Lec03 1 Classification Abstractionsiam2dev.net/E_Learning/OOAD/Lec03_1_Classification_Abstractions… · Lec03_1_Classification Abstraction ... Object ใน Problem Domain 3. เพื่อให

http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]

โดย อ.ดร. นฐพงศ สงเนยมhttp://[email protected]

สาขาวชา วทยาการคอมพวเตอรคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร

Last Update : 28/11/2560

Lec03_1_Classification Abstraction

แหลงขอมลเพมเตม : : http://www.lumpaya.com/sdlc01.htm

http://www.siam2dev.com/



mailto:[email protected]

สอบระหวางภาค 2/2560

• บททใชสอบ– บทท 1, 2, 3.1, 3.2, 3.3, 3.4, 4

• สอบ วนท....• หองสอบ ...


ดร. นฐพงศ สงเนยม

• http://www.siam2dev.com

• E-mail : [email protected]

• Facebook : [email protected]





Agenda

1. Objectives

2. Problem Domain

3. Concept / ความคดรวบยอด

4. Classification Abstractions คออะไร

5. หลกการสรางแผนภาพ Classification Abstractions

6. Encapsulation

7. Information Hiding

8. ประเภทของ Attributes และ functionshttp://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

Objectives

• วตถประสงค

1. เพอใหผอานสามารถไดรหลกการในการกาหนด Problem Domain

2. เพอใหผอานไดเขาใจหลกในการหา Object ใน Problem Domain

3. เพอใหผอานสามารถใช classification Abstraction เพอสราง

Class จาก Object ทมอยได

4. เขาใจหลกการ Encapsulation และ Information Hiding ของ

Class


Classification Abstraction ?

• การกาหนด Problem Domain

เมอตกลงทจะพฒนาระบบคอมพวเตอรดวยหลกการของ OOAD แลว

เพอการวเคราะหความตองการของผใช (User Requirement) สงทตอง

พจารณาอนดบแรกกคอการกาหนดขอบเขตของสงทตองการจะพจารณา

เรยกขอบเขตนวา Problem Domain เราสามารถกาหนด Problem

Domain ไดจากการสอบถามความตองการ (Requirement) จากผใช

ระบบ (End-User) งานนน ๆ


Problem Domain คอการกาหนดขอบเขตของระบบทจะพฒนา

การพฒนาระบบ

• เมอไดรบมอบหมาย จาก หนวยงาน หรอ บ. ให พฒนาระบบตามแนวทางเชงวตถ คอไดกาหนดแลววาจะใชแนวทางนในการพฒนา


ในทมงาน 8-10 คน ..........PM : Project Manager บรหารจดการโครงงาน ภายในทม

ใหเสรจตามภารกจทไดรบมอบหมาย

แนวทาง

• Traditional Development Process

• Object Oriented Development Process

– ใชกระบวนการทงหมด

• OOA - Analysis

• OOD - Design

• OOP - Programming

• OOT= Testing


OOSEObject-oriented Software engineering

เมอทา Requirement

• สงทตองพจารณาอนดบแรก – อะไรอยในระบบ / ไมเกยวของกบระบบ

– อะไรไมไดอยในระบบ/ไมเกยวของกบระบบ


Problem Domain

การกาหนดขอบเขตของระบบ

สวนใหญเมอใหวเคราะหระบบ หรอวเคราะหนศ. จะถาม

• มอะไรบางในระบบนนๆ• ฐานขอมล จะมกตาราง

–2 ตารางไดหรอไม–3 ไดหรอไม–แลวกตาราง

• ในตาราง เกบแค 2 ฟลดได หรอไม


คาถามคอเทาไหร

Emp_ID Emp_Name1001 นาย นฐพงศ1002 นางสาว ชลธชา

ระบบรานเซเวน มพนกงาน ...

ระบบการจองหองพกโรงแรม

• หองพก ...จบ


Information Gatheringการรวบรวมขอมล - ถาม สมภาษณ - แบบสอบถาม - สงเกต - document reviews- do it


A

B

Cกลม A ตองสอบถามความตองการของกลม Cและวเคราะหระบบตามความตองการของกลม C

กลม B ตองสอบถามความตองการของกลม Aและวเคราะหระบบตามความตองการของกลม A

ERD• 1 Entity


Employee Customerserv

*** คาวาระบบ กควรมมากกวา 1 หรอ 2 ตาราง/เอนทต

ปญหาทสาคญ ในการวเคราะห

• มกจะขาด

– สวนทสาคญ

– สวนทไมสาคญ

• เกน

– ไมผดมาก


10 ฟงกชน10 Requirements

ระบบจองหองพก แต ทาการจองไมได

ระบบตรวจสอบเกรด แต เชคเกรดไมได

เกรด นศ. อาจารย วชาสาขาภาค

ระบบจองหองพกโรงแรม ?

• Functions– 1. …………….จอง– 2…………………– 3……………….– 4…………………………..


16

ต.ย. ระบบงาน• ระบบการจองหองพกโรงแรม .....กรณศกษา ........................โรงแรม

พระนครแกรนดวว........• ระบบการบรหารจดการหองพกโรงแรม• ระบบการเชาหองพก อพารตเมนท ..กรณศกษา..ปทองอพารตเมนท• ระบบการเชาวดโอ• ระบบการเชาหนงสอ• ระบบซอ-ขาย รานขายดอกไม• ระบบรานขายโทรศพทมอถอ• ระบบรานขายคอมพวเตอรและอปกรณไอท• ระบบคลนก• ระบบโรงพยาบาล• ระบบงานธนาคาร• ระบบการจายเงนเดอนใหพนกงาน (Payroll System)อ.ดร. นฐพงศ สงเนยม

ชองาน / ชอโครงการ

• การวเคราะหและออกแบบระบบการจองหองพกโรงแรม .....กรณศกษา ... .........โรงแรมเอเชยรสอรท ....

• การออกแบบและพฒนาระบบการจองหองพกโรงแรม .....กรณศกษา ... .........โรงแรมเอเชยรสอรท ....


18

ต.ย. ระบบงาน• ระบบสตอกสนคา (Inventory System)• ระบบบรหารงานบคคล (HRM : Human Resource

Management)• ระบบจดซอ (Purchase System)• ระบบขนสง (Logistic System)• ระบบอซอมรถ• ระบบคารแคร (Car Care)• ระบบรานสะดวกซอ• ระบบรายขายยา• ระบบคลนก• ระบบสปา• รสอรทแอนดสปา

อ.ดร. นฐพงศ สงเนยม

ระบบคารแคร (Car Care)

• อะไรทเกยวของ/สนใจ– รถ– ลกคา– พนกงาน– เคลอบส– ดดฝน– ใบเสรจ

• อะไรทไมเกยวของ


รถลกคาพนกงานเคลอบสดดฝนใบเสรจ ลา เกยวหรอไม

ลา –> ไมใชสตวชนด

เงนเดอน

อะไหล

ใบสงซอPO

ใบสลปเงนเดอน

ระบบบรหารดแลรกษารถยนต


รถ

???

มอะไรเพมเตม ถาเปนระบบรานคารแคร มแครถอยางเดยวเพยงพอไหม ?

คาถาม

• จะทาทงระบบนนๆ

– HRM– Purchase Order ระบบสงซอ

– ระบบสตอก Inventory System– ระบบจอง Reservation System– ระบบสมาชก member

– ฯลฯ

• หรอ ทาบางระบบยอย http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]

นศ. ตองทาทงหมดขององคกร

หรอ ทกระบบยอยๆ หรอไม ?ควรเอาระบบทเกยวของกน

** 3 – 4 – 5

Problem Domain


คนขบรถยนต

• อะไรเกยวของ • จากขอความดานบน จงอธบายในเชงของ

– Information Hiding• การซอนรายละเอยด

– ขนาดของเครองยนต– ขนาดแรงมา– อนๆ พวกนเราไมร ถาอยากรตองถาม หรอ รถยนตตองมความสามารถในการบอก สงตางๆ

เหลานนได นนคอตองมฟงกชน– เราไมรวา เครองยนต เปนเครองเบนซน หรอดเซล

– Encapsulation– Problem Domain


รถยนต

+ สตารท()+ หยด()+ วงไปขางหนา()+ เลยว()

- เครองยนต

อะไรท ผใช ไมตองร กใหซอนรายละเอยดไว

พวงมาลย

ลอ

*** จากตวอยาง เราสนใจแคการสตารทรถยนต

จงพดถงแค เครองยนต อยางอนไมไดกลาวถง

แตไมใชไมม

คาถาม ทาไม ไมม ฟงกชน +เบรค()



คน

- ขา

+ เดนได()

*** จากตวอยาง เราสนใจแคการเดน เพราะฉะนนฟงกชน กเกยวการเดน ซงตองมขา

แตไมใชไมม

คาถาม ทาไม ไมม ฟงกชน +กน()

การกนเราไมได ใช ขา

Problem Domain

ในระบบงานธนาคาร ใครคอผใช

• คน X– พนกงาน / เจาหนาท – ลกคา– ผจดการ ?


Responsive Design : ใชไดกบทกอปกรณ


web win

mobile

Information Gathering

• แบบสอบถาม (Questionnaire)• การสมภาษณ (Interviews)• การสงเกต (Observe)• การพจารณาเอกสาร (Document

Review)• ลงมอทา(Practice)


*** การดตวอยางของเอกสารเดม

ไมใชการ COPY ผดกฎหมาย

เชน ไปเอาใบเสรจของ...ราน 7-11

มอะไรทอยใน Transcript บาง คณธดารตน

• การออกเกรดอยางเดยวไมใชระบบ ?


การทนายคณากร ไปเอาขอมลจาก Transcript เรยกวาการทา ?

ตวอยางการเกบขอมลระบบงานการจายเงนเดอน

• ระบบจายเงนเดอน– เอกสารเดม : สลป (Pay in slip) , ใบสมคร

(Application Forms) , ใบลา , บตรพนกงาน , บตรตอก , สแกนลายนวมอ , ใบเซนชอ , ใบลาออก , แบบคารอง , บตรประกนสงคม

– วธการทางานเดม : การเขางาน-ออก , ประเภท เปนกะ , FullTime , PartTime , OT

– กระบวนการมอะไรบาง– ประเภทตางๆ มอะไรบาง


การออกแบบเอกสารตางๆ

• ถา ระบบเดม ไมเคยม• กใหไปดตวอยาง ทอนๆ / ในอนเตอรเนต• ถาไมมเลย กคดเอง


ถาจะออกแบบ ใบลา

การคด OT

• คนหนงทาไดไมเกน กชวโมง– อตราตอชวโมงเทาไหร และมวธคดอยางไร?

• 1.5 ของเงนเดอน = (1.5*Salary )/ (30*8) = 1.5*SAL/240

• ต.ย. สมมตเงนเดอน 10000 = 10000*1.5/240 = 62.5 บาท / ชม.

3*20*62.5 = 3750 + SAL = 13,750 บาท


ดจากสลป

การคด OT ดไดจากใหน ? / นโยบาย/

Business Rule

Business Rule

• เงอนไขทางธรกจ / องคกร– การรบสมคร– แผนก ฝาย– การทางาน– การเขา– การลา– การคดเงนเดอน


การทองคกรใดๆ จะดาเนนกจกรรมได ตองมเงอนไขบางอยางเรยก business ruleๆ

ชาระคาเรยน ตามวนเวลาท ม. กาหนดเพม-ถอนลงทะเบยนจานวนหนวยกต ทลงได

การจองหองพก หากยกเลก ภายในหกคาจองอนๆ

หกอะไรบาง ?

• ลา มาสาย ขาด• ประกนสงคม• สารองเลยงชพ• ช.พ.ค. , สหกรณ กรณเปนคร/ขาราชการ


งานกลมทตอง สง ครงท 1

• กาหนด ชองาน• สมาชก

• Business Rule ของ บ. ของกลม ......• ไมนอยกวา 2-3 หนากระดาษ


Classification Abstraction• การกาหนด Problem Domain (ตอ)

– ขอควรจาในการหาและกาหนด Problem Domain นน กคอ Problem Domain ทแนช ดมกจะยงไมสามารถหาไดในข �นตนของการเร มวเคราะหระบบ แตกาหนดโครงใหญ หรอภาพรวมของ Problem Domain น �นตองแนช ด

– เชน ถาตกลงใจจะพฒนาระบบงานใหกบฝายบญช นนแสดงวา Object ตาง ๆ ตองเปนเรองทเกยวของกบฝายบญช (ซงขณะเดยวกนอาจเกยวกบฝายบคคลกได แตตองไมม Object ใด ๆ ทไมเกยวกบฝายบญช) ซงในตอนตนอาจจะไมไดรวมเอางบการเงน เปนสวนหนงใน Domain กเปนไปได แตในอนาคตตองรวมเอางบการเงนนเปนสวนหนงของ Problem Domain กได เปนตน



•การรบสมคร•แผนก ฝาย• การทางาน• การเขา• การลา• การคดเงนเดอน • การคดโอท • สวสดการ

ภาษ

HRM

ในกรณระบบจายเงนเดอน

1. การรบสมคร2. การทางาน ขาด ลา มาสาย ลาออก3. การเลอนขน4. การจายเงนเดอน

1. คดเงนเดอน2. OT3. การคดรายได 4. การหกคาใชจาย

5. การรายงาน6. การอบรมพฒนาบคลากร


สอบวดความร

สอบ Certสงไปอบรม

Problem Domain of Payroll System


Module/sub system

1

Module/sub system

2

Module/sub system

3

Module/sub system

…

Module/sub system

5

Module/sub system

4

Classification Abstraction

• การคนหา Object ใน Problem Domain– สงแรกทตองทาเมอเราม Problem Domain ในภาพรวม

แลว คอ การพจารณาวา ม Object อะไรบางภายใน Domain นน ๆ บาง โดยยงไมตองคานงถงกจกรรมทเกดขนในระบบ (การหา Object ใน Problem Domain)

– หาคานามทงหมดทมใน Problem Domain แลวจงมาแยกแยะภายหลงวาสงใดคอ Object หรอสงใดคอ Attribute

– จากบทท 1 ถงแมวาเราจะทราบแลววา Object ในโลกนแบงออกเปน 2 ประเภทใหญคอ Tangible กบ Intangible แตเราสามารถแยกประเภท Object ไดอก



Problem Domain

Problem Domain



หนงสอ : คลาส

• หนงสอจาวา คลาส / วตถ• หนงสอ VB คลาส / วตถ


VB Book java

VB Book -1 VB Book -2 VB Book -3

Java-1

Java-2

Java-3


หนงสอ

หนงสอ

วเคราะหและออกแบบ

ระบบเชงวตถ

หนงสอการเขยน

โปรแกรมภาษา

จาวา

การออกแบบและพฒนา

เวบไซตดวย Adobe

Dreamweaver

หนงสอ

ระบบปฏบตการ

เปนสมาชกของเปนสมาชกของ

เปนสมาชกของ


แมว

Problem Domain of Payroll System


Module/sub system

1

Module/sub system

2

Module/sub system

3

Module/sub system

…

Module/sub system

5

Module/sub system

4

ประเภทของ Object

• สงทมตวตนสามารถจบตองได (Tangible Objects)– คน สนข รถยนต

• สงทไมมตวตนและไมสามารถจบตองได (Intangible Objects)– บทบาท เหตการณ ปฏสมพนธ



ต.ย. 3.1.1 จงพจารณา Object จากขอความตอไปน

• ขอความท 1 “หนงสอ เลมหนง ปกสเหลอง ภายในประกอบดวยเนอหาเกยวกบ Object Orientation หนงสอเลมนมจานวน 250 หนา”

คานาม ประเภทหนงสอ Objectปกสเหลอง หนงใน Attribute ของ Object หนงสอเนอหาเกยวกบ Object Orientation หนงใน Attribute ของ Object หนงสอหนา เปนลกษณะนามทบอกถงจานวนหนาของ

หนงสอ ถอ เปน หนงใน Attribute ของ Object หนงสอ


นยาม

• Attribute• Function


เปดได

ปดได

อานได

ส

ชอ

หนา

ปก

ราคาหนงสอ

เนอหา


หนงสอ- ปก- หนา- เนอหา

- อานได()

Attributes

• PDT : Primitive Data Type– Int , float ,string datetime, char ,boolean– ไมมฟงกชน เกบขอมลไดอยางเดยว

• ADT : Abstract Data Type/ References Type / Class / Object


IPHONE ...ชลภช

• PDT …………..• ADT ……………………


Attributes PDT ราคา ส น าหนก รน ยหอ

ADT ปม เคส แบต ...

Dim x as แมว

Dim k as ไก

Dim y as stringDim j as int16Dim x as boolean


class computer{

private string hdd;}COMPUTER

- HDD

HDD

class computer{

private HDD hdd;hdd = new HDD();

}

class HDD {private String name;private Model model;private double Price;}public void setPrice(double price) {Price = price;}

Class computer{

private string hdd;}

C

#include <stdio.h>

static void main() {

int x;

string color;

Colors Color;

}


PDT

ADT

java

class testOO {public static void main(string arsg[]) {

Color color;color = new Color();}

}


ประกาศตวแปร (Variables Declaration)

สรางอนสแตนซ (Create Object/Instantiate)

จงให concept กบหนงสอ

• ใหความคดรวบยอด ? อะไรทเรยกวาหนงสอ

• Attribute

– ชอหนงสอ

– ผเขยน

– ราคา

– วนทพมพ

– สานกพมพ

– จานวนหนา

– จานวนกเลม

– ประเภท

• Function


จงให ความคดรวบยอด

• ผลไม

– ส

– ชอ

– ขนาด

– รปทรง

– กนได


• คน

– ชอ

– นามสกล

– อาย

– เพศ

– กนได

Eatable polymorphism

Eatable()

Eatable()Eatable()

Fruit Human

ผลไม


แมว

แอปเปล

ซมซง S7


ส

ผลไมสแดง

ผลไมสเขยว

แอบเปล

ส

รปทรง

รสชาต

ขนาด

ไดจากตนไม

กนได()

การวง

• รถ• คน• มา


วงได RUN

• VB Compile RUN

• ขอความท 2 “การประมวลผลขอมลดานการเงนของธนาคารแหงหนงดวยเครองคอมพวเตอร มดวยกน 2 ประเภทไดแก การประมวลผลแบบ Batch (การสะสมขอมลไวชวงระยะเวลาหนงกอนแลวคอยนามาประมวลในเวลาเดยว) และ การประมวลผลแบบ RealTime (คอการประมวลผลทนททไดรบขอมล) และในการประมวลผลแตละครงจะมเวลาในการประมวลผล Elapse Time ทไมแนนอนขนอยกบปรมาณของขอมล”

คานาม ประเภทการประมวลผล Objectประเภทของการประมวลผล หนงใน Attribute ของ Object การประมวลผลขอมล Objectขนาดของขอมล หนงใน Attribute ของ Object ขอมลเวลาทใชในการประมวลผล Elapse Time หนงใน Attribute ของ Object การประมวลผลขอมล


ต.ย. 3.1.2 จงพจารณา Object จากขอความตอไปน

ประเภทของการประมวลผล

• Batch :: ในธนาคาร รายงานยอดรายได ประจาเดอน / ประจาป

• RealTime :: ในธนาคาร การฝาก การถอน การอพเดต ทาทนท

– Internet :: เปน Real Time แตม Delay


ATM System

• Real Time Processing


Batch Processing)การประมวลผลแบบกลม (Batch Processing)ขอมล ของการประมวลผล

แบบนจะถกเกบไวในชวงเวลาทกาหนด เชน 7 วน หรอ 1 เดอน แลวจงนาขอมลทสะสมไวมาประมวลผลรวมกนครงเดยว เชน การคานวณคาบรการนาประปา โดยขอมลปรมาณนาทใชทงหมดจะถกเกบบนทกไวในรอบ 1 เดอน แลวนามาประมวลผลเปนคานาประปาในครงเดยวการประมวลผลแบบนมกมความผด พลาดสง เนองจากขอมลอาจเกดความคลาดเคลอนกอนการประมวลผล แตเสยคาใชจายในการประมวลผลนอย


Real-Time Processing

การประมวลผลแบบทนท (Real-Time Processing)เปน การประมวลผลทเกดขนพรอมกบการรบขอมลหรอหลงจากไดรบขอมลทนท เชน การฝากและถอนเงนกบธนาคาร เมอลกคาฝากเงน ขอมลนนจะถกประมวลผลทนท ทาใหยอดเงนฝากในบญชนนมการเปลยนแปลงการประมวลผลแบบนจะมความผด พลาดนอย แตเสยคาใชจายในการประมวลผลมาก


การคนหา Object ใน Problem Domain

• คานาม ถอวาเปนตวบงช (indicator) ทดในการหา Object• Object ม 2 ประเภท

– Touchable or Tangible Object– Intangible Object

• บทบาท (Roles) เชน คร ตารวจ • เหตการณ ( Incidents , Event )• ปฏสมพนธ (Interactions) เชน ทางแยก สญญาเงนก


การคนหา Object ใน Problem Domain

• ในการพจารณา Problem Domain เราอาจจะไดพบกบ Object หรอ Class หรอทงสองอยางกได สงทเราตองทากคอ การระบวาสงใดคอ class สงใดคอ Object แตในบางครงคานามคาหนงอาจจะเปนไดทง สอง อยาง กลาวคอ คานามนนอาจเปนไดทง class หรอ Object ดงนนเราจงอาจตองกลบไป พจารณา Problem Domain ใหรอบคอบอกครงหนง หากเกดกรณอยางน ดงตวอยางตอไปน


ตวอยางท 3.3 จากขอความตอไปน เราสามารถจาแนก class และ Object ไดดงน

• ขอความท 1 “พยาบาล ชอ ปราณ ฉดยาปองกนโรคบาดทะยกใหแกคนไขชอ สมชาย ”

• คานาม– ปราณ ประเภท Object

หมายเหต คาวา พยาบาล ถอเปนคลาส class สวนปราณถอเปน Object หนงใน Class พยาบาล

– ยาปองกนโรคบาดทะยก ประเภท Class หรอ Objectหมายเหต ถอเปน Class ไดเพราะการบอกเพยงกวาง ๆ วา เปนยาปองกนบาดทะยก ไมไดบอกยหอยา หรอ ระบวาเปนยาขวดใด แตในขณะเดยวกนกอาจถอไดวาเปน Object กไดหากจะให concept เพยงวายาปองกนบาดทะยก ซงเปน Object ของ Class ยา ทงนข นอยกบวา Problem Domain จะใหความละเอยดของการสรางคลาสมากเพยงใด

– คนไขชอ สมชาย ประเภท Objectหมายเหต คาวา คนไข ถอเปน คลาส class และ สมชาย ถอเปน Object หนงของคลาสน http://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

ยากน ยาฉด

ยาปองกนโรคบาดทะยก ยาฉดแก

อกเสบ

ยาปองกนโรคบาดทะยก

ยหอ A

ยาปองกนโรคบาดทะยก

ยหอ Bhttp://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

การแบงประเภทยายา

Is Member Of Is Member Of


กระบวนการในการหาวาม Objects ใดบางใน Problem Domain และ Object แตละตวอยใน class ใดนน คอ กระบวนการทเรยกวา Classification Abstraction จากทผานมาเราไดรวาสามารถสราง Class จาก Object ทมอยนโดยการให Concept กบสงนน ๆ หรอถาจะกลาวอกอยางหนงกคอเปนการตอบคาถามทวา ม Object ตวใดตวหนงเปนสมาชกของ (Is Member Of”) ของกลมของ (Class) Object ใด ในทาง Object Orientation นนการทา Classification Abstraction หรอการสราง Class จาก Object นนจะใช สญลกษณ ลกศรประทลากจาก Object ไปยง Class ดงตวอยางตอไปน


28/11/60http://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam] 72

Classification abs.

Class A

Class B

Class C

Class E

Class N

Class A Class A1

Class A2

Class A3

Aggregate

จะไดคลาสตางๆ


คน

สมชาย นก สมจตร ลกเกด

Is member of



รถ

รถเกงของแดงรถมอเตอรไซต

ของดารถสปอรตของสมศร รถตของสมควร

Is member of



รถ

รถเกงของแดง รถมอเตอรไซตของดา

รถสปอรตของสมศร รถตของสมควร

Is member of

ถาเตมรถไฟ จะอยในกลมนหรอไม


ตวอยาง Classification Abstraction

คอมพวเตอรNotebook

? ? ? ?

Is member of


คน

นฐพงศ กลวด สมชาย

สมศรเปนสมาชกของ





ธนาคาร

กรงไทย กรงเทพ ทหารไทย

กสกรเปนสมาชกของ





?

นกศกษา

สเนตร กมลวรรณ ดวงมณ

ประมาภรณเปนสมาชกของ





อาจารย

นฐพงศ ภมใจ จดาภา

มณรตนเปนสมาชกของ





ซไรดาเปนสมาชกของ

หนงสอ

หนงสอ

วเคราะหและออกแบบ

ระบบเชงวตถ

หนงสอการเขยน

โปรแกรมภาษา

จาวา

การออกแบบและพฒนา

เวบไซตดวย Adobe

Dreamweaver

หนงสอ

ระบบปฏบตการ

เปนสมาชกของเปนสมาชกของ




แมว


ในบางครง Object หนงสามารถ เปนสมาชกของ Class ไดมาก กวา

หนง Class ไดเชนกนดงตวอยางตอไปน

แมว หมา สตวสขา สตวสดา

แมวสดา หมาสขาว ววสดาhttp://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam]

แมวสขาว

ถานกวเคราะหระบบไมด จะไดผลลพธ

ถา

• หนงสมาชก อยในหนงคลาส กมกจะไมม ปญหา แตในความเปนจรง มกจะไมโชคดแบบน น


Classification Abstractionเราสามารถแกปญหาความกากวม โดยการปรบปรง Classification ของหมาและแมว ใหมจะไดผลลพธ ดงตอไปน

แมว หมา สตวส ขามเขา

แมวสดา หมาสขาว ววสดา

สตวมเขา


แมวสขาว

ระบบมความซบซอนมาก

ขนตอน การทา Classification Abs.ขนตอนท 1 : กาหนด Problem Domain

ขนตอนท 2 : หาคานาม

ขนตอนท 3 : แยกแยะ คานาม วา object หรอ attributes ของ

objects

ขนตอนท 4 : ให concept การใหความคดรวบยอด เพอใหได คลาส

พนฐานตางๆ

- วาดเปนแผนภาพเพอแสดง concept

ขนตอนท 5 : จากนน ระบ วาวตถใด อยในคลาสใด

ขนตอนท 6 : จากใสรายละเอยดของคลาส attribute , function

ขนตอนท 7 : วาดแผนภาพ แสดง classification abstractions28/11/60http://www.siam2dev.com [ dr.

nattapong songneam] 85

คอหาคลาสๆ จากวตถตางๆ

ทอยใน Problem domain

ตวอยางท 3.4

“หนงสอเลมหนง ปกสเหลอง ภายในประกอบดวยเนอหา

เกยวกบ Object Orientation หนงสอเลมนมจานวน

50 หนา”


ขนตอนท 1 : หาคานาม

คานาม

1. หนงสอเลมหนง

2. ปกสเหลอง

3. เนอหาเกยวกบ Object Orientation

4. หนา


“หนงสอเลมหนง ปกสเหลอง ภายใน

ประกอบดวยเนอหาเกยวกบ Object

Orientation หนงสอเลมนมจานวน 50

หนา”

ขนตอนท 2 : แยกประเภทของคานาม

แยกประเภทของคานาม

• หนงสอเลมหนง : Object

• ปกสเหลอง : Attribute

• เนอหาเกยวกบ Object Orientation : Attribute

• หนา : Attribute


คานาม Object attributes

หนงสอเลมหนง Object

ปกสเหลอง เปน

attributes

ขนตอนท 4. ให concept การใหความคดรวบยอด

เพอใหได คลาสพนฐานตางๆ


หนงสอ VB มชอ

มราคา

มผแตง

มปก

มเนอหา

อานได()หนงสอ java

หนงสอ

ขนตอนท 5


หนงสอ

หนงสอ Visual Basic หนงสอ javaหนงสอ OS


Is member of

ขนตอนท 6


หนงสอ Visual Basic หนงสอ javaหนงสอ OS


Is member of

หนงสอ-ปก

-เนอหา

-ผแตง

-ราคา

+ อานได()

การระบ Class และ Object

• ในบาง Problem Domain อาจจะไดทง Class และ Object ในเวลา

เดยวกน ดงนน จาเปนตองระบใหแนชดวาสงใดคอ Class และสงใดคอ

Object



“พยาบาลชอ ปราณ ฉดยาปองกนโรคบาดทะยกใหแก

คนไขชอ กตต”

ขนตอนท 1 : แยกคานาม

• พยาบาลชอ ปราณ

• ยาปองกนโรคบาดทะยก

• คนไขชอกตต


ตวอยางท 5

ขนตอนท 2 : แยกประเภทของคานาม• พยาบาล : Class• ปราณ : Object หนงใน Class พยาบาล• คนไข : Class• กตต : Object หนงใน Class คนไข • ยาปองกนโรคบาดทะยก : Class / Object


ตวอยางท 5

• ยาปองกนโรคบาดทะยก : Class– เพราะเปนการบอกอยางกวาง ๆ วาเปนยาปองกน

บาดทะยก แตไมไดระบยหอยา

• ยาปองกนโรคบาดทะยก : Object– ถอเปน Object หนงใน Class ยา



• กระบวนการในการหาวาม Object ใดบางในProblem Domain และ Object แตละตวอยใน Class ใด

• การทา Classification Abstraction แสดงดวยสญลกษณ ลกศรประทลากจาก Objects ไปยง Class


Classification ของ Class คน

คน

สมศร สมควร สมจตร สมศกด


Classification ของ หมา แมว สตวสขาวและสตวสดา

แมวสดา หมาสดา แมวสขาว หมาสขาว

หมา แมว สตวสขาว สตวสดา


การปรบปรงการทา Classification Abs. ของหมาและแมว

หมาสดา หมาสขาว แมวสดา แมวสขาว

หมา แมว


Classification

ของ Class คนทมการใสรายละเอยดแลว


คน

ชอนามสกลเพศอาย

บอกชอและนามสกลบอกเพศบอกอาย


Class name

attributes

function

HDD


Private HDD hdd;hdd = new HDD();hdd = new HDD();hdd = new HDD();hdd = new HDD();hdd1 = new HDD();

Encapsulation

• Encapsulation เปรยบเสมอนกบการนาเปลอกมาครอบ

Attributes และ Function ของ Class เอาไว

• ลกษณะของเปลอก

– เปลอกใส จะสามารถมองไดจากภายนอก

– เปลอกทบ จะไมสามารถเหนไดจากภายนอก

• ภาพของ Class ทมองเหนไดจากภายนอกนนเรยกวา

Outside View


Outside View ของ Class คน

คน

อาย

บอกอาย ( )

Class คน

คน


Outside Viewของ Class คน


การท เรามอง จากภายคลาส เขาไปยงขางใน จะเหน/เขาถงอะไรไดบาง

การเขาถงไดหรอไมได เรยกวา การทา

Information Hidding


ทเรยน

+ หนาม - เนอ ทเรยน

Outside View

+ eatable()

Inside View

# เมลด

Visibility / Accessibility


- Private# Protected+ Public

attributes

functions

Outside View ของ Class คน

คน

อาย


Class คน

คน


Outside Viewของ Class คน


สผว

Encapsulation / Information Hiding / Outside View

X

Y

Z


เปลอกใสเปลอกทบ

การเรยกด Attribute โดยการใช Function

สมศกด : คนอายบอกอาย ( )

สมศร : คนอายบอกอาย ( )

โปรดบอกอาย


การเขยนเมอ Function ถกเรยกใชงาน

สมศกด : คน

อาย


สมศร : คน

อาย


สวนของ Function จะถกเขยนดวยตวเอยง


Information Hiding

• คอ คณสมบตของ Object ทเมอตองการเขาถง Attribute บางตวของ Object นน จะตองอาศยการทาผาน Function ทสามารถมองเหนและเรยกใชได เทานน– เพราะ Attribute ถกหมดวยเปลอกทบ– เพราะ Function ถกหมดวยเปลอกใส


ประเภทของ Attribute และ Function

• จาแนกตามความสามารถในการเหนและเขาถง Attribute และ Function เหลานนได 3 ประเภทคอ– Private Attributes and Functions– Protected Attributes and Functions – Public Attributes and Functions


VB

Java


Public class PersonPrivate age as Int16Public sub EAT()

Msgbox “Eating”End sub

End class

public class Person {private int age;public void EAT() {

Sysyem.out.println( “Eating”)}

}

Private Attributes and Functions

• คอ Attributes และ Functions ทไมสามารถเหนไดเลยจากภายนอก

• การเขาถง Attribute เหลานไดตองผานทาง Function ทมไวเทานน

• จะใชเครองหมาย (-) กากบไวหนา Private Attribute และ Private Function

• เชน อายของคน


Protected Attributes and Functions

• คอ Attributes และ Functions ทไมสามารถเหนไดจากภายนอกแตเปนสวนทสามารถสงตอให Inherited Class ไดเทานน

• จะใชเครองหมาย (#) กากบไวหนา Protected Attribute และ Protected Function

• เชน ลกษณะทางกรรมพนธทลกสบทอดมาจากพอแม


Public Attributes and Functions

• คอ Attributes และ Functions ทสามารถมองเหนไดและสามารถเรยกใชไดโดยตรงจากภายนอก

• จะใชเครองหมาย (+) กากบไวหนา Public Attribute และ Public Function

• เชน สผม สผว




คน

- ชอ# นามสกล- เพศ- อาย

+ บอกชอและนามสกล ()+ บอกเพศ ()+ บอกอาย ()




คน

- ชอ# นามสกล- เพศ- อาย

+ บอกชอและนามสกล+ บอกเพศ+ บอกอาย

สมศร

http://www.siam2dev.com [ dr. nattapong songneam]อาย = 35 อาย = 78 อาย = 78

Inside view



- สมศร : ชอ

# ไทยงาม : นามสกล

- 25 : อาย

+บอกอายได

+บอกชอนามสกลได

+บอกเพศได

Function

• ทผานมาเราพดถงเฉพาะ Attribute ของ class เทานนแต

class ก ยงมอกสงหนงทตองพจารณาดวยนนก คอ

Function ซงถอวาเปนตวกระตนใหดาเนนกจกรรมตางๆ

ซงหมายความวา class จะมความสามารถในการทา

กจกรรมตางๆ บรรจอยภายใน class ซงถอวา Function

นเองเปนตวททาให class แตกตางจากขอมลทวไปนนเอง


Class Diagramคน

ชอนามสกลอายเพศ

บอกชอและนามสกลบอกอายบอกเพศเปลยนชอ และนามสกล

Function

Attribute


สมจตร นก สมศร สมปอง

Is member of

Class Diagramรถ

ยหอรนสราคา

บอกยหอบอกรนบอกสราคา


Is member of

รถเกงของดร.นฐ

รถมอเตอรไซตของนายมก

รถสปอรตของสมหญง รถตของสมชาย

Function

Attribute

Encapsulation & Information Hiding

• Encapsulation คอ ความสามารถในการรวมเอา Attribute

และ Function เกบไวภายใน Class เดยวกน

• Information Hiding คอ ความสามารถในการซอนรายละเอยด

ของขอมลของ Class โดยไมใหผใชทไมมสทธเขาใชงานสามารถ

เขาถงขอมลเหลานนไดโดยตรง (หากตองอาจทาไดโดยผานทาง

Function แทน )



• เมอสมศรตองการทราบอายของ สมชาย ซงอายกถอเปน Attribute

หนงของสมชาย สงทสมศรจะทาไดคอตองถามจากตวสมชายเอง นน

คอ การกระตนใหสมชายบอกอายของตนออกมา ซงหมายความวา

หากสมชายมความสามารถในการบอกอายหรอ พอใจทจะบอก

(สมชายตองม Function ในการบอกอายทเปน Public Function)

สมศรกสามารถทราบอายของสมชายได


อาย

บอกอาย()

สมชาย : คน

อาย

บอกอาย()

โปรดบอกอาย


ประเภทของ Attribute และ Function

• Private (-) , Private Attribute & Function– คอ Attribute & Function จะไมสามารถมองเหนไดเลยจากภายนอก ม

วธเดยวทจะเขาถง Attribute เหลาน คอ ผานทาง Function ทเปน Public

• Protected (#)– คอ Attribute & Function จะสามารถมองเหนไดเฉพาะคลาสทสบทอด

คณสมบต ( Inherit )จากคลาสแม (Parent Class) เลยจากภายนอก• Public (+)

– คอ Attribute & Function จะสามารถมองเหนไดจากภายนอก


Class Diagram

Class Diagram

ความคดรวบยอด (concept)


มรปทรง

ใสนาได

ปรมาตร

ขวดนาตราสงห

ขวดตรา 7

selectขวดนา

..



เคลอนทได

โดยสารได

รถ BMX

Altisยานพาหนะ

Boing 747

เรอโดยสาร



ปมโทรได

รบสายได

Samsung S6

iPhone 6 โทรศพท

อามา

จะไดคลาสพนฐาน Fundamental Classes


โทรศพท

ยานพาหนะทว

คน

แมว สตวปก

สนคา

พนกงาน

หองพก

บทเรยน

ปลา

ตนไม

ฯลฯ

พนกงาน


เกาอ โตะ

อาจารยเมาส

คอม

สายไฟ

แอร

โปรเจกต

เตอรF1 f2 f3 f4 f5 f6

f7 f8

หลอดไฟ

Exercise I

1. สมชาย สมควร และสมศกด เปนนกเรยนในขณะท สมหญงและสมศรเปนนกกฬาทมชาต

2. สมศกด สมหญง และสมศร เปนคนผวดา ในขณะทสมชาย และสมควร เปนคนผวขาว

3. สมชาย สมควร และสมศกด เปนผชาย ในขณะท สมหญง และสมศร เปนผหญง


จากขอความตอไปน จงเขยนแยกวาอะไรคอออบเจกต อะไรคอคลาส โดยวาดมาเปน แผนภาพ Classification Abstraction

จงวาดเปนแผนภาพแสดงClassification Abstraction

เฉลย ขอ 1

1. กาหนดคานาม

2. ให Concept

3. วาดแผนภาพ


1. สมชาย สมควร และสมศกด เปนนกเรยนในขณะท สมหญงและสมศรเปนนกกฬาทมชาต

มชอ

เพศ

เกรดเฉลย

เรยนได()นกเรยนสมชาย

สมควร

สมศกด

มชอ

เพศ

อาย

เลนกฬาได()นกกฬาสมหญง

สมศร


นกเรยน นกกฬา

สมชาย สมควรสมศกด สมหญง สมศร

เปนสมาชกของ เปนสมาชกของ

Exercise II

1. คอมพวเตอรยหอ Dell ตอเชอมกบ Printer และ Scanner ยหอ Hewlett Packard ซงถกใชงานโดยนาย ก ซงเปน Programmer

2. นาย ข เปน programmer เชนเดยวกน แตเครองคอมพวเตอรทใชเปนยหอ IBM ซงเชอมกบพรนเตอร

3. นาย ค เปนนกวเคราะหระบบ รบผดชอบการวเคราะหระบบใหกบฝายการบญช และฝายสงซอของบรษทนาเขาและสงออกแหงหนง


จงเขยน Outside view ของแตละ class ทมอยใน problem domain ตอไปน

Documents

Lec03 1 Classification Abstractionsiam2dev.net/E_Learning/OOAD/Lec03_1_Classification_Abstractions… · Lec03_1_Classification Abstraction ... Object ใน Problem Domain 3. เพื่อให