1

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

İLERLEYEN (PROGRESSIF)DEFORMASYON

2

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

1.11.2. Basınç gölgesi

• Birçok kayaç deformasyona dirençli cisimleriçerir.

• Kayaçlar içindeki bu dirençli cisimler, tek birkristal veya kristal toplulukları (cevhermineralleri, pirit, manyetit vb.), kireçtaşı vemarnlarda bazı fosil tane veya parçaları, kumtaşlarında bazı kum taneleri ve metamorfikkayaçlardaki bazı porfiroblastlardır.

• Bu cisimler çevrelerindeki matriks ile aynıoranda deforme olmadıkları için kayaç içindedeformasyon farklılığı gelişir.

3

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

• Deformasyon esnasında, rijit nesnenin ikiyanında simetrik olarak düşükdeformasyon bölgeleri gelişir. Bu düşükdeformasyon bölgelerine basınç gölgesi(pressure shadow) adı verilir.

4

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

5

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

Bahçecik-Konya

6

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

7

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

Çamardı-Niğde

8

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

Tire-İzmir

9

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

• Basınç gölgesinde matriks taneden ayrılmamışve deforme olmamış tarzda görülebilir.

• Ancak genellikle bu kesimlerde matriks tanedenayrılır ve bu kesimde damarlar oluşur.

• Damarlar yine lifsi kristallerle dolguludur

• liflerin geometrik şeklinden ilerleyendeformasyon tarihçesi ortaya konabilir.

10

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

• Üç çeşit basınç gölgesi vardır.

• 1-Pirit tipi basınç gölgesi

• 2-Krinoid tipi basınç gölgeleri

•3-Bileşik tip basınç gölgesi

•

11

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

1-Pirit tipi basınç gölgesi

• Çoğunlukla pirit çevresindegörüldüğü için bu ad verilir.

• Bu tipte matriks ilekompetent nesne arasındabileşim farklılığı oldukçabüyüktür.

• Lifler matriks ile aynıbileşimdedir veya aralarındayakın bir kimyasal ilgi vardır.

• lifler duvardan kompetentnesneye doğru büyümegösterir.

• Lifler doğrusal veya büklümlüolabilir.

12

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

13

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

14

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

15

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

• Ayrıca, liflerötelenme ve yüzeykontrollü olmaküzere iki tipe ayrılır

16

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

2-Krinoid tipi basınç gölgeleri• Kompetent nesne

matriksten genellikle farklıbileşimli ve farklı taneboyutuna sahiptir.

• Bu tip karakteristik olarakmarn içinde bulunankrinoid diskleri çevresindegelişir.

• Liflerin bileşimi kompetentnesne ile aynıdır.

• Burada lifler kompetentnesne yüzeyindenötelenen matrikse doğrubüyüme gösterir.

17

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

18

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

19

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

20

İLERLEYEN DEFORMASYONYrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

3-Bileşik tip basınç gölgesi

Bu tip basınç gölgeleri hem pirit hemde krinoid tipi basınç gölgelerinin özelliklerini gösterir

Bileşik tip ekstensiyonel lifsi damarlarla ilişkilidir