Upload
baybay
View
50
Download
8
Embed Size (px)
DESCRIPTION
lımon ağacı
Citation preview
LİMON AĞACI
Bir Arap Bir Ycihudi ve Ortadoğunun Kpounddbi
SANDY TOLAN
PEBRSUS
İ Ccedil İ N D E K İ L E R
ouml n s ouml z 9
Yazarm Notu 11
Heceleme ve Soumlyleyiş hakkında bir not 13
Haritalar
İngiliz Mandası altında Filistin icirc 936 15
Birleşmiş Milletlerin Boumllme Planı Kasım 1947 16
İsrail ve Filistin Toprakları İsrail yerleşimi ile 2005 17
1 Zil 19
2 Ev 2 9
3 Kurtarma 51
4 Kovulma 77
5 Goumlccedil 111
6 Sığınak 133
7 Varış 157
8 Savaş 183
9 Karşılaşma 211
10 Patlama 237
11 Sınır dışı etme 275
12 Umut 317
13 Anavatan 351
14 Limon Ağacı 371
Teşekkuumlr 373
Kaynakccedila 379
bull7
SANDY TOLAN
KAYNAKCcedilA
Arşivler
Amerikan Musevi Birliği Dağıtım Komitesi Arşivleri Queens New
York ve Kuduumls İsrail
ingiliz Radyo Yayınları Şirketi Yayın Arşivleri Londra
Merkez Siyonist Arşivleri Kuduumls İsrail
İsrail Devlet Arşivleri Kuduumls İsrail
Filistin Ccedilalışmaları Arşivleri Enstituumlsuuml Beyrut Luumlbnan
Lyndon Baines Johnson Kuumltuumlphanesi Arşivleri Austin Teksas
Kibuts Naan Arşivleri Kibuts Naan İsrail
Bulgaristan Ulusal Arşivleri Sofya Bulgaristan
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Arşivleri Washington DC
Bulgaristan Ulusal Kuumltuumlphanesi Sofya Bulgaristan
Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Cemiyeti RamaIlahBatı Şeria
Elektronik Kaynaklar (Elektronik Medya da dahil)
Ramlede ufak bir devrim Haaretz httpwwwhaaretzdailycomha-
senpagesShArtjhtmlitemNo-2ampsubContrassID=5ScsbSubCont
rassID=08tlistSrc=Y
Kendi Vatanına Doumlnme ve Toprak İhraccedil Etme Planlarmın ve İsrailin
Eylemlerini Doğrulamak iccedilin Ccedilıkarılan Kanunların Arka Plashy
nı httpwwwbadilorgPublicationsLegal_Paperscescr-2003-
Alpdf
Bard DnMitchell Efsane ve Gerccedilek Hamasın Yaratılışı Birleşmiş
Musevi Toplulukları Kuzey Amerika Federeleri httpwwwujc
3 8 1 bull
U M O N A G A C I
orgcontent_displayhtmlarticleID=l 14644
Bodendorfer Gerhard tsa Hakkında Musevi Sesler Musevi-Hıristiya
İlişkiler httpwwwjcrelationsnetenid=738
Kont Folke Bernadotte Musevi Kuumltuumlphanesi httpwwwjewishvirtu-
allibraryorgjsourcebiographyBernadottehtmI
Giuliani Tanrıya Şuumlkredin Başkanımız George Bush CNN http
wwwcnncom2004ALLPOLITICS0830gial iani transcript in-
dexhtml
Gregoryen-Hicri Tarih Değiştiricisi Haziran 7 2005 httpwwwra-
biahcomconvertconvertphp3
Hizbullah Kuzey İsraile Roket Atıyor CNN httpwwwcnncom
WORLD9603israel_lebanon30
israil Televizyonunda Savunma Bakanı Arens ile Roumlportaj- 8 Mashy
yıs 1983 İsrail Dışişleri Bakanlığı httpvwwmfagovilMFA
Fo^eign-t-RelationsIsraels^-Foreign-^Relations-^-since-^19471982-
198411 l-fInterview-(-with-t-Defense-ı-Minister-fArens-fon-ı-Israel
htm
İsrail 1948-1967 195rde Kral Huumlseyin Neden Suikasta Uğradı Filisshy
tin Gerccedilekleri httpwwwpalastinefactsorgpf_1948tol967_ab-
duilaphp
İsrail Ordusu Filistin Radyo Yaymı Merkezini Bombaladı CNN http
archivescnncom2002WORLDmeast0118mideastviolence
İsrail Batı Şeria Barikatı Wikipedia httpenwikipediaorgwikiIs-
raeli_west_bank_barrier
İsrail BMe Hizbullah Saldırıları iccedilin Protesto Mektubu Goumlnderiyor
Haaretz httpwwwhaaretzcomhasenpagesShArtJhtmlitemN
0=436197ampcontrastID= 13
John Kerry İsrail Guumlvenliğini Guumlccedillendirme Musevi Kuumltuumlphanesi
httpwwwiewishvirtualIibraryorgjsourceUS-Israelkerryisrael
html
Bilgi Bankası Biyografı-Gamel Abduumll Nasser CNN httpwwwcnn
comSPECIALScoldwarkblankprofılesnasser
SANDY TOLAN
Kuzey israilde Luumlbnan Harccedillı Topraklar httparchivestcmiebrea-
kingnews20050825story217788asp
Meron Yaakov Neden Yahudiler Arap Uumllkelerine Kaccediltılar httpwww
freerepubliccomfocusf-news956344posts
israile Faslı Musevi Goumlccediluuml httprickgoldhomemindspringcom
Emigrationemigration20statisticshtm
Faslı Yahudiler httpwwwusa-moroccoorgmoroccan-jewshtm
Pappe ilan Kovuldular mı-Tarih Tarih Yazma ve Filistin Muumllteci
Problemiyle İlgisi httpwwwnakbainhebreworglibrarywere_
they_expelledrtf
FKOuml kurucusu israil Misil Roketi Saldırısıyla oumllduumlruumllduuml News
telegraph httpwwwtelegraphcouknewsmainjhtmlxml=
news20010828wmid28xml
BMin Arabulucusunun Filistin Teklifi uumlzerine BM Temsilcilerine İletshy
mesi iccedilin Genel Sekretere Verilen ilerleme Raporu UNISPAL
http dominounOrgUNISPALNSF0abl4d4aafc4elbb9852562
04004f55faOpenDocument
BM Arabulucusunun Filistin İlerleme Raporu UNISPAL httpdo-
minounorgUNISPALNSF0cc33602f6ib0935c8Q25648800368
307OpenDocument
Remnick David Biyografiler insan Ruhu Duumlzeyi Amos Oz İsrailin
oumlykuumlsuumlnuuml Yazıyor The New Yorker httpnewyorkercomfact
content041108fa_fact
Shlaim Avi İsrail ve Arap Koalisyonu 1948 Cambridge Uumlniversitesi
Basını httpwwfathomcomcourse072710001
Geri Doumlnuumlş Kanunu 5710 (1950) Knesset httpwwwknessetgoc
illawsspeCIAlengreturnhtm
Uumlrduumlnuumln Yaptıkları Uumlrduumlnuumln Hashemite Krallığı httpwwwking-
Huumlseyingovjohis_transjordanhtml
Batı Şeriadaki Barikat Btselem Eyluumll 2005 httpwwwbtselemorg
DownloadSeperation_Barrier_Map_Engpdf
Su ve Arap-Israil Anlaşmazlığı httpwwwd-n-inetal_aqsa_intifa-
dacollins waterhtm
L I M O N A C A C I
Araplar Neden Oumlnerilen BM G A Boumlluumlnme Planmı Filistini Musevi ve
Arap Devletine Ayıran Oumlneriyi Reddettiler Unutulmamış Filisshy
tinliler httpwwwpalestinerememberedcomAcrePalestine-Re-
memberedStory448html
Yacobi Haim Şehir İyimserliğinden Evrensel Protestoya Ev Politikası
Ayırım ve Lydda-Lod Şehrinde Filistin Toplumunun Sosyal Dışlanshy
ması 2001 httplincolninstedupubsdl622_yacobipdf
Zureik Elia Filistinli Muumllteciler ve Barış Suumlreci httpwwwartsmc-
gillcaMEPPPrrNpapersZureik2html
Yazılı Gazete ve Dergi Makaleleri
2 oumlluuml 8 Yaralı Kuduumlste Teroumlr Supersolde Zuluumlm Kuduumls Postası 23
Şubat 1969
Amos Elon Sonu Olmayan Savaş New York Review 15 Temmuz
2004
Anglikan Rahibi Cerrah Teroumlrist Davasında Aralarında Tutuluyor
Kuduumls Postası 4 Mart 1969
Bellos Susan Supersol Kurbaları Goumlmuumllduuml Allon İntikam Soumlzuuml verdi
Kuduumls Postası 24 Şubat 1969
Bilby Kenneth İsrail Tankları Lyddadaki Hava Uumlssuumlnuuml Ele Geccedilirdi
New York Herald Tribuumlne 11 Temmuz 1948
israil Birlikleri Ramle Yolunu Kesiyorlar Lydda Teslimishy
yeti New York Herald Tribuumlne 12 Temmuz 1948
Currivan Gene Teslim Olan Lyddada Araplar Oumlnemli anayolu Kuşatshy
tılar The New York Times 2 Temmuz 1948
Israi Kuvvetleri Ramleyi Kazandılar New York Times
13 Temmuz 1948
Feron James Bomba Kuduumlsuumln En Buumlyuumlk Suumlpermarketinde 2 oumlluuml 9
Yaralı TheNew York Times 22 Şubat 1969
israil ve Araplar işgal Boumllgelerinde Gerginlik The
New York Times 28 Nisan 1968
3t
SANDY TOLAN
Gazeteler ve Gazete Makaleleri
Abu Hadba Abdul Aziz ed Toplum ve Miras 32 (1998)
Abukhalil Asad George Habash ve Arap Milliyetccedililerinin Hareketi
Ne Birlik Ne de Oumlzguumlrluumlk Filistin Ccedilalışmaları Gcjzefcs (1999)
Abu Sita Salman Badİlin oumlzel Raporu Yeşil Hattm iccedilinde Haczedilen
Toprak Miktarı Ekonomik Sosyal ve Kuumlltuumlrel Haklar iccedilin sunulan
Takip ilhakı (2000)
Alpher Joseph ve Khalil Shikakİ Anlaşma Kağıdı Filistin Muumllteci Probshy
lemi ve Geri Doumlnuumlş Hakkı Ortadoğu Politikası 6 (1999) 167-189
Bruhns Fred C Arap Muumllteci Davranışları Ccedilalışması Ortadoğu Gashy
zetesi 9(1955) 130-138
Busailah Reja-pound Lyddanın Duumlşuumlşuuml 1948 Tesir ve Hatıralar Doumlnemshy
sel Arap Ccedilalışmaları 3 (1981)123-51
Christison Kathieen ABD Politikası ve Filistinliler 1948-1988 Filistin
Ccedilalışmaları Gazetesi (1998)
Friedman Adina Geri Doumlnuumlş Hakkının Ccediloumlzuumllmesi Muumllteci 21
(2003)
Supersoİe İlk Sabotaj Başarısız Oldu Kuduumls Postası 14 Mayıs 1969
Cephenin Şefi İsraile Karşı Teroumlrizmin Devam Edeceğini Soumlyledi Kushy
duumls Postası 5 Mart 1969
Batı Şeriah 9 Teroumlristin Evi Yok Edildi Kuduumls Postası 11 Mart 1969
Safadi Anan ve Malka Rabinowitz En Buumlyuumlk Teroumlr Ccediletesi Durdurulshy
du Kuduumls Postası 6 Mart 1969
Supersol Patlamasında Şuumlpheliler 402yi Buldu Kuduumls Postası 2 Mart
1969
Supersol Succedilu Tekrar Yapıldı Kuduumls Postası 3 Mart 1969
Supersol Kuduumls Postası 23 Şubat 1969
Supersol Tekrar Accedilıldı işler Normale Doumlnduuml Kuduumls Postası 24 Şubat
1969
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
İ Ccedil İ N D E K İ L E R
ouml n s ouml z 9
Yazarm Notu 11
Heceleme ve Soumlyleyiş hakkında bir not 13
Haritalar
İngiliz Mandası altında Filistin icirc 936 15
Birleşmiş Milletlerin Boumllme Planı Kasım 1947 16
İsrail ve Filistin Toprakları İsrail yerleşimi ile 2005 17
1 Zil 19
2 Ev 2 9
3 Kurtarma 51
4 Kovulma 77
5 Goumlccedil 111
6 Sığınak 133
7 Varış 157
8 Savaş 183
9 Karşılaşma 211
10 Patlama 237
11 Sınır dışı etme 275
12 Umut 317
13 Anavatan 351
14 Limon Ağacı 371
Teşekkuumlr 373
Kaynakccedila 379
bull7
SANDY TOLAN
KAYNAKCcedilA
Arşivler
Amerikan Musevi Birliği Dağıtım Komitesi Arşivleri Queens New
York ve Kuduumls İsrail
ingiliz Radyo Yayınları Şirketi Yayın Arşivleri Londra
Merkez Siyonist Arşivleri Kuduumls İsrail
İsrail Devlet Arşivleri Kuduumls İsrail
Filistin Ccedilalışmaları Arşivleri Enstituumlsuuml Beyrut Luumlbnan
Lyndon Baines Johnson Kuumltuumlphanesi Arşivleri Austin Teksas
Kibuts Naan Arşivleri Kibuts Naan İsrail
Bulgaristan Ulusal Arşivleri Sofya Bulgaristan
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Arşivleri Washington DC
Bulgaristan Ulusal Kuumltuumlphanesi Sofya Bulgaristan
Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Cemiyeti RamaIlahBatı Şeria
Elektronik Kaynaklar (Elektronik Medya da dahil)
Ramlede ufak bir devrim Haaretz httpwwwhaaretzdailycomha-
senpagesShArtjhtmlitemNo-2ampsubContrassID=5ScsbSubCont
rassID=08tlistSrc=Y
Kendi Vatanına Doumlnme ve Toprak İhraccedil Etme Planlarmın ve İsrailin
Eylemlerini Doğrulamak iccedilin Ccedilıkarılan Kanunların Arka Plashy
nı httpwwwbadilorgPublicationsLegal_Paperscescr-2003-
Alpdf
Bard DnMitchell Efsane ve Gerccedilek Hamasın Yaratılışı Birleşmiş
Musevi Toplulukları Kuzey Amerika Federeleri httpwwwujc
3 8 1 bull
U M O N A G A C I
orgcontent_displayhtmlarticleID=l 14644
Bodendorfer Gerhard tsa Hakkında Musevi Sesler Musevi-Hıristiya
İlişkiler httpwwwjcrelationsnetenid=738
Kont Folke Bernadotte Musevi Kuumltuumlphanesi httpwwwjewishvirtu-
allibraryorgjsourcebiographyBernadottehtmI
Giuliani Tanrıya Şuumlkredin Başkanımız George Bush CNN http
wwwcnncom2004ALLPOLITICS0830gial iani transcript in-
dexhtml
Gregoryen-Hicri Tarih Değiştiricisi Haziran 7 2005 httpwwwra-
biahcomconvertconvertphp3
Hizbullah Kuzey İsraile Roket Atıyor CNN httpwwwcnncom
WORLD9603israel_lebanon30
israil Televizyonunda Savunma Bakanı Arens ile Roumlportaj- 8 Mashy
yıs 1983 İsrail Dışişleri Bakanlığı httpvwwmfagovilMFA
Fo^eign-t-RelationsIsraels^-Foreign-^Relations-^-since-^19471982-
198411 l-fInterview-(-with-t-Defense-ı-Minister-fArens-fon-ı-Israel
htm
İsrail 1948-1967 195rde Kral Huumlseyin Neden Suikasta Uğradı Filisshy
tin Gerccedilekleri httpwwwpalastinefactsorgpf_1948tol967_ab-
duilaphp
İsrail Ordusu Filistin Radyo Yaymı Merkezini Bombaladı CNN http
archivescnncom2002WORLDmeast0118mideastviolence
İsrail Batı Şeria Barikatı Wikipedia httpenwikipediaorgwikiIs-
raeli_west_bank_barrier
İsrail BMe Hizbullah Saldırıları iccedilin Protesto Mektubu Goumlnderiyor
Haaretz httpwwwhaaretzcomhasenpagesShArtJhtmlitemN
0=436197ampcontrastID= 13
John Kerry İsrail Guumlvenliğini Guumlccedillendirme Musevi Kuumltuumlphanesi
httpwwwiewishvirtualIibraryorgjsourceUS-Israelkerryisrael
html
Bilgi Bankası Biyografı-Gamel Abduumll Nasser CNN httpwwwcnn
comSPECIALScoldwarkblankprofılesnasser
SANDY TOLAN
Kuzey israilde Luumlbnan Harccedillı Topraklar httparchivestcmiebrea-
kingnews20050825story217788asp
Meron Yaakov Neden Yahudiler Arap Uumllkelerine Kaccediltılar httpwww
freerepubliccomfocusf-news956344posts
israile Faslı Musevi Goumlccediluuml httprickgoldhomemindspringcom
Emigrationemigration20statisticshtm
Faslı Yahudiler httpwwwusa-moroccoorgmoroccan-jewshtm
Pappe ilan Kovuldular mı-Tarih Tarih Yazma ve Filistin Muumllteci
Problemiyle İlgisi httpwwwnakbainhebreworglibrarywere_
they_expelledrtf
FKOuml kurucusu israil Misil Roketi Saldırısıyla oumllduumlruumllduuml News
telegraph httpwwwtelegraphcouknewsmainjhtmlxml=
news20010828wmid28xml
BMin Arabulucusunun Filistin Teklifi uumlzerine BM Temsilcilerine İletshy
mesi iccedilin Genel Sekretere Verilen ilerleme Raporu UNISPAL
http dominounOrgUNISPALNSF0abl4d4aafc4elbb9852562
04004f55faOpenDocument
BM Arabulucusunun Filistin İlerleme Raporu UNISPAL httpdo-
minounorgUNISPALNSF0cc33602f6ib0935c8Q25648800368
307OpenDocument
Remnick David Biyografiler insan Ruhu Duumlzeyi Amos Oz İsrailin
oumlykuumlsuumlnuuml Yazıyor The New Yorker httpnewyorkercomfact
content041108fa_fact
Shlaim Avi İsrail ve Arap Koalisyonu 1948 Cambridge Uumlniversitesi
Basını httpwwfathomcomcourse072710001
Geri Doumlnuumlş Kanunu 5710 (1950) Knesset httpwwwknessetgoc
illawsspeCIAlengreturnhtm
Uumlrduumlnuumln Yaptıkları Uumlrduumlnuumln Hashemite Krallığı httpwwwking-
Huumlseyingovjohis_transjordanhtml
Batı Şeriadaki Barikat Btselem Eyluumll 2005 httpwwwbtselemorg
DownloadSeperation_Barrier_Map_Engpdf
Su ve Arap-Israil Anlaşmazlığı httpwwwd-n-inetal_aqsa_intifa-
dacollins waterhtm
L I M O N A C A C I
Araplar Neden Oumlnerilen BM G A Boumlluumlnme Planmı Filistini Musevi ve
Arap Devletine Ayıran Oumlneriyi Reddettiler Unutulmamış Filisshy
tinliler httpwwwpalestinerememberedcomAcrePalestine-Re-
memberedStory448html
Yacobi Haim Şehir İyimserliğinden Evrensel Protestoya Ev Politikası
Ayırım ve Lydda-Lod Şehrinde Filistin Toplumunun Sosyal Dışlanshy
ması 2001 httplincolninstedupubsdl622_yacobipdf
Zureik Elia Filistinli Muumllteciler ve Barış Suumlreci httpwwwartsmc-
gillcaMEPPPrrNpapersZureik2html
Yazılı Gazete ve Dergi Makaleleri
2 oumlluuml 8 Yaralı Kuduumlste Teroumlr Supersolde Zuluumlm Kuduumls Postası 23
Şubat 1969
Amos Elon Sonu Olmayan Savaş New York Review 15 Temmuz
2004
Anglikan Rahibi Cerrah Teroumlrist Davasında Aralarında Tutuluyor
Kuduumls Postası 4 Mart 1969
Bellos Susan Supersol Kurbaları Goumlmuumllduuml Allon İntikam Soumlzuuml verdi
Kuduumls Postası 24 Şubat 1969
Bilby Kenneth İsrail Tankları Lyddadaki Hava Uumlssuumlnuuml Ele Geccedilirdi
New York Herald Tribuumlne 11 Temmuz 1948
israil Birlikleri Ramle Yolunu Kesiyorlar Lydda Teslimishy
yeti New York Herald Tribuumlne 12 Temmuz 1948
Currivan Gene Teslim Olan Lyddada Araplar Oumlnemli anayolu Kuşatshy
tılar The New York Times 2 Temmuz 1948
Israi Kuvvetleri Ramleyi Kazandılar New York Times
13 Temmuz 1948
Feron James Bomba Kuduumlsuumln En Buumlyuumlk Suumlpermarketinde 2 oumlluuml 9
Yaralı TheNew York Times 22 Şubat 1969
israil ve Araplar işgal Boumllgelerinde Gerginlik The
New York Times 28 Nisan 1968
3t
SANDY TOLAN
Gazeteler ve Gazete Makaleleri
Abu Hadba Abdul Aziz ed Toplum ve Miras 32 (1998)
Abukhalil Asad George Habash ve Arap Milliyetccedililerinin Hareketi
Ne Birlik Ne de Oumlzguumlrluumlk Filistin Ccedilalışmaları Gcjzefcs (1999)
Abu Sita Salman Badİlin oumlzel Raporu Yeşil Hattm iccedilinde Haczedilen
Toprak Miktarı Ekonomik Sosyal ve Kuumlltuumlrel Haklar iccedilin sunulan
Takip ilhakı (2000)
Alpher Joseph ve Khalil Shikakİ Anlaşma Kağıdı Filistin Muumllteci Probshy
lemi ve Geri Doumlnuumlş Hakkı Ortadoğu Politikası 6 (1999) 167-189
Bruhns Fred C Arap Muumllteci Davranışları Ccedilalışması Ortadoğu Gashy
zetesi 9(1955) 130-138
Busailah Reja-pound Lyddanın Duumlşuumlşuuml 1948 Tesir ve Hatıralar Doumlnemshy
sel Arap Ccedilalışmaları 3 (1981)123-51
Christison Kathieen ABD Politikası ve Filistinliler 1948-1988 Filistin
Ccedilalışmaları Gazetesi (1998)
Friedman Adina Geri Doumlnuumlş Hakkının Ccediloumlzuumllmesi Muumllteci 21
(2003)
Supersoİe İlk Sabotaj Başarısız Oldu Kuduumls Postası 14 Mayıs 1969
Cephenin Şefi İsraile Karşı Teroumlrizmin Devam Edeceğini Soumlyledi Kushy
duumls Postası 5 Mart 1969
Batı Şeriah 9 Teroumlristin Evi Yok Edildi Kuduumls Postası 11 Mart 1969
Safadi Anan ve Malka Rabinowitz En Buumlyuumlk Teroumlr Ccediletesi Durdurulshy
du Kuduumls Postası 6 Mart 1969
Supersol Patlamasında Şuumlpheliler 402yi Buldu Kuduumls Postası 2 Mart
1969
Supersol Succedilu Tekrar Yapıldı Kuduumls Postası 3 Mart 1969
Supersol Kuduumls Postası 23 Şubat 1969
Supersol Tekrar Accedilıldı işler Normale Doumlnduuml Kuduumls Postası 24 Şubat
1969
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
KAYNAKCcedilA
Arşivler
Amerikan Musevi Birliği Dağıtım Komitesi Arşivleri Queens New
York ve Kuduumls İsrail
ingiliz Radyo Yayınları Şirketi Yayın Arşivleri Londra
Merkez Siyonist Arşivleri Kuduumls İsrail
İsrail Devlet Arşivleri Kuduumls İsrail
Filistin Ccedilalışmaları Arşivleri Enstituumlsuuml Beyrut Luumlbnan
Lyndon Baines Johnson Kuumltuumlphanesi Arşivleri Austin Teksas
Kibuts Naan Arşivleri Kibuts Naan İsrail
Bulgaristan Ulusal Arşivleri Sofya Bulgaristan
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Arşivleri Washington DC
Bulgaristan Ulusal Kuumltuumlphanesi Sofya Bulgaristan
Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Cemiyeti RamaIlahBatı Şeria
Elektronik Kaynaklar (Elektronik Medya da dahil)
Ramlede ufak bir devrim Haaretz httpwwwhaaretzdailycomha-
senpagesShArtjhtmlitemNo-2ampsubContrassID=5ScsbSubCont
rassID=08tlistSrc=Y
Kendi Vatanına Doumlnme ve Toprak İhraccedil Etme Planlarmın ve İsrailin
Eylemlerini Doğrulamak iccedilin Ccedilıkarılan Kanunların Arka Plashy
nı httpwwwbadilorgPublicationsLegal_Paperscescr-2003-
Alpdf
Bard DnMitchell Efsane ve Gerccedilek Hamasın Yaratılışı Birleşmiş
Musevi Toplulukları Kuzey Amerika Federeleri httpwwwujc
3 8 1 bull
U M O N A G A C I
orgcontent_displayhtmlarticleID=l 14644
Bodendorfer Gerhard tsa Hakkında Musevi Sesler Musevi-Hıristiya
İlişkiler httpwwwjcrelationsnetenid=738
Kont Folke Bernadotte Musevi Kuumltuumlphanesi httpwwwjewishvirtu-
allibraryorgjsourcebiographyBernadottehtmI
Giuliani Tanrıya Şuumlkredin Başkanımız George Bush CNN http
wwwcnncom2004ALLPOLITICS0830gial iani transcript in-
dexhtml
Gregoryen-Hicri Tarih Değiştiricisi Haziran 7 2005 httpwwwra-
biahcomconvertconvertphp3
Hizbullah Kuzey İsraile Roket Atıyor CNN httpwwwcnncom
WORLD9603israel_lebanon30
israil Televizyonunda Savunma Bakanı Arens ile Roumlportaj- 8 Mashy
yıs 1983 İsrail Dışişleri Bakanlığı httpvwwmfagovilMFA
Fo^eign-t-RelationsIsraels^-Foreign-^Relations-^-since-^19471982-
198411 l-fInterview-(-with-t-Defense-ı-Minister-fArens-fon-ı-Israel
htm
İsrail 1948-1967 195rde Kral Huumlseyin Neden Suikasta Uğradı Filisshy
tin Gerccedilekleri httpwwwpalastinefactsorgpf_1948tol967_ab-
duilaphp
İsrail Ordusu Filistin Radyo Yaymı Merkezini Bombaladı CNN http
archivescnncom2002WORLDmeast0118mideastviolence
İsrail Batı Şeria Barikatı Wikipedia httpenwikipediaorgwikiIs-
raeli_west_bank_barrier
İsrail BMe Hizbullah Saldırıları iccedilin Protesto Mektubu Goumlnderiyor
Haaretz httpwwwhaaretzcomhasenpagesShArtJhtmlitemN
0=436197ampcontrastID= 13
John Kerry İsrail Guumlvenliğini Guumlccedillendirme Musevi Kuumltuumlphanesi
httpwwwiewishvirtualIibraryorgjsourceUS-Israelkerryisrael
html
Bilgi Bankası Biyografı-Gamel Abduumll Nasser CNN httpwwwcnn
comSPECIALScoldwarkblankprofılesnasser
SANDY TOLAN
Kuzey israilde Luumlbnan Harccedillı Topraklar httparchivestcmiebrea-
kingnews20050825story217788asp
Meron Yaakov Neden Yahudiler Arap Uumllkelerine Kaccediltılar httpwww
freerepubliccomfocusf-news956344posts
israile Faslı Musevi Goumlccediluuml httprickgoldhomemindspringcom
Emigrationemigration20statisticshtm
Faslı Yahudiler httpwwwusa-moroccoorgmoroccan-jewshtm
Pappe ilan Kovuldular mı-Tarih Tarih Yazma ve Filistin Muumllteci
Problemiyle İlgisi httpwwwnakbainhebreworglibrarywere_
they_expelledrtf
FKOuml kurucusu israil Misil Roketi Saldırısıyla oumllduumlruumllduuml News
telegraph httpwwwtelegraphcouknewsmainjhtmlxml=
news20010828wmid28xml
BMin Arabulucusunun Filistin Teklifi uumlzerine BM Temsilcilerine İletshy
mesi iccedilin Genel Sekretere Verilen ilerleme Raporu UNISPAL
http dominounOrgUNISPALNSF0abl4d4aafc4elbb9852562
04004f55faOpenDocument
BM Arabulucusunun Filistin İlerleme Raporu UNISPAL httpdo-
minounorgUNISPALNSF0cc33602f6ib0935c8Q25648800368
307OpenDocument
Remnick David Biyografiler insan Ruhu Duumlzeyi Amos Oz İsrailin
oumlykuumlsuumlnuuml Yazıyor The New Yorker httpnewyorkercomfact
content041108fa_fact
Shlaim Avi İsrail ve Arap Koalisyonu 1948 Cambridge Uumlniversitesi
Basını httpwwfathomcomcourse072710001
Geri Doumlnuumlş Kanunu 5710 (1950) Knesset httpwwwknessetgoc
illawsspeCIAlengreturnhtm
Uumlrduumlnuumln Yaptıkları Uumlrduumlnuumln Hashemite Krallığı httpwwwking-
Huumlseyingovjohis_transjordanhtml
Batı Şeriadaki Barikat Btselem Eyluumll 2005 httpwwwbtselemorg
DownloadSeperation_Barrier_Map_Engpdf
Su ve Arap-Israil Anlaşmazlığı httpwwwd-n-inetal_aqsa_intifa-
dacollins waterhtm
L I M O N A C A C I
Araplar Neden Oumlnerilen BM G A Boumlluumlnme Planmı Filistini Musevi ve
Arap Devletine Ayıran Oumlneriyi Reddettiler Unutulmamış Filisshy
tinliler httpwwwpalestinerememberedcomAcrePalestine-Re-
memberedStory448html
Yacobi Haim Şehir İyimserliğinden Evrensel Protestoya Ev Politikası
Ayırım ve Lydda-Lod Şehrinde Filistin Toplumunun Sosyal Dışlanshy
ması 2001 httplincolninstedupubsdl622_yacobipdf
Zureik Elia Filistinli Muumllteciler ve Barış Suumlreci httpwwwartsmc-
gillcaMEPPPrrNpapersZureik2html
Yazılı Gazete ve Dergi Makaleleri
2 oumlluuml 8 Yaralı Kuduumlste Teroumlr Supersolde Zuluumlm Kuduumls Postası 23
Şubat 1969
Amos Elon Sonu Olmayan Savaş New York Review 15 Temmuz
2004
Anglikan Rahibi Cerrah Teroumlrist Davasında Aralarında Tutuluyor
Kuduumls Postası 4 Mart 1969
Bellos Susan Supersol Kurbaları Goumlmuumllduuml Allon İntikam Soumlzuuml verdi
Kuduumls Postası 24 Şubat 1969
Bilby Kenneth İsrail Tankları Lyddadaki Hava Uumlssuumlnuuml Ele Geccedilirdi
New York Herald Tribuumlne 11 Temmuz 1948
israil Birlikleri Ramle Yolunu Kesiyorlar Lydda Teslimishy
yeti New York Herald Tribuumlne 12 Temmuz 1948
Currivan Gene Teslim Olan Lyddada Araplar Oumlnemli anayolu Kuşatshy
tılar The New York Times 2 Temmuz 1948
Israi Kuvvetleri Ramleyi Kazandılar New York Times
13 Temmuz 1948
Feron James Bomba Kuduumlsuumln En Buumlyuumlk Suumlpermarketinde 2 oumlluuml 9
Yaralı TheNew York Times 22 Şubat 1969
israil ve Araplar işgal Boumllgelerinde Gerginlik The
New York Times 28 Nisan 1968
3t
SANDY TOLAN
Gazeteler ve Gazete Makaleleri
Abu Hadba Abdul Aziz ed Toplum ve Miras 32 (1998)
Abukhalil Asad George Habash ve Arap Milliyetccedililerinin Hareketi
Ne Birlik Ne de Oumlzguumlrluumlk Filistin Ccedilalışmaları Gcjzefcs (1999)
Abu Sita Salman Badİlin oumlzel Raporu Yeşil Hattm iccedilinde Haczedilen
Toprak Miktarı Ekonomik Sosyal ve Kuumlltuumlrel Haklar iccedilin sunulan
Takip ilhakı (2000)
Alpher Joseph ve Khalil Shikakİ Anlaşma Kağıdı Filistin Muumllteci Probshy
lemi ve Geri Doumlnuumlş Hakkı Ortadoğu Politikası 6 (1999) 167-189
Bruhns Fred C Arap Muumllteci Davranışları Ccedilalışması Ortadoğu Gashy
zetesi 9(1955) 130-138
Busailah Reja-pound Lyddanın Duumlşuumlşuuml 1948 Tesir ve Hatıralar Doumlnemshy
sel Arap Ccedilalışmaları 3 (1981)123-51
Christison Kathieen ABD Politikası ve Filistinliler 1948-1988 Filistin
Ccedilalışmaları Gazetesi (1998)
Friedman Adina Geri Doumlnuumlş Hakkının Ccediloumlzuumllmesi Muumllteci 21
(2003)
Supersoİe İlk Sabotaj Başarısız Oldu Kuduumls Postası 14 Mayıs 1969
Cephenin Şefi İsraile Karşı Teroumlrizmin Devam Edeceğini Soumlyledi Kushy
duumls Postası 5 Mart 1969
Batı Şeriah 9 Teroumlristin Evi Yok Edildi Kuduumls Postası 11 Mart 1969
Safadi Anan ve Malka Rabinowitz En Buumlyuumlk Teroumlr Ccediletesi Durdurulshy
du Kuduumls Postası 6 Mart 1969
Supersol Patlamasında Şuumlpheliler 402yi Buldu Kuduumls Postası 2 Mart
1969
Supersol Succedilu Tekrar Yapıldı Kuduumls Postası 3 Mart 1969
Supersol Kuduumls Postası 23 Şubat 1969
Supersol Tekrar Accedilıldı işler Normale Doumlnduuml Kuduumls Postası 24 Şubat
1969
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
U M O N A G A C I
orgcontent_displayhtmlarticleID=l 14644
Bodendorfer Gerhard tsa Hakkında Musevi Sesler Musevi-Hıristiya
İlişkiler httpwwwjcrelationsnetenid=738
Kont Folke Bernadotte Musevi Kuumltuumlphanesi httpwwwjewishvirtu-
allibraryorgjsourcebiographyBernadottehtmI
Giuliani Tanrıya Şuumlkredin Başkanımız George Bush CNN http
wwwcnncom2004ALLPOLITICS0830gial iani transcript in-
dexhtml
Gregoryen-Hicri Tarih Değiştiricisi Haziran 7 2005 httpwwwra-
biahcomconvertconvertphp3
Hizbullah Kuzey İsraile Roket Atıyor CNN httpwwwcnncom
WORLD9603israel_lebanon30
israil Televizyonunda Savunma Bakanı Arens ile Roumlportaj- 8 Mashy
yıs 1983 İsrail Dışişleri Bakanlığı httpvwwmfagovilMFA
Fo^eign-t-RelationsIsraels^-Foreign-^Relations-^-since-^19471982-
198411 l-fInterview-(-with-t-Defense-ı-Minister-fArens-fon-ı-Israel
htm
İsrail 1948-1967 195rde Kral Huumlseyin Neden Suikasta Uğradı Filisshy
tin Gerccedilekleri httpwwwpalastinefactsorgpf_1948tol967_ab-
duilaphp
İsrail Ordusu Filistin Radyo Yaymı Merkezini Bombaladı CNN http
archivescnncom2002WORLDmeast0118mideastviolence
İsrail Batı Şeria Barikatı Wikipedia httpenwikipediaorgwikiIs-
raeli_west_bank_barrier
İsrail BMe Hizbullah Saldırıları iccedilin Protesto Mektubu Goumlnderiyor
Haaretz httpwwwhaaretzcomhasenpagesShArtJhtmlitemN
0=436197ampcontrastID= 13
John Kerry İsrail Guumlvenliğini Guumlccedillendirme Musevi Kuumltuumlphanesi
httpwwwiewishvirtualIibraryorgjsourceUS-Israelkerryisrael
html
Bilgi Bankası Biyografı-Gamel Abduumll Nasser CNN httpwwwcnn
comSPECIALScoldwarkblankprofılesnasser
SANDY TOLAN
Kuzey israilde Luumlbnan Harccedillı Topraklar httparchivestcmiebrea-
kingnews20050825story217788asp
Meron Yaakov Neden Yahudiler Arap Uumllkelerine Kaccediltılar httpwww
freerepubliccomfocusf-news956344posts
israile Faslı Musevi Goumlccediluuml httprickgoldhomemindspringcom
Emigrationemigration20statisticshtm
Faslı Yahudiler httpwwwusa-moroccoorgmoroccan-jewshtm
Pappe ilan Kovuldular mı-Tarih Tarih Yazma ve Filistin Muumllteci
Problemiyle İlgisi httpwwwnakbainhebreworglibrarywere_
they_expelledrtf
FKOuml kurucusu israil Misil Roketi Saldırısıyla oumllduumlruumllduuml News
telegraph httpwwwtelegraphcouknewsmainjhtmlxml=
news20010828wmid28xml
BMin Arabulucusunun Filistin Teklifi uumlzerine BM Temsilcilerine İletshy
mesi iccedilin Genel Sekretere Verilen ilerleme Raporu UNISPAL
http dominounOrgUNISPALNSF0abl4d4aafc4elbb9852562
04004f55faOpenDocument
BM Arabulucusunun Filistin İlerleme Raporu UNISPAL httpdo-
minounorgUNISPALNSF0cc33602f6ib0935c8Q25648800368
307OpenDocument
Remnick David Biyografiler insan Ruhu Duumlzeyi Amos Oz İsrailin
oumlykuumlsuumlnuuml Yazıyor The New Yorker httpnewyorkercomfact
content041108fa_fact
Shlaim Avi İsrail ve Arap Koalisyonu 1948 Cambridge Uumlniversitesi
Basını httpwwfathomcomcourse072710001
Geri Doumlnuumlş Kanunu 5710 (1950) Knesset httpwwwknessetgoc
illawsspeCIAlengreturnhtm
Uumlrduumlnuumln Yaptıkları Uumlrduumlnuumln Hashemite Krallığı httpwwwking-
Huumlseyingovjohis_transjordanhtml
Batı Şeriadaki Barikat Btselem Eyluumll 2005 httpwwwbtselemorg
DownloadSeperation_Barrier_Map_Engpdf
Su ve Arap-Israil Anlaşmazlığı httpwwwd-n-inetal_aqsa_intifa-
dacollins waterhtm
L I M O N A C A C I
Araplar Neden Oumlnerilen BM G A Boumlluumlnme Planmı Filistini Musevi ve
Arap Devletine Ayıran Oumlneriyi Reddettiler Unutulmamış Filisshy
tinliler httpwwwpalestinerememberedcomAcrePalestine-Re-
memberedStory448html
Yacobi Haim Şehir İyimserliğinden Evrensel Protestoya Ev Politikası
Ayırım ve Lydda-Lod Şehrinde Filistin Toplumunun Sosyal Dışlanshy
ması 2001 httplincolninstedupubsdl622_yacobipdf
Zureik Elia Filistinli Muumllteciler ve Barış Suumlreci httpwwwartsmc-
gillcaMEPPPrrNpapersZureik2html
Yazılı Gazete ve Dergi Makaleleri
2 oumlluuml 8 Yaralı Kuduumlste Teroumlr Supersolde Zuluumlm Kuduumls Postası 23
Şubat 1969
Amos Elon Sonu Olmayan Savaş New York Review 15 Temmuz
2004
Anglikan Rahibi Cerrah Teroumlrist Davasında Aralarında Tutuluyor
Kuduumls Postası 4 Mart 1969
Bellos Susan Supersol Kurbaları Goumlmuumllduuml Allon İntikam Soumlzuuml verdi
Kuduumls Postası 24 Şubat 1969
Bilby Kenneth İsrail Tankları Lyddadaki Hava Uumlssuumlnuuml Ele Geccedilirdi
New York Herald Tribuumlne 11 Temmuz 1948
israil Birlikleri Ramle Yolunu Kesiyorlar Lydda Teslimishy
yeti New York Herald Tribuumlne 12 Temmuz 1948
Currivan Gene Teslim Olan Lyddada Araplar Oumlnemli anayolu Kuşatshy
tılar The New York Times 2 Temmuz 1948
Israi Kuvvetleri Ramleyi Kazandılar New York Times
13 Temmuz 1948
Feron James Bomba Kuduumlsuumln En Buumlyuumlk Suumlpermarketinde 2 oumlluuml 9
Yaralı TheNew York Times 22 Şubat 1969
israil ve Araplar işgal Boumllgelerinde Gerginlik The
New York Times 28 Nisan 1968
3t
SANDY TOLAN
Gazeteler ve Gazete Makaleleri
Abu Hadba Abdul Aziz ed Toplum ve Miras 32 (1998)
Abukhalil Asad George Habash ve Arap Milliyetccedililerinin Hareketi
Ne Birlik Ne de Oumlzguumlrluumlk Filistin Ccedilalışmaları Gcjzefcs (1999)
Abu Sita Salman Badİlin oumlzel Raporu Yeşil Hattm iccedilinde Haczedilen
Toprak Miktarı Ekonomik Sosyal ve Kuumlltuumlrel Haklar iccedilin sunulan
Takip ilhakı (2000)
Alpher Joseph ve Khalil Shikakİ Anlaşma Kağıdı Filistin Muumllteci Probshy
lemi ve Geri Doumlnuumlş Hakkı Ortadoğu Politikası 6 (1999) 167-189
Bruhns Fred C Arap Muumllteci Davranışları Ccedilalışması Ortadoğu Gashy
zetesi 9(1955) 130-138
Busailah Reja-pound Lyddanın Duumlşuumlşuuml 1948 Tesir ve Hatıralar Doumlnemshy
sel Arap Ccedilalışmaları 3 (1981)123-51
Christison Kathieen ABD Politikası ve Filistinliler 1948-1988 Filistin
Ccedilalışmaları Gazetesi (1998)
Friedman Adina Geri Doumlnuumlş Hakkının Ccediloumlzuumllmesi Muumllteci 21
(2003)
Supersoİe İlk Sabotaj Başarısız Oldu Kuduumls Postası 14 Mayıs 1969
Cephenin Şefi İsraile Karşı Teroumlrizmin Devam Edeceğini Soumlyledi Kushy
duumls Postası 5 Mart 1969
Batı Şeriah 9 Teroumlristin Evi Yok Edildi Kuduumls Postası 11 Mart 1969
Safadi Anan ve Malka Rabinowitz En Buumlyuumlk Teroumlr Ccediletesi Durdurulshy
du Kuduumls Postası 6 Mart 1969
Supersol Patlamasında Şuumlpheliler 402yi Buldu Kuduumls Postası 2 Mart
1969
Supersol Succedilu Tekrar Yapıldı Kuduumls Postası 3 Mart 1969
Supersol Kuduumls Postası 23 Şubat 1969
Supersol Tekrar Accedilıldı işler Normale Doumlnduuml Kuduumls Postası 24 Şubat
1969
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
Kuzey israilde Luumlbnan Harccedillı Topraklar httparchivestcmiebrea-
kingnews20050825story217788asp
Meron Yaakov Neden Yahudiler Arap Uumllkelerine Kaccediltılar httpwww
freerepubliccomfocusf-news956344posts
israile Faslı Musevi Goumlccediluuml httprickgoldhomemindspringcom
Emigrationemigration20statisticshtm
Faslı Yahudiler httpwwwusa-moroccoorgmoroccan-jewshtm
Pappe ilan Kovuldular mı-Tarih Tarih Yazma ve Filistin Muumllteci
Problemiyle İlgisi httpwwwnakbainhebreworglibrarywere_
they_expelledrtf
FKOuml kurucusu israil Misil Roketi Saldırısıyla oumllduumlruumllduuml News
telegraph httpwwwtelegraphcouknewsmainjhtmlxml=
news20010828wmid28xml
BMin Arabulucusunun Filistin Teklifi uumlzerine BM Temsilcilerine İletshy
mesi iccedilin Genel Sekretere Verilen ilerleme Raporu UNISPAL
http dominounOrgUNISPALNSF0abl4d4aafc4elbb9852562
04004f55faOpenDocument
BM Arabulucusunun Filistin İlerleme Raporu UNISPAL httpdo-
minounorgUNISPALNSF0cc33602f6ib0935c8Q25648800368
307OpenDocument
Remnick David Biyografiler insan Ruhu Duumlzeyi Amos Oz İsrailin
oumlykuumlsuumlnuuml Yazıyor The New Yorker httpnewyorkercomfact
content041108fa_fact
Shlaim Avi İsrail ve Arap Koalisyonu 1948 Cambridge Uumlniversitesi
Basını httpwwfathomcomcourse072710001
Geri Doumlnuumlş Kanunu 5710 (1950) Knesset httpwwwknessetgoc
illawsspeCIAlengreturnhtm
Uumlrduumlnuumln Yaptıkları Uumlrduumlnuumln Hashemite Krallığı httpwwwking-
Huumlseyingovjohis_transjordanhtml
Batı Şeriadaki Barikat Btselem Eyluumll 2005 httpwwwbtselemorg
DownloadSeperation_Barrier_Map_Engpdf
Su ve Arap-Israil Anlaşmazlığı httpwwwd-n-inetal_aqsa_intifa-
dacollins waterhtm
L I M O N A C A C I
Araplar Neden Oumlnerilen BM G A Boumlluumlnme Planmı Filistini Musevi ve
Arap Devletine Ayıran Oumlneriyi Reddettiler Unutulmamış Filisshy
tinliler httpwwwpalestinerememberedcomAcrePalestine-Re-
memberedStory448html
Yacobi Haim Şehir İyimserliğinden Evrensel Protestoya Ev Politikası
Ayırım ve Lydda-Lod Şehrinde Filistin Toplumunun Sosyal Dışlanshy
ması 2001 httplincolninstedupubsdl622_yacobipdf
Zureik Elia Filistinli Muumllteciler ve Barış Suumlreci httpwwwartsmc-
gillcaMEPPPrrNpapersZureik2html
Yazılı Gazete ve Dergi Makaleleri
2 oumlluuml 8 Yaralı Kuduumlste Teroumlr Supersolde Zuluumlm Kuduumls Postası 23
Şubat 1969
Amos Elon Sonu Olmayan Savaş New York Review 15 Temmuz
2004
Anglikan Rahibi Cerrah Teroumlrist Davasında Aralarında Tutuluyor
Kuduumls Postası 4 Mart 1969
Bellos Susan Supersol Kurbaları Goumlmuumllduuml Allon İntikam Soumlzuuml verdi
Kuduumls Postası 24 Şubat 1969
Bilby Kenneth İsrail Tankları Lyddadaki Hava Uumlssuumlnuuml Ele Geccedilirdi
New York Herald Tribuumlne 11 Temmuz 1948
israil Birlikleri Ramle Yolunu Kesiyorlar Lydda Teslimishy
yeti New York Herald Tribuumlne 12 Temmuz 1948
Currivan Gene Teslim Olan Lyddada Araplar Oumlnemli anayolu Kuşatshy
tılar The New York Times 2 Temmuz 1948
Israi Kuvvetleri Ramleyi Kazandılar New York Times
13 Temmuz 1948
Feron James Bomba Kuduumlsuumln En Buumlyuumlk Suumlpermarketinde 2 oumlluuml 9
Yaralı TheNew York Times 22 Şubat 1969
israil ve Araplar işgal Boumllgelerinde Gerginlik The
New York Times 28 Nisan 1968
3t
SANDY TOLAN
Gazeteler ve Gazete Makaleleri
Abu Hadba Abdul Aziz ed Toplum ve Miras 32 (1998)
Abukhalil Asad George Habash ve Arap Milliyetccedililerinin Hareketi
Ne Birlik Ne de Oumlzguumlrluumlk Filistin Ccedilalışmaları Gcjzefcs (1999)
Abu Sita Salman Badİlin oumlzel Raporu Yeşil Hattm iccedilinde Haczedilen
Toprak Miktarı Ekonomik Sosyal ve Kuumlltuumlrel Haklar iccedilin sunulan
Takip ilhakı (2000)
Alpher Joseph ve Khalil Shikakİ Anlaşma Kağıdı Filistin Muumllteci Probshy
lemi ve Geri Doumlnuumlş Hakkı Ortadoğu Politikası 6 (1999) 167-189
Bruhns Fred C Arap Muumllteci Davranışları Ccedilalışması Ortadoğu Gashy
zetesi 9(1955) 130-138
Busailah Reja-pound Lyddanın Duumlşuumlşuuml 1948 Tesir ve Hatıralar Doumlnemshy
sel Arap Ccedilalışmaları 3 (1981)123-51
Christison Kathieen ABD Politikası ve Filistinliler 1948-1988 Filistin
Ccedilalışmaları Gazetesi (1998)
Friedman Adina Geri Doumlnuumlş Hakkının Ccediloumlzuumllmesi Muumllteci 21
(2003)
Supersoİe İlk Sabotaj Başarısız Oldu Kuduumls Postası 14 Mayıs 1969
Cephenin Şefi İsraile Karşı Teroumlrizmin Devam Edeceğini Soumlyledi Kushy
duumls Postası 5 Mart 1969
Batı Şeriah 9 Teroumlristin Evi Yok Edildi Kuduumls Postası 11 Mart 1969
Safadi Anan ve Malka Rabinowitz En Buumlyuumlk Teroumlr Ccediletesi Durdurulshy
du Kuduumls Postası 6 Mart 1969
Supersol Patlamasında Şuumlpheliler 402yi Buldu Kuduumls Postası 2 Mart
1969
Supersol Succedilu Tekrar Yapıldı Kuduumls Postası 3 Mart 1969
Supersol Kuduumls Postası 23 Şubat 1969
Supersol Tekrar Accedilıldı işler Normale Doumlnduuml Kuduumls Postası 24 Şubat
1969
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
L I M O N A C A C I
Araplar Neden Oumlnerilen BM G A Boumlluumlnme Planmı Filistini Musevi ve
Arap Devletine Ayıran Oumlneriyi Reddettiler Unutulmamış Filisshy
tinliler httpwwwpalestinerememberedcomAcrePalestine-Re-
memberedStory448html
Yacobi Haim Şehir İyimserliğinden Evrensel Protestoya Ev Politikası
Ayırım ve Lydda-Lod Şehrinde Filistin Toplumunun Sosyal Dışlanshy
ması 2001 httplincolninstedupubsdl622_yacobipdf
Zureik Elia Filistinli Muumllteciler ve Barış Suumlreci httpwwwartsmc-
gillcaMEPPPrrNpapersZureik2html
Yazılı Gazete ve Dergi Makaleleri
2 oumlluuml 8 Yaralı Kuduumlste Teroumlr Supersolde Zuluumlm Kuduumls Postası 23
Şubat 1969
Amos Elon Sonu Olmayan Savaş New York Review 15 Temmuz
2004
Anglikan Rahibi Cerrah Teroumlrist Davasında Aralarında Tutuluyor
Kuduumls Postası 4 Mart 1969
Bellos Susan Supersol Kurbaları Goumlmuumllduuml Allon İntikam Soumlzuuml verdi
Kuduumls Postası 24 Şubat 1969
Bilby Kenneth İsrail Tankları Lyddadaki Hava Uumlssuumlnuuml Ele Geccedilirdi
New York Herald Tribuumlne 11 Temmuz 1948
israil Birlikleri Ramle Yolunu Kesiyorlar Lydda Teslimishy
yeti New York Herald Tribuumlne 12 Temmuz 1948
Currivan Gene Teslim Olan Lyddada Araplar Oumlnemli anayolu Kuşatshy
tılar The New York Times 2 Temmuz 1948
Israi Kuvvetleri Ramleyi Kazandılar New York Times
13 Temmuz 1948
Feron James Bomba Kuduumlsuumln En Buumlyuumlk Suumlpermarketinde 2 oumlluuml 9
Yaralı TheNew York Times 22 Şubat 1969
israil ve Araplar işgal Boumllgelerinde Gerginlik The
New York Times 28 Nisan 1968
3t
SANDY TOLAN
Gazeteler ve Gazete Makaleleri
Abu Hadba Abdul Aziz ed Toplum ve Miras 32 (1998)
Abukhalil Asad George Habash ve Arap Milliyetccedililerinin Hareketi
Ne Birlik Ne de Oumlzguumlrluumlk Filistin Ccedilalışmaları Gcjzefcs (1999)
Abu Sita Salman Badİlin oumlzel Raporu Yeşil Hattm iccedilinde Haczedilen
Toprak Miktarı Ekonomik Sosyal ve Kuumlltuumlrel Haklar iccedilin sunulan
Takip ilhakı (2000)
Alpher Joseph ve Khalil Shikakİ Anlaşma Kağıdı Filistin Muumllteci Probshy
lemi ve Geri Doumlnuumlş Hakkı Ortadoğu Politikası 6 (1999) 167-189
Bruhns Fred C Arap Muumllteci Davranışları Ccedilalışması Ortadoğu Gashy
zetesi 9(1955) 130-138
Busailah Reja-pound Lyddanın Duumlşuumlşuuml 1948 Tesir ve Hatıralar Doumlnemshy
sel Arap Ccedilalışmaları 3 (1981)123-51
Christison Kathieen ABD Politikası ve Filistinliler 1948-1988 Filistin
Ccedilalışmaları Gazetesi (1998)
Friedman Adina Geri Doumlnuumlş Hakkının Ccediloumlzuumllmesi Muumllteci 21
(2003)
Supersoİe İlk Sabotaj Başarısız Oldu Kuduumls Postası 14 Mayıs 1969
Cephenin Şefi İsraile Karşı Teroumlrizmin Devam Edeceğini Soumlyledi Kushy
duumls Postası 5 Mart 1969
Batı Şeriah 9 Teroumlristin Evi Yok Edildi Kuduumls Postası 11 Mart 1969
Safadi Anan ve Malka Rabinowitz En Buumlyuumlk Teroumlr Ccediletesi Durdurulshy
du Kuduumls Postası 6 Mart 1969
Supersol Patlamasında Şuumlpheliler 402yi Buldu Kuduumls Postası 2 Mart
1969
Supersol Succedilu Tekrar Yapıldı Kuduumls Postası 3 Mart 1969
Supersol Kuduumls Postası 23 Şubat 1969
Supersol Tekrar Accedilıldı işler Normale Doumlnduuml Kuduumls Postası 24 Şubat
1969
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
Gazeteler ve Gazete Makaleleri
Abu Hadba Abdul Aziz ed Toplum ve Miras 32 (1998)
Abukhalil Asad George Habash ve Arap Milliyetccedililerinin Hareketi
Ne Birlik Ne de Oumlzguumlrluumlk Filistin Ccedilalışmaları Gcjzefcs (1999)
Abu Sita Salman Badİlin oumlzel Raporu Yeşil Hattm iccedilinde Haczedilen
Toprak Miktarı Ekonomik Sosyal ve Kuumlltuumlrel Haklar iccedilin sunulan
Takip ilhakı (2000)
Alpher Joseph ve Khalil Shikakİ Anlaşma Kağıdı Filistin Muumllteci Probshy
lemi ve Geri Doumlnuumlş Hakkı Ortadoğu Politikası 6 (1999) 167-189
Bruhns Fred C Arap Muumllteci Davranışları Ccedilalışması Ortadoğu Gashy
zetesi 9(1955) 130-138
Busailah Reja-pound Lyddanın Duumlşuumlşuuml 1948 Tesir ve Hatıralar Doumlnemshy
sel Arap Ccedilalışmaları 3 (1981)123-51
Christison Kathieen ABD Politikası ve Filistinliler 1948-1988 Filistin
Ccedilalışmaları Gazetesi (1998)
Friedman Adina Geri Doumlnuumlş Hakkının Ccediloumlzuumllmesi Muumllteci 21
(2003)
Supersoİe İlk Sabotaj Başarısız Oldu Kuduumls Postası 14 Mayıs 1969
Cephenin Şefi İsraile Karşı Teroumlrizmin Devam Edeceğini Soumlyledi Kushy
duumls Postası 5 Mart 1969
Batı Şeriah 9 Teroumlristin Evi Yok Edildi Kuduumls Postası 11 Mart 1969
Safadi Anan ve Malka Rabinowitz En Buumlyuumlk Teroumlr Ccediletesi Durdurulshy
du Kuduumls Postası 6 Mart 1969
Supersol Patlamasında Şuumlpheliler 402yi Buldu Kuduumls Postası 2 Mart
1969
Supersol Succedilu Tekrar Yapıldı Kuduumls Postası 3 Mart 1969
Supersol Kuduumls Postası 23 Şubat 1969
Supersol Tekrar Accedilıldı işler Normale Doumlnduuml Kuduumls Postası 24 Şubat
1969
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
LİMON A C A C I
Gilmour David 1948 Arap Exodus Ortadoğu Uluslararası 286 (19S6)
13-14
Hanafı Sari Geri Doumlnuumlş Hakkını Tartışmaya Accedilış Ortadoğu Raporlashy
rı Sınırsız Savaş 2-7
Hanieh Arkam Camp David Yazılan Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 2
(2001) 75-197
Khader Hassan Filistinlilerden İtiraflar Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi
27(1997)
Khalidi Walid 1948 Filistin Savaşının Seccedililmiş Belgeleri Filistin Ccedilashy
lışmaları Gazetesi 27 (1998) 60-105
Belge ve Araştırma Merkezi Luumlbnan ed Duumlnyada Politik Şiddet 1967-
1987 Kronolojik Bibliyografi Belgeleri Vol 1 Beyrut 1998
Lesch Ann M Batı Şeria ve Gazze Şeridinden Filistinlilerin İsrail Suumlshy
ruumllmeleri 1967-1978 Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 8 (1979)101-
31
Macpherson Rev James Rose Trans Filistin Yolcuları Toplumu 3
(1895)
Filistin Yolcuları Toplumu 5 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 6 (1985)
Filistin Yolcuları Toplumu 8 (1985)
Ortadoğu Uluslararası (ccedileşitli haftalık sayılar 2003-2005)
Morris Benny Dani Eylemi ve Filistin Exodus Lyddadan Ramleye
1948 Ortadoğu Gazetesi 40 (1986) 82-109
Filistİnden Arap Exodusun Hedefi ve Karakteristiği isshy
rail Savunma Kuvvetleri İstihbarat Boumlluumlmuuml Analizleri 1948 Hazishy
ran Ortadoğu Ccedilalışmaları 22(1986)5-19
Munayyer Spiro ve Walid Khalidi Oumlzel Belgeler Lyddanın Duumlşuumlşuuml
Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 27(1998) 80-98
Ekonomi ve Kuumlltuumlr Politikaları Filistin- israil Gazetesi no4 (2002)
I948in Oumlykuumlleri Doğu Kuduumls Ortadoğu Yayınları 2002
Luumlbnan Konuşmalarının Filistin Muumlltecileri Filistin Ccedilalışmaları Gashy
zeteleri 26 995) 54-60
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
Yayınlanmış Makaleler ve Broşuumlrler
İşgal Boumllgelerinden Filistinlilerin Suumlruumllmeleri ve Aralık 1992de Toplu
Suumlruumllmeler Kuduumls işgal Boumllgelerinde İnsan Haklarının İsrail Bilgi
Merkezi (BTseiem) 1993
Aufruf Maamar Makale Hulda Takam Arşivi 1947 veya 1948
Masalha Nur 1967 Filistinli Exodus Filistinli Exotus 1948-1998 Gha-
da Karmi ve Eugene Cotran eds Londra İthaka Basm 1999
Mossek Moshe Oumlzguumlrluumlğuuml Takip Eden Bulgar Yahudileri Arasında Lishy
derlik Kavgası Doğu Avrupah Yahudilik - Soykırımdan Kurtuluşa
1944-1948 Benjamin Pinkus ed Sede Boqer İsrail Ben-Gurion
Uumlniversitesi Basımevi 1987
Paounovski Vladimir II Duumlnya Savaşı Sırasında Bulgaristanda Yahudi
Aleyhtarı Kanunu Bulgaristanda Soykırım ve Kurtuluş Arasındaki
Yahudiler Sofya Adasa-Basın2000
Pappe Han Kovuldular mı Tarih Tarih Yazma ve Filistinli Muumllteci
Problemiyle ilgisi Filistinli Exodus 1948-1998 Ghada Karmi ve
Eugene Cotran eds Londra İthaka Basın 1999
Said Edvvard Değişen bir Duumlnya Duumlzeni Arap Ccedilalışmaları Doumlnemi
3 ( 1 9 8 1 )
Yahudilerin Bulgar Halk Cumhuriyetinde Sosyal Kuumlltuumlrel ve Eğitim Şirshy
keti 14 19Sİ)
Oumlzel Belge İsrail ve İşkence Filistin Ccedilalışmaları Gazetesi 9 (1977)191-
219
Tamari Salim ed Kuduumls Doumlnem Raporu (2003)
Yost Charles Arap - İsrail savaşı Nasıl Başladı Dış işleri (Ocak 1968)
Cuumlt46 no2
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
LlMON A C A C I
388
Huumlkuumlmet Yayınlan
Bir Filistin Araştırması 1945te AraUkta ve Ocak I946da Anglo-Ame-
rikan komitesi bilgileri İccedilin hazırlandı Kuduumls Huumlkuumlmet Basımı
1946
Buumlyuumlk Britanya Ortadoğu İşccedili Konseyi Ortadoğu Muhafazakar Konshy
seyi Liberal Demokratik Ortadoğu Konseyi Birleşik Parlamento
Ortadoğu Konseyi Soruşturma Komisyonu- Filistinli Muumllteciler
Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra 2001
İsrail İsrail Devleti Yıllık Huumlkuumlmet Raporu 5714 (1953-1954) Huumlkuumlshy
met Basımı
Filistin ve Uumlrduumln İdari Raporları 1918-1948 (cilt5 6 10 ve 16) arşiv
baskıları 1995
Ramla Şehri Konsey Notlan Ramla tsrail1949
Birleşmiş Milletler UNRWA UNRWA Uzun Yolculuk 451993)
Birleşmiş Milletler Birleşmiş Milletler oumlzel Filistin Komitesi Filistin
raporu Birleşmiş Milletler Oumlzel Filistin Komitesi tarafından Genel
Kurula sunulan Raporlar New York Somerset Kitapları 947
Medya
Kuduumlse Yolculuk Ivan Nichev direktoumlr Video kasetleri Bulgar Ulusal
Televizyonu 2003
Limon ağacı Yapımcı Sandy Tolan NPRın Taze Hava 1998
İyimserler Bulgar Yahudİlerini Soykırımdan Kurtarma Oumlykuumlsuuml Jacky
Comforty direktoumlr Video kasetleri Yeni Guumln Filmleri 2001
BelaU Sular Yapımcı Sandy Tolan NPR iccedilin beş boumlluumlmluumlk bir seri
Duumlnyada Yaşam Boumlluumlmler NPRda yayınlandı Hafta sonu Baskı-
511997
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
Yayınlanmamış ccedilalışmalar
Alkalay İris Babamın Uumlccedil Bulgaristanı
Chapple John Filistinde Musevi toprak Yerleşimi (Yaymianmamış
eser) 1964 Plovdivde Musevi Toplumu Tarih Yaşam Tarzı Kuumllshy
tuumlr Gelenek Şehrin Hayattaki Yeri
Krispin Alfred Bulgaristanda Yahudilerin Kurtuluşu Buumlyuumlk Sır Bulshy
gar Yahudilerinin hatıraları
Kitaplar
Abdul Hadi Mahdi F Filistin Belgeleri Volume 11 Madrid Goumlruumlşmelerinshy
den Hebron oumlncesi Anlaşma Doumlnemi Kuduumls PASSIA 1997
Abdulhadi Faiha ed Filistinin Soumlzluuml Tarihinin Bibliyografyası (Oumlzellikle
Filistin Kadınlarına odaklanarak) El-Bireh Batı Şeria Filistin Ulusshy
lararası Planlama ve Uluslararası İşbirliği Bakanlığı Yazarı 1999
Abu Novkar Maan Uumlrduumln-icircsrail Savaşı 1948-1951 Uumlrduumln Hashemite
Krallığının Tarihi Reading UK ithaka Basımevi 2002
Abu Huumlseyin Huumlseyin ve Fiona McKay Giriş Engellendi İsrailde Filistin
Devleti Hakları Londra Zed Books2003
Aburish Said K Arafat Koruyuculuktan Diktatoumlrluumlğe Londra Blooms-
bury1998
Abu-Sharif Bassam ve Uzi Mahnaimi Duumlşmanların en iyileri Boston
Littie Brown amp C o 1995
Ajami Fouad Arapları Ruumlya Sarayı Bir neslin uzun yolculuğu New
York Vintage Books 1998
Arap Durumu 1967den Beri Arap Politik Duumlşuumlnce ve Uyshy
gulaması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 1992
Almog Oz Sabra Yeni Yahudinin Yaratılması Ccedileviri Haim Watzman
Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 2000
Amad Adnaned İnsan ve Sivil Haklar tccedilin İsrail Cemiyeti Beyrut Ne-
ebii
Anidjar Gil Yahudi Arap Duumlşmanın Tarihi Stanford Kalifornivar
Stanford Uumlniversitesi Basımevi2003
bull 3 8 9 raquo
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
LlMON AĞACI
Armstrong Karen Kuduumls Bir şehir uumlccedil inanccedil New York Baiiantine Boshy
oks 1996
Aruri Naseer Haysiyetsiz Komisyoncu Filistin ve İsrailde Amerika Birshy
leşik Devletlerinin Roluuml Cambridge Mass South End Basıme-
vi2003
Filistinli Muumllteciler Geri Doumlnuumlş Hakkı Londra Pluto Ba-
sımevi2001
Avineri Shlomo Modern Siyonizmin Yapısı Musevi Devletinin Entelekshy
tuumlel Koumlkeni New York Basic Books 1981
Avishai Bernard Siyonizmin Trajedisi Devrimci Geccedilmişi İsrail Demokshy
rasisini Nasıl Usandırır New York Helios Basımevi 2002
Bahour Sam ve Alice Lynd eds Anavatan Filistin ve Filistinlilerin soumlzluuml
tarihi New York Olive Branch Basımevi 1994
Bar-Gal Yoram Propaganda ve Siyonist eğitim Milliyetccedili Musevi Fonu
1924-1947 Rochester NY Rochester Uumlniversitesi Basımevi
2003
Bar-]oseph Uri Duumlşmanın İyileri 1948 Savaşmda İsrail ve Uumlrduumln
Londra Frank Cass 1987
Bar-Zohar Michael Hitlerin Yakalamasının Ardından Bulgar Yahudileshy
rinin Kahramanca Kurtarılmaları Holbrook Mass Adams Media
Corporation 1998
Barouh Emmy Bulgar Topraklarında Yahudiler Geccedilmiş zamanların
anısı ve tarihi kader Sofya Azınlık Ccedilalışmaları ve Uluslararası Kuumllshy
tuumlrel İlişkiler Merkezi 2001
Bauer Yehuda Kuumlllerden Oxford Pergamon Basımevi 1989
Begley Louis Savaş zamanı yalanları Neew York Baiiantine Books
1991
Bennis Phyllis Filistin-Israil Anlaşmazlığını Anlamak Orlando Fla
TARI 2002
Ben-Sasson HH ed Musevilerin Tarihi Cambridge mass Harvard
Uumlniversitesi Ba^-^ievi 1976
BentwİLh Norman İsrail İki guumlvenli yıl 1967 1969 Londra Elek Boks
L t d 1970
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
Benvenisti Meron Yakın Duumlşmanlar Paylaşılmış Uumllkede Yahudiler ve
Araplar Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi
1995
Kutsal Topraklar 1948den beri Kutsal Toprağın gizli tarishy
hi Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya uumlniversitesi Basımevi 2000
Bishara Marwan Filistin israil Barış veya Irkccedilılık-Anlaşmazlığı ccediloumlzmek
iccedilin olasılıklar New York Zed Books20Uumll
Bisharat George Emile Filistinli avukatlar ve icircsrail kanunu Batı Şeriada
kanun ve duumlzensizlik Austin Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1989
Braizat Musa S Uumlrduumln-Filistin İlişkisi Konfederasyon fikrinin iflası
Londra British Akademi Basımevi 1998
Brenner Leni Diktatoumlrler zamanında Siyonizm Londra Croom Helm
1983
- Demir Duvar Jabontinskyden Shamire Siyonist Duumlzelme
Londra Zed Books 1984
Bucaille Laetitia Filistinli olarak buumlyuumlmek icircsrail işgali ve Ayaklanma
Nesli Princeton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 2004
Carey Roane ve Jonathan Shainin eds Diğer İsrail Reddediş ve Karşı
koyuş New York The New Basımevi 2002
Chary Frederick B Bulgar Yahudileri ve Son Ccediloumlzuumlm 1940-1944 Pitts-
burgh Pittsburgh Uumlniversitesi Basımevi 1972
Childers Erksine B Suumlveyş Yolu Batı-Arap İlişkileri Ccedilalışması Londra
MCGİBBONampKee 1962
Cleveland Wil]iam Modern Ortadoğunun Tarihi Boulder Colo VVes-
tview Basımevi 1994
Cohen Aharon icircsrail ve Arap Duumlnyası Boston Beacon Basımevi
1976
Cohen David eseri toplayan Hayatta Kalış Belgeler Derlemesi 1940-
1944 Sofya Shalom Yayın Merkezi 1994
Cohen HJ Ortadoğunun Yahudileri 1860-1972 Kuduumls İsrail Uumlnivershy
sitesi Basımevi 1973
Cohen Michael J Filistin ve Buumlyuumlk Guumlccediller 1945-1948 PrincetonNJ
Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1982
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
UMON A G A C I
bull 3 9 2 -
Filistin uumlzerine Anglo-Amerikan Komitesi1945-1946
İsrailin Yuumlkselişi cilt35 New York Garland Publishing Inc 1987
Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler Goumlruumlşmeleri 1947
İsrailin Yuumlkselişi cilt37 New York Garland Publishing Inc1987
- israilin Tanınması 1948 İsrailin Yuumlkselişi cilt39 New
York Garland Publishing Inc1987
Connell Dan Devrimin Tekrar Duumlşuumlnuumllmesi Demokrasi ve Sosyal Adashy
let iccedilin Yeni Stratejiler Eritre Guumlney Afrika Filistin ve Nikaragua
Tecruumlbeleri LawrencevilleNJ Red Sea Basımevi 2001
Constant Stephan Kurnaz Ferdinand 1861-1948 Bulgaristan Ccediları
Londra Sidgwick amp Jackson 1979
Crampton R] Modern Bulgaristanm Kısa Tarihi Cambridge Cambrishy
dge Uumlniversitesi Basımevi 1987
Darwish Mahmoud Unutkanlığm Anısı Ağustos Beyrut 1982 ibrashy
him Muhawi tarafmdan Arapccediladan ccedileviri Berkeiey Kaliforniya
Kaliforniya Uumlniversitesi Basımevi 1995
Dayan Yael İrsal Guumlnluumlğuuml Haziran 1967 Uev^ York McGraw-HilK
1967
EI-Asmar Fouzi İbrani Karışıklık Ccedilocuk Edebiyatında Arap Klişesi
Vermont Amana Books 1986
Israiİde bir Arap olmak Londra Frances Printer
Ltd 1975
Einslein Albert Siyonizm Hakkında Konuşmalar ve Mektuplar Leon
Snıith tarafından duumlzeUildi ve ccedilevrildi Nevv York Macmİllan
1931
Elon Amos Bulanık kan dalgası Ortadoğudan şevkler Nevv York Co-
lumbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
İsrailliler Kurucuları ve Oğullan Tel Aviv Adam Publis-
hers 1981
Kuduumls Aynaların Şehri Boston Littie Brown amp
Co1989
Enderun Charles Parccedilalanmış Ruumlyalar Ortadoğuda Başarısız Barış
Girişimleri 1995-2002 Fransızcadan ccedileviri Susan Fairfield New
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
York Other Basımevi 2003
Eshkenazi Jacques ve Alfred Krispin Bulgaristanm icircccedil Boumllgesindeki Yashy
hudiler Notlarla İzah edilmiş bir bibliyografi Buigarcadan Alfred
Krispin ccedilevirisi ile Sofya Uluslararası Azınlık Ccedilalışmaları ve Karshy
şılıklı Kuumlltuumlrel ilişkiler Merkezi 2002
Eveland Wilbur Crane Ccediloumlluumln İpleri Ortadoğuda Amerikanm Başarıshy
sızlığı Londra WW Norton amp Co1980
Farsoun Samih K Filistin ve Filistinliler Boulder Colo Westview Bashy
sımevi 1997
Feiler Bruce Abraham Uumlccedil İnanan Kalbine Yolculuk New York Willi-
am Morrow 2002
İncille Yuumlruumlmek Musanın Beş Kitabının Toprağından
Geccedilen Bir Yolculuk Nevv York William Morrow 2001
Finkelstein Israel ve Neil Asher Silberman Ortaya Ccedilıkarılan İncil Arkeshy
ologların Antik İsrail ve Kutsal Metinlerinin Koumlkeni Hakkında Yeni
Goumlruumlşler Nevv York Simon amp Schuster 2001
Flapan Simha İsrailin Doğuşu Efsaneler ve Gerccedilekler Nevv York Pant-
heon Books 1987
Frances Samuel Recuerdos Alegres Ecuerdos Tristes Sofya Shalom
2000
Friedman Thomas L Beyruttan Kuduumlse Nevv York Anchor Books
1995
Gaff Angela Yasailığın Aldatıcılığı 17 Aralık 1992de İsrailin Filistinlishy
leri Toplu Şekilde Suumlrmeleri Hakkında Yasal Bir Analiz Ramallah
EI-Haq 1993
Gefen Israel Luumlbnanda Bir İsrailli Londra Pickvvick Books 1986
AteşU Yıllar Londra Ferrington 1995
Gelber Yoav 1948 Filistin Savaş Kaccedilış ve Filistinli Muumlltecilerin Probleshy
minin Ortaya Ccedilıkışı Brighton Sussex Akademi Basımevi 2001
Gerner Deborah Bir Uumllke İki Toplum Filistin Uumlzerinde Anlaşmazlık
Boulder Colo Westview Basımevi 1994
Gharaibeh Favvzi A Batı Şeria ve Gazze Şeridi Ekonomileri Boulder
Colo Westview Basımevi 1985
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
LİMON AĞACI
3 9 4 -
Glubb Sir John Bagot Araplarla Bir Asker Londra Hodder amp Stough-
ton 1957
Gren Stephen Taraf Tutmak Amerikamn Saldırgan Bir israil İle Gizli
icirclişkileri 1948-1967 Londra Faber amp Faber 1984
Gresh Alain FKOuml Muumlcadele Bağımsız Filistin Devleti icircccedilin A M Berett
tarafından Fransızcadan ccedileviri Londra Zed Books 1988
Grossman David Tel uumlstuumlnde Uyumak icircsraildeki Filistinlilerle Soumlyleşishy
ler Ccedileviri Haim VVatzman Londra Picador 1994
Groueff Stephane Dikenlerin Tacı Lanham Md Madison Books
1987
Grozev kostadin et al 1903-2003 Bulgaristan ve Amerika Birleşik Devshy
letleri Arasında 100 Yıllık Diplomatik İlişkiler Bulgaristan Amerika
Birleşik Devletleri Buumlyuumlkelccedililiği 2003
Haddad Simon Luumlbnanda Filistin Koumlrduumlğuumlmuuml Muumllteci Birleşimi Politishy
kaları Brighton Sussex Akademi Basımevi 1988
Hashavia Arye Altı Guumln Savaşınm Tarihi Tel Aviv Ledory Publishing
Housend
Heikal Mohamed Gizli Kanallar Arap-Israil Goumlruumlşmelerinin icircccedil oumlykuumlleshy
ri Londra Harper CoUins Publishers 1996
Herzog Chaim Arap-icircsrail Savaşları Ortadoğuda Savaş ve Barış New
York Vintage Books 1982
HiUel Shlomo Ruab Kadim Kuduumls Idanim 1985
Hillenbrand Carole Haccedillılar icircsicircami Bakış Accedilısı New York Routledge
2000
Hiro Dilip Soumlz Verilmiş Toprağı Paylaşmak İsraillilerin ve Filistinlilerin
Bir Masah New York Olive Branch Basımevi 1999
Hirsch Ellened İsrail Gerccedilekleri Kuduumls Ahva Basımevi 1999
Hirst David Silah ve Zeytin Dalı Ortadoğuda Şiddetin Koumlkleri New
York Thunder s Mouth Pres Nation Books 2003
Hroub Khaled Hamas Politik Duumlşuumlnce ve Uygulama Washincton
DC F Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 2000
İdinopulos Thoas A Mucizeler Tarafmdan Yıpranmış Bonaparte ve
Muhammad Aliden Ben-Gurion ve Muumlftuumlye Filistinin Tarihi Chi-
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
cago Ivan RDee1998
Janik Allan ve Stephen Toulmin Wittgensteinın Viyanasj New York
Simon amp Schuster 1973
Jayussi Salma Khadra ed Modern Filistin Edebiyatının Antolojisi New
York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1992
Kalen Horace Meyer Siyonizm ve Duumlnya Politikaları Bir Tarih ve Sosshy
yal Psikoloji Ccedilalışması Garden Cİty NY Doubleday Page 8r Co
1921
Kamhi Raphael Moshe Musevi Makedonya Devriminin Hatırası Sinev-
ra Bulgaristan 2001
Kanana Sharif Filistinin Halkınm Mirası israil Arap Mirası Araştırma
Merkezi 1994
Hacirclacirc Tatilde Icirc948de Filistinlilerin Tahliyesi Kuduumls
SHAML- Filistin Diasporası ve Muumllteci Merkezi 2000
Karmi Ghada Fatimanın araştırmasında Bir Filistinli Oumlykuumlsuuml Ver-
so2002
Karsh Efraim İsrail Tarihini Uydurmak YCMI ToumlrııccedilriierLondra Frank
Cass 8tCo 1997
Khalidi Rashid Filistinli Kimliği Modern Milliyetccedili Bilinci Kurmak
New York Columbia Uumlniversitesi Basımevi 1997
Khalidi Walided Sığınmadan İşgale Beyrut Filistin Araştırmaları Ensshy
tituumlsuuml 1971
mdash Diasporalarından oumlnce Filistinlilerin Fotografik Tarihi 1876-
1948 Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1991
Sığınmadan işgale Siyonizm Araştırması ve 1948e Kadar
Filistin Problemi Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1971
Kamal Abdul Fattah Linda Butler Sharif S Elmusa Gha-
zi Falah Albert Glock Sharif Kanana Muhammad Ali Khalidi ve
William C Young Birlikte Geride Kalanlar Filistin koumlylerinin işgali
ve Icirc948de İsrail tarafından boşaltılması WashingtonDC Filistin
Araştırmaları Enstituumlsuuml1992
Kirkbride Sir Alec Kanatlardan Amman Biyografisi 1947-1951 Londshy
ra Frank Cass 1976
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
LİMON ACACI
Kuumlen Albert Bulgaristanda Yahudileri Kurtarma 1941-1944 Bulgaris-
tan Devlet Yayın Evi 1977
Kossev DHHristov ve DAngelov Kısa Bir Bulgaristan Tarihi Mar-
garet AIexiava ve Nicolai Koledarov ccedilevirisi Sofya Yabancı Diller
Basımevi 1963
Lamm Zvi Genccedillik Youmlnetimi Alıyor Avrupada Musevi Genccedillik Hareshy
ketlerinin Başlangıcı Ibraniceden Sionah Kronfeld- Honig ccedilevirisi
Givat Haviva israil Yad Yaari 2004
Langer FeliCIA Kendi Goumlzlerimle Londra Ithaca Basımevi 1975
Lockman Zachary Yoldaşlar ve Duumlşmanlar Filİstinde Arap ve Musevi
İşccedililer 1906-1948 Berkeiey Kaliforniya Kaliforniya Uumlniversitesi
Basımevi 1996
LowenthaI MArvined ve Ccedileviri Theodor Herzlin Guumlnluumlkleri New
York Diai Basmievi 1956
Lustick lan Zafer ve Felaket 1948 Savaşı İsrail Bağımsızlığı ve Muumllteci
Problemi Nevv York Garland Publishing Inc 1994
Maksoud Clovis (oumlnsoumlzuuml) Filistin Yaşıyor Direniş Liderleri ile Roumlporshy
tajlar Beyrut Filistin Araştırma Merkezi ve Kuveytli oumlğretmenler
Cemiyeti 1973
Masalha Nur Filistinlilerin Suumlruumllmesi Siyonist Duumlşuumlncede Nakletmeshy
nin Kavramı 1882-1948 WashingtonUumlC Filistin Araştırmaları
Enstituumlsuuml 1992
Buumlyuumlk İsrail ve Filistinliler Yaytltm Politikası Londra
Pluto Basımevi 2000
Mattar Philip Kuduumlsuumln Muumlftuumlsuuml New York Columbia Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1988
Miller Ylana N Kırsal Filistinde Huumlkuumlmet ve Toplum 1920-1948 Ausshy
tin Teksas Teksas Uumlniversitesi Basımevi 1985
Milsteİn Uri icircsrail Kurtuluş Savaşı Tarihi Vol IV Krizden Karar Ccedilıkshy
tı Ibraniceden ccedileviri ve duumlzeltmeler Alan Sachs Lanham Md
Amerikanın Basın Uumlniversitesi 1998
Minchevi Ognyan Valeri Ratchev ve Marin Lessenski eds Nato 2002de
Bulgaristan Sofya Accedilık Toplum Kuruluşu 2002
396 bull
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
397
Minns Amina ve Nadia Hijab Vatandaşların Ayrımı İsraildeki Filistinshy
lilerin bir Portresi Londra L B Taurus 8r Co 1990
Morris Benny 1948 ve Sonrası İsrail ve Filistinliler Oxford Claredon
Basımevi 1994
mdash İsrailin Sınır Savaşları 1949-1956 Arap Suumlziilmeleri İsshy
rail Misillemeleri ve Suumlveyş Savaşına Geri sayım Oxtord Claren-
don Basımevi 1993
Haklı Kurbanlar Siyonist Arap Anlaşmazlığının Tarihi
1881-2001 New York Vintage Books 2001
Kuduumls Yolu Gluhb Pahsa Filistin ve Yahudiler Londra L
B Tauris 2002
Musallam Sami Derleyici Filistin Hakkında Birleşmiş Milletler oumlnergeshy
leri 1947- 1972 Beyrut Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1973
Mutavvi Samir A 1967 Savaşında Uumlrduumln Cambridge Cambridge Uumlnishy
versitesi Basımevi 1987
Neff Donald Duumlşmuumlş Suumltunlar 1945ten Beri ABDnin Filistin ve İsrashy
il Politikaları Washington DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml
1995
Oumlren Michael B Altı Guumln Savaşı Haziran 1967 ve Modern Ortadoğu
Yapılanması Nevv York Baiiantine Books 2003
Oz Amos İsrail Topraklarında Ccedileviri Maurie Goldberg-Bartura San
Diego Kaliforniya Harcourt Brace 6 Co1993
Pappe ilan Modern Filistin Tarihi Bir Uumllke İki Toplum Cambridge
Cambridge Uumlniversitesi Basımevi 2004
Patai Raphael Arap Duumlşuumlncesi Nevv York Charles Scribners Sons
1973
Peariman Moshe İsrail Ordusu Nevv York Filozof Kuumltuumlphanesi 1950
Peariman VVendy Isgal Altında Sesler İkinci Ayaklanmadan Guumlnluumlk
Yaşam oumlykuumlleri New York Thunders Mouth PresNation Books
2003
Podeh Elie icircsrail Tarih Kitaplarında Arap-Israil Anlaşmazlığı 1948-
2000 Westport Conn Bergin amp Garvey2002
Pyrce-Jones David Yenilginin Yuumlzuuml Filistinli Muumllteciler ve Gerillalar
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
L I M O N A C A C I
Londra VVeidenfeld amp Nicholson 1972
Quigley John Filistin ve icircsrail Adalete Meydan Okuma Durham Duke
Uumlniversitesi Basımevi 1990
Reeve Simon Eyluumllde Bir Guumln 1972 Muumlnih Olimpiyatları Katliamı ve
İsrailin Tanrının Gazabı Adlı İntikam Eyleminin Tam Oumlykuumlsuuml
New york Arcade Publishing 2001
Rogan Eugene L Ve Avi Shlaim eds Filistin icircccedilin Savaş 1948in Tarihishy
nin Tekrar Yazılması Cambridge Cambridge Uumlniversitesi Basımeshy
vi 2001
Ross Dennis Kayıp Barış Ortadoğu barışı icircccedilin Yapılan Savaş Oumlykuumlsuumlshy
nuumln icircccedil Yuumlzuuml Nevv York Farrar Straus amp Giroux2000
Roy Sara Gazze Şeridi Gehşmeden Mahrum Politik Ekonomi Washingshy
ton DC Filistin Araştırmaları Enstituumlsuuml 1995
Sacco Joe Filistin Seattie Wash Fantagraphics Books 2001
Said Edvvard Yersiz Bir Biyografi Nevv York Alfred A Knopf 1999
Barış ve Memnuniyetsizlik Ortadoğu Barış Suumlrecinde Fishy
listin Hakkında Makaleler Nevv York Vintage Books 1995
Mal ve Muumllke El Koyma Politikaları Huumlr İrade Savaşı
1967-1994 Nevv York Vintage Books 1995
Sarma Adel Tobby Shelley Ben Cashdan et al katılımcılar Filistin Bir
İşgalin Analizi Londra Zed Books 1989
Salti Ramzi M Yerli Muhbirler ve Diğer Oumlykuumller Colorado Springs
Colo Three Continents Basımevi 1994
Sayigh Yezid Silahh Muumlcadele ve Devlet Arayışı Filistin Milliyetccedili Hareshy
keti 1949-1993 Oxfbrd Clarendon Basımevi 1997
Schleifer Abdullah Kuduumlsuumln Duumlşuumlşuuml Londra Aylık Goumlruumlş Basımevi
1972
Segev Tom Bir Filistin Tamamen Yahudiler ve Araplar İngiliz Mandashy
sı Altında New York Metropolitan Boks 1999 Ccedileviri Kopyası
2000
1949 İlk İsrailliler Nevv York Free Basımevi 1986
Shapira Avraham ed Yedinci Guumln Askerlerin Atı Guumln Savaşı Hakkında
Goumlruumlşleri Londra Andre Deutsch Ltd 1970
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
SANDY TOLAN
bull 3 9 9 raquo
Shehadeh Raja Evde Yabancdar İşgal Altındaki Filistin Doumlnemi Suuth
Royalton Vt Steertbrth Basımevi 2002
Shemesh Moshe Filistin Varlığı 1959-1974 Arap Politikaları ve FKOuml
Londra Frank Cass 1996
Shlaim Howard Guumlccedilluuml Adamı Dışarı Ccedilıkartın Şiddet ve Musevi Karakshy
teri New York Funk amp Wagnalls 1969
Siyomovics Susan Hafızanın Amacı Filistin Koumlyuumlnuumln Arap ve Yahudi
oumlykuumlsuuml Philadelphia Pennsylvania Uumlniversitesi Basımevi 1998
Sprinzak Ehud Kardeş Kardeşe Karşı New York Free Basımevi1999
Stein Kenneth Filistindeki Toprak Sorunu 1917-1939 Chapel HillN
C Kuzey Carolina Uumlniversitesi Basımevi 1984
Steinberg Milton Modern Yahudinin Yapılanması LanthamMd Ameshy
rika Basın Uumlniversitesi 1976
Swedenburg Ted icircsyan Anıları 1936-1939 İsyanı ve Filistin Milli Geccedilshy
mişi Minneapolis Minn Minnesota Uumlniversitesi Basımevi 1995
Svvisher Clayton E Camp David Gerccedileği Ortadoğu Barış Suumlrecinin Ccediloumlshy
kuumlşuumlnde Anlatılmayan Oumlykuuml New York Nation Books 2004
Tamir Vicki Bulgaristan ve Yahudileri Belirsiz Ortak Yaşamın Tarihi
Nevv York Sepher-Hermon Basımevi Inc Yeshiva Uumlniversitesi Bashy
sımevi 1979
TAvener L EUis İsrailin Yeniden Canlanması Londra Hodder amp Stou-
ghton 1961
Tavin Eli ve Yonah Alexander Psikolojik Savaş ve Propaganda Irgun
Belgeleri VVilmington Del Bilim Kaynakları Inc 1982
Teveth Shabtai Temmuz Tankları Londra Veidenfeld amp Nicholson
1968
Todorov Tzvetan Coumlmertliğin Kırılganlığı Bulgar Yahudileri Soykırımshy
dan Neden Kurtuldular Fransızcadan ccedileviri Arthur Dener Princeshy
ton NJ Princeton Uumlniversitesi Basımevi 1999
Tyler Warwick P Zorunlu Filistinde Devlet Toprakları ve Kırsal Gelişim
1920-1948 BrightonUK Sussex Akademi Basımevi 1988
Vassileva Boyka Bulgaristandaki Yahudiler 1944-1952 Boumlluumlmler Buishy
garcadan Polia Aiexandrova tarafından ccedilevrildi Sofya Uumlniversite
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
LİMON AĞACI
bull400laquo
Basımevi St Kliment Ohridski 1992
Yahya Adel H Filistinli Muumllteciler 1948-1998 Bir Soumlzluuml Tarih Ramalshy
lah Filistin Kuumlltuumlrel Değişim Merkezi 1999
Yablonka Hana Soykırımdan Kurtulanlar Savaştan Sonra İsrail New
York New York Uumlniversitesi Basımevi 1999
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6
L İ M O N A Ğ A C I SANDY TOLAN
1967 yılının yaz aylarında Altı Guumln Savaşından uzak olmayan bir tarihte genccedil bir Filistinli adam vc iki kuzeni İsrailin Ramla kasabasına giderler Onlar yaklaşık yirmi yit oumlnce ailelerinin terk etmek zorunda kaldığı ccedilocukluklarının geccediltiği evi goumlrmek isterler Bir kuzenin yuumlzuumlne kapı kapanır diğerinin ailesinin evi okula doumlnuumlştuumlruumllmuumlştuumlr fakat obur kuzen olan Beşir kendisini iccedileri davet eden Dalia tarafından karşılanır
Bir Arap ve bir Yahudi ailesinin ilişkilerinin başlangıccedil noktası budur Beşir babasının dikmiş olduğu limon ağacına bakarken bir sahipsizlik ve işgal duygulan iccedilinde olur 1948 yılında kuumlccediluumlk bir ccedilocuk iken Bulgaristandan kaccedilak olarak gelmiş olan Dalia savaş tarafından yok edilen bir umut ışığı goumlruumlr Onlar kaccedilınılmaz olarak kendi yazgılarım yaşamışlardır ve bu İsrail-Filistin tarihinin bir kuumlccediluumlkevrenini oluşturmaktadır
İki genccedil insamn başlattığı diyalog boumllgenin banş umudunu ortaya koymaktadır Limon ağacı simgesel olarak boumllgede huzurun muumlmkuumln olduğunu anlatmaktadır
Olağanuumlstuuml bir oumlykuuml ve kurgusal olmayan bir anlatıma sahip olarak sizi saracak
mdashSuNDAY T I M E S
Dalia ve Beşicircrin zorluklarla dolu dostluklarıtu izleyerek okuyucular duumlnyanın en inatccedilı ccedilatışmasının birinci elden deneyimini yaşayacaklar
mdash P U B U S H F R S V V K E K L Y
Hiccedilbir kitap daha zorlayıcı olamaz ve bu kitap kesinlikle bu yıl okuyacağınız en iyi kurgu-olmayan ccedilalışma olacak
mdashCHRISTIAN S C I E N C E M O N I T C
Yuumlzyılın yarısı boyunca tsrail-Filistin ccedilatışmasının oumlykuumlsuumlnuuml taşıyan bir ağaccedil varsa o budur Sandy Tolan bu ağacı bulmuştur ve om aracılığıyla iki halkın acı ve tutkusunu goumlzler oumlnuumlne sermiştir
mdash M i L W A U K E E J O U R N A L SENTINI
1
)iMW4MQMuayayintaricom
ISBN 978-605-5943-51 -6