Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
25-05-13
1
Leiding geven Leiding nemen
Sioo, Interimmanagement en Organisatieverandering 24 mei 2013
Opbouw
§ Leiders in vernieuwing § Managers en leiders § Actief verbeteren § Interactief veranderen § Normatief vernieuwen § Innovatief acteren § Betekenisvol leiderschap § Leiderschap e authenticiteit
25-05-13
2
Vormgeven aan verandering
Proces
Probleem en ambitie
Doel en richting
Criteria
Onderzoeken
Realiseren
Vormgeven aan verandering
Proces
Regelen
Probleem en ambitie
Doel en richting
Criteria
Onderzoeken
voordenken nadenken
Realiseren Sturen
25-05-13
3
Actief
Interactief
Normatief
Een gelaagd fenomeen
Innovatief
Actief
Interactief
Normatief
Een gelaagd fenomeen
Innovatief
25-05-13
4
Actief verbeteren
Vraag
25-05-13
5
Succesfactoren voor verbeteren
§ Problemen benoemen en urgentiebesef vergroten § Externe rust creëren en strategisch acteren § Doelen articuleren en projectplan opstellen § Stuurgroep en projectteam formeren § Probleem analyseren en oplossing uitwerken § Technische hulpmiddelen beschikbaar stellen § Implementeren en communiceren § Sturen op tijd, geld, mensen en middelen
Van crisis naar kracht
25-05-13
6
Fair proces
§ Openheid en helderheid over situatie § Duiden van de situatie en ervaringen delen § Ruimte voor het uiten van emoties § Helderheid over processtappen § Betrokkenen invloed tijdens het proces § Besluitvormingsproces transparant § Uiteindelijke beslissing helder en rechtvaardig § Duidelijk van beslissing voor individuen betekent § Helder wat op basis van beslissing wordt verwacht
25-05-13
7
Actief
Interactief
Normatief
Een gelaagd fenomeen
Innovatief
25-05-13
8
Vraag
Succesfactoren voor veranderen
§ Inzicht in omgeving, organisatie en klantprocessen § Helderheid over zijnswaarde § Duidelijkheid over aanpak veranderingen § Voortrekkersrol topmanagement § Leidende en vitale coalitie voor veranderen § Lijnorganisatie verantwoordelijk voor resultaat § Stafafdelingen ondersteunend aan de lijn § Benutten van aanwezige kennis en ervaring § Realiseren van actieve betrokkenheid § Monitoren en bijsturen § Ervaringen delen en successen vieren
25-05-13
9
25-05-13
10
Leren van KLM
25-05-13
11
Zijnswaarde
Betekenis - Maatschappelijke betekenis - Personele betekenis - Historische trots
Positionering - Kwaliteit en kosten - Innovatiekracht - Allianties en netwerken
Competenties - Unieke kennis - Bijzondere waarde - Specifieke expertise
Waarden - Waarde voor klanten - Professionele waarden - Kernwaarden
Hier gaan we voor
Hier staan we voor Dit is onze
externe kracht
Hierin blinken we uit
Actief
Interactief
Normatief
Een gelaagd fenomeen
Innovatief
25-05-13
12
25-05-13
13
Vraag
Succesfactoren vernieuwen
§ Articuleren en expliciteren wat je niet wilt § Professionele trots en schaamte als energiebron § Professionals aan zet – uit de oplossing blijven § Richting – Ruimte – Risico – Resultaat § Buitenwereld binnen brengen – werelden verbinden § Werken aan vertrouwen – in gesprek blijven § Afspraken over communicatie en interactie § Gevoel voor timing en ritme § Organiseren sponsoren en bestuurlijke steun § Breed eigenaarschap – elkaar succes gunnen
25-05-13
14
Vitale slagkracht ontwikkelen
Gerealiseerde strategie
Beoogde strategie
toevalligheden
toeva
llighe
den
toevalligheden
Bewuste strategie
Strategisch handelen
Niet gerealiseerde strategie
25-05-13
15
25-05-13
16
Actief
Interactief
Normatief
Een gelaagd fenomeen
Innovatief
Vraag
25-05-13
17
Succesfactoren innoveren
§ Waarderen van historie en unieke kracht § Reizen door een onbekend en betwist landschap § Onbevangen waarnemen en waarderend verkennen § Netwerken voor innovatie en reflectie § Benutten van spanningen voor vernieuwing § Experimenteren en leren van transformaties § Articuleren van vertrouwen in de toekomst § Sensitief voor onzekerheden en angsten § Delen van successen en verhalen § Verankeren en verspreiden van resultaten
Innovatief acteren
25-05-13
18
Innovatief acteren
There is
NO
one best way of
Changing
organizations
25-05-13
19
Veranderstrategiën
Machts strategie
Planmatige strategie
Onderhandel strategie
Stapsgewijze strategie
Leer strategie
Interactieve strategie
Doordrukken Doorzetten Doorgronden Ontwikkelen Ondervinden Ontdekken
Gestuurd door top Doelgericht Positiemacht Rol controllers Linear proces Macht-dwang Commanderen
Initiatief door top Oplossingsgericht Expertmacht Rol consultants Linear proces Overreden Overtuigen
Meerdere actoren Resultaatgericht Positionele macht Tijdelijke coalities Iteratief process Onderhandelen Uitwisselen
Transformatief Probleemgericht Verleidingsmacht Input professionals Iteratief proces Participatie Begeleiden
Actief & reflectief Transitiegericht Informele macht Inbreng leraren Circulair proces Actiegericht leren Faciliteren
Interactief Toekomstgericht Visionaire macht Gezamenlijke rol Cyclisch proces Gezamenlijk leren Dialoog
Ambities
Beleving
Toekomst
Heden
Wie
Verleden
Aanpak Fasering Rollen
Communicatie Interventies
Koers en plan
Analyse
Wat
Verandervizier
25-05-13
20
Burgers
Meelopers
Probleem- hebbers
Blokkades
Participanten Beslissers
Rollen in veranderingsprocessen
Sponsor Opdrachtgever
Ankerpunten
Doelgroep Proces- eigenaren
Belanghebbenden Informatie- bronnen
Hefbomen
Opdracht- nemer
Klanten
Randfiguren Sleutelfiguren
Financiers
Verschil waarderen en
Conflict reguleren
Met elkaar leren en Van elkaar leren
Aan de slag en
Aan de praat
Systemen en
Structuren
Betekenis geven en Waarden articuleren Ingrijpen
en
Doorpakken
Interventies cultuurverandering
25-05-13
21
Verschillen erkennen
Heilige huisjes afbreken
Belemmeringen bespreken
Conflictbemiddeling
Beeldenstorm
Prikkelende humor
Leerprocessen inrichten
Leiderschap ontwikkelen
Werkateliers aanbieden
Kennisgemeenschappen Leerkringen activeren
Ervaringen verzilveren Twinning aangaan Successen delen
Actie en emotie
Elkaar leren kennen
Teams ontwikkelen
Verschillen waarderen
Management mobiliseren
Onbevangen waarnemen
Waarderend verkennen
Netwerken mobiliseren
Klanten betrekken
Toekomstconferenties
Zoekconferenties
Werkconferenties
Monitorsystemen
Structuur wijzigen Technologie vernieuwen Beloningssysteem wijzigen Risicokapitaal verstrekken Meetsystemen inrichten Onbetwistbare feiten geven Gedragsregels formuleren Gedragstrainingen geven Kweekvijver jong talent
Toekomst verbeelden Verhalen vertellen Artefacten benutten Symbolen gebruiken Nieuwe taal introduceren Veelzijdig communiceren Kernwaarden articuleren Vakkennis waarderen Cases adopteren
Urgentiebesef verhogen
Zeggen waar het op staat
Grenzen benoemen
Nieuwe mensen aantrekken
Spelers wisselen
Interventies cultuurverandering
Ambities
Beleving
Toekomst
Heden
Wie
Verleden
Aanpak Fasering Rollen
Communicatie Interventies
Koers en plan
Analyse
Wat
Verandervizier
25-05-13
22
Organisatieland Managementland
Interimwereld Advieswereld
25-05-13
23
Organisatieland?
§ Interbellum tussen oude en nieuwe tijd § Druk op waarde en financiën § Kenniseconomie en informatiemaatschappij zetten door § Modialisering zet door, maar lokaal verschillend § Handelingsverlegenheid in directiekamers § Verdere differentiatie in dienstverlening § Verscheidenheid in organiseren en besturen § Rekenschap en transparantie § Korte termijn aandeelhoudersbelangen § Protocollering en professie § Exploitatie én Innovatie § Episodische verandering continue vernieuwing § Organiseren Veranderen
Managementland
§ Ondernemerschap § Bedrijfsvoering § Bedrijfsstrategie § Logistiek en ICT § Succesvol veranderen § Product innovatie § Rekenschap § Bedrijfscultuur
Vertrouwde thema’s
Academy of management
25-05-13
24
Managementland
§ Ondernemerschap § Bedrijfsvoering § Bedrijfsstrategie § Logistiek en ICT § Succesvol veranderen § Product innovatie § Rekenschap § Bedrijfscultuur
Vertrouwde thema’s Robuuste nieuwe thema’s
Academy of management
§ Vertrouwen en onderhandeling § Conflict en samenwerking § Allianties en netwerken § Integriteit en ethiek § Goed bestuur § Transparantie en rekenschap § Menselijkheid in divergerende wereld § Burgerschap in een mondiaal dorp
Wat is er gaande in adviesland?
§ Einde van de kracht van modellen § Tarieven onder druk § Standaardprojecten door uitzendbureaus § Veranderingsprocessen door eigen management § Vernieuwing door experts met procesgevoeligheid § Krappe markt van ervaren organisatieprofessionals § Roldiffusie projectleiders, adviseurs, interimmers, managers § Losgekoppelde netwerken van experts § Kennis over ontwerp- en besturing weer noodzakelijk § Harde kennis (expertise) én zachte relaties (intuitie en verbinding) § Vernieuwing door experts met procesgevoeligheid § Mensen die ‘De Waarheid’ zeggen – betaalde hofnar
25-05-13
25
Wat is er gaande in interimland ?
§ Vervaging van beroepsprofiel – diffusie van rollen § Belang van reputatie en presentatie § Bandbreedte tarieven § Veranderingsprocessen door eigen management § Groei van interne interim pools § Topmanagement is interim (14 maanden in VS) § Speelveld werving- en selectiebureaus: snelle procedures § Selectieprocedures en selectieinstrumenten: ideaaltypes? § Formele aanbestedingsprocedures: trage procedures § Netwerken van zelfstandige interimmers: www.expertise.nl § Institutionele schaalvergroting ORM+RIM § Meer uitbesteding én meer zelfbewustzijn opdrachtgevers § Einde klassieke interimmers (narcistisch-neurotische grijze duif)
Zijnsvraag
Identiteit Wat en wie ben ik? Wat is mijn kracht? Wat wil ik zijn?
Betekenis Welke betekenis heb ik? Waaraan draag ik bij? Waarop kan ik trots zijn?
Betrokkenheid Met wie verbind ik me? Met wie werk ik samen? Wat is mijn betrokkenheid?
25-05-13
26
Persoonlijk leiderschap
Fascinaties Onderwerpen die me bezighouden Thema’s die me al jaren boeien? Dingen die ik wil begrijpen?
Identiteit Wat zijn mijn professionele rollen Wat heeft me gevormd wie ik ben? Wie ben ik en waarheen ga ik?
Inspiraties Wat geeft me energie? Waar word ik enthousiast van? Hoe krijg ik nieuwe inspiraties?
Betekenis Wat is mijn doel in het leven? Waarop ben ik trots? Mijn betekenis voor anderen?
Kwaliteiten Waarin ben ik echt heel erg goed? Waarop ben ik trots in mijn werk? Waarom waarderen anderen me?
Engagement Wat zijn significante relaties? Met wie wil ik me verbinden? Wat zijn professionele netwerken?
Reflectieve vragen
§ Wat is mijn achtergrond en hoe beïnvloedt dat mijn kijk op organiseren? § In welke besturingswereld voel ik mij het meeste thuis? En in welke juist niet? § Hoe ga ik in mijn werk om met de verschillende besturingswerelden? § Wat zijn mijn bijdragen aan de bedrijfsvoering? § Wat zijn mijn bijdragen aan resultaten van mijn organisatie? § In welke veranderaanpak voel ik mij het beste thuis? In welke aanpak minder? § Voel ik mij meer thuis in beheersen van veranderingen of juist in het loslaten ? § Hoe ben ik betrokken bij veranderingsprocessen en welke bijdrage lever ik? § Welke spanningsvelden ervaar ik in mijn werk en hoe ga ik hiermee om? § Wat is mijn verhouding tot management, medewerkers en stafspecialisten?
25-05-13
27
Reflectieve vragen
§ Wat zijn leidende principes die mijn keuzen beïnvloeden en handelen sturen? § Hoe organiseer ik mijn eigen reflectie en mijn eigen leerprocessen? § Hoe kijk ik naar culturele barrières in organiseren en veranderen? § Hoe kijk ik naar machtsprocessen in organiseren en veranderen? § Welke invloed kan ikzelf uitoefenen in organiseren, veranderen en vernieuwen? § Wat zijn met invloedstijen en hoe effectief zijn die? § Waarom kies ik specifieke methoden, en interventies meer dan andere? § Wat zijn mijn bijdragen aan de ontwikkeling van mijn eigen vakgebied`?
Prof. dr. Jaap J. Boonstra
Mijn professionele missie is om kennis en ervaring te delen over leiderschap en veranderprocessen in organisaties. Op deze manier wil ik bijdragen aan het succesvol handelen van leiders en managers in de veranderingen die zij ambiëren.
Met plezier werk ik samen met leiders, managers en professionals die verschil willen maken en daarvoor hun nek durven uitsteken.
Het geeft me energie als ik kan bijdragen aan de trots van mensen in hun werk en hun bijdragen aan organisatorische en maatschappelijke vernieuwing.
Jaap Boonstra is hoogleraar ‘Organisatieverandering’ aan de Universiteit van Amsterdam en bij Esade Business School in Barcelona. Hij is als onderzoeker en docent verbonden aan Sioo, interuniversitair centrum voor organisatie en veranderkunde in Utrecht. Hij is commissaris bij enkele Nederlandse bedrijven en toezichthouder bij een jeugdzorginstelling in Amsterdam en bij het International Choreogaphic Art Center. Als zelfstandig adviseur is hij betrokken bij complexe veranderprocessen in organisaties.
Op de universiteit verzorgt Jaap onderwijs over verandermanagement, strategische besluitvorming en over leerprocessen en machtsprocessen in organisaties. Bij Sioo levert hij bijdragen aan leergangen over leiderschap en diepgaande verandering. Bij Esade verzorgt hij opleidingen voor internationale studenten en veranderkundige leergangen voor bestuurders en leiders in internationale organisaties.
Als onderzoeker verricht hij onderzoek naar sociale, technologische en organisatorische aspecten van innovatie en naar duurzame veranderingen in organisatorische netwerken. Zijn huidige onderzoek richt zich op waardegedreven leiderschap, cultuurverandering en maatschappelijke innovatie.
Jaap publiceerde meer dan tweehonderd artikelen en diverse boeken over technologische en organisatorische vernieuwing, management van verandering, leerprocessen in organisatorische netwerken en transformationeel leiderschap. Zijn internationale handboek “Dynamics of Organizational Change and learning” is gewaardeerd als de beste professionele bijdrage aan organisatiekundige kennis door de Orde van Organisatieadviseurs. Het boek “Interveniëren en Veranderen, Zoeken naar betekenis in interacties” wordt door vakgenoten gezien als boek dat nieuwe perspectieven opent voor duurzame veranderingen van organisaties. In 2009 produceerde hij “De Verandermanagementbox”, een serie luister CD’s over verandermanagement. Zijn meest recente boek is “Leiders in Cultuurverandering” over mensen die initiatief nemen om de cultuur van hun organisatie diepgaand te veranderen.
www.jaapboonstra.nl - [email protected] - 035 6954114
25-05-13
28