ထငးႏငငေျမာကပငး gm/ccs ထတလပျခငး

ထငးႏငငေျမာကပငး သးညပစကပ းရာတြင ေျမဩဇာပမြနလာေစရနအတြက ေျမဆထသ႕ ေပါငးစညးေရာယကသြားေသာအပငမားက အသးျပပ ECHO အာရမတတမး ECHO ဖြ႕ျဖးမႈမတတမးမားအတြက ေဒသဆငရာထပေဆာငးစာေစာင အမတစဥ ၁၀၊ ဇလငလ ၂၀၀၁ ရစ(ခ)ဘားနက ညႊနၾကားေရးမး၊ ECHO အာရအကးသကေရာကမႈ စငတာ (ECHO Asia Impact Center)

နဒါနး မးရာသအကနပငးကာလ ထငးႏငငေျမာကပငး၊ ခငးေဒါငး (Chiang Dao) ခရငတြငရေသာ ေတာငေပၚတငးရငးသား မားေနထငေသာ ေကးရြာအပစတစစက အစဥအျမ၀နးရလကရေသာ ေတာငေပၚလယကြငးမားက အစမးေရာင အေသြးအရညအမးမ းျဖင ျမငေတြ႕ႏငသည။ ဤအစမးေရာငေဒသက တငးရငးသားမားျဖစေသာ လစး၊ လားဟ၊

အာခါ၊ ပေလာငႏင ကရငတငးရငးသားမားကပငဆင၍ ယငးတ႕တြင ပယဥး (rice bean - Vigna umbellata)၊ ပလြမး (Black bean/ Cowpea –

Vigna unguiculata) ၊ ပပဇြန (Lablab bean - Lablab purpureus)၊ ေျမပ (Peanut - Arachis hypogaea) ႏင ပတလတ (Jack bean - Canavalia

ensiformis) တ႕ပါ၀ငေပါငးစပ ထားေသာ သးညပစကပးရာတြင ေျမဩဇာပမြန ေကာငးလာေစရနအတြက ေျမဆထသ႕ ေပါငးစညး ေရာယကသြားေသာ အပငမား (gm/ccs) ပါ၀ငသည။

gm/ccs ကယျပန႕စြာစကပးျခငးသည ပေတာငရညႏင ေျပာငးဖးက အလညကသးညပစကေသာ (legume-maize relay cropping) စနစ၏ အစတအပငးတစချဖစ၍ ၁၉၈၀ခႏစမားတြင ေဒသခလယသမား မားမတညေထာငချခငးျဖစသည။ သးညပစကပးျခငး(Relay Cropping)

ဆသညမာ သးႏ၂မး သ႕မဟတ ထထကမားေသာသးႏမားက ယငးတ႕ ၾကးထြားလာေသာ ျဖစစဥတစေလာက ညပ၍ စကပးျခငးျဖစသည။ ဒတယ သးႏမားက ပထမသးႏ၀တမႈကးသညကာလျပးမ စတငစကပးရသည။ သ႕ေသာ ရတသမးရနအဆငသငျဖစသည အခနမတငမလညး ျဖစရမည။ ဗငခးယာ, et al - (Van Keer, et al.).

ႏစေပါငးမားစြာအတြငး gm/ccs သးညပစကပးစနစသည ျပငပစကပးေရးတးတကမႈ ေအဂငစမားႏင လယသမားမား ၏ အာရစကမႈက ရခသည။ ECHO အာရအကးသကေရာကမႈ စငတာ ( The ECHO Asia Impact Center ) မ ဧညသညမားက ေတာငေပၚတငးရငးသားလယသမား မားႏင ေတြ႕ဆရနႏင ၎တ႕၏ gm/ccs ခညးကပနညးမားက ေလလာရနမၾကာခဏေခၚေဆာငသြားပါသည။ ယခစာေစာငတြင ထလယသမားမား၏ ၾကးစားအားထတမႈ၊ ဤစနစ၏ အားသာခကမားႏင အားနညးခကမားက ေဖာျပ၍ အျခားသမားသည ဆငတေသာခညးကပနညးမားကလကနာခယ၍ ျပျပငအသးျပႏငမည အခြငအလမး မားက စးစမးရာေဖြပါမည။ ရလာနာဥယာဥ (Sri Lanna Park) တြင လယယာစကပးမႈ ကးေျပာငးျခငးမား

သးညပ (Relay Crop) gm/ccs စကပးေသာ ေတာငေပၚတငးရငးသားေကးရြာအစအေ၀းမားသည ရလာနာအမးသား ဥယာဥနယနမတအတြငးတြင ရသည။ ေကးရြာအဖြ႕အစညးတစခစသည ၁၉၈၉ခႏစ သစေတာၾကး၀ငးအျဖစသတမတ သညေၾကျငာခကမထတျပနမ အခနကတညးက တညေထာငချခငးျဖစသည။ ယခငကေတာငေပၚ တငးရငးသား လယသမားမားသည အဓကအားျဖင ေတာငေပၚစပါး (ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာစနစ) ကကငသးခသည။ ဆနစပါးက

အျခားေသာလယယာသးႏမားျဖစသည ႏမး၊ ေနၾကာပနး၊ ျငပသး၊ ပေတာရညအမးမး၊ ပစဥးင၊ လး၊ ဆပ၊ ႏစား ေျပာငးႏင ဘး၊ ဖရအမးမးျဖင ေပါငးဖကစကပးသည။

ရးရာအရ ေျမဩဇာျပနလညေကာငးမြနလာရနအတြက ေတာငေပၚလယေျမမားက ႏစအနညးငယမစကပးဘထား ေသာေတာရငးေျမ/ဖနးဆးေျမအျဖစထားသည။ လေလာကေသာေျမဩဇာ တဖနျပနလည စစညးႏငေသာအခါ သးႏစကပးမႈက ေနာကတစၾကမျပလပသည။ ဥယာဥအာဏာပငမားသည ရလာနာတြငေနထငေသာ လယယာ မသားစမားအား အတငးအတာတစခအထ ေျမပငဆငခြငက လကရအခနတြင ခြငျပထားေသာလညး ဆယစေပါငး မားစြာကတညးက ရငးလငးထားေသာေျမမားတြငမ စကပးေရးႏငပတသကေသာလပေဆာငမႈမားက ကန႕သတ ထားသည။ ရလာနာမ လယသမားမားသည ယခအခါတြင ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာစကပးျခငးမတားျမစခရပါသည။

အစဥအျမလပကငေသာ ေတာငယာမားအတြငးရ ေျမဆမားသည (ပငလယမကႏာျပငထက ၄၅၀ - ၆၀၀ မတာအျမင) အဓကအားျဖင ႏစမးရသည။ ၎တ႕မာေျမဆပြားမားေစေသာ ထးေကာကေျမမားႏင လြယကစြာဓာတျပကြႏငေသာ အလႊာလကကြာကသည ေဂၚဒနေကာကေျမမားျဖစသည။ အခ႕ေသာ လယယာမားသည ညညာေသာလညး ခတထြင စကပးေသာ ဧရယာအမားစမာ အလြနမတေစာကသည။

တရား၀ငမဟတေသာ လထေျမယာစမမႈစနစမားေပၚတြငအေျခခ၍ မသားစမားသည စာခပခပဆျခငးမရေသာနယေျမ မားေတာငးဆမႈသာ ရသည။ အမေထာငစအမားစ၏ ပငဆငမႈမာ ဧကခနမာ ၁-၂ ဟကတာထက နညးသည။ (၁ ဟကတာ = ၆.၁၅ ရက - ထငးႏငင ေျမယာယနစစ)။ လယယာေျမပငဆငျခငး ကန႕သတမႈႏင ေရႊ႕ေျပာငးလယယာ စကပးျခငး ကန႕သတမႈမားေၾကာင ရးရာအရစကပ းဘထားေသာ ေတာရငးေျမ (မလအားျဖင ၃ - ၁၀ႏစ) မား မညသ႕ မျဖစမလာႏငေတာေပ။

သးညပစကပးျခငးသ႕ေျပာငးလမႈမာ ၁၉၈၀ ခႏစမားတြင စတငခ၍ လယသမားမားသည ပပဇြန (Lablab bean) က အျခား ေကးရြာမားမ ယေဆာငလာေသာ အခြမခၽြတေသာ စပါးမားအသးျပ၍ ေျပာငးခငးမားတြင စတငအသးျပခသည။

၂ ႏစၾကာျပးေနာက ေျမယာဖြ႕ျဖးမႈဌာန (Land Development Department (LDD)) မရေသာ ပယဥးက စတင စကပး ၾကသည။ ၁၉၉၀ ခႏစ အေစာပငးကာလအတြငး သးႏအထြကမားေသာ ခပတအမးအစား ပလြမး (cowpea/ bleak bean) က ပြစားတစဥးမ စတငမတဆကေပးခသည။ ေနာကႏစအနညးငယအတြငးတြငလညး ထပြစားမပင ေျမပက ထပမမတဆကေပးခသည။ ေနာကဆးတြင ၂၀၀၀ျပညႏစ အလယမားအတြငး ပတလတ (Jack Bean) က မတဆက ေပးခသည။ (ေယဘယအားျဖင ဧကခနမာ ကန႕သတလကရေနေသးသည)။ အရနတးေအာငျပလပခသည ရာသလကဖနးဆးေျမမားအတြက gm/ccs

ရလာနာေကးရြာအပစတြင ေျပာငးႏင ပပငသးႏက ကယျပန႕စြာစကပးျခငးက စြန(မ)ခငး (Somchai) ႏင ဖရင (Prinz) တ႕မ ရာသအလကဖနးဆးေျမမား အရနတးတကလာေအာင စမခန႕ခြေသာစနစဟ ေခၚဆသည။ အရြယ ေရာကေသာေျပာငးပငရးအတြငး gm/ccs (အၾကမးအားျဖင ေျပာငးဖးမရတသမးမ တစလ) က ထေထာငျခငးျဖင ေျပာငးပငမားအၾကားတြင ႏကထရဂငႏင ဇ၀ေလာငစာအေျမာကအျမား ျဖစေပၚလာေစသည။ ထ႕ေၾကာင သဘာ၀ ဖနးဆးေျမ၏ ရညရြယခကအတငး (ေျမဆအေျခအေနက ပမေကာငးမြနေစ၍ သးႏပမထတလပရန) ပမေသးငယ ေသာဧရယာတြင အခနတအတြငးေနရာယလာႏငသည။

အျပညျပညဆငရာ gm/cc ျမငတငသ ရးလနး ဘန႕(ခ) (Roland Bunch) မ လယေျမမားက ေျမဆေကာငးေအာင ထားရနအတြက တႏစလင တဟကတာအတြက အနညးဆး ေအာဂနစ၀တမား ၁၀ - ၂၅ တန (အစခန) လအပသည ဟဆသည။ ကအားေလာစြာ ရလာနာလယသမားမား စကပးေသာ gm/ccs အမားစသည ဤအဆင သ႕မဟတ ဤထကမားေသာပမဏက ထပေလာငးထည၀ငမႈ ျပလပႏငသည။ ဥပမာ - ပၾကး/ပပဇြနသည တစဟကတာ၏

ဇ၀ေလာငစာ ၂၅ မ ၄၀ တန၊ ပတလကမာ အနညးဆး တစႏစလင ၈၀ ကလဂရမ ထတႏငသည။ (ဇယား ၁ ကၾကညပါ)။

ရာသဥတမတေသာ လယယာမားအတြက gm/ccs စနစမားႏငမတဘ ရလာနာ ကြနပလကမ ပပငမားသည အပြငပြငေသာအဆငတြင မခတဘ ေျမဆထသ႕ေရာယကေပါငးစပသြားသည။ ယငးတ႕သည အသကရငသည တစေလာကလးတြင ၾကးထြား၍ အေစက ရတသမးသည။ ၾကြငးကနေသာအရာမားသည ေျမဆအခ ႕အပငး သ႕မဟတ ေျမဆအားလးကဖးအပ၍ တျဖညးျဖညးပပပက (ဓာတျပကြ) သည။ ဘကစအသးျပႏငေသာ gm/ccs

Gm/css က ရလာနာလယသမားမား လကခ၍ကာလၾကာရညစြာ အသးျပမႈသည ပပငမားအတြက ဘကစအကးျဖစ ထြနးေစသညဟ ကယျပန႕စြာမတယေျပာဆႏငသည။ အကးေကးဇးအခ႕တြင ေအာကပါတ႕ပါ၀ငသည။

ေျမဩဇာေကာငးမြန၍ တကစားမႈမကာကြယရနႏင ေပါငးပငမားက ထနးေသာအပငမားစကျခငးျဖင -

၁) ေပါငးပငမားက ၄လ မ ၈လအထကထနးျခငး၊ ၂) ေျမဆကဖးအပျခငးႏငကာကြယျခငး၊ ၃) ေျမဆအတြက ေအာဂနစ၀တပစၥညးမားက အေတာအတနေပးႏငျခငး၊ ၄) ထးျခားေသာ ႏကထရဂငပမာဏသတမတျခငး စသညအကးမား ျဖစေပၚေစသည။

အမေထာငစအစားအေသာကတနဖး - အထးသျဖင ႏးညေသာ ပယဥးႏင ပလြမး (ေဒသခလယယာမသားစ မားမ ပယဥးႏင ပလြမးအေစေျခာကမားက မားစြာမစာသးေသာလ) အျပငေျမပတ႕မာ စားသးရနအဆငသင ရသည။ ပလြမးေတာငကမ အႏကသာစားသည (ရငေသာအေစမားသည အနငယအေကာတကေစသည)။

ပတစမးစ၏ ေရာငးခႏငမႈ - ဤအရာသည ပသးႏမား၏ ဆြေဆာငမႈအမားဆးအခကျဖစသည။

ဇယား ၁ - ရရလာနာရ အစဥစကပးေသာ လယယာမားတြင ေပါငးပငထနးသမးမႈ၊ ႏကထရဂငသတမတႏႈနး ဇ၀ေလာငစာထတလပမႈ၊ ေရာငးခႏငမႈႏင ေျမဩဇာပမေကာငးမြနေစရနအတြက ေျမဆထသ႕ေပါငးစညးေရာယကေသာ အပငမားကသးစြျခငးမားက ႏႈငးယဥျခငး။

ေျမဩဇာပမေကာငးမြနေစရနအတြက

ေျမဆထသ႕ေပါငးစညး ေရာယကေသာ အပင

ေပါငးပင ထနးႏငမႈ

ႏကထရဂင သတမတႏႈနး

(kg/ha)

ဇ၀ေလာငစာ ထပလပမႈ

မတတမး (t/ha) အစအေလးခန

ထငးႏငငေျမာကပငးတြင ေရာငးခႏငမႈ

သးစြမႈ

ပလြမး cowpea/black bean (Vigna unguiculata)

ေကာငး ၇၃ - ၃၅၄ (ေဆးလဗား ႏင အခဒ - Silva and Uchida) ~ ၈၀

(အစ/အစညး- Bunch )

≤ ၃၅ (PROTA) ေနရာမားစြြာတြင ေရာငးခႏငမႈ ရသည

ႏးညေသာ ပေတာင ႏင အေစေျခာက မားကစားသးႏင သည။

ပယဥး rice bean

ေကာငး ~ ၈၀ (အစအစညး)

≤ ၃၃ (Ecocrop) ေနရာမားစြြာတြင ေရာငးခႏငမႈ ရသည

ႏးညေသာ ပေတာင ႏင အေစေျခာက

ပပဇြနက ေျပာငးပငၾကားတြငစကျခငး

(Vigna umbellata) မားက စားသးႏင သည။

ပတလတ jack bean (Canavalia ensiformis)

ေကာငး ၂၄၀ (အစအစညး)

၄၀ - ၅၀ ရရႏငသည (Ecocrop)

ေစးကြက ကန႕သတမႈရသည

ႏးညေသာပေတာငက စားႏငသည။ အေစေျခာကမားမာ အနငယ အေကာ တကသည။

ပပဇြန lablab bean

(Lablab purpureum)

ေကာငး ၂၂၀ (FAO); ၁၃၀

(အစအစညး)

၂၅ - ၄၀ ရတသမးႏငသည

(Ecocrop)

ေနရာမားစြြာတြင ေရာငးခႏငမႈ ရသည

ဥယာဥတြငစကေသာ ႏးညေသာပေတာငက စားႏငသည။လယယာ တြငစကေသာ ပေစ ေျခာကကစားႏငသည

ေျမပ peanut/groundnut (Arachis hypogaea)

သင ၇၂ - ၁၂၄ (ေဆးလဗား ႏင အခဒ)

၁၃.၁၇ ( ၀းရာစငဟ ႏင

လာသစ(ဖ) Weerasinghe and Lathiff)

ေစးကြက အမားအျပားရသည။

စားသးရန အေစ အဆငသငရသည။

အရငးအျမစမားစြာမေပါငးစညးထားပါသည ခးဆြတေသာအခနဇယားႏင ထပလပနညးမား

ရလာနာလယသမားမားသည တရား၀င သတမတထားျခငးမရေသာ (ရးရာသမရးက) သးညပအခနဇယားက အသးျပသည။ ေအာကပါ ခးဆြတမႈအခနဇယားႏင တြဖကထတလပမႈအေလအကငမားက စြမခငး (Somchai) ႏင ပရင(ဇ) (Prinz) မ “သစေတာမ အသမား” (Voices from the Forest) တြငေဖာျပထားပါသည။

မတလႏင ဧျပလ လယယာလပငနးမားတြင (ေျခာကေသြ႕ရာသေနာကဆးအပငး) ေပါငးပငမားႏငသးႏမားက ေပါငးထတ၍ ေပါငးပငအၾကြငးအကနမားက စပ၍မးရႈ႕ေလရသည။ သ႕ေသာ ၁၉၉၀ႏစမားေနာက သးႏဇ၀ ေလာငစာမားက ေျမဆေအာဂနစ၀တပစၥညးအျဖစ ေျပာငးလမႈက ပမနားလညလာေသာအခါတြင မးရႈ႕ျခငးနညး ကစတငကငသးၾကသည။ အကးရလဒမာ မးရာသ သးႏထတလပမႈမတငမ အပငအၾကြငးအကနမားက ေျမျပင အနားေရးေၾကာငးအျဖစ စစဥျပလပၾကသည။ အစဥစကပးေသာ ေတာငေပၚလယယာမားတြင အမးမ းေသာ သးႏမားကတးခ႕စကပးျခငးသညလညး ေျခာကေသြ႕ရာသတြင လယသမားမားမးရႈ႕ျခငးမ ကာကြယသည။

အၾကြငးအကနမားက မးရႈ႕ျခငးေလာနလာေသာ အျခားအေၾကာငးတခမာ ေပါငးပငသတေဆးမားက ကယျပန႕စြာ အသးျပလာျခငးျဖစသည။ ပေလာငတ႕ ၏အဆအရ အစကနဥးတြင ေမလတြင ေျပာငးႏင ဩဂတလတြင gm/cc သးႏပငမားက မပးေထာငမ ေပါငးပငမားက ေပါကထတျခငးက ေပါကျပား ႏငလပသည။ သ႕ေသာ ၁၉၉၀ ပတ၀နးကငတြင လပသားရရမႈအခကအခႏင ပေလာငလယယာလပကငသမားသည လယယာ ဓာတပစၥညးျဖစသည ဂလင ဖဆက (glyphosate) ႏင ပါရာဂြက ဒဂလရက (paraquat dichloride) စေသာေပါငးသတေဆးမားက သးစြလာျခငးတ႕ျဖစ သည။ ေျပာငးႏင ပပင ႏစမးလးကမပးေထာငမ ေပါငးသတေဆးက အသးျပ သျဖငေပါငးပငမားက

ရငးလငးရန ေပါကတးႏငေပါကျခငးနသြားသည။ ထ႕ေၾကာင အနဆးေျမယာထြနယကတထြငသညနညး တးတက လာသည။

မးစရြာေသာအခါတြင ႏစမ းစပေျပာငး (hybrid corn - ၁၉၉၀ေနာကပငးတြင ေရြးခယသည) မားကမားေသာအားျဖင ဒတယအဆငစကေသာေကာကဖရ သးႏင ေရႊဖရသးပငမားႏငယဥ၍ စကသည။ ေျပာငးစကေသာ အကြာအေ၀း မာ ၇၀ စငတမတာ x ၅၀ စငတမတာ (၂၈ လကၼ x ၂၀ လကၼ) ျဖစသည။

လယသမားမားသည ေျမပက မးရာသတရာသတြင ႏစမးစကသည။ ႏစရညေျမပေစက သေလာငရနခကခသျဖင မးရာသအစပငးတြင အေစာပငးသးႏအနညးငယစကသည။ အေျခခအားျဖင အေစထတလပရနျဖစသည။ ၎သည အၾကမးအားျဖင ေနာက ၄ လတြင ပးေထာငမည အဓကသးႏအတြက လတဆတ၍ လေလာကေသာ ေျမပေစက ရရနကညသည။

ဩဂတလမ စကတငဘာလတစေလာက ေပါငးပငမားက သတသငရငးလငး၍ ပပငမားက ေျပာငးပငတနးမားၾကား တြငစကသည။ လဆလယသမားမားသည ပယဥးႏင ပပဇြနက ၇၀ စငတမတာ - ၅၀ စငတမတာျခား၍ စကျပး ပလြမးက ၇၀ စငတမတာ x ၃၀ စငတမတာ (၂၈ လကၼႏင ၁၂ လကၼ) ျခား၍စကသည။ (ဇယား - ၂) နမစငလြမးမဟမ (Nam Saeng Loongmuang) မ ပေလာငမားသည ကနး (ဂမ) တစခလင အေစမားစြာစကသည၊ ေျမပဂမမားသည ၂၄ စငတမတာ (၁၀ လကၼ) ျခား၊ ပယနးႏင ပလြမးသည အၾကမးအားျဖင ၃၀ မ ၄၀ စငတမတာ (၁၂ မ ၁၅.၈ လကၼ) ျခား၊ ပပဇြနမာ ၁ မတာျခား၍ စကပးသညဟ တငျပခၾကသည။

ဇယား ၂ - ရလာနာတြင အစဥအျမစကေသာေတာငယာတြင သးညပစကရနအတြက ေျမဩဇာပမေကာငးမြနေစ၍ အတြက ေျမဆထသ႕ေပါငးစညးေရာယကသညအပငမား စကပးရန အကြာအေ၀းႏင အေစထြကႏႈနးႏငပတသက၍ အစရငခတငျပမႈႏင သငေတာေသာအၾကျပေျပာဆခကမား

သးညပစကရနအတြက ေျမဩဇာ ပမေကာငးမြနေစ၍ တကစားမႈမ ကာကြယရနႏင ေပါငးပငမားက ထနးရနစကေသာအပငမား

စကပးမႈအကြာအေ၀းမားအၾကမးဖငး (အစရငခတငျပမႈႏင/သ႕မဟတ အၾကျပခက*)

အေစထြကႏႈနးက တြကခကျခငး ** ကလဂရမ/ရက ( ၁၆၀၀ m²)

ပလြမး cowpea/black bean (Vigna unguiculata)

၇၀ စငတမတာ x ၃၀ စငတမတာ (လဆး) ၄၀ စငတမတာ x ၃၀ စငတမတာ (ပေလာင) ၃၀ စငတမတာ x ၂၅ စငတမတာ (အၾကျပသည အကြာအေ၀း)

၃.၀၅ (လဆး) ၅.၃၃ (ပေလာင) ၈.၅၃ (အၾကျပ)

ပယဥး rice bean

(Vigna umbellata)

၇၀ စငတမတာ x ၅၀ စငတမတာ (လဆး) ၄၀ စငတမတာ x ၃၀ စငတမတာ (ပေလာင) ၄၀ စငတမတာ x ၃၀ စငတမတာ (အၾကျပသည အကြာအေ၀း)

၁.၈၃ (လဆး) ၅.၃၃ (ပေလာင) ၅.၃၃ (အၾကျပ)

ပတလတ jack bean

၅၀ စငတမတာ x ၅၀ စငတမတာ (အၾကျပသည အကြာအေ၀း)

၄၂.၅ (အၾကျပ)

လယကြငးထတြင ပယဥးက အေစေခၽြျခငး

(Canavalia ensiformis) ပပဇြန

lablab bean (Lablab purpureum)

၇၀ စငတမတာ x ၅၀ စငတမတာ (လဆး) ၁ မတာ x ၁ မတာ (ပေလာင) ၇၀ စငတမတာ x ၅၀ စငတမတာ (အၾကျပသည အကြာအေ၀း)

၇.၃၁ (လဆး) ၂.၅၆ (ပေလာင) ၇.၃၁ (အၾကျပ)

ေျမပ peanut/ground nut (Arachis hypogaea)

၂၅ စငတမတာ x ၂၅ စငတမတာ (ပေလာင) ၅၀ စငတမတာ x ၂၀ စငတမတာ (အၾကျပသည အကြာအေ၀း)

၅၀.၁၈ (ပေလာင) ၃၁.၃၆ (အၾကျပ)

* အေထာကအထားအသးသးမအၾကျပေသာ စကပ းမႈအကြာအေ၀း (အေကာငးဆးေျဖဖးမႈႏင ႏကထရဂင)

** လယသမားမားႏင အၾကျပခကမားမ စကပးႏႈနးက ဂမတစခလင အေစ ၄ ေစဟ သတမတသည။.

စကတငဘာလတြင ေျပာငးမားက ရတသမးျပးေနာက ေျခာကေသြ႕ေသာ ရးတနမားက ထးခသည။ လယသမားမား သည အကငးႏငအပြငမားက တးပြားေစသည ပႏြယပငငယမားက လမးၾကသည။ ေအာကတဘာလတြင မားေသာ အားျဖင ပပငႏြယမားသည ေျမဆထတြငအျပညရသည။

ပပငမားက အခနမတဘရတသမးၾကသည။ အဓကကေသာ ေျမပသည ႏ၀ငဘာႏင ဒဇငဘာတြင ရတသမးရန အဆငသငျဖစသည။ ပလြမးက ဒဇငဘာမ ဇနန၀ါရလအထ ရတသမးၾကသည။ ပယဥးကမ ဇနန၀ါရမ ေဖေဖာ၀ါရ တေလာကရတသမးသည။ ပပဇြနက ေဖေဖာ၀ါရလေနာကပငးမစ၍ မတလအထ ရတသမးသည။

ရတသမးျခငးႏင အကးခစားရျခငး

ပလြမး (၂၀ စငတမတာ/ ၈လကၼအရည)၊ ပပဇြန (၄ မ ၅စငတမတာ/၂ လကၼအရည) ႏင ပတလတ (၃၀ စငတမတာ /၁ေပ အရညအထ) တစေတာငစက ပေတာင ရငသန၍ ေျခာကေသာအခါခးသည။ ရတသမးျပးေနာက ပေတာငမားက အတမားထသ႕မထညမႏင အေစမားေခၽြရန ရကျခငး သ႕မဟတ နငးနယျခငးမျပမ ျဖန႕ခထားသည။

ပယဥးကမ ျခားနားစြာရတသမးသည။ ၁၀ စငတမတာ (၄ လကၼ) အရညရေသာ ပသးေတာငမားသည အစငယအလက ထြက၍ တခစေကာကရနခကသည။ လယသမားမားသည တစဥမားျဖင ရငေသာႏြယအားလးကရတသည။ လေလာက

ေသာေျခာကေသြ႕မႈရၿပးသညေနာက အေစမားက နငးနယရနအတြက တတရညမားျဖင အႏြယမားကကငဗတေပၚတြင ရကခသည။ ထြကလာ ေသာအေစမားက စစညး၊ အေျခာကခ၍ သန႕ရငးေအာငျပလပသည။ နငးႏယ၍ကလာေသာ ပႏြယမားက လယကြငးမားတြင အပတခရန အတြက ထားသည။

ေျမပေတာငမားသည ေျမေအာကတြငထြက၍ အျမစႏငပေတာငမားက ရတရနအတြကတးရသည။ ဆြႏႈတျပးေသာပေတာငအစက လယထတြင အေျခာကခသည။ ပေတာငတစေတာငစက အျမစမထတရနအတြက ေတာငး၏အကြပနားႏင ရကျခငးျဖငခြထတသည။ ပ၍ေျခာကေသြ႕ေစျပး ေနာက ေျမပမားက ေရာငးသည (အခြျဖင သ႕မဟတ အခြမပါဘ

ေရာငးသည)။ လယသမားအမားစမာ အခြခၽြတျပးသားကေရာငးသည။

ရြတ လြနမအန (Yawt Loongmuang - ပနဒနႏင လထအဖြ႕အစညး (Pang Dang Nai community)) မ အစဥ စကပးေသာ ေတာငယာ ၁ ရက သည ခနးမနးေျခအားျဖင ပလြမး ပေစအေျခာက ၁၅တန (tang) ထြကသညဟ ခန႕မနးသည။

သးညပစကေသာေတာငယာမားတြငစကေသာ ေျပာငးအထြကႏႈနးမာ ပမးမထကပ၍ျမငသည။ ၁၉၉၀ ေနာကပငး ကာလအတြငး စြမခငး (Somchai)ႏင ပရင(ဇ) (Prinz) တ႕မ အမးစပျခငးမရေသာ ေျပာငးသည သးညပစကပး ေသာ ေဟြ႕နမးရငး(န) (Huai Nam Rin) ေတာငယာမားတြင ပမးမအားျဖင ၃.၀၅ တန/ဟကတာ ထြကသညဟ ေဖာျပခသည။ ဓာတေျမဩဇာမသးေသာ ဤသးႏမား၏ အထြကႏႈနးမာ ပမးမႏငငအဆငထြကႏႈနးထက ၅၀% အထကမ ရခသည။ အမေထာငစမားမ စားသးရနႏင တရစာၦနမားစားသးရနအတြက အနညးငယ သေလာငထားရ မအပ ကနေျပာငးမားအားလးက ပြစားမားထသ႕ေရာငးခၾကသည။ ေျပာငး၏လကရေပါကေစးမာ ၁ကလ က ၆ - ၈ ဘတ ေစးျဖစ၍ ယာလပငနး၏အဓက၀ငေငြျဖစလာသည။

သ႕ေသာ ထကသ႕ မတေစာကေသာေနရာမား၊ အျမတမးစကပ းေသာလယေျမမား၊ အထးသျဖင ေဂၚဒနေကာက လႊာေျမမားတြင သးႏစကပးထတလပမႈက အဆကမျပတျပလပပါကလညး gm/ccs ျဖင သးညပစကပးျခငးသည ေကနပဖြယအရညအေသြးေကာငးေသာ ေျပာငးႏင ေတာငေပၚစပါးအထြကႏႈနးက ထနးသမးရနလေလာကမႈ ရေတာ မညမဟတေပ။ အခနၾကာလာသညႏငအမ ထယာခငးကြကမားသည ေျမဩဇာညဖငးလာ၍ ႏစစဥသးႏစကပးရန အသး မ၀ငေတာေပ။ အကးဆကမာ ၎လယယာမားစြာသည ေရာေႏာသးပငျခ/ သစပငသးႏစကကြကမားအျဖစ ေျပာငးလသြားၾကသည။

Gm/cc ေစးကြက

သးညပမားအျဖစအသးျပေသာ gm/ccs ၅ မးစလးက ရြာမားတြငသးႏမားလညလည၀ယယေသာ ပြစားမားမတဆင ေရာငးခၾကသည။ ေစးေပၚတြငမတည၍ ပပဇြန၊ ပလြမး၊ ပယဥးတ႕၏ပငရငးေစးတ႕မာ ျခားနားသည။ ရြတ လြနမအန (Yawt Loongmuang ) လထမ ၂၀၁၁တြင ယငးပအားလး၏ ေစးႏႈနးမာအလြနဆြေဆာငမႈရသညဟဆသည။ ပလြမး ၁ ကလလင ၁၉ ဘတ (၀.၆၃ အေမရကနေဒၚလာ)၊ ပယဥး ၁ ကလလင ၂၄ ဘတ (၀.၈၀ အေမရကနေဒၚလာ) ႏင ပပဇြန ၁ ကလ ၂၅ ဘတ (၀.၈၃ အေမရကနေဒၚလာ) ေစးျဖစသည။

ထတလပမႈလြနကပါကလညး ပေစးႏႈနးမာ အျမတနညးသည အေျခအေနအထကဆငးႏငသည။ ေယဘယအားျဖင လယသမားမားသည စကပးရာသတစခလင gm/ccs ႏစမး သ႕မဟတ ထထကပ၍ စကၾကသည။ ေရာငးေစးအလြန နမပါက ပယဥး၊ ပပဇြန ႏင ပလြမးမားကခက၍ ၀ကစာအျဖစအကးရစြာ အသးခႏငသည။

ပတလတအတြကေစးကြကအခြငအလမးမာ ကန႕သတမႈရေသာလညး ထေဒသအတြငးရ အနညးငယေသာလယသမား မားသည ပတလတက စကပးထတလပၾကသည။ ခငးေဒါငးနယ နာေ၀ေဒသတြင လယစကေသာ အာလယာ စန႕ယာ (Alea Santya) မ ခငးမငပြစားမားသည ပတလတက ၁ ကလလင ၂၀ - ၂၅ ဘတေစးေပး၀ယၾကသညဟဆသည။

ပလြမးအနက ႏင ပယဥးမားက ပငပကသ႕ေသာ အစာအမးမးျပလပရာတြငအသးျပသျဖင ျပညတြငးစားသးမႈအျပင ျပညပသ႕လညး တငပ႕ေရာငးခသည။ ပပဇြနက ေဒသတြငးတြင ေစးႏႈနးသကသာ၍ ငေသာ သြားရညစာမားထတလပ သညအျပင ျပညပသ႕လညးတငပ႕သည။ သ႕ေသာ ပတလတကမ ေဒသတြငးတြင gm/cc အေစအျဖစသာ အသးျပ သညဟသရသည။

ထငးႏငငေျမပမားက ျပညတြငးေစးကြကေရာ၊ ျပညပေစးကြကအတြကပါရညရြယ၍ ထတလပသည။ တညျငမေသာ ေစးကြကရျခငးေၾကာင ယခႏစမားအတြငးတြင ခငးေဒါငးနယအတြင ဧကအလကေျမပထတလပမႈမာ သသသာသာ ျမငတကလာခသည။

ေပါငးပငသတေဆးမားက သးညပစကခငးမားတြငျဖနးျပးပ

သးညပေျမပခငး

ဓာတပစၥညးထည၀ငမႈ

Gm/ccs အသးျပျခငးျဖင ႏကထရဂငကသတမတျပျပငျခငး၊ ေျမဆေအာဂနစပစၥညးမားက ထတလပျခငးႏင ေပါငးပင နညးပါးလာေစျခငးအစရသည စကပးေရးဆငရာအကးေကးဇးမားရရေနေသာျငားလညး ရလာနာရ သးညပစကပး ေသာလယသမားမားသည ႏစေပါငးမားစြာကပင ၎တ႕အတြက gm/ccs ထတလပရနအတြက စကပ းေရးဓာတပစၥညး မားကအသးျပၾကသည။ ၎တ႕တြင ေပါငးပငမားၾကးထြားလာမႈက ဖကဆးေသာ ဓာတပစၥညးမား၊ ပးသတေဆးမားႏင ေဟာမနးမား အဓကပါ၀ငသည။ သးညပစကပးရနအတြက ဓာတေျမဩဇာ က အမားအားျဖငမသးပါ။

ေျပာငးႏင gm/cc သးႏပငမားက မပးေထာငမက ေပါငးပငအမားစက ဂလငဖဆတ (glyphosate) ႏင ပါရာခြက ဒစလရက (paraquat dichloride) ျဖငသတခၾကသည။ ေပါငးပငမားေသခာစြာေသေစရနအၾကျပ ထားသညႏႈနးထကပ၍ထညၾကေၾကာငးကလယသမားမားက၀နခၾကသည။ ကနကစရတမားတးလာေသာလညး (လြနခေသာႏစမား၏ေစးႏႈနး ၅၀၀

ဘတျဖင ယဥပါက၂၀၁၁ ခႏစတြင ပါရာခြက ဒစလရက - paraquat dichloride ၅လတာမာ ၇၅၀ ေစးျဖစလာသည) လကရကနကစရတမာ အကနကခႏငသည ပမာဏျဖစေနေသးေၾကာငး သတမတႏငသည။

ကၽြႏပက လယသမားမားအား ပါရာခြကေစးႏႈနး ၁၀၀၀ ဘတျဖစလာပါက မညသ႕ျပလပမညနညးဟ ေမးခရာ ၎တ႕က ေပါငးပငပကဓာတေဆး အသးျပမႈက ေလာခ၍ ေပါငးပငဒကၡအေပးဆးေနရာမားတြငသာ အသးျပ မညဟဆပါသည။

ေပါငးပငပကဓာတေဆးက အသးျပသညအျပင လယသမားမားသည ပပငတစမးစက အပြငထြကရနႏင ပသးေတာင ပမထတလပႏငရနအတြက ဟမနးမားျဖငလညး ပကျဖနးၾကသည။ အေစာပငးအပြငပြငခနမ အေစာပငးအသးထြကခန အထ ၃ ၾကမျပလပသည။ ထထကမက ခေကာင (ပသးေတာငကေဖာကေသာ၊ မာရကာ တစတလာလစ(စ) - Maruca testulalis) တစေကာငဖကဆးေသာ ပလြမးႏင ပယဥးတ႕က သမၻာရနညး (လလပ) ျဖင ဖြ႕စညးျဖစေပၚလာေသာ ပငရသ၀ဒ (Pyrethroid) ကသ႕ေသာ ပးသတေဆးထညရနလအပသည။ ပတလတသညလညး ပသးေတာငဖကပး၏ ဖကဆးမႈက ခရတတျပး ပပဇြနႏင ေျမပတ႕မာ ထခကမႈမရေပ။ အာလယာ စန႕ယာ (Alea Santya) က တခ႕စကပးသ မားသည ပတလတ ပေတာငဖကပးမားက ထနးရနအတြက ဓာတပးသတေဆးမားက အသးျပေသာလညး တခ႕မာ တမာ ကထညျခငးႏင တစခ ႕မာ သဘာ၀ျဖနးေဆးမားကသာ အသးျပၾကသညဟဆသည။

လယယာသးဓာတပစၥညးမားက gm/cc ထတလပမႈအတြက မခအားထားႏငသညဟဆေသာလညး လယယာသမား မားစြာက ကနးမာေရးႏင သဘာ၀ပတ၀နးကငႏငပတသက၍ စးရမပပနမႈရေၾကာငး ထတေဖာၾကသည။

Gm/ccs ျဖင ေရရညအလညကသးႏစကပးနညးမား

ရလာနာလယသမားမားသည ၎တ႕အစဥအျမ စကပးေသာ ေတာငေပၚလယယာမားတြင ေျပာငးႏငပပင သးညပမား စကပးျခငး အျပင ဆကလက၍ ေတာငေပၚစပါးမားက ကန႕သတစကပးၾကသည။ အမားစမာ ေတာငေပၚစပါးက အဓကစားသးေသာ အစာအျဖစဆက လကစကပးလေသာလ ထစပါးမးေစမာ ေျမဩဇာေကာငးသာ ေျမမး လအပသည။ လယသမားမားသည ေတာငယာစပါးက လယယာ

ပယဥး

တစခတညးတြင ၾကာရညစြာစကပးပါက စပါးႏဖကပးကသ႕ေသာ ပးမႊားျပသနာမားလညး ျဖစႏငသညဟဆသည။

ကအားေလာစြာ ဖနးဆးေျမမားက ရာသအလကအရနျဖင တးတက ေစရန gm/ccs က အသးျပျခငးသည အစဥ စကပးေသာ ေတာငေပၚ လယမေျမဆမားက ဆကလကထနးသမးေပးႏငသည။ ယငးသည ေတာငေပၚစပါးက ရဖနရခါ၊ အထးသျဖင ညဖငးမႈ နညးေသာေျမမားတြင ထတလပစကပးျခငးကျပလပႏငသည။

ေျမပက လယသမားမားက ႏစစဥစကပးရန ေရာငလႊေသာသးႏပင ျဖစသည။ ယငးတ႕သည ေျမပက ေျပာငးႏင gm/ccs ျဖင တလညစစကျခငးက ပမႏစသကၾကသည။ အထးသျဖင တစႏစျခားစစကျခငးက ႏစသကသည။ ေျမပက တစေနရာတညးတြင ဆကတကစကပးျခငးေၾကာင သးႏေရာဂါျမငတကလာျခငးႏင ေျမဩဇာခနးေျခာကလာျခငးက ျဖစေပၚေစျပး အထြကႏႈနးကလာသည။ ပပငမးျဖစေသာလညး ေျမပသည အလြနထေရာကမႈရေသာ gm/cc ဟ၍ မထငမတႏငပါ။ အဘယေၾကာငဆေသာ ဇ၀ေလာငစာ အသငအတငသာရရ၍ ရတသမးေသာအခါတြငလညး အေႏာင အယကေပးေသာေၾကာငျဖစသည။ လယယာတကြကတညးတြင ေျမပက ၾကာရညစြာ စကပးထတလပရနအတြက လယသမားမားသည လအပေသာ အျခားအရာမားထပေဆာငးရနႏင လေလာကေသာေျမဩဇာထနးသမးမႈႏင ေရာဂါ ကာကြယမႈမားလအပမညဟ ခငမာစြာေျပာဆၾကသည။

Gm/ccs သးညပစကပးမႈက ေနရာတငးတြငျပလပႏငပါသလား

ေစးႏႈနးႏငရရႏငေသာေျမကန႕သတမႈမားေၾကာင အနညးငယမေသာေျမေပၚတြင စကပ းသမားသည ဓာတေျမဩဇာ မားက၀ယယရန လကလမးမမၾကေပ။ ကယျပန႕ေသာလယကြငးမားတြင သစရြကေဆြးေျမဩဇာကသ႕ေသာ သဘာ၀ ေျမဩဇာထတလပျခငး၊ ေျမဆထညျခငးႏင ျပျပငျခငးစသညတ႕ကျပလပရန ကဘမးအလပသမားမားစြာလအပသျဖင လကေတြ႕မကေပ။ ရးယာဖနးဆးေျမထားျခငးကမျပလပႏငေသာေဒသမား၌ အျမတမးသးေသာလယေျမႏင ယာမား တြင gm/ccs သည ဇ၀ေလာငစာႏင ႏကထရဂင လေလာကစြာထတလပႏငရနအတြက ျဖစႏငေခအမားဆးရေသာ အရာျဖစသည။

ရလာနာလယသမားမား၏ gm/ccs သးညပစကပ းမႈေအာငျမငျဖစထြနေနေသာလညး ၎တ႕လထအဖြအစညးသ႕ အျခားဆငတေသာနညးလမးမားက မတဆကေပးရနမာ ခကခႏငပါသည။ ဥပမာ - ရးရာလယယာစကပးမႈ အေလ အကငမားသည ေရႊ႕ေျပာငးစကပးေသာလပသားမားအတြက ေရြးခယစရာအျဖစရေနပါက gm/cc ကအေျချပ၍ ဖနးဆးေျမကတးတကေကာငးမြနေအာငျပလပျခငးကျပလပမည အလားအလာမရေပ။ သးႏဖကပးႏင ေစးကြကန ပါးမႈသညလညး gm/cc သးညပစကပ းမႈအတြက အျခားေသာအတားအဆးမားျဖစႏငသည။

gm/ccs သးညပစကပးမႈနညးစနစမားကျမငတငျခငးျဖငရရလာမညအကးအျမတမား၊ အားသာခကႏင အားနညးခကမား

ရလာနာ သးညပစကပးမႈစနစတြင gm/ccs အသးျပမႈႏငပတသကေသာ အားသာခကမားတြင ေအာကပါအခကတ႕ ပါ၀ငသည။

gm/cc အေစမား၏အရငးအျမစမားသည လယသမားမား ကယတင ထတလပေသာေၾကာင ၎တ႕ကယတငအတြကပငလငအကးရသည။

gm/cc တစမးစသည ဘကစလကေတြ႕အသး၀ငျခငး၊ ေျမဩဇာက ထနးသမးေပးႏငသည ထ႕အျပင အပေဆာငး အစားအေသာက အျဖစသာမက အမေထာငစ၏ အဓက၀ငေငြ လညးျဖစသည။

gm/cc သးညပစကပးမႈစနစသည ျပငပမနညးပညာ အကအည အနညးငယသာလအပျပး လယသမား တစဥးမ အျခားတစဥးထသ႕ျပန႕ႏသည။

gm/ccs သးညပစကပးမႈျပန႕ႏ႕သညႏငအမ ေစးကြကလမးေၾကာငးမားလညး အေရးပါလာသည။

ရလာနာႏငအျခားေဒသမားရသးညပစကပးမႈစနစတြင gm/ccs အသးျပမႈႏငပတသကသညအားနညးခကမား

ေရနအေျခခ စကပးေရးဓာတပစၥညးမားသည သးညပစကပးသညစနစတြင အေတာမားအေသာ အေရ အတြကျဖင ေပါငးစညးထားသည။ (အထးသျဖင အလပသမားသကသာေစေသာ ေပါငးပငႏမႏငးေဆးမား) ၎သညထတလပမႈစရတႏင လေလာကေသာကနးမာေရးႏငသဘာ၀ပတ၀နးကငပကစးမႈ႕အကးဆကက ျဖစေပၚေစႏငသည။

gm/ccs တမးတညးအသးျပျခငးျဖင မတေစာကေသာ ေဂၚဒနေကာကအလႊာေျမၾကးမားအား ေျမဆ၊ ေျမသားယတေလာျခငးမ မကာကြယႏငျခငး။

လယသမားမားသည စကပးသညအကြာအေ၀းႏင မးေစႏႈနးအမးမးက အသးျပသညအတြက မးေစႏင ေျမယာကထေရာကမႈရေအာင အသးမျပႏငျခငး။

ရလာနာ gm/cc သးညပစကပးေရးစနစသည မးကနပငးႏင အေစာပငးမ အလယပငးေျခာကေသြ႕ရာသ အတြငးသာအကးရေသာ ေျမဩဇာကထတလပေပးႏငသည။

အျခားေဒသမားတြင ခငးေဒါငးနယႏငမတဘ gm/ccs ေစးကြကမာ မကယျပန႕သျဖင ၎ႏငဆငတေသာ စကပးထတလပမႈ႕စနစမားက အစပးရာတြင အကန႕အသတမားရေနသည။

gm/ccs ကအကန႕အသတျဖငစတငႏငေသာေနရာမားတြင ပပငငယမားစကပးမႈ၌ ကကျဖတသတ၀ါမား ဖကဆးမႈရေၾကာငးသရသည။

ရလာနာႏင အျခားေဒသမားတြင gm/cc သးညပစကပးမႈအဟန႕အတားမားက ေကာလႊားႏငရနအကအညေပးမည အခြငအလမးမား

နညးပညာဆငရာ/ဖြ႕ၿဖးမႈေအဂငစႏင လယယာလပသမားသည မးရာသအစပငးပါ၀ငရနအတြက gm/cc ကမညသ႕ခ႕ထြငရန သေတသနျပသငသည။ ယငးသည ေျမဆမကႏာျပငပမၾကာရညစြာ ဖးအပျခငးျဖင သဘာ၀ေပါငးပငထနးသမးမႈ၏ အကးသကေရာကမႈက ပမေကာငးမြနေစမည။ ခညးကပနညးတစခမာ ႏြယမတကေသာအပငကေပါငးစကျခငးျဖစ၍ အရပဒဏအနညးငယခႏငေသာ ပတလတႏင ေျပာငးက အျခား gm/ccs သးညပမား မစကပးမစကျခငးျဖစသည။

ေအဂငစႏင လယယာလပသမားသည ပေတာငဖကပးကသ႕ေသာ gm/cc ဖကပးမားက လျခ၍ တနဖး နေသာ ထနးသမးမႈတ႕ျဖင ျပလပႏငရနစတပငးျဖတ၍ ေဒသထြကသဘာ၀ပးသတေဆး၊ (ဥပမာ - တမာ၊ သစသားပနးရည - wood vinegar) ၏ ထေရာကမႈမားက စမးသပရနျဖစသည။

ေတာငေစာငးရေျမမ ေျမဆလႊာေလာကလာမႈ ကာကြယရန သ႕မဟတ ေႏးေကြးေစရန ထေရာကေသာ ေျမဆထနးသမးမႈတငးတာျခငး (ဥပမာ - ေကာကေၾကာငးေဖာေသာသးႏမားမရေသာ အေရးအေၾကာငး) မားက gm/cc ထတလပမႈႏင တျပငတညးျပလပသငသည။

ေဒသခေစးကြကမားတြင gm/cc မား၏ ဘကစေဆာငရြကႏငေသာ စးပြားေရးအခြငအလမးကရယႏငျခငးႏင ေဒသခအစာမားက ဥးစားေပးႏစသကမႈႏင ယဥျပငႏငရန ေဒသဆငရာ gm/cc မထပေဆာငး အကျဖတမႈ မားျပလပရနလအပသည။

ေဒသတ၀မးလးရ လယသမားမား gm/cc ထတလပမႈျပလပရာတြင ပမအကးရေစရနအတြက gm/cc ေစးကြကလမးေၾကာငးမား တးတကကယျပန႕လာေစႏငေသာ အခြငအလမးမားကေလလာသငသည။

-------------------------------------------------------------------------------

ထငးႏငငေျမာကပငး gm/cc သးညပစကပးျခငးႏငပတသက၍ ရပျပဆလကတငျပမႈမားက ေအာကပါလင(ခ)မ ရယႏငသည။ http://www.echonet.org/repository#1006:d:Green Manure Cover Crops

ပပဇြန၊ ပလြမး၊ ပယဥးႏင ပတလတေစမားက သတမတထားေသာအေရအတြကအတြငး ECHO အာရအေစဘဏ ECHO Asia Seed Bank (AsiaSeedBank@gmail.com) မတဆင ေတာငးယႏငသည။

မျငမးခကမား Adebisi, A.A. & Bosch, C.H., 2004. Lablab purpureus (L.) Sweet. [Internet] Record from Protabase. Grubben, G.J.H. & Denton, O.A. (Editors). PROTA (Plant Resources of Tropical Africa / Ressources végétales de l’Afrique tropicale), Wageningen, Netherlands. < http://database.prota.org/search.htm>. Accessed 3 June 2011. Bunch, Roland. Changing our Understanding of the Fertility of Tropical Soils: Nutrient Banks for Nutrient Access? Paper developed during a regional technical workshop on Shifting Cultivation for Sustainability and Resource Conservation in Asia. Cavite (Philippines), August 2000. Bunch, Roland. Scaling Conservation Agriculture to Confront the Upcoming Famine. Paper offered during the ECHO East Africa Symposium, Arusha, Tanzania, February 8-10, 2011. Bunch, Roland. Adoption of Green Manure and Cover Crops. LEISA Magazine, Volume 19 Issue 4 – Reversing Degradation (2003): 16-18. http://www.fao.org/prods/gap/database/gap/files/609_GREEN_MANURE_AND_COVER_CROPS.PDF Ecocrop. Canavalia ensiformis. 2007. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://ecocrop.fao.org/ecocrop/srv/en/cropView?id=609. Accessed June 5, 2011. Ecocrop. Lablab purpureus. 2007. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://ecocrop.fao.org/ecocrop/srv/en/cropView?id=1311. Accessed June 5, 2011. Ecocrop. Vigna umbellata. 2007. Food and Agriculture Organization of the United Nations. http://ecocrop.fao.org/ecocrop/srv/en/cropView?id=2152. Accessed June 5, 2011. FAO. Grassland Species Profiles. Vigna unguiculata (L.) Walp. http://www.fao.org/ag/AGP/AGPC/doc/Gbase/data/pf000090.htm. Accessed June 3, 2011.

FAO. Grassland Species Profiles. Lablab purpureus (L.) Sweet. http://www.fao.org/ag/AGP/AGPC/doc/GBASE/DATA/PF000047.HTM. Accessed June 3, 2011. Rajerison, R., 2006. Vigna umbellata (Thunb.) Ohwi & H.Ohashi. [Internet] Record from Protabase. Brink, M. & Belay, G. (Editors). PROTA (Plant Resources of Tropical Africa / Ressources végétales de l’Afrique tropicale), Wageningen, Netherlands. < http://database.prota.org/search.htm>. Accessed 3 June 2011. Silva, J.A. and R. Uchida, eds. 2000. Plant Nutrition Management in Hawaii’s Soils, Approaches for Tropical and Subtropical Agriculture. College of Tropical Agriculture and Human Resources, University of Hawaii at Manoa. Somchai Ongprasert and Klaus Prinz. 2001. Relay Cropping as an Improved Fallow Practice in Northern Thailand. Shifting Cultivation: Towards Sustainability and Resource Conservation in Asia. International Institute of Rural Reconstruction, Cavite, Philippines: 205-209. Somchai Ongprasert and Klaus Prinz. 2007. Viny Legumes as Accelerated Seasonal Fallows: Intensifying Shifting Cultivation in Northern Thailand. Voices from the Forest: Integrating Indigenous Knowledge into sustainable upland farming. Resources for the Future Press: 263-271. Van Keer, K., J.D. Comtois, F. Turkelboom and Somchai Ongprasert. 1998. Options for Soil and Farmer Friendly Agriculture in the Highlands of Northern Thailand. Deutsche Gesellschaft fur Technische Zusammenarbeit (GTZ) GmbH, Eschborn. Weerasinghe, P. and M, A. Lathiff. Influence of groundnut residue on the growth and yield of subsequent rice crop in non-calcic brown soils. Regional Agricultural and Research and Development Centre, Aralaganwila. http://www.goviya.lk/agri_learning/Paddy/Paddy_Research/Paddy_pdf/A18.pdf. Accessed June 3, 2011.