmr /lj,a lrk ms◊i iEu w;gu lrlefjk .s◊ úys≥jk lvqjla ;nk
,o njo W;am;a;s fmdf;a i|yka fõ' t<sorõj 2(7 i|yka lrk m˙†" §ch.%ylhdg foúhka jykafiaf.a mdrd°ifha ;sfnk „jk jDlaIfhka wkqNj lrkakg fokafkñ¶ hhs i|yka lr we;' fuys ch.%ylhd hkq miq;eú,s ù is;a yrdj .kakka nj mdGh mdol jq ikaor®Nh ;=<ska wjfndaO lr .; yelsh' tkï miq;eú,s ù is;a yrjd .kakkag wur”h nfõ ls¯gh ,eìh yels nj meye†,s fõ' ;jo f–iqia jykafia miq;eú,s jq fidrdg mejiQ joka ;=<ska o by; mdGh ;yjqre fõ' kej; „jk jDlaIh .ek i|yka t<sorõj fmd; „jk jDlaIh uilg jrla ne.ska f∞f<dia uqrhla m, ork nj;a tu jDlaIfha fld, cd;skaf.a iqjh i|yd nj;a meye†,s lrhs ^t<sorõj 22(1-5&' „jk jDlaIfha m,∞j hkafkka iajdñka jk f–iqia jykafia u.ska ,efnk jrm%ido m%ldY jk w;r f∞f<dia kï jQ ixLHdj fuu jrm%ido wfmdaia;=Ωjre f∞f<dia fokd fyda bYardfh,a f.da;% f∞<yg foúhka jykafiaf.a jrm%ido .,d taug ux fm;a újr l< nj ±laúh yelsh' fuu „jk jDlaIh f–iqia ls%ia;=ia jykafia ksrEmKh lrk nj wkqudk l< yel'
úYajdi ,laIKh ;=< Or®uhdfKda cks; jq kuq;a ujkq fkd,en foúhka jykafia yd tlu Nj;ajfhka isá nj wms úYajdi
lruq' ls%ia;=ia jykafiaf.a „jk hd.h i∞ld, wd;añl urKfhka wm .,jk ,o nj wms úYajdi lruq' fï wkqj W;am;a;s
l;=jrhd úiska „jk jDlaIh f,i ls%ia;=ia jykafia jk Or®uhdKka ms<sn|j ixfla;j;a lrk nj;a kshñ; ld,fha° f,dalhg
jevu lr Wkajykafiaf.a jrm%ido lrK fldg f.k wur”h nj W∞ jk njo wmg meye†,s fõ' t<sorõj fmdf;a muKla
fkdj iqúfYaI j, mjd olakg we;s nj fmfka' iud˙h ia;S%hf.a l;dj ;=< ls%ia;=ia jykafia wehg ,nd fokakg fmdfrdka≥
jkafka „jk∞hl c,hhs' ;jo ls%ia;=ia jykafia zñ† je, uuh' Tn w;=h'Z ^fcdydka 15(5& hkqfjka m%ldY lrk fial' fï
wkqj jrm%ido ls%ia;=ia jykafia fj;ska wm fj; .,d tk m%jdyh Y=oafOda;a;uhdKka jykafia nj fuu „jk∞hl c,h ;=<ska
ixfla;j;a jk nj ±laúh yelsh'
.ila lrK fldg f.k mdmh ñksid ;u „ú;hg W∞ lr .;af;a hïfiao" l=rei .fia „ú; mQcdj ;=<ska .ila lrK
fldg f.ku .e,ùu o W∞ jQ nj fmfka' fnf;ia∞ fmdl=fKao fuu „jk jDlaIfha fldgila ;snQ nj;a" ta fya;=fjka fuu
fmdl=Kg uq,skau niskakkag iqjh ,enqKq njo wjidkfha l=reish iE°u i|yd fuu „jk jDlaIfha ±j Wmfhda.S lr .;a
nj úúO m%jdo j, ±lafõ' lrekq tfia jQj;a fkdjqj; wmf.a „jkh jkafka ls%ia;=ia jykafiah' fuu „jkhg Wreulï we;s
wdf,dalfha orejka jk wmg ‚jk jDlaIfha m, njg m;a fjñka wkHhkag iqjh f.k
fokakg j.lSula we;s njo isys t,jd .; hq;=h'wfrdaId chisxy
¡jk jDlaIh
@
muqKq.u" wef,ka tf.dv fcdaYma .ï,;a 2011 jifr® l,d N+IK rdcH
iïudk,dNshd úh' isxy," bx.S%is" oñ< NdId m%.=K l< Tyq" úúO l,d fCIa;%j,
tkï kdv.ï l,dj" kdgH l,dj" rx.k l,dj" ix.S; l,dj ms<sn| fjiro ±kqula ,eîh' ta uy;d miq.sh∞ †jhskgu idu úksiqrejrhl= f,i †jqreï ≥kafkah'
m%foaYfha b;sydih jr®Kj;a l< hq.
mqreIfhlajq ur®f;a,sia mska;= w†ldrï
fjo mrmqfrka mej; tk Tyq o Tyqf.a
«;s ifydaorhl= jQ fld<U w.ro.=re
moúfha wkqkdhl" ú≥y,am;s yd «kdr®:
m%°mh mqj;a mf;a ixialdrl ;k;=ro ±re
wdpdr®h b.afkaYia .ï,;a msh;=udo l,la
NdId úYdrofhl= f,io ,la ls;= iiqk
nen,ùh'
Tyqf.a mshd mdjqΩ .ï,;ah' uj
jeá,avd imrud≥ jkakSh' 1943 uehs ui
21 jk †k Wm; ,enQ Tyqf.a wdorkSh
Ndr®hdj jQfha" ye|, m,a,sh j;a; .%dufha
fï˙ fcdydkd uq;=l=v wdrÉÑ ud;djh'
muqKq.u f.dkai,afjia uyd úoHd,fha
wd† YsIHfhla jk Tyq flá≥r Odjk
Y=rfhl= f,i jdr®;do msysgqjd we;af;ah'
úoHd,fha bx.S%is idys;H ix.ufha
yd isxy, idys;H ix.ufhao iNdm;s
jrhdo ù jdr®;djla msysgqùh' j;a;,
m%dfoaYSh f,alï ldr®hd,Sh ixialD;sl
n,uKav,fha ls%hdld˙ ks,Od˙fhl=o jk
Tyq cd;sl lf;da,sl f,aLl ix.ufha
mer◊u lSr®;su;a idud‚lfhls'
†h◊hka ;sfokl=f.a yd tla
mq;kqjl=f.a mshl= jk Tyqf.a mq;%hd
wkqr ksf,akaø .ï,;a msh;=ud fõ' t;=ud
y,dj; ro.=re moúfha ≥ïu,fldgqj"
idka; u˙hd foõue∫fr® óiï md,l
f,io" u˙h yuq∞ wOHCI f,io lghq;=
lrñka ckudOh fCIa;%fha mshd fuka
rEmjdysks yd .=jka ú≥,s kdgH yd .dhkd
Ys,amsfhla f,i o lghq;= lrkafkah'
.ï,;a uy;d mqrd yeg jirla l,d
f,dalfha kdgH rpkh" .dhkh" rÛmEu"
kdv.ï l,dj ms<sn|j fïjk úg ,la†j
mqrd m%p,s; ù we;s w;r kdv.ï l,dfõ
b;sydih ms<sn|j w.kd .%ka:hlao
m<lr we;af;ah' ish ore le, yd mjq,u
foõ jokg" foaj fiajdjg lem l<
Tyq muqKq.u wef,ka tf.dv idka;
finia;shka foõue∫fr® m˙md,l ks,Od˙
fkdfyd;a ixls%ia;shka f,i jir 40 la
mqrd foaj fiajdjg wem lem ù we;af;ah'
oe,afjk myka14 dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
ngysr lKavdhï ix.S;fha úldYh yd th foaYdkq.; l< fkú,a iy fkdfh,a hkqfjka 2013 ° m%ldYhg
m;a l< m%ùk .S; rpl yd ckudOHfõ° fI,agka ùrr;akhkaf.a ≥Ialr †.= mr®fhaIKd;aul lD;sh lsheùug wjia:djla ,†ñ'
1936 isg 1980 olajdjQ ld, m˙Éf√oh w<,d ;uka
úiska lrk ,o mr®fhaIKfha° wkdjrKh lr .ekSug
yelsjQ nj lshk f;dr;=re wkqj
,xldfõ lKavdhï
ix.S;fha Wkak;sh
Wfoid ∞hljq
lKavdhï w;˙ka
m<uqfjkau ìysjQ
jdoH jDkaoh
f,i y∫kajd °
we;af;a y,dj;
zlafjdajd†iaZ h'
th ìysjQfha
1936 ° hehs
i|yka fõ'
^msgqj 545&
tfiau y,dj;
ldr®fu,a
foajia:dkh
weiqrelr .ksñka
1930 oYlfha wdrïN
lrk ,±hs lshk
fuu lafjdajd†ia jdoH
jDkaoh fufyhjQ ix.S;hd jQfha fjda,agr® m%kdka≥
kï ^f,dia lenhafhfrdia lKavdhfï ksr®ud;D fkú,a
m%kdka≥jkaf.a mshd& w;s olaI jh,Sk jdolhd njo fya
m%ldY lr ;sfí' ^msgqj 223& fuu ,smsh ,sùug ksñ;a;
jQfha úrr;akhkaf.a fuu fy<sorõjh' wm úiska lrk
,o wOHhkhka wkqj fmr lS t<sorõ ls¯ï i;H †Ydj
lrd fhduqù we;s kuq;a ;rula ms˙my≥ úh hq;= lreKq
ldrKdo ;sfnk nj fmkS .sfhah'
uq,skau i|yka l< hq;= jkafka zlafjdajdäiaZ
^Quovadis& hkq y,dj; uE; b;sydifha ìysjQ ckms%h
kQr®;shla ñi jdoH lKavdhula fkdjk nj;a" tjlg
ìysjQ fuu mqfrda.dó ix.S; lKavdhu wfklla
fkdj tlúg jdokfha yd .dhkfha ksr;jQ zix.S;
iudchZ kñka .fï m%p,s;j meje;s ;reKhskaf.a l,d
ixúOdkh nj;ah' zlafjdajdäiaZ iy zix.S; iudchZ
w;r ine¢hdjla mej;sfhao@ foajia:dk ixialD;sh yd
ne£ isáfhao@ my; ±lafjkafka ta ms<sn| woyia ì|ls'
ms˙my≥ l< hq;= ≤h'
ix.S; iudcfha Wm;
zix.S; iudchZ kï jQ l,d ixúOdkh ilS%hj
mej;sfha 1928-1935 olajdjQ ld, m˙Éf√oh ;=< nj
fy<sorõ fõ' ta zjekSisfha fjf<ka∞Z iy zlafjdajd†iaZ
kQr®;s ksIamdokh l< wjqre≥ w;r;=r ld,hhs' fuh
f,dal uyd ix.%du fol w;r meje;s úrdu ld,h hehs
ie,lsh yelsh' fuu lKavdhï idud‚lhskaf.a <ud
úh m<uqjk f,dal uyd ix.%dufhka ,;a w;a±lSï iu.
f.ù f.dia ;snq◊' „ú; wdrCIdj ms<sn| wúksYaÑ;;djla
muKla fkdj ffoksl wdydr mdk imhd .ekSfï
≥Ialr;djkao meje;sks' 1915 ° hq• kS;sh ^Martial law&
mkjkq ,enQ w;r 1919 ° iy,a m˙fNdackh mjd md,kh
ls¯ug i,dl l%uhla y∫kajd ° ;snq◊' wfma lKavdhï
Ys,amSka o foudmshka u; hefmñka ú/lshdfjka fmΩKq
.egjr úfha miqjQ ksid yqol,dj yd „ú; lkiai,a,
uld .;af;a zix.S; iudchZ u.sks'
ld,hla ;siafia .u ;=< jefvñka meje;s ls;=kq
ixialD;sl miqìuo ta i|yd ufydamdld¯ jQ nj fmfka'
y,dj; ldr®fï,a foõue∫fr® óiï fiajh i|yd meñ◊
tï' f–' f,f,dkaia iy fcdaka myuqfKa ^1888-1893& hk
.re u˙h.e;s mshjrekaf.a wkq.%yfhka 1892 ° fnr®kdr®≥
ìIeïfnda kï nEkaâ udiagr® hgf;a m%:ujrg ;+r®h
jdol lKavdhula werUqk w;r 1912 ° m%xY cd;sl .re
f–' tï' uefidka ^u'.e'ks& msh;=uka úiska fuu ;+r®h
jdol jHdmD;sh zidka; u˙hd nEkaâ lKavdhuZ kñka
m%;sixúOdkh lrk ,°' fï w;r uym,a,sfha m%:u
lka;dre lKavdhuo Wkajykafia msysgqjQy' fïjd weiq˙ka
úfYaIfhka úfoaYSh mshjre f.%f.da˙hdkq ix.S;h' tys
.dhkd l%ufõo" m%xY .S;sld idys;Hh wdYs%; ;kq yd
jdoH ;dlaIKhka o" ngysr rKjehqï wE úIhhka ys o;a
«kho ls;=kq fmd≥ ck;dj fj; ksr®f,daNSj m%∞kh
lf<dah'
fuu miqìu ix.S; ldó ;reK /i Wkaudohg
m;al<d ksielh' la,e˙kÜ" fldakÜ bfµdakshï" g%ïµÜ"
ffi,fµdaka iy fgkr® wd† ms;a;, yd ±juh iqIsr
NdKav kdofhka rislfhda l=,au;ajQy' fuu W;af;ackh
,;a m,a,sfha lka;dre lKavdhfï yd nEkaâ lKavdhfï
Ys,amSka ix.S; iudchZ g;a tu.ska ksIamd†; zlafjdajdäiaZ
kQr®;shg;a we° ú;a th jvd;a fmdaIKh ls¯ug
ufydamld˙ úh'
zix.S; iudch ;=< jdoH Ys,amSka kj fofklao
.dhk Ys,amSka mia fofkla o jQy' ;uka úiskau jh,Skh
jhñka jDkaoh ikakhkh lf<a fjda,agr® m%kdka≥h'
ã' whs' fj;a;isxy" f,darkaia fmfr®rd" mshqia ch;=x.
fiiq jh,Ska jdolfhda jQy' ms,sma fldia;d nekafcda
j o ^rnka n|la yd .sgdrhg iudk f.,la yd ysila
iys; ;;a Ndkavhls&" fmd,sldma ;sfiard hql,Sh o ^;;a
y;fr® yjdhshka .sgdrh& tâúka m%kdka≥ .sgdrho" jhsÜ
wkakisxf∆a ;í,djo" ir®mskd wekafgda ^@& ir®mskdjo
jdokh lf<dah' .dhk jDkaofha m%uqLhd jQfha fró‚hia
l=fr®rdh' Tyq fiiq .dhlhska jQ mefg%dakshia m%kdka≥"
úkaikaÜ l=fr®rd" ähvr® m%kdka≥ iy fkdfh,a m%kdka≥
hk isõ fokd iu. .dhkfha fhfoñka fufyh
jQfhah' zix.S; iudcfhaZ ixúOdk lghq;= lf<da wd;r®
o is,ajd" fcdaYma wurisxy iy l=úkagia legf.dv hk
;reKfhdah' iud‚l;ajh ;=< ldka;d iyNd.s;ajhla
fkdùh'
zlafjdajdäiaZ kqr®;sh i|yd ix.S;h iïmdokh lf<a
fuu zix.S; iudchZhs' tl,ays iska≥ j,ska f;drj
kQr®;shla o fmrmr fo†. ix.S; NdKavj, ñhqre
ixl,kfhka f;dr .dhkd ls˙ula o fkdùh' tneúka
ix.S; iudch;a lafjdajdäia kQr®;sh;a rkari fia ne£
;snq◊' fuu nkaOkh W;alr®Ihg m;a lf<a úYsIaGhska
fom,lf.a iqixfhda.fhks' fuu l,dlre hq., jQfha
ciaáka l=fr®rd iy fjda,agr® m%kdka≥h'
ñys÷l=,iQßh ùrisxy fjda,ag¾ weka;ks m%kdkaÿ ^1909-1942&
fjda,agr® Wmkafka y,dj; msámk ù†fhah' fuysu
Wmka Tyqf.a mshd mq;a;,u yd fld<U lÉfÉ˙ j,
fcHIaG ,smslrejl= jYfhka fiajh lf<ah' fya ;u
l=gqïNhka ;=< zudu iShd kñka ye¢kajqk m%N+jrfhls'
Tyq ñys∫l=,iQ˙h mSgr® fcdaka m%kdka≥h' y,dj; ldr®fï,a
iΩOd;= foõue∫fr® lka;dre lKavdhfï idud‚lfhla
jQ fu;=ud olaI .S; m%nkaOlfhla úh' wo mjd
k;a;,a ld,fha ° .dhkd lrk zwdfõ nQú uKav,fha
wdf,dalhdfKdaZ hk lefrd,a .Sfha m%nkaOlrejd jkafka
Tyqh' fuu .Sfha ;kqj m%xY cd;sl .re fldkaiagkaÜ
pqkfj,a ^1825-1923& kï ix.S;fõ° mshkuf.a YsIH ´.ka
jdol mS' f–ïia
fmfr®rdf.ah'
mSgr® fcdaka
l,dlrejd
Bg wu;rj
isxy,"
fou<"
bx.S%is mo
ñY% lõ mn|
;kq fh¥
ljg ri ms˙
ido iska≥
fndfydah'
fudyq
ñys∫l=,iQ˙h
ùrisx ls%iaákd
mS˙ia iu. újdy
jQ w;r ¥ mq;=ka mia
fofkl=g Wm; ,nd
≥kafkah'
kQ;k lKavdhï ñheisfha wdrïNh(
y,dj; zix.S; iudchZ yd zlafjdajdäiaZ
l,d N+IK iïudk,dNshdg Èjhskgu idu úksiqre moúhla
y,dj; lf;da,sl ixialD;sl ixiofha iNdm;s
rx‚;a ksu,a l=fr®rd@b;s˙ fldgi ,nk i;shg
fcda' ix.md,wdrÉÑ@
mqj;a ú;a;sls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙∞
15dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls;= wìuka ''' 1 msgqfjka
wmf.a ¥ orejka''' 1 msgqfjka
fjr< mú;% ls¯fï''' 1 msgqfjka
Yd' ksl=,ia cd;Hka;r''' 1 msgqfjka
ckms%h lf;da,sl .%ka:h yd ckms%h lf;da,sl f,aLlhd
;r.j, m<uqjgfha m%;sM, fukak ∑ ls;= wìuka idys;
iïudk Wf,< 2018 g iu.dój ckms%h lf;da,sl .%ka:h
yd ckms%h lf;da,sl f,aLlhd ;r.j,g b;d by< m%;spdr
,efnñka mj;sk njla fmfka' 2018 iema;eïnr® 09 jeks∞
«kdr®: m%°mfha w∞< ;r. i`oyd l+mkh m<jQ w;r bl=;a
i;s y;r mqrd ,o l+mkam;a weiqfrka Tlaf;danr® 02 jeks∞
m<uq jgfha m%;sM, .Kkh lrk ,°'
ta wkqj ckms%h lf;da,sl .%ka:h f,i fgiaud frdaia
Ys%hka;s fmfr®rdf.a f,dfh,dys Y=' b.akdishqia uqks ne;sh
yd „ú; mqj; .%ka:h m<uq jgfhka f;a¯ we;s w;r ckms%h
lf;da,sl f,aaLlhd f,i fkdauka m,syjvk uy;d m<uq
jgfhka f;a¯ isà'
fï ;r.h i`oyd l+mkam;a ,nk fkdjeïnr® 04
jeks∞ olajd m<jk w;r ;r. i`oyd l+mka m;a ndr .ekS-
fï wjidk †kh fkdjeïnr® 05 jeks∞ neõ lreKdfjka
i<lkak' fï ;r.fhafojk jgfha m%;sM, Tlaf;danr® 28
jeks∞ «kdr®: m%°mh mqj;amf;a m<lrk w;r wjika
m%;sM, fkdjeïnr® 13 jeks∞ ls;= wìuka idys; iïudk
Wf,f<a° ksl=;a lrkq we;' t†k ch.%dyl ch.%dysldjkag
iïudk ms˙keóuo is≥ lefr®' tys° óg wu;rj lf;da,sl
f,aLk l,dfõ ishÆ wxYhlau ksfhdackh tk m˙† iïudk
ms˙keóuo is≥ lefr®'
«kdr®: m%°mh i|yd Tn tjk ,sms iy PdhdrEm [email protected]
B fï,a ,smskhg wm fj; tjkak'
Wkajykafia fï neõ i|yka lf<a miq.sh∞ fld<U
ur∞k id' fcdaYma uy ú≥y,a Y%jKd.drfha ° meje;s f,dal
Or®u¥; iudcfha 175 jeks ixj;airh ksñ;af;ka furg
meje;s ieureï W;aijfha m%Odk wdrdê;hdKka f,i
uq,iqfka foiqu lrñks'
tjlg Or®u¥; <ud iudcfha cd;sl wOHCI msh;=uka
f,i 1986 jifr®° meje;s cd;Hka;r iuqΩjlg iyNd.s ù
furgg meñK" 1987 jifr®° ysÛ=rlaf.dv° meje;s mqyqKq
l|jqrlska furg ;=< Or®u¥; <ud iudcfha wdrïNh
iksgqyka jQ wdldrh isysm;a l< ld†k,a ysñmdfKda" ;uka
jykafiaf.ka miqj m;aj wd cd;sl yd moú wOHCI mshjreka
ta ta moúj, ro.=re ;=ukaf.a o iyfhda.fhka wo jk úg
furg b;du;a †hqKq yd ls%hdYS,s ¥; fiajdjla njg Or®u¥;
<ud iudch m;aù we;s njo i|yka lf<ah'
frdaufha cd;Hka;r <ud iudc uy f,alï w;s.re
frdnr®gd á%ufk,a,s meú† fidfydhq˙hf.a iyNd.s;ajfhka
yd YS% ,xld ro.=re iïfï,kfha iNdm;s n≥,a, ro.=re w;s
W;=ï úkaiagka m%kdka≥ †'i'ks'" wkqrdOmqrh ro.=re fkdanÜ
wkaød† ks'u'ks'" uykqjr ro.=re w;s W;=ï úhdks m%kdka≥"
uvl,mqj ro.=re w;s W;=ï fmdkakhshd fcdaYma" w.ro.=re
moú iyhl ro.=re w;s W;=ï uelaiaj,a is,ajd ysñmdKkaf.a
o iyNd.s;ajfhka fï W;aijh meje;aú◊'
Or®u¥; <ud iudcfha cd;sl wOHCI .re neis,a frdydka
msh;=ud we;=Ω cd;sl ldr®hd,h fuu W;aijh ixúOdkh
lf<ah'
fuh idr®:l lr .ekSu i|yd YS% ,xld l˙gdia cd;sl
wOHCI .re ufyakaø .=K;s,l" fi;a irK wOHCI .re
f,darkaia rdukdhl msh;=uka iy fjr< ;Srfha óiï 11
l óiï fiajl msh;=uka kdhl;ajh iemhQ w;r 5000 lg
jeä ñysl;g ,e† ms˙ilf.a ∞hl;ajh fkdu|j ,enq◊'
iïmQr®K jevigyk i|yd fi;a tµa'tï' .=jka ú≥,sh iy
jr®nqï rEmjdysks wdh;khg udOH wkq.%yh ±lajQy'
ó.uqj id' ksl=,ia cd;Hka;r mdif,a lksIag wxYfha
kj §l=vd foõue∫r¶ újD; le˙K' ú≥y,am;s .re wekai,ï
Ysrdka msh;=ud m<uq †jH mQcd hd.h Tmamq l< w;r tys
w,a;drh iy †jH i;am%ido l=áh wdis˙ .kajkq ,eîh' fuu
wjia:dj i|yd ó.uqj l,dmSh kdysñ w;s.re isiajdka o lD-
Dia" .re YS% ,d,a fµdkafiald iy .re laf,ukaÜ frdihsfrda
msh;=uka we;=Ω ó.uq m%foaYfha mQcl;=uka /ila iyNd.s
jQy'
.re wekai,ï Ysrdka msh;=udf.a wkq±kqu iy fu-
fyhùu hgf;a lksIag wxYfha ú≥y,am;s .re Ydkl
fukaäia msh;=ukaf.a lemùfuka fuu §l=vd foõue∫r¶
w,xldr f,i ksu flre◊' újD; l< †k mgka mdif,a
ore ±˙hkayg †km;d †jH i;am%ido jykafia ,nd .ekSfï
Nd.Hh o ,enq◊'
wm rg ;=< iudc''' 1 msgqfjka
fld<U w.ro.=re w;s W;=ï ue,alï ld†k,a rx‚;a
ysñmdKka tu woyia f.kyer ±lajQfha miq.sh∞
fndamsáh óifï ks,ais˙.u kj foõue∫r wdis˙ .kajd újD;
ls¯fuka miqj meje;s †jH mQcd hd.fha ° h'
;=ve,a, †idfõ .re msh;=uka" fï wjia:djg iyNd.s ù
isá w;r iuhdka;r iqyo;djh jr®Okh lrñka fndamsáh uy
úydrfha úydrdêm;s mQcH ls˙kafoa l=i,Oïu ysño fuhg
jevu lr isáfhah' foõue∫r b†ls¯u i|yd ∞hl;ajh
±lajQ oΩ.u óifï ksYdka m%kdka≥ uy;d we;=Ω mjqf,a
ieuo fndamsáh óiï jdiSka o fuu wjia:djg iyNd.s úh'
ó.uqj lf;da,sl''' 1 msgqfjka
uKav,h uqo,a yd ckudOH weu;s ux., iurùr uy;d
fj; ,smshla hjñka lshd isà'
ó.uqj lf;da,sl YdikdrlaIl n, uKav,fha iNdm;s"
ó.uqj l,dmSh kdysñ w;s.re isiajdka o lDDia msh;=ud yd
tys f,alï f–' B' tka' mshqïjr®Ok uy;df.a w;aikska fï
,smsh iema;eïnr® 27 jeks †k hjd ;sfí'
iñ`≥ fl; wiajeoa¥
ohd fiajfha
kshqla; ls;=kq mjq,l
1947 fmn' 2 Wm; ,o
fï˙ ohka;s m%kdka≥ meú†
fidfydhq˙h 2018 Tla' 20
†k 50 jk rc; chka;s
jirg md ;nkakSh' ´
;=ñhf.a foudmshka jk
tÉ' ,súkaia m%kdka≥ yd iS'
we.akia ,s,S weka;ks yg
†h◊hka 4 fofkla yd
mq;Kqjka fofofkla úh'
mshd ke;s jQ
iuhl isg uj wm%;sy;
ffOr®hlska hqla;j orejka
f,dl= uy;a l<dh' wOHdmkh
fukau hy.=K mej;=ï we;sj Ndr¥r
ldr®hhla bgq l<dh' ta wkqj tlu
mjqf,a fidfydhq˙hka fofofkla
meú† úh' tfukau tu uE◊hkaf.a
fidfydhq˙h f.a †h◊hlao meú†
fidhq˙hls' ´ ;=ñho l,l°
fnda,j,dfka mdie,l .=re ud;djla
f,i fiajh fldg fï jk úg ie`≤
iuh .; lrñka miqjkakSh' ta
ksidfjka foúhka jykafiaf.a úfYaI
jrm%ido ,;a mjq,la úh'
fudjqkaf.a Wmka .u
rd.u úh' fofudaor Yd' f–ïia
lkHdrdufha° w;afmd;a ;enqjo" Yd'
fï˙ ud.%Ü lkHdrdufhka wOHdmkh
y∞rk ,†' wk;=rej kdhllkao
lkHdrdufha° meú† ùfï Nd.H
ysñlr .;a;dh' .re fï˙ ohdka;s
fidfydhq˙h o`.ldr p˙;hla jqk;a
wd.ug oyug iudc fiajd lghq;=
j,g ,e† flfkla nj mjqf,a
Woúh mjid we;' iudc fiajdjkag
±lajQ Wkka≥j yd mjqf,ka ,o
msájy, wehg uy;a fia Wmld¯ úh'
le`oùï ,;a mjq,l fidfydhq˙hka
f.a wämdfr® hñka foaj fiajh
i`oyd háhkaf;dg hym;a tf`ârd
lkHdrduhg kslau .shdh'
t;eka isg t;=ñh Ou_¥;
ldr®hfha buy;a fufyjrla bgq
l<dh' lgql=rekao <ore mdie,l
.=re;=ñhla f,io" iS¥j" l`∞k"
ymqf.dv" kdhllkao" mhd., lΩ;r"
yxje,a," fnda,j,dk hk m%foaY
j, <ud md,sldjla f,io" wd.u
Or®uh W.kajñkao" ueyqï f.;=ï"
w;alï ksr®udK flfrys <uqka ksr;
lrjñka ;u ld,h foaj ldr®hh
flfrysu ñvx.= l<dh' tfukau
fu;=ñhf.a fidfydhq˙h fï˙ ,S,d
meú† fidfydhq˙ho" f,nkka"
ms,smSkh" úfoia rgj, <ud
fiajh yd ysr wviaisfha
isák ,dxlslhka fjkqfjka
wem lem ù iudc fiajhg
kshqla; jQjdh' fudjqka
fofokdu ¥; fufyjrg
ne`† foúhka jykafia
f.a le`oùu by<g Tijd
;enqfjdah'
uE; †fkl°
fuu wdYsr®jdosh mjqf,a
uj kdj,msáh m†xÑ cQâ
fï˙ ls%fikagd mjqf,a nd,
fidfydhq˙hf.a ksjfia°
iajr®.ia: úh' wiSñ;
ld,hla uj fjkqfjka wem
Wmia:dk lrñka mjq,la jYfhka
tlg isáfhdah' wjidk ld,fha°
ujg iekiSula ,nd foñka foúhka
jykafiaf.a yia;hg Ndr fok ,†'
tfukau" ujf.a
fidfydhq˙hf.a mq;Kqjka jQ l,d
fCIa;%fha fmr<sldr p˙; ujk
úYsIag rx.Odrhl= jQ celaika
weka;ks o" úfhda jQ fiakl weka;ks
hk rx.k Ys,amshdo we;=Ω tjlg
ye≥kq jevqkq l,d fCIa;%fha miqìul
yd foaj fiajhg ksr®udKh jQ mjq,a
miqìul „j;a jQ .re fï˙ ohka;s
m%kdka≥ hym;a tf`ârd ksldhsl
lkHd fidfydhq˙h oyï lafIa;%fha
50 jk chka;s foaj uysuhg idlaIs
orkakg úh'
^PdhdrEmh - ol=Kq mi - .re fï˙
ohdka;s lkHd fidfydhq˙h&
^ñlS m%kdka≥&
meú† †úfha iajr®K chka;s iure
foaj fiajl
f;dauia
ld†k,a l=fr® ks'u'ks' ysñ
wkqiaurK lñgqfõ Wm
iNdm,;s jrhd jYfhka
jir lSmhla wLKavj
fiajh l< rd.u
f;aj;a; mdfr® î' ,eïnÜ
fidhsid uy;d jir
86la wdhq j<`∞ miq.sh∞
†úhg iuq≥kafkah'
ksjkaou ‚krdc"
le<Ksh .=rel=< we;=Ω
ú≥y,a j, Wm.=rejrhl=
jYfhka fiajh l<
,eïnÜ fidhsid uy;d
rcfha fiajfhka bisUq ,nk úg o`vq.u ,xld iNd
ú≥yf,a ú≥y,am;s OQrfha lghq;= lf<ah'
bisUq ,enQ ta uy;d rd.u óifï" Y=' fma≥re yd mdjqΩ
uq◊jrekaf.a foajia:dkhg wh;a f;aj;a; mdr ls;=kq
tallfha kqjdk uQ,slhd jYfhka 2017 jir olajd lghq;=
lf<ah' ish .ï m%foaYfha fnd≥kq - ls;=kq mjq,a talrdYs
lr" Y=N idOk lghq;= /il mqfrda.dñhd jQ fu;=ud
m%foaYfha urKdOdr iñ;sfha wdrïNl idud‚lhl= úh'
óifï wd.ñl yd iudchSh fufyjrla ;=< fu;=ud ¥
ore fofofkl=f.a wdor”h mshd jQ w;r" wdorKSh ì˙`og
hq;=lï bgq l< hym;a iajdñmqreIhl= úh'
ks;r isky uqiqj ld w;r;a ckm%idohg md;%j isá î'
,eïnÜ fidhsid uy;df.a ks;;udks" ksryxldr iajNdjh
tu m%idohg fya;=jla úh'
rd.u óiï fiajl .re f.%.˙ chka; m%kdka≥ msh;=ud
wjux., fufyh rd.u Y=' fma≥re mdjqΩ foõue`≥fr®°
mj;ajñka Tyqf.a wl,xl fiajdj w.ehSug ,la lf<ah'
fudyq f.a wd;auhg ks;H iqj ika;r®mKh §«kdr®:
m%oSmh¶ o m;hs' ^iS' wdr®' älaika wekagks&
.sys ¥; fiaúhd †úfhka iuq.kS
lKqjk
jr®Kl=,
mgne`†f.a ms,sma
fmfr®rd iy
jr®Kl=,iQ˙h fï˙
ue.s,ska m%kdka≥
udmsh hqj<f.a 09
jeks orejd f,i 1959
wfm%a,a 03 jeks †k
Wm; ,o weh kñka
Ñ;%d úúhka nr®kfo;a
fmfr®rd jQjdh'
Ñ;%d †h◊h
mdie,a †úh werUqfõ
lkqjk Yd' fcdaYma
lf;da,sl ú≥yf,ks'
1979 udr®;= 01 †k mq;a;,u wekavD uOHu uyd
ú≥y,g .=rej˙hla f,i m%:u m;aùu ,nd bka
wk;=rej 1984 ° ó.uqj Ydka; u˙hd uyd ú≥yf,a;a"
1985 ° wkqrdOmqr id,sh mqr .=reú≥yf,a;a" 1987 jifr®
isg ó.uqj úoHd,xldr ú≥yf,a;a .=re jD;a;sfha ksr;
fjñka úkh.relj yd wdpdr YS,Sj ;u fiajh bgq lr
we;'
;=ve,a, ls%ia;=rdc cd;sl ú≥y,g 1987 wfm%a,a ui
01 jeks †k isg fiajh i`oyd meñK jir 26la jeks
†.= ld,hla tu ú≥yf,a fiajh l<dh'
1992 iema;eïnr® 10 jeks∞ fcdar®– ñhq˙ka m%kdka≥
^rdcd& iu. hq.†úhg t<U" weh fldgqf.dv .%duhg
md ;enqjdh' mq;=ka fofofkl=f.a fifkfynr ujl jQ
weh fuka orejkao foõue`≥fr® úúO wd.ï yd iud„h
lghq;= j,g tlajQjdh' ^ue,alï is,ajd&
.=re isiq yo †kQ Ñ;%d .=re;=ñh †ú u.g iuqfohs
≥ïu,fldgqj
ksu, u˙h
foajia:dkfha
150 chka;sh
ksñ;af;ka óifï
ksfjia neye±lSï
wdrïN ls¯ug fmr
th fufyhjk
Y=' mjqf,a ksldhsl
.re meú† fidfydhq˙hka óiï Ndr msh;=uka jk .re
wkqr .ï,;a msh;=uka m%uqL cqì,s lñgqj yd /iaù idlÉPd
l< wjia:dj' ^t,sifn;a wEka&
YS% ,xldfõ m<jk bme/◊u isxy, mqj;am;
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeksod b˙∞ 153 fjΩu 17 l,n i;sm;d m;%h - msgq 32 - ñ, re' 30'00 mqj;am;la f,i ,shdm†xÑ lrk ,†' QD/75/NEWS/2018
dkd¾:
m%§mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
wka;r® wd.ñl iy„jk jevigyk y,dj; wd.ñl iu.sh Wfoid jehfõ
ksh`.hg f.d≥re jQ wi,ajeishd fidhd h;s
Ydka;s ,;d
m%Odk wd.ïj, yrh
y`≥kdf.k tajdg .re
lrñka b†˙ wkd.;fha ;sridr iduhla
mj;ajdf.k hdfï wruq◊ka l˙gdia
y,dj; ckiúh fifvla wdh;kh
úiska ls%hd;aul jk wka;r® wd.ñl
iy„jk jHdmD;sh u.ska mq;a;,u
†ia;s%lalfha udOHfõ°ka ±kqj;a ls¯fï
jev igykla meje;aú◊'
foysj, Y=oaOjq mjqf,a lkHdrdu ú≥yf,a jdr®Isl ;Hd. m%∞fkda;aijh niakdysr
m<d;a wOHdmk weu;s rka‚;a fidaujxY uy;df.a m%Odk;ajfhka ú≥y,a Y%jkd
.drfha ° mj;ajk ,†'
ú≥y,am;s .re rxcks is,ajd meú† fidhq˙hf.a WmfoaYl;ajfhka ú≥yf,a .=re
uKav,h úiska fuh b;d W;alr®Ij;a f,i ixúOdkh lr ;snq◊'
jdr®Isl ;Hd. m%Øfkda;aijh miq.sh∞ nKavdrj;a; †jH yDo iñ;s idud‚ldfjda úh<s wdydr øjH /f.k
jkd;ú,aÆjg .shy' tys° †<s≥ mjq,a 40 f;dardf.k tu wdydr øjH Tjqka
w;r fn∞ ≥kay' fï wjia:djg nKavdrj;a; óiï fiajl .re frdydka .hsia msh;=ukao
tlajQ w;r jkd;ú,aÆj óiï fiajl .re ls%iaá fmfr®rdo" iyhl .re fiaúhr® msh;=ukao
†<s≥ mjq,a f;dard foñka fï wjia:djg iyNd.s jQy'
wv ksrej;ska mQckSh ia:dkj, msiaiq kgk ;reKhka ueo
rgg - ±hg ys;e;s wmQre ;reKfhlams≥rx., mQckSh ia:dkfha
wv ksrej;ska fi,aµsf.k uqyqKq
fmd;g oud uqΩ rg;a" cd;sh;a
.u rg;a wjudkhg ,lalrk
;reKhka w;fr® ldr®ñl
f∞aIhlska u. k;r jQ ≥ï˙fha
f∞aIh y`≥kdf.k ksjer† lrkakg
Wr≥ka cks;a °uka; ú;dkdrÉÑ
;reKhd rgg ±hg uy;a iïm;ls'
miq.sh∞ lkalika;=fr® isg .,alsiai
n,d Odjkh jQ k.rdka;r YS>%.dñ
≥ï˙h uyd.,alvj, °
k;r jQfha ldr®ñl f∞aIhla
ksidfjks'
uy jeis ueo jdia uqks l=reish ñ◊mqrgidka; cqfiajdia uqks`≥kaf.a m%d;sydr®hd;aul l=reish r;akmqr k.rhg ,`.d
jQfha Odrdksmd; jr®Idj fya;= fldg f.k wdik foõue`≥re mdr msgdr
c,fhka ldkq W;=rd jeis c,fhka hgù ;sìh°h' foaj uka†rhg m%úIaG úh yelafla
ffY,uh msh .eg moaO;shlska ksid jpkfha m˙iudma:dr®:fhkau .s˙ ≥r®.hla n`≥
úh';sfhdafnda,aâ iur;=x.
msgqjg
y,dj; moú <ud jirg
msgqjg frdfïIa fkdaksi
fndr,eiafika m%;spdr
msgqjg
iS' wdr®' älaika wekagks msgqjg
wkqrdOmqr
moúfha"
m%:u yd tlu
Y=oaO jQ cqfia
jdia uqks`≥kaf.a
foõ ue`≥r jk
ú,ÉÑh"
fmauvqj
foõue`≥r mqΩ,a
lr úêu;aj
f.dv kexùu
i`oyd miq.sh∞
wkqrdOmqrh
ro.=re w;s
W;=ï fkdanÜ
tï wkaød† ks'u'ks' ysñmdKkaf.a m%Odk;ajfhka meje;s pdï Wf<,l° t;=uka úiska
wdis˙ .kajd uq,a., ;nk ,†'
msgqjg
y,dj; <ud jir fjkqfjka"
fndr,eiai id' wdkd oyï
mdif,ka" .re mSgr® Wmd,s msh;=udf.a
uQ,sl;ajfhka" mqia;ld,hla foajia:dk
N+ñfha ia:dms; l< w;r" fï jk úg
fmd;a m;a 1500lg wêl m%udKhla id'
wdkd mqia;ld,h i;= fõ'
nd, jeäysá fNaohlska f;drj ishhlg
wêl idud‚l ixLHdjla mqia;ld,hg
iïnkaO ù lshùfï lghq;= j, ksr;
jkq ±lSu i;=gg lreKls' fï i`oyd
úúO ∞km;Skaf.a wdOdr Wmldrho
fkdwvqj ,efí'
,sms Type lr tjkafka kï Fm Fonts Ndú; lrkak'
wdrïNh ( 1866 cQks 07
dkdr®:
m%°mhls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙∞
18 úfYaIdx.
kS;sh Tng kS;S l<ks ueof.dv úisks
orejkag we;s kS;sfha /ljrK
f,dal <ud Èkhla ;=< fndfyda fokd <uhska .ek
l:d l< o Èfkka Èk <uhskag tfrysj we;s wmrdOj,
wvqjla olakg fkd,efnk nj ienEh' orejka úiska
wjfndaO lr .; hq;= uQ,sl kS;ska ljf¾o@
Y%S ,dxlSh kS;sh ;=< uQ,slju orejl= f,i ie,flkqfha
wjqreÿ 18 g wvq ;eke;a;l=h' tfy;a ,xldfõ uq,a
ld,fha mej;s we;eï kS;s rS;s yd lïlre kS;s Í;s
;=< <uhd hkak jhi wjqreÿ 14 isg jhi wjqreÿ 16
fukau jhia mQ¾K;ajhg m;aùu jhi wjqreÿ 21 f,i
olakg ,enqko oKav kS;s ix.%yfha m%;smdok wkqj yd
ms<s.;a cd;Hka;r kS;sh ;=< <uhd hkak wjqreÿ 18 wvq
;eke;a;l= woyia fõ'
<uhl= i|yd we;s kS;sfha /ljrK buy;a fõ' hym;a
mßirhl Ôj;a ùug we;s whs;sh" foudmsh wdorh
,eîug we;s whs;sh " jO ysxidjg je<lSug we;s whs;sh"
<ud wmfhdack yd wmpdr j,ska je<lSug we;s whs;sh"
lDDr wudkqIsl jO fõokd j,ska ó§ug we;s whs;sh"
hym;a wOHdmkhla ,îug we;s whs;sh" fi!LHodhs
mßirhl Ôj;aùfï whs;sh" ksis fmdaIKh ,eîug
we;s whs;sh" f;dr;=re oek.ekSfï whs;sh" wdrlaId
ùfï whs;sh" l=Ügkfhka je<lSug we;s whs;sh" rdcH
/ljrKh ,eîug we;s whs;sh ta w;r fõ' tjka
mßirhl orejl= we;s oeä jk úg fuls whs;Ska ms<sn|
úñis,su;a úh h;= fõ'
orejka fjkqfjka we;s rdcH wdh;k iy Tjqka
fjkqfjka kS;sfha /ljrKh ,nd §u i|yd msysgqjd
we;s wdh;k fukau l%shdud¾. /ila mj;s'
ta w;r fmd,sia <ud yd ldka;d ld¾hxYh m%Odk
ld¾hd,h wxl 78" uqlag%d¾ ma,did f.dvke.s,a," m<uq
uy< .%Ekamdia fld<U 14 msysgd we;' tys ÿrl;k
wxlh 0112 4444444 fõ' ,xldfõ ´kEu m%foaYhl
orejl=g fukau orejka iïnkaO ldrKdjlÈ fuu
ia:dkhg meñK fyda ÿrl;kfhka wu;d kS;sfha
/ljrKh .eksug yelshdj we;' tfukau orejka
fjkqfjka fjkuu jQ wêlrKhla <ud ufyaia;%d;a
wêlrKh kñka msysgqjd we;' ,xldfjs iEu ufyaia;%d;a
wêlrKhlau <ud ufyaia;%d;a wêlrKhla f,i
l%shd l< yels jqj;a fuu úfYaIs; jQ wêlrKh
u.ska orejka iïnkaO úfYaIs; jQ ldrKd ú.%y lrkq
,nhs' fuysÈ ´kEu orejl=g ;udg we;s ldrKd
iïnkaOfhka fyda kS;sfha /ljrKh ,îug wjYH
kï ;udg lsisÿ /ljrKhla fkd,efnk nj fmkS
hd kï fuu <ud ufyaia;%d;a wêlrKhg fhduq úh
yel' tys ,smskh jkqfha .re ufyaia;%d;a ;=ñh" <ud
ufyaia;%d;a wêlrKh" n;a;ruq,a, hkakhs' ,shdmÈxÑ
;emEf,ka ´kEu orejl=g ;udf.a fkdúi÷k m%Yakhla
iïnkaOfhka ,sùug yelshdj we;' tfukau ;u
ldrKh iïnkaOfhka kS;s wdOdr wjYH kï fuu
ia:dkfha kS;s wdOdr uOHia:dkhlao msysgqjd we;' tys
ÿrl;k wxlh jkqfha 0112877678 fõ'
tfukau orejka iïnkaOfhka jQ PdhdrEm wksis o¾Yk
f,i mß.Kl wdY%fhka wka;¾cd,fha uqodyer we;akï
ta iïnkaOfhka fmd,sia uQ,ia:dkj, mß.Kl wmrdO
úu¾Ykh i|yd úfYaIs; jQ tallhla msysgqjd we;'
ÿrl:k wxl 0112326979 fõ' tfukau tlS wka;¾cd,
;=< PdhdrEm m<ùu je<elaùu i|yd ;dlaIK iyh
i|yd BMICH yS úfYaI tallhla msysgqjd we;' ldur
wxl 04$112 BMICH fn!oaOdf,dal udj;" fld<U 07
tys ,smskh fõ' tys§ Tn meñKsh hq;= ke;' ,shdmÈxÑ
;emEf,ka ,smshla fhduqlsÍu fyda ÿrl:kfhka úia;r
,ndÈh yel' ÿrl:k
wxlh 0112691692
fõ' 2007 wxl 24
ork mß.Kl wmrdO
mk; ;=<ska o oKav
kS;s ix.%yh ;=<ska o
/ljrKh ,nd.;
yel' kS;s wdOdr
i|yd 0112433618 fyda
0112395894 wu;kak'
tfukau orejl=
úiska u jrolg fm<fò kï th <ud wmpdrhla fõ'
wka ;eke;a;l= orejl= jrolg fmd<Ujhs kï th
wmfhdackhla fõ' <ud wmpdr fukau wmfhdack o
kS;shg wkqj wmrdOuh jrola fõ' tjka úgl oKav
kS;s ix.%yh ;=< tlS wmpdr iy wmfhdack j,g
fhuqlrk whg úreoaOj kS;sfha /ljrK ,eîug
yelshdj we;' Tn m%foaYfha kS;s wOdr uOHia:dkhlg
fhduq ù kS;s wOdr ,nd.kak' m%foaYhg wod< kS;s wOdr
uOHia:dkh oek .ekSu i|yd 1919 fyda 0112395894
fyda 0112433618 wu;kak' ;jo Tng isÿjk ish¨u
YdÍßl yd udkisl ysxidjka i|yd yd fjk;a wmrdO
iïnkaOfhka orejka jk Tng m%Yakhla we;akï 1929
ÿrl;k wxlh wu;kak' tfia fkdue;s kï <ud
rlaIK wêldrh" ;,j;=f.dv mdr" udÈfj, fldagsfgs
94-112778911-4
Email : [email protected] fyda <ud
yd ldka;d wud;HxYh 115/2 fldaÜfÜ fndafma mdr"
n;A;ruq,a,' ÿrl;k wxlh 0112186055 wu;kak'
orejka Tn u;l ;nd .; hq;af;a Tn kS;sh ;=<
iqrlaIs; njhs' tfy;a Tng mj;sk ndOd yd widOdrK
;;ajhka ;=< Tn ksyvj isáh hq;= ke;'
idudkH mqrjeishl=f.ka iudchg ,eìh hq;= j.lSï
yd hq;=lï fuka u whs;sjdislï o orejka fj;
fkdmejfrk w;r tjeks ;;ajhlhg m;aùug orejka
ksis f,i jfhdamQ¾K;ajhg m;aúh hq;= h' Y%S ,xldfõ
j,x.= kS;shg wkqj Pkao n,h yd wfkl=;a mqoa.,
whs;sjdislï hq;=lï yd j.lSï yd iudc j.lSï
oeÍu wdrïN ùu i|yd wjqreÿ 18 g t<ôh hq;= h'th
jfhdamQ¾K;ajhg m;aùula f,i ie<fla'
wmrdO kS;sh wkqj isÿ lrkq ,nk whf.a idmrdë
fÉ;kdj m%Odk;u ldrKdj fõ' oKav kSs;s ix.%y
mkf;a wkqj jhi wjqreÿ 12 g wvqq orejl= isÿ lrkq
,nk lsisÿ jrola" jrola fkdfõ' tfukau jeäÿrg;a
i|yka jkafka ;udf.a yeisÍfï iajNdjh iy
tys m%;sM,h ksYaph lr .ekSug m%udKj;a jevqKq
nqoaêhlska tu mßirh f;areï .ekSug orejl=g
yelshdj fkdue;s kï wjqreÿ 12 g jvd jeä wjqreÿ
14 jvd wvq orejl= lrk jro iïnkaOfhka isÿ lrkq
,nk lsisÿ jrola" jrola fkdfõ'
fuu orejka fmdaIKh lsÍu" wOHdmkh ,nd §u"
Ndrlrejkaf.a hq;=lï fõ' fuys § ;u orejkaj
fkdi,lk mshjrekago ujgo tfrysj kv;a;= kvq
mejÍu isÿ l< yels h' fuys § uj iy mshdf.a fjkaùu
ksid orejd uj iu. isáh;a fjkaùfï fya;=j l=ula jqj
o orejdf.a mS;D;ajh mshd ms<s.kafka
kï orejka kv;a;= lsÍug Tyq ne£ isà' ;jo mshd
ujf.ka Èlalido jqj o ;udf.a orejka kv;a;= lsÍug
mshd j.n,d .; hq;= h' fuys§ Wiia wOHdmkh yodrk
orejka .ek jhi wjqreÿ 25 la olajd jhia jk ;=re
fuu kv;a;= ,nd .ekSfï yelshdj mj;S'
,nk i;shg''''
isrer ;=< we;s úYsIag hka;%
foaj uysuh w;a olsuq
- 06 -
mq≥u iy.; jl=.vq hka;%h
wm isrefr® fndfyda
wx. j,ska tlsfklg
fkdfojeks fiajdjka is≥jk
nj oksuq' tys° b;du;a jeo.;a
ldr®hNdrhla is≥ lrk hka;%hls
jl=.vqj'
wka fldgia j,g fukau
jl=.vq ls%hdld˙;ajhg wjYH
reêrh" yDo jia;=j u.ska
iemfha' jl=.vqj ;=< ksr®udKh
ù we;s §jDlaldkq¶ kï fmrk
tall ,laI .Kkla
mj;S' jl=.vqj,°
reêrfha mj;sk
kqiq≥iq øjH iy
c,h o by; lS
jDlaldkq ;=<g
weo .kS' t;ek
° Y¯rhg iq≥iq
fldgia fjka lr
kej;;a reêrhg
uq∞ ye¯u o
jDlaldkq u.ska is≥
flfr®'
fuf,iska
isrefrys we;s
ÆKq" wï, jr®.
wjYH muKg ;nd
.ekSug jDlaldkq
mq≥u f,i ∞hl
fõ' fu;rï
iqúfYaIS l%udkql+," ixfõ° ksr®udKhla wm isrer ;=<
†km;d ls%hd;aul jkjd±hs is;Su mjd mq≥u iy.;h'
jDlaldkq j,ska fm¯ tk wmøjH jk uq;%d" uq;%dYhg
meñfKhs' tfia isrer ;=< †hr wmøjH f,i tl;= jkafka
uq;%d .nvdj jk uq;%dYhghs' isrer mqrd we;s †hr jk uq;%d
wmøjH ks;r bj;a ls¯u wjYH ldr®hhls' th o bfíu
is≥jk yeá wmQr®j fohls'
uq;%d tl;= jQ .nvdj msreKq úg" tu .nvdj ysia
ls¯fï wjYH;dj isre˙kau wmg ±kqï fohs' túgh wmg
tu uq;%d msg ls¯fï wjYH;djh ±fkkafka' wm fndk
c,hg wu;rj isrefr® fjk;a ia:dk j,ska ksmofjk
wkjYH c,h o tfia jl=.vq j,g .,dú;a uq;%d f,i msg
flfr®'
fuu l%uhg wkjYH c,h msg fkdjqKfyd;a tajd
fud<h fyda fmKyΩ lrd .uka lr" tu ia:dkj, c,h
/iaùu is≥fõ' tfia jqjfyd;a tjka ;;a;ajhla „ú;
wj∞kula f.k°ug ;rï m%n, fõ'
fuu ;;a;ajhka j<lajd .kafka jl=.vq u.sks' tajdys
b;d ishqï fmrK u.ska Y¯rfha ishÆ †hr wmøjH tlalr
l,g fõ,djg neyer ls¯fï j.lSu is≥ lrhs' ta u.ska
isrefr® ksfrda.s ;djh /l.; yel'
jl=.vq is≥lrk fiajhby; fiajhg wu;rj reêr mSvkh md,kh jk ˙kska
kue;s fydafudakh o jl=.vq ;=< ksmofõ' reêr mSvkh
wêl jQ úg reêr kd,j,g tajd ord .; fkdyelsj tu
kd, mqmqrd hd yel' tfiau reêr mSvkh wvqjQfjd;a
fjk;a ixl+,;d we;s fõ'
fuu ;;a;aj folu iunr fldg ;nd .ekSug jl=.vq
;=< ksmofjk §˙kska fydafudakh¶ Wmld˙ fõ'
wmf.a ksr®udKlre wm ksfrda.Sj ;nd .ekSug wm
isrer ;=<u fT!IO Yd<d o ;kd ° we;s whqre mq≥u
iy.;h' wmf.a Y¯rfha ixirKh jk r;= reêrh u.ska"
isrer mqrd tys ls%hdld˙;ajhg wjYH Tlaiscka f.k hdu
is≥ lrhs' tu r;= reêrdkq ksIamdokhg wjYH fydafudakh
jkafka t˙f;%dfmdhàka fydafudakhhs' r;= reêrdkq"
reêrfha ls%hdld˙;ajfha m%Odk wx.hla fjhs' tu reêrdkq
ksmoùug isrefr® weg ñ≥Ω j,g wjYH udr®.h i,ikafka
fmr lS t˙f;%dfmdháka fydafudakhhs' tu fydafudakh
ksmoùfï wvqjla hï f,ilska fyda is≥jqjfyd;a reêrfha
r;= reêrdkq ksmoùug th úYd, ndOdjls' th reêr
ixirKh g o n,mdhs'
fufia wm isrer ;=< mj;akd udxY fmaYSka j,ska
ksr®udKh jQ fuu jl=.vqj u.ska is≥jk ldr®hh hï
f,ilska ñksidg ksmoùug is≥ jQjd kï Tyqg ta i|yd
úYd, lr®udka;Yd,d .Kkdjla we;s ls¯ug is≥jkq we;'
tfy;a wmf.a úYsIag ksr®udKlrejd wm isrer ;=< we;s
l=vd bv lv m%udKh ;=< ,nd ° we;s wmf.a ksfrda.S;djh
iy „ú; meje;au rlsk fuu wjhj" tajdys ls%hdld˙;ajh
iy ksr®udKYS,s njg wNsfhda. ls¯ug kï lsisod fuf,dj
lsisjl=g yels fkdjkq we;'
moaud meää,shka
wka;r® wd.ñl''' 17 msgqfjka
uy jeis ueo ''' 17 msgqfjka
wv ksrej;ska''' 17 msgqfjka
y,dj; moú''' 17 msgqfjka
wkqrdOmqr''' 17 msgqfjka
udoïfma fifvla wdh;kfha mej;s tu jev igyfka°
y,dj; chfõu YS% iduúydrh yd ;siafida.u YS%
fndaêrelaLdrduh hk WNh úydrdêm;s iy mq;a;,u
†ia;s%la YdikdrlaIl n,uKav,fha iNdm;s mQcH wd∞
W,am; iS,jxY kdysñmdKka ish wkqYdikdj b†˙m;a l,
wjia:dj' udoïfma fifvla wOHlaI .re wekagka jhuka
lDDia msh;=ud ol=Kq fl<jfr® wiqkaf.k isáhs'
fudriQrk jr®Idj uOHfha m%d;sydr®hd;aul is˙ l=reish
r;akmqr wdik foõue`≥rg iïm%dma; úh' r;akmqr óiï
fiajl .re iqrx. m%kdka≥" .,a.uqj isoaOia:dk md,l .re
wef,laia cdkl msh;=udf.a n,j;a wdhdihlska yd ±ä
m˙Y%uhlska hq;=j wêl jr®Idj uOHfha l=reish /f.k wd
whqre'
≥ï˙fha jdhq mSvl k<hl f∞aIhla we;s ù ≥ï˙h ldr®ñl
Ys,amSkag h:d ;;a;ajhg m;al< fkdyels ùfuka ≥ï˙fha
isá úfoaYslhka we;=Æ u.Ska wiSre;djg m;aj isáh° cks;a
°uka; ú;dkdrÉÑ ;reKhd ldr®ñl Ys,amSkaf.a wjirh
we;sj m¯laId lr f∞aIh y`≥kdf.k ksjere† lf<ah' rgg
±hg uiqrka jka fujka ;reKhka f,djgu wdor®Yhls'
;jo <ud jir fjkqfjka fndr,eiai oyï mdif,ka
†h;a l< ;j;a jevigykla f,i §oyï/i¶ mqj;am; ksl=;a
ls¯u m%foaYfha ≥jdorejkag fukau wjg m%foaY j, ore
±˙hka ygo ish bf.kqï ls%hdj,shg w;sYh Wmld¯ fõ'
idka; wdkd oyïmdif,a ≥jdorejka yd .=reNj;=ka yg
úkh kS;s ud,djla ilia ls¯u" oyï mdi,a úfYaI lñgqjla
u.ska is≥ l< w;r tu.ska jvd fyd`o iudchla we;s ls¯u
wruqK fõ' fuu kS;sud,dj b†˙fha° ls%hd;aul lrkqfha
w;s W;=ï ro.=re;=udf.a o wjjdo wkqYdikd we;sjh'
fuhg wkqrdOmqrh óiï fiajl .re YS% ,d,a m%kdka≥ yd
iyhl .re rx.k ufyaIa msh;=ud o" uQ,H ∞hl;ajh ≥ka
foaj fiajl f;dauia ld†k,a l=fr® ks'u'ks' ysñ wkqiaurK
lñgqfõ wkqYdil ffjoH nr®kdâ m%kdka≥" iNdm;s - wu,a
is,ajd" f,alï ohd ksYaYxl we;=Ω ms˙i yjq,a jQy'
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
f–iq weyqjd fudlo hkak
´kE lsh,'
uu lsõjd kE ug yeu∞u
fufyg fj,d bkak ysf;kjd'
ta;a'''''
wehs ta;a lsh, kej;a;=fõ' Thdg
Thdj w;a y˙kak wudrehs fkao@
óg jvd jákd foaj,a Thd i;=j
;sfhkjd fkao lsh, f–iq weyqjd'
uu ìu n,d .;a;d'
f–iq uf.a ,`.gu weú;a wudrehs
;uhs' ta;a ál ál W;aiy lrkak
t;fldg Thdg mqΩjka fjhs' Thd
wdikï uu Woõ lrkakï lsh,
f–iq lsõjd'
ug mq≥u i;=gla ±kqk'
wfka f–iq" fï l=áh y˙u
iqj`ohsfka lsh, uu f–iq †yd
neÆjd' f–iq ud †yd wdorfhka n,,d
fufyu lsõjd'
ta Thdf.au yojf;au iqj`ohs'
Thdf.a yoj; ±ka ,iaik fj,d'
,iaik is;=ï me;=ï j,ska ms˙,d'
b;sx uf.a yoj;;a iu. .efgk úg
Thdgu wdfõksl jQ „jk iqj`ohs Th
±fkkafka'
y˙u mq≥uhs' ug bfígu
lshjqkd' wd f–iq" fï ,iaik
frdai u,la ;sfnkafka f–iqf.ao@
kE ´l wfma wïuf.a' wfma
wïud y˙ wdihs frdai u,a j,g'
Th u, mqxÑ orefjla °, wïug" ta
orejg wudre f,vla ye†, thdj iqj
lr, fokak lsh,' wïud ug °,d
.shd ta orejj iqj lr, fokak lsh,'
ug wu;l fjhs lsh, u;la fjkak
u, ;sh, .syska' tfyu ;uhs wfma
wïuf.a yeá'
wfka f–iq" wïud wms fjkqfjka
fldÉpr kï f–iqg lshkjd weoao@
ta .uk uf.a weia .sfha mqxÑ
fmd;la fj;' uu ysñka iefr® wrka
tal fmr,,d neÆjd' uf.a wïfuda
tafla ;sfhk kï lkaordj' ldf.o
f–iq fï fmd;@ ldf.ao fï kï'
Th kï f.dvla jeo.;a whf.hs'
lshkak mqΩjkao ldf.ao lsh,d' f–iq
uf.ka weyqjd'
ug kï ys;d.kakj;a nE f–iq"
we;a;gu ldf.ao@
Th wh ;uhs foaj fiajhg
lemjqk wh' thd,j f;dar.kafka
uufka' uu thd,g w`v.ykak fmr
Th fmdf;a ku ,shd.kakjd' iuyr
whg f.j,a j,ska tkak fokafka ke'
;j fkdfhla wdldrfha m¯laId ta
whg tkjd' uu ta whg Yla;sh °,d
le`ojd .kakjd'
ug y˙ wdi ys;=kd' uu f–iqf.ka
weyqjd wr wmsg Tnjykafiaj ,nkak
W.kajmq isiagf.a ku;a ;sfhkjo
lsh,'
fudllao ku@
isiag ¯gd
wd Tõ Tõ ;sfhkjd ;sfhkjd
lsh, f–iq yskdfj,d lsõjd'
Th;a ±ka ;reKhsfka' uu
Thdf.a ku;a Tkak fï fmdf;a
,sõjd' Thd fudlo lshkafka lsh,
f–iq uf.ka weyqjd'
wfka f–iq" uu fyd`ohso" ug
±kqfka mq≥udldr i;=gla' f–iq ≥kak
fï iqNdrxÑh wfma wïug lshklï
ug bjiSula ke;s jqkd' uu f–iqg
uf.a uqΩ yoj;skau ia;=;s lr, tl
msïfï f.or †õjd'
úfYaI w;sf¾lhdkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2016 la jQ wf.daia;= ui 28 jeks od b˙∞
f;aj;a; neis,sldfrda.Skaf.a Èskh
wdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks∞ b˙∞
dkdr®:
m%°mh úfYaIdx.
ckms%h lf;da,sl .%ka:h yd ckms%h lf;da,sl f,aLlhd f;arSu werfòls;= wNsuka idys;H iïudk Wf,f<a
jeä Pkaofhka mdGl ukdmfhka ch.%ylhd f;dard .efka«kdr®: m%°mh f,aLl ixioh"
«kdr®: m%°mh mqj;am; iu. ixúOdkh lrk ls;= wìuka idys;H iïudk Wf,f<a oYlfha ckms%h lf;da,sl .%J:h iy ckms%h lf;da,sl f,aLlhd ;r. i`oyd wh≥ïm;a ndr.ekSu iema' 2
jeks∞hska wjika úh' w;amsgm;a ;r.h ^újD; yd mdi,a uÜgï& i`oyd iema;eïnr® 15 jeks∞ olajd ksr®udK ndr .efka'
ckms%h lf;da,sl .%ka:h iy ckms%h lf;da,sl f,aLlhd ;r. fol i`oyd w∞,
l+mkhka fol fï iu. m<fõ' taa ta ;r. i`oyd kshñ; l+mkhla fhd∞.; hq;= w;r tajd ksje/†j mqrjd ,shqï ljrj, nyd ;emEf,ka fyda w;ska f.keú;a ndr†h yelsh' iEu l+mkhlau «kdr®: m%°mh
mqj;amf;ka lmd.;a tajd muKla úh hq;= w;r Pdhdia: msgm;a ;r.hg ndr.kq fkd,efí'
ckms%h lf;da,sl f,aLlhdmy; i`oyka f,aLl f,aÅldjka fï i`oyd wh≥ïm;a b†˙m;a lr we;'
vhQ'ã' m%ekaisia wekagks - ySkaflkao
v.re fï˙ Ydksld is,ajd meú† fidhq˙h - ó.uqj
viÑks iud,d reøs.= - ueo ≥ïu,fo◊h
vweka;ks ch,;a - wegfldri
vtia' fla' f–' l=fr®rd - muqKq.u
vfkdauka m,syjvk - ls˙n;af.dv
vwfia, oikdhl - rd.u
vmoaud meâä,shka - roaf∞Ω.u
vueCIsuia frdahs fmfr®rd - cdwe,
vwekagka chiQ˙h - fndamsáh
vtï' fcda md˙ia - fyajd.u
vwekagka bisfvdar® chudkak - fmar,kao
vfi,iaàka lreKdkdhl - j;a;,
vmeá%la udlia - cdwe,
vle,siagia chudkak - ySkaflkao
vfï˙hka rKisxy - tal,
vmS%;s chiQ˙h - lemqkaf.dv
vla,úäfhda WfïIa - fudrgqj
vfcdar®– whsjka frlais - wkqrdOmqrh
v,s,S we.akia ishU,dmsáh - lgqjdmsáh
viS' wdr®' älaika wekagks - fmar,kao
vfla' fcrdâ B' fmfr®rd - fjkakmamqj
vã' iS' chisxy - kdhllkao
vfgiaud frdaia - ueo khskuvu
vfrdasys◊ l=ud˙ uqjkafo◊h - mhd.,
vneis,a wekagks foysmsá wdrÉÑ - w`.=,dk
vfla'ta' ksïkd† reøs.= - rkafmdl=Kq.u
vfcdaYma chis˙ m%kdJ≥ - udf∞,
vls%iafgdamr® is,ajd - fldamshdj;a;
vw‚;a fmfr®rd - fjkakmamqj
l+mkam;a mqrjd †. ,shqï ljrhl nyd f,alï" «kdr®: m%°mh f,aLl ixioh" lf;da,sl uqøKd,h fld<U 8 ,smskhg Tlaf;danr® 20 jeks∞g fmr tjkak' ljrfha jïmi by< fl<jfr® w∞, ;r.h ^ckms%h lf;da,sl f,aLlhd $ ckms%h lf;da,sl .%ka:h& i`oyka lrkak'
fhda‚; lf;da,sl f,aLlhdf.a ku ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
Tfí ku ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ≥rl:k wxlh ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''' óiu ( '''''''''''''''''',smskh ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
'''''''''''''''''''''''''''''' w;aik
oYlfha ckms%h lf;da,sl .%ka:h ;r.hmy; i`oyka lf;da,sl .%ka: fï ;r.h i`oyd b†˙m;a lr we;'
^01& iqúiai - neis,a wekagks foksmsáwdrÉÑ^02& foaj jpkh „j;a l< ls;=kq ix>h - ls%iafgdamr® is,ajd^03& i;=gqo @ Tõ myiqo @ kE mS%;s chiQ˙h - ms%hka;s frdâ˙f.da^04& yfoa ,e`.=ï .kakg bv y˙kak - fla' ta' ksïkd† frdøsf.da^05& fy< ls;=kq je,mqï .S; idys;H - wfia, oikdhl^06& ´,kao hq.fha úfrda∞r lf;da,slfhda - wfia, oikdhl^07& fy<†fõ oyï isΩj - wfia, oikdhl^08& fy<ìug foú`∞Kkaf.ka ,o ;s<sKh - wfia, oikdhl^09& ls;=kq †ú u.g w;aje,la - le,siagia chudkak^10& ke;sjQ negΩjka fidhd - fud¯ka o w,aúia^11& nhsn,fhka „ú;hg Yla;shla - moaud meää,shka^12& f–iq uf.a mqxÑ yog - frdays◊ l=ud˙ uqjkafoksh^13& fy<†j ls;=kq ñ◊ myk jQ cqfiajdia uqks;=ud - frdays◊ l=ud˙ uqjkafo◊h^14& udkj úuqla;sfha l=u˙ u˙hdfjda - yshqf.da o w,aúia^15& f–iqia jykafiaf.a wis˙u;a ls%hd - frdays◊ l=ud˙ uqjkafo◊h^16& ukq f,dj foj`.k fyj;a f;fr®id ujq;=ñh - frdays◊ l=ud˙ uqjkafo◊h^17& iñ`≥kg ijka fouq - ví,sõ' tï' m%kdJ≥^18& i`≥g fydfrka - ,s,S we.akia ishU,dmsáh^19& .=re N+ñldj ;=< ls%ia;=ka jykafia - fla' fcrdâ B' fmfr®rd^20& Or®fudamfoaY l,dj - .re msh,a cdkl m%kdJ≥ msh;=ud^21& ls;=kq úYajdih - meá%la udlia^22& khskuvu id' wkaf;daks uqks foõ ue≥r yd khsk uvu .%dóh mqrdj; - fgiaud frdaia Ys%hka;s fmfr®rd^23& f,dfh,dys Y=' b.akdishqia uqks ne;sh yd „ú; mqj; - fgiaud frdaia Ys%hka;s fmfr®rd^24& wdf,dalu;a yoj;ska m%«fõ „ú;hla - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^25& úiañ; úYajh ls;=kq weiska - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^26& wdorh msgqmd hk ñksiqka - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^27& foaj rdcHfha W∞j - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^28& fm<yer mE is˙,l iq≥jrhdfKda - wekagka bisfvdar® chudkak^29& YS% ,xldfõ l,ajd˙ - ueCIsuia frdahs fmfr®rd^30& ls%ia;shdks iïm%∞hhka yd weoys,s - fud˙ia fnd,a,E.,^31& úYaj lSr®;shg m;ajQ †jH i;am%ido m%d;sydr®h - fud˙ia fnd,a,E.,^32& uor® u˙hd - wfma ld,fha „judk idka;=j˙hla - w‚;a fmfr®rd
oYlfha ckms%h lf;da,sl .%J:h ;r.hfhda‚; .%J:fha
ku ('''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
lr®;Df.a ku ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
Tfí ku ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' óiu ( '''''''''''''''''''''
,smskh ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''fuu ;r.hkays wjidk ;SrKh «kdr®: m%°mh lr®;D i;=h'
* dkdr®: m%°mh mqj;a mf;a iy fld<U lf;da,sl uqøKd,fha fiajh lrk whg fuu ;r.hg iyNd.s úh fkdyelsh'
ckms%h lf;da,sl f,aLlhd ;r.h
.re frdaia u¯gd fyajd.u meú† fidhq˙h
tla;rdi;H l;djlaa
†jH i;am%ido jykafia ;=< ud .; l< fudfyd;lamiq.sh i;sfhka ''''''''
fkdis;ñ hkakg Tfnka fjkafj,d„jh we;af;a Tn ;=< muK h
.re yer,aâ uelaisuia reøs.= mq,af,aYdka; wef,daishia foõ i;ay,
iñ`≥ks Tn kï y˙ mq≥uhsfkdis;k foauhs is≥ jkafkaf.daks .Kka we; lshkak Tn ygfkdlshd bkafka fldfydu o ta .ek
rΩ lÆ .,la h ud „fõTnuhs ksn`oj yev flrefõwjYH ke;s ;ek ì`o,d ±ïfï,iaik ≤ u;= lr .kak uf.a
m;=re lefvk úg ±Kqkq re≥re njWyq,Kq nE ug kï iñf`oat;rï rΩ .;s ud ;=< ;sfnoa†Tnuhs ;ekqfõ ud ;=< kj ñksid
ta ksid iñ`≥ks uu kï Tn <`./f`okafkñ uf. †úh mqrdfkdis;ñ hkakg Tfnka fjkafj,d„jh we;af;a Tn ;=< muK h
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
xdkdr®:m%°mh
1866 - 2016
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks od b˙∞
f–iq weyqjd fudlo hkak
´kE lsh,'
uu lsõjd kE ug yeu∞u
fufyg fj,d bkak ysf;kjd'
ta;a'''''
wehs ta;a lsh, kej;a;=fõ' Thdg
Thdj w;a y˙kak wudrehs fkao@
óg jvd jákd foaj,a Thd i;=j
;sfhkjd fkao lsh, f–iq weyqjd'
uu ìu n,d .;a;d'
f–iq uf.a ,`.gu weú;a wudrehs
;uhs' ta;a ál ál W;aiy lrkak
t;fldg Thdg mqΩjka fjhs' Thd
wdikï uu Woõ lrkakï lsh,
f–iq lsõjd'
ug mq≥u i;=gla ±kqk'
wfka f–iq" fï l=áh y˙u
iqj`ohsfka lsh, uu f–iq †yd
neÆjd' f–iq ud †yd wdorfhka n,,d
fufyu lsõjd'
ta Thdf.au yojf;au iqj`ohs'
Thdf.a yoj; ±ka ,iaik fj,d'
,iaik is;=ï me;=ï j,ska ms˙,d'
b;sx uf.a yoj;;a iu. .efgk úg
Thdgu wdfõksl jQ „jk iqj`ohs Th
±fkkafka'
y˙u mq≥uhs' ug bfígu
lshjqkd' wd f–iq" fï ,iaik
frdai u,la ;sfnkafka f–iqf.ao@
kE ´l wfma wïuf.a' wfma
wïud y˙ wdihs frdai u,a j,g'
Th u, mqxÑ orefjla °, wïug" ta
orejg wudre f,vla ye†, thdj iqj
lr, fokak lsh,' wïud ug °,d
.shd ta orejj iqj lr, fokak lsh,'
ug wu;l fjhs lsh, u;la fjkak
u, ;sh, .syska' tfyu ;uhs wfma
wïuf.a yeá'
wfka f–iq" wïud wms fjkqfjka
fldÉpr kï f–iqg lshkjd weoao@
ta .uk uf.a weia .sfha mqxÑ
fmd;la fj;' uu ysñka iefr® wrka
tal fmr,,d neÆjd' uf.a wïfuda
tafla ;sfhk kï lkaordj' ldf.o
f–iq fï fmd;@ ldf.ao fï kï'
Th kï f.dvla jeo.;a whf.hs'
lshkak mqΩjkao ldf.ao lsh,d' f–iq
uf.ka weyqjd'
ug kï ys;d.kakj;a nE f–iq"
we;a;gu ldf.ao@
Th wh ;uhs foaj fiajhg
lemjqk wh' thd,j f;dar.kafka
uufka' uu thd,g w`v.ykak fmr
Th fmdf;a ku ,shd.kakjd' iuyr
whg f.j,a j,ska tkak fokafka ke'
;j fkdfhla wdldrfha m¯laId ta
whg tkjd' uu ta whg Yla;sh °,d
le`ojd .kakjd'
ug y˙ wdi ys;=kd' uu f–iqf.ka
weyqjd wr wmsg Tnjykafiaj ,nkak
W.kajmq isiagf.a ku;a ;sfhkjo
lsh,'
fudllao ku@
isiag ¯gd
wd Tõ Tõ ;sfhkjd ;sfhkjd
lsh, f–iq yskdfj,d lsõjd'
Th;a ±ka ;reKhsfka' uu
Thdf.a ku;a Tkak fï fmdf;a
,sõjd' Thd fudlo lshkafka lsh,
f–iq uf.ka weyqjd'
wfka f–iq" uu fyd`ohso" ug
±kqfka mq≥udldr i;=gla' f–iq ≥kak
fï iqNdrxÑh wfma wïug lshklï
ug bjiSula ke;s jqkd' uu f–iqg
uf.a uqΩ yoj;skau ia;=;s lr, tl
msïfï f.or †õjd'
úfYaI w;sf¾lhdkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2016 la jQ wf.daia;= ui 28 jeks od b˙∞
f;aj;a; neis,sldfrda.Skaf.a Èskh
wdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® ui 07 jeks∞ b˙∞
dkdr®:
m%°mh úfYaIdx.
ckms%h lf;da,sl .%ka:h yd ckms%h lf;da,sl f,aLlhd f;arSu werfòls;= wNsuka idys;H iïudk Wf,f<a
jeä Pkaofhka mdGl ukdmfhka ch.%ylhd f;dard .efka«kdr®: m%°mh f,aLl ixioh"
«kdr®: m%°mh mqj;am; iu. ixúOdkh lrk ls;= wìuka idys;H iïudk Wf,f<a oYlfha ckms%h lf;da,sl .%J:h iy ckms%h lf;da,sl f,aLlhd ;r. i`oyd wh≥ïm;a ndr.ekSu iema' 2
jeks∞hska wjika úh' w;amsgm;a ;r.h ^újD; yd mdi,a uÜgï& i`oyd iema;eïnr® 15 jeks∞ olajd ksr®udK ndr .efka'
ckms%h lf;da,sl .%ka:h iy ckms%h lf;da,sl f,aLlhd ;r. fol i`oyd w∞,
l+mkhka fol fï iu. m<fõ' taa ta ;r. i`oyd kshñ; l+mkhla fhd∞.; hq;= w;r tajd ksje/†j mqrjd ,shqï ljrj, nyd ;emEf,ka fyda w;ska f.keú;a ndr†h yelsh' iEu l+mkhlau «kdr®: m%°mh
mqj;amf;ka lmd.;a tajd muKla úh hq;= w;r Pdhdia: msgm;a ;r.hg ndr.kq fkd,efí'
ckms%h lf;da,sl f,aLlhdmy; i`oyka f,aLl f,aÅldjka fï i`oyd wh≥ïm;a b†˙m;a lr we;'
vhQ'ã' m%ekaisia wekagks - ySkaflkao
v.re fï˙ Ydksld is,ajd meú† fidhq˙h - ó.uqj
viÑks iud,d reøs.= - ueo ≥ïu,fo◊h
vweka;ks ch,;a - wegfldri
vtia' fla' f–' l=fr®rd - muqKq.u
vfkdauka m,syjvk - ls˙n;af.dv
vwfia, oikdhl - rd.u
vmoaud meâä,shka - roaf∞Ω.u
vueCIsuia frdahs fmfr®rd - cdwe,
vwekagka chiQ˙h - fndamsáh
vtï' fcda md˙ia - fyajd.u
vwekagka bisfvdar® chudkak - fmar,kao
vfi,iaàka lreKdkdhl - j;a;,
vmeá%la udlia - cdwe,
vle,siagia chudkak - ySkaflkao
vfï˙hka rKisxy - tal,
vmS%;s chiQ˙h - lemqkaf.dv
vla,úäfhda WfïIa - fudrgqj
vfcdar®– whsjka frlais - wkqrdOmqrh
v,s,S we.akia ishU,dmsáh - lgqjdmsáh
viS' wdr®' älaika wekagks - fmar,kao
vfla' fcrdâ B' fmfr®rd - fjkakmamqj
vã' iS' chisxy - kdhllkao
vfgiaud frdaia - ueo khskuvu
vfrdasys◊ l=ud˙ uqjkafo◊h - mhd.,
vneis,a wekagks foysmsá wdrÉÑ - w`.=,dk
vfla'ta' ksïkd† reøs.= - rkafmdl=Kq.u
vfcdaYma chis˙ m%kdJ≥ - udf∞,
vls%iafgdamr® is,ajd - fldamshdj;a;
vw‚;a fmfr®rd - fjkakmamqj
l+mkam;a mqrjd †. ,shqï ljrhl nyd f,alï" «kdr®: m%°mh f,aLl ixioh" lf;da,sl uqøKd,h fld<U 8 ,smskhg Tlaf;danr® 20 jeks∞g fmr tjkak' ljrfha jïmi by< fl<jfr® w∞, ;r.h ^ckms%h lf;da,sl f,aLlhd $ ckms%h lf;da,sl .%ka:h& i`oyka lrkak'
fhda‚; lf;da,sl f,aLlhdf.a ku ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
Tfí ku ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' ≥rl:k wxlh ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''' óiu ( '''''''''''''''''',smskh ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
'''''''''''''''''''''''''''''' w;aik
oYlfha ckms%h lf;da,sl .%ka:h ;r.hmy; i`oyka lf;da,sl .%ka: fï ;r.h i`oyd b†˙m;a lr we;'
^01& iqúiai - neis,a wekagks foksmsáwdrÉÑ^02& foaj jpkh „j;a l< ls;=kq ix>h - ls%iafgdamr® is,ajd^03& i;=gqo @ Tõ myiqo @ kE mS%;s chiQ˙h - ms%hka;s frdâ˙f.da^04& yfoa ,e`.=ï .kakg bv y˙kak - fla' ta' ksïkd† frdøsf.da^05& fy< ls;=kq je,mqï .S; idys;H - wfia, oikdhl^06& ´,kao hq.fha úfrda∞r lf;da,slfhda - wfia, oikdhl^07& fy<†fõ oyï isΩj - wfia, oikdhl^08& fy<ìug foú`∞Kkaf.ka ,o ;s<sKh - wfia, oikdhl^09& ls;=kq †ú u.g w;aje,la - le,siagia chudkak^10& ke;sjQ negΩjka fidhd - fud¯ka o w,aúia^11& nhsn,fhka „ú;hg Yla;shla - moaud meää,shka^12& f–iq uf.a mqxÑ yog - frdays◊ l=ud˙ uqjkafoksh^13& fy<†j ls;=kq ñ◊ myk jQ cqfiajdia uqks;=ud - frdays◊ l=ud˙ uqjkafo◊h^14& udkj úuqla;sfha l=u˙ u˙hdfjda - yshqf.da o w,aúia^15& f–iqia jykafiaf.a wis˙u;a ls%hd - frdays◊ l=ud˙ uqjkafo◊h^16& ukq f,dj foj`.k fyj;a f;fr®id ujq;=ñh - frdays◊ l=ud˙ uqjkafo◊h^17& iñ`≥kg ijka fouq - ví,sõ' tï' m%kdJ≥^18& i`≥g fydfrka - ,s,S we.akia ishU,dmsáh^19& .=re N+ñldj ;=< ls%ia;=ka jykafia - fla' fcrdâ B' fmfr®rd^20& Or®fudamfoaY l,dj - .re msh,a cdkl m%kdJ≥ msh;=ud^21& ls;=kq úYajdih - meá%la udlia^22& khskuvu id' wkaf;daks uqks foõ ue≥r yd khsk uvu .%dóh mqrdj; - fgiaud frdaia Ys%hka;s fmfr®rd^23& f,dfh,dys Y=' b.akdishqia uqks ne;sh yd „ú; mqj; - fgiaud frdaia Ys%hka;s fmfr®rd^24& wdf,dalu;a yoj;ska m%«fõ „ú;hla - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^25& úiañ; úYajh ls;=kq weiska - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^26& wdorh msgqmd hk ñksiqka - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^27& foaj rdcHfha W∞j - .re ksud,a fmfr®rd meú† fidhq˙h^28& fm<yer mE is˙,l iq≥jrhdfKda - wekagka bisfvdar® chudkak^29& YS% ,xldfõ l,ajd˙ - ueCIsuia frdahs fmfr®rd^30& ls%ia;shdks iïm%∞hhka yd weoys,s - fud˙ia fnd,a,E.,^31& úYaj lSr®;shg m;ajQ †jH i;am%ido m%d;sydr®h - fud˙ia fnd,a,E.,^32& uor® u˙hd - wfma ld,fha „judk idka;=j˙hla - w‚;a fmfr®rd
oYlfha ckms%h lf;da,sl .%J:h ;r.hfhda‚; .%J:fha
ku ('''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
lr®;Df.a ku ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
Tfí ku ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' óiu ( '''''''''''''''''''''
,smskh ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
''''''''''''''''''''''''''''''fuu ;r.hkays wjidk ;SrKh «kdr®: m%°mh lr®;D i;=h'
* dkdr®: m%°mh mqj;a mf;a iy fld<U lf;da,sl uqøKd,fha fiajh lrk whg fuu ;r.hg iyNd.s úh fkdyelsh'
ckms%h lf;da,sl f,aLlhd ;r.h
.re frdaia u¯gd fyajd.u meú† fidhq˙h
tla;rdi;H l;djlaa
†jH i;am%ido jykafia ;=< ud .; l< fudfyd;lamiq.sh i;sfhka ''''''''
fkdis;ñ hkakg Tfnka fjkafj,d„jh we;af;a Tn ;=< muK h
.re yer,aâ uelaisuia reøs.= mq,af,aYdka; wef,daishia foõ i;ay,
iñ`≥ks Tn kï y˙ mq≥uhsfkdis;k foauhs is≥ jkafkaf.daks .Kka we; lshkak Tn ygfkdlshd bkafka fldfydu o ta .ek
rΩ lÆ .,la h ud „fõTnuhs ksn`oj yev flrefõwjYH ke;s ;ek ì`o,d ±ïfï,iaik ≤ u;= lr .kak uf.a
m;=re lefvk úg ±Kqkq re≥re njWyq,Kq nE ug kï iñf`oat;rï rΩ .;s ud ;=< ;sfnoa†Tnuhs ;ekqfõ ud ;=< kj ñksid
ta ksid iñ`≥ks uu kï Tn <`./f`okafkñ uf. †úh mqrdfkdis;ñ hkakg Tfnka fjkafj,d„jh we;af;a Tn ;=< muK h
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙od dkdr®: m%°mh20
lgqjmsáh m<uq foõue∫r wdrïN lrk ld,fha°
.ïudkh l=re∫ bvï yd ,∫ le,Ej,ska jeiS .sh
m%foaYhla jQ w;r .ukd.uk myiqlïo b;d w,amúh'
m%foaYfha tjlg úiQ lf;da,sl mjq,ao iq`M m%udKhls'
tfy;a fï wh i;=j úYd, bvlvï m%udKhla ;snq◊'
bvï ysñ jeú,slrejka yd fr®kaolrejka ;sfofkla
jQ nia;shka is,ajd uy;auhd" ≥ñka.= uy;auhd iy
wkaf;daks uy;auhd tjlg isá w;s.re ys,˙hka is,a,dks
ro.=re;=udf.a wjirh we;sj foõue∫rla f.dvk.d Y='
finia;shka uqks∫kaf.a kug 1869 jifr®° lemlrk ,°'
jr®I 1916° fnda,j,dk óifï md,lj isá .re ue,a.d
msh;=ud lgqjmsáh .ek úfYaI wjOdkhla fhduq lr
foõue∫r m%;sixialrKh lr t;=uka úiska m<uqjrg
lgqjmsáh foõue∫fr® †jH i;am%ido jykafia ia:dms;
fldg ne;su;=ka i|yd újD; lrk ,°' jr®I 1930°
lgqjmsáh idka; finia;shka foõue∫r iajdëk óiula jQ
w;r jr®I 1932° óiug m;ajQ .re à' f∞ka fcdaka msh;=ud
kj foõue∫rla .ek is; fhduqlrk ,°' t;eka mgka
j˙ka jr óiï fiajh i|yd m;ajQ .re msh;=uka,df.kao
óifï kfjdaoh i|yd bgqjQfha buy;a fiajdjls' bkamiq
2014 jifr® lgqjmsáh óiug m;ajQ .re ,laIauka Y%S ,d,a
fµdkafiald msh;=ukaf.a ¥ror®YS l%shd l,dmh ksid;a
foõue∫rla wdlr®YkSh úukla f,i Ydka; m˙irhla
f,i ±lSug;a foaj ck;djg tjka uy`.= mska ìula
W∞lr,Sfï wruqKla we;sj foõue∫fr® m%;sixialrK
lghq;= wdrïN ls¯ug uQ,sl mshjr .kakd ,°' ta wkqj
2017 jifr® wdrïN lrk ,o kj m%;sixialrK lghq;=
ksujd ishÆ wxf.damdka.hkaf.ka ims˙ úukla f,i wo
lgqjmsáh id' finia;shka foõue∫r kúlrKh ù we;'
w,xldr ù we;' yoj;a ims˙ foõ ck;djf.a m˙;Hd.YS,s
fkduiqre ∞hl;ajh ksidu fu;rï ims˙ foõ úukla
ksudj ±lSug wdis˙ ,nd we;' ,laI ydrishhl ^400&
uqo,la ±kg jehù we;' id' finia;shka uqks∫kaf.a mssysg
wdYSr®jdoh .,dhk mska ìula f,i msysg m;d kka foiska
meñfKk jkaokdlrejka ksula ke;' ta w;r fnd≥kq
ne;su;=kaf.kao wvqjla ke;'
óiïjdiS ck;dj fj; ;s<sK ù we;s ¨r®¥ úuk"
foõue∫r jgd we;s mjqr ;=<ska †iajk w,xldrh fukau
foõue∫r jgd we;s ;=re je,a .yfld< fukau u,a
f.duqo olsk úg is;g ±fkkqfha myka is;=ú,sh' ke$ó.
uqj †idkdhl óiï fiajl msh;=ud f,i .re Y%S ,d,a
fµdkafiald msh;=udf.a uQ,sl;ajfhka t;=udf.a úfõl
iqj myiqjo mjd fkd;ld foaj ck;dj foú∫ka fj;g
<`.dlrùfï ;sr w†gkska óiu mqrd †h;a lrk wOHd;añl
jev igykao m%YxikShhs' t;=udf.a mQr®K lemùu yd u.
fmkaùu u; †jd rd;%S fkdn,d fjfyfik óifï iyh
msh;=uka,do óiug mqokqfha wñ, fiajdjls' .re Iór
frd†.= msh;=ud .re ix„j wmamqydñ msh;=ud" fukau .re
m%ikak †,arela msh;=udf.kao bgqjQ fiajdj w.h l<
hq;=h' meiish hq;=h'
wo jir 150l W∞r wNsudkh orñka 150l chka;sh
fjkqfjka lgqjmsáh id' finia;shka foõúuk fuf,i
is˙ wis˙h W;=rd .,d yef,kafka t;=uka,d ksidfjks'
m˙;Hd.YS,s ys;j;a ims˙ foõ ck;dj ksidh' ydroyila
muK ^4000& mjq,a fuu foõue∫rg wh;a ùuo úfYaIhls'
150 chka;sh fjkqfjka wo fld<U w.ro.=re moúfha
iyhl ro.=re w;sW;=ï f–'ã' weka;ks ysñmdKka w;ska
wdis˙ .kajkq ,nhs'
we.akia ishU,dmsáh
150 jeks chka;sh fjkqfjka wdis˙ .ekafjk
lgqjmsáh idka; finia;shka foõue∫r
lf;da,sl ck;djg úúO ld,
jljdkqj,†" úúO ye,yemamSï"
lror mSvd" ndOl wd† fkdfhla m%Yakj,g
uqyqK°ug is≥jQ nj ryila fkdfõ' wmf.a
oyu fjkqfjka wmf.a Ydia;DDka jykafia
we;=Æ fndfyda fokdg „ú; mjd mQcd
lrkakg is≥úh'
tfy;a f–iq;=udf.a Wmfoia iy
wkqYdikd u;" fma≥re kï m%:u mdma
jykafia keue;s Yla;su;a mr®j;h u;
f.dvk.k ,o tu iNdj wo olajdo úúO
ye, yemamSï iu. uy .x.djla f,iska
.,df.k hhs'
uOH ld,Sk ^14 - 15 jk Y; jr®Ij,°&
hqfrdamfha lf;da,sl iNdjg is≥jQ wr®nqo
wo o f,dj mqrdu is≥fjñka mj;S' tkï
úúO u;jdo" .egqï fukau mqoa.,sl
wjYH;d u; hï hï n,fõ. u;fNao
we;s lr .ksñka fjk;a udr®.j, hduh'
jr®;udkfha furg ;=<skao tjka is≥ùï
jdr®;d fõ' tkï iuyr lf;da,slhska o
hkakka jdf,a fjk;a udr®. lrd fhduq
ùfï keUqre;djhls'
iuyre †jH mQcd hd.hg iyNd.s
jkjdg jvd wdYdfjka fjk;a wd.ñl
^lf;da,sl fkdjk& fufyhka fj; we£
h;s' tajd fndfydauhla lf;da,sl iNdfjka
is≥ flfrk tajd fkdfõ'
fuys° wjOdrKh l< hq;af;a f,dj
úYd,;u m%d;sydr®h is≥jkafka lf;da,sl
msh;=uka,d is≥lrk †jH mQcdhd.h iy
i;am%ido jykafia ;=< njh'
tfy;a nhsn,a mdG lg .d.;a" fukau
tys hï hï mdG fyd¢ka lg mdvï lr.;a
p;=r l:ßlhka úiska fïjd fufyhjkq
,efí' wmf.a iuyr lf;da,slhkao .d,
lvdf.k ≥jkakdla fuka tajdg iyNd.s
fj;s'
miq.sh∞ .re Y%dia;%m;s flkä
fmfr®rd msh;=ud úiska ,shk ,o ,smsh
m˙† iuyreka lf;da,sl mQcl;=uka,df.a
we∫ïo wjNdú;d lr ck;dj uq,d lrñka
fufyhka mj;aj;s'
fuys° lf;da,sl ck;djo i;= j.lSula
we;' tkï ;ud lrkafka l=ulao" hkafka
fld;ekgo lshd fyd¢ka f;areïf.k
lghq;= ls¯uh' Tfya hul= lshkakka
jdf,a wkHhka miqmi fkdf.dia fujdys
i;H;djh iy miqìu l=ula±hs fidhd
ne,sh hq;=h'
fuhska iuyr jevigyka fufyh
jkafka fm!oa.,sl mjq,a úisks' túg
t;ek ls;= oyu fmdaIKh ls¯ug jvd
we;af;a" l%sia;= ;=uka b†˙hg oudf.k ;u
mjq,a fmdaIKh ls¯uhs' tu.ska ;udfj;
tk ck;djf.a msysg;a ;udf.a b†˙
mrïmrdo f.dvke.sh yelsfjhs'
úYajdih wvqùu fïjdg fndfyda úg yiqjkafka
úYajdih fi,fjk iuyr lf;da,sl
ck;djhs' tfia
is≥jkafka lsisu
fidhd ne,Sula
fkdue;sj hkakka
jdf,a hk ksidh'
fujka ≤
is≥lrk whg
mokula ;sfío@
b;sydihla ;sfío@
lshd fidhd
n,kafka ke;' ta
fufyhka i|yd
kshñ; fõ,djkag
o fmr tys h;s' tfy;a iuyre lf;da,sl
†jH mQcdjka i|yd meñfKkafka o mQcl
;=ud foaYkdj is≥fldg wjika jQ miqjhs'
hfula lSfjd;a wyj,a ke; fyd|hsÆ
huq lshd" túg iuyre fomdrla is;kafka
ke;sj ys| .ekSug me≥re o /f.k ;ekla
w,a,d .ekSu i|yd uq,skau f.dia jre
.Kka .; lr;s'
fuu úúO jQ udhdld¯" lf;da,sl
fkdjk fufyhhka j,g fld;rï
fm<Ufõj;a fn!oaOhska †j hkafka
ke;' Tjqkaj rjgd .ekSugo t;rï myiq
jkafka ke;'
tfy;a wmf.au iuyr lf;da,sl
ifydaor" ifydaorhska" meú† fukau .syshka
úiska fufyhjk fujka jevigyka fj;
hkafka ±ä Wkka≥jlsks'
tfy;a Tjqka ta nj ;udf.a óifï
lf;da,sl msh;=udg ±kqï fokafka
ke;' ta ;u orejd hd hq;af;a lf;da,sl
mdi,lg hk isoaOdka;h TÆj ;=< ;sfnk
ksidh' fufia Tfya ≥jk whg lf;da,sl
iNdj wjYH jkafka orejl= lf;da,sl
mdi,lg oud .ekSug;a" újdy W;aij
m,a,sfha meje;aùug;ah' fï ksid Tjqka
fydr ryfia fmr lS f,i wka whf.a
fufyhka fj; h;s' ta wh lshk yeu
fohlau woy;s' iuyre tajdys m%d;sydr®hho
ols;s' tfy;a óiu fj; meñK óhka
f,i ksy~j isá;s'
fudjqka hï ;ekl° m%Yak j,g ue†jk
úg kej;;a ksy`vj f.dia ryfiau Ydka;
wkaf;daks uqks;=ud" Yd' cQâ uqks;=ud"
foajud;dj fidhd h;s'
fufia lf;da,slhka hkafka wehs@fuys° lf;da,sl wmgo j.lSula ;sfí'
fufia ieu ;ek †j hdug fya;=jk idOl
fidhd n,d thg ms<shï ls¯uhs'
lf;da,sl iNdfõ b;d olaI yoj;lg
l;d l< yels foaYkdjd° mshjre isák
w;r Tjqka p;=r f,i foajia:dkj,
b;d idr®:l fufyhka mj;aj;s' tu
ia:dkj,g tk ck;djg bv u† jq úg
foajia:dkfha úYd, N+ñho Ndú; lr;s'
fïjd i|yd iyNd.s jk lf;da,sl
ck;djf.kao wvqjla ke;' t;rïu úYd,
ck;djla tajdg iyNd.S fj;s'
tfia kï fjk;a b.ekaùï lrk
lf;da,sl fkdjk wh fyda ixúOdk
fj;g iuyr lf;da,slhska we° hkafka
wehs@ fuh wm weish hq;=" fidhd ne,sh
hq;= m%Yakhls'
wdOHd;añl iy iqj fufyhkaj,°
wmf.a olaI mQcl ;=uka,d l;d lrkafka
ñksia ukigh' fuhg ck;djf.a
úYd, iyNd.S;ajh" tajd flfr® ck;d
wjYH;djhg iy wdlr®Ykhg idlaIs
orhs' ^f–iq ;=ukaf.a lkao Wv foaYkdj
fuka&
tkï ñksidg udkisl iy wdOHd;añl
;;a;ajhka ys m%Yak ;sfnk nj;a" tajdg
iqjh ,nd .ekSfï° ndysr f,dalfhys
m%Yak mj;sk nj;a" fmd≥ iyNd.s;ajh
úi∫ula f,i olsk nj;ah'
fï ksidh udkisl iqjh" iunr;dj iy
nhsn,fha Wmldrfhka wdOHd;añl Yla;sh
,ndfok tjka jev igyka fj; ck;dj
je, fkdleã .,d tkafka' Tjqka fkdlshd
lshkafka tajd ukfia iqjh i|yd ld,Sk
wjYH;d njhs' ke;fyd;a hï ˙la;lhla
fld;ekl fyda mj;sk njh'
tlS udkj wjYH;d y∞f.k
wmf.a ;reK olaI p;=r
mQcl;=uka,dg fmrlS lf;da,sl
mshjreka fuka .;dkq.;sl;ajfhka
neyerj" yqfola †jH mQcdj,g
ck;d iyNd.s;ajh iSud fkdl<
hq;=h'
lf;da,sl ck;dj wjYH;d
wkqj Tjqkg wjYH wdOHd;añl
Yla;sh ,nd fok fufyhka †jH
mQcd hd.h iu. iïnkaO fldg
jv jvd;a ixúOdkh lrkafka kï
wmf.a negÆ .df,ka mek hk
lf;da,sl ck;djo h<s iNdj fj;
r|jd .; yel'
.df,ka mksk neg`Mjka /l .ekSug wmf.a iNdfjys olaI" p;=r"
;reK mQcl;=uka,d isá;s' Tjqka
Y=oaOd;au Yla;sfhka b†˙hg meñK
jer† u. hk" .df,ka mksk
neg`Mjkaj y˙ udr®.hg .ekSfï
fyj;a l,n,ld˙ le<UqKq ñksia
ukig wjYH iykh ,nd°fï
lf;da,sl jev ms<sfj,j,a jv jvd;a †h;a
lr,Sfuka fuu .df,ka mksk whf.a
wjYH;do wmf.a iNdj ;=<°u bgqlr°ug
yelsjkq we;'
wo ck;dj b,a,kafka fjk;a fohla
kï tA .ek is;sh hq;=h' W∞yrK
f,i - uq,a hq.fha ,;ska niska †jH
mQcdj mj;ajk úg ta .ek ck;dj
t;rï Wkka≥ jQfha ke;' tfy;a miqj
foaYSh niska mQcdj mj;ajk úg ishÆ
fokdf.a iyNd.S;ajh iy leue;a; thg
,efí' tfiau uq,° mQcl;=ud †jH mQcdj
mj;ajk úg ck;djg miqmi yrjd
th is≥ flre◊' tfy;a miqj ck;djg
uqyqK,d w,a;drfha isáh úg ck;dj
th leue;af;ka ms<s.;ay' furg ck
ix.Kkfha jdr®;d wkqj uq,ska lf;da,sl
ck.yKh uq`M ck.yKfhka 9] jQ kuq;a
wo th 7] la muK olajd my; jeá we;'
fuu ;;a;ajhka .eko úuid ta i|yd
fya;= fidhd n,d iq≥iq ms<shï fh°u u.ska
fjk;a ;djld,sl wgjd .;a fufyhhka
fj; ≥jk lf;da,sl ck;dj wju lr.;
yelsjkq we;'
tfiau ta u.ska fcHd;sYdia;%hska"
kele;a lrejka" yQkshï lrejka" idia;%
lrejka" .=relï lrkakka fj; hk
wmf.a ifydaor lf;da,sl ck;djo
wdrlaId lr .; yels jkq we;' th
wmf.a iNdj fjkqfjka l< hq;= ld,Sk
wjYH;djhls'
f–iq;=ukaf.a wfmalaIdjo th jkq we;'
ta i|yd Y=oaOd;au ueoy;aùu iy u.
fmkaùu b,a,d hdÉ∆ lruq'
moaud meää,shka
lf;da,slfhda.df,ka .d,g mksk iuyr
.uk y˙ u. hkak
±kqfuka imsfrkak
ixifog wdofrka
ne£ fmruqK .kak
lvhsï ±k ye¢k
kHdhg .re lrk
m<mqreoafoka ims˙
m%ùK wh jkak
keKre;a myka is,
†Æfk ks;s m%;sm;a;s ;=<
foõ jok ksr;=reu
l< hq;= fõh iqm;,
ixifo mqyqKqjg meñ◊ l;=msh fuf,ig ≥ka Tjd ieugu jákjd ksis.uk hkakg
±kqula fkdue;s ;ek
±kqj;a lu ke; t;ek
±k W.;a lu ke;sj
hd fkdyel f,dj y˙ .uk
,shk yeu mqj;lau
ksjer† f,i ,shñka u
l=;=y,h okjk
u.l hduhs ±k W.;alu
iqn wdl,am u;
keK re;a myk fu†hk
tlish mkia jirl
fkdksñ .ukla .shd úYañ;
fnkS chudkak
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙oddkdr®: m%°mh
ksjdiydbvï
21
jeäysáhka fjkqfjka bre†khla kï lruqjeäysáhka fjkqfjka kï lrk
,o †kh jYfhka iEu jirlu
Tlaf;danr® 01 fjks †k kï lr tu
udih ;=< fkdfhl=;a jev igyka iqyo
yuq meje;aùu úfkdao pd˙ldhdu hkd°
foaj,a rdcH wkq.%yh we;sj fjk;a
ixúOdk j,skq;a lrkq ,efí' tajdf.au
jeäysáhkag;a ;reK ¥ mq;=kag;a fkdfhla
wdldrfha Wmfoia udOH u.ska fokq ,efí'
2018'09'30 fjks bre†k m%°mh mqj;amf;ao
fï i|yd ,sms .Kkdjla úh'
tajf.au jeäysáhkagu we;=Ω ùug
wdrdOkd lrñka uyΩ ksjdihkays ±kaùï
†fkka †k jeäfjñka mj;sk nj udOH
u.ska fmfka'
ljqo fï jeäysáfhda @ kEKj;a nfjka
.=Kj;a nfjka wdpdrYS,Slfuka nqoaêu;a
núka yd jhiska uqyql=rd .sh wh wm jeä
ysáhka jYfhka i,luq' ´kEu mjq,la
;=< yefok jefvk <uhskaf.a wdrCIdj
Wfoid ±kqu
yd †hqKqj
Wfoid iuyr
úg orejkaf.a
wKilg
fndfyda
úg k;=ùu
;ukaf.a uyΩ
ld,h ;ukag
nd, úhhs
hk W;a;¯;r
fÉ;kdfjka
hqla;j †jd ? orejka fjkqfjka lem
fjk fldgils jeäysáfhda' rgl
jeäysáhka jkqfha fï f,djg Wm†k
iEu flfklau <ud" ;reK yd ue†úh
miqlrh' fï jeäysá .Khg tl;=ùu
ldgj;a je<elaúh fkdyel' fï jeä
ysáhka wd.ug oyug iudchg ;ukaf.a
ore mjq,a j,g fndfyda úg úúOdldr
fiajhka l< wh fj;s'
Tjqka jeäysá jk úg
Tjqka wirKjQ úg Tjqka
≥n, jk úg ;uka
iEu flfkl=gu lj∞
fyda †kl° ta;;ajhg
uqyqK †ug is≥fõhhs Wm
l,amkh fkdlr ta wh
iudcfhka wE;a lrk
wjia:d tugh'
fï jeäysáhka fndfyda
úg uyΩ ksjdihg
fldgqfõ' fndfyda úg wirKj l,a
f.fjk wjia:do tugh' wo lf;da,slhka
jYfhka wm fndfyda ≥rg is;sh hq;af;a
wo wmg ,eî we;s ∞hdo úfYaIfhkau
fï úYd, foajia:dk wm rfÜ muKla
fkdj f,dalfhau iE° ;sfnkafka
wo jeäysáhkaf.a .Khg we;=,;aù
we;s whf.a Y%u Yla;sfhka' wdr®:sl
Wmld¯;ajfhka foaj yd jrm%idofhks'
tfia kï wm ieu jr®Ihlau tl
bre†kla Tjqka fjkqfjka fjka lruq'
t†ku Tjqka wmyiqfjka jqj;a iEu
flfklau foajia:dkhg f.kajd Tjqkag
m%:ufhka fyd| mdfmdÉpdrKhla
,nd .ekSug wjia:dj ,nd ° †jH
i;am%ido jykafia ,nd .ekSug wjia:dj
,nd° fyd| †jH mQcdjlg iyNd.s lrjd
iqyoj Tjqka iu. ms<si|rl fh° wvq
;rñka ta whg t†k f;a fldamamhlska
yl=re lE,a,la ri ú†kakg wjia:dj
i,id ° Tjqkag .re lruq'
iiqka kdhlhkS" fï .ek wjOdkh
fhduq lr tl bre†kla jeäysáhka
fjkqfjka kï lrk f,i f.!rj
mQr®jlj wheo isáñ' foúhka jykafiaf.a
wdorh fï u.ska jeä jeäfhka Tjqkg
,nd fouq'
iS'ta'ví' oikdhl
iqn me;=ï ¡
2018'09'28 jk †k 1 jk újdy ixj;airh ieurE
bfr®Id ≥j iy uOqI mq;=ghym;a hq. †úhla m;uq' t†ku Wmka †kh ieurE wdor ì˙| wekac,d cEkaia"
≥j yxis cEkaiag iqnu iqn Wmka †khla foõuõ wdYSr®jdoh m;kafka wdor ieñhd"
;d;a;s" wdÉÑ" udu,d" wlals" whshd we;=`M «;Ska ms˙i' ^N3410&
1972'10'03 - 2018'10'03≥ïu,foksfha
ñ,agka m%kdka≥ iy fckÜ fï˙foú∫kaf.ka ,o jrm%idoj,g ;=;s mqoñka wdor udmsh hqj<g
ks≥la ksfrda.S iqjh m;k f,dl= ≥j iy mjqf,a ieu'^N3430&
46 hq.osú ieureuwdor foú iñf|a iqrlskq uek ieu∞
wms tl ujlf. orefjda
YS% ,xldj hkq nyq NdId l;d lrk" nyq
wd.ñl yd nyq cd;Ska fjfik jdi
N+ñhls' tfia tl mjq,la fuka „j;a ùu;a
Nd.Hhls' wm ud;D N+ñhg úYd, b;sydihla
we;' t∞ isg wo olajd fï iqixfhda.h mj;sk
w;r t∞ mgka wo olajd úúO cd;Ska fjk;a
cd;shlg tfrys ùu fyda wd.ula fjk;a
wd.ulg tfrys ùu;a iqm%lg lreKls' tfia
.egqï we;s ùug m%uqL;u idOlh cd;sjd°ka
yd wd.ï jd°ka nj yefÛa' rgl cd;s" wd.ï
fNaohlska f;drj „j;a fõ kï fn≥ïjdohg
;s; ;nd talSh rdcHhla l< yelsh' rdcHhla
f,i tlg isàu u.ska rdcHlg mek k.sk
´kEu wdldrhl .egÆjlg uqyqK †h
yelsh' ,xldj isxy, fn!oaO ixialD;sfhka
fmdfydks jQ iqΩ cd;Ska fjfik nyq wd.ñl
foaYhls' tu ksid fn!oaO fõjd bia,dï fõjd"
yska≥ fõjd" ls%ia;shdks fõjd ´kEu wd.ula
weoySfï whs;sjdislu mj;shs' tfy;a lsis≥
mqrjeisfhl=g fjk;a wd.ulg fyda NdIdjlg
fyda cd;shlg f∞aIdfrdamKh ls¯u fyda
úfõpkh fyda fldka ls¯ug lsis≥ whs;shla
fkdue;'
wms ieu tl ujf.a orejkah' cd;sh"
l=,u, l=ula jqj;a wmf.a ifydaorhf.a fyda
ifydao˙hf.a wjYH;djhl° wm fkd±oald
jf.a yeisfrkafka ukao hkak ug mek k.sk
úYd, .egΩjls' cd;s wd.ï l=, fNao uq≥ka
muqKqjd .ksñka f.dvkef.k ifydaor;ajh
;=< fn≥ï jdohg f∞rgq újr jkafka
flfiao@ úúO cd;Ska fjfik rgl úúO
.eàï we;s ùu idudkH fohla kuq;a ksh
fmd;af;ka lvd .ekSug yels ≤ fmdfrdfjka
lemSuf;la n,d isàu iq≥iq fkdfõ' .egul
WÉp;u yd oreKqu wjia:dj jk hqoaOhlg
fkdhd idufhka .egqu iukh ls¯ug yels
kï th f,dl= m%jk;djhls' fjk;a wd.ï
fyda cd;shla †yd n,k weye fjkia l<
hq;=h' iudcfha fjfik iEu wfhl=gu ffu;S%
ls¯u wmg .egqï we;sùfï m%;sY;h wju
l< yelshs' Or®uh hkq ñksidf.a wOHd;auh
fmdaIkh lrk wúhhs' tfiau NdIdj hkq
ikaksfõokh myiq lrk wúhhs' kuq;a tu
wú oaú;ajh .egqulg fyda hqoaOhlg Ndú;d
ls¯u b;d fÄockl is≥ùuls' tfiau Or®uh
;=< ls%hd lrkakd Or®uh ;=< „j;a fõ" ls%hd
fkdlrkakd fjk;a wd.ï j, wvqmdvq olshs'
cd;shla cd;shlg fyda wd.ula wd.ula
w;r we;s ixys¢hdj n,d b£ug fkdyels
úúO cd;sjd°ka fyda wd.ïjd°kaf.a mrudr®:h
fï mqkH N+ñh f,a ìula njg m;a ls¯u nj
fkdwkqudkhs' nq≥rcdKka jykafia mejiQ
wdldrhg §ffjrfhka ffjrh fkdikaisfoa¶
tu lshuk ls%hdjg kexùfuka .egqula
ksrdlrKh l< yelsh' kuq;a ukqiailu ksid
is≥jk w;miq ùu ksid tu ixl,amh w;miq
ùf∞a uka∞' 1915 isxy, uqia,sï flda,yd,h"
;sia jrl l=˙re isxy, oñ, hqoaOh yd uE;l°
we;s jQ isxy, uqia,sï .egqu ie<lsh yelsh'
fuu ;;ajh iukh ls¯ug Wvq.ï n,d
msyskSug hq;= ldr®hhls' kuq;a .egqfï uq,a
wjêfha°u th iukh ls¯u u.ska .egqu ≥r†.
hdug fmr kj;d.; yels jqjfyd;a rg;=<
iduh we;s ls¯ug yelshdj mj;shs'
wmg we;af;a isxy f,a" uqia,sï f,a" oñ,
f,a fyda nr®.r® f,a fkdfõ' wm Y¯rh ;=<
≥jkafka ukqIH;ajh rclï lrk reêrhhs'
rgl cd;shla cd;shlg fyda wd.ulg
tfrysùu uf.a oDIaá fldaKhg wkqj
úYd, jrols' ,xldfõ „j;a jk ´kEuk
cd;shlg fyda wd.ulg f.!rj ls¯u fyda
wf.!rj ls¯u hkq YS% ,xld ud;djg f.!rj
fyda wf.!rj ls¯uhs' fï mqKH N+ñh b†˙
wkd.;hg talSh rgla f,i ,nd °u wmf.a
mru j.lSuls' fï ,smsh ,sùfï wruqK udf.a
uõìu cd;sfNao" wd.ï fNao j,ska f;dr iqkaor
ud;D N+ñhla m%;s ksr®udKh ls¯uhs'
Yd' fcdaYma ks'u'ks' foõi;ay,wei, l=fr®
Ys% ,dxlsl lf;da,sl .=re uy;añhf.da,Sh .=re iïudkfhka ms≥ï ,nhs
AKS wOHdmksl
iïudk wdh;kh
úiska m%:u jrg
ixúOdkh lrk ,o
.=re jD;a;sh we.hSï
iïudk Wf,<la
iema;eïnr® ui 16
jk †k bka†hdfõ
kj †,a,s w.kqjr°
meje;aú◊' rgj,a
28 l ;r.lrejka
4600 la fuu
iïudkh i|yd
;r. je≥k w;r tu
;r.lrejka 4600
la w;˙ka f.da,Sh
.=re iïudkh
†kd .ekSug fIksld chjr®Ok lf;da,sl .=re uy;añh iu;a jQ w;r tu
iïudkfhka wehf.a w;a±lSï yd oCI;djh we.hSug md;% úh' weh fld<U
6" Ydka; f,darkaia lkHdrdufha f;dr;=re ;dCIKfõoh úIhNdr .=re;=ñh
f,i fï jk úg fiajh lrhs' ;u úIhg wu;rj mdif,a fndfyda jevlghq;=
j,go ;u ∞hl;ajh fkdu|j ,ndfokakSh' mdif,a fjí wvúh Ndrjo mdif,a
bkag/laÜ iñ;sh ndrjo lghq;= lrk weh mdif,a <uqka w;r úfYaI p˙;hla
nj lsj hq;=uh'
ó.uqj wdfõ u˙hd lkHdrdufhka uQ,sl wOHdmkh y∞rd f;dr;=re
;CIKfõofha úúO úIh m:hka Tiafia ;u Wiia wOHdmkh úYsIag f,i
iïmQr®K lr fï jk úg .=re †úfha tfldf<dia jk jir .; lrhs' tfiau
Ækdj fma≥re mdjqÆ foajia:dkfha oyï mdif,a Wm ú≥y,am;sks f,io lghq;=
lr ;sfí'
f.da,Sh .=re jD;a;sh iuqΩfõ° f,dj mqrd msysá úúO úYaj úoHd,o mdi,ao
we.hSug md;% jQ w;r ta w;r iqúfYaIS iïudkhla jk cd;Hka;rfhka oCI;u
.=re;=ñh f,i fIksld chjr®Ok iïudkhg md;%ùu YS% ,dxlSl lf;da,sl ck
m%cdjg fukau Ydka; f,darkaia lkHdrduhgo buy;a wdvïnrhls' fu;=ñhg
«kdr®: m%°mfha iqN me;=ï fuï mqo lruq'
wisl m%shor®Yk
le<Ksh oΩ.u m,a,sh msgqmi ldur ;=kl wx. iïmQr®K
ksji l=,shg
≥'l' 077-6026298^N3440&
úfYaI oekqï°uhs∑
dkdr®: m%°mh mqj;am;
i|yd oekaùï Tn ,nd fok úg isyslrk mqoa.,hdf.aa ku" Wm;" i. iem; yd ±kaùug we;=,;a úh hq;= lreKq ksjer†j igyka ù we;a±hs m¯CId lr m%°m ldr®hd,hg ndr fokak'
wgjk jr®I mQr®K isysls¯u
fkd' 103 §fjo ue∫r¶ Yd' f;fr®id udj;˙,jq,a," lπk úiQ
fla' fkú,a fmfr®rd uy;d^Wmd,s .rd– wdh;kh l|dk&
wdor ysñhks" wdor ;d;af;a" fifkfynr
iSfha" Tn iñ∫ fijkg f.dia 2018 Tlaf;danr® ui
10 jk †kg mqrd wg jirla .; fõ' Tn wmg ≥ka
/ljrKh" Tfí .=K iqj| wm yoj;a ;=< ia;+;s
mQr®jlj i∞ wur”hj mj;S' Tn fjkqfjka i∞
foú∫ka h†kafka wdor ì˙|" †h◊hka" nEKdjreka"
ñ◊ì˙h" uqKqnqrka yd «;Skah' ^N3418&
Wm;1942
06
16
i. iem;2010
10
10
.re nr®kdâ ksYdka; m%kdka≥ ifydaor;=ud
iajr®.ia: ù 2018'10'11 jk
†kg jir 18ls' t;=udf.a
wd;auhg fudlaiqj m;d
Tnf.ao he≥ï m;kafka wdor
u,a,s iy mqxÑ'
1$313 ksjyk" W;=re mhd.,'^N3411&
18 jk jir ieureu
Wm; ( 1941'10'13i. iem; ( 2012'10'09
553$2" f.dx.sf;dg mdfr® úiQ
fyÜáwdrÉÑf.a tâjâ
µ%ekaisia reøs.=wdor ;d;a;s" fkdis;=
fudfyd;l Tn wm w;˙ka
fjkaù 2018'10'09 †kg jir
06la imsfr®' ;d;a;s" Tnj wm
ieug u;la fjk jdr .Kk
wmuKh' Tng iod fudlaiqj
,efnk msKsi ksr;=re h†kafka
ohdnr ì˙|" tlu ≥j" nEKd
iy ñ◊ì˙hka fofokd'^N3404&
06 jk jir isysls¯u§ yuqfõ †kl ta ,iaik f,dfõ wm¶
13 jk jir isysls¯u
j;a;," Y%S úl%u udjf;ys úiQ
tÉ'tï'tï' yhsks is,ajd uy;añhTn wfmka fjkaù iñ∫ka fj;g ù 2018'10'04 †kg mqrd
jir 13ls' Tnf.a wd;auh fjkqfjka ieu∞ Tn isyslrñka
foú∫ka h†kafka wdor”h mq;=" f,a,s" uqKqnqre ñ◊ì˙h"
ifydaor ifydao˙hka we;=`M «;Ska ms˙ih' ^N3417&
Wm;1948
iema;eïnr®
29
i. iem;2005
Tlaf;danr®
04
jr®I 1990 ° fldiag˙ldfõ mej;s
f,dal .=re iïfï,kfha° f,dal
.=re †khla meje;aùu ms<sn| fhdackd
l< Y%S ,dxlsl uyf;l=f.a b,a,Su
wkqj wka;r®cd;sl .=re iïfï,kh fï
fhdackdj ms<sf.k wm rfÜo iEu jirlu
Tlaf;danr® ui 06 jk †k f,dal .=re
†kh f,i W;aijY%Sfhka iurkq we;'
ñksidf.a „ú;h yev.kajk iudcfha
hym; W.kajk f;da;ekak mdi,
kï tys uqrfoaj;djd .=rejrhd f,i
y∫kajd°u ienEh' iudch ksis ux .kajk"
tä;r nqoaêu;a ore mrmqrla ìyslrk
fmr.ukalre .=rejrhdh' m; fmdf;a
úIhhka muKla fkdj úkh.rel nj"
i∞pdrh" ixjr nj uq,a lrf.k mdi,a
¥ mq;=ka ;ukaf.au orejka f,i i,ld
.=re jD;a;Sh /lshdjlg jvd W;=ï .re
fiajhla f,i ie,l+ .re uE◊jreka"
.=re mshjreka t∞ ck;dj foaj;ajfhka
ie,l+y' f.!rj l<y' ta ksidu mdi,
;=<ska ìysjQfha úkh .rel" hqla;shg"
i;Hhg" idOdrKhg ysi kuk yslauqk
ck;djlah'
wo jk úg ta ish,a, Wvq hál=re ù we;'
uqo,a u;u ;SrKh ù we;s iudchla ìysùu
ksid .=re f.!rjh flf,iS we;' t∞
foaj;ajfhka ie,l+ .=rjrhd wo áhqIka
uqo,d,s,d fj,dh ^ieufokd fkdfõ&'
we;eful= ;uka ,nk jegqmg ;rïj;a
fiajh fkdlr;s' ;u mqoa.,sl" iud„h"
wdr®:ßl .egÆ yuqfõ jqjo lemùfuka
fiajh lrk .=re uE◊jreka" .=re
mshjreka ke;af;ao fkdfõ' we;eï .=rejr
.=rej˙hka ;u mka;sfha isák orejkag
mdif,a bf.kqug jvd ;udf.a wu;r
mka;sfha ±kqu ,nd.ekSu i|yd Wkka≥j
we;s lrj;s' fmr l, .=rjre mdi,a ld,h
wjika jQ miqo orejkag hï hï úIhhka
.ek ±kqu ,nd°ug Wkka≥j oelajQfha
uqo,a wh ls¯ula ke;sj' tfy;a ±ka isiqka
±kqu ,nd .ekSug wu;r ^áhqIka& mka;s
hd hq;=uh' fouõmshkag ord.; fkdyels
;rï uqo,a wh lr;s'
ieuúgu .=rejr .=rej˙hka
mdif,a° fukau iudcfha° orejkag
wdor®Yu;a úh hq;=h' mQr®K úYajdihlska
n,dfmdfrd;a;=jlska fouõmsfhda
.=rejrhdg ndrfok orjdf.a Yd¯˙l"
udkisl" wOHd;añl jr®Okhg u. fy<slr
†h hq;af;a .=rejrhdh' orejdf.a jrola
≥gqúg th b;d wdorfhka fmkajd° th
ksje/† lr.kakg iyh †h hq;=h' wo
we;eï .=rejr .=rej˙hkaf.a fkdfydìkd
yeis¯u ksid orejkag bf.kSu mjd
tmdù we;' we;eï ¥Is; .=rejreka ksid
„ú;fhka mjd jka† f.jk isiqúhka
.ek wikakg ,eîu b;d lK.dgq∞hlh'
.=re fo.=re m%Yak ksid kS;sh b†˙hg .sh
wjia:do wo wikakg ,efí'
wo foaYmd,kh mdi,a ;=<g we;=,a
ù we;s ksid foaYmd,k mlaI jYfhka
.=rejrekao fn∞ fjkalr we;' .=re isiq
f.!rjhla ke;' fï ksid is≥jkafka
úkdYhls' W.;alu" úkh.rel nj"
uq,alrf.k .=re jD;a;shg kshu iq≥iaika
f;dard.; hq;= jqjo wo is≥jkafka
foaYmd,k ´kE tmdlï u; .=rejka
f;dard .ekSuh' ta ksid orejkag;a uq`M
iudchg;a is≥jkafka úkdYhlauh'
fï ishÆ lreKq yuqfõ .=re jD;a;sfha
f.!rjh /lf.k .=re isiq Nla;sh h<s
kexùug mshjr .; hq;=h' .=rejreka
flfrys úYajdihla we;slrùug ie,eiaúh
hq;=h' .=rejrekao ;u fiajdfõ W;=ïlu
/lf.k hym;a ore mrmqrla ìyslrùug
is;g .; hq;=h' f,dal .=re †kh
W;aijY%Sfhka ieurejdg m,la ke;' .=re
jD;a;sfha fY%%AIaG;ajh iq/lSug;a" iudcfha
.re;ajh ,nd.ksñka hym;a rgla
ìysls¯ug;a .=rejrhd is;g .kafka kï
fof,djug jevodhl jkq we;'
ms,ñkd ueka†ia
cd;sfha fmr .ukalrejdfKks ierfoajd ¡
udkj ohdfõ uq,alr.;a w,am
udkhla n∫ fyda l%shd∞uhka jgd
jqjo tu ohdj ;=<ska hïlsis iqkaor;ajhla
ms<sìUq jk wjia:do fldf;l=;ah' ud weiq
≥gq tjka iqkaorjQ úkdä lSmhla .ek ud
fufia wgqjdàld iaj,amhla ,sùug ud is;
fm<ö ;sfnkafka tu iqkaor;ajh ;=<ska ud
,enQ wd;añl ;Dma;sh ksid úh hq;==uh'
miq.sh 18 ∞ ysre wjrg neihk
fõ,dfõ fmar,kao Y=oaOjQ cqfia uqks∫
foõue∫r wNshi ¨r®¥ .=ydfõ° lkHd u˙h
uõ;=ñhf.a Wmka†k ieureu óiïjdis
ck;djf.a iyNd.s;ajfhka meje;ajQfha
b;du;a cfhda;aijfhks' óiï fiajl
.re ir;a ;s˙udkak msh;=udf.a mQr®K
wkqYdil;ajh u; is≥jQ tu foaj fufyh
wjidkfha° Wmka †k flala tl lemqfõo
t;=uka úisks' tu wjia:dfõ° "Happy Birthday to you Mother Mary" hhs isky
uqyqkska .S;sld lKavdhu .dhkd lrñka
u˙h ;=ñh iqn m;k úg ieoeyej;a ieu∞
i;=áka tu iqn me;=ïj,g iyNd.SjQfhka
tu me;=ï .=jfka mdù mdù .sfha
iajr®.jdis /‚k fj; úh hq;=uh' Wmka†k
foaj fufyhg iyNd.S jQ l=vd f,dl= ieu
b;du;a ixjr f,i Wmka†k flala ri
n,ñka tfiau ksfjiaj, isá okkaygo
mqxÑ mqxÑ flala mdr®i,a w;aj, rejdf.k
msgùfuka miq Wf,< iudma; jqj; ud
uq,ska i|yka l< ohdfõ iqkaor;ajh
w;a≥gqfõ tu wjidkhg idfmlaIljh'
ieufok úisr hoa° óifï kqjdk
kdhsldjka fukau «kdr®: m%°mh
óiu ;=< wf<úh i|yd lemù isák
ldka;djka ;sfokl= úiska flala lE,s
mdr®i,hla /f.k .sfha foõue∫r fmak
f;la udkfha uyd udr®.fha is≥flfrñka
mj;sk c,k, jev N+ñh fj;h' oyäh
fy,ñka fmdf<dj fldgñka mdr ;,ñka
tys uy;a fjfyild˙ rdcld˙hl kshe,s
lïlrejka fj; .sh ldka;djka ;sfok
Tjqka ieug flala ms<s.kajoa° tu oyäh
fmf<kakkaf.a uqyq◊ka u;=jQ i;=g
yd iekiSu wkka; wm%udKh' ta flala
le,a,l ri neÆ Tjqka tys u˙h ;=ñh hkq
ljfrla ±hs ±k.;af;a t∞h'
ud i|yka l< ohdfõ iqkaor;ajh th
jk w;r tu ldre◊l ldka;djka ;sfokd
tu lïlre fiajlhka i|yd iskyuqiq
uqyqKska flala m%∞kh lroa† ud ukig
meñ◊fha ±kg jir ;sia mylg muK
fmr à'tï' chr;ak .dhlhdf.a .dhkfha
by; i|yka fldgih'
wekagka bisfvdar® chudkak
ukqIH;ajhg wdorh l<
m,a,sfha uQ,slfhda
2010 muK wm óiug
meñ◊ .re t˙kagka
is,ajd msh;=ud fndamsáh
óifï ks,ais˙.u .%dufha
m%cd Yd,dfõ úáka úg †jH
mQcd hd.hla meje;ajqjo
ia:ßr f.dvke.s,a,la fyda
foõue∫rla ks,ais˙.ug
fkdue;sùu úYd, mdvqjlaj
mej;s◊' tys° ta ms<sn|j
ks,ais˙.u .%du jdiSka iu.
wjia:d lsysmhl° idlÉPd
lr úúO fhdackd yd woyia
b†˙m;a ùfuka wk;=rej
wjidkfha° foõue∫rla
b†ls¯u i|yd iq≥iq
ia:dkhla f;dard fokakehs
foú∫kaf.ka b,a,d h†kakg
jQy'
tys m%;sM,hla jYfhka
jr®I 2013 ° muK fndamsáh
óifï ie±yejf;l= yd
tjlg m%dfoaYSh iNdfõ
uka;%Sjrfhl= jQ rEnka
chudkak ue;s;=ud ;udf.a
fm!oa.,sl bvulska wlalr
2 muK N+ñhla ta i|yd
;E.s Tmamqjla u.ska ld†k,a
ysñmdKka fj; Ndrfok
,°' bka wk;=rej .re
t˙kagka is,ajd msh;=ud
iu. ks,ais˙.u .%dujdiSka
idlÉPd lr tu bvug
hdu i|yd m%:ufhka
m%úIaG udr®.h ixjr®Okh
ls¯fï° udr®.h fomi jQ
ks,ais˙.u wm iajdñ≥jf.a foajia:dk j;f.d;
lf;da,sl iy lf;da,sl
fkdjk ishÆ ie±yej;ayQ
;ukag wh;a bvï j,ska
wä 12la muK m%úIaG udr®.
hla ilid .ekSu i|yd
fkdñf,a bvu m˙;Hd.
l<y'
bka wk;=rej úYd,;u
wNsfhda.h jQfha wlalr 2
muK j.=reìu ixjr®Okh
ls¯fï Ndr≥r®h ldr®hhs'
ñ,shk 10-12la muK jeh
fj;ehs weia;fïka;= lrk
,o tu ldr®hh idr®:lj
ksu lr .ekSug yelsjQfha
uq;=rdcfj, wm iajdñ≥jf.a
ue†y;alu;a foúmshdKka
jykafia wmg ±lajQ
buy;a wdorh;a ksiduh
hkak wmf.a n,j;a
úYajdihhs' tu ixjr®Ok
lghq;= fl¯f.k hk
w;r;=r w;sW;=ï ld†k,a
ysñmdKka tu N+ñhg
jevu lr ;djld,slj
b†fjñka meje;s
foajia:dk f.dvke,a,
wdYsr®jdo ls¯ug lghq;=
ls¯u buy;a wdYsr®jdohla
úh' bka wk;=rej tu
foajia:dkfha m%:u jdr®Isl
ux.,Hh cfhda;aijfhka
meje;ajQ w;r fndamsáh
uxixêh olajd ù†
fmryer meje;aúh' j;auka
foajia:dk foú∫kaf.a
wdYsr®jdoh ueo .re wdkkao
ú;dk msh;=uka úiska id∞
ksulrk ,†'
î'tA'ã' nqq,;aisxy,
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙oddkdr®: m%°mh
ksjdiydbvï
21
jeäysáhka fjkqfjka bre†khla kï lruqjeäysáhka fjkqfjka kï lrk
,o †kh jYfhka iEu jirlu
Tlaf;danr® 01 fjks †k kï lr tu
udih ;=< fkdfhl=;a jev igyka iqyo
yuq meje;aùu úfkdao pd˙ldhdu hkd°
foaj,a rdcH wkq.%yh we;sj fjk;a
ixúOdk j,skq;a lrkq ,efí' tajdf.au
jeäysáhkag;a ;reK ¥ mq;=kag;a fkdfhla
wdldrfha Wmfoia udOH u.ska fokq ,efí'
2018'09'30 fjks bre†k m%°mh mqj;amf;ao
fï i|yd ,sms .Kkdjla úh'
tajf.au jeäysáhkagu we;=Ω ùug
wdrdOkd lrñka uyΩ ksjdihkays ±kaùï
†fkka †k jeäfjñka mj;sk nj udOH
u.ska fmfka'
ljqo fï jeäysáfhda @ kEKj;a nfjka
.=Kj;a nfjka wdpdrYS,Slfuka nqoaêu;a
núka yd jhiska uqyql=rd .sh wh wm jeä
ysáhka jYfhka i,luq' ´kEu mjq,la
;=< yefok jefvk <uhskaf.a wdrCIdj
Wfoid ±kqu
yd †hqKqj
Wfoid iuyr
úg orejkaf.a
wKilg
fndfyda
úg k;=ùu
;ukaf.a uyΩ
ld,h ;ukag
nd, úhhs
hk W;a;¯;r
fÉ;kdfjka
hqla;j †jd ? orejka fjkqfjka lem
fjk fldgils jeäysáfhda' rgl
jeäysáhka jkqfha fï f,djg Wm†k
iEu flfklau <ud" ;reK yd ue†úh
miqlrh' fï jeäysá .Khg tl;=ùu
ldgj;a je<elaúh fkdyel' fï jeä
ysáhka wd.ug oyug iudchg ;ukaf.a
ore mjq,a j,g fndfyda úg úúOdldr
fiajhka l< wh fj;s'
Tjqka jeäysá jk úg
Tjqka wirKjQ úg Tjqka
≥n, jk úg ;uka
iEu flfkl=gu lj∞
fyda †kl° ta;;ajhg
uqyqK †ug is≥fõhhs Wm
l,amkh fkdlr ta wh
iudcfhka wE;a lrk
wjia:d tugh'
fï jeäysáhka fndfyda
úg uyΩ ksjdihg
fldgqfõ' fndfyda úg wirKj l,a
f.fjk wjia:do tugh' wo lf;da,slhka
jYfhka wm fndfyda ≥rg is;sh hq;af;a
wo wmg ,eî we;s ∞hdo úfYaIfhkau
fï úYd, foajia:dk wm rfÜ muKla
fkdj f,dalfhau iE° ;sfnkafka
wo jeäysáhkaf.a .Khg we;=,;aù
we;s whf.a Y%u Yla;sfhka' wdr®:sl
Wmld¯;ajfhka foaj yd jrm%idofhks'
tfia kï wm ieu jr®Ihlau tl
bre†kla Tjqka fjkqfjka fjka lruq'
t†ku Tjqka wmyiqfjka jqj;a iEu
flfklau foajia:dkhg f.kajd Tjqkag
m%:ufhka fyd| mdfmdÉpdrKhla
,nd .ekSug wjia:dj ,nd ° †jH
i;am%ido jykafia ,nd .ekSug wjia:dj
,nd° fyd| †jH mQcdjlg iyNd.s lrjd
iqyoj Tjqka iu. ms<si|rl fh° wvq
;rñka ta whg t†k f;a fldamamhlska
yl=re lE,a,la ri ú†kakg wjia:dj
i,id ° Tjqkag .re lruq'
iiqka kdhlhkS" fï .ek wjOdkh
fhduq lr tl bre†kla jeäysáhka
fjkqfjka kï lrk f,i f.!rj
mQr®jlj wheo isáñ' foúhka jykafiaf.a
wdorh fï u.ska jeä jeäfhka Tjqkg
,nd fouq'
iS'ta'ví' oikdhl
iqn me;=ï ¡
2018'09'28 jk †k 1 jk újdy ixj;airh ieurE
bfr®Id ≥j iy uOqI mq;=ghym;a hq. †úhla m;uq' t†ku Wmka †kh ieurE wdor ì˙| wekac,d cEkaia"
≥j yxis cEkaiag iqnu iqn Wmka †khla foõuõ wdYSr®jdoh m;kafka wdor ieñhd"
;d;a;s" wdÉÑ" udu,d" wlals" whshd we;=`M «;Ska ms˙i' ^N3410&
1972'10'03 - 2018'10'03≥ïu,foksfha
ñ,agka m%kdka≥ iy fckÜ fï˙foú∫kaf.ka ,o jrm%idoj,g ;=;s mqoñka wdor udmsh hqj<g
ks≥la ksfrda.S iqjh m;k f,dl= ≥j iy mjqf,a ieu'^N3430&
46 hq.osú ieureuwdor foú iñf|a iqrlskq uek ieu∞
wms tl ujlf. orefjda
YS% ,xldj hkq nyq NdId l;d lrk" nyq
wd.ñl yd nyq cd;Ska fjfik jdi
N+ñhls' tfia tl mjq,la fuka „j;a ùu;a
Nd.Hhls' wm ud;D N+ñhg úYd, b;sydihla
we;' t∞ isg wo olajd fï iqixfhda.h mj;sk
w;r t∞ mgka wo olajd úúO cd;Ska fjk;a
cd;shlg tfrys ùu fyda wd.ula fjk;a
wd.ulg tfrys ùu;a iqm%lg lreKls' tfia
.egqï we;s ùug m%uqL;u idOlh cd;sjd°ka
yd wd.ï jd°ka nj yefÛa' rgl cd;s" wd.ï
fNaohlska f;drj „j;a fõ kï fn≥ïjdohg
;s; ;nd talSh rdcHhla l< yelsh' rdcHhla
f,i tlg isàu u.ska rdcHlg mek k.sk
´kEu wdldrhl .egÆjlg uqyqK †h
yelsh' ,xldj isxy, fn!oaO ixialD;sfhka
fmdfydks jQ iqΩ cd;Ska fjfik nyq wd.ñl
foaYhls' tu ksid fn!oaO fõjd bia,dï fõjd"
yska≥ fõjd" ls%ia;shdks fõjd ´kEu wd.ula
weoySfï whs;sjdislu mj;shs' tfy;a lsis≥
mqrjeisfhl=g fjk;a wd.ulg fyda NdIdjlg
fyda cd;shlg f∞aIdfrdamKh ls¯u fyda
úfõpkh fyda fldka ls¯ug lsis≥ whs;shla
fkdue;'
wms ieu tl ujf.a orejkah' cd;sh"
l=,u, l=ula jqj;a wmf.a ifydaorhf.a fyda
ifydao˙hf.a wjYH;djhl° wm fkd±oald
jf.a yeisfrkafka ukao hkak ug mek k.sk
úYd, .egΩjls' cd;s wd.ï l=, fNao uq≥ka
muqKqjd .ksñka f.dvkef.k ifydaor;ajh
;=< fn≥ï jdohg f∞rgq újr jkafka
flfiao@ úúO cd;Ska fjfik rgl úúO
.eàï we;s ùu idudkH fohla kuq;a ksh
fmd;af;ka lvd .ekSug yels ≤ fmdfrdfjka
lemSuf;la n,d isàu iq≥iq fkdfõ' .egul
WÉp;u yd oreKqu wjia:dj jk hqoaOhlg
fkdhd idufhka .egqu iukh ls¯ug yels
kï th f,dl= m%jk;djhls' fjk;a wd.ï
fyda cd;shla †yd n,k weye fjkia l<
hq;=h' iudcfha fjfik iEu wfhl=gu ffu;S%
ls¯u wmg .egqï we;sùfï m%;sY;h wju
l< yelshs' Or®uh hkq ñksidf.a wOHd;auh
fmdaIkh lrk wúhhs' tfiau NdIdj hkq
ikaksfõokh myiq lrk wúhhs' kuq;a tu
wú oaú;ajh .egqulg fyda hqoaOhlg Ndú;d
ls¯u b;d fÄockl is≥ùuls' tfiau Or®uh
;=< ls%hd lrkakd Or®uh ;=< „j;a fõ" ls%hd
fkdlrkakd fjk;a wd.ï j, wvqmdvq olshs'
cd;shla cd;shlg fyda wd.ula wd.ula
w;r we;s ixys¢hdj n,d b£ug fkdyels
úúO cd;sjd°ka fyda wd.ïjd°kaf.a mrudr®:h
fï mqkH N+ñh f,a ìula njg m;a ls¯u nj
fkdwkqudkhs' nq≥rcdKka jykafia mejiQ
wdldrhg §ffjrfhka ffjrh fkdikaisfoa¶
tu lshuk ls%hdjg kexùfuka .egqula
ksrdlrKh l< yelsh' kuq;a ukqiailu ksid
is≥jk w;miq ùu ksid tu ixl,amh w;miq
ùf∞a uka∞' 1915 isxy, uqia,sï flda,yd,h"
;sia jrl l=˙re isxy, oñ, hqoaOh yd uE;l°
we;s jQ isxy, uqia,sï .egqu ie<lsh yelsh'
fuu ;;ajh iukh ls¯ug Wvq.ï n,d
msyskSug hq;= ldr®hhls' kuq;a .egqfï uq,a
wjêfha°u th iukh ls¯u u.ska .egqu ≥r†.
hdug fmr kj;d.; yels jqjfyd;a rg;=<
iduh we;s ls¯ug yelshdj mj;shs'
wmg we;af;a isxy f,a" uqia,sï f,a" oñ,
f,a fyda nr®.r® f,a fkdfõ' wm Y¯rh ;=<
≥jkafka ukqIH;ajh rclï lrk reêrhhs'
rgl cd;shla cd;shlg fyda wd.ulg
tfrysùu uf.a oDIaá fldaKhg wkqj
úYd, jrols' ,xldfõ „j;a jk ´kEuk
cd;shlg fyda wd.ulg f.!rj ls¯u fyda
wf.!rj ls¯u hkq YS% ,xld ud;djg f.!rj
fyda wf.!rj ls¯uhs' fï mqKH N+ñh b†˙
wkd.;hg talSh rgla f,i ,nd °u wmf.a
mru j.lSuls' fï ,smsh ,sùfï wruqK udf.a
uõìu cd;sfNao" wd.ï fNao j,ska f;dr iqkaor
ud;D N+ñhla m%;s ksr®udKh ls¯uhs'
Yd' fcdaYma ks'u'ks' foõi;ay,wei, l=fr®
Ys% ,dxlsl lf;da,sl .=re uy;añhf.da,Sh .=re iïudkfhka ms≥ï ,nhs
AKS wOHdmksl
iïudk wdh;kh
úiska m%:u jrg
ixúOdkh lrk ,o
.=re jD;a;sh we.hSï
iïudk Wf,<la
iema;eïnr® ui 16
jk †k bka†hdfõ
kj †,a,s w.kqjr°
meje;aú◊' rgj,a
28 l ;r.lrejka
4600 la fuu
iïudkh i|yd
;r. je≥k w;r tu
;r.lrejka 4600
la w;˙ka f.da,Sh
.=re iïudkh
†kd .ekSug fIksld chjr®Ok lf;da,sl .=re uy;añh iu;a jQ w;r tu
iïudkfhka wehf.a w;a±lSï yd oCI;djh we.hSug md;% úh' weh fld<U
6" Ydka; f,darkaia lkHdrdufha f;dr;=re ;dCIKfõoh úIhNdr .=re;=ñh
f,i fï jk úg fiajh lrhs' ;u úIhg wu;rj mdif,a fndfyda jevlghq;=
j,go ;u ∞hl;ajh fkdu|j ,ndfokakSh' mdif,a fjí wvúh Ndrjo mdif,a
bkag/laÜ iñ;sh ndrjo lghq;= lrk weh mdif,a <uqka w;r úfYaI p˙;hla
nj lsj hq;=uh'
ó.uqj wdfõ u˙hd lkHdrdufhka uQ,sl wOHdmkh y∞rd f;dr;=re
;CIKfõofha úúO úIh m:hka Tiafia ;u Wiia wOHdmkh úYsIag f,i
iïmQr®K lr fï jk úg .=re †úfha tfldf<dia jk jir .; lrhs' tfiau
Ækdj fma≥re mdjqÆ foajia:dkfha oyï mdif,a Wm ú≥y,am;sks f,io lghq;=
lr ;sfí'
f.da,Sh .=re jD;a;sh iuqΩfõ° f,dj mqrd msysá úúO úYaj úoHd,o mdi,ao
we.hSug md;% jQ w;r ta w;r iqúfYaIS iïudkhla jk cd;Hka;rfhka oCI;u
.=re;=ñh f,i fIksld chjr®Ok iïudkhg md;%ùu YS% ,dxlSl lf;da,sl ck
m%cdjg fukau Ydka; f,darkaia lkHdrduhgo buy;a wdvïnrhls' fu;=ñhg
«kdr®: m%°mfha iqN me;=ï fuï mqo lruq'
wisl m%shor®Yk
le<Ksh oΩ.u m,a,sh msgqmi ldur ;=kl wx. iïmQr®K
ksji l=,shg
≥'l' 077-6026298^N3440&
úfYaI oekqï°uhs∑
dkdr®: m%°mh mqj;am;
i|yd oekaùï Tn ,nd fok úg isyslrk mqoa.,hdf.aa ku" Wm;" i. iem; yd ±kaùug we;=,;a úh hq;= lreKq ksjer†j igyka ù we;a±hs m¯CId lr m%°m ldr®hd,hg ndr fokak'
wgjk jr®I mQr®K isysls¯u
fkd' 103 §fjo ue∫r¶ Yd' f;fr®id udj;˙,jq,a," lπk úiQ
fla' fkú,a fmfr®rd uy;d^Wmd,s .rd– wdh;kh l|dk&
wdor ysñhks" wdor ;d;af;a" fifkfynr
iSfha" Tn iñ∫ fijkg f.dia 2018 Tlaf;danr® ui
10 jk †kg mqrd wg jirla .; fõ' Tn wmg ≥ka
/ljrKh" Tfí .=K iqj| wm yoj;a ;=< ia;+;s
mQr®jlj i∞ wur”hj mj;S' Tn fjkqfjka i∞
foú∫ka h†kafka wdor ì˙|" †h◊hka" nEKdjreka"
ñ◊ì˙h" uqKqnqrka yd «;Skah' ^N3418&
Wm;1942
06
16
i. iem;2010
10
10
.re nr®kdâ ksYdka; m%kdka≥ ifydaor;=ud
iajr®.ia: ù 2018'10'11 jk
†kg jir 18ls' t;=udf.a
wd;auhg fudlaiqj m;d
Tnf.ao he≥ï m;kafka wdor
u,a,s iy mqxÑ'
1$313 ksjyk" W;=re mhd.,'^N3411&
18 jk jir ieureu
Wm; ( 1941'10'13i. iem; ( 2012'10'09
553$2" f.dx.sf;dg mdfr® úiQ
fyÜáwdrÉÑf.a tâjâ
µ%ekaisia reøs.=wdor ;d;a;s" fkdis;=
fudfyd;l Tn wm w;˙ka
fjkaù 2018'10'09 †kg jir
06la imsfr®' ;d;a;s" Tnj wm
ieug u;la fjk jdr .Kk
wmuKh' Tng iod fudlaiqj
,efnk msKsi ksr;=re h†kafka
ohdnr ì˙|" tlu ≥j" nEKd
iy ñ◊ì˙hka fofokd'^N3404&
06 jk jir isysls¯u§ yuqfõ †kl ta ,iaik f,dfõ wm¶
13 jk jir isysls¯u
j;a;," Y%S úl%u udjf;ys úiQ
tÉ'tï'tï' yhsks is,ajd uy;añhTn wfmka fjkaù iñ∫ka fj;g ù 2018'10'04 †kg mqrd
jir 13ls' Tnf.a wd;auh fjkqfjka ieu∞ Tn isyslrñka
foú∫ka h†kafka wdor”h mq;=" f,a,s" uqKqnqre ñ◊ì˙h"
ifydaor ifydao˙hka we;=`M «;Ska ms˙ih' ^N3417&
Wm;1948
iema;eïnr®
29
i. iem;2005
Tlaf;danr®
04
jr®I 1990 ° fldiag˙ldfõ mej;s
f,dal .=re iïfï,kfha° f,dal
.=re †khla meje;aùu ms<sn| fhdackd
l< Y%S ,dxlsl uyf;l=f.a b,a,Su
wkqj wka;r®cd;sl .=re iïfï,kh fï
fhdackdj ms<sf.k wm rfÜo iEu jirlu
Tlaf;danr® ui 06 jk †k f,dal .=re
†kh f,i W;aijY%Sfhka iurkq we;'
ñksidf.a „ú;h yev.kajk iudcfha
hym; W.kajk f;da;ekak mdi,
kï tys uqrfoaj;djd .=rejrhd f,i
y∫kajd°u ienEh' iudch ksis ux .kajk"
tä;r nqoaêu;a ore mrmqrla ìyslrk
fmr.ukalre .=rejrhdh' m; fmdf;a
úIhhka muKla fkdj úkh.rel nj"
i∞pdrh" ixjr nj uq,a lrf.k mdi,a
¥ mq;=ka ;ukaf.au orejka f,i i,ld
.=re jD;a;Sh /lshdjlg jvd W;=ï .re
fiajhla f,i ie,l+ .re uE◊jreka"
.=re mshjreka t∞ ck;dj foaj;ajfhka
ie,l+y' f.!rj l<y' ta ksidu mdi,
;=<ska ìysjQfha úkh .rel" hqla;shg"
i;Hhg" idOdrKhg ysi kuk yslauqk
ck;djlah'
wo jk úg ta ish,a, Wvq hál=re ù we;'
uqo,a u;u ;SrKh ù we;s iudchla ìysùu
ksid .=re f.!rjh flf,iS we;' t∞
foaj;ajfhka ie,l+ .=rjrhd wo áhqIka
uqo,d,s,d fj,dh ^ieufokd fkdfõ&'
we;eful= ;uka ,nk jegqmg ;rïj;a
fiajh fkdlr;s' ;u mqoa.,sl" iud„h"
wdr®:ßl .egÆ yuqfõ jqjo lemùfuka
fiajh lrk .=re uE◊jreka" .=re
mshjreka ke;af;ao fkdfõ' we;eï .=rejr
.=rej˙hka ;u mka;sfha isák orejkag
mdif,a bf.kqug jvd ;udf.a wu;r
mka;sfha ±kqu ,nd.ekSu i|yd Wkka≥j
we;s lrj;s' fmr l, .=rjre mdi,a ld,h
wjika jQ miqo orejkag hï hï úIhhka
.ek ±kqu ,nd°ug Wkka≥j oelajQfha
uqo,a wh ls¯ula ke;sj' tfy;a ±ka isiqka
±kqu ,nd .ekSug wu;r ^áhqIka& mka;s
hd hq;=uh' fouõmshkag ord.; fkdyels
;rï uqo,a wh lr;s'
ieuúgu .=rejr .=rej˙hka
mdif,a° fukau iudcfha° orejkag
wdor®Yu;a úh hq;=h' mQr®K úYajdihlska
n,dfmdfrd;a;=jlska fouõmsfhda
.=rejrhdg ndrfok orjdf.a Yd¯˙l"
udkisl" wOHd;añl jr®Okhg u. fy<slr
†h hq;af;a .=rejrhdh' orejdf.a jrola
≥gqúg th b;d wdorfhka fmkajd° th
ksje/† lr.kakg iyh †h hq;=h' wo
we;eï .=rejr .=rej˙hkaf.a fkdfydìkd
yeis¯u ksid orejkag bf.kSu mjd
tmdù we;' we;eï ¥Is; .=rejreka ksid
„ú;fhka mjd jka† f.jk isiqúhka
.ek wikakg ,eîu b;d lK.dgq∞hlh'
.=re fo.=re m%Yak ksid kS;sh b†˙hg .sh
wjia:do wo wikakg ,efí'
wo foaYmd,kh mdi,a ;=<g we;=,a
ù we;s ksid foaYmd,k mlaI jYfhka
.=rejrekao fn∞ fjkalr we;' .=re isiq
f.!rjhla ke;' fï ksid is≥jkafka
úkdYhls' W.;alu" úkh.rel nj"
uq,alrf.k .=re jD;a;shg kshu iq≥iaika
f;dard.; hq;= jqjo wo is≥jkafka
foaYmd,k ´kE tmdlï u; .=rejka
f;dard .ekSuh' ta ksid orejkag;a uq`M
iudchg;a is≥jkafka úkdYhlauh'
fï ishÆ lreKq yuqfõ .=re jD;a;sfha
f.!rjh /lf.k .=re isiq Nla;sh h<s
kexùug mshjr .; hq;=h' .=rejreka
flfrys úYajdihla we;slrùug ie,eiaúh
hq;=h' .=rejrekao ;u fiajdfõ W;=ïlu
/lf.k hym;a ore mrmqrla ìyslrùug
is;g .; hq;=h' f,dal .=re †kh
W;aijY%Sfhka ieurejdg m,la ke;' .=re
jD;a;sfha fY%%AIaG;ajh iq/lSug;a" iudcfha
.re;ajh ,nd.ksñka hym;a rgla
ìysls¯ug;a .=rejrhd is;g .kafka kï
fof,djug jevodhl jkq we;'
ms,ñkd ueka†ia
cd;sfha fmr .ukalrejdfKks ierfoajd ¡
udkj ohdfõ uq,alr.;a w,am
udkhla n∫ fyda l%shd∞uhka jgd
jqjo tu ohdj ;=<ska hïlsis iqkaor;ajhla
ms<sìUq jk wjia:do fldf;l=;ah' ud weiq
≥gq tjka iqkaorjQ úkdä lSmhla .ek ud
fufia wgqjdàld iaj,amhla ,sùug ud is;
fm<ö ;sfnkafka tu iqkaor;ajh ;=<ska ud
,enQ wd;añl ;Dma;sh ksid úh hq;==uh'
miq.sh 18 ∞ ysre wjrg neihk
fõ,dfõ fmar,kao Y=oaOjQ cqfia uqks∫
foõue∫r wNshi ¨r®¥ .=ydfõ° lkHd u˙h
uõ;=ñhf.a Wmka†k ieureu óiïjdis
ck;djf.a iyNd.s;ajfhka meje;ajQfha
b;du;a cfhda;aijfhks' óiï fiajl
.re ir;a ;s˙udkak msh;=udf.a mQr®K
wkqYdil;ajh u; is≥jQ tu foaj fufyh
wjidkfha° Wmka †k flala tl lemqfõo
t;=uka úisks' tu wjia:dfõ° "Happy Birthday to you Mother Mary" hhs isky
uqyqkska .S;sld lKavdhu .dhkd lrñka
u˙h ;=ñh iqn m;k úg ieoeyej;a ieu∞
i;=áka tu iqn me;=ïj,g iyNd.SjQfhka
tu me;=ï .=jfka mdù mdù .sfha
iajr®.jdis /‚k fj; úh hq;=uh' Wmka†k
foaj fufyhg iyNd.S jQ l=vd f,dl= ieu
b;du;a ixjr f,i Wmka†k flala ri
n,ñka tfiau ksfjiaj, isá okkaygo
mqxÑ mqxÑ flala mdr®i,a w;aj, rejdf.k
msgùfuka miq Wf,< iudma; jqj; ud
uq,ska i|yka l< ohdfõ iqkaor;ajh
w;a≥gqfõ tu wjidkhg idfmlaIljh'
ieufok úisr hoa° óifï kqjdk
kdhsldjka fukau «kdr®: m%°mh
óiu ;=< wf<úh i|yd lemù isák
ldka;djka ;sfokl= úiska flala lE,s
mdr®i,hla /f.k .sfha foõue∫r fmak
f;la udkfha uyd udr®.fha is≥flfrñka
mj;sk c,k, jev N+ñh fj;h' oyäh
fy,ñka fmdf<dj fldgñka mdr ;,ñka
tys uy;a fjfyild˙ rdcld˙hl kshe,s
lïlrejka fj; .sh ldka;djka ;sfok
Tjqka ieug flala ms<s.kajoa° tu oyäh
fmf<kakkaf.a uqyq◊ka u;=jQ i;=g
yd iekiSu wkka; wm%udKh' ta flala
le,a,l ri neÆ Tjqka tys u˙h ;=ñh hkq
ljfrla ±hs ±k.;af;a t∞h'
ud i|yka l< ohdfõ iqkaor;ajh th
jk w;r tu ldre◊l ldka;djka ;sfokd
tu lïlre fiajlhka i|yd iskyuqiq
uqyqKska flala m%∞kh lroa† ud ukig
meñ◊fha ±kg jir ;sia mylg muK
fmr à'tï' chr;ak .dhlhdf.a .dhkfha
by; i|yka fldgih'
wekagka bisfvdar® chudkak
ukqIH;ajhg wdorh l<
m,a,sfha uQ,slfhda
2010 muK wm óiug
meñ◊ .re t˙kagka
is,ajd msh;=ud fndamsáh
óifï ks,ais˙.u .%dufha
m%cd Yd,dfõ úáka úg †jH
mQcd hd.hla meje;ajqjo
ia:ßr f.dvke.s,a,la fyda
foõue∫rla ks,ais˙.ug
fkdue;sùu úYd, mdvqjlaj
mej;s◊' tys° ta ms<sn|j
ks,ais˙.u .%du jdiSka iu.
wjia:d lsysmhl° idlÉPd
lr úúO fhdackd yd woyia
b†˙m;a ùfuka wk;=rej
wjidkfha° foõue∫rla
b†ls¯u i|yd iq≥iq
ia:dkhla f;dard fokakehs
foú∫kaf.ka b,a,d h†kakg
jQy'
tys m%;sM,hla jYfhka
jr®I 2013 ° muK fndamsáh
óifï ie±yejf;l= yd
tjlg m%dfoaYSh iNdfõ
uka;%Sjrfhl= jQ rEnka
chudkak ue;s;=ud ;udf.a
fm!oa.,sl bvulska wlalr
2 muK N+ñhla ta i|yd
;E.s Tmamqjla u.ska ld†k,a
ysñmdKka fj; Ndrfok
,°' bka wk;=rej .re
t˙kagka is,ajd msh;=ud
iu. ks,ais˙.u .%dujdiSka
idlÉPd lr tu bvug
hdu i|yd m%:ufhka
m%úIaG udr®.h ixjr®Okh
ls¯fï° udr®.h fomi jQ
ks,ais˙.u wm iajdñ≥jf.a foajia:dk j;f.d;
lf;da,sl iy lf;da,sl
fkdjk ishÆ ie±yej;ayQ
;ukag wh;a bvï j,ska
wä 12la muK m%úIaG udr®.
hla ilid .ekSu i|yd
fkdñf,a bvu m˙;Hd.
l<y'
bka wk;=rej úYd,;u
wNsfhda.h jQfha wlalr 2
muK j.=reìu ixjr®Okh
ls¯fï Ndr≥r®h ldr®hhs'
ñ,shk 10-12la muK jeh
fj;ehs weia;fïka;= lrk
,o tu ldr®hh idr®:lj
ksu lr .ekSug yelsjQfha
uq;=rdcfj, wm iajdñ≥jf.a
ue†y;alu;a foúmshdKka
jykafia wmg ±lajQ
buy;a wdorh;a ksiduh
hkak wmf.a n,j;a
úYajdihhs' tu ixjr®Ok
lghq;= fl¯f.k hk
w;r;=r w;sW;=ï ld†k,a
ysñmdKka tu N+ñhg
jevu lr ;djld,slj
b†fjñka meje;s
foajia:dk f.dvke,a,
wdYsr®jdo ls¯ug lghq;=
ls¯u buy;a wdYsr®jdohla
úh' bka wk;=rej tu
foajia:dkfha m%:u jdr®Isl
ux.,Hh cfhda;aijfhka
meje;ajQ w;r fndamsáh
uxixêh olajd ù†
fmryer meje;aúh' j;auka
foajia:dk foú∫kaf.a
wdYsr®jdoh ueo .re wdkkao
ú;dk msh;=uka úiska id∞
ksulrk ,†'
î'tA'ã' nqq,;aisxy,
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙od
muqKq.u fndamsáh f,dh,d úoHd,h u.ska jdr®Islj mj;ajkq
,nk foajud;d ux.,a,h fujro ú≥y,a N+ñfha° fld<U
iyhl ro.=re w;s W;=ï weka;ks chfldä ysñmdKkaf.a
m%Odk;ajfhka meje;aúks' ú≥y,am;s .re frdydka iuka;
m%kdka≥ msh;=udf.a yd wdpdr®h uKav,fhao" uõmshkaf.a yd
YsIH YsIHdjkaf.a ∞hl;ajfhka ixúOdkh lr ;snq◊' ux.,
†jH hd.fhka miq foõuõ ms<srej /.;a fmryr fndamsáh
m%foaYfha .uka lr ú≥yf,a uKavmfha° ú≥y, foõuõg
lemlr .re msh;=ud foõuõ ms<srefjka wdis˙ .kajk ,°'
foõuõ /.;a udΩjl=f.a yevh .;a r:h fuu PdhdrEmfhka
±lafõ'
^fnkacñka ls˙fyÜá&
2019 jirg fh° we;s fldgqf.dv Y=' lhs;dkq uqks∫kaf.a
foajia:dkfha 125 jeks chka;sh fjkqfjka mqrd †k 15 l
Or®u úfõlhla miq.sh∞ ksudjg m;aúh' fuu Or®u úfõlh
fufyhjkq ,enQfõ fjkakmamqfõ zkdifr;aZ ys foaYkdjd°
.re msh;=uka,d úisks' .re ks¨Ika m%kdka≥ ks'u'ks' msh;=ud
/iaj isá ne;su;=ka wdis˙ .ekajQ whqre' .re iïm;a fmfr®rd
iy .re frdIdka m%kdka≥ msh;=uka †jH mQcd hd.h i|yd
tlaù isá whqre'
^igyk ( ue,alï is,ajd" fiahd ( cdkl m%kdka≥&
rd.u 181 .%du fiajd jifï iqyo jeäysá iñ;sfha ls;=kq fnd≥kq idud‚l ms˙i miq.sh∞
ish jdr®Isl jkaokd pd˙ldj ud;r wm iajdñ¥f.a cd;sl isoaOia:dkh yd fjfyrfyak
úydria:dkh lrd hk ,°' iNdm;s wdr®' fkú,a is,ajd uy;d m%uqL ks,Od¯ uKav,h ixúOdkh
l< fuu pd˙ldj i|yd iyNd.s jQ ms˙i fufia iuQy PdhdrEmhlg fmkS isá whqre'
^iS'wdr®' älaika wekagks" ˙pâ „' is,ajd&
b;d,sfha fjdfrdakd óifï ;reK ;re◊hka lKavdhula
rUqlalk Ydka; wef,daishia foõue∫fr® ;reK ;re◊hka
iu. †k 8 l jevuqΩjla meje;ajQy' .re msh;=uka iy meú†
fidfydhq˙hlao ta w;r jQy' rUqlalk óiï fiajl .re frdIdka
;sfiard ^me';='ks'& msh;=udf.a fufyhùu yd wëCIKh hgf;a
ksfjia j, kej;S wd.ka;=l i;aldr ,enQy'
^wiqka;d nKavdr chudkak&
µ%ekaisialdk lkafjkapqj,a ksldfha kjl ifydaor;=uka,d fofofkl= m%:u fõondr .ekSu miq.sh∞ w;=re.s˙h
Y=oaOjQ msfhda uqks∫kaf.a isoaOia:dkfha ° ksldfha m%dfoaYdêm;s
w;s.re ,sfhda chdms,af,a msh;=ud iy wdOqksl mqyqKq
ifydaor;=uka,df.a mqyqKq wOHCI úhÜkdï cd;sl .re
f–ïia m%eka msh;=udf.a m%Odk;ajfhka meje;ajQ †jH mQcdfõ°
is≥ le˙K' isoaOia:dk md,l bka†hdkq cd;sl .re m%eâkâ
fuhdms,af,a msh;=ud we;=Ω msh;=uka .re ifydaor;=uka iu.
iuQy Pdhd rEmhlg fmkS isá whqre'
^ir;a w;=fldar,&
ó.uqj yqKqmsáh id' ,diria uqks∫kaf.a jdr®Isl ux.,
foõmqo fufyh i|yd wdrdê;j meñ◊ fnda,j,dk 16
jk fnkäla wdh;kfha wdpdr®h .re risl fmfr®rd msh;=ud"
ke$ó.uqj †idkdhl óiï fiajl .re YS%,d,a fµdkafiald
msh;=ud iy iyhl .re ix„j wmamqydñ msh;=ud we;=Ω óiï
ck;dj úiska ms<s.kakd ,°' ux., foõ mqo fufyfhka
miq Y=' ,diria uqks∫kaf.a m%;sudj or®YkSh f,i irid ù†
ixpdrh l< whqre'
^we.akia ishU,dmsáh&
lvj; wef,afoksh Y=' .r®Njdi foajud;d foajia:dkfha
;reK iñ;sh yd ls%ia;shdks YsIH jHdmdrfha ore ±˙hka
miq.sh∞ l=reKE., ro.=re moúfha mdkSh c,h fkdue;sj
mSvd ú¢k ck;dj fj; mdkSh c, fnda;,a úYd, m%udKhla
/f.k f.dia ro.=re moúfha NdKavd.d˙l msh;=udg Ndr fok
,°' we,afoksh óiï fiajl .re fyauka; fmfr®rd msh;=ud
iy .re cq,shia ls%iafgdamr® msh;=ud úYd, lemùulska hq;=j
lgqh;= ls¯u ldf.a;a meiiqug ,laúh' w.ro.=re ksjig
mdkSh c, fnda;,a f,d˙ r:fhka ndk whqre'
^,CIauka r;akdhl&
j;a;, id' wdkd óiug wh;a úkaikao mdjq,d iñ;sh
u.ska zuyr.u wfmaCIdZ frday,g T!IO" úh<s øjH iu.
we| we;s˙,so m˙;Hd. l< wjia:djg idud‚ldjkao tla úh'
^ví' wekagks fmfr®rd&
m%;sixialrKh lrk ,o fldgqf.dv óifï tal, kj
id' uf;õ foõue∫fr® iure M,lh ksrdjrKh ls¯u yd
wdis˙ .ekaùu fld<U w.ro.=re w;s W;=ï ue,alï ld†k,a
rx‚;a ysñmdKka w;ska is≥jQ w;r fldgqf.dv óiï fiajl
.re Ys%hdkkao m%kdka≥" iyhl .re iñ∫ me;=ï msh;=ukao
lghq;= ixúOdkh ls¯ug tlaúh'
^à' iqks,a m%kdka≥&
uy.,a.uqj Y=' cqfia jdia
uqks∫kaf.a YS% l=reish
ud,s.dj;a; idufha /‚K
foajia:dkhg jevu l<
†kfha foõue∫fr®° óiï
fiajl .re fr‚fkda,aâ
¨Ika mshku YS% l=reisfhka
ieye±j;=ka wdis˙ .ekajQ
whqre'
^,,ks fmfr®rd&
Y=oaOjQ cqfiajdia uqks∫ka úiska uy.,a.uqfõ ;ekam;a lr
;sfnk m%d;sydr®huh l=reish úfYaI ˙h fmryrlska
ud;r wm iajdñ≥jf.a cd;sl isoaOia:dkh fj; jevu lrk
,°' tys° m%d;sydr®huh l=reish ud;r óifï .re uhsl,a
fld,ska msh;=ud" iyhl .re rx.sl Ys%jka; msh;=ud úiska
ndr .kq ,en W;aijdldrfhka ud;r wm iajdñ≥jf.a cd;sl
isoaOia:dkhg /f.k wdfõh' foajia:dkfha úYd, ck;djla
l=reish tk;=re u. n,d isáhy' isoaOia:dk md,l .re
uhsl,a fld,ska msh;=ud fj; l=reish ndr ° t†k úfYaI foaj
fufyhla mj;ajd rd;S% myka jk;=re ud;r wm iajdñ≥jf.a
cd;sl isoaOia:dkfha ;ekam;a lr W≤ik md,l msh;=udf.a
fufyhùfuka úfYaI foaj fufyhla .dÆ moúfha kS;s
WmfoaYl .re nr®kdâ m%kdka≥ msh;=udf.a m%Odk;ajfhka
mj;ajd cqfiajdia msh;=udf.a m%d;sydr®huh l=reish úfYaI ˙h
fmryrlska n≥,a, moúh olajd f.khk ,°'
^ksyd,a ãldï&
muqKq.u zfi;ais˙Z jeäysá lñgqfõ idud‚l idud‚ldjka mkia fofkl= †k ;=kl uvq
jkaokd .ukl ksr;jQ w;r ta jkaokd .ufka ° uqxo,u .=jdv¨fma foõue∫r" l;a;r
foõue∫r" udkaf;hs foõue∫r je|mq∞.;a w;r ls;=kqjka 500 la m%dKm˙;Hd.Ska f,i †ú
ms¥ fldaÜgfõ,s ia:dkfha msysá fidfydka fld;a wNshi Tjqka iaurKh lr tu ia:dkfha
foõue∫r wNshi fufia PdhdrEmhlg fmkS isá whqre'
^fnkS chudkak&
1896 jr®Ifha .re fkdañia msh;=ud úiska wdrïN lrk ,o
l=,shdmsáh Ydka; fcdaYma uyd ú≥y,g wOHdmk weu;s wls,
úrd– ld˙hjiï uy;df.a úuOH.; wh jefhka b†lrk ,o
ishÆ myiqlï j,ska iukaú; f;uy,a f.dvke.s,a, fkd≥re
†kl° isiq whs;shg mjrd °ug kshñ;h'
^,kaif.a uvql=udr&
fírej, idka; wdkd uqksj˙hf.a foõue∫fr® 120
jk jdr®Isl ux., Wf,< miq.sh∞ uy;a yri˙ka
mj;ajk ,°' ux., foaj fufyh i|yd imeñ◊ w.ro.=re
moú fifvla - l˙gdia wdh;kfha wOHCI .re ufyakaø
.=K;s,l msh;=ukaj ms<s.ekSfuka wk;=rej fírej, óiï
fiajl .re ufyaIa ls%Ydka; m%kdka≥ msh;=uka .re fï˙
frdaia u¯gd meú† fidfydhq˙h we;=Ω óiï ck;dj t;=ukaj
fmrye˙ka le|jdf.k tk whqre'
^ã' wekai,ï m%kdka≥&
l=reKE., moú iuia: u˙h yuq∞ n, we◊fha jdr®Isl
Or®u úfõlh idud‚l idud‚ldjka 80 l muK
iyNd.s;ajfhka †lalef,a rCIs; jk N+ñh Tífnys l=reKE.,
moú Or®u úfõl uOHia:dkfha †k folla fkajdislj meje;s
w;r th l=reKE., moú fldñÜishï w†hqre .re wef,lais
le,siagia msh;=ud iu. ks,u~q,a, úiska ixúOdkh lrk
,°' Or®u úfõlh w.ro.=re moú fldñÜishï iy w†hqre .re
fmdkaishia frdkS fmfr®rd msh;=ud fufyhjQ w;r fikdgia
iïnkaëlrK fidhqre fnkS chudkak yd iageka,s fcdaYma
ifydaorjrekao iyNd.s úh'
^fvdñksla fmfr®rd
y,dj; moúfha lkacqlal=,sh óiug wh;a WvhkaoΩj
.%dufha l=vduvq foaj ud;djkaf.a foajia:dkfha jdr®Isl
ux.,Hh miq.sh∞ W;aijYS%fhka meje;aúh' óiï fiajl
.re isisr l=udr msh;=udf.a wdrdOkfhka .re ;rx. fyaud,a
msh;=udf.a m%Odk;ajfhka .re rks,a bka†l msh;=udf.a
iyNd.s;ajfhka ux., †jH mQcd hd.h mj;ajk ,°' foaj
ud;d m%;sudj foajia:dkh jgd ù† hdfuka miq .re isisr
l=udr msh;=ud foaj ud;d m%;sudfjka ck;dj wdis˙ .kajk
whqre' meú† fidfydhqre fidfydhq˙hka iy ck;dj úYd,
ms˙ila fï i|yd i|yd.s jQy'
^t˙la m%kdka≥&
wkqrdOmqrh óifï ú,ÉÑfha wm iajdñ¥ f,iska ëjr
m%cdfõ f.!rjh ,nk" ú,ÉÑh i∞ irK foaj ud;d
foõue∫r i|yd or®YkSh zi∞irK foajud;dZ mska;+rhla foaj
fiajl f;dauia ld†k,a l=fr® ks'u'ks' wkqiaurK lñgqfõ
udOH f,alï iS'wdr®' älaika wekagks uy;d óiï fiajl .re
YS%,dka m%kdka≥ msh;=ukag ndr≥ka whqre' óiï iyhl .re
rx.k ufyaIa msh;=ud mfilska isà'
^ohd ksYaYxl&
cd-we, óifï
foajud;djkaf.a
Wmka ux.,Hh
W;aijYS%fhka ishÆ
ie±yej;=kaf.a
iyNd.s;ajfhka iurk
,°' cd-we, úlafIdam
foajud;d jykafiaf.a
ux.,Hh iufha kqjdk
mQcdj wjidkfha cd-
we, óiï fiajl .re
ms%h chudkak msh;=ud
iu. kqjdkhg meñ◊
foaYkdjd° .re msh;=ud
úfYaIfhka ms<sfh, lr
;snQ foõuõ ms<srej iys;
flala tl lmk whqre'
^ms%ñ,d ,ika;s&
ú,af,dardj;a; óiug wh;a ms<shkao, jEj, Yd' ,diria
uqks foõue∫fr® Yd' úfika;so mdjq,d iñ;sh yd oyï
.=rejre taldnoaOj ixúOdkh l< fkdñf,a m%;sldr ,nd fok
ffjoH idhkhla miq.sh∞ tu óiï Yd,dfõ° meje;s w;r
oka; idhkhg meñK wfhl=g m%;sldr ,nd fok whqre fuys
±lafõ' óiï fiajl .re frdIdka m%idoa m%kdka≥ msh;=udf.a
u. fmkaùfuka fuh ixúOdkkh fl˙◊'
^á%is,a weµa' ueka†ia&
foõ uõf.a ux.,H ksñ;af;ka lv,dk Yd' wkaf;daks
uqks foajia:dkfha mej;s †jH hd.fhka wk;=rej óiï
fiajl .re iqñ;a frdaIka msh;=ud we;=Ω meú† fidfydhq˙hka
w,xldr flala f.ähla lmkq ,eîh' fuu †jH hd.h
ixúOdkh lrkq ,enQfõ foajud;d iñ;sh u.sks' †jH mQcd
hd.h wjidkfha meñK isá óiïjdiSka ishÆ fokd yg
flá wdydr mdr®i,hla ne.ska ,nd fokq ,eîh'
^fiahd( ud˙hia l=fr®" igyk ( iqr;a o is,ajd&
ynrK wdfrda.H foaj ud;d foajia:dkfha jdr®Isl ux.,Hh
ksñ;af;ka ynrK lf;da,sl ;reK iñ;sfha idud‚l
idud‚ldjka tlaj fmd,a w;= yd f.dla fld, fhd∞ .ksñka
ksr®udKh lrk ,o f;drKhs fï' ^ynrK jdr®;dlre&
.fï iúh ieu úgu ;reK mrmqr nj m%lg lrñka
;rd, .%dufha jdr®Isl ux.,H ksñ;af;ka b†lrk ,o
f;drKls fï'
^tÉ' bhka frdafIakaø m%kdka≥&
wkqrdOmqr moúfha wkqrdOmqr yd fmdf<dkakre †idjkays
óiï j, ;reK ksfhda‚;hskaf.ka ieliS we; rcrg
lf;da,sl ;reK ix.ufha ks,jrKh miq.sh∞ moú ;reK
lghq;= WmdOH .re µS,slaia ue,a,jwdrÉÑ msh;=udf.a
wkqYdil;ajfhka wkqrdOmqr Ydka; fcdaYma Yd,dfõ°
meje;aú◊' rcrg moúfha ls;=kq oyï fl; wiajoaokakg wem
lemjkakg Tjqkg foajdis˙ m;uq'
^igyk ( pu;a l=fr®" fiahd( i|re wxck&
lΩ;r †idfõ
bmer◊ foõue∫r
f,i ie,flk
†h,f.dv idka;
finia;shka uqks∫kaf.a
foõ úufka 175 jk
cqì,s ux.,Hh 2020
ckjd˙ ui meje;aùug
iQ∞kï fj;s' tfy;a
foõue∫r ms<silr
ls¯fï° fkdis;+
wkaoñka .egΩ rdYshlg
uqyqK °ug is≥ù we;'
foõue∫fr® jy,
wΩ;ajeähd ls¯fï° th
b;d wn,ka ;;ajhlg
m;aj we;s nj meye†,s jQ w;r ta i|yd úYd, uqo,la
jeh ls¯ug is≥ ù we;' wm foõue∫rg wh;a ls;=kq mjq,a
ixLHdj 850 lg wdikakh' Tjqka fndfyda fofkla †<s∫lu
Wreulr .;a ck;djla jk w;r" foõue∫fr® kv;a;=jg
Tjqka m˙;Hd. lr uqof,ka fuu lr®;jHhka bgq lr .ekSu
w;sYhskau wiSreh' oyï iqj¢ka wm .%duh muKla fkdj
lΩ;r †idjo Tm .ekajQ fï W;=ï lr®;jHh fjkqfjka
Tngo ∞hl úh yel' .re óiï fiajl msh;=ud idka;
finia;shka foõue∫r †h,f.dv" u.af.dk hk ,smskhg
fyda lΩ;r yegka keIk,a nexl= YDLdfõ .sKqï wxl
034020319235 hk .sKqug ner l< yelsh'
^ã' wekai,ï m%kdka≥&
dkdr®:
m%°mhwdrïNh ( 1866 cQks 07
ls%ia;= jr®I 2018 la jQ Tlaf;danr® 07 jeks∞ b˙od
muqKq.u fndamsáh f,dh,d úoHd,h u.ska jdr®Islj mj;ajkq
,nk foajud;d ux.,a,h fujro ú≥y,a N+ñfha° fld<U
iyhl ro.=re w;s W;=ï weka;ks chfldä ysñmdKkaf.a
m%Odk;ajfhka meje;aúks' ú≥y,am;s .re frdydka iuka;
m%kdka≥ msh;=udf.a yd wdpdr®h uKav,fhao" uõmshkaf.a yd
YsIH YsIHdjkaf.a ∞hl;ajfhka ixúOdkh lr ;snq◊' ux.,
†jH hd.fhka miq foõuõ ms<srej /.;a fmryr fndamsáh
m%foaYfha .uka lr ú≥yf,a uKavmfha° ú≥y, foõuõg
lemlr .re msh;=ud foõuõ ms<srefjka wdis˙ .kajk ,°'
foõuõ /.;a udΩjl=f.a yevh .;a r:h fuu PdhdrEmfhka
±lafõ'
^fnkacñka ls˙fyÜá&
2019 jirg fh° we;s fldgqf.dv Y=' lhs;dkq uqks∫kaf.a
foajia:dkfha 125 jeks chka;sh fjkqfjka mqrd †k 15 l
Or®u úfõlhla miq.sh∞ ksudjg m;aúh' fuu Or®u úfõlh
fufyhjkq ,enQfõ fjkakmamqfõ zkdifr;aZ ys foaYkdjd°
.re msh;=uka,d úisks' .re ks¨Ika m%kdka≥ ks'u'ks' msh;=ud
/iaj isá ne;su;=ka wdis˙ .ekajQ whqre' .re iïm;a fmfr®rd
iy .re frdIdka m%kdka≥ msh;=uka †jH mQcd hd.h i|yd
tlaù isá whqre'
^igyk ( ue,alï is,ajd" fiahd ( cdkl m%kdka≥&
rd.u 181 .%du fiajd jifï iqyo jeäysá iñ;sfha ls;=kq fnd≥kq idud‚l ms˙i miq.sh∞
ish jdr®Isl jkaokd pd˙ldj ud;r wm iajdñ¥f.a cd;sl isoaOia:dkh yd fjfyrfyak
úydria:dkh lrd hk ,°' iNdm;s wdr®' fkú,a is,ajd uy;d m%uqL ks,Od¯ uKav,h ixúOdkh
l< fuu pd˙ldj i|yd iyNd.s jQ ms˙i fufia iuQy PdhdrEmhlg fmkS isá whqre'
^iS'wdr®' älaika wekagks" ˙pâ „' is,ajd&
b;d,sfha fjdfrdakd óifï ;reK ;re◊hka lKavdhula
rUqlalk Ydka; wef,daishia foõue∫fr® ;reK ;re◊hka
iu. †k 8 l jevuqΩjla meje;ajQy' .re msh;=uka iy meú†
fidfydhq˙hlao ta w;r jQy' rUqlalk óiï fiajl .re frdIdka
;sfiard ^me';='ks'& msh;=udf.a fufyhùu yd wëCIKh hgf;a
ksfjia j, kej;S wd.ka;=l i;aldr ,enQy'
^wiqka;d nKavdr chudkak&
µ%ekaisialdk lkafjkapqj,a ksldfha kjl ifydaor;=uka,d fofofkl= m%:u fõondr .ekSu miq.sh∞ w;=re.s˙h
Y=oaOjQ msfhda uqks∫kaf.a isoaOia:dkfha ° ksldfha m%dfoaYdêm;s
w;s.re ,sfhda chdms,af,a msh;=ud iy wdOqksl mqyqKq
ifydaor;=uka,df.a mqyqKq wOHCI úhÜkdï cd;sl .re
f–ïia m%eka msh;=udf.a m%Odk;ajfhka meje;ajQ †jH mQcdfõ°
is≥ le˙K' isoaOia:dk md,l bka†hdkq cd;sl .re m%eâkâ
fuhdms,af,a msh;=ud we;=Ω msh;=uka .re ifydaor;=uka iu.
iuQy Pdhd rEmhlg fmkS isá whqre'
^ir;a w;=fldar,&
ó.uqj yqKqmsáh id' ,diria uqks∫kaf.a jdr®Isl ux.,
foõmqo fufyh i|yd wdrdê;j meñ◊ fnda,j,dk 16
jk fnkäla wdh;kfha wdpdr®h .re risl fmfr®rd msh;=ud"
ke$ó.uqj †idkdhl óiï fiajl .re YS%,d,a fµdkafiald
msh;=ud iy iyhl .re ix„j wmamqydñ msh;=ud we;=Ω óiï
ck;dj úiska ms<s.kakd ,°' ux., foõ mqo fufyfhka
miq Y=' ,diria uqks∫kaf.a m%;sudj or®YkSh f,i irid ù†
ixpdrh l< whqre'
^we.akia ishU,dmsáh&
lvj; wef,afoksh Y=' .r®Njdi foajud;d foajia:dkfha
;reK iñ;sh yd ls%ia;shdks YsIH jHdmdrfha ore ±˙hka
miq.sh∞ l=reKE., ro.=re moúfha mdkSh c,h fkdue;sj
mSvd ú¢k ck;dj fj; mdkSh c, fnda;,a úYd, m%udKhla
/f.k f.dia ro.=re moúfha NdKavd.d˙l msh;=udg Ndr fok
,°' we,afoksh óiï fiajl .re fyauka; fmfr®rd msh;=ud
iy .re cq,shia ls%iafgdamr® msh;=ud úYd, lemùulska hq;=j
lgqh;= ls¯u ldf.a;a meiiqug ,laúh' w.ro.=re ksjig
mdkSh c, fnda;,a f,d˙ r:fhka ndk whqre'
^,CIauka r;akdhl&
j;a;, id' wdkd óiug wh;a úkaikao mdjq,d iñ;sh
u.ska zuyr.u wfmaCIdZ frday,g T!IO" úh<s øjH iu.
we| we;s˙,so m˙;Hd. l< wjia:djg idud‚ldjkao tla úh'
^ví' wekagks fmfr®rd&
m%;sixialrKh lrk ,o fldgqf.dv óifï tal, kj
id' uf;õ foõue∫fr® iure M,lh ksrdjrKh ls¯u yd
wdis˙ .ekaùu fld<U w.ro.=re w;s W;=ï ue,alï ld†k,a
rx‚;a ysñmdKka w;ska is≥jQ w;r fldgqf.dv óiï fiajl
.re Ys%hdkkao m%kdka≥" iyhl .re iñ∫ me;=ï msh;=ukao
lghq;= ixúOdkh ls¯ug tlaúh'
^à' iqks,a m%kdka≥&
uy.,a.uqj Y=' cqfia jdia
uqks∫kaf.a YS% l=reish
ud,s.dj;a; idufha /‚K
foajia:dkhg jevu l<
†kfha foõue∫fr®° óiï
fiajl .re fr‚fkda,aâ
¨Ika mshku YS% l=reisfhka
ieye±j;=ka wdis˙ .ekajQ
whqre'
^,,ks fmfr®rd&
Y=oaOjQ cqfiajdia uqks∫ka úiska uy.,a.uqfõ ;ekam;a lr
;sfnk m%d;sydr®huh l=reish úfYaI ˙h fmryrlska
ud;r wm iajdñ≥jf.a cd;sl isoaOia:dkh fj; jevu lrk
,°' tys° m%d;sydr®huh l=reish ud;r óifï .re uhsl,a
fld,ska msh;=ud" iyhl .re rx.sl Ys%jka; msh;=ud úiska
ndr .kq ,en W;aijdldrfhka ud;r wm iajdñ≥jf.a cd;sl
isoaOia:dkhg /f.k wdfõh' foajia:dkfha úYd, ck;djla
l=reish tk;=re u. n,d isáhy' isoaOia:dk md,l .re
uhsl,a fld,ska msh;=ud fj; l=reish ndr ° t†k úfYaI foaj
fufyhla mj;ajd rd;S% myka jk;=re ud;r wm iajdñ≥jf.a
cd;sl isoaOia:dkfha ;ekam;a lr W≤ik md,l msh;=udf.a
fufyhùfuka úfYaI foaj fufyhla .dÆ moúfha kS;s
WmfoaYl .re nr®kdâ m%kdka≥ msh;=udf.a m%Odk;ajfhka
mj;ajd cqfiajdia msh;=udf.a m%d;sydr®huh l=reish úfYaI ˙h
fmryrlska n≥,a, moúh olajd f.khk ,°'
^ksyd,a ãldï&
muqKq.u zfi;ais˙Z jeäysá lñgqfõ idud‚l idud‚ldjka mkia fofkl= †k ;=kl uvq
jkaokd .ukl ksr;jQ w;r ta jkaokd .ufka ° uqxo,u .=jdv¨fma foõue∫r" l;a;r
foõue∫r" udkaf;hs foõue∫r je|mq∞.;a w;r ls;=kqjka 500 la m%dKm˙;Hd.Ska f,i †ú
ms¥ fldaÜgfõ,s ia:dkfha msysá fidfydka fld;a wNshi Tjqka iaurKh lr tu ia:dkfha
foõue∫r wNshi fufia PdhdrEmhlg fmkS isá whqre'
^fnkS chudkak&
1896 jr®Ifha .re fkdañia msh;=ud úiska wdrïN lrk ,o
l=,shdmsáh Ydka; fcdaYma uyd ú≥y,g wOHdmk weu;s wls,
úrd– ld˙hjiï uy;df.a úuOH.; wh jefhka b†lrk ,o
ishÆ myiqlï j,ska iukaú; f;uy,a f.dvke.s,a, fkd≥re
†kl° isiq whs;shg mjrd °ug kshñ;h'
^,kaif.a uvql=udr&
fírej, idka; wdkd uqksj˙hf.a foõue∫fr® 120
jk jdr®Isl ux., Wf,< miq.sh∞ uy;a yri˙ka
mj;ajk ,°' ux., foaj fufyh i|yd imeñ◊ w.ro.=re
moú fifvla - l˙gdia wdh;kfha wOHCI .re ufyakaø
.=K;s,l msh;=ukaj ms<s.ekSfuka wk;=rej fírej, óiï
fiajl .re ufyaIa ls%Ydka; m%kdka≥ msh;=uka .re fï˙
frdaia u¯gd meú† fidfydhq˙h we;=Ω óiï ck;dj t;=ukaj
fmrye˙ka le|jdf.k tk whqre'
^ã' wekai,ï m%kdka≥&
l=reKE., moú iuia: u˙h yuq∞ n, we◊fha jdr®Isl
Or®u úfõlh idud‚l idud‚ldjka 80 l muK
iyNd.s;ajfhka †lalef,a rCIs; jk N+ñh Tífnys l=reKE.,
moú Or®u úfõl uOHia:dkfha †k folla fkajdislj meje;s
w;r th l=reKE., moú fldñÜishï w†hqre .re wef,lais
le,siagia msh;=ud iu. ks,u~q,a, úiska ixúOdkh lrk
,°' Or®u úfõlh w.ro.=re moú fldñÜishï iy w†hqre .re
fmdkaishia frdkS fmfr®rd msh;=ud fufyhjQ w;r fikdgia
iïnkaëlrK fidhqre fnkS chudkak yd iageka,s fcdaYma
ifydaorjrekao iyNd.s úh'
^fvdñksla fmfr®rd
y,dj; moúfha lkacqlal=,sh óiug wh;a WvhkaoΩj
.%dufha l=vduvq foaj ud;djkaf.a foajia:dkfha jdr®Isl
ux.,Hh miq.sh∞ W;aijYS%fhka meje;aúh' óiï fiajl
.re isisr l=udr msh;=udf.a wdrdOkfhka .re ;rx. fyaud,a
msh;=udf.a m%Odk;ajfhka .re rks,a bka†l msh;=udf.a
iyNd.s;ajfhka ux., †jH mQcd hd.h mj;ajk ,°' foaj
ud;d m%;sudj foajia:dkh jgd ù† hdfuka miq .re isisr
l=udr msh;=ud foaj ud;d m%;sudfjka ck;dj wdis˙ .kajk
whqre' meú† fidfydhqre fidfydhq˙hka iy ck;dj úYd,
ms˙ila fï i|yd i|yd.s jQy'
^t˙la m%kdka≥&
wkqrdOmqrh óifï ú,ÉÑfha wm iajdñ¥ f,iska ëjr
m%cdfõ f.!rjh ,nk" ú,ÉÑh i∞ irK foaj ud;d
foõue∫r i|yd or®YkSh zi∞irK foajud;dZ mska;+rhla foaj
fiajl f;dauia ld†k,a l=fr® ks'u'ks' wkqiaurK lñgqfõ
udOH f,alï iS'wdr®' älaika wekagks uy;d óiï fiajl .re
YS%,dka m%kdka≥ msh;=ukag ndr≥ka whqre' óiï iyhl .re
rx.k ufyaIa msh;=ud mfilska isà'
^ohd ksYaYxl&
cd-we, óifï
foajud;djkaf.a
Wmka ux.,Hh
W;aijYS%fhka ishÆ
ie±yej;=kaf.a
iyNd.s;ajfhka iurk
,°' cd-we, úlafIdam
foajud;d jykafiaf.a
ux.,Hh iufha kqjdk
mQcdj wjidkfha cd-
we, óiï fiajl .re
ms%h chudkak msh;=ud
iu. kqjdkhg meñ◊
foaYkdjd° .re msh;=ud
úfYaIfhka ms<sfh, lr
;snQ foõuõ ms<srej iys;
flala tl lmk whqre'
^ms%ñ,d ,ika;s&
ú,af,dardj;a; óiug wh;a ms<shkao, jEj, Yd' ,diria
uqks foõue∫fr® Yd' úfika;so mdjq,d iñ;sh yd oyï
.=rejre taldnoaOj ixúOdkh l< fkdñf,a m%;sldr ,nd fok
ffjoH idhkhla miq.sh∞ tu óiï Yd,dfõ° meje;s w;r
oka; idhkhg meñK wfhl=g m%;sldr ,nd fok whqre fuys
±lafõ' óiï fiajl .re frdIdka m%idoa m%kdka≥ msh;=udf.a
u. fmkaùfuka fuh ixúOdkkh fl˙◊'
^á%is,a weµa' ueka†ia&
foõ uõf.a ux.,H ksñ;af;ka lv,dk Yd' wkaf;daks
uqks foajia:dkfha mej;s †jH hd.fhka wk;=rej óiï
fiajl .re iqñ;a frdaIka msh;=ud we;=Ω meú† fidfydhq˙hka
w,xldr flala f.ähla lmkq ,eîh' fuu †jH hd.h
ixúOdkh lrkq ,enQfõ foajud;d iñ;sh u.sks' †jH mQcd
hd.h wjidkfha meñK isá óiïjdiSka ishÆ fokd yg
flá wdydr mdr®i,hla ne.ska ,nd fokq ,eîh'
^fiahd( ud˙hia l=fr®" igyk ( iqr;a o is,ajd&
ynrK wdfrda.H foaj ud;d foajia:dkfha jdr®Isl ux.,Hh
ksñ;af;ka ynrK lf;da,sl ;reK iñ;sfha idud‚l
idud‚ldjka tlaj fmd,a w;= yd f.dla fld, fhd∞ .ksñka
ksr®udKh lrk ,o f;drKhs fï' ^ynrK jdr®;dlre&
.fï iúh ieu úgu ;reK mrmqr nj m%lg lrñka
;rd, .%dufha jdr®Isl ux.,H ksñ;af;ka b†lrk ,o
f;drKls fï'
^tÉ' bhka frdafIakaø m%kdka≥&
wkqrdOmqr moúfha wkqrdOmqr yd fmdf<dkakre †idjkays
óiï j, ;reK ksfhda‚;hskaf.ka ieliS we; rcrg
lf;da,sl ;reK ix.ufha ks,jrKh miq.sh∞ moú ;reK
lghq;= WmdOH .re µS,slaia ue,a,jwdrÉÑ msh;=udf.a
wkqYdil;ajfhka wkqrdOmqr Ydka; fcdaYma Yd,dfõ°
meje;aú◊' rcrg moúfha ls;=kq oyï fl; wiajoaokakg wem
lemjkakg Tjqkg foajdis˙ m;uq'
^igyk ( pu;a l=fr®" fiahd( i|re wxck&
lΩ;r †idfõ
bmer◊ foõue∫r
f,i ie,flk
†h,f.dv idka;
finia;shka uqks∫kaf.a
foõ úufka 175 jk
cqì,s ux.,Hh 2020
ckjd˙ ui meje;aùug
iQ∞kï fj;s' tfy;a
foõue∫r ms<silr
ls¯fï° fkdis;+
wkaoñka .egΩ rdYshlg
uqyqK °ug is≥ù we;'
foõue∫fr® jy,
wΩ;ajeähd ls¯fï° th
b;d wn,ka ;;ajhlg
m;aj we;s nj meye†,s jQ w;r ta i|yd úYd, uqo,la
jeh ls¯ug is≥ ù we;' wm foõue∫rg wh;a ls;=kq mjq,a
ixLHdj 850 lg wdikakh' Tjqka fndfyda fofkla †<s∫lu
Wreulr .;a ck;djla jk w;r" foõue∫fr® kv;a;=jg
Tjqka m˙;Hd. lr uqof,ka fuu lr®;jHhka bgq lr .ekSu
w;sYhskau wiSreh' oyï iqj¢ka wm .%duh muKla fkdj
lΩ;r †idjo Tm .ekajQ fï W;=ï lr®;jHh fjkqfjka
Tngo ∞hl úh yel' .re óiï fiajl msh;=ud idka;
finia;shka foõue∫r †h,f.dv" u.af.dk hk ,smskhg
fyda lΩ;r yegka keIk,a nexl= YDLdfõ .sKqï wxl
034020319235 hk .sKqug ner l< yelsh'
^ã' wekai,ï m%kdka≥&