Upload
others
View
5
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
LỜINÓIĐẦUĐÂYKHÔNGPHẢISÁCHDẠYNẤUĂN,MÀLÀMỘTCUỐNSÁCHVỀDINHDƯỠNG.Sẽkhôngcóbấtcứcôngthứcnàođượcđưaratrongcuốnsáchnày,nhưngbạnsẽtìmthấytấtcảnhữngđiềucầnthiếtgiúptrẻănuốngđúngcáchngaytừlúclọtlòng.Nhữngkếtquảnghiêncứuvàkiếnthứcmớivềdinhdưỡngđềuđượcđưavàoấnbảnnày.
Cuốnsáchkhôngchỉđềcậpđếnviệcconbạnăngì,màđiềuquantrọngkhôngkémchínhlàviệcchamẹvàconcáisẽcùngnhauthựchiệnviệcđónhưthếnào.Bạnsẽhiểuđượctạisaotrongrấtnhiềugiađìnhviệcănuốnglạitrởthànháplực.Điềuđósẽkhôngxảyranếumỗithànhviênnắmđượcvàduytrìcácquytắcđơngiảnvềviệcănuốngđúngcách.
Tấtcảmọithứđềuxoayquanhcácquytắcnày.Đókhôngphảilàcácquytắcngẫunhiên,màlànhữngquytắckhoahọc.Càngtìmhiểusâuvềcácquytắcnày,bạnsẽcàngthấychúnglôgíchơn.Ngoàiracuốnsáchcòncórấtnhiềuvídụsốngđộngcũngnhưcáclờikhuyênđượcđềcậpnhằmgiúpbạnvậndụngcácquytắctrênphùhợpvớiđộtuổicủaconcáimình.
Saulầnxuấtbảnđầutiên,cuốnsáchđãcóthêmmộtsốkếtquảnghiêncứuvềdinhdưỡng.Vídụnhưngàynaychúngtađãbiếtthêmvềcácloạithựcphẩmtốtchotrẻ,cũngnhưviệclựachọnthứcănsaochophùhợpvớitúitiền.Nhữngkiếnthứcmớiđóđượcchúngtôiđưavàoấnbảnlầnnày.Ngoàira,cuốnsáchnàycòncómộtdiệnmạomới,giúpbạncóthêmnhiềuniềmvuitrongkhiđọc.
Xinchúccácbạnthànhcôngvớinhữngquytắccủachúngtôivàcóđượcnhiềuniềmvuitrongmỗibữaăncùnggiađình!
AnnetteKast-ZahnvàHartmutMorgenroth
Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com
1.Ănuốngđúngcáchkhônghềkhó
Trongchươngnày,bạnsẽbiết:
Nhữngkinhnghiệmliênquantớichủđềănuốngdànhchobốmẹvàconcái
➨
Bànluậnvớibácsĩvềnhữngvấnđềănuống➨
Ănuốngphụthuộcvàonhữngnguyêntắcnào?➨
Tạisaotrẻbiếtđượcmìnhcầngìvàcầnbaonhiêuthìđủ?➨
Giáodụcvàditruyềnđóngvaitrògì?➨
Biểuđồcânnặngtrongsổtheodõisứckhỏecủatrẻnóilênđiềugì?
➨
Nhữngđiềubạncầnbiếtvềchếđộănuốngtốtchosứckhỏe➨
⇢Ănuốnglàáplựchayniềmvuiđốivớibốmẹvàconcái?
KinhnghiệmcánhânNHIỀUBẬCCHAMẸkhôngthểnhớđượcnhữngniềmvuitrongviệcănuống,khihồitưởngvềquãngthờigiantrướckiacủamình.Phảichăngtuổithơcủabạnsẽùavềvớinhữngkỉniệmcóphầntiêucựcấy?Mộthươngvị,mộtcảmgiáchaymộttrảinghiệmkhônglấygìlàmdễchịu,nhữngđiềuđếnnayvẫnhằnsâutrongtâmtríbạn?
Cókhôngítngườisinhracùngthờivớitôivàonhữngnăm50củathếkỉtrướcđãtừngbịcholà“quágầy”vàphảitrảiquanhữngthángngàybịgửivàonhàtrẻ.Ởđó,nhữngđứatrẻphảivậtlộnvớinỗinhớnhàvàcáchnấunướngkhácthườngcủanhàtrẻ.“Ngồiđấychođếnkhinàoănhếtđĩathìthôi”,cứnhưvậy,cũnggiốngnhưởnhà,khôngítlầntrẻbịbắtphảiănsạchkhẩuphầncủamìnhtrongnhữngnhàtrẻ.Mộtsốtrẻcảmthấythậtsựkhókhănđểthíchnghivớinguyêntắcấy.Đãnhiềulầntôiđượcnghekểvềmộtphươngpháp,màtheotôi,khôngkhácgìviệchànhhạ,ngượcđãitrẻcả:Nếunônrathứcăn,trẻsẽbịphạtphảiănbằnghếtphầnóiracủamình.
Hivọngnhữngtrảinghiệmtrướcđâycủabạnkhôngquáđỗikinhkhủngnhưvậy.Nhưngchắchẳnbằngcáchnàođó,bạnđãtừngbịépphảiănhoặckhôngđượcănvì“được”cholà“quábéo”.Haynếubạnđangthuộcthếhệôngbà:Bạntừngphảichịuđựngcơnđóivìđơngiảnlàbạnkhôngcógìđểăn?Đãbaogiờbạnphảichịuđựngcảmgiácphảingậmchặtmiệngcũngnhưbầukhôngkhíbópnghẹtyếthầucủamìnhkhiănuống?Haymấtcảmgiácngonmiệngvìcáchhànhxửtồitệcủagiađình?
Côbé5tuổicótênAnnetrướckiathườngxuyênốmđau:sốtphátban,viêmtaigiữa,viêmamiđan.Côbélạiđangsốt,phảichăngAnne
Nhữnghồitưởngvềtuổithơ➨
lạisắpốm?Trôngcôbémớinhợtnhạtlàmsao!Đôicánhtaynhỏgầygò!“Chỉtoàndabọcxương”,bàAnnenói,“Chảtráchmàlúcnàonócũngốm.Ănbaonhiêucũngchẳngthấmgì.”MẹAnnebiếtmìnhphảilàmgì:Cônấubộtchocon.Theocô,khôngcógìtốtchosứckhỏehơnbột.Bộtlàmchotrẻkhỏemạnh.Côđổthứhỗnhợpnóngấyvàomộtchiếcđĩasúpto,đầytớimiệngđĩarồimangvàogiườngchoAnne.
Annerấtghétbột.Côbécảmthấyuểoảivàđaukhổ.Annekhônghềmuốnănbấtcứthứgì.Chỉcầnngửithấymùibộtthôi,cổhọngcôbéđãnghẹnứlại.Côbéngậmchặtđôimôi.MẹAnnedỗdành:“Nàocon,ănmộtthìanhỏchomẹ,mộtthìachobốvàmộtthìachobànhé.”Annebắtđầukhóc:“Conkhôngthích!”.“Conphảiăn!Cómuốnkhỏemạnhkhông?”,mẹAnnebắtđầulamắng.Annevừaănvừakhóc.Việcănuốngcủabéquảthậtrấtmấtthờigianvàkhôngđơngiảnchútnào,đếnnỗimàsaubữaăn,cảhaimẹconđềuhoàntoànkiệtsức.
TôicũngtừngởtrongtìnhcảnhtươngtựnhưcôbéAnne,vìmẹtôinghĩrằngđiềuđótốtchotôi.Nhưngthựctếchođếntậnbâygiờ,sauhơn40năm,tôiluôncócảmgiáckhóchịukhinghĩđếnmónbộthồiấyvàhệquảlàtôighéttấtcảnhữnggìcóliênquanđếnbộtvàbánhpudding.Tôithậmchíphảilấyhếtcanđảmmớidámnếmbộtcủacongáimình.Chưamộtlầntrongđời,tôitựtaynấubột.
Maythay,tôivẫncónhữngkỉniệmđẹpthờithơấuvềchuyệnănuống.Đốivớianhchịemtôi,đóluônlàmộtbữatiệcthịnhsoạnkhibốtôimanggàráncùngkhoaitâychiênvềnhàvàomỗithứBảy,saukhichúngtôiđibơicùngnhau.Tôithựcsựcảmthấysungsướngkhiđượccầmtrongtaymộttronghaichiếcđùigàchiêngiònnónghổi.Nhữngkìnghỉvàngàylễlớncùnggiađìnhhồiđókhiếntôihaynhớđến,nógắnliềnvớinhữngbữaănsumvầy,thịnhsoạn.
Dùmuốnhaykhôngthìnhữnghồiứcvềchuyệnănuốngsẽluôntheobạntrongmỗibữaăn.Nếubạncónhữngkíứctốtđẹpvềcácbữaăncùnggiađìnhhaycóthểănuốngtheocáchthưởngthứcvàhàilòngvớivócdángcủamình,việcănuốngcủabạnsẽrấtbìnhthườngvàdễdàng.Bạnsẽkhôngcầnphảisuynghĩnhiềuvềđiềuđó.Bạncóthểtruyềnđạtlạitheocáchrấtđơngiảnnhữnggìmìnhđãhọcđược.Thêmvàođó,khibầukhôngkhítạibànănluônvuivẻthìniềmvuivàhứngthúvớiviệcănuốngsẽđến.
Khinhữngtrảinghiệmcủabạnvềchuyệnănuốngtrướckialuôntiêucựcvàgắnliềnvớikíứcvềnhữnglầnbịbắtép,vềnhữngcăngthẳngmỗilầnngồivàobànăn;khibạncảmthấykhônghàilòngvớicânnặngcũngnhưthóiquenănuốngcủamình,bạnsẽcảmthấykhókhănhơn.Đốivớibạn,ănuốnglàmộtvấnđềthậtphứctạp.Nócóthểđemđếnnhữngkếtquảkhôngnhưbạnmongmuốn.Ngoàichếđộdinhdưỡnghợplí,trẻcòncầnsựtintưởngtừphíabạnđểănuốngđúngcách,mặcdùcóthểtrướcđâychưacóaitraochobạnsựtintưởngnhưvậy.Nếukhôngcóyếutốnày,việcănuốngsẽtrởnêncăngthẳngvàkhókhăn.
Ngayvớibađứaconcủamình,tôicũngcónhữngtrảinghiệmcảhaylẫn,dởvềănuống.Hayởchỗ,nhữngbữacơmsumvầyvẫngiữđượcbầukhôngkhíthoảimái.Trongcácbữaăn,chúngtôi-vớitưcáchlàchamẹ-đãkhôngítlầnkhámpháranhữngđiềumớilạ,quantrọng,nỗibănkhoănvàthúvuicủacon.Cáckếhoạchđượcđưaravàmọivấnđềđềuđượcthảoluận.Đôikhi,nhữnggìđượcnóiracònquantrọnghơncảbữaăn.Tôinhớlạimộtcâuchuyệnrấtấntượngmàcậucontraicủatôi,Christoph,lúcđómới4tuổi,đãkểtrongmộtlầnăntối:“Ngàyxưa,cáchđâyrấtlâurồi,khiconcònchưarađời,khiconcònởđâuđó,rấtxaxôi,cómộtconhổđãcắnvàođầugốicon”.
Haymộtvídụkhác:KhicongáitôiKatharinamới8tuổi,cháuđãđặtramộtcâuhỏirấtcụthểvềchủđềgiáodụcgiớitínhtrongmộtlầnăntrưa.Thậttìnhcờ,trongbữatrưahômđólạicómónxúcxíchrán,mộtgiáocụtrựcquansinhđộngđểtrảlờicâuhỏicủacongáiđãđặtra.Đóthựcsựlàmộtbữaănsôinổivàvuivẻ.
Mộtnămsauđó,chúngtôicùngngồivàochiếcbànănmới,hìnhtròn,cóđườngkínhdàihơn10cmsovớichiếcbàncũ.Trongsuốtbữaănhômđódiễnramộtcuộcthảoluậnvôcùngsôinổi:Chiếcđĩatocỡnàomớivừađượcphầngiữacủachiếcbàn?
Tuynhiên,tôicũngcónhữngkỉniệmkhôngmấydễchịuvềviệcănuống:Vìbađứaconmànămnămtrờitôiđãphảithứcdậyvàobanđêm,mỗikhichúngđóihoặckhát.Chỉmãisaunàytôimớinhậnrachínhmìnhđãtạochoconthóiquenuốngnướcvàobanđêmvàhọcđượccáchgiúpbọntrẻtừbỏđượcthóiquenxấuđó.
Kinhnghiệmvớiconcáicủamình➨
Bêncạnhđó,bạncũngsẽgặprấtnhiềutìnhhuốngđauđầu:Trongbữaăn,trẻlàmđổnướchoặcđổghế.Hoặckhinhữngđứatrẻchànhchọe,totiếngtronglúcăn,haykhimộtbữaănđượcchuẩnbịcôngphubịlũtrẻchêbaithẳngthừng.Rồicũngcótrườnghợpkhitrẻcóbiểuhiệnkhôngmuốnănchỉvìtrướcđóđãnhâmnhitrướcmộtchútđồngọt.
Trênbànănhộitụđủcảnhữngđiềuhaylẫnkhônghay.Quađó,chúngtasẽnhậnbiếtđượctrẻđãhọccáchtuânthủnguyêntắccũngnhưquantâm,đểýđếnngườikhácnhưthếnào.Cóthểnóirằng:“Ănuốngtốtthìmọithứđềutốt.”
KinhnghiệmtrongphòngkhámnhiTẠICÁCPHÒNGKHÁMNHI,khikhámbệnhchotrẻ,chủđềănuốngluônđượccácbậcchamẹquantâmvàđềcậpđến.Rấtnhiềungườimuốnbiếtliệumìnhđãlàmđúnghaychưa.Mộtsốthựcsựlolắngvềcáchănuốngcủaconmình.Chúngtôiđãgặprấtnhiềuôngbốbàmẹcảmthấybấtlựcvớiviệcănuốngcủatrẻ.
Đểhiểurõhơnvềvấnđềnày,chúngtôiđãhỏihơn400cặpbốmẹcócontrongđộtuổitừ3thángtuổiđến4tuổirưỡi,khihọđưaconđikiểmtrasứckhỏe.Tạithờiđiểmchúngtôithựchiệncuộckhảosáttrên,nhữngđứatrẻđangnằmtrongđộtuổitừ5thángchođến5tuổi.
Vấnđềtiếptheomàchúngtôiquantâmchínhlàcóbaonhiêubậcphụhuynhthựcsựgặpvấnđềvớiviệcănuốngcủatrẻ.Vàđâylàkếtquảchúngtôinhậnđược:Trongnhữngthángđầuthìdườngnhưmọichuyệnđềusuônsẻ.
Chỉcórấtítcặpbốmẹcócontừ3-7thángtuổi(chiếmtỉlệdưới5%)cảmthấyviệcănuốngcủaconmìnhcóvấnđề.Tỉlệnàyởnhữngcặpvợchồngcócontừ1-5tuổilạihoàntoànkhác:Khoảng20-30%gặpvấnđềvớithóiquenănuốngcủatrẻ,trongkhi7%chorằngđóthựcsựlàmộtvấnđềlớn.
Chođếnnay,mốibậntâmthườngthấycủachamẹlà:“Contôiănquáít.”Chỉcó1%cácôngbốbàmẹcócondưới7thángtuổigặpvấnđềnêutrên,tuynhiêntỉlệnàylà20%đốivớicáccặpvợchồngcócontừ4-5tuổi.
“Contôichỉănmộtthứ”-vấnđềnàythườnggặpởnhữngđứatrẻtừ2tuổitrởlên.Tỉlệbốmẹcócontrongnhómtuổitừ4-5gặpphảitrườnghợpnàylà20%.
“Contôiănquánhiều”-trườnghợpnàyhiếmkhixảyravớinhữngđứatrẻdưới5tuổi.Theokếtquảghinhậnđược,trongtất
cảcácnhómtuổi,cótốiđa4%gặpphảivấnđềnày.
Mốibậntâmcủacácbậcchamẹ:Liệuconmìnhănquáíthayquánhiều?Chúngcóănđúngthứcầnănchưa?
Quabiểuđồtrên,cácbạncóthểthấyđượcnhữngkếtquảthúvịmàchúngtôiđãthuthậpđượctừviệckhảosátcáccặpbốmẹ.Quantrọngnhấttrongsốnhữngkếtquảtrênchínhlàđasốcáccặpvợchồngcócondưới6tuổisợconquágầyhayănquáít.
Nhưngmốibậntâmđólạikhôngphảilàmộtvấnđềcủaxãhội.Chúngtathấyrấtítnhữngđứatrẻ“còi”,màhoàntoànngượclại,rấtnhiềuđứatrẻ“mập”.Tuynhiên,cáccặpbốmẹlạicảmnhậnvềthựctếnàyhoàntoànkhác.BácsĩMorgenrothđãkểlạimộtcâuchuyệnởphòngkhámnhicủamình:
Mộtôngbốmangđứacon2tuổirưỡicủamìnhtớiphòngkhám.Đứatrẻkhiđócânnặngtrên20kg,nghĩalàthừa5kgsovớitiêuchuẩntrungbìnhởđộtuổicủacậubé.Tôiđãvôcùngngạcnhiênkhiôngbốvẫnthốtlênrằng:“Contraicủatôichẳngăngìcả!”.
BácsĩMorgenrothđãgiảithíchvớiôngbốrằngcontraiôngkhônghềlườiăn,màngượclạicònthừavàikgsovớitiêuchuẩn.Nhưngôngbốvẫnnóirằng:“Khôngphảiđâubácsĩạ.Contraicủatôichẳngăngìcả,nóchỉăntámhộpsữachuahoaquảmộtngàythôi,ngoàiracháukhôngăngìthêm.”
NguyêntắcmangtínhquyếtđịnhtrongănuốngCÓMỘTĐIỀUĐÁNGCHÚÝởđâycótớimộtphầnnămcácbậcchamẹchorằngconmìnhănuống“kém”.Câuhỏichúngtôiđặtralà:Cóbaonhiêungườitrongsốđóđãlầmtưởng?Câutrảlờisẽkhiếncácbạnphảingạcnhiên:tấtcả!Nhữngđứatrẻkhỏemạnhkhôngthểănítvàtrởnênquágầykhichúngđượccungcấpđềuđặnthứcăn.Đốivớinhữngtrườnghợpngoạilệhiếmhoi,thườngliênquantớibệnhtật,chúngtôisẽđềcậpsau.Nhữngđứatrẻkhỏemạnhbiếtrấtrõchúngphảiănbaonhiêuhơncảbốmẹ.Càngíttuổi,trẻcàngbiếtrõđiềunàyhơn.
Cuộckhảosátcủachúngtôiđãchỉrarằngcácbậcchamẹnêntintưởngvàokhảnăngđócủaconmìnhkhichúngcònnhỏ.Nhưngtạisaokhảnăngquýgiáấycủatrẻlạibiếnmất?Chỉcóthểlàdobốmẹkhôngtintưởngvàápđặtconcáimình:“Conkhôngthểtựlàmđượcđâu.Vìvậy,bốmẹsẽquyếtđịnhconănbaonhiêulàđủ”,chínhđiềuđókhiếntrẻ“quênmất”khảnăngkiểmsoátănuốngcủamình.Vìthế,cácbậcphụhuynhcầnchúýđiềunày.
Vàbâygiờ,ngaytừđầucuốnsách,cácbạnsẽđượclàmquenvớinguyêntắcmangtínhquyếtđịnhvềănuống.Nguyêntắcnàykhôngphảidochúngtôitựnghĩra,mànóhoàntoànphùhợpvớinềntảngkhoahọchiệnnay.Vàonăm1987,bàEllynSatter-mộtnữchuyêngiavềdinhdưỡngvàtrịliệungườiMỹ-đãđưanguyêntắckểtrênvàocuốnsáchhướngdẫnvềdinhdưỡngđượcxuấtbảnchínhthứcvàonăm1999củaHiệphộiBácsĩnhikhoaMỹ,nguyêntắcđóđượctìmthấyởngaytrangđầutiên.
Bạnnênlàmtheonguyêntắcnày,ngaycảkhibạncóhaykhôngcóvấnđềvớiviệcănuốngcủaconmình.Bạnsẽhiếmkhimắcsailầm,nếubạntuânthủtheonguyêntắcquantrọngnày.Nghetưởng
Nguyêntắcđơngiảnmanglạihiệuquảcao➨
chừngcóvẻđơngiảnnhưngtrênthựctế,việcthựchiệnsaochohiệuquảlạihoàntoànkhôngđơngiảnmộtchútnào.Đốivớicácbậcphụhuynhvàtrẻem,nguycơmắcsailầmtrongviệctuânthủnguyêntắclàrấtlớn.Ngoàira,chúngtôimuốnkhẳngđịnhthêmmộtlầnnữarằng:Việcthuyếtphụccácbậcphụhuynhvềtínhđúngđắncũngnhưquantrọngcủanguyêntắcnàylàrấtkhókhăn.
BạnhãynhớlạitrườnghợpcủacôbéAnneốmyếumàchúngtôiđãđưaraởđầucuốnsách,khimẹépAnnephảiănbột,mặcdùbékhônghềmuốn.Xétvềmọigócđộ,bàmẹđãhoàntoàn“đingượclại”nguyêntắcnày.Bạnhãynhớlạinhữngtrảinghiệmvàsựcăngthẳngmìnhđãtrảiquatrongviệcănuốnghồicònnhỏtrướcđây,liệubốmẹmình-trongnhữngtìnhhuốngdởkhócdởcườinhưvậy-cólàmngượclạinguyêntắcmàchúngtôisẽđềcậpdướiđâykhông?
Rấtnhiềucặpvợchồngđãthựchiệnsainguyêntắckhihọcanthiệpquánhiềuvàochuyệnănuốngcủacon.Họcanthiệpvàotấtcảnhữnggìtrẻđịnhlàm:Họmuốntácđộngđếnconmình,mỗikhichúngmuốnăngì,muốnchọngìvàănbaonhiêu.Vàkếtquảcuốicùngluôngiốngnhau:Sựcăngthẳngdiễnratrongmỗibữaăn.
Khôngchỉbốmẹmàngaycảtrẻcũngthườngxuyênlàmsainguyêntắc,khibốmẹcanthiệpquáít:Họchoconmìnhtựquyếtđịnhsẽănmóngì,nhưtrườnghợpcậubéănnhiềusữachuahoaquảtrừbữaởtrang20,hoặckhinàosẽănnhưtrườnghợpnhữngbàmẹchoconănnhiềulầntrongđêm.Mộtsốlạichotrẻtựxácđịnhcáchứngxửtrongbữaăn.Trongtấtcảnhữngtrườnghợpkểtrên,cácbậcchamẹđãvôtìnhkhiếntrẻđingượclạivớinguyêntắc.Điềuđóắtsẽdẫnđếnáplựcvàứcchếtrongviệcănuốngcủatrẻ.
Trongcáccuộcnóichuyệnvàthảoluận,nhiềuphụhuynhđãbàytỏsựnghingại:“Contôicóthểquyếtđịnhnóthíchănhaykhôngvàănbaonhiêuư?Điềuđórồisẽchẳngđiđếnđâucả.Vìnếunhưvậy,nósẽchẳngthểănuốnghợplýđược.Chíítthìbâygiờ,theocáchcủatôi,nócũngcốgắngănđượcmộtítraurồi.”
Mụcđíchcủacuốnsáchnàylàgiúpcácbạnmạnhdạntintưởngvàoconcáimình.Bạnsẽnhậnđượcnhữngchỉdẫncụthểđểcóthểvậndụngnguyêntắcvàothựctếtùytheolứatuổicủatrẻ.
!LƯUÝNguyêntắcgiúptrẻănuốngđúngcách!
Bốmẹquyếtđịnh:
Sẽchoconăngì?
Khinàochoconăn?
Choconănnhưthếnào?
Conquyếtđịnh:
Muốnăngìtrongsốnhữngthứbốmẹđãchuẩnbị?
Ănbaonhiêu?
Vaitròcủabốmẹtrongviệcănuốngcủaconcáiđượcmiêutảrõràngnhưsau:
Móngì?Bạnsẽvậndụngkiếnthứcvềdinhdưỡngcủamìnhđểquyếtđịnh:Hômnaynấunhữngmóngì.
Khinào?Bạnsẽxácđịnhthờiđiểm,sốlầnchotrẻănnhữngmónmàbạnđãchuẩnbị.
Nhưthếnào?Bạnsẽquyếtđịnhnhữngnguyêntắcứngxửtrênbànăn.Nhữnghànhvinàocủatrẻbạnchophéphoặckhôngchophép?Bạnyêucầutrẻthựchiệnnhữngnguyêntắcđó.Ngoàira,bạncónhiệmvụđảmbảokhôngkhítrongbữaănluôndễchịu,làmgươngchotrẻvàcùngthưởngthứcbữaănvớigiađình.
Khiconbạnkhôngthểtựăn,bạnsẽgiúpđỡtrẻthựchiện
nhiệmvụcủamình.Chúýchỉgiúptrẻchỉvừađủ,khôngquáíthayquánhiều.Cứnhưvậy,bạnsẽhoànthànhđược“côngviệccủamình”.Tấtcảnhữnggìbạnlàmnằmngoàinhữngđiềukểtrênlàđingượclạivớinguyêntắc.
Vaitròcủatrẻcũngđượcquyđịnhrõràng:
Trẻcùngngồivàobànănvớibạnvàthấytrênbàncónhữnggì.Trẻsẽtựquyếtđịnh:Liệumìnhcómuốnănchútgìđótrênbànhaykhông?
Trẻcũngsẽchọnlựaxem:Mìnhmuốnăngìtrongnhữngmónđãđượcdọnra?
Trẻsẽtựquyếtđịnh:Mìnhmuốnănbaonhiêu?
Trẻsẽthôisaukhiđãănđủ.
Trẻsẽtuânthủtheonhữngquytắcmàbạnđặtra.
Điềunàysẽtheotrẻđếntuổidậythì.Ngoàira,đốivớinhữngđứatrẻchưathểtựănthìbạncóthểgiúpcon.Bêncạnhđó,bạnphảinắmrõđượcnhữngtínhiệucủaconkhitrẻlựachọn,muốnbắtđầuvàkếtthúc.
§TỔNGKẾT⇒Kinhnghiệmcủabốmẹ
Nhữngtrảinghiệmvềănuốngcủabốmẹhồicònnhỏđóngvaitròrấtquantrọngtrongviệcănuốngcủacon.
⇒Nhữngmốibậntâmkhôngcầnthiết
Cuộckhảosáttạiphòngkhámnhiđãchỉrõ:Nhiềucặpvợchồngcócondưới6tuổithườnghaylolắng:"Conmìnhănquáít",trongkhicórấtíttrongsốđóchorằng:"Con
mìnhănquánhiều".
⇒Nguyêntắcmangtínhquyếtđịnh
Bạnsẽquyếtđịnhchoconăngì,khinàovànhưthếnào,trongkhitrẻsẽquyếtđịnhcóthíchănvàănbaonhiêutrongnhữngmónmàbạnđãbàyratrênbữaăn.
⇢Nhữngđiềucácbậcchamẹcầnbiếtvềănuống
Hệthốngkiểmsoát"nộibộ"củatrẻLIỆUTRẺNHỎthựcsựcókhảnăngbẩmsinhtrongviệclựachọnănuốngmộtcáchđúngđắnhaykhông?Cuộckhảosátchúngtôithựchiệnđãchỉrarằngrấtnhiềubốmẹkhôngchotrẻthựchiệnđiềuđó.Họkhôngdễbịthuyếtphục,bởihọcầndẫnchứng.Vàdướiđâylàthứhọcần:
Năm1928,nữbácsĩClaraDavisđãtiếnhànhmộtcuộcthửnghiệmvềchủđềnày.CảbađứaconmồcôicủaClara,gồmEarl,DonaldvàAbraham,tấtcảđềunằmtrongđộtuổitừ7-9tháng,đượccômangtheotớibệnhviệncủamình.Tínhđếnthờiđiểmđó,cảbađềuđượcnuôibằngsữamẹ.Vàbâygiờlàlúccuộcthửnghiệmđượcbắtđầu:Trongsuốt6tháng,cảbađứatrẻđềunhậntrongmỗibữamộtkhaythứcănvớimườimónkhácnhaubaogồm:thịt,nộitạngđộngvật,cá,ngũcốc,trứng,hoaquảvàraucủ-cómónđượcănsốnghoặcđượcnấuchínnhưngkhôngđượcthêmngoàinhữngmónđãcho(vídụnhưkhôngcómìhaybánhmì),khôngđượctrộnlẫn(vídụnhưsúp)vàđượcchếbiếnmộtcáchđơngiảnnhấtcóthể.Mộtytáđượcphâncôngcónhiệmvụquansátkhibọntrẻănvàcânlạiphầnthứcănthừamàchúngđểlại.Earl,DonaldvàAbrahamđềuănbốc.
Sau6tháng,cảbađứatrẻđềutrongtìnhtrạngsứckhỏetốt.Sựtăngtrưởng,nhữngbiểuhiệnbênngoàivàcáchoạtđộngcủabađứatrẻđềudiễnrarấttốt.Chúngđãtựkếthợpmónănrấttốt,thậmchíviệctổchức,kiểmsoátănuốngcủabađứatrẻcònhoàntoànphùhợpvớicácgiátrịchuẩnngàynay.
Vậyliệungườitacóthểkếtluậnrằngtrẻsinhrađãcókhảnăng
ClaraDavisvànhữngđứaconmồcôicủamình➨
lựachọnmónănsaochophùhợpvềchấtvàlượnghaychưa?Khônghoàntoànvậy.CóthểbạnsẽnhậnthấytrongthựcđơncủaEarl,DonaldvàAbrahamhoàntoànthiếu:kem,sôcôla,bánhngọt,khoaitâychiên,đường,v.v...Điềuđócónghĩarằngnhữngđứatrẻtrongcuộcthửnghiệmtrênđãđượccungcấpmộtchếđộănuốngđầyđủ.Vớikhẩuphầnănnày,cảbađứatrẻđãchọnlựacácmónănmộtcáchhợplíđểpháttriểntheocáchtốtnhất.Khôngaitrongsốchúngănquáít,quánhiềuhaylệchvềmộtmónnàođó.Nhưngsẽrasaonếunhữngmónănliệtkêtrongcuộcthửnghiệmkểtrênđượcmuatừsiêuthịvàđặtvàokhaychobađứatrẻ?Vàngàynaythậtkhócóthểtưởngtượngviệctiếnhànhmộtcuộcthửnghiệmtươngtựnhưvậysẽdiễnrathếnào,nhấtlàkhichúngtachothêmvàokhaythứcănnhữngđồăncựckìngọtvàbéo.Tuynhiên,ngườitacóthểhìnhdungrađượckếtquả,rấtnhiềucáccuộcnghiêncứuđãchỉrarằngtrẻsinhrađãthíchănđồngọt.Rấtcóthểkhiđó,Earl,AbrahamvàDonaldsẽưutiênlựachọnđường,sôcôlavàkemhơnsovớicácloạithứcăngiàudinhdưỡngnhưngkhôngngọtkhác.Việccânbằngcảmgiácngonmiệng,traođổinănglượngvàcânnặngcủabađứatrẻsẽbịảnhhưởngbởinhữngđồănđượcchếbiếnchứanhiềungọtvàchấtbéoấy.
Cáccuộcthínghiệmvềchủđềănuốngcũngđượctiếnhànhởđộngvật.Độngvậtkhôngbaogiờănnhiềuquá,ngaycảkhichúngđượccungcấpcácloạithứcănphùhợpcũngnhưnhiềuhơnsovớitiêuchuẩn.Chừngnàovẫncònkhỏemạnh,chúngsẽkhôngbaogiờănquáít.Nhưngđộngvậtcũngrấtthíchđồngọt.Trongmộtthínghiệm,nhữngchúchuộttrongphòngthínghiệmđượccungcấpmột“chếđộăntừsiêuthị”gồmbánhngọt,sôcôla,bơthựcvậtvàphômai.Nhữngconchuộtđãkhôngthểkìmnénđượcvàănthảphanh.Sovới“đồngloại”đượcchoănbìnhthườngcủamình,cânnặngcủachúngtănggấphơnhailần.Việcchoănkhônggiớihạnđườngvàchấtbéođãkhiếnnhữngchúchuộtquênđimấtmìnhcầnăngìvàănbaonhiêuđểtồntại.
Tạođiềukiệntốtchotrẻ
Vậyloàingườicóthểrútrakinhnghiệmgìchoviệcănuốngcủaconcái?Việcchotrẻthoảimáitiếpcậnnhữngthựcphẩmđượcchế
“Chếđộănkiêngbằngđồăntừsiêuthị”dànhchochuột➨
biếncôngnghiệpchứanhiềuđườngvàchấtbéosẽgâyratìnhtrạngtrẻănquánhiềuvàthừacân.Điềunàycũngkhôngquángạcnhiên.Sựthúvịlạinằmởcâuhỏi:Vậyđốivớinguyêntắcănuốngđúngcáchthìnhữngkếtquảtrêncóýnghĩagì?Điềunàyđãđượcdựđoántừtrước:Chúnghoàntoàntrùnghợpvớinhau.
Vớimộtthựcđơnvừađủvàđadạng,khitrẻđượctựmìnhquyếtđịnhsẽănbaonhiêuthìsẽkhôngcóchuyệntrẻăníthaykénăn.
Việcchophéptrẻtựdoănđồngọtvàđồbéosẽpháhỏngkhảnăngkiểmsoátnộitạicủatrẻvềnhucầuvàlượngthứcăncầndungnạp.Điềuđócóthểkhiếntrẻănquánhiềuhoặcchỉthiênvềmộtmón.
Vìvậycácbậcchamẹphảiquyếtđịnhxemsẽchotrẻănnhữnggì.Liệurằngbữaănbạnđãchuẩnbịcóđadạngcácloạithựcphẩmgiàudinhdưỡnghaykhông?Hoặcliệurằngbạnđãgiớihạnđồngthờiviệcănuốngnhữngđồchứanhiềungọtvàchấtbéocủaconmìnhhaychưa?Chỉnhưvậy,conbạnmớicóthểlựachọnđúngđắncũngnhưtựmìnhquyếtđịnhxemcómuốnănhaykhôngvàănbaonhiêu.Nhữngđiềunàysẽkhơidậykhảnăngbẩmsinhsẵncótrongtrẻvềviệcđịnhhướngănuốngtheonhucầucủabảnthân.Khiđó,trẻsẽănvừađủchứkhôngănquánhiều.
Trẻnhỏcókhảnănghấpthụdinhdưỡngtốiưuhơnsovớinhữngtrẻlớnvàngườitrưởngthành.Tạisaolạinhưvậy?Sữamẹluônlàthựcđơnlítưởngđốivớitrẻnhỏ.Khiđó,trẻcóthểtựquyếtđịnhđượclượngsữamìnhmuốnuống.Đói-uốngsữa-no.Quyluậtchỉđơngiảnnhưvậy.Khiđó,ngườimẹhoàntoànkhôngcầnbiếtmứcsữamàconmìnhcầnuống.
Thậmchí,trẻnhỏcònkhákénchọn.Chúngchỉưutiênnhữngthứmàchúngbiết,khôngbịảnhhưởngbởiquảngcáohaycácchỉsốthânhìnhlítưởng.Lượngthứcăncầnnạpởtrẻluônđượcđiềuchỉnhmộtcáchhoànhảotheotrạngtháiđóivàno.
Thínghiệm“Tănggấpđôikhẩuphầnăn”
Trẻnhỏcókhảnăngđịnhhướngănuốngtheonhucầu➨
Mộtnghiêncứurấtthúvịđãđượcthựchiệnvàonăm1991vớiđốitượnglàtrẻnhỏtừ2-5tuổi.Nhữngđứatrẻsẽởnhàvàđượcchoănnămbữamộtngày,trongđócóbabữachínhvàhaibữaphụ.Khẩuphầnănđượccungcấprấtđadạngvàcânbằng.Thỉnhthoảngcóthểchobéăncácmónngọt.Điềuđặcbiệttrongthínghiệmnàynằmởchỗ:Mỗibữa,khẩuphầnăncủatrẻsẽđượcchothêmgấpđôilượngthứcănbìnhthườngvàtrẻđượcquyềnquyếtđịnhsẽănbaonhiêutrongsốđó.Mộtlầnnữa,kếtquảlạichỉrarằngtrẻchỉănđủlượngmìnhcầnchứkhôngănhơn.Nhưngcũngxuấthiệnsựchênhlệchlớnvềlượngtừbữanàysangbữakhác:Cólúctrẻhầunhưkhôngăngì,cókhilạiănrấtnhiều.Mặcdùvậy,lượngthứcăntrẻnạpvàomỗingàyđềugiốngnhau.Khitrongngàycómộtbữatrẻănrấtnhiềuthìbữakếtiếptrẻănrấtíthoặckhôngăngìvàngượclại.Thậtthúvịkhitrẻcókhảnăngkiểmsoáttuyệtvờiđếnvậy.Nhữngảnhhưởngtừbênngoàisẽtrởnênmạnhhơnkhitrẻngàycànglớn.
Cáchănuốngcủangườilớnchưahẳnđãkhoahọc
Ngườilớnănuốngrấtphứctạp,việclựachọnthứcănphảiphụthuộcvàonhiềuthứnhưkhẩuvị,vănhóa,truyềnthống,thóiquen,túitiền,trítòmò,quanniệmvềsắcđẹp,hìnhthể,sứckhỏevàthờigiannấunướng.Vàhệthốngbêntrongcơthểcóthểnhậnbiếtvàbiếtrõhơnaihếtnhucầucủabảnthânsẽbịđènénbởinhữngyếutốkểtrên.
Vậylượngthứcănthếnàolàđủ?Cóphảingườilớnsẽănkhiđóivàdừnglạikhinohaykhông?Trongtrườnghợpnày,“tiếngnóitừbêntrongcơthể”lạimộtlầnnữabịlấnát.Chúngtaănvìphéplịchsự,xãgiao,dobuồnchán,lolắnghoặcdothóiquen.Chúngtadừngkhiđĩađãhếtthứcăn,vìthấymìnhquábéohaychỉvìchúngtakhôngcóthờigianđểănnữa.Việcchúngtaăngìhayănbaonhiềuthườngkhôngdựatrênnhucầu.Cácyếutốngoạicảnhđãảnhhưởngkhôngítđếnthóiquenănuốngcủangườilớn.
Nhưngkhôngphảilúcnàongườilớncũngcóthểđánhlừahệthốngkiểmsoátbêntrongcơthểcủamình.Nósẽcảntrở,khichúngtacốgắnggạtphăngđinhucầuvềănuốngcủacơthể.Nếubạnđãtừngthựchiệnchếđộănkiêng1000calo,bạnsẽhiểutôiđangnghĩgì.Đốivớinhữnghìnhthứcănkiêng,việcđiềuchỉnhnhucầucũngnhưhấpthụchấtdinhdưỡngkhôngcònhiệulực.Cơthểcủabạnsẽphảnứngvớinhữngsựthayđổivàgiónglênhồichuôngbáođộng:“Cứuvới!Đóiquá!”Nhưngýchícủabạnlạimạnhmẽhơn.Trênthực
tế,bạnsẽgiảmđượcmộtvàicân.
Chếđộănkiêngcàngkhắcnghiệtbaonhiêuthìcàngdễxảyratìnhtrạngsau:Bạndừngănkiêng.Khiđócơthểbạnsẽthởphàonhẹnhõm:“Cơnđóiđãquarồi!Chếđộănlạiđầyđủtrởlạirồi!Tranhthủnạplạivàdựtrữchocáclầnsắptớithôi!”Hệthốngkiểmsoátnộibộcủabạnkhôngthểbiếtđượcrằng,ởĐứctừđầuthếkỉXXIkhôngcònnạnđóinữa.Bạnsẽtăngcântrởlạitrongthờigianrấtngắnvàtrởnênnặnghơnsovớitrướckhiănkiêng.Ngườitagọiđâylàhiệuứng“Jo-Jo”.Hiệuứngnàychỉchochúngtathấycácyếutốngoạicảnhcóthểcótácđộngtiêucựcnhưthếnào.Chúngtacầnbiếtrõđiềuđóđểtạoracácnguyêntắcchoconmìnhđểquyđịnhxemtrẻphảiănbaonhiêu?
Trẻconcómộthệthốngkiểmsoátnộibộkhôngthểlàmgiảđược.Chúngta
nênhọctừtrẻ.
BéLaurathôngminh
CâuchuyệnkểvềbéLauradướiđâysẽchochúngtathấyđượchệthốngkiểmsoátnộibộvàcơthểcủatrẻsơsinhhoạtđộnghoànhảotớimứcnào.
Lauramớiđược6thángtuổi.Côbékhôngđượcnuôibằngsữamẹ.MẹLaurachoconmìnhănsữabột,loạisữagầngiốngvớisữamẹ.Chínhvìvậymẹcôbéluônchúýđếnđịnhlượngsữacầnphảiphachoconmình.Tuyvậycómộtđiềukhiếnmẹcôhoàntoànsửngsốt:Côbékhônguốnghếtlượngsữamẹmìnhđãphatheohướngdẫn,màchỉuốngđượcmộtphầnnhỏtrongsốđó.Sovớinhữngđứatrẻcùngtuổi,Lauratăngcânchậmhơn.
MặcdùLauravẫnkhỏemạnhvàhoạtđộngbìnhthườngnhưngmẹcôbérấtlolắng.MẹLaurađãnghĩramộtýtưởng:phathêmbột
ngũcốcvàosữachobé.KhiLaurauốngquáítsữa,thìítranócũngcóđủchất,bàmẹnghĩ.VậyLauraphảnứngnhưthếnào?Côbéthậmchícònuốngíthơnlượngsữa“bìnhthường”trướckia,nhưnghàmlượngcalomàcôbéthunạpđượclạihoàntoàngiốngnhau.KhihệthốngkiểmsoátnộibộcủaLauranói:“Đủrồi.”làlúccôbédừnguống.Hệthốngcủađứatrẻnàyhoạtđộngthậttuyệtvời.Lauracóthểtintưởngvào“tiếngnóicơthể”củamình,mẹcủaLauracũngvậy.
Trẻbéohaygầy:Donuôidưỡnghayditruyền?TẠISAOLAURAQUÁGẦYtrongkhicậubéhàngxómcùngtuổilạinặnggấpđôi?TạisaoLauralạiuốngquáítsữasovớicậubékia?Vậycâuhỏichúngtacầnphảiđặtralà:Quátrìnhpháttriểncủahaiđứatrẻphụthuộcchủyếuvàođâu?Vàocáchnuôidưỡnghaydoditruyền?
TạiviệnnghiêncứuvềdinhdưỡngtrẻemDortmund,từnăm1985đãdiễnramộtcuộcnghiêncứuvềhànhviănuốngcủatrẻcótênlàDONALD.Trongnhiềunăm,trẻcóđộtuổitừ3-6thángđượctheodõiđểnghiêncứulượngăntrongmộtngày.Kếtquảchothấycótồntạisựkhácbiệtlớngiữacácđốitượngđượcnghiêncứu:Mộtvàitrẻsơsinh“bìnhthường”uốngkhôngquá600mlsữamộtngày,trongkhinhữngđứatrẻkhácuốngnhiềuhơn900mlsữa.Đốivớinhữngđứatrẻ3tuổi,sựkhácbiệtnàycònlớnhơn:Cótrẻuốngđược500ml,cótrẻlạiuốngđược1000ml.Điểmkhácbiệtgiữacáctrẻnằmởlượngdinhdưỡngmàtrẻcầnđểlớnlênvàtăngtrưởngmộtcáchkhỏemạnh.Dựavàolượngdinhdưỡngnàytakhôngthểkếtluậnđượcliệukhốilượngđólàvừađủhayquánhiều.
Connuôivàcáccặpsinhđôi
TạiĐanMạch,ngườitađãtiếnhànhmộtnghiêncứuvớiđốitượngcáctrẻconnuôi.Quađó,họmuốntìmhiểuxem,genditruyềntừbốmẹđẻhaycáchnuôidưỡngcủachamẹnuôicótácđộngmạnhmẽđếntrẻhơn.Cânnặngcủatrẻsauđóđượcsosánhvớicânnặngcủabốmẹnuôivàbốmẹđẻ.Thóiquenănuốngcũngnhưthựcđơndinhdưỡnghàngngàycủatrẻđềuchịuảnhhưởnglớntừchamẹnuôi.Genditruyềncủabốmẹđẻchỉảnhhưởngđếncânnặngcủatrẻ.Haynóicáchkhác,genditruyềncóảnhhưởnglớnhơnsovớinhữnggìtrẻtiếpnhậnđượctừchamẹnuôi.
Ditruyềncóvaitrògì?➨
Nghiêncứuvớicáccặpsongsinhđượcnuôilớnriêngbiệtcũngchokếtquảtươngtự:Mặcdùđượcnuôidưỡngtrongcácđiềukiệnsốngkhácnhaunhưngcânnặngcủanhữngcặpsinhđôinàypháttriểntươngtựnhau.
Nghiêncứuđãchỉrakếtquảthứba:Mỗingày,khi12cặpsongsinhcùngtrứng“đượcchoăn”cùngmộtlượngcalonhưnhau,cânnặngcủamỗicặptrong20cặpsongsinhlàbằngnhau.Nhưngcómộtcặpchokếtquảhoàntoànkhác:mộtđứachỉtăng4cântrongkhiđứacònlạităngnhững14cân.
Mộtnghiêncứumớivềcáccặpsinhđôicóđộtuổitừ3-17vềtỉlệchấtbéotrongcơthểbằngmộtphươngphápđặcbiệt.Kếtquảchothấycó80%sựkhácbiệtnằmởcấutrúcditruyềnvà20%cònlạidoởảnhhưởngcủamôitrườngsống.
“Nhữngcỗmáychếbiếnthựcphẩm”khácnhau
Yếutốditruyềnđóngvaitròvôcùngquantrọng.Khôngtồntạithứgọilà“genmập”,thứgenmàtheonhiềungười,lànguyênnhângâyrahiệntượngthừacân.Tácđộngấynằmởmộthệthốngrấtphứctạpbaogồmgenvàhoócmôn.Mộtloạigenđặcbiệtvớithuộctínhriêngbiệtcónhiệmvụxácđịnhxemcầnchuyểnhóabaonhiêuchấtdinhdưỡngtừcácchấtđãcó:càngchuyểnhóanhiềubaonhiêuthìcơthểcàngtíchtrữnhiềuchấtbéobấynhiêu.Quátrìnhnàydiễnracàngnhanhvàmạnhmẽhơnsaukhicơthểbịtụtcânđộtngột.Đốivớinhữngngườiítkhiănuốngđầyđủthìđâylàmộtưuđiểmlớn,đốivớinhữngngườimuốngiảmcânthìhoàntoànngượclại.
Nguyênnhânnằmởyếutốditruyền,khimàmộtsốtrẻnhỏvẫntăngcânđều,dùchúngănrấtít.Nguyênnhânnàycũngđượcdùngđểlígiảichotrườnghợpcómộtsốngười,mặcdùthườngxuyênvậnđộngvàănuốngbìnhthường,nhưngcơthểvẫntíchmỡhaynhưkhicóhaiđứatrẻ,mộtđứaănítvàđứacònlạiăngấpđôinhưngtốcđộgiatăngcânnặnglạinhưnhau.
Thânhìnhlítưởng:Cóphảiaicũngthựchiệnđược?
Ngaycảhìnhdángcơthểcũnglàdoditruyền:Việcconbạncaohaygầy,cơbắpchắckhỏehayyếuớt,còicọchaynhiềumỡđềuđượcquyđịnhsẵntừkhisinhra.Điềuđótươngtựcũngxảyra,khiconbạncó
đôichândài,lưngngắnhoặcngượclạihaynơinàosẽtíchmỡ:ởbụng,ởhônghayởđùi.Việcconbạnkhôngcóđượcmộtthânhìnhlýtưởngmàbạnmongmuốnlàđiềudễhiểu.Ngoàira,bạnkhôngthểquyếtđịnhđượcviệcconbạnsẽcaonhưthếnàovàbạnkhôngbaogiờcóthểthayđổihìnhdángcơthểđãđượcđịnhsẵntừtrongtrứngcủaconmìnhthôngquaquátrìnhnuôidưỡng.Sẽtốthơnnếubạnchờđợivàđónnhậnconmìnhnhưnóvốnvậy.Saunày,khiconbạnlớnlên,nósẽkhócóthểhàilòngvớithânhìnhcủamình,ngaycảkhichỉcómộtkhiếmkhuyếtnhỏtrêncơthểxuấthiện.Vậynênbạnhãygiúptrẻthựchiệnđiềuđóngaytừkhicònnhỏ.
Contraitôi-Christophcómộtthânhìnhmảnhkhảnh,thểthao.Nhưngkhôngphảilúcnàotrôngnócũngnhưvậy.Khiđược4thángtuổi,Christophcao60cmvànặng7kg.Chúngtôichoconănsữamẹhoàntoànnhưngkểtừkhisinhrađếnlúcđó,nóchỉcaothêmcóvàicm,trongkhicânnặngthìtănggấpđôi.TrôngChristophkhiđónhưmột“ôngphậtnhỏ”.MộtngườiquenđãtiếtlộchotôibiếtnhữnggìcôấycảmnhậnđượckhinhìnthấyChristophhồiấy:“Tôicảmthấysửngsốtkhilầnđầutiênnhìnthấycontraianh.Quảthậttrôngnóquábéo.Haicáiđùitrôngnhưmiếngthịtbachỉhunkhói,nhìnphátkhiếp.Nếucontôitầmtuổiđómàcũngbéonhưthế,chắctôisẽcảmthấytuyệtvọnglắm.”Thậtmaymắnvìđứaconcủacôbạnnàykhiđólạicómộtđôichânthonthảvớithânhìnhmảnhkhảnh.Tuyvậy,tôilạicảmthấycặpgiòmũmmĩmcủaconmìnhthậttuyệtvờivìtôibiếtrằng,“chúcúnnhỏ”củamìnhđãhấpthụnhữngthứtốtnhấttừsữamẹ.Tôicũngbiếtrằng,tựChristophcóthểkiểmsoátlượngsữaphùhợpvớimình.Từbéđếnlớn,Christophđềuthựchiệnđiềuđórấttốt.VàthânhìnhhiệntạicủaChristophcũnghoàntoànkhớpvớicấutrúcditruyềncủanó.
Tấtnhiênlàảnhhưởngvàtácđộngcủamôitrườngvẫncóvaitròđángkểđốivớicânnặngcủatrẻ.Vậynhântốnàolàmchotrẻtrởnênbéo?Nhữngnguyênnhânsauđâyhoàntoànkhôngcònlạlẫmgìđốivớichúngta:ítvậnđộng,xemtivinhiều,ănvặtthayvìănuốngđúng
Môitrườngđóngvaitrògì?➨
giờcùnggiađìnhhaymộtthựcđơncóchứanhiềuđồngọtvàchấtbéochẳnghạn.Nhưnghơncảlàsựkếthợpcủatấtcảcácyếutốtrên.
Mộtsốtrẻdocấutrúcditruyềnnênkhôngthểbéovàngượclại;mộtđứatrẻthườngxuyênvậnđộng,ítkhixemtivi,ănđúngbữacùnggiađìnhvớimộtthựcđơnđượclựachọnrấttốtlạibéohơnsovớibạnbècùnglứatuổi.Điềuđócónghĩalàtrẻgầyhaybéokhôngphụthuộcvàoviệcphânbốmỡtrongcơthểmàdựavàotácđộngsongsonggiữayếutốditruyềnvàyếutốmôitrường.Nhữngtácđộngnàydiễnrarấtphứctạp.Córấtíttrườnghợptrẻbéochỉvìgenditruyền.Đốivớiphầnlớntrẻem,sựkếthợpgiữaditruyềnvàmôitrườngluônđóngmộtvaitrònhấtđịnh.Cóthểtưởngtượngđượcviệcmộtđứatrẻtrởnênbéo,mặcdùyếutốditruyềnhầunhưkhônggâyảnhhưởng:đólàdotấtcảnhữngảnhhưởngtiêucựctừmôitrườngđãtácđộnglênđứatrẻ.
Trongnhữngnămđầuđời,cácbậcchamẹhầunhưkhôngthừanhậnrằngconmìnhđangthừacân.Nguyênnhânnằmởviệcchamẹlựachọnthứcănchotrẻhoàntoànkhônghợplývàdotrẻítvậnđộng.Nhưngcácbậcphụhuynhthườngcónhiềumốibậntâmhơnđếnviệc:“Contôiquágầyvàănquáít!”.Vậyđiềuđóxảyranhưthếnào?
Trẻemkhôngkhỏesẽănít
BácsĩMorgenroth,vớitưcáchlàmộtbácsĩnhilàmviệclâunămtrongphòngkhámđãkhẳngđịnh:Cóhainguyênnhândẫnđếnviệcsụtcânởtrẻ.Nguyênnhânđầutiênchínhlàảnhhưởngcủamôitrườngbênngoài,nhưngkhôngphảidocáchnuôidưỡngmàlàbệnhtật.Điềuđólàmtrẻgiảmhoặcmấtcảmgiácngonmiệng.Mộtsốthậmchícònkhôngăngìkhichúngbịốm,đặcbiệtkhiviệcănuốnglàmchotrẻcảmthấyđaunhưkhitrẻmắcchứngviêmhọngchẳnghạn.Ngaycảnhữngđứatrẻbịốmcũngbiếtrõrằngchúngcầngì.Khiviệcănuốngkhôngkhiếntrẻcảmthấykháhơn,trẻsẽbỏbữa.Đứngtừgócđộykhoa,hiệntượngnàyhoàntoànbìnhthường.Trẻyếuđikhôngphảidoănítmàdocănbệnhtrẻmắcphảigâynên.Khikhỏemạnhtrởlại,trẻsẽnhanhchóngnạplạinănglượngđểbùđắpnhữnggìđãmất.Vìvậy,khôngthểnhậnđịnhrằngtrẻ“quágầy”khibịsụtcântronglúcốm.
Tuynhiên,trongmộtsốtrườnghợpngoạilệ,trẻmắcnhữngcăn
bệnhnặngcóthểgâyramấtnướchoặcsụtcânnhanhởtrẻ.Khiđó,trẻsẽkhôngthểtựđiềuchỉnhđượcviệcthunạpthứcăncủamình.Trongmộtsốtrườnghợpxấu,trẻphảiđượcchoănbằngphươngphápnhântạo.
Ngaycảtriệuchứngchánănthườnggặpởcácbégáituổidậythìcũnglàmộtcănbệnhvớirấtnhiềunguyênnhân.Khiđó,việcdungnạpthứcănkhôngcònđượcđiềuchỉnhtheonhucầubêntrongnữamàtheonhữngquychuẩnbệnhlíbênngoài.
Thiếuăndonghèođói
Bêncạnhbệnhtật,đâycũnglàmộtnguyênnhândẫnđếnviệctrẻtrởnênquágầy.Tuynhiên,cáchnuôidưỡngchỉảnhhưởngmộtphầntrongkhiphầnlớnảnhhưởnglàdotìnhtrạngnghèođóigâynên:dothiếuđiềukiệnvềkinhtếnêntrẻchỉcóítthứcăn,thậmchícònthiếucảnhữngthựcphẩmquantrọngđểăn.BácsĩnhiMorgenrothđãtừnglàmviệcnhiềunămtạiẤnĐộvàChâuPhi.Ởđócórấtnhiềutrẻemgầyốmvìkhôngđủthứcăn.Bởivậy,chúngkhôngthểpháttriểnmộtcáchbìnhthườngđược.Trẻthiếukhoángchấtcầnthiếtdochỉăncơm.Vìvậy,mỗisựthayđổitrongthựcđơnănuống,dùlàrấtnhỏthôinhưngcũngrấtquantrọng.Vídụnhư,chotrẻănthêmlámeđểbổsungvitaminvàchấtsắtcầnthiếtchosựpháttriểnởtrẻ.
VậyởĐứcthìsao?LiệuởĐứccũngcónhữngtrườnghợptrẻbịđóiănnhưđãkểởtrênkhông?Tiếclàởđâyvẫncònnhữngcặpbốmẹkhôngđểmắtđếnviệcchămsócconcáimình.Trẻthiếuthốntấtcả,từtìnhyêuthươngđếnbữaăn.Nhữnggiađìnhnhưvậycầnđượcquantâmđặcbiệt.Mộtsốgiađìnhởtrongtìnhtrạngkhókhănvềtàichínhđếnnỗihọkhôngthểmuađượctấtcảcácloạithứcăn.
Nghèođiliềnvớiđói.ChúngtôiluônhivọngrằngđiềuđósẽkhôngcònxảyraởĐức.Đángtiếclàtrongmộtsốtrườnghợpngoạilệ,trẻvẫnthiếuăndotìnhtrạngnghèođóicủagiađình.Hơnnữa,cácloạithựcphẩmthiếtyếunhưhoaquả,raucủlạikhônghềrẻmộtchútnào.Khitrẻcómộtthựcđơnănuốngkhoahọctrongnhữngnămđầuđờithìhiệntượngsuydinhdưỡngkhôngthểxảyra.Điềuđócũngđúngkhitrẻcóthóiquenănuốngkénchọn,đơnđiệuhayăn“nhiềunhưchimsẻ”nhưngnếubạncungcấpchotrẻthựcđơnhợplýthìtrẻsẽkhôngbịthiếuchấtgì.
Căngthẳnglàmhạidạdày
Mộtđiềukiệnmôitrườngkháccóthểảnhhưởngtớicảmgiácngonmiệngcủatrẻlàsựcăngthẳng.Áplựcnàyxuấthiệntrướchếtdokhôngkhínặngnềtrênbànăn,domốiquanhệkhônghòahợpgiữabốmẹvàconcáihoặcdoáplựcbịbốmẹépăn.Trẻphảnứnglạibằngcáchănuốngchánnản,thậmchíkhônghềmuốnăngì.
Cóthểbạnđãnhậnrarằng,nhữngtìnhhuốngmàchúngtôiđềcậptrênđâyhoàntoànphùhợpvớinguyêntắcmàchúngtôiđãđưara:
Bạnsẽquyếtđịnhchotrẻănmóngì.Khithựcđơnbạnchuẩnbịluônđadạngvàcânbằngthìsẽkhôngcòntìnhtrạngconbạnănquáít,quánhiềuhaysaicách.Conbạnchỉ“quágầy”khibạnkhôngchotrẻănđủhaykhitrẻbịốmnặng.Ngoàira,điềukiệnmôitrườngcũngcóthểtácđộngđếnviệcconbạnsẽbéohaygầyhơnmongmuốncủabạn.
Việckhinàochoănvàchoănnhưthếnàocũnglàtráchnhiệmcủabạn:Việctrẻvừaănvừaxemtivihoặcănuốngkhôngkhoahọccũnglànguyênnhânkhiếntrẻ“thừacân”.Cáchthứcchotrẻăncũngcómốiliênhệmậtthiếtvớikhôngkhígiađìnhtrênbànăn.
Conbạnsẽquyếtđịnhmìnhănbaonhiêulàđủ.Bạnkhôngthểdựavàolượngthứcănmàtrẻnạpđểkếtluậnrằngconănquáíthayquánhiều.Trẻănuốngtùytheonhucầunănglượngvàcảmgiác.Bạnhãytintưởngrằngconmìnhcóthểtựchủđượcđiềuđó.Bạncóthểđộngviêntrẻbằngnhữngcâunóinhư:“Concứthếnàylàtốtđấy.”Quađó,bạnđãkhíchlệvàkhiếnconmìnhcảmthấytựtinvàobảnthânmình.
Kếtluận➨
Quábéohayquágầy:Biểuđồtăngtrưởngnóilênđiềugì?CÓMỘTCÁCHĐƠNGIẢNGIÚPBẠNCÓTHỂTHEODÕIsựpháttriểnvàcânnặngcủatrẻ:đưaconđikhámđềuđặntạicácphòngkhámnhi.Trongmỗilầnkiểmtra,trẻsẽđượccânvàđochiềucao.Cácbácsĩnhikhiđósẽthựchiệnthaotácđiềnchỉsốcânnặngvàchiềucaocủatrẻvàobiểuđồtăngtrưởngtrongsổkhámbệnh.
Quabiểuđồđượcpháchọaởtrang46,bạnsẽnhậnbiếtđượcconmìnhlàcaohaythấpsovớitrẻcùngđộtuổi.Trongvídụmàchúngtôiđưara,bạnsẽquansátđượcbiểuđồtăngtrưởngcủacôbé4tuổiAlexandra.Vớichiềucao96cm,côbéđượccholàthấp,trongkhicótới97trongsố100đứatrẻcùngtuổivớiAlexandralạicaohơncôbé.Tuyvậy,quátrìnhtăngtrưởngcủacôbélạidiễnrabìnhthườngvàđềuđặn.BốmẹcủaAlexandracũngkhôngcao.ĐiềuđóđồngnghĩavớiviệcchiềucaocủaAlexandrahoàntoàntươngthíchvớicấutrúcditruyềncủamình.Tấtcảquátrìnhpháttriểncủacôbéđềudiễnrabìnhthường.
Chiềucaokhôngđóngmộtvaitrònàotrongquátrìnhpháttriểnđềuđặncủaconbạn,nhưtrườnghợpcủacôbéAlexandra.Việcconbạncaobaonhiêuphụthuộcrấtlớnvàoyếutốditruyền.Khitrẻngừnglớn,cácbácsĩnhisẽphảikiểmtrathậtkĩcàng,vìviệcgiánđoạntăngtrưởngcóthểlàdấuhiệucủamộtloạibệnhlý.
Liệurằngmộtđứatrẻcóthểtrởnênquácaohaykhông?Cũngcónhữngđứatrẻkhácbiệthẳnsovớibạnbècùngtuổivềchiềucao,thậmchícòncaohơncảmộtcáiđầu.Nhưngđâycũngsẽlànhượcđiểmđốivớitrẻ,vìtrôngtrẻkhiđósẽgiàdặnhơnvàmọingườisẽtrôngđợinhiềuthứởchúnghơnsovớinhữngtrẻcùngtuổikhác.
Quácaohayquáthấp?➨
Việcconbạntăngtrưởngvàcaolênrấtnhanhcũngcóthểlàdấuhiệucủamộtloạibệnhlí.Conbạnlớnlênđơngiảnlàdobảnnăng.Khiđồthịtăngtrưởngkhôngdiễnbiếnmộtcáchđềuđặnvàbấtchợt“bùnglên”ởgiaiđoạnsau,bạnhãyđưaconbạnđếnbácsĩnhikhoa.Bácsĩsẽchobạnbiếtliệumọithứcónằmtrong“mứcbáođộngxanh”haykhông.Trongmộtsốrấtítcáctrườnghợpngoạilệ,cầnphảicanthiệpbằngmộtloạihoócmôncótácdụngthúcđẩyquátrìnhdậythìdiễnrasớmhơnvàchấmdứtquátrìnhtăngtrưởng.
Quánhẹcânhaynặngcân?➨
Alexandrathấphơnsovới97,5%sốtrẻemcùngtuổi.NhưngmọithứđềuổnvìAlexandravẫnpháttriểnđềuđặngiốngnhư
nhữngđứatrẻkhác.
Đặcbiệtthúvịchínhlàđườngbiểuđồthứhaimàbạncóthểthấyởbảngbên.Quabiểuđồnày,bạncóthểthấyđượcliệuchiềucaovàcânnặngcủaconmìnhcótươngxứngvớinhauhaykhôngvàcân
nặngcủatrẻdiễnbiếnnhưthếnào.Bạnhãyquansátxemcácgiátrịấycủatrẻcónằmởgiữabiểuđồ,haynằmsátvớitrụctunghoặctrụchoànhhaykhông?Liệuđườngbiểuđồcủatrẻcóxuhướngtiếnlêntrênhayđixuốngdưới?Biểuđồcongđềuhaycóđoạnbịgấpkhúc?Đâulàbìnhthường,đâulàtínhiệuđángbáođộngvàđâulàlúcbạnphảichămsóc,đểýtrẻđúngcáchhơn?
Biểuđồsausẽchobạnthấyquátrìnhpháttriểnvềchiềucaovàcânnặngtrongbốnnămđầucủatrẻdiễnranhưthếnào.ChúngtôiđưavàobiểuđồcácchỉsốcủabađứatrẻgồmAndrea,AlexandravàSebastian.Tấtcảđều4tuổi,trongđóAndreacânnặng“bìnhthường”,Alexandra“nhẹcân”vàSebastian-cậubé“nặngcân”.Chiềucaovàcânnặngcủabađứatrẻpháttriểnhoàntoànkhácnhau.Alexandracao96cmvàchỉnặngcó12kg,trongkhiSebastiannặnggầngấpđôivới20kgnhưngcũngchỉcaohơncó10cm.Andreađứngởgiữavới100cmchiềucaovà16kgcânnặng.Vậybađườngbiểuđồkhácbiệtcủabađứatrẻnóilênđiềugì?
Andrea:côbé“bìnhthường”
Cũnggiốngnhưtrongsổtheodõikhámbệnhcủatrẻ,đườngbiểuđồcógiớihạnphíatrênvàphíadưới.ChỉsốcủaphầnlớntrẻnhỏsẽnằmởvùnggiữanhưtrườnghợpcủaAndrea.Từkhisinhratớilúclớnlên,Andrealuônđạtmứccânnặngtrungbìnhsovớichiềucaocủacôbé.Trongsuốtbốnnămđầuđời,cânnặngcủaAndrealuônpháttriểnliêntụcvàđềuđặn.Khôngnghingờgìnữa:Đườngtăngtrưởngcủacôbélàhoàntoànhợplí.ĐiềuđóđồngnghĩavớiviệcAndreađãănuốngđúngcách.
Mặcdùvậy,mẹAndrealạiluônnghĩrằngcongáimìnhănquáít.Cứmỗilầnđưaconđikhám,chịluônkểvềlượngthứcănítỏimàAndreaănhàngngàyvàkhôngquênthanphiền:“Chừngnấylàmsaođủmàsốngđược!”.Mỗilầnnhưvậy,chúngtôilạiđưachomẹAndreaxembiểuđồtăngtrưởngcủaconmìnhđểchứngminhrằngAndreađangpháttriểntốt.Nhưngcôấyluôntỏrangờvựcchotớikhichúngtôicùngnhauthảoluậnxemkíứcthơấunàođãkhiếncôluônnghingờmộtcáchcứngnhắcđếnnhưvậy.
Alexandra:côbé“nhẹcân”➨
Sẽnhưthếnàonếucácchỉsốcủatrẻluônnằmdọctheođườnggiớihạnphíatrêncủabiểuđồ,nhưđườngtăngtrưởngmàuxanhlácâycủaAlexandra?Ởtrang49,chúngtađãnhìnthấyđườngcongtăngtrưởngcủacôbé.Ởlứatuổicủamình,Alexandrađượccoilàthấp,khôngnhữngvậy,côbécònrấtnhẹcân.ĐiềuđóchochúngtathấycânnặngvàchiềucaocủaAlexandrapháttriểnkhônghềtươngxứngnhau.Chỉcó3trong100trẻnhẹcânnhưAlexandra,thậmchícótrẻcònnhẹhơnnữa.
Khôngđứatrẻnàogiốngđứatrẻnào.Việctrẻtăngcânliêntụcvàđềuđặn,đồngnghĩavớiviệctrẻđãănuốngđúngcách.
BạnhãysosánhxemđườngcongtăngtrưởngcủaconmìnhcógiốngsovớicủaAlexandrahaykhông?Cónằmdọctheo,haythậmchívượtquađườnggiớihạnphíatrêncủabiểuđồhaykhông?NếuđúngnhưvậythìconbạnchắcchắncũnglàmộtđứatrẻgầynhưAlexandra,nhưngliệunhưthếcóbịcoilàquágầyhaykhông?Khônghẳnnhưvậy,dựavàođườngđồthịtăngtrưởng,bạnsẽnhậnbiếtđượcconmìnhcótăngcânđềuđặn,cónăngđộngtỉnhtáo,khỏemạnhhaykhông?Nếubạn-giốngnhưbốmẹcủaAlexandra,đềuđưaracâutrảlời“có”chomỗicâuhỏitrênthìconbạnhoàntoànkhôngquágầy.Trẻcóđượcthânhìnhnhưvậyđơngiảnlàdođượcthừahưởngtừbốhoặcmẹ,nhưtrườnghợpcủaAlexandravàsẽnằmtrongsố3%trẻemgầyởĐức.Tỉlệnàyluôntươngđươngvớikhoảngnửatriệutrẻ.Trongsốđócómộtsốtrẻthườngbịốmvàcầnphảiđiềutrị(trườnghợpnàyhầunhưkhôngxảyrađốivớitrẻcócânnặngtrungbình),sốcònlạiđềukhỏemạnhvàănuốnghợplí.
BốmẹcủaAndreakhônghiểurõnguyênnhânvàkhólòngchấpnhậnrằngcongáihọđangpháttriểntheocấutrúcditruyềnrấttốt,ngaycảkhiAlexandrathấp,gầy,nhẹcânvàănít.Mỗilầnnhưvậy,chúngtôiđềuănủihọ:“Ôngbàhãynhìnconcủamìnhxem.Trôngnóthậtnăngđộng,hoạtbátvàxinhxắn.Ởcôbéluôntoátlêncảmgiácyêuđời.Alexandrađãchoôngbàthấymìnhkhỏemạnhtớimứcnào.Mọithứvớicôbéđềuổn,kểcảviệcănuống.”
Sebastian:cậubé“nặngcân”
Sebastianlạihoàntoànkhác:Đườngbiểuđồmàuxanhcủacậubécóchiềuhướngđixuốngvàchạydọctheođườnggiớihạnphíadưới.VậyđườngchỉsốcủaconbạncógiốngcủaSebastiankhông?Haythậmchícònchúcxuốngdướihơnnữa?Nếuvậy,conbạncũnggiốngnhưSebastian-cóvẻhơinặngsovớichiềucaocủamình.Đứatrẻkhiđótrôngsẽthật“mũmmĩm”.Chỉcó3%trẻemgặpphảitrườnghợpnhưcủaSebastian.ChúngcóthểnặngbằnghoặcthậmchínặnghơncảSebastian.Nhưngcâuhỏiđặtralàliệuconbạnkhiđócóbịcoilà“quábéo”?Khôngphảinhưvậy!Quabiểuđồ,bạnsẽnhậnbiếtđượcconmìnhcótăngcânđềuđặnhoặcđộtnhiêntăngvọtlênhaykhông?Cónăngđộngvàkhỏemạnhhaykhông?BốmẹcủaSebastianđã
khôngmắcbấtcứsailầmnàotrongviệcchoSebastianăncũngnhưthiếtlậpcácnguyêntắctrongviệcănuốngcủaconmình:ăncáigìvànhưthếnào,tấtcảmọithứđềuổn.Nhưngtạisaocậubélạithừacân?Trẻnặngcânkhôngcónghĩalàtrẻ“béo”.Sebastianlàmộtvídụ.Cậubérấtkhỏemạnhvà“lựclưỡng”,trongkhitỉlệmỡtrongcơthểSebastianlạikhôngquácao.SựtăngtrưởngcủaSebastianhoàntoànphùhợpvớicấutrúcditruyềnmàmìnhnhậnđượctừbốmẹ.ĐườngbiểuđồcủaSebastiancònchotathấycậubéđãănuốngđúngcách.BốmẹSebastiankhôngkhóđểđónnhậncậucontraivớivócdángcủamột“vậnđộngviêncửtạ”.Cảhaiđềukhôngđượcthonthảcholắm:Trônghọnhưnhữngngười“mậpmạpvuitính”.ChacủaSebastianhiệnđanglàmộthuấnluyệncủamộtcâulạcbộbóngđá.Mọithànhviêntronggiađìnhcậubéđềucó“sứcmạnh”.
Mỗiđứatrẻcócáchănuốngkhácnhau
Cảbađứatrẻmàchúngtôivừanhắcđếnđềucóthểănuốngđúngcách.Cóthểconbạn,cũnggiốngnhưSebastian-ănuốngrấthợplí-mặcdùđườngtăngtrưởngcủabécóxuhướng“đixuống”.Bạnsẽđánhgiáđượcviệcănuốngcủaconmìnhtốthơnsaukhiđọcchươngđềcậpvềdinhdưỡngđúngcáchcũngnhưcácsailầmbốmẹcóthểmắcphảikhichoconăn.Khibạnnhìnlạibiểuđồminhhọamàchúngtôiđãđưara,bạnsẽthấyrằngbađứatrẻđềurấtkhácnhau,nhưcách“chúađãtạorachúngvậy”,vàcảbađềurấtổnđịnh.MặcdùcácchỉsốcủaAlexandravàSebastiancókhácsovớigiátrịtrungbình,nhưngchúngtacũngkhôngcầnquáphảibậntâmquánhiều.Từkhisinhra,cảbađứatrẻđềutăngcânliêntụcvàđềuđặn.Bốmẹcủachúngđềucóthểhàilòngrằngconmìnhđãthựcsựănuốngđúngcách.
Khiconbạnkhỏemạnh,tỉnhtáovàpháttriểnbìnhthườngcónghĩalàcon
đãănuốngđúngcách.
Kìmhãmhaykíchthíchsựtăngtrưởngcủatrẻ?➨
KhôngphảilúcnàotrẻcũngpháttriểnđềuđặnnhưtrườnghợpcủaAlexandra,AndreavàSebastian.BiểuđồởcáctrangtiếptheosẽminhhọachobạnthấyquátrìnhpháttriểntrọnglượngcơthểtrẻtheotừngđộtuổithôngquahaivídụvớiCalvinvàTeresa.Haiđườngđồthịcủahaiđứatrẻdiễnbiếnhoàntoànkhácnhau.CalvinvàTerasađềupháttriểnrấtđồngđềuvàcóchiềucaotrungbình.Bạnsẽbiếtđượccânnặngcủahaiđứatrẻpháttriểnnhưthếnàotronghainămđầuđời.
“Đixuống”
QuađườngcongtăngtrưởngmàuxanhcủaCalvintacóthểthấy:khisinhra,cậubénặng3,3kg,tươngđươngvớimứctrungbình.Khi2tuổi,Calvinchỉnặngcó10kg,tươngđốiítsovớichiềucao85cmcủacậubé.Từkhitròn4thángtuổi,cậubédầndầncóxuhướngnhẹđi.Khitròn12thángtuổi,đườngbiểuđồcủaCalvinđãchạmvàosátđườnggiớihạnphíadướivàcứtiếpdiễnnhưvậy.Chỉcó3trongsố100đứatrẻcócùngchiềucaogiốngCalvin.Liệuđócóphảilàdấuhiệucủamộtvấnđềnghiêmtrọng?Trongnhữngthángđầuđời,Calvinvẫnpháttriểnhoàntoàn“bìnhthường”.Vậytạisaosaumộtnămcậubélạitrởnêngầynhưvậy?
CácchuyêngiagọiđườngtăngtrưởngcủaCalvinlàhiệntượng“pháttriểnđixuống”.Cóthểnói,từkhisinhrađếnkhi4thángtuổi,Calvinkhánặng.Từthángthứtưtrởđi,cậubébắtđầutăngcânchậmdần,cuốicùngđạtđếnngưỡngtươngứngvớicấutrúcditruyềncủamìnhvàdừnglạiởđó.NgaycảđườngbiểuđồcủaCalvincũngđượccoilàbìnhthường.
Dĩnhiên,bốmẹCalvincólídođểlolắngkhicậubéănuốngítđivàtrởnêngầyhơn.Thậtmaymắn,Calvinvẫnrấtkhỏemạnh,quađóbéđãchobốmẹthấyrằngmìnhvẫnổn.ChỉkhiCalvingầntròn3tuổihọmớithựcsựtinrằngCalvinđangpháttriểntheođúnghướngphùhợpvớithểchấtcủamình.
TrườnghợpcủaCalvincũnglàtrườnghợpthườngthấyởnhiềutrẻsơsinhkhisinhrathườngkhánặng(từ4-5kg)rồisauđóchữngdầnlại.
“Đilên”
ĐườngbiểuđồcủacôbéTeresalạidiễnbiếnhoàntoànkhácsovớiCalvin:Teresarađờisớmhơn10tuầnsovớidựđịnhvàchỉnặngcó1,4kg.Đầutiên,cânnặngcủacôbécólênmộtchútít,nhưngsauđólạităngrấtnhanh.Saukhitròn1tuổi,Teresanặng10,5kgvàcao75cm,tươngđươngvớimứccânnặngvàchiềucaotrungbìnhởđộtuổicủacôbé.Thậmchíkhitròn2tuổi,Vanesacònnặnghơnsovớimứcbìnhquânnhữngđứatrẻcònlại.
Thuậtngữchuyênmônđượcsửdụngđểmiêutảquátrìnhpháttriểnnàylà“tăngtrưởngbắtkịp”.NhữngđứatrẻcódạngđườngtăngtrưởnggiốngnhưTeresathườnglàtrẻsinhnon.Vìthế,lúcmớisinhtrẻthườngthấpvànhẹcân.Trướchết,nhữngđứatrẻnàyphảitìmrađượcconđườngtăngtrưởngcủamình,sauđó“tăngtốc”nhưtrườnghợpcủacôbéTeresa.Cácbéđãtăngcânmộtcáchngoạnmụcvàtìmthấyđượcvịtrí“chuẩn”củamìnhtrênđườngcongsinhtrưởng.
Cânnặnglúcmớisinhkhôngcónhiềuýnghĩa
NhữngvídụvềCalvinvàTeresađãchochúngtathấychiềucaovàcânnặngcủamộtđứatrẻkhisinhrakhôngnóilênnhiềuđiều.Dạngsinhtrưởng“đixuống”hay“bắtkịp”nhưđồthịởtrangbênđượccoilàbìnhthường.
Việctăngcâncóthểkíchthíchhoặchãmlạitrongnămđầuđờicủatrẻ.
Chỉkhitrẻgầnđược3tuổi,nhữngdấuhiệuvềditruyềnmớiđượcnhậnthấyrõrànghơn.
Chúývớinhữnglờikhuyênthiếucơsởkhoahọc
CácđườngcongtheodõitrọnglượngcủaTereasavàCalvin:"Cácđườngchỉnhsửatỷlệ"vềviệctheodõicânnặnglàbình
thường-cảhaihướngdọcvàngang.
Cólẽcácbạnsẽtựhỏi:Vậytoànbộnhữngđồthịtrêncónghĩalàgì,ngaycảkhiquátrìnhpháttriểnvềcânnặng,chiềucaotheođộtuổibìnhthường,ổnđịnh?Liệuthựcsựcóloạibiểuđồnàocóthểchứng
minh,chỉrađượcvấnđềliênquanhaykhông?Nhữngbiểuđồnhưvậylàcó,nhưngkhôngnhiều,thậmchírấtít!Thôngthường,nếubénhàbạnkhỏemạnh,pháttriểntốtthìbạnhoàntoànkhôngcầnđểýtớinhữngbiểuđồvềpháttriểncânnặngcủabé.Mọithứkhôngcầnphảinhấtthiếttuântheođúngcácchỉsốtrongbiểuđồ,ngaycảkhimộtsốbácsĩđưaranhữnglờikhuyênhoàntoàntráingượcvớisựpháttriểnthựctếcủaconbạn.Saukhitôimớisinhcontrai,vẫncòntronggiaiđoạnbúsữa,cómộtbậcphụhuynhtâmsựvớitôivềcongáinhỏcủamình:
“Congáitôiđược4thángtuổivàtôivẫnchobúmẹđềuđặn.Cáchđâyhaituần,bácsĩđãkiểmtracânnặngchobévàđưarakếtluậnlàcongáitôicócânnặngvượtquámứcchophépsovớichiềucaovàtôinênchobécaisữamẹ,chuyểnsangdùngQuark-loạisữachuakếthợpvớiphômaibéo,nhưvậycongáitôisẽgầyhơn.Điềuđóthậtkhótin!.Mộtđứatrẻănsữamẹhoàntoànthìkhôngthểnàophátphìđược!Aicũnghiểuđiềuđó!Vàcuốicùngtôiđãtìmđếnmộtbácsĩkhác.”
Cácbạnnêncẩnthậntrướcnhữngtưvấnliênquantớivấnđềthừahaythiếucâncủaconmình.Cácbàmẹnênchúý:Aimuốnđưarakếtluậnchínhxáccầntuântheonhữngbướcsau:
Quansátthậtkỹđứatrẻ:Thểchấtcủabécópháttriểnphùhợpvớiđộtuổicủabékhông?Quansátbốmẹcủabé:Cónhữnggenditruyềnnàođóngvaitròđốivớisựpháttriểncủabé?
Theodõibiểuđồpháttriểncânnặngcủabé.
Saunhữngbiểuđồmôtảsựpháttriểnbìnhthường,ổnđịnhcủatrẻgiớithiệutrướcđó,bâygiờchúngtôimuốncácbạntìmhiểuthêmhaibiểuđồtheodõitiếntrìnhpháttriểnhơibấtbìnhthườngvẫngặptrongcácphòngkhámnhikhoa.
BéSven:Rấtítkhicảmthấyđóibụng
Quátrìnhpháttriểncủabécóổnđịnhhaycógìbấtthườngkhông?
➨
Lúcmớisinh,Svennặng4,1kgvànhưvậycânnặngcủabévượtngưỡngmứctrungbình.MẹcủaSvenrấtvuimừngkhithấymìnhmáttaynhưvậy.Svengầnnhưkhôngbaogiờlakhóc.Trongsáutuầnđầu,Svenngủrấttốt,cóthểkéodàinămhoặcsáutiếngmộtlần!BanngàySvencũngngủrấtnhiều.Khibúsữamẹ,békhôngtỏrahàohứngvàchỉbúđượcvàiphútthìngừng.TuynhiêndườngnhưSvencảmthấynhưvậylàđủ,vìbécóthể“chịuđựng”mộtvàigiờchođếntậnbữaănchínhtiếpmàkhôngcầnănthêmbấtcứthứgì.Ởtrangsau,cácbạncóthểquansátđượcbiểuđồpháttriểncânnặngcủaSventrong12thángđầu.Thôngthường,cácembémớisinhpháttriểnđặcbiệtnhanhtrongnhữngthángđầu.Trongvòngbốntháng,rấtnhiềubécócânnặnggấpđôisolúcmớisinh.CânnặngcủaSventrongnhữngtuầnđầutăngíthơnsovớimứcđộpháttriểnthôngthườngcủabé.Tuyvậy,đóvẫnchưaphảilàdấuhiệukhiếnchúngtaphảilongại.Suychocùng,lúcmớisinhracânnặngcủaSvenđãnặnghơnsovớitiêuchuẩn.Tuynhiên,chúngtavẫnphảikếtluậnrằng:Ởnhómtrẻ4thángtuổi,trongkhiSven3,5thángtuổithìcậubénóichungvẫnkhôngtăngcânthêmsovớilúcđược6tuầntuổi.Mộtcâuhỏiđặtralàđiềuđóđãxảyranhưthếnào?Svenđãhoàntoàncaisữa!Tạisaocậubélạikhôngbúnữa?Cólẽcácbébiếtchúngcầnănbaonhiêulàđủ.
Svenkhôngphảilàđứatrẻquáhiếuđộngvàcónhiềuđòihỏi.Cậubécũngkhôngbaogiờthểhiệnrõnhữngdấuhiệukhinàocậucảmthấyđói.Nămhoặcsáutiếngkhôngbúsữamẹlàquálâuđốivớimộtđứatrẻsơsinh!Ngoàira,khicậubúhếtmộtbênsữa,mẹcậusẽngừngvàrahiệuchocậunhưvậylà“no”rồivàkhôngđểcậubúnữa,Svenđãhoàntoànkhôngkhóchịuđiềuđó,cậukhônghềgàokhóc.Mộtlầnnữa,bàmẹrấtvuimừngvìcậuquá“dễnuôi”.
Nhưngchuyệngìđãxảyra?Svenítkhibúsữamẹvàmỗilầncậuđềubúrấtít.Béchỉbúsữamẹkhibémuốn,khicơthểbéhấpthụtốtnguồndinhdưỡngtuyệtvờinày.Tuynhiên,đốivớitrườnghợpcủaSven,cậungàycàngbúítđi,màđánglẽtrênthựctếcậungàycàngphảicầnsữamẹnhiềuhơn.Nhưvậy,sữamẹbâygiờkhôngcònthíchhợpvớiSvennữa.
Svenbắtđầucódấuhiệu“tuyệtthực”vớisữamẹ.Đếnlúcnày,mẹcậubémớiđưacậutớigặpbácsĩkhicânnặngcủaSventrởnênrấtđánglongại.Chínhvìvậy,chúngtôiđãkhôngcòncáchnàokháckhiđưaragiảiphápchotrườnghợpngoạilệđốivớiSven:Bóncho
Svenăn.Vàchỉtrongmộtthờigianngắn,Svenđãbắtđầutăngcânvàkhiđược6thángthìcậubéđãlạitìmthấyvịtrícủamìnhtrênbiểuđồvềsựpháttriểncânnặng.
Jens:Khôngthểhấpthụđượcthựcphẩmlàmtừngũcốc
KhácvớiSven,trongnhữngthángđầuJenslêncânrấtđềuđặn.Cũngtrongkhoảngthờigiannày,Jensđượcbúsữamẹđầyđủ.Saukhicaisữa,mẹcậubắtđầuchochuyểnsangănbộtcháongũcốcvàtừđâybiểuđồcânnặngcủabébắtđầucongdần.NguyênnhânđượcphỏngđoánlàdocơthểcủaJenskhônghấpthụđượcngũcốc.VàJensđượccholàmắcchứngbệnhCeliac(1).DovậymẹJenschocậuăncơmhoặcngôthaythế.Vớithựcđơnthaythếhợplýnhưvậy,cânnặngcủaJensđãcósựcảithiệnđángkể.Bướcsangtuổithứ2,cơthểcủaJensđãđượcpháttriểnmộtcáchtoàndiện.
Áplực,stressảnhhưởngtớivấnđềtănghoặcsútcân?
Cólẽđếnbâygiờcácbạnvẫnchưaquênbiểuđồtheodõiquátrìnhpháttriểncânnặngcủamộtbélúclênlúcxuốngbấtbìnhthườngdobịáplực,nhiềustress.Phátbiểuvềhiệntượngtrên,bácsĩMorgenrothchiasẻ:“Tôikhôngthểgiảithíchđượctạisaolạicóhiệntượngnhưvậy.Bởivìtừtrướctớinay,tạiphòngkhámnhikhoaởđây,tôichưatừngthấymộtbiểuđồnàonhưvậykhitheodõichokhoảng20.000cácbé.Trongvòngsáunămđầuđời,cácbéphảiđikhámsứckhỏeđịnhkỳ.Vàởtrongnhómđộtuổinàyvẫnchưacótrườnghợpnàotăngcânđộtbiến.Ngaycảtrườnghợptăngcânđộtbiếnđánglongạiởmộtembésơsinhhaytrẻnhỏkhỏemạnhcũngvôcùnghiếm.Tôithựcsựchưatừngchứngkiếnmộttrườnghợpnàonhưvậy.”
ĐườngcongtrọnglượngcủaSven:Trọnglượngbịsụtgiảmđángkểđãđượcbùđắp.
ĐườngcongtrọnglượngcủaJens:Trọnglượngđượccảithiệnkhiloạibỏglutentrongthựcđơnhàngngày.
Tuynhiên,mộtsốbàmẹchiasẻrằngconhọgầnnhưhoàntoàntừchốicácchấtdinhdưỡngdànhchobé.Họrấtlolắngchotìnhtrạngsứckhỏecủaconmình.Vấnđềănuốngcăngthẳngluôncóảnhhưởngrấtlớntớimốiquanhệgiữachamẹvàconcái.Đốivớingười
mẹ,việctrẻkhôngchịuănhaybiếngănlàmộtđiềuđángsợvàlolắng.Vàchínhcácbécũngsẽcảmthấybị“giàyvò”nếucácbàmẹlàmđủmọicáchkhônghợplýđểbắtmìnhphảiăn.
“VớitrườnghợpcủabéAnke-6thángtuổi,tôiđãcùngmẹbéchuyểnbétớiphòngkhámđặcbiệtởtrongmộtviệnnhivìngườimẹlàmđủmọicáchvớiconmình.BàluônnghĩrằngAnkeđãkhôngănbấtcứmộtthứgìtrongnhiềungàyqua,mặcdùbàkhônghềépbuộcbéăn.”
Cóthểnóibàmẹđãmắcphảitấtcảcácsailầmtrongkhichobéăn.Nhữnglỗinàychúngtôisẽđềcậpởchươngsau.Tuynhiên,Ankevẫnlêncânđềumặcdùbịthúcéptừphíaphụhuynhvàthườngxuyênbỏăn.Cảmẹlẫnconđềuphảinhờtớisựhỗtrợvềmặttâmlý.Tạibệnhviện,bàmẹcầnhọccáchđểchobéchứkhôngphảimẹ“điềukhiển”trongkhiănvàmẹbéphảitinrằngconmìnhđãănđủ.
“Nguyênnhândẫntớirốiloạnpháttriểnthểchấtcủatrẻ”
Mộtsốnguyênnhâncănbảnđầutiênphảikểđếnlàdotrẻsinhthiếutháng.Nhữngcasinhnonphảicầntớicáchỗtrợnhưhôhấpnhântạo,truyềncácchấtdinhdưỡngvàocơthể.Vớinhữngdụngcụytếchămsócnhântạonhưvậy,trẻthườngtừchốitấtcảvàthườngbịnôntrớ.Chúngcũngcầncóthờigian,cầnsựkiêntrìvàquantâmcủabốmẹđểdầnthíchứngvớiviệcchấpnhậncónhữngvậtlạnhưtygiảhaycáithìanhỏ.Ngoàira,chúngcũngcầnphảihọccáchtựnuốt.Đốivớimộtđứatrẻsinhđủthángthườngchỉcầnhaingàysaukhisinhlàcóthểbúvànuốtrấttốt.Tuynhiên,quátrìnhnàyởnhữngtrẻsinhthiếuthángphảikéodàikhoảngmộttháng,thậmchílàbathángchonhữngbésinhquásớm.Việcănuốngthựcsựrấtkhókhănchonhữngtrườnghợphãnhữunhưtrên.Nếutrẻbịsụtcânvìstressvàchamẹkhôngthểtựgiảiquyếtđượcthìnênnhờtớisựhỗtrợcủacácchuyêngiavềcáchchămsóctrẻsinhnon.
Thôngthường,trongnhữngnămđầuđời,nhữngsaiphạmnhỏcủabốmẹkhôngảnhhưởngquánhiềutớicânnặngcủacácbé.Bởicácbévẫncóthểđiềuchỉnhđượccânnặngtheonhucầu.Tuynhiên,cáchbạnchămsócconnhưthếnàotừđầucũngsẽcóảnhhưởngvềsau.Khitrẻbắtđầulớn-ởđộtuổithanhthiếuniên-đôikhichúngsẽhoàntoànquêncáchtựđiềuchỉnh,tựtiếtchế.Vàcácvấnđềvềtâmlý
ởđộtuổinàycóthểdẫntớisựtăngcânkhôngkiểmsoát,hoặccácbệnhnhưchứngháuăn,thèmănhoặcbiếngăn,lườiăn.Cácbạnsẽđượctìmhiểunhiềuhơnvềvấnđềnàytrongnhữngphầnsaucủacuốnsách.
Đếnbâygiờcólẽcácbạncũngđãtựcungcấpthêmchobảnthânmìnhnhiềukiếnthứcvềđềtài“Quábéohoặcquágầy:Biểuđồpháttriểnnóilênđiềugì?”thôngquamộtvàivídụcụthểcũngnhưcácbiểuđồmôtảtrựcquan.Cònbâygiờ,chúngtacùngnhauđiểmlạimộtsốýchính:
Cácbạnđừngbaogiờcốgắngđạtmụctiêuvềmộtvócdánglýtưởngchoconmìnhkhichămsócchúng:Conmìnhcaohaythấp,béohaygầy.Nếucácbạnchobéănđầyđủchấtdinhdưỡngvàđúngcáchthìchắcchắnbécủabạnlàđứatrẻkhỏemạnh.
Trongcácbuổikhámsứckhỏeđịnhkỳchocon,cácbạnnêncùngbácsĩquansátthậtkỹbiểuđồpháttriểncânnặngvàchiềucaocủabéđểxemliệucóvấnđềgìbấtbìnhthườngkhông.
Conbạncókhỏekhông?Nếucó,thìrấtcóthểlàconbạnănuốngkhỏemạnh-mặcchoconbạncóbéo,gầyhayởmứctrungbình.
Bécủabạnpháttriểnbìnhthườngvàđềuđặn-đólàdấuhiệuchothấyconbạnđãcómộtchếđộănđúngcách.
Ởnămđầuđời,haibiểuđồtăngtrưởngđixuốngvàtăngtrưởngbắtkịplàhoàntoànbìnhthường.Tuynhiên,tạibiểuđồcânnặngđộtnhiênpháttriểntheohướngđixuốngởmộtbémớisinhhaytrẻnhỏlàdấuhiệucủabệnhtật.Vàcănbệnhnàycầnphảiđượcpháthiệnvàđiềutrị.Tuyệtđốikhôngđượcphépchotrẻemăndồndậpđểgiảiquyếtvấnđềcânnặng.
Kếtluận➨
Bécủabạncócânnặngcao,thấphaytrungbìnhđềukhôngquantrọng.Quantrọnglàcácbạncầnchúýnhữngquytắcđơngiản(đượcápdụngtheokiểutròchơi)đượcnêuratrongcuốnsáchnày.Cácbạnsẽquyếtđịnhxemconmìnhnênăngì.Cònbésẽquyếtđịnhbécómuốnănkhôngvàănvớilượngbaonhiêu.Điềunàycũngđượcápdụngvớinhữngbéquáthừacânhoặcthiếucân.Chỉnhưvậyconcủabạnmớicóđượccânnặngởmứctốiưunhất.
Trẻcầnăngìđểtồntại?NhữngkiếnthứccơbảnvềchếđộdinhdưỡngchobéCHẮCCHẮNTẤTCẢCHÚNGTAĐỀUMONGMUỐNconcáimìnhcóđượcnguồnthựcphẩmngonvàbổdưỡngnhất.Làmthếnàođểphânbiệtthựcphẩmtốtvàkhôngtốt?Trongnhữngthángđầuđờithìsữamẹlànguồnthứcănbổdưỡngnhất,tốtnhấtdànhchochotrẻ.Khôngmộtainghingờvềđiềunày.Đứngthứhailàloạisữacôngthứccóthànhphầngầngiốngsữamẹ.Saugiaiđoạnbúsữamẹ,sữabộtlàđếnthờikỳchuyểngiaongắn,haycòngọilàthờikỳchobéăndặm:Trẻbắtđầuđượcbónnhữngthìabột,thìacháođầutiên.Quátrìnhnàythườngkéodàivàithángđếnkhitrẻcóthểcùngngồivàobànănvớigiađìnhvàăntấtcảnhữngthứcănbàytrênbàn.Giaiđoặnbúsữavàăndặmsẽđượcphântíchcụthểhơntrongphầnsau.Cònphầndướiđây,chúngtôichỉđềcậptớicácthànhphầndinhdưỡngthứcănchungcơbảnápdụngchotrẻtừlúccònrấtnhỏđếnkhitrưởngthành.
Chắcchắnlàbạnluônmuốncóđượcchếđộănlànhmạnhvàbổdưỡng.Tuynhiên,trênthựctế,cóphảingàynàocácbạncũngthựchiệnđượcviệcnày?Vídụnhưcókhinàocácbạnchorằngkhoaitâychiênvớixúcxíchrán,kẹodẻo,đồuốngcógahaycácloạithịtnướnglà“lànhvàbổdưỡng”?Cólẽkhông.Tuynhiên,hãythửmộtlầnthànhthật:Bạncóhoàntoànnóikhôngvớichúng?Bạncónghĩrằng“chỉmộthớpnhỏgiảikhátthìcósao”không?Tạisaorấtnhiềungườivẫncứthíchlàmđiềunàydùbiếtrằnghômsaumìnhsẽphảitrảgiábằngmộttrậnđaubụnghayđauđầu?
Câutrảlờirấtđơngiản:Khilựachọnđồăn,chúngtathườngkhôngđủlítríđểchỉđạo:“Cáigìlàbổdưỡngđây?”.Nhữnggìchúngtalựachọnthườngcóliênquantớitâmtrạngvàsởthích.Ngoàira,việcchitiêuvàthờigianchếbiếnchomộtbữaăncũngcótácđộngít
Chamẹlànhữngtấmgương➨
nhiềutớiviệcđichợmuathứcăn.Hoặccũngcókhiviệcchúngtacóthíchnấunướnghaykhôngcũngđóngvaitròrấtlớn.
Cóthểchúngtađãcócáchsuynghĩrấtđúng,nghiêmkhắcvềnhữngđồăntốtvàkhôngtốtchosứckhỏe,tuynhiênchúngtalạikhônghiệnthựcđượcđiềunày.Vàthửnghĩxemnếuchúngtakhôngthểtừchốisôcôla,lyrượuthứbahaythậmchílàmộtđiếuthuốcthìlàmsaochúngtacóthểchotrẻănnhữngthứcăncódinhdưỡngtốtnhấtđược?Chúngtasẽnhanhchóngcảmthấyânhậnvìnhữngđồănđầy“tộilỗi”này!
Trênthựctế,sựphânchiaranhgiớirõrànggiữathựcphẩmbổdưỡngvàkhôngbổdưỡnglàđiềugầnnhưkhôngthể.Bởivìthựcphẩmbấtlợichosứckhoẻhoàntoànkhôngcó.Ítnhất,ởĐứcthựcphẩmcóthểgâynguyhạitớisứckhỏeconngườikhôngđượcphéptiêuthụvàđembánchongườidân.
Cácloạiđồuốngcócồnthựcsựgâynguyhạitớisứckhỏe
Đồuốngcócồnlàmộttrườnghợpngoạilệrấtđặcbiệt.Vìcồnlàmộtchấtrấtđộc,rấtcóhạichohệthầnkinh.Còntấtcảcácloạiđồuốngkhácđượccoilàcólợichosứckhỏenếuchúngkhôngbịôithiuhayđượcchếbiếnvớicácchấtgâynguyhạikhác.Dĩnhiên,thựcphẩmbổdưỡngcũngsẽtrởthànhvấnđềlớnnếuchúngtasửdụngquánhiềuhoặcchếbiếnkhôngđúngcách.
Ănvàuốngquáítcóthểgâynguyhại
“Bấtlợichosứckhỏe”trướchếtlàdokhanhiếm,thiếuthốnđồănthứcuống.Xincácbạnđừngquênrằng:cáchđâymộtvàithậpkỷ,ngaycảởchâuÂu,khókhănnhấtchínhlàvấnđềdinhdưỡng.Tuổithọtrungbìnhcủaconngườitănglênrõrệttrongnhữngnămtrởlạiđâykhônghoàntoànlàdosựpháttriểncủayhọc,màcònvìchếđộdinhdưỡngănuốngđượccảithiệnđángkể.
Ngoàira,mộtsốýkiếnchorằng“bấtlợiđốivớisứckhỏe”làdochọnlựathựcphẩm,đồănkhôngtốt.Điềuđángngạcnhiênlàconngườingàynaykhôngcónhiềuhiểubiếtvềđiềuđó.Hầuhếtmọi
Thựcphẩmnàotốtchosứckhỏe?➨
ngườicoinóchỉlàlýthuyết!Cómộtdẫnchứngcụthểnhấtthựcsựđượccôngnhận:Ănquánhiềuđườngsẽgâysâurăng.
Thườngxuyênvậnđộng,ănnhiềurauvàhoaquả
Chođếnnay,ngườitavẫnchưachứngminhđượcrằngthựcphẩmítgiátrịdinhdưỡnglànguyênnhângâybệnh.Nhưngkhoahọccũngchưacókếtquảnàocụthểđểcôngnhậnviệcconngườicóthểphòngchốngmộtsốbệnhnhấtđịnhkhisửdụngnhữngloạithựcphẩmcógiátrịdinhdưỡngcao.
Theomộtcuộcthốngkêcóquymôlớncôngbốnăm2003củaTổchứcytếthếgiới,mốiquanhệgiữachếđộdinhdưỡngvàcácloạibệnhquantrọngphổbiếnthườnggặpđãđượckhảosátvànghiêncứu.Trongđó,cácbệnhvềtimvàrốiloạntiêuhóađượcxếpởvịtríđầutiên.Mộtkếtquảđặcbiệtquantrọngđượcđưara:Vậnđộngthườngxuyêncóvaitròquyếtđịnhtrongviệcphòngchốngbệnhtật.Khôngaicóthểphủnhậnđượcđiềunày.Rõràngmộtđứatrẻkhỏemạnh,vậnđộngnhiềusẽcónhucầunănglượngcaohơnvàhệthốngtiêuhóatốthơnsovớiđứatrẻlườivậnđộng,ngồihàngtiếngđồnghồtrướcmànhìnhmáytínhvàtivi.
Vậnđộngquáítsẽkhiếncơthểkhôngkhỏe-vàđiềunàycũngtương
tựvớiănuống.
Ngoàira,đểcómộthệtiêuhóatốt,chúngtanên:
Ăncàngnhiềurauvàhoaquảcàngtốt
Khôngănquámặn
Hạnchếsửdụngcácđồăncóchấtbéoaxitnonhưmỡđộngvậtcótrongbơ,phomát,thịtvàxúcxích.Nêndùngcácloạidầuthựcvậtvàcábiển.
Vềvấnđềdinhdưỡng,cácbạncóthểítmắcsailầmhơn.Vìchỉriêngvớisựkếthợpkhoahọc,đúngcáchtrongdanhsáchcácloạithựcphẩmdànhchobéthìcácbésẽcóthểtựbiếtchúngcầnphảiănnhữnggìvàocơthể.
Sựkếthợpnguồndinhdưỡngchobékhôngquáphứctạp.Cácbạnkhôngcầnphảihiểuquácặnkẽvềcácchấtnhưvitamin,cácchấtkhótiêu,cácphântửhóahọc,protein,lipit...Cácbạncũngkhôngcầnphảisửdụngcácchếđộănkiêngthôngminhhaycácloạivitamin.Trongcuốnsáchnày,chúngtôisẽgiớithiệuchocácbạnmộtvàinguyêntắccơbảntheocáchvuichơicủa“nghệthuậtnấuăn”.Vớinhữngquytắcđó,cácbạnhoàntoàncóthểcungcấpdinhdưỡngđầyđủchoconmình.Khôngaicóthểngăncảnviệcbạncóthểnuôiconbạntốthơn,thậmchílàởmứctốiưunhất.Nhưng“thamvọng”đócủabạnnên“songhành”cùngniềmvuivàsựhứngthútừcảhaiphía:chamẹvàconconcái,nếukhôngthìáplựcchocảhaiphíathânbạnsẽcònlớnhơncảnhữnggìtốtđẹpmàbạnđangmongđợi.
Nếunhưtấtcảthứcănđềubổdưỡng,bốmẹnênchọnnhữngthứcănnàovàđặtlênbànănchocácbé?Câutrảlờirấtđơngiản:Tấtcả!Sựđadạngtrongcácmónăngầnnhưlàsựđảmbảochắcchắnchomộtchếđộănđầyđủchấtdinhdưỡng.Vànguyêntắccơbảnđầutiênchochếđộănđầyđủchấtdinhdưỡnglà:
Hãychoconbạnăntấtcảnhữnggì
Mộtthựcđơnphongphú
Conbạnđãbiếtngồichungbànănvớigiađìnhchưa?Béđãcóthểtựcắn,nhaivànuốttốt?Bécóthểtựănuốngmàkhôngcầnbạnphảibón?Vậythìbécóthểdầndầnănđượctấtcảmọithứbạnđặtlênbànăn-từAđếnZnhưcácloạitáo,lê,phomát,khoaitây,cam,ôliu,rauchânvịt,raucủ,bíngônon…Nhữngloạiđồăntrêncóquáđắtđỏđốivớigiađìnhbạnkhông?Cácbạnkhôngcầnphảiquácoitrọngnguồnthứcănchobé.Tấtcảnhữnggìbécầnđềucósẵntrongcácsiêuthị.
Chúngtanênđặtnhữnggìlênbànăn?➨
Cácbạnchỉviệcchọnlựavàđểconbạnthưởngthứctấtcả!
Nhưngnếuconbạnkhôngmuốnthửnhữngmónmớilạmàbạnđưatớitrướcmặtbéthìsao?Khôngsao!Chuyệncácbétừchốinhữngthứmớilạlàđiềubìnhthường.Cácbạnhãytựmìnhthưởngthứctrướcvớisựhàohứngvànóivớibé:“Thậtmaymắnvàsungsướngkhimẹđượcănmộtmìnhhếttấtcảchỗnày.Ngontuyệtvời!”.Ởnhữnglầnsau,bạnhãykiênnhẫnchocontiếptụcănnhưvậy!
Cácbạnhãymangtấtcảcácmónănvàđặtchúngtrênbànăn,chứđừngđưavàotậnmiệngbé.Nhưngtấtnhiênlàtrướchếtchamẹphảilàmtấmgươngtốtđểbénoitheo:Vềlâudài,bạnsẽtruyềnđượcchobéhứngthúcũngnhưsựtòmòvềtấtcảcủangonvậtlạ,mọithứcănquýgiátrênđời-ngaycảkhicầnphảimấttớimộtvàinămkiênnhẫnchờđợi.
TôicómộtcôbạnrấtthânngườiPhápvàđangsốngởmộtngôilàngcótênProvence.Tôirấtghentịvìcôbạntôinấuănrấtngonvàcôấycóthểchọnchomìnhmộtthựcđơnvôcùngphongphúvớichấtlượngtốtnhấtcóthể.Khitôicùngcáccontớithăm,bạntôirấtvuikhithấycáccôcongáicủatôiđãthưởngthứctấtcảcácmóndochínhtaycôấynấuvớisựphấnkhíchtuyệtđối.Rồicôthởdài:“Ướcgìcontraitôicũngđượcnhưvậy!Suốtmấynămnaynóchỉănnướcsốtcàchuakèmthêmmộtthứgìđóđikèmthôi”.
Bánhhamburgervàkẹodẻo?
Nhưngcóthậtlàbạncóthểđểconmìnhthưởngthứctấtcảmọithứ?Ngaycảbánhhamburger,xúcxíchcàri,kẹodẻovàtấtcảcácđồngọtcóchứaphẩmmàucũngnhưchấtbảoquản?Tấtnhiênlàcó!Bởinếubạncấmbéăntấtcảnhữngthứđóthìrấtcóthểtìnhhìnhlạicàngtồitệhơn.Chúngsẽtòmòvàmuốn“khámphá”tạisaongườilớnlạicấmchúngăn.Cácbạnchỉnêngiớihạnnhữngđồăntrênvàkhôngchobéănhàngngàyđồngthờihạnchếlượngchobéăn.Cácbạncũngkhôngnênchobéănkhichúngcònnhỏmàhãyđợiđếnkhinàochúngtựđòibốmẹchoăn.Từkinhnghiệmbảnthân,tôinhậnthấyviệc“đòihỏi”đóxảyramuộnhơnởđứatrẻđầu.Cácemcủachúngsinhsausẽlàmquenvới“đờisốngthựctế”vàmuốn“tìmhiểu”mọithứsớmhơn.
Câutrảlời:“Cáiđóconkhôngđượcăn,vìchúngkhôngtốtchosứckhỏe”hoàntoànkhôngthuyếtphụcvàlàmthỏamãnnhữngthắcmắccủatrẻ.Chuyệngìsẽxảyranếuchúngănmộtchiếcxúcxíchrán?Chúngkhôngthểđổbệnhngayđược.Vậy“khôngtốtchosứckhỏe”nghĩalànhưthếnào?Nhưngnếuhàngngàychúngtađềuănxúcxíchránthìchắcchắnsẽdẫntớinhữnghệlụysứckhỏevềsaunày.Tuynhiên,mộtđứatrẻcóthểnhậnthứcvềvấnđềnàynhưthếnào?Vàsẽnhưthếnàonếuchúngtachỉthỉnhthoảngchotrẻănmộtcáixúcxíchcùngvớinhiềuđồănkhác?
Khôngtranhluận
Chúngtavẫnthườngnóivớitrẻnhữngcâunhư:“Conphảiănnhiềuraucủquảnếukhôngconsẽbịbệnhđấy”,“Ăncàrốtrấttốtchomắtcủacon”,“Bánhmìđensẽlàmchoconthựcsựkhỏemạnh”.Vàdĩnhiêncácbésẽkhôngtinbạn,dùchỉmộtlời.Bésẽcảmthấykhóchịutrongngườichỉvìkhôngănrausao?Liệucáccơcủabésẽpháttriểnngaylậptứckhibánhmìđượcđưavàodạdàykhông?Nhữngmốiquanhệnàykhôngđơngiảnnhưvậy.Cáctranhluậnvớitrẻvề“tốtchosứckhỏe”hay“bấtlợichosứckhỏe”cóthểsẽgâythêmnhiềuáplựcvàmanglạiíthiệuquả.Vìvậy,tốthơnlàbạnkhôngnêntranhluậnvớiconvềthựcđơnănuốngmàbạndànhchobé.Nếubạnchoconăntấtcảmọithứvàkhôngcấmbấtcứthứgìthìcácbạncũngkhôngcầnphảitựbàochữachomìnhkhitrẻhỏi.Quađó,bạnsẽcónhiềukhônggianvàthờigianthoảimáilựachọntừngthựcđơn,từngbữaănchocon.
Ănnhiềuđồbéocóhại?Cònnhiềutinhbộtcólợi?Hayngượclại?Trongnhiềunămtrởlạiđâyđãcórấtnhiềudựán,cáchoạtđộngđượctổchứcxoayquanhvấnđềnày.Theoquanđiểmcủachúngtôi,cácbậcphụhuynhkhôngnhấtthiếtphảilànhữngnhàkhoahọcvềdinhdưỡngmớicóthểmanglạinhữngthựcđơnănuốngkhoahọcnhất.Dướiđâylàmộtvàithôngtinhữuíchgiúpchúngtahiểuhơnvàcósựchọnlựathựcđơntốthơn,bổdưỡnghơnchotrẻ.
Nhữngluậnđiểmmớivềdinhdưỡnglànhmạnh
Chođếnvàinămgầnđây,cómộtlờikhuyênđượccholàhiểnnhiên,
Baonhiêulàđủ?➨
khôngaicóthểbácbỏ:Ănquánhiềuđồbéosẽgâybéophì.Chínhvìvậy,lờikhuyênđượcđưaralà:Ăncàngítđồbéocàngtốt.Vàăncàngnhiềutinhbộtcàngtốt.ĐócũnglànộidungcơbảnvềthápdinhdưỡngchuẩnđượcphổbiếnởMỹ,ChâuÂuvàngườitanhìnthấychúngđượcintrênbaobìcủanhữnggóibắprangbơ.ĐặcbiệtởMỹ,ngườidângầnnhưphátcuồngvìphongtrào“ănítđồbéo”.VàokhoảngcuốithếkỷXX,ngườitađộtnhiênmuốnđảongượclạitấtcả.Tinhbộtbỗngnhiênlạiđượccoilàkhôngtốt,bấtlợicòncónhiềuđồănchứachấtbéokhátốt.ỞMỹlúcnày,phongtràoăníttinhbộtlạilênngôi.Thậmchí,mộtvàicôngtythựcphẩmmỳgóivàmỳÝphảiđóngcửavìhọkhôngthểtiêuthụvàbánsảnphẩmđượcnữa.Dođó,chỉsốglycemic(viếttắtlàGI)(chỉsốphảnánhtốcđộlàmtăngđườnghuyếtsaukhiăncácthựcphẩmgiàuchấtbộtđường)đãxuấthiệnnhưlàmộtphátminhsángsuốt.Vậythìmọilờikhuyên,mọikhuyếncáođềuhoàntoànsai?
GI-làgì?
Chỉsốglycemiccóởđâu?Tấtcảcácloạithựcphẩmcóchứacacbohydratnhưraucủ,ngũcốc,mìănliền,gạo,khoaitây,đườngvàbột…Tấtcảnhữngđồănnàykhiđưavàocơthểsẽlàmtănghàmlượngđườngtrongmáu,tuynhiênmỗiloạithựcphẩmlạicóhàmlượngđườngkhácnhau.Vớimộtvàithựcphẩm,nếuănvàolượngđườngsẽtăngrấtnhanhvànhiều,nhưvậynhữngloạithựcphẩmnàynàybịliệtkêvàonhómcólượngGIcao.
Nếunhưlượngđườngtrongmáutăng,chấtinsulinsẽbịchuyểntừláláchđivàotrongmáu.Sauđó,insulinsẽlàmgiảmcácphântửđườngtrongmáu,bằngcáchnàylượngđườngtrongmáulạigiảmđimộtcáchnhanhchóngvàsẽdẫntớihậuquảlàchúngtasẽrấtnhanhđóivàcảmthấythèmăn.Ngoàira,mộtsốchuyêngiacũngchorằnglượngmỡsẽkhôngthểgiảmđi,chừngnàolượnginsulinvẫncònnhiềutrongmáu.Nóicáchkhác,trongtrườnghợpnày,tinhbộtsẽlàmcơthểtăngcân,phátphìvàngượclại,nhữngthựcphẩmchứaproteinthìkhông.Mỡvàproteinthựcchấtkhônglàmlượngđườngtrongmáutăng.
Bởivìkhôngphảitấtcảcácthựcphẩmđềucóhàmlượngcacbohydratlàmtănglượngđườngtrongmáunhưnhau,nênthựcphẩmcònđượcphânloạithànhhainhóm:nhómtinhbột“tốt,cólợi”vànhóm“xấu,bấtlợi”.Đặcbiệttrongnhóm“xấu”phảikểloạithức
ănđầutiênlàtráinho,vìhàmlượngđườngcótrongnhosẽchuyểntrựctiếpvàomáuvàkíchthíchmạnhquátrìnhsảnsinhrachấtinsulin.ThậmchítrongbánhmìtrắngvàkhoaitâycũngchứahàmlượngGIrấtlớnvàđượcxétvàonhóm“xấu”,bánhmìđenngượclạiđượcliệtkêvàonhómthựcphẩm“tốt”,vìcácchấtcótrongbánhmìđencầnthờigianlâuhơnđể“xénhỏ”cácphântửglucose-hàmlượngđườngtrướckhichúngngấmvàomáu.
ThựcđơnănkiêngGI
Vớinhữngquanđiểmtrên,đãcónhiềuchuyêngiađưarathựcđơnănkiêngkhácnhau.CólẽnổitiếngnhấtphảikểđếnđềsuấtănkiêngcủabácsĩDavidLudwig:Phươngpháplôgic,đềxuấtnàyđượcpháttriểntừthựcđơndànhchonhữngngườimắcbệnhtiểuđường.BácsĩLudwigkhuyênchúngtaănnhiềurauxanh,hoaquảtươi,dùngdầuthựcvậtđểchếbiếnmónăn,cũngnhưdùngthựcphẩmgiàuchấtđạmnhưphomát,cá,thịt,cácloạihạtvàmộtlượngítcácthựcphẩmngũcốcnhưbánhmì,gạo,mìvàsửdụngbộtmì,đườngvàkhoaitâycàngítcàngtốt.
HơikhácsovớithựcđơntrênlàlờikhuyêncủachuyêngiaWalterWilletnổitiếngvềchếđộănkiêngGI.Ôngkhuyênchúngtanênănđầyđủcácsảnphẩmngũcốc.Ngoàira,bácsĩcònphânbiệtgiữacácloạithựcphẩmcungcấpchấtđạmhoàntoàncólợivànhữngloạiítcólợihơn.Đólàchúngtanênăncácloạihạtđậu,cá,giacầmthườngxuyên,cònngượclạikhôngnênănnhiềucácloạithịtđỏ.ĐiềunàyhoàntoàntráingượcvớiquanđiểmcủachuyêngiangườiĐứcvớichếđộănkiêng“Phươngpháphợplý”lànênăncácloạithịtđỏ.
Nhìnchung,cácchếđộthựcđơnănkiêngGIthườnghướngtớicácmụcđíchnhằmgiúpgiảmcânnhanhchóng,vídụnhư:PhươngphápMontignachayPhươngphápGIcủaMarionGrillparzen.
GIcóthựcsựquantrọngchocácbé?
Tấtcảnhữngýkiếntrênrấtkhácnhau,thậmchícóphầntráichiều,phảnlạinhau.Điềuđódẫnđếnnhầmlẫn.Mộtchếđộthựcđơndinhdưỡngtốtchotrẻnghĩalàthếnào?CácbậcchamẹcóthựcsựlúcnàocũngphảituântheođúngbảngchếđộthànhphầndinhdưỡngtheoGIhoặcnhưloạinàocóchứatinhbộttốtvàloạinàothìkhôngtốt
trướckhinấunướngkhông?
Thậtmaymắnlàchúngtakhôngphảilàmnhưvậy.Nhưtôiđãđềcập,điềuquantrọnglàsựđadạngtrongcácmónăn.Vàtừtrướctớinay,tinhbộtvẫnlàthànhphầnquantrọngnhấttrongchếđộdinhdưỡngcủatrẻcũngnhưngườilớn.NgaycảTổchứcdinhdưỡngĐứccũngđãnhiềulầnthảoluậnvềchếđộdinhdưỡngGIvàkếtluậnrằng:Sẽkhôngtốtvàbấthợplýnếubạngiớihạncácmónăncóchứacacbohydratvàthayvàođólàdùngnhiềusảnphẩmcóchứachấtbéovàprotein.BảngchỉsốcủaGIvẫnchưaphảilàmộtcôngcụđángtincậyđểcóthểđánhgiáchấtlượngthựcphẩm,nócònphụthuộcrấtlớnvàotừngloạisảnphẩm,từngthựcđơnbữaănđượcchếbiến.Đếntậnngàynay,vẫnchưacómộtbằngchứngnàochothấychếđộdinhdưỡngđặcbiệtvớicácchỉsốtheoIndexthấpsẽngănđượcbệnhbéophìvàtiểuđường.Tuyvậy,HộinghiêncứuvềGIthuộcHiệphộiDinhDưỡngĐứcđãcôngnhậnkếtquảsauđâyvàkhuyếnkhíchconngườinênápdụng:Sựkhácnhauvềchấtlượngởcácsảnphẩmcóchứachấtbéovàcacbohydrathiệnnaycầnđượcchúý.Vàởnhữngtrangsautasẽđềcậptớivấnđềnàycụthểhơn.
Hãychoconbạnđượcănđầyđủchấtdinhdưỡng:
Lipit(chấtbéo)vàcacbohydrat.
Chúngtađềubiếtănquánhiềuchấtbéosẽkhiếnsựtựđiềutiếtcácchấtởcơthểrốiloạn.Cácmónănbéongậyluônchứarấtnhiềuhàmlượngtrongtừngkhẩuphầnănnhỏ.Cácmónăncóchứachấtlipitthườnglànhữngmónăncóhươngvịthơmngon,gâykíchthíchcảmgiácthèmăn.Ănquánhiềuđồngnghĩavớinạpquánhiềuđồbéo.ỞĐức,nănglượnglipitchiếm40%trongthànhphầndinhdưỡng.Nhưvậylàquánhiều,dưới30%sẽtốthơn.Ngoàira,chúngtacũngphảichúýtớichấtlượngcủalipit.
Ănquánhiềuđồbéosẽgâyrahậuquảnhưthếnào?➨
Chấtbéocólợivàbấtlợi
Chấtbéokhôngđơnthuầnchỉlàchấtbéo.Cóhailoạiaxitbéo:axitbéonovàchưano.Vàaxitbéochưanotốthơnlàaxitbéono.Bơ,phomát,vángsữa,xúcxíchvàthịtcóchứahàmlượnglớnaxitbéono.Chínhvìvậy,chúngtakhôngnênănquánhiềunhữngđồănkểtrên.Bởivềlâudài,nhữngchấtbéođósẽgâyảnhhưởngkhôngtốttớihệtiêuhóacủaconngười.Cácloạidầuănthựcvật,hạtđậuvàcácloạicábiểnnhưcáhồi,cáchim…cóchứahàmlượngaxítbéokhôngnorấtlớn.Nếuchúngtamuốndùngđồmỡ,nênchọnlựanhữngloạithựcphẩmkểtrên.
Nhưcácbạnđãbiết,cácsảnphẩmtừthựcvậtnhưgạo,khoaitây,raucủquảvàtấtcảcácsảnphẩmtừngũcốcnhưbánhmì,mìsợithườngchứaphầnlớnhàmlượngcacbohydrat.Sovớichấtbéo,giátrịdinhdưỡngcủacacbohydratcómộtvàiưuthế.Thứnhất,chúngkhôngcóhàmlượngnănglượngbéocaonhưlipit.Điềuđócónghĩalàngườitacóthểănnhiềuhơnmàkhôngsợnạpquánhiềunănglượngbéovàocơthể.Đặcbiệtlàraucủquả,chúngtanêndùngvớisốlượngnhấtđịnhvìởnhómthựcphẩmnàychứanhiềunướcvàcácchấtkhótiêu.Cácsảnphẩmngũcốc,đặcbiệtlàcácloạihạtđậucũngchứalượngchấtkhótiêutươngtự.Nhưvậy,dinhdưỡngsẽthựcsựđầyđủnếuchúngtabiếtkếthợpchoconbạnănhơnmộtnửahàmlượngcacbohydratcầnthiếtvớihàmlượnglớnhơncácthựcphẩmnhưrauxanhvàngũcốc.
NhàdinhdưỡnghọcngườiĐức-GS.VolkerPudellạichứngminhmộtlợithếcủacacbohydrat:Chúngtacóthểsửdụngloạicacbohydratnàymàkhôngsợbịbéophì.Ôngchorằng:Khônggiốngcácloàiđộngvậtnhưlợnhaychuộtcống-nhữngconvậthayđượcdùnglàmthínghiệm.Nhữngconvậtnàyngaylậptứccóthểtiếpnhậnvàchuyểnhóatừngloạicacbohydratthànhcácchấtbéovàchúngbéorấtnhanh.Loàingườisẽchỉchuyểnhóanhữngloạicacbohydratkhôngtốtthànhchấtbéo,cònnhữngloạicacbohydratkhácbịđốtcháythànhnănglượngvàchỉchuyểnhóathànhchấtbéotrongnhữngđiềukiệnkhắcnghiệt,vídụnhưnếumộtngàymộtngườiănđếnbacânkhoaitây,haicânmìnấu-hoặcnửacânđường.
Thựcphẩmnàocóchứahàmlượngcacbohydratcaovàtốt?
➨
Nhưngmàlàmgìcóaiănđượcnhưvậy?
Chấtđặcbiệt:đường
Đườngchỉchứaduynhấtcacbohydrat.Giốngnhưcacbohydratcótừgạo,bánhmì,mìsợikhivàocơthểsẽbịbiếnđổithànhglucose-chấtcóvaitròcungcấpnănglượngvàđitrựctiếpvàomáu.Đườngthựcchấtvềcơbảnkhôngphảilàloạithựcphẩmđộchạicũngnhưkhônghoàntoàncólợi.Tuynhiên,vìnhữnglýdosẽnêudướiđây,chúngtakhôngnênănquánhiềuđường.Vì:
Đườnggâysâurăng.
Ngượclạivớicácthựcphẩmgiàucacbohydratkhác,trongđườngkhôngcócácthànhphầndinhdưỡngbổsungnhưvitamin,cácchấtvilượng,chấtxơ…Vìvậy,tacòncóthểhiểuđườnghoàntoàn“trốngrỗngnănglượng”.
Tươngtựnhưchấtbéo,đườngdễgâykíchthíchcảmgiácthèmăn.
Khidùngđường,takhôngchỉdùngđườngmàthườnghaykếthợp,chếbiếncùngvớirấtnhiềuđồbéokhácnhưbánhngọt,bánhga-tô,sôcôlavàkem…Chínhvìvậybánhkẹo,đồngọtthườnglàthủphạmgâyrahiệntượngbéophì.
Ngoàira,mậtongcũngkhôngbổdưỡnghơnđườnglàmấy.Mậtongđượclàmchủyếutừđườngnho,đườnghoaquảvànước.Dođó,mậtongcũngcóthểcoigầngiốngnhưđường.
Vớilýdotrên,nguyêntắccủachúngtôilà:Choăntấtcảnhưngphảicógiớihạnnhấtđịnh.
Nghĩalàhạnchếănđồngọt,đường,ănđầyđủcácsảnphẩmngũcốcnhưbánh
mìđen,gạothôvàmìsợingũcốc.
Cácbạnvẫncònnhớchấtđạmtrongmộtloạtcácmụcgiớithiệuthựcđơncầnphảicócủachúngtôichứ?Vềprotein,chúngtakhôngcầnphảimấtcôngsuynghĩgìnhiều.Chúngtaluônluôntìmthấynótrongcácsảnphẩmcótừthựcvậtvàđộngvật.Đặcbiệt,nhữngngườiănchaynênchúýtrongvấnđềdinhdưỡng:ChỉvớicácloạihạtnhưđậuHàlan,đậucôve,chúngtacũngnhậnđượcđủlượngchấtđạmcầnthiết.Ngoàiratrongthịtvàxúcxíchcũngchứarấtnhiềuchấtbéo.Tốtnhấtlàchúngtanênăncácloạithịtnạc,cá,sữachuatáchbéovàcácloạiđậuhạtmàkhônghềsợbịbéophìvàđócũnglànguồncungcấpchấtđạmcácbạnnênsửdụng.
HiệphộiDinhdưỡngĐứckhuyênchúngtangoàiănuốngđầyđủcácchấtdinhdưỡngnênchúýbổsungthêmmuốii-ốtvàthựcphẩmchứacanxi.Sữa,cácsảnphẩmtừsữavàrấtnhiềucácthựcphẩmkhácrấtgiàucanxinhưhạnhnhân,đậu,súplơxanh.
Đứclàquốcgiacónhiềungườithiếui-ốt.I-ốtlàthànhphầnrấtquantrọng,nógiúptuyếngiáphoạtđộngtốt.Cơthểchúngtasẽđượccungcấplượngi-ốtđầyđủnếuchúngtasửdụngmuốii-ốtvàlựachọnmualoạibánhmìcóchứamuốii-ốt.
Vớimột“thápdinhdưỡng”,cácbạncóthểdễdàngbiếtđượccầnphảichoconănbaonhiêulàđủ,cầnphảiđặtlênbànănkhẩuphầnnhưthếnào.Theonhữngkếtquảnghiêncứugầnđâynhất,tấtcảcácthápdinhdưỡngđượcgiớithiệuđềubịthayđổichútít.Ởtrangsaucácbạnsẽthấymộtmôhìnhthápdinhdưỡngkhárõràng.
Môhìnhmới:ThápdinhdưỡngkiểuMỹ
ThápdinhdưỡngkiểuMỹmớinhấtlàtháptheocấpbậcđểtheodõinhữngđứatrẻưahoạtđộngthểthao,chơibóng.Nguyêntắcquan
Protein:thànhphần“hiểnnhiênphảicó”trongchếđộdinhdưỡngtốt
➨
Cònchấtgìquantrọngnữa?➨
Nhữngbiểuđồthápdinhdưỡngkhácnhau➨
trọngnhấtđểcóđượcmộtchếđộdinhdưỡngkhỏemạnhhoàntoànkhôngchỉphụthuộcvàoviệcănuốngđầyđủcácchấtdinhdưỡngmàcònphải:
Hoạtđộngnhiềulàđiềuquantrọngnhấtgiúpcơthểkhỏemạnh.
Chỉănuốngđúngcách,đầyđủthôilàchưađủđểgiúpconbạnkhỏemạnh.Nhữngngườikhôngvậnđộngsẽkhôngthểtiêuthụcalovàdễdàngbịtíchmỡgâybéophì.Ngoàira,hệtiêuhóacũngkhôngthểhoạtđộngtốt,cáccơsẽteolại.Trênthựctế,trẻrấtthíchđượchoạtđộng.Tuynhiên,ngàynaycóbathứđặcbiệtlàmgiảmhứngthúhoạtđộngcủatrẻ.Đólàmáytính,tivivàtròchơiđiệntử.Nếucácbạngiớihạnthờigiannhữnghoạtđộngnàycủatrẻsẽcótácdụngrấttốttớisựvậnđộngcơthểcủachúng.Giớihạnthờigianngồimáytínhvàxemtivithựcsựmanglạihiệuquảtốtđốivớisứckhỏecủatrẻgiốngnhưviệctagiớihạnănđồnhiềumỡvàđường.
QuaytrởlạivớithápdinhdưỡngkiểuMỹ,tathấytrongkhitheodõisựcầnthiếtvềmứcđộhoạtđộngởtrẻ,cácchuyêngiaMỹcũngrấtlưuýđếncácnhómthựcphẩmđượcđánhdấubởicácsọcmàucácloại.Chúngtanêntracứuởđóđểbiếtđượctrẻcầnănbaonhiêuloạithựcphẩmnàolàđủ.Tuynhiênbiểuđồnàycũngkhôngthựcsựdễquansát.
Phứctạptrongthápdinhdưỡng3D
PhứctạphơnphảikểđếnthápdinhdưỡngđượcViệnnghiêncứuvềdinhdưỡngtrẻemkhuyếnkhíchthamkhảo.Thápcóbachiều,bốntrang,mộtđáyhìnhtrònvàđầutiêncầnphảiđượcghépchúnglạivớinhau,vìtấtcảđềulàtranhvàảnh.Thápdinhdưỡngnàythựctếcũngchưadễquansát.
Tuyvậy,thápvẫncógiátrịvềmặtnộidungrõràng,chitiếtvàcónhiềuýnghĩathiếtthực.Chúngdựatheomôhìnhcộtđèngiaothôngrấtđơngiảnnhưsau:
Trẻcầnphảiđượcuốngnướcđầyđủ,đặcbiệtlànướclọc.
Chotrẻănđủcácloạithựcphẩmtừthựcvậtnhưraucủquả,đếncácsảnphẩmtừngũcốcvàkhoaitây.(Đầyđủnghĩalàkhôngbịgiớihạn.Dođókhuvựcmàuxanhlàdànhchonướcvàcácloạithựcphẩmcóchứacacbohydrat.)
Chotrẻăntheokhẩuphầncácmónăncóchứahàmlượngdinhdưỡngđộngvậtnhưsữa,thịt,xúcxích,trứngvàcá.(Theokhẩuphần,theolượngnghĩalàkhôngphảikhôngcógiớihạn.Màuvàngdànhchonhómđốitượngnày.)
Lưuýlàchỉnênchoconbạnănítđồănmỡvàđường.(Khuvựcmàuđỏcónghĩalànênănrấtít.)
Cuốicùngtacũngtìmthấymộtthápvềdinhdưỡngphùhợpnhấtchotrẻhiệnnay.Thápđượcxâydựngvàpháttriểntừcácgợiý,chỉdẫncủanguyêntắcđèngiaothông.
Khuvựcmàuđỏ:Chotrẻănhếtsức“khiêmtốnvàtiếtkiệm”.
Khuvựcmàuvàng:Chotrẻănđềuđặnnhưngvớisốlượngvừađủ.
Khuvựcmàuxanh:Chobéănvớisốlượngkhônggiớihạn.
Khuvựcmàuxanh:Khônggiớihạnthựcphẩm
Cácloạiđồuốngrấtquantrọngtrongkhuvựcmàuxanh.Đểgiảicơnkhátkhônggìtốtvàtuyệtvờihơnnướclọc.Cácloạitràkhôngđường,mộtchútnướchoaquảcũngrấttốtchocơthể.Vìgiàuthànhphầndinhdưỡngnênsữavànướchoaquảnguyênchấtkhôngđượcliệtkêvàocácloạiđồuốngmàđượccoigiốngnhưthànhphầndinhdưỡngcủacácbữaăn.
Thápcódạngcộtđèngiaothông:Hữuíchhàngngày➨
Cácđồuốngchứanhiềuđườngđặcbiệtkhôngtốtchocơthể,nhưcocacola,nướcchanhhaycácloạinướcngọtđượcchếbiếntừngànhcôngnghiệpthựcphẩm.Tuynhiêncácđồuốngnàycácbạnkhôngnêncấmtrẻtuyệtđối.Thỉnhthoảngvàodịpsinhnhật,điănnhàhàng,conbạncũngnênđượcthưởngthức.Tuynhiên,khôngđượcphépchochúnguốngthườngxuyên.
Tươngtựnhưkhuvựcmàuxanh,cácbạnsẽtìmthấycácsảnphẩntừngũcốcnhưcơm,mìsợi,ngôvàkhoaitây.Đâylànhữngnguồnthứcăncungcấpcacbohydratcơbảnchocơthể.Chúnglàthànhphầncơbản,là“nềnmóng”trongchếđộdinhdưỡngdànhchotrẻ.Thậtmaymắnlànhữngloạithứcănnàykhôngquáđắt.
“Tầngthứnhất”củatháplàmàuxanh.Ăn“quánhiều”raucủquảcũngkhông.Bạncóthểđểcácbéănthoảimái,khônggiớihạn.Tuy
nhiênphảiđikèmvớiđiềukiện:Phảihạnchếtốiđakhikếthợpđườngvàmỡtronglúcchếbiến!Ngaycảhoaquảvàraucũngchứarấtnhiềuthànhphầncacbohydratvàđặcbiệtnhiềunước,nhiềuvitamincùngchấtkhoáng.
Ngaycảkhiconbạnkhôngđặcbiệtthíchănhoaquả,raucủthìbạnnênchoconăndướinhiềuhìnhthứckhácnhau:ăntươitrựctiếp,từtrongtủlạnh,từtronghộp,lọ,cốchayđểkhô,épthànhnước.Hoaquảtươilànguồnthứcănthaythếtuyệtvờichocácloạiđồănvặtnhưbimbim,kẹo.
Khuvựcmàuvàng:Choăntheokhẩuphần,cógiớihạn
Ởtầngthứhaicủatháplàkhuvựcmàuvàng.Màuvàngcónghĩalàsựgiớihạn,báohiệurằngchúngtanêncẩnthận.Mộtbênlàsữa,cácsảnphẩmtừsữa,bênkialàthịtcá,giacầmvàcácloạihạtđậu,chúngdĩnhiênđềulànhữngthànhphầndinhdưỡngquantrọngtrongthựcđơndinhdưỡnghàngngày.Sovớikhuvựcmàuxanh,ởkhuvựcnàychúngtanênchotrẻănvớisốlượngíthơnvàcógiớihạn.Vìtrongphomát,thịtvàxúcxíchthườngchứanhiềuchấtbéo.Cácsảnphẩmtừsữagiàucanxi.Trẻemcũngđặcbiệtthíchuốngsữatáchbéo.
Khuvựcmàuđỏ:Phảilựachọnkỹcàngvà“khiêmtốn”nhấtcóthể
Tậntrênđỉnhcủathápkhôngcònmấydiệntíchdànhchothựcphẩmởkhuvựcnày.Màuđỏnghĩalàdừnglại!Đồbéo,đồngọtnênhạnchếtốiđachotrẻăn.Tuynhiêncácbạnkhôngcầnphảihoàntoànkhôngsửdụngchúng.Khichếbiếnmónăncầntớichấtbéo,tốtnhấtcácbànộitrợnêndùngdầuthựcvật,hoặccóthểăncácloạicábiển,đậuhạtthaythế.Tuynhiên,chúngtacũngnênăngiớihạn,vìtấtcảcácđốitượngnàyđềuchứahàmlượngcalorấtlớn.
Đồănmàhoàntoànkhôngcóđườngcũngkhôngđược.Vịcủamóntrángmiệngsẽrasaonếukhôngcóđường?Mộtchiếckemcókèmsữa,haymộtthanhsôcôlangontuyệtthìsao?Cácmóntrángmiệngđódùthếnàocũngítnhiềumanglạicảmgiáchạnhphúctrongănuốngcủachúngta.Vậynênrấtkhóđểtừbỏchúnghoàntoàn!Thếnênbạnvẫnchoconbạnăn,nhưngphảicógiớihạntrongnhữngdịpđặcbiệt.
Vìchấtbéovàđườngsẽkhiếncácmónănhấpdẫnhơn,nênnếuchúngtachỉsửdụngvớimộtlượngnhỏ,phùhợpthìkhôngcóvấnđềgìcả.Chúngtacứthửhìnhdungmộtcốcnướcchanhcómộtchútđườngsẽngonhơn,haynhữnglúcchúngtangồixemtivimàcóvàimiếngkhoaitâysấythìcòngìbằng.
Thápdinhdưỡng“đèngiaothông”nênđượcápdụngngaytừkhitrẻcònnhỏ
Nhưvậythápdinhdưỡng“giaothông”đãhoànthiện.Đếnbâygiờhẳncácbạnvẫncònnhớnhữngthôngtin,kiếnthứcvềcácthànhphầndinhdưỡngcơbảnnhưvitamin,khoángchất,chấtđạm,béo,cacbohydrat...?Nếucácbạntuântheođúngnhữngquytắcănuốngtrênvàđặtlênbànăncủatrẻnhiềumónăn,cácbạnhoàntoàncóthểtintưởngrằng:Conbạnđãcómộtchếđộănuốngđúngcáchvàđủchấtdinhdưỡngcầnthiết,ngaycảkhitrẻchỉdùngmộtđồăntrongsốnhữngmónđượcđặtlênbàn.
Mộthìnhthứcbổsungvitaminvàkhoángchấtkháccũngkhôngcầnthiết,nếuchếđộănuốnghàngngàyđúngmực.
Vềnguyêntắc,cácchỉdẫnvềchếđộdinhdưỡngđúngchomọiđốitượng,từnhữngđứatrẻcóthểngồivàobànăncùngcácthànhviêntronggiađình.Tuynhiên,đểchuyểntừgiaiđoạncaisữasanggiaiđoạnăndặm,tiếpđólàthamgiavàocácbữaănbìnhthườnghaynhữngchúýriêngvớiđốitượngtuổikhácnhau,từmộtđứabésơsinhchođếnđứatrẻđihọc,cácbạnsẽcócơhộitìmhiểuthêmởChương3.
Nhữnggợiýtừmôhìnhthápdinhdưỡnghoàntoànphùhợpvà
Cáchvậndụngthápdinhdưỡng➨
thốngnhấtvớinhữngnguyêntắcđãđượcđưaraởphầntrước:bạnsẽquyếtđịnhchoconăngì.Bạnchuẩnbịchotrẻmộtbữaănđadạng,nhiềumàusắcdựatheothápdinhdưỡng:bạncầnchúýgiớihạnlượngđường,chấtbéovàlựachọnloạichấtbéophùhợpchokhẩuphầnăncủatrẻ.Ngoàira,trongbữaăncủatrẻcầncónhiềucácloạithựcphẩmgiàucarbonhydratnhưlươngthực(đặcbiệtlàngũcốc),rauvàhoaquả.
Tiếptheo,cóthểtựquyếtđịnhxemmìnhmuốnănbaonhiêutrongnhữngmónbạnchuẩnbị.Thựcđơnđadạnggiúpcondễdàngquyếtđịnh.
Bạncầngiớihạnlượngđườngvàchấtbéotrongbữaăncủatrẻ:trẻcóthểănbaonhiêutùythíchnhưngkhôngđượcquánhữnggìbạnđãchuẩnbịtrênbànăn.Khiđó,bạnsẽđóngvai“ngườigiữcửa”:bạnsẽquyếtđịnhconđượcphép“nạp”baonhiêuđườngvàchấtbéo,khinàovàthườngxuyênnhưthếnào.Trẻcóthểđượcănthêmcơm,khoaitây,bánhmỳ,rauhoặchoaquảnhưngkhôngđượcănquálượngđồngọthayđồbéonhưbánhpudding,sôcôla,bánhngọt,khoaitây,thịtmỡv.v…màbạnđãchuẩnbịchotrẻtrongbữaăn.Nếukhẩuphầnăncủatrẻhômnayhaytrongtuầnnàychứanhiềuchấtbéovàđườnghơnmứcbìnhthường,thìbạncầnphảiđiềuchỉnhbằngcáchkhôngchotrẻănđồngọt,đồbéo,hoặcchoăníthơntrongthờigiantiếptheo.Trẻcóthểtựquyếtđịnhxemliệumìnhcómuốnănhaykhôngvàănbaonhiêutrongsốđó.Nhómthựcphẩmđượctômàuxanhlácâytrênthápdinhdưỡngcóthểlàmdịunhữngcơnđói“phátsinh”củatrẻ.
BốcủacôbéClara4tuổibàytỏ:“KhitôiđểchoClaratựquyếtđịnhsẽlựachọngìtrongkhẩuphần,thìbữasángnàoconbécũngchỉchọnbánhchấmsôcôlaNutellamàthôi.”
BốClarađãthựchiệnsainguyêntắc:bánhchấmsôcôlarấtđượctrẻưathích.Thựcsựkhôngcógìlàsai,khichúngtađưaloạimứtnàyvàokhẩuphầnăncủatrẻ.Nhưngliệucónhấtthiếtphảiănhàngngàykhông?BốClaracóthểhoàntoànquyếtđịnhsẽchoconănmứtthườngxuyênnhưthếnào.VàClarasẽrasao,nếunhưtrongthựcđơnkhôngcómónmứtngọtưathíchấy?CóthểClarasẽthanvãn.Nhưngnếuviệcthanthởkhônggiúpíchđượcgìchocôbé,thìsaumộtthờigianbésẽtừbỏviệcnhõngnhẽo.CóthểClaramuốn“thử”
bốmìnhkhibỏhẳnbữaănsáng.NếuôngbốchấpnhậnviệcđóvàchờClarachotớibữaăntiếptheo,vấnđềnàysẽđượcgiảiquyết.VậykhiClarathựcsựkhônghềthíchxúcxích,phômai,mứthoặcmộtvàimónkháctrongbữasángthìsẽrasao?Khôngvấnđềgìcả:côbévẫnluôncóbánhmỳhàngngàyvàănbaonhiêutùyý.
§TỔNGKẾT⇒Bạnhãytintưởngcon!
Từkhisinhra,trẻđãcókhảnănglựachọnlượngthứcănnạpvàocơthểkhiđượcchoănuốngđúngcáchvàkhôngchứaquánhiềuđườngvàchấtbéo.
⇒Hìnhdángcơthểchỉảnhhưởngmộtphầntừdinhdưỡng
Conbạntrởnênbéohaygầy,caohaythấpphụthuộcphầnlớnvàoyếutốditruyền.
⇒Vậnđộng
Khikhỏemạnhvànăngđộng,trẻsẽănđúnglượngthứcăntheonhucầucủamình,bấtkểviệctrẻbéo,gầyhaybìnhthường.
⇒Sựđadạngđóngvaitròquantrọng
Chỉcóítcácnguyêntắcgiúpbạntổchứcbữaăntốiưuvềdinhdưỡngchotrẻ.Bạnhãycungcấpchotrẻmọithứ.Khẩuphầncủatrẻcàngđadạng,phongphúbaonhiêusẽcàngtốtbấynhiêu.
⇒Cáchkếthợptạonênbữaăn
KhẩuphầnăncủatrẻnênchứanhiềuCacbohydrat(nhưngkhôngquánhiềuđường)vàkhôngchứanhiềuchấtbéo.Bạnhãysửdụngnhữngthựcphẩmtừngũcốcnguyênchấtvàưutiênlựachọncácloạichấtbéothựcvật.Thápdinhdưỡngcóthểgiúpbạntrongviệclựachọnthực
phẩmphùhợp.
2.Áplựctrongbữaănlàdođâu?Trongchươngnày,bạnsẽbiết:
Điềugìsẽxảyranếubốmẹcanthiệpquánhiều?➨
Việcbốmẹmuốnquyếtđịnhconphảiănbaonhiêusẽchẳngmanglạikếtquảtốtđẹpgì.
➨
Ngượclại,điềugìsẽxảyranếubốmẹkhôngmấyquantâm:Cũngsẽkhôngtốtnếubạnđểcontựquyếtđịnhnhữnggìsẽđượcđặttrênbànănvàcáchănuốngkhingồitrênbàn.
➨
⇢KhibốmẹcanthiệpquánhiềuCácbạnsẽlàngườiquyếtđịnhcáigìsẽđượcđặttrênbànăn.Điềunàyđãđượcgiảithíchrấtcụthểởchươngđầutiên.Tuynhiên,việcconbạncóănhaykhông,haychúngmuốnănbaonhiêulạidochínhchúngquyếtđịnh.Cònnếucácbạncanthiệpvàoquyềntựquyếtđịnhcủachúngnghĩalàcácbạnđãviphạmnguyêntắcmàchúngtôiđãđềcập,cácbạnđãphạmquy.Giữachamẹvàconcáirấtdễxảyranhữngbấtđồngkhôngmấydễchịutrongvấnđềănuống.Vàđiềuđódẫnđếncăngthẳnggiữahaibên:bốmẹvàconcái.Vấnđềkhôngcònlà“no”hay“đói”màlàcâuhỏi“Aisẽlàngườichiếnthắng?”.Bốmẹnóivớiconrằng:“Conkhôngthểtựquyếtđịnhchuyệnđó”.Bạnđãkhôngdámđểconmìnhtựtạoranhữngnguyêntắctốithiểuvàđơngiản.Nhưvậy,conbạnsẽkhônghọcđượccáchtintưởngvàochínhbảnthânmình.Nósẽkhôngthểhọcđượccáchlắngnghecơthểchúngcầngì.Nếumọichuyệnkhôngsuônsẻ,chúngdễcóbiểuhiện:“Hìnhnhưcócáigìđókhôngổnvớicơthể.”Vàthếlàchúngkhôngthểnàobiếtcáchtựyêubảnthânmình,cơthểmình.Khibốmẹphạmquycũngđồngnghĩavớiviệccóthểxảyramộtvàitrườnghợpsau:Bốmẹkhiếnconphảiănnhiềuhơnmứcchúngtựmuốnăn.Cácbạnnói:“Conphảiăn,vìconquágầy”.Thỉnhthoảngcóchamẹcũngnói:“Conkhôngđượcphépănnhiềuvìconquábéo.”
“Conkhôngđượcphépănquánhiều!”
CÁCBẠNHÃYTHỬMỘTLẦNTƯỞNGTƯỢNGCÂUCHUYỆNSAUĐÂY:Mộtngườimẹtừchốiyêucầucủacôcongái6tuổikhicôbémuốnănmìsợi,ănthêmmộtlátbánhmìhayquảtáovớinhữnglờinhư:“Conkhôngđượcănnữa,conquábéo”.Côbéđãbịtổnthươngvàluôncảmthấyáplực.Ănuốngkhôngcónghĩalàcảngàylúcnàocũngphảicócáigìđóvàobụng.Tuynhiên,trongnhữngbữaănchính,trẻcóthểănbaonhiêutùythíchdựatheosơđồthápdinhdưỡng,khoảng“màuxanh”.
Sẽlàsailầmnghiêmtrọngnếubốmẹgiữlạiđồăncủatrẻ,lấyđĩa
đồănmangđichỗkhácvìsợrằngkhôngbiếtlúcnàotrẻcóthểngừngănkhiởmộtmình.Đốivớinhữngtrẻmớisinhhoặclớnhơnmộtvàituổirấtítkhixảyratìnhtrạngnhưvậy.Thậtmay,hiếmcóbốmẹnàosợconănnhiều.Trongnhữngtrườnghợpđặcbiệtnày,bốmẹbuộcphảilolắngrấtnhiềutớisứckhỏecủatrẻ.
Câuchuyệndướiđâyxoayquanhchủđềnhiềubốmẹkhôngchoconănquàvặtgiữacácbữaănchính.
KhiMelanie4tuổi,haimẹconđãphảitớiphòngkhámxintưvấn.Trongcácbữaăncùnggiađình,côbéănrấtítvàthườngphụngphịu.Trướcmỗibữaăn,côbéđềuđòiănđồngọt.DườngnhưcảngàyMelaniechỉnghĩđếnchuyệnănuống.Mẹđãcốgắngnóichuyệnvớicôbé.Banđầu,mẹcôthườngnhânnhượng,nhưngđếncôbéđãquácânvàkhôngthểmặcvừaquầnnữa,bàphảichúýđếnvấnđềnày.Bàrấtsốcvàcốgắngthửnghiêmkhắcbằngcáchkhôngmuabánhkẹomỗilầnđichợ.Vậylàkhoảngthờigianchờđếnbữaănchính,Melaniekhôngcógìchovàobụngnữa.Nhưngrồichuyệngìđãxảyra?Ngườimẹđãkhôngthểtinnổi.KhibắtquảtangMelanieđãlấymộtgóibánhquygiấuvàoáolenlúchaimẹconđimuahàngtrongsiêuthị.Melanieđãăncắpkhimớicó4tuổi!
Làmsaođiềuđólạicóthểxảyra?MẹMelanieđãcưxửvớicôbéquánghiêmkhắc!Thựcsựthìbàđã“hãm”việcănuốngcủaconmìnhvàvôtìnhtạoáplựcchocôbé.Melaniechỉđượcănvàođúngmộtthờiđiểmnhấtđịnhbuổisáng,trưa,chiềutốivàkhôngbaogiờđượcănthêmbấtcứmónđồngọtnàonữa.ĐiềuđóvượtquásứcchịuđựngcủaMelanie.Melaniethựcsựkhôngcònnghĩđượcchuyệngìkhácngoàiviệcănuống.Côbébắtbuộcphảitựtìmmọicáchđểcóthứgìđóchovàobụng.Vàcuốicùngthìsựviệcđángtiếcởsiêuthịxảyra.
NhượngbộvàchoMelanieănđồngọtkhôngcógiớihạncóthểkhôngphảilàgiảipháptốt.Cuốicùng,saunhiềuthảoluận,chúngtôitìmthấymộtphươngánrấthiệunghiệm:Mỗibuổitrưa,côbéluôncómộtchútđồănngọtchobữatrángmiệng.PhảiđảmbảorằngMelaniesẽnhậnđượcphầntrángmiệngdùcôbécóănhếtbữachính
Bỏquađồngọtvàbữaăndặmcủatrẻ➨
củamìnhhaykhông.Thỉnhthoảngvàobuổichiềucôbénênđượcănthêmbánhngọtvàsẽkhôngcònmóntrángmiệngnữa.Nhưvậy,mẹcôbécóthểứngphóđượcvớinhucầuthèmngọtmàvẫntheodõiđượcconmình.
ChúngtôicònthảoluậnthêmvềchuyệnMelanierấtthíchănquýt.Mẹcôbénênmuachocôbéănbaonhiêuquýttùyý.MẹMelanieđãlàmnhưvậy.Ngàyđầutiên,Melanieăn18quả,cólúccôbéăn10quảliền!Điềunàyđốivớicôbékhôngquáquantrọng,vìcôbélạiđượcphépnhétđầybụngmàkhôngaiphànnànhaynóirằng:“Conkhôngđượcănnữa!Ănnhiềuthếkhôngtốt!Quầnáoconquáchậtrồi!”.MẹMelanieđãhiểurađiềunàyvàđểconđượcphépăncácmónănyêuthíchnhiềuhayítlàtùycon.Bàkhônghạnchếconănhoaquả.Sautuầnđầutiên,bàmuaítquýthơn.Melaniecũngđồngývớiđiềuđó.Mộtngàybốnquảcũngđượcvàcôbéănquýtvàocácbữaănthêmtrongngày.VậylàviệcchiếnđấuvớichủđềănuốngcủaMelanieđãthànhcông.
MẹMelanieluônởtronghaitrạngthái:mềmdẻovànghiêmkhắctuyệtđối.CâuchuyệnvềMelanieđãchỉchochúngtathấy:Hạnchếvàcấmănđồngọtcóthểgâyrasứcépvàhậuquảnghiêmtrọng.Chúngtahoàntoàncóthểtìmramộtphươngángiảiquyếtêmthấmgiữahaimẹcon.
Mộtngườiphụnữtrẻđãkểchotôinghecâuchuyệnkhác.Côấykhôngnhữngbịcấmănđồngọtmàtrongcácbữaăn,khẩuphầncủacôcũngbịgiớihạn,kiểmsoát.
Sara,hiệnnay24tuổivẫncònnhớ:Chacôquábậnrộnvớicôngviệcnêncórấtítthờigianchămsóccô.Tuyvậy,ônglạimuốncongáimìnhcóvócdángthonthả,mảnhdẻ.Ôngnghiêmkhắcđếnnỗivàomỗibuổitrưa,Sarachỉđượcphépănmộtsuất,khôngđượcănthêmgìnữa.Vàcôbécũngkhôngđượcphépănđồngọt.Thậmchí,côbécũngkhôngđượcphépđếngầntủlạnh.Nếuôngấybắtgặpthấycôbétớigầntủlạnh,ngaylậptứcphòngbếpsẽbịkhóa.Côbéluônluônphảinghenhữngcâunóinhư:“Consẽbịbéophìchomàxem!”.
Cấmđoánbằngbạolực➨
Saravẫncònnhớchínhxáccảmgiáccủamìnhvềsựnghiêmkhắctháiquácủabố.Côcảmthấyvôcùngkhủngkhiếpvàchánnản.Côchỉnhậnđượcrấtíttiềntiêuvặtđểcóthểthithoảngtựmuachomìnhchútítkẹobánh.Độtnhiêncólầncônhậnđược300markđểchitiêu.Sauhaituần,sốtiềncònlạichẳngđángbaonhiêu.Sarađãdùngtiềnđểmuabánhkẹovàănmộtmìnhhếttấtcảđốngđồngọtđó.
CâuchuyệncủaSararấtđángbuồn.Nóphảnánhmốiquanhệgiữachavàcongái:Ngườichakhôngtintưởngcongáicủamình,cũngkhôngcoitrọngnhucầucủacôvàdẫnđếnáplựccũngnhưsựbuồnnảnchoSara.Ônglàmđiềuđóbằngcáchgiấutấtcảđồănđi.ÁplựccàngtồitệthìSaracàngnghĩnhiềuhơntớiviệcănvàăn.Vàchotớingàynay,côvẫnphảiđấutranhvớihậuquảlà:Ngaykhicôchuyểnrangoàiở-việccôđãmuốnlàmcàngsớmcàngtốt-côđãtăngcânmộtcáchnhanhchóng.Đếnbâygiờ,Saraluôncảmthấyrấtkhócóthểngừngviệcăndùđãno.
Liềuthuốcđộcchosựtựtin
Ngaycảkhicácbạnkhôngbaogiờđốixửvớiconmìnhtànnhẫn,khóacửakhôngchoconvàobếphaytừchốicácđồănbổsungcủatrẻthìviệccốgắngcanthiệpvàochuyệnănuốngcủacon,haycốgâysứcépchoconcũngrấtnghiêmtrọng.Cácbạnhầunhưkhôngthểnàobiếtđượcconmìnhănbaonhiêulàđủ.Cácbạnsẽcảmthấybựcmìnhnếuconănkemhayănbánhngọt.Bạnlàngườiđầutiênnóiracâu:“conkhôngnênănnữa,vìconsẽbịbéophìđấy”.Nóquanhquẩntrongđầubạnmộtlúc,sauđó“trôituộtrabênngoài”.Nhưngcâunóiđócũngđủđểgiếtchếtsựtựtincủatrẻ.
Cácbạnhoàntoàncóthểđặtmìnhvàovịtrícủaconbằngcáchhãythửtưởngtượngrằnggiađìnhbạncókháchđếnchơi.Vàbạnchuẩnbịmóntrángmiệngyêuthíchđểmờikhách.Bạnmuốnthưởngthứclầnthứhaithìđộtnhiênchồngbạngiữtaybạnvànói:“Thếcólẽlàđủrồi,emvẫncònmuốnbéohơnnữasao?”.Cácbạnsẽcảmthấythếnào?Bịtổnthươngvàchánnảnư?Quátứcgiậnvàmuốnlydịư?Conbạncũngcócảmgiácynhưvậynếunhưngheđượccâunóitươngtựtừbạn.Nósẽkhôngthểlydịvớibạnnhưngnócóthểtỏtháiđộhằnhọcvàsẽchứngtỏchobạnthấynómạnhhơnbạnbằngcáchtiếptụccuộcchiếnvàănnhiềuhơnnữa!
Mộtchếđộănkiêngdobạnhayaiđóvạchsẵnchoconbạnsẽmanglạikếtquảnhưmongmuốn?Hoàntoànkhông!Nếubạnmuốnbắtconbạngiảmcântheomộtchếđộănkiêngcósẵnthìbạnsuốtngàysẽphảimangtheotấmbiểncóghidòngchữ:“Conkhôngđượcphépănvìconquábéo”.Mộtchếđộănkiêngkhôngmanglạikếtquảgìngoàiáplựcđènặnglêntưtưởngcủacon.Mộtngườitrưởngthànhcóthểtựquyếtđịnhliệuanhtacómuốnănkiênghaykhông.Nhưngsuychocùng,ngaycảđốivớingườilớn,việcănkiêngcũngrấtkhókhăn,lúcđầubạnsẽgiảmcânnhưngsauđóbạnlạidễdàngtăngcânnhưbìnhthườngnếukhôngtuânthủcácchếđộănkiêngnữa.Chỉcónhữngngườicóđộnglựcănkiêngthườngxuyên,luônnghiêmkhắcvớibảnthânvềchuyệnănuốngthìmớicóhyvọnggiảmcânlâudài.Nhưngrấtítngườilàmđượcviệcnày.Lênthựcđơnănkiêng,ngăncảnmọimongmuốncủaconsẽgâyramộtsứcépvôcùnglớn.Điềunàysẽkhônghềcótácdụng,vìtrẻemkhônghềcóđộnglựctănghaygiảmcân.Cókhinólạiphảntácdụng:Đứatrẻsẽcàngđểýhơntớiviệcănuống.Chúngsẽtậndụngmọicơhộiđểcóthể“lấpđầy”cáibụngcủamình.Nhưvậy,nósẽkhônghọcđượcsựtựchủvàsẽcảmthấymìnhchưađượcđốixửtốt.
Đặtđứatrẻtrướcquyếtđịnh“Concómuốnănkiêngkhông?"làhếtsứcvôlý!Câuhỏiđótựnóđãđưarahaithôngđiệpmàbọntrẻcóthểhiểuđược:
“Conkhôngnênănnữavìconquábéo.”
“Consẽthấycólỗinếuconquábéo.Nếuconthựcsựmuốnthìconcóthểgầyhơn.”
Câunói:“Conkhôngđượcănvìconsẽbéo”mộtlầnnữachỉlàáplựcvànókhiếnmọiviệctrởnêntồitệhơn!
Hãygiúptrẻbằngcáchnóivớicon:“Mẹyêucondùconcóthếnàođichăng
Chếđộănkiêngđượctưvấnkỹlưỡng➨
nữa!”
Liệutrẻcóthựcsựbéophìhaybạnchỉđanglolắngtháiquávềvấnđềvócdángcủacon:Cácbạncóthểgiúpconmàkhôngsợlàmchúngnhụtchíhaykìmhãmsựtựdocủachúng.Tốtnhấtlàcácbạnnênchútrọngtớicáchoạtđộngthểchấtcủacon.Khuyếnkhíchchúngvuichơibênngoàicôngviên,sânchơicủatrẻem,đạpxeđidạohaythamgiacâulạcbộthểthaohoặcchơibóngcùngbạn.Liêntụckhuyếnkhíchvàhỗtrợconcànghoạtđộngnhiềucàngtốt.
Bạncũngcóthểhỗtrợvàgiúpđỡcontheocáchsau:
Hãymangvềnhàbánhkẹo(kểcảđồuốngcóđường)vàcácmónăncóchấtbéovớisốlượnghạnchếvàđểtấtcảlênbàn.Việcdựtrữđồngọtvàcácloạibimbimtrongnhàlàkhôngnên.Nhữngthứđóchỉnênmuavàonhữngdịpnhấtđịnhmàthôi.
Cácbạncũngkhôngbaogiờđượcphépphânbiệtgiữamộtđứatrẻbéovớicácthànhviênkháctronggiađình.Sơđồthápdinhdưỡngđúngchotấtcảmọingười.Cácbạncứđểchotrẻtựquyếtđịnhchúngănbánhmì,khoaitây,cơm,mìgạo,raucủquảbaonhiêutùythích.Điềuquantrọngkhôngkémlàtrẻsẽtựquyếtđịnhchúngđượcphépănbaonhiêu,ngaycảkhicácbạnthấycóvẻnhưchúngđangănhơinhiều.
Cácbạnsẽlàngườiquyếtđịnhthờigianănbữachính,bữaphụvànhữngquytắcănuốngkhingồivàobànăn.
Nhậnbiếtvấnđề
Trongtrườnghợpconbạntăngcânnhanhtrongmộtthờigianngắn,rấtcóthểcómộtvấnđềkhácnàođó.Việctìmranguyêndolàrấtquantrọng.Bạncóthểgiúpcontìmrahướnggiảiquyếtvấnđề.Nếubạnkhônggiảiquyếtđượcthìhãytìmđếnnhữngchuyêngiahỗtrợđặcbiệt.
Manglạisựtựtin
Tuântheoquytắccótínhchấttròchơithayvìtạorasứcép
➨
Nhưvậythôiđãlàquáđủ.Cácbạncũngkhôngthểvàkhôngđượcphépcanthiệpnhiềuhơn.Tácđộngcủabạntớivócdángcủaconcáilàcógiớihạn.Tuynhiên,cácbạnlạicóảnhhưởngrấtlớntớiviệctrẻcảmnhậnđượccơthểmìnhnhưthếnàovàtinnhữnggìcơthểmáchbảotronglúcănuống.Nếuconbạnthựcsựthừacân,nhữngthôngtintrongChương4sẽgiúpcácbạnrấtnhiều.
“Conphảiănnhiềuhơnnữa!”TẠIMỘTCUỘCKHẢOSÁTmàchúngtôiđãthựchiện,cókhoảng20%cácbậcchamẹcócontrongđộtuổitừ1tới5chorằng:“Contôiănrấtít”.Ngaycảbạncũngthấyconmìnhquá“gầy”,vìthế,cácbạnsẽlạicốgắngépconănnhiềuhơnnữa!Nhưnglàmsaocácbạncóthểlàmviệcđómàkhôngtạorasứcépchoconmình?Câutrảlờilàkhôngthể!Conbạnsẽphảiđượcphéptựquyếtđịnhănbaonhiêu,nhiềuhayítlàdochúngquyếtđịnh.
Épconăncóthểgâyranhữnghậuquảnghiêmtrọng.BácsĩMorgenrothđãbáocáovềmộttrườnghợpxuấthiệnởphòngkhámnhinhưsau:
"Nghiêmtrọngnhấtlànhữnggìtôitậnmắtchứngkiếnởtrongphòngkhámcủamình.Chuyệnxảyravớimộtbégái6thángtuổi.Mẹbékhôngthểchịuđựngđượcviệcconcủamìnhkhôngmuốnănbấtcứthứgìtừchiếcthìanhỏđưatớimiệngconbé.Conbéluôngiãygiụa,từchốimọiđồăn.Mộtngàykia,ngườimẹmấthếtkiênnhẫnvàkhôngkiểmsoátđượchànhđộngcủamìnhnữa,bàcốđưathìavàotậnsâutrongcổhọngbé.Khibàmẹđưabétớiphòngkhám,tôihoàntoànchếtđứngkhithấycuốnghầubéđãbịdậpnát.Conbéngaylậptứcđượcđưatớibệnhviện,bởivìnókhôngthểnuốtđượcnữa.”
Épconănkhôngnhấtthiếtphảinghiêmtrọngnhưtrườnghợptrên,nhưngkhichotrẻănmàkhôngtheoýmuốncủachúngtứclàbạnđangépbuộcchúng.
Tôicònnghecóbậcphụhuynhkểrằnghọchoconăntrongbồntắm,bởiconhọluônphảnkhángvànhổratấtcảnhữnggìchovàomiệng.Mộtsốgiađìnhcònnhétbìnhsữavàotậnmiệngtrẻ.MẹbéAnke(Chương1)cũngđãlàmvậy.MặcdùAnkekhócthétvàgiãygiụa,cốgắngmuốnquayđầuđichỗkhácnhườngcáibìnhsữavẫnởkềmiệngbéđếnkhibìnhhếtthìthôi.
Épconăn➨
Mộtsốtrườnghợpkhác,mẹcòngiữchặtđầucủabéđểchobékhôngthểquayđichỗkhácđược.Hoặchọbóphaimáđểbuộcbémởmiệngra.Hoặchọchờđếnkhibékhócthétvàđútthứcănvàomiệng.Hoặchọnhétthìavàocuốnghọngtrẻ.Nếuchiếcthìaănchạmđượctớicuốnglưỡithìtrẻkhôngthểđẩythứcănrangoàimiệngđược.Cái“kỹthuật”thôbạođócáchđâymộtthếhệvẫnphổbiến.Đếnđầunhữngnăm70,trẻkhôngđượcchobúmẹtrựctiếp.Nhữngđứatrẻmớiđược3hay4tuầntuổiđãbịđútchoănbằngthìa.Nhữngchiếcthìabắtbuộcphảiđượcđưavàotậnđầuốngthựcquảnmộtcáchthuậntiệnnhất,nếukhôngtrẻsẽlạinhổhếtmọithứra.Vàviệcnàykéodàiítnhấttrong4thángđầu.Ngàynay,aicũnghiểurằngviệcchoănbằngthìanhưvậylàhoàntoànphảnkhoahọc!
Tuynhiên,việcđútănvẫnxảyraởnhữngtrẻlớnhơnmộtchúthaynhữngtrẻđãđihọc.Cácbậcchamẹhoàntoànkhônghiểubiết,cũngnhưkhôngthểnóivớiconmìnhvềvấnđềnày.Nếumộtđứatrẻcóthểtựlàmđượcmọithứtừkhicònnhỏthìhầunhưchúngsẽkhôngbaogiờquênchuyệnđókhilớnlên.Ngườimẹcủamộtbétrai2tuổikểrằng:Khicònnhỏ,tôiluônbịbầmtímchântaynếukhôngthểtựănhếtkhẩuphầnăncủamình.Cácbạncóngạcnhiênkhingàyhômnaychínhbàmẹtrẻđóvàconmìnhgặpkhókhăntrongchuyệnănuốnghaykhông?Ngaycảcáicáchépbuộc“vôhại”ngàynaycũngcònvẫnrấtphổbiến.Béphảivétsạchđĩanếumuốnđứngdậy,dùcókhóclóccũngvôích.Aitrongchúngtanếukhicònnhỏtừngbịépbuộcphảiănnhữngthứkhôngthíchthìthườngđểlạihậuquảchotớitậnngàynay.Saunhiềunăm,chúngtavẫncòncảmthấybuồnnônkhigặpphảinhữngmónăntươngtự.Épconănlàhànhđộngthiếuhiểubiếtcủanhiềubậcchamẹ.Việclàmnàysẽkhôngbaogiờgiúpíchđượcgìmàcòngâyrarấtnhiềuhậuquảkhôngtốtvềsau.Trongtrườnghợpcầnthiết,bạncóthểtớigặpbácsĩnhikhoa.Bạncầnsựgiúpđỡvàhỗtrợtừcácbácsĩvàchuyêngia.
Épconăncònlàđiềugìđóhơncảsựépbuộc.Vídụsauđâysẽgiúpcácbạncóthểhìnhdungđiềunàytốthơn.
Mónbánhga-tôphếtbơvàkemcủamẹchồng
Cácbạnhãytưởngtượng,bạnđượcmờitớinhàmẹchồng.Bàđã
“Mẹkhôngyêucon!”➨
chuẩnbịvàlàmrấtnhiềuthứ-mộtchiếcbánhkemrấtlớnđặttrênbànăn.Bạnrấtghétbánhkemnhưngbạnlạikhôngmuốnlàmmẹchồngthấtvọng.Bạnhiểurằngsẽlàmộtsựxúcphạmriêngtưnếubạnkhôngănmộtmiếngnào.Cóthểbàsẽnghĩrằng:“Côtakhôngănchiếcbánhmàtađãmấtcôngchuẩnbịchoriêngnó.Côtakhôngthíchtachăng?”.Bạnthấyđiềunàythậtvôlýnhưngbạnrấthiểumẹchồngmình.Vậylàbạnđồngývàdũngcảmănmộtmiếngnhỏ.Vớiniềmmongchờrấtlớntrênkhuônmặtmẹchồng,bàhỏi:“Nóngonchứcon?”.Vàrồilạitiếptụcđặtmộtmiếngbánhthứhaivàođĩacủabạn.Bạncóthấybịáplựctrongtrườnghợpnàykhông?Lúcđóbạnmuốnlàmgìnhất?Bạncómuốntiếptụcvuivẻnhậnlờitớinhàmẹchồngchơivàolầnsaukhông?
Tìnhyêukhôngđiquadạdày
Khôngítphụhuynhđặtraphéptắcănuốnggiốngnhautrongngày.VídụnhưmẹcủabéOlga2tuổi.Trongmộtcuộctròchuyện,bàhiểuchuyệngìđãxảyragiữabàvàcongáimình:
MẹOlgađãnấuthêmchocôbémộtchútđồăn.BàđặtlênbànănchoOlgavàchămchúnhìnconvớivẻmặtđầymongchờ.NếuOlgatừchốimónăn,ngườimẹsẽcảmthấybịtổnthương.Cuốicùng,bàmẹcũngnóimộtcâu:“Mẹđãnấuchoconvớitấtcảtìnhyêuthương.Conkhôngnhậntìnhyêuthươngcủamẹ,conkhôngyêumẹư?Điềuđóthậtkhủngkhiếp!”
Olgađãcảmnhậnđượchaiđiều:Sựmongchờcóphầnhơiquácủamẹvàsựthấtvọngkhicôbékhôngăngìhoặcănrấtít.
ChắchẳnbạncũngsẽhiểuđượccảmgiáccủaOlgathếnào,cũnggiốngnhưkhibạnởvớimẹchồngvậy.NhưngOlgagặpkhókhănhơnmộtchútởviệc:Khibảnthânbékhôngmuốnănthìbésẽbịmẹépchoăn.Việcnàychưachắcmẹchồngsẽlàmchobạn.CònOlgahàngngàyluônphảichịuáplựcnàytừmẹmình,trongkhibạnchỉthithoảngmớiphảiăncùngmẹchồngmàthôi.
CũngcónhữnglúcOlgatỏrakhángoanngoãnvàănhếtđồănmộtcáchngonlành.Khiđó,mẹcôbérấtvuivàhếtsứckhenngợicôbé.NhưngchủyếuOlgavẫn“khôngngoan”.Côbéthườngkhôngthíchănvàcónhữngbiểuhiệnrấtrõrệtnhư:nghịchđồăn,mènheo,
hòhét,đòitrèorakhỏighếănvàchạyloanhquanh.Khimẹđútchoănthìcôbélắcđầunguầynguậy,rồihấttungcảthìa.Nhữnglúcnhưthế,mẹcôbérấtthấtvọng,khôngcòngiữđượcbìnhtĩnhvàbắtđầuchửibới,khôngthìmẹcũngmặckệchoOlgachạyquanhnhàtrongkhiăn.
MẹOlgađãkhôngnhậnrarằngbàđãtạoáplựcchocongáitrongsuốtmộtthờigiandài.Nếucôbéănngoanthìcónghĩalà“Conrấtđángyêu”,“Conyêumẹ”;ngượclạinếucôbékhôngchịuănthìcónghĩalà“Conhưlắm”,“Conkhôngyêumẹ”.Olgadầncảmnhậnđượcđiềunày.Nókhiếncôbétrởnênhoangmang.Khiđóithìsẽrasao,cònkhinothìsẽthếnào?KhôngcógìbấtngờkhiOlgakhônghềtỏrahứngthúvớicácbữaăn.Vàcũngkhôngcógìđángngạcnhiênkhicôbéđảongượctìnhthế,bé“phạt”lạimẹbằngcáchchốikhôngchịuăngìcả.Mặcdùvậy,Olgavẫntăngcân.Hệtiêuhóabẩmsinhcủacôbévẫnhoạtđộngtốtnhưthểcôbévẫnănuốngđầyđủ.Chínhvìáplựckhôngcầnthiếtnàymàmốiquanhệgiữamẹvàbébịảnhhưởng,hầunhưbữaănnàocảhaicũngđềucảmthấyrấtcăngthẳng.Vàvìngườimẹkhôngthểtậptrunglàmđượcgìkhácngoàiviệcnghĩđếncácbữaănnêncôấysuốtngàycảmthấyáplực.
MẹOlgacầnphảihiểurằngtìnhyêudànhchocongáikhôngđiquadạdày.BàcũngphảinhậnthứcđượcrằngviệcOlgathườngxuyênănrấtítvàthỉnhthoảngcònkhôngăngìkhôngkhiếnbàtrởthànhmộtngườimẹtồi.MẹOlgacầnbiếtrằngOlgahoàntoàncóthểtựđiềutiếtlượngthứcănmàcôbéhấpthụ.
Dùcóbịmẹthúcép,Olgacũngkhôngănthêmmiếngnào.CũngcókhảnănglàOlgathựcsựkhôngmuốnănthêmnữa,kểcảkhikhôngbịép.Côbécũngkhôngcầnthiếtphảiănthêm,vìthểtrạngcôbéhoàntoànbìnhthường.Chắcchắnrằngmẹvàbécóthểtạoranhiềuniềmvuihơnkhiăn,thayvìnhữngáplựcvàcăngthẳng.
Vềmặtlýthuyết,mẹOlgahiểurấtrõđiềunày.Nhưngbàvẫnchưathànhcôngtrongviệcthựchiệnđúngcách.Sựhiểulầmnàycũngđãănsâuvàotiềmthức,nhưnhững“bóngma”từthờithơấucứlởnvởntrongđầucôấy.Chínhvìthế,chúngtôiđãnghĩramộtvàicâuchâmngôn,đểcôcóthểtreochúngtrongnhàbếpvàcóthểchúngsẽ
Châmngônchophòngbếp➨
giúpcôxuađuổibớtnhữngconmalởnvởntrongđầu:
“Khiconkhỏemạnhvàvuivẻ,dùconănnhiềuhayítthìcũngkhôngsaocả.”
“Dùcongầyhaybéo,mẹcũngvẫnyêucon.”
“Mẹtinlàconsẽtựănnhữnggìconcần.”
“Mẹluônyêucondùconănnhiềuhayít.”
“Conkhôngthíchgìthìđừngăn!”
NgoàiracòncóthêmmộtcáchcũngrấthữuíchchomẹOlga.Bàthườngnấuthừađồăncủacongáimàlạikhôngăncùngcôbévớilýdolà:“Chỉcầnnhìnđồănthôilàtôicũngtăngcânrồi”.Khiđếnbữaăn,côchỉngồitheodõicongáimìnhăntừngmiếngmột.BạnhãythửđặtmìnhvàovịtrícủaOlga,bạnsẽthấychỉriêngviệcmẹcứnhìnchămchămmìnhthôicũngđủkhiếnbạncảmthấyáplựcrồi.Saumộtvàibuổinóichuyệnvớichúngtôi,mẹOlgađãđồngýănmộtchútcùngcongáimìnhtrongbữaăn.Côtậptrungvàobữaăncủamìnhhơnvàbớtchúývàobữaăncủacongái.ĐốivớinhữngđộcgiảcũnggặpphảikhókhănnhưmẹOlga-cảmthấykhóchịuvớitừngphầnănnhỏcủaconmình,chúngtôiđãchuẩnbịchocácbạnmộtsốcâuchâmngôntrongphòngbếp,cácbạncóthểcắtchúngravàdánlêntườngbếpnhàmình.Nhữngcâuchâmngônnàyđặcbiệthữuíchkhiconbạncóthểtựđọcvàhọcthuộclòngnhữngcâuchâmngônnàyđểthỉnhthoảngconcũngcóthểnhắcnhởbạn.
“Conphảiănhếtrauđã,nếukhôngsẽkhôngđượcănmóntrángmiệngđâu!”.Câunóinàyrấtđượccácbậcchamẹưadùng.Khibéăn“nhiều”hayănmộtcách“ngonlành”,bésẽđượcthưởngđồngọttrángmiệng.Nhưngkhibéănkhông“ngonlành”thìsẽkhôngcóbữatrángmiệngnàohết(haysaukhikhóclócmènheomộtlúclâucũngvậy).Nhiềuphụhuynhđãlàmnhưvậyvàtôicũngphảithừanhậnrằngtrướcđâytôicũngthỉnhthoảngdùngcáchnàyvớihaiđứaconđầulòngcủamình.Trongkhiđó,tôibiếtrõrằngviệcnàykhônghề
“Khôngănrauthìcũngkhôngđượcănmóntrángmiệng!”
➨
tốtchútnào.Vìsaolạinhưvậy?
Mộtcuộcnghiêncứuvềvấnđềnàyđãđượcthựchiệnbằngcáchchiamộtsốtrẻmầmnonrathànhhainhóm.Mộtnhómđượcthưởngkhichúngthửănmộtmónmớinàođó,nhómcònlạithìkhông.Vậynhữngđứatrẻ“đượcthưởng”ấyrốtcuộccótựmuốnănmónănđóthườngxuyênhơnkhông?Câutrảlờilàkhông.Chúngcũngkhôngmuốnbiếtthêmgìvềmónănnàynữa.Phầnthưởngnàysẽkhôngcòntácdụngnhưmộtđộnglực,mànóchỉđượccoinhưmộtmónănmới.Bữaănvớiphầnthưởnglàmóntrángmiệngchínhlàáplựcvàcótácdụngngượclạisovớinhữnggìtamongđợi.Nhiềubậcchamẹkhôngtinchúngtôivềđiềunày.
Lô-gíckìlạ
VớicâuchuyệncủaDaniel,cóthểchúngtasẽthấyvấnđềrõrànghơn.Mẹcậubéđãnghĩramộtchiêuđặcbiệtnhưthếnày:
Theomẹcậubé,Daniel-gần3tuổi-làmộtđứatrẻlườiăn.Mặcdùcậubécóthểtựăntốt,nhưngvẫnluônđượcmẹbónchoăn.Cậubénàykhôngthíchănraunhưnglạirấtthíchđồngọt,nhấtlàsôcôla.Khimẹchoănrau,cậubéthườngngậmchặtmiệngvànhấtđịnhkhôngăn.MẹcủaDanieltựbiếtphảixửlýthếnào.CôlấymộtthanhsôcôlatừtrongtủvànóivớiDaniel:“Nhìnnày,conyêu,consẽcóthanhsôcôlanàynếuconănhếtsạchđĩa,nếukhôngmẹsẽđemsangnhàhàngxómvàchobạnMirjam.”ĐươngnhiênDanielkhôngmuốnđiềunày.Vàthếlàcậubéchịumởmiệngnuốtmộtvàithìarau.
Thứlô-gíckìcụcgìđây!Mirjam-côbé2tuổiconnhàhàngxóm-thựcsựchẳngcóchútliênquannàođếnkhẩuphầnraucủaDaniel.Đâyđơnthuầnchỉlàmộtchiêuépbuộccủamẹ.BanđầuviệcnàycótácdụngvìDanielcũngănđượcmộtchútrau.Nhưngcậubésẽcảmthấyrasao?Vớivẻkhinhthường,cậubésẽchỉnuốttạmmónrauđểdànhđượcthanhsôcôlakhôngthìMirjamsẽ“lấymất”.Cậubénghĩrằng:“Giờmìnhphảiăncáimónrauchếttiệtnàyđểgiànhđượcthanhsôcôla.Mẹthậtlàđángghét!Mìnhghétănrau!”Cậubésẽtrởnêncáukỉnhvớimẹ.Vậymẹbécónênđểcậutậpănrautheocáchnày?Khôngnên.Cách“khenthưởng”nhưvậythựcsựkhiếntrẻchánghétvàkhóchịukhiphảiănthứkhôngthích,đểđượcphépănthứ
màmìnhthích.
MẹcủaDanielđãbịthuyếtphụcvàcũngphảithừanhậnsựthậtnày.Côấyđưarahailýdosau:
“NếukhôngcóphầnthưởngtrángmiệngthìDanielkhôngchịuănchútraunào.”
“GiảsửnhưbằngmọicáchDanielcóđượcphầntrángmiệngđó,thìsauđấycậubésẽchỉđòitrángmiệngchứkhôngthíchăngìnữacả.”
Chúngtađềubiếtrằngnhiềubậcchamẹcũngcócùngsuynghĩnàyvàcũngthấyrấtkhókhăntrongviệcbỏđi“phươngpháptrángmiệng”kiểuépbuộcnày.Nhưngthựcsựchiêunàykhônghềcótácdụng.Trongsuốtmộtthờigiandài,mẹcủaDanielđãcốgắnglàmchocontraimìnhthấymónrauthậtngonmàkhônggâymộtchútáplựcnào.Côkhôngtinrằngcontraimìnhcóthểtựtìmrathứbécầntrongthựcđơnđadạngmàmìnhchuẩnbị.Thựcra,cậubécóthểlàmđược!Hệtiêuhóacủabéhoạtđộngmộtcáchhoànhảo.Cóthểcậubécầnítrauhơnlàmẹnghĩ.Suychocùngthìcậubévẫnthíchăntáo,chuốivàthườngxuyênuốngnướccamép.Cũngcóthểkhẩuvịdànhchoraucủacậubépháttriểnchậmhơn.Trẻnhỏthườngrấtrụtrèvớinhữngmónănmàchúngchưaquen.Đểgiúpbélàmquenbạncầnkiênnhẫnvàluônchoconănlạimónănđó.Áplựcbằngcáchépbuộcsẽchỉmanglạicácphảnứngtiêucựcmàthôi!
MốilocủamẹDanielrằngcontraisẽchỉmuốnănphầntrángmiệngcũngkhôngthểlýgiảiđược.Cácđồănngọtvàbéo(thuộcphầnmàuđỏtrênthápdinhdưỡng,xemtrang87)chỉnênxuấthiệntrênbànăntrongmộtgiớihạnnhấtđịnh.KhiDanieltừchốiănrau,tacũngkhôngnênchocậubécảmộtthanhsôcôlađểthaychophầnrauđó,màchỉnênchođúngmộtphầnmàmẹcậuđãđịnhsẵntừtrướcchomóntrángmiệng.Phầntrángmiệngđócũngđượccoilàmộtphầntrongbữaăntươngđươngvớiphầnrau.Danielcóthểtựtìmrathứmàcậucầntrongthựcđơnmàmẹcungcấpchocậu.Cậuchỉnhậnđượcmộtphầnsôcôlarấtnhỏ.Cậucóthểănbấtcứlúcnàonhưngnhiềuhơnthìkhôngđược.
Theoquanđiểmcủachúngtôi,khôngnhấtthiếtngàynàocũngphảicómóntrángmiệngvàmóntrángmiệngcũngkhôngnhấtthiết
phảilàđồngọt.Nếulàhoaquảthìbạncóthểđểconmìnhtựquyếtđịnhlượnghoaquảmàchúngmuốnăn.Kểcảkhitrẻđãănhoaquảtrongbữachính,nhiềuhaykhôngcũngkhôngthànhvấnđề.CógìsaikhiDanielănmộtmiếngdưalớn,mặcdùtrướcđócậubéđãbỏlạiphầncàrốttrênđĩa?
ContraitôiChristophmớiđâyđãcómộtpháthiệnrấtthôngminhvề“Chiêutrángmiệng”.Cậuchorằng:“Khingườimẹmuốnconmìnhăncàrốt,thìcôấykhôngnênhứachonóănmónpuddingsôcôlasauđó.Vìnhưthếđứatrẻsẽcoicàrốtnhưlàthuốcđắng.Ngườimẹnênlàmngượclạihoàntoàn.Cônênnóivớiđứatrẻrằng:“Nàycon,nếuconănhếtmónbánhsôcôlanày,thìconsẽđượcthưởngmóncàrốtngontuyệt!”
CóthểChristophnóicólý.Mặcdùđâylàmộtchiêukhátinhtếđểgiúptrẻthấyraungonmiệnghơn,nhưngtôithựcsựkhôngkhuyênbạnthửcáchnày.
Nhiềubậcchamẹđãgâyáplựcchoconcáimìnhkhidùngnhữngchiêukháđiêuluyện.Quátrìnhchuyểngiaogiữa"choănépbuộc"và"choănvớichiêutrò"diễnrarấtnhanhchóng.Vídụnhưcómộtcáchrấtthôngdụngdànhcho"trẻbiếngăn"đólàchoănbộthoặcsữabằngbìnhtrongkhitrẻngủ.
Choănkhiđangngủ
15thángtuổi,Luisabanngàyhầunhưkhôngăngì.Côbékhôngthíchănbằngthìa,ngaycảbìnhnhiềukhibécũngtừchối.Mặcdùvậy,côbévẫnpháttriểnbìnhthường,tacóthểthấyrõquacácchỉsốtăngtrưởngcủabé!Bốmẹbéđãđượckhuyênlà:"Chobéănvàolúclimdimngủ,khiđóbésẽkhôngbiếtgìcả!"Thếlàhọcắtmộtlỗlớntrênchiếctigiảvàlắpvàomộtchiếcbìnhđựngđầybộtđặcquánh.MỗiđêmLuisaănđược5bìnhnhưvậytrongkhiđangngủ,tươngđươngvới1,5lítmộtđêm.
BằngcáchănnàyLuisapháttriểncânnặngrấttốtnhưngcôbéđãbỏ
Cònnhiềuchiêukhácnữa➨
quarấtnhiềuđiều:békhôngthểhọcđượccáchtựmìnhquyếtđịnhmuốnăngìhayănbaonhiêu,bởivìbanngàybékhônghềcảmthấyđói.Vàcũngchínhvìlýdođómàcôbéchỉcóthểăncùnggiađìnhkhibịhòhét,épbuộc.Vậylàcũngkhôngcócơhộihọccáchcưxửtạibànănvớigiađình.ThếnhưngLuisalạihọcđượcmộtthứkhônghềtốtđólà:vớicôbé,việcbúbìnhvàngủluônsonghànhnhau.VìLuisabúbìnhvàomỗiđêmnêncôbékhôngthểngủsâuthựcsự.Vấnđềnàychỉcóthểđượcgiảiquyếtbằngcáchgiảmdầncácbữaănđêmvàcuốicùnglàbỏhẳn.Chỉkhiđó,Luisamớicóđượcsựthíchthúvớicácbữaănbìnhthường.
Chotrẻănbằngbìnhvàobuổiđêmlàmộtthóiquenxấu,tuytrẻcóthểănnhiềunhưngvềlâudàisẽảnhhưởngxấuđếntoànbộgiấcngủcủatrẻ.Hoặcđócũngchỉlàmộtchiêu-nhưtrườnghợpcủaLuisa-chotrẻăntrongvôthức.Cáigiáphảitrảlạirấtlớn,đólàviệctrẻkhôngcónhữngbữaănbìnhthường,phùhợpđộtuổibênbànănvớigiađình.
Chiêuđánhlạchướng
Trongmộtthờigiandài,vàomỗibữaăn,tôithườngkểchohaiđứaconcủamìnhlàChristophvàKatharinamộtcâuchuyệnhàihướcvềnhữngtêntrộm.Khimộttronghaiđứangừngăn,thìtôicũngdừngngaygiữacâuvàkhôngkểtiếpnữa.Banđầuviệcđókháthúvị,nhưngsaumộtthờigianthìngàycàngcónhiềuáplựchơnlàniềmvui.Lũtrẻđảongượctìnhthế,nếukhôngđượcnghecâuchuyệnấy,chúngsẽchỉănđúngmộtítthứcăn.Điềuđóđãkhiếntôitốnrấtnhiềucôngsứccũngđểdầnloạibỏđượcthóiquennày.
Tim-2tuổi-cóhẳnmộtcụcpinđồchơitrênbàn...KhibémảichơixeôtôcứuhỏahaygấuTeddy,mẹlạicóthểbónchobémộtthìa.Thỉnhthoảngmẹcũngđểsáchtranhtrướcmặtbékhichobéăn.BacủaTimlạidùngchiêu“trựcthăng”:TrướckhichiếcthìađượcđưavàomiệngTim,bacậucònchonóbayvòngvòngvàgiảtiếngtrựcthăng:“Brrrrrrrrm,trựcthăngsắpbayvàogararồi!Mởcửaranào!Brrrrm!”
Jasmin8tuổi-đượcănkhixemtivivớitừngmiếngvừamiệngđãđượcđểsẵntrênđĩa.“Nhưthếconbésẽkhôngbiết
lànóđangăn”,mẹcôbénghĩvậy.
CậubéLeon3tuổithìlạiđượcchạyloăngquăngtrongbếpkhiăn.CứkhinàocậuchạyđếngầnbamẹlàhọlạitranhthủđútchocậumộtmiếngHọcảmthấyrằngLeonngàycànglườiăn.
MẹcủacôbéCarolin4tuổilạibịámảnhbởiviệcchocongáiăn.CôấydùngmọicáchcóthểđểtạoáplựccònCarolinchốngđốibằngcách:Côbétrớhếttấtcảthứcănra.Việcnàycóvẻchẳnghềkhókhăngìvớicôbé.Chínhvìthế,mẹcủaCarolinlạicàngthêmpháthoảng.MỗilầnđidạocùngCarolin,côđềumangtheomộtmẩubánhmì,trongtúiquầncôthìluôncósẵnmộtchiếcthìanhỏ.CôthườngxuyênhướngsựchúýcủaCarolinsangbấtcứthứgìkhácđểtranhthủbónvàomiệngcôbémộtthìabánh.
“Mộtphầnănhợplý”
Nhiềubậcchamẹthườnggâyáplựcđểépconănđượccàngnhiềucàngtốt,đếnhếtsạchthìthôi.
NhưtrườnghợpmẹcủabéSven12tuổi.Theokinhnghiệm,bàmẹbiếtrằngSventhườngkhôngvui,tỏrakhóchịumỗikhiđóibụng.Côthườngchođầythứcănlênđĩavàbắtcậubéănhết.Côấythườngralệnh:“Nếubâygiờconkhôngăntửtế,thìmộttiếngnữathôiconsẽrấtđóirồilạilahétloạnlên.Giờchắcconcũngđóirồiđấy.Nào,ănhếtđi!”.Vậylàcứđếnbữatrưa,haimẹconlạitranhcãi.Svenchửirủavàobữaăn,chọcngoáyđồăn,thậmchícólầncònphunnướcmiếngvàođồăn.Cảhaimẹconđềukhôngthểchịuđựngtìnhtrạngnày.
Sẽhợplýhơnnếutrênbàncóítthứcănđượcdọnravàbọntrẻsẽcócơhộiđểnóirằng:“Conmuốnănthêmmộtchútnữa.”khimàđĩađãđầythứcăn,trẻconsẽngàycàngpháttriểntínhchốngđốivàluônởthế“phòngthủ”.
Tạoáplựchaydùngchiêutrò:tấtcảđềukhôngcótácdụng
➨
Tấtcảcácphươngphápđãđượcmiêutảởtrên,dùgâyáplựcmạnh,“chiêutrángmiệng”hayđánhlạchướngđềuvôtácdụngnhưnhau.Ngượclại,bọntrẻcàngthêmchốngđốitrongmỗibữaăn.Chúngluônđấutranhvàphòngthủvớichamẹ.Khôngthìchúnglạiđảongượctìnhthế:giờchúngđãbiếtcáchdọachamẹ:“Conkhôngăngìcả.”Chúngnóinhưmộtcáchđểđedọachamẹvàcòncóthểtrởthànhmộtquytắctrênbànăn.
Khichamẹtạoáplựchaydùngchiêutrò,vôtìnhhọkhôngtuântheonguyêntắc.Họsẽlừagạtvàcốgắngnhồinhétthứcănchobọntrẻ.Nhưngchamẹchỉcónhiệmvụ:lựachọnthứcănvàbàybiệnchúngrabàn.Vậylàhọđãhoànthànhphầnviệccủamình.
Trongmộtvàitrườghợpngoạilệ,việctuântheođúngluậtnhưthếnàyrấtkhókhănnhưngvẫncóthểlàmđược.Đólàcâuchuyệncủacôbé4tuổitênlàMaria.CâuchuyệnnàykhábấtthườngvìMarialàmộtcôbékìlạ,bécóxuhướngthíchnhữngphảnứnggaygắt.
Mộtlần,Marianuốtchửngluônmiếngcàrốt,sựviệctrởnênrấtnghiêmtrọng.Mariakhôngthấykhóthở,nhưnglạirấtsợhãi:mộtmiếngtobịmắclạiởốngthựcquản.Côbérấtđauvàkhóc,timđậpnhanh,ranhiềumồhôivàbắtđầunônmửa.Mộttuầnsauđó,Marialạinuốtmộtmiếngbánhmìnhỏ.Thựcralầnnàycũngkhôngnghiêmtrọnglắmnhưngcôbévẫncóphảnứngrấthoảngsợ.Kểtừđótrởđi,Mariakhôngmuốnănthứcănrắnnữa,khôngthíchtấtcảnhữngthứmàcôbéphảinhai.Vàcứnhưvậy,Mariatừchốitấtcảđồăn.Côbékhôngăncácđồnghiềnnátnữa,chỉăncácthứđãđượcxaynhuyễn.ThườngvàocuốituầnkhibốcủaMariaởnhà,việcnàycòntồitệhơn.AnhấymuốnbằngmọicáchphảichoMariaănđượcchútgìđó.Anhtachothứcănđãxaynhuyễnvàobìnhdànhchotrẻvàđưachocôbé.Thậmchí,súpcũngđượcmẹxaynhuyễn.Nhưngsựviệccàngnghiêmtrọnghơn.Mariasút2kg.Mariatừchốitấtcả,thậmchícôbécònkhôngchịunuốtcảnướtbọtcủachínhmình.
Banđầu,cũngdễhiểukhiMariagặpvấnđềtrongviệcănuống.Tuynhiên,nếuchamẹcànggâycăngthẳngtrongbữaăn,vấnđềlạicàngtrởnêntồitệhơn.Khimọiviệckhôngthểtồitệhơnđượcnữa,mẹcôbéđãcómộtýtưởngđểcứuvãntìnhthế:Trongmỗibữaăn,Maria
cũngphảicùngngồibênbànăn,mỗibữađềucónhữngmónănthôngthườngnhưngluôncóthêmmộtphầnsúpđãđượcxaynhuyễn.KhiMariabắtđầukhóc“Conkhôngthểănđượcgì”,côấynhìnconâuyếmvàlầnnàocũngchỉtrảlờibéđúngmộtcâu:“Vẫncóthứmàconcóthểănđượcmà.”Côấykhôngnóithêmgìnữa,cũngkhônggâythêmáplực.Việcđódiễnratrongnhiềutuầnliền.Mariadầnbắtđầuănlạinhữngđồănrắnkhiăncùngbạnbèhoặchọhàng.Dầndần,côbécũngănđượcnhưvậykhiởnhà.Chỉtrongmộtthờigianngắn,trọnglượngcơthểcủaMariađãđượccânbằngtrởlại,hơnnữacòntănglên.
Áplựckhôngcótácdụngvớitrẻnhỏ
Nếubạnvẫncònnghingờrằngáplựcthựcsựkhôngcótácdụng,chúngtôisẽthuyếtphụcđượcbạn.ChúngtôixingiớithiệuvớicácbạnmộtnghiêncứukhoahọcđãđượcPeterWringtthựchiệnvớitrẻsơsinhvàcácbàmẹvàonăm1980.Ôngtachianhững“đứatrẻthửnghiệm”thànhcácnhóm:nhómđượcchobúsữamẹvànhómdùngbìnhsữa.Trongcảhainhómnàyđềucótrẻsinhnhẹcânvànhữngtrẻcócânnặngbìnhthường.Wrightđãpháthiện:tấtcảtrẻđượcbúmẹđềutăngcântốt,khôngphânbiệtlúcsinhranhẹcânhaybìnhthường.Vớinhữngtrẻbúbìnhlạicókếtquảkhác:Nhữngđứatrẻmớisinhrấtyếuớtđượcmẹchoănthườngxuyênhơnvớinhiềuáplực.Vídụ:bàmẹvẫncốnhétbìnhsữavàomiệngngaycảkhitrẻlắcđầuvàbàmẹcàngtíchcựcchoănthìđứatrẻcànguốngítsữahơn.
Nóicáchkhác:Cácbàmẹcóconnhẹcânthườnglolắngrằngconmìnhquácòi.Họmuốngiúpconpháttriểntốthơn,dođóthườngtạoáplựcchochúng.Vớinhữngđứatrẻbúmẹthìđiềunàykhôngcầnthiết,cácmẹkhôngcầnépmàchúngsẽtựănkhichúngmuốn.Trẻbúbìnhthìngượclại,tạoraáplựccũngkhôngcótácdụnggìvớitrẻ.Tráilại,trẻcònchốngđốivàbúíthơn.Nhữngngườicóconsinhnonhoặcnhẹcânvàkhôngđượcbúmẹthườngcósuynghĩphảichotrẻănnhiềuvàépchúngăn.Điềunàylàdễhiểunhưngkhônghềcótácdụng.Tốtnhấtnênđểtrẻnhẹcânvàsinhnoncóthểquyếtđịnhnhữnggìchúngcần.
Tươngứngvớimộtnghiêncứutrongchươngđầutiêncủachúngtôi,
Tạisaochamẹlàmquánhiềuviệcnhưvậy?➨
việcbúmẹcótácđộngtíchcựcvàcũngkhônggâyraáplựcchotrẻ.Ngườitachỉrarằng:trong6-7thángđầu,hầuhếtcácbàmẹđềuhàilòngvớithóiquenănuốngcủatrẻ,vìchúnghầunhưchỉbúmẹ.
Tuynhiên,khibọntrẻlớnhơn,nhiềubàmẹthayđổisuynghĩ,họđộtnhiênkhẳngđịnhrằng:Concủatôiănquáít.Contôirấtcòicọc!Saukhiconđược2tuổi,càngcónhiềubậcchamẹkhẳngđịnhđiềunày.Vàkhitrẻđược4-5tuổi,consốnàylà20%.Trongkhiđó,bạnbiếtrằng,nhậnđịnhcủamìnhluônluônlàsailầm.Tấtcảnhữngchamẹthamgiacuộcđiềutrađềulàmrấtnhiềuvàgâyáplựcchotrẻ.Tạisaorấtnhiềuchamẹcóquanđiểmsailầmrằngconhọănchưađủ?
⇢NHỮNGTHÀNHKIẾNVÀNHỮNGNỖILOMÀBẠNCÓTHỂQUÊNĐINhữngthànhkiếnvàlo
lắng Thựctế
“Mộtđứatrẻkhỏemạnhlàphảitròntrĩnhvàcó“máhồng”.
Mộtđứatrẻxanhxao,gầygòcũngcóthểkhỏemạnh.
“Mộtđứatrẻkhôngchịuăngìsẽrấtkhóchịuvàsớmmuộngìcũngsẽbịphạtvềđiềunày.”
Ănhaykhôngănphụthuộcvàonohayđói.Phạthaykhenngợivềviệcănuốngkhôngcónghĩagìcả.
“Khitrẻkhôngmuốnăn,nósẽbịchếtđóichỉtrongvòngítngàysauđó.”
Trẻconcóthểchịuđựngđượcnhiềungàymàkhôngănuốnggì,mộtsốítcóthểbịốm,nhưngchúnglạităngcânnhanhchóngsauđó.
“Trẻconcóthểbịchếtđóivìgiậndỗi.”
Mộtđứatrẻkhỏemạnhmàđượcchoănuốngđầyđủkhôngthểchếtđóiđược.
Chứngbiếngăncũnglàmộtbệnhthườnggặpởlứatuổithanhniên,cũnglàlýdodẫnđếnviệclườiănkéodài.Cầnphảitìmranhữnglýdonàyvàkhắcphục,tuynhiênnhữngáplựcvàépbuộccũngkhônggiúpíchgì.Vàcũngkhôngcókhảnăngaiđóchếtđóido“giậndỗi”cả.
Việclorằngmộtđứatrẻbịchếtđóicũngcóthểlàmộtnỗisợhãibẩmsinhcủaconngười.Trongthờigiannghèođóivàthựcphẩmkhanhiếm-bạnhãynghĩđếnvàithếhệtrướcmìnhthôi-thìnỗilolắngnàychắcchắnđãđượchìnhthànhvàrấtcólý.Chúngkhiếnchocácbậcchamẹphảicốgắnghếtsứcđểđànconnhỏcóănmỗibữa.Ngàynay,nỗilonàykhôngcònlàcầnthiết,cũngkhôngcóíchgì,màchỉgâythêmphiềntoái.
Nhữngkiếnthứcbổích
Mộtlýdokháccủanhậnthứcsailầmđanglanrộng“Contôiănquáít”là:thôngthườngchamẹkhônghiểucơthểcủatrẻsẽpháttriểnnhưthếnàotheonămtháng.Họchỉchúýxembọntrẻănítnhưthếnàovàcónhữnglolắngkhôngcầnthiết.
Hãycốgắngtrảlờinhữngcâuhỏisaumộtlầnxemsao:
Trongnămđầutiên,trẻsơsinhtăngđượcbaonhiêuphầntrămkhốilượngcơthểmỗitháng?
Hếthainămđầu,mỗithángmộtđứatrẻtăngbaonhiêuphầntrămkhốilượngcơthể?
Câutrảlờilà:Trongnămđầutiên,mộtđứatrẻsơsinhmỗithángtăng10%khốilượngcơthể.Nhưngsau2tuổi,trẻchỉtăngthêm1%.
Bạncótừngnghĩvềđiềunàykhông?Cólẽđốivớibạnsẽlô-gíchơn,nếuthựcchấttrẻkhôngthấyngonmiệngmặcdùchúngvẫnpháttriểnđều.Chamẹkhônghềnghĩđếnsựtươngquannày.
Càngítchấtbéotrongcơthểcàngítcócảmgiácđói
Nhưmôtảởnhữngtrangtiếptheođâychothấy:Từcuốinămđầutiên,lượngchấtbéotrongcơthểtrẻbắtđầugiảmdần.Đứatrẻsẽngàycàngcòiđi.Khichúng6tuổi,lượngchấtbéoởmứcthấpnhấtsovớithựctế.Từsauđó,lượngchấtbéolạitănglên,điềunàyởcongáirõhơncontrai.
Trongmốitươngquannày,chamẹcũngnênnghĩ:trongkhitrẻsơsinhtăngcân,vềcơbảncơthểcủachúngđãướctínhđượclượngchấtbéocầnthiết.Dođó,cáctếbàocơthểcầnrấtnhiềunănglượng,
cụthểlàcalo.
Tráilại,khimộtđứatrẻmầmnontăngcânkhôngphảidotăngchấtbéomàlàcơbắp.Đểgiúptăngcơbắpcầnrấtítnănglượng,trẻmầmnonkhităngcâncũngcầnítcalohơnnhiềusovớitrẻsơsinh.
Sựđồngýngầmcủachamẹtạochotrẻtựtin
Đókhôngchỉlànhữnglỗhổngkiếnthứcdẫnđếnviệcchamẹtạoáplựcănuốngchoconcái.Nhiềubậcchamẹkhôngnghĩđếnnhữngkinhnghiệmvềviệcbọntrẻtựhấpthụdinhdưỡnghoànhảonhưthếnàovàviệcchúngđồngýănuốngcóảnhhưởngtốtrasao.
Sựđồngýngầmnàykhôngphảiđểnhấnmạnhmàđểxâydựngvàduytrìlòngtincủatrẻvàokhảnăngtuyệtvờinày,đâylàcáchtốtnhấtđểgiáodụcbọntrẻănuốngđúngcách.Thậtlàtuyệtvờinếunhiềuchamẹbiếtvềmốiliênquannày,dovậyhọsẽkhôngđánhlừabọntrẻnữa.
§TỔNGKẾT⇒Áplựcchỉlàmhỏngmọiviệcchứkhônggiúpíchgì
Nhiềuchamẹlàmđủmọicáchđểmongconcáiănđượcnhiều.Họtạoáplựcnhưnglạikhôngcótácdụng.Áplựchayépbuộcchỉgâynêncăngthẳngvàsẽchẳngbaogiờtạonênđiềugìtốtđẹp.
⇒Giấuđồănlàmộtáplực...
“Conkhôngđượcăngì,vìconbéolắmrồi!”-vớicâunóinày,chamẹđãgâyraáplựcchoconcái.Bọntrẻbịhạnchếđồănnênchúngcảmthấytồitệvàthườngxuyênnghĩnhiềuđếnđồăn.
⇒…vàépăncũngnhưvậy!
“Conphảiănnhiềuhơnvìconquácòi”trongmọitrườnghợpđềulàáplực.Épbuộc,khenngợihayvuiđùathìbọntrẻcũngbịnhồithứcăn,khiếnchobọnchúngkhôngcóhứngthúănuống.
⇢KhichamẹcanthiệpquáítQuyếtđịnhchobéăngì,khinàoănvànhữngnguyêntắcnàobé
phảituânthủkhiănlànhiệmvụcủabạnvớitưcáchlàcha,làmẹ.Nếubạnđểmặcconmìnhquyếtđịnhmộtphầnnàođóhaytoànbộ,thìbạnlạicanthiệpquáít.Nhữngquyếtđịnhnhưthếnàylàquámứcsovớicontrẻ.Cơchếtựđiềuchỉnh,cáigọilàtiếngnói“bêntrong”củabékhôngpháthuytácdụngtrongnhữngviệcnhưthếnày!Việctạolậpchoconbạnmộtnhịpđiệuănđềuđặncùngnhữngnềnếptốtkhiăn,việccungcấpchoconnhữnghiểubiếtvềmộtchếđộdinhdưỡngcólợichosứckhỏe-tấtcảnhữngđiềunàybạnphảidạychocon.Đặcbiệt,khichamẹsợconănkhôngđủlạithườngnhượngbộvàđểquyềnquyếtđịnhăngìchocon.
NấuăntheoyêucầuVIỆCCHAMẸNẤUĂNtheoyêucầucủaconcũngđồngnghĩavớiviệcchoconquyếtđịnhmóngìsẽđượcđặtlênbànăn.
Hếtmónnọđếnmónkia
BéTanja5tuổixinhnhưmộtnàngcôngchúanhỏ.Bécóđôimắtmàuxanhdatrờivàmáitócxoăndàimàunâu.Bấtcứaicũngphảitrầmtrồkhinhìnthấybé.Vàomộtcuốituần,nhàbécókháchvàkháchđãphảichứngkiếnmànkịchsau:Bữaăntrưađượcdọnravớimóngà,khoaitâychiênvàrau-mộtthựcđơnrấtđượctrẻnhỏưachuộng.Tanjangồibênbànăn,nhìnnhữngđồănđãnấuvàlẩmbẩm:“Ôi,conchẳngthíchăntấtcảnhữngthứnàyđâu!”.Mẹcôbéđứngdậyngaylậptứcvàhỏi:“Vậythìconthíchăngìhảcụccưngcủamẹ?”-“Conthíchspaghetticơ!”.ThếlàmẹTanjađểchokhẩuphầnăncủabànguộilạnhvàđinấuchocôcongáicưngmóncôbéyêucầu.
Nhưngcâuchuyệnchưadừnglạiởđó.Khispaghettiđãnằmtrênđĩa,Tanjalạihạchsách:“Nhưngmàchẳngcótíbơnàotrongđĩamìnàycả.Khôngcóbơthìconchẳngthíchmónnàyđâu!”.Lạimộtlầnnữa,
mẹcôbéđứngbậtdậyđểđilấyvàimẩubơchovàođĩacủaTanja.LúcnàythìTanjacũngbắtđầuăn.Nhưngcôchỉăncóduynhấtmộtsợimìrồilạimènheo:“Mẹchoquánhiềubơrồi.Giờthìmìspaghetticóvịdởẹc.Conmuốnthứkháccơ!”
VậylàlạimộtmónănnữamẹTanjalàmkhôngđúngtheoyêucầucủacôbé.Thayvàođó,mẹlấyđồngọtratừtrongtủ,để“cụccưng”dùthếnàođinữacũngcócáigìđóđểăn.
TìnhhuốngtrênxảyrakháthườngxuyêngiữahaimẹconTanja.KhiTajakhôngvừalòngvớimónăn,côbéthanvãnvàđượcnhậnmónkhác.Rồicăngthẳngphátsinh.Tanjahọcđượcmộtđiềurằngngồibênbànănkhôngchỉđểăn,màcònlàlúcthểhiệnquyềnlực.Côbéquyếtđịnhmóngìsẽđượcnấu.Côrênrỉ,vòivĩnhvànhậnđượcnhữnggìcôyêucầu,lúcthìmónxúcxíchđặcbiệt,lúcthìđồngọt.Nhữnglúcấy,côtỏtháiđộrấthưđếnmứckhôngthểchấpnhậnđược.Mẹcôbéphầnlớnthamgia“tròchơi”nàycủacôvàbịcôđưavàotròng.Mộtlần,mẹcươngquyếtkhôngchoTanjaănmónkhác,cônhócđãxòeconátchủbàicủamình:“Vậythìconchẳngăngìnữahết!”Côbéýthứcđượcrằngquânbàinàyluônluônhiệunghiệm.Côbiếtrằng,muộnnhấtlàlúcnàymẹsẽphảibỏcuộc,mẹsẽnghĩrằng:“Làmthếnàođâykhinókhôngthíchmónnày.Nhưngnóvẫnphảiăncáigìđóchứ!”
Conthíchăngìnào?
Tìnhhuốngtươngtựcũngdiễnravớicôbé7tuổiJaninevàmẹ.Giờănđốivớihaimẹconluônlàmộtcựchình.MẹJaninecũngnấutheoyêucầucủacôbé-tuynhiênmẹkhônglàmnhiềumónliêntiếpnhưmẹcủaTanjamàlạitheo“đặthàng”.Hàngsáng,trướckhiJanineđếntrường,mẹhỏi:“Mẹnênlàmmóngìchobữatrưađâycon?”Janineđượcphéptựdochọn,hoặcmẹcôbégợiýnhiềumónkhácnhauđểemlựa.
KhiJaninerờitrườngvềnhàcũnglàlúcbữaănmơướcnónghổicủacôbéđượcđặttrênbàn.Ấyvậymàcăngthẳngvẫnxảyrathườngxuyên.ThườngJaninechỉmuốnăninítthôi,côbéhaynói:“Concóthíchmónnàyđâumà!”MẹJaninetuykhôngnấuthêmbấtcứmónnàonữanhưngmỗilầnnhưvậy,bàđềunổitrậnlôiđình:“Thếgiờthìsaođây?Mẹđãhỏiconrồicơmà!Connóilàmuốnănsúpkhoaitây!
Làmthếnàomàbâygiờconlạikhăngkhăngkhôngthíchnóchứ?”Janinephảiănhếtsạchnếumuốnđứngdậyrờikhỏibàn.
NgàynàomẹJaninecũnghỏicongái:“Conmuốnăngì?”Vôtìnhbàđãtạoáplựcchocon.Janinekhôngcòncóthểtựdolựachọnliệucôcómuốnănmónnàotrongsốnhữngmónmẹgợiýkhông?Mộtđứatrẻbịmẹyêucầutựchọnmónănchomìnhthìlạibịmấtluônđicáiquyềnđượctựdotừchối.Nếubévẫnlàmđiềumàđángnhẽbékhôngđượcphéplàmnàythìcũngdễhiểukhingườimẹsẽcảmthấybịlừadối,đùacợtvàxúcphạmmỗilầnconkhôngăn.Chínhđiềunàylàmbàgiậndữmỗingày.
MẹJaninecầnhỏiítđivànêntựquyếtmónănmìnhsẽnấu.Khiquyếtđịnhcũngnênxemxétmónănnàobảnthânbàthấyngonnhất.KhiJaninetừchối,mẹcôbékhôngcầncảmthấybịxúcphạm.Bàcóthểmộtmìnhthưởngthứcđồănvàbảo:“Ôituyệtvờilàmsao!Hômnaymónnàylạingonthếkhôngbiết!“
Lúcnàocũngvẫnnhữngthứấy
Vẫncònmộtkhảnăngnữađểcácbậcphụhuynhchophépconemmìnhquyếtđịnhmónnàosẽcómặttrênbànăn.Hẳnlàbạncònnhớcâuchuyệnvềcậubéhàngngàykhôngăngìngoài8hũlớnsữachuahoaquả(xemtrang20).Tuybốmẹcậukhôngnấunhiềumónănkhácnhautheoyêucầucủacậunhưnglạichuẩnbịchínhxácmóncontraimình“đặthàng”.Làthứcănduynhấtnhưngsữachualạiquábéovàngọt-thếnêncậubébịthừacân.
Cáccặpchamẹkháclạichoconănluânphiênbánhbộtmỳránvàkhoaitâychiêntheosởthíchcủabé.Bởivậy,danhsáchnhữngmónănưathíchvốnđãchẳngnhiềunhặngìcủatrẻnaylạicàngthuhẹphơn.Mộtvàibélạiphátsinhnhữngsởthíchănuốngkhákỳquặcnếuphụhuynhkhôngchỉbảochocon,rồitựđặtbảnthândướiáplựccủacâunóinhiệmmàu“Vậythìconkhôngănđâu”vàlúcnàocũngchobénhữngmónnómuốn.
Philip3tuổiđãđimẫugiáonhưngcậuchủyếuvẫnbúbình:mỗibuổisángvàtối,cậuuốngnửalítcháoyếnmạchđặc.Cậuchỉănthêmmộtloạibánhmìgiòn.Vàcậubétừchốihoàntoànbữatrưatạinhàtrẻ.
Từlúc6thángchođếnkhi2tuổi,Felixvẫnăncháongũcốcloãngbằngbình.tám-chínbìnhmộtngày.Docậumỗitốiphảiuốngtớibốnbìnhliêntiếpnênbữathỉnhthoảnglạikéodàiđếntận3giờđồnghồ.
MặcdùcóvàithóiquenkỳquặcnhưvậynhưngFelixvàPhillipvẫnmạnhkhỏevàtăngcânđềuđặn.Cơchếtựđiềuchỉnhcủahaicậuhoạtđộngtốtvàchếđộăncủacáccậunếuđốichiếuvớithápdinhdưỡngthìmaymắnthaycũngchứanhiềuthànhphầnngũcốc.Mặcdùvậy,cácbữaănđốivớimọithànhviêntronggiađìnhlàcựchình.Đángnhẽbốmẹcủahaicậuphảicanthiệpnhiềuhơn.Họkhôngnênchỉchoconănnhữngthứchúngmuốn.Họphảilàngườiquyếtđịnhchoconăngì.Vàhọcũngcầnphảibiếtrằngtừđộtuổinàothìviệcchoănbằngbìnhkhôngcònphùhợpvớitrẻnữa.
ĂnuốngvôkỷluậtNẾUVIỆCĂNUỐNGDIỄNRAMỘTCÁCHTỰDO,khôngtheomộtphéptắcnàocảthìcăngthẳngbênbànănlàkhótránhkhỏi.Vậychuyệngìsẽxảyranếutrẻnhỏđượcphéptựquyếtđịnhănkhinàovàăngì?
Nếucácbéđượctựquyếtđịnhkhinàoănthìcóthểsẽdẫnđếnnhữnghậuquảkhôngdễchịuchútnào:Mộtvàibéthìvừangậmbìnhtràhoặcnướchoaquảtrongmiệngvừachạylungtung.Nhiềubéthìbanđêmvẫnđượcchoăn,chouốngmặcdùđãhơn6thángtuổivàviệcănđêmthựcralàkhôngcầnthiếtnữa.Vàibéthìlúcnàocũngcótrongtaythứgìđóđểăn.Vàibélạichẳngthấyđóibụngkhiđếnbữabởichúngđãthànhcôngvớiviệcxinănvặtsuốtcảngàyvàdođóđãnạpvàongườimộtlượngkhálớnđồngọtrồi.Nhiềubàmẹcònthathêmkhôngbiếtbaonhiêulàđồănkhichoconđiđếnnhữngkhuvuichơicôngcộng.Nếunhưbốmẹchỉchoconăncốđịnhngàybabữachínhcộngvớihaibữaphụthìtấtcảnhữngphiềntoáitrênsẽnhanhchóngchấmdứt.Cứmỗilầntrẻmènheođòiănthìbốmẹcầntrảlờidứtđiểmnhư:“Hãyđợithêmchútnữanhé,vàobữatrưaconsẽđượcăn!”
Nếucácbữaănchínhcàngđềuđặnbaonhiêuthìcàngítcăngthẳngphátsinhdotrẻđòiănvìđóibụngbấynhiêu.Vàtrẻcũnghọcđượccáchbiếttậndụngtốthơn.Chúnghọcđượcrằngchúngcầnphảitậptrungăntrongcácbữaănchínhbởigiữachừngchúngsẽchẳngcógìđểăn,kểcảbanđêm.
Chuyệngìsẽxảyranếutrẻđượctựquyếtđịnhănnhưthếnào?Sẽlàcăngthẳngtriềnmiên.Cóbéthìchẳngbaogiờchịungồiyênmộtchỗ,cóbéthìmúarốitrênghế,cóbélạivừaxemvôtuyếnvừanhúpđồăn,hoặccóbélạiăntronglúcchơivàđểvãithứcănrasànnhà.Cácbésẽmènheo,rồikêula,vàsẽ“ralệnh”chomẹđạiloạinhư:“Lấychocon
Ănkhinàotùythích➨
Ănthếnàotùythích➨
lọmuối”hay“mẹlàmchoconthứkhácđi!”.
Nếumọiviệccứdiễnrathếnàythìsẽchẳngthểdạyđượcchotrẻcáchứngxửlịchsự,thânthiện,cáchănbằngdaovàdĩa,cáchbiếtchờđợingườikhácvàcuốicùnglàviệcgiúpmẹdọndẹpbànăn.
Nếuvậythìquảthậtlàđángtiếc,bởinhữngbữaănchungcủacảgiađìnhlạichínhlànhữngthờiđiểmvôcùngquýbáuđểdạydỗcontrẻ.Việchọccáchcưxửxãhộilạidiễnraphầnlớnbênbànăn.Cácbậcchamẹđừngđểlãngphínhữngdịpquýgiánhưthếnày.
Chamẹcầnphảithiếtlậpranhgiới.Thậtđángtiếckhicácbữaănlạithườnglànơidiễnrasựtranhđuaquyềnlựcgiữachamẹvàconcái.CáchphòngtránhtranhđuaquyềnlựcvàcáchlàmchotrẻtuânthủnhữngquytắctrongứngxửđượctrìnhbàychitiếttronghaicuốnsáchtưvấndànhchochamẹMỗiđứatrẻđềucóthểhọccácquytắcvàMỗiđứatrẻđềucóthểtựkiểmsoátbảnthân.
Quánhiềuhayquáít?
Đôikhicũngkhóphânbiệtđượcliệuchamẹcanthiệpquánhiềuhayquáítvàoviệcănuốngcủacon.Trongcảhaitrườnghợpthìcăngthẳnglàđiềukhótránhkhỏi.
Nếunhưchamẹtạoáplựcbắtconănthìcũngcónghĩahọđãcanthiệpquánhiều.Mộttrongnhữngcáchtạoáplựclàviệcchamẹtìmcáchđánhlạchướngtrẻquađồchơihoặctivi.
Cònnếunhưchamẹđểmặcchotrẻtựđềranguyêntắcriêngcủamìnhthìcónghĩahọđãcanthiệpquáít.Điềunàycóthểdẫntớiviệcconchỉcóthểănđượckhicóđồchơihoặccótiviđểchơivàxem.
Chamẹlàmgương
Hìnhmẫucủabạnđươngnhiênđóngmộtvaitròrấtquantrọng.Nếubạnkhuyênconnênănsángbằngngũcốcdonórấtcólợichosứckhỏe,trongkhiđóbữasángcủabạnlạilàthuốclávớicàphêthìchắchẳnconbạnsẽchẳngtinlờibạnnóiđâu.Tôiđãgặpmộtngườimẹrấtphiềnmuộnvàlolắngvềviệccậucontraiănítnhưnglạihiếmkhi,thậmchíchẳngbaogiờngồiăncùngconcả.Mộtvàilýlẽđượcbàđưara:“Tôicũngkhôngphảilàngườiănnhiều.”-“Mộtbữatrong
ngàylàđủvớitôirồi”hay“Chỉcầnnhìnvàothứcănlàtôiđãtăngcân.”
Mẹlàngườiphụcvụmọithứ
Gầnđây,mộtđôivợchồngđãkểchotôinghemộtcáchhómhỉnhvềchuyệnthườngxuyênxảyratrongbữaăntốitạigiacùnghaiđứacontrai3và5tuổicủahọ.
Gần6htối,ôngchồngváccáibụngđóimeovềnhà.Bàvợngaylậptứchâmnóngphầnăntừbữatrưachoanh.Vìđangđóinênanhtacótâmtrạngkhátệ.Anhngồitrongbếpvớiđĩathứcănvàchỉmuốnđượcyêntĩnhkhiăntrongimlặng.NhưngTimovàSebastiancũngđói.Mộtđứabêntrái,đứakiabênphảingồivắtvẻocạnhbố,xinxỏ,nhấmnhápthứcăn.Bốcómắngđinữacũngchẳngcảnnổihaiđứa.Trongkhiôngbốănthìbàmẹvộivãchuẩnbịbánhmìbơchohaianhem.
Nhưngcăngthẳnglạitiếptụcđènặngbàmẹ:ănxongngườibốnghỉngơithưgiãnxemtivitrongphòngkhách.Bấygiờ,haicậunhỏngồibênbànăn.Cònbàmẹthìlăngxăngravàophụcvụhaicậunênchẳngthểngồithưgiãncùngchồng.TimovàSebastiantitỉkhócđòivàochỗbốxemtivi.Mộtlúcsau,bàmẹchạyrađóvớiphầnbánhmìbơcònlạitrêntaychohaicậu.
Bàvợlamắngvàcòntiếptụclầubầukhiđangdọndẹpnhàbếp.Côtứcgiậnkhianhchẳnghềđỡđầnmình.(Trongbuổitưvấn,anhtaquaysangtôihỏirấtnghiêmtúc“Tôimàphảigiúpcôấydọndẹpá?Hãybảocốấytừbỏcáiýnghĩđóđi!”).Sauđó,côcholũtrẻvàogiườngrồinhanhchónglàmbữatốichomình-đểrồicũngvừaxemtivivừaăn.
Khôngkhóđểcóthểthuyếtphụccặpvợchồngnàyrằngtựhọphảicósựthayđổitrongviệcphânchiacôngviệcgiađìnhcũngnhưtổchứcsinhhoạtbuổitốithìmớicóthểcảithiệncáchứngxửcủahaicậucontrai.
Chúngtôiđãcùngnhautìmranhữnggiảiphápsauchogiađìnhtrên:Ngaylậptứcsẽkhôngcóchuyệnăntrướcmànhìnhvôtuyếnnữa.Tấtcảmọingườiphảiăncùngnhau.Ngườichadùđóibụngđến
đâucũngphảikiênnhẫnđợichotớikhibữaăntốiđượcnấuxongxuôi.Nếuphảichờlâuthìanhcóthểgiúpđỡvợchuẩnbịchobữaănđượcnhanhho.
Ngườimẹmỗibuổitrưanênnấunhiềuhơnđểhaicậuconcũngcóphầnvàkhôngcònphảinhấmnhápthứcăntừđĩacủabốnữa.Thêmvàođó,trênbànnêncóbánhmì,bơ,phomátvàxúcxích.Sẽkhôngcóchuyệnmẹphảilàmthứcăntheoyêucầucủacáccậunữamàmỗiđứatựlấychomìnhnhữnggìchúngmuốntừnhữngđồmẹđãchuẩnbị.
Nếubữatốidiễnrasuônsẻ,TimovàSebastianđượcphépxemtivinửatiếngđồnghồ.Cònngượclại,nếuhaiđứavòivĩnhhoặccãivãnhauthìđươngnhiênsẽkhôngcóchuyệnxemtivi.
Vàaisẽlàngườidọndẹpbànăn?Vấnđềnàyhaivợchồngnêntựgiảiquyếtvớinhau.LờikhuyêncủatôiởđâylàTimovàSebastianhoàntoàncóthểcùngthamgiagiúpđỡ.Nếuchamẹlànhữngtấmgươngmẫumựcthìchuyệnnàykhôngcógìkhócả.
§TỔNGKẾT⇒Cầnđặtragiớihạnchotrẻ-kểcảlúcănuống
Khichamẹchophépconquyếtđịnhăngì,ănkhinàovàrasao,điềuđócónghĩachamẹđãkhôngdạydỗconđếnnơiđếnchốn.
⇒Đừngđểchoconquyềnđưarayêucầu
Nếubạnvớitưcáchlàchamẹkhônguốnnắnthìhậuquảtấtyếulàthóiquenănuốngvôtổchứccùngcáchcưxửxấukhiăncủacon.
3.Dinhdưỡnghợplýchotừngđộtuổi
Trongchươngnày,bạnsẽbiết:
Điểmchínhtrongviệcchoconbúvànuôiconbằngsữangoàitrongsuốt6thángđầuđời.
➨
Cáchconbạnxoayxởrasaotronggiaiđoạn6-12tháng,từviệcchỉbúsữamẹhaybúbìnhsangchếđộăncùnggiađình.
➨
Chếđộăncũngnhưnhữngquytắctốtchotrẻtừlúcnhỏchođếnkhiđinhàtrẻ.
➨
Quytắcănuốngquantrọngchotrẻđếntrường.➨
⇢6thángđầuđời:Sữamẹlàtấtcả
Từtừ,bạnsẽnắmrõđượcnguyêntắc:Concủabạnquyếtviệcbécómuốnănhaykhôngvàănbaonhiêu.Làchamẹ,bạnsẽnấumóngì.Bạncũngxácđịnhthờigianvàcáchthứcchobéăncũngnhưnhữngnguyêntắcmàbénênhọc.Nhữngviệcnàydiễnranhưthếnàovàbạncầnlưuýđiềugìkhithựchiệnđươngnhiênphụthuộcvàolứatuổicủatrẻ.Đốivớitrẻsơsinhthìmọiviệcchưacógìphứctạpcả.
Bécủabạnăngì?CHOCONBÚcũngcónghĩalàbạncungcấpchobénguồnthựcphẩmtốtnhấtcóthểcó.Nếubạnkhôngthểchobébú,hãychoconănsữangoàivớichấtlượnggầntươngđươngsữamẹ.
Tốiưulàchoconbúsữamẹhoàntoàntrongsuốt5-6thángđầuđời.Bécủabạnnhậnđượctấtcảdưỡngchấtbécầnmàhoàntoànkhôngcầnthêmthứcănkhác-khôngtrà,khôngnướcéphaybấtcứthứnào.
Trongvòng20nămtrởlạiđây,sốlượngcácbàmẹchoconbúliêntụctăng.Tuynhiên,chỉcórấtítcácbàmẹthựchiệnđiềumàđốivớitrẻlàtốthơntấtthảy:chotrẻbúhoàntoàn5-6thángđầumàkhôngcầnbổsungbấtcứthựcphẩmnào.Ưuđiểmcủaviệcchoconbúlàkhôngthểtranhcãivàsẽkhôngbaogiờlàthừakhithườngxuyênnhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcnuôiconbằngsữamẹ.
Lợiíchđốivớitrẻ
Sữamẹlàthứcăntốtnhấtvớinhucầucủatrẻvàhơnhẳnbấtcứmộtloạithứcphẩmnàokhác.
Sữamẹ➨
Sữamẹđặcbiệtbởithànhphầncủasữacóthểthayđổitrongngàycũngnhưtrongsuốtthờigianchoconbú.Sữamẹcũngphùhợpvớinhữngnhucầupháttriểnkhácnhaucủatrẻ.
Sữamẹdễtiêu,giúpbảovệcácmôruộtcònnonyếucủatrẻsơsinhkhỏibịviêmvàtổnthương.
Sữamẹchứachấtđềkhánglàmgiảmnguycơnhiễmbệnhtiêuchảyvàhạnchếnhữngdiễnbiếnphứctạpcủacănbệnhnày.
Trẻbúmẹhoàntoànhiếmkhibịmắccácbệnhtruyềnnhiễmcấptínhnhưviêmmàngnão,viêmtaigiữavàviêmphếquản.MộtnghiêncứuởMỹđãchỉrarằngtỉlệtửvongtrongnămđầutiêncủatrẻbúmẹthấphơntới21%sovớitrẻănsữangoài!
Nhữngnghiêncứumớinhấtchỉrarằng,choconbúcóthểgiảmthiểunguycơbịnhiễmcácbệnhnhưđộttửtrẻsơsinh,ungthưvàtiểuđường(tuýp1và2)baogồmcảthừacânvàbéophì.
Trẻbúmẹhoàntoàncũngítkhibịdịứngthứcăn,hensuyễnvàgặpcácvấnđềvềdaliễu.
Tuynhiên,cácbạnđừngsuydiễnranhữngkếtluậnsailầm:khôngmộtbàmẹnàolạiphảichịu“tội”trướcviệcconnhiễmbệnhmãntínhkhihọkhôngthểhaykhôngmuốnchoconbú.Cónhiềunguyênnhânkhácnhaudẫnđếnviệcmắccáccănbệnhnày.Kểcảtrẻđượcchobúvẫncókhảnăngbịtiêuchảy,ho,viêmphếquảnhoặcdịứng.
Lợiíchđốivớimẹ
Việcbébúsữamẹkhôngchỉcónhiềuưuđiểmchobémàcòncảchochínhcácbàmẹnữa:
Saukhisinhcon,ngườimẹcàngchoconmìnhbúsớmbaonhiêuthìcơthểhọcàngtiếtranhiềuhoócmônOxytocinkíchthíchchotửcungconhanhhơn.Hiệntượngchảymáuâmđạosausinhdođócũngsớmchấmdứthơn.
Ngườimẹchoconbúsausinhsẽnhanhchónglấylạiđượctrọnglượngcơthểbanđầu.
Ungthưbuồngtrứngvàungthưvúhiếmgặphơn.
Khivềgià,khảnăngtránhđượcnguycơbịgãyxươngcũngcaohơn.
Thayvìphảichoconănsữangoài,choconbúthuậntiệncũngnhưhợpvệsinhhơnvàquađócòntiếtkiệmđượcchitiêu.
Chotrẻbúbình
Tuynhiên,thậtđángtiếckhôngphảibàmẹnàocũngcóthểchoconbúbởinhiềunguyênnhânkhácnhau,vídụnhưdohọítnhậnđượcsựđộngviên,hỗtrợtừnhữngngườixungquanh,bịốmhoặccảmthấytinhthầnrệurãhaykhôngđủsứckhỏehoặctrongmộtvàitrườnghợphọmuốn(hoặcbịbắtbuộc)nhanhchóngquaytrởlạicôngviệc.Nhưngđókhôngphảilàthảmhọa.Việcchoconbúcónhữnglợiíchkhôngaicóthểphủnhậnđược,tuynhiêncũngkhôngnênquácứngnhắcvềchuyệnnày.Kểcảtrongtrườnghợpphảiănsữangoài,đứatrẻcũngcóthểlớnvàmốiquanhệmẹ-conmậtthiếtvẫnsẽđượchìnhthành.Đừngđểlươngtâmbịcắnrứtnếubạnkhôngthểnuôiconbằngsữamẹ.
Thựcphẩmđầuđờichobé
Vậybạnnênchobéăngìnếubảnthânkhôngthể,khôngđượcphéphaykhôngmuốnchobébú?Hãychobéăn“sữanon”.“Sữanon”đượcchiếtxuấtdựatrênsữabò.Hãymuasảnphẩmchếbiếnsẵn,bởisữanontốtchobétươngđươngnhưsữamẹvàchứađầyđủcácdưỡngchấtcânđốitheoluậtđịnh.
Chúngtôicũngđặcbiệtkhuyêncácbàmẹkhôngtựlàmsữanontừsữabòvàcácthànhphầnkhác.Điềunàykhôngđảmbảoantoàntrongnhữngthángđầuđờicũngtrẻ.
TạiĐức,sữanonđượcbàybánhầunhưchỉởdạngbột.Cácbàmẹchỉcầnphatheochỉdẫn.Loạinướcphùhợpđểphasảnphẩmnàylànướcmáyđunsôihoặcnướckhoángcódòngchữ“Phađượcvớisữanon”.
Bạncóthểchobéănsữanontừngàyđầutiên.Trongsuốt4-6thángđầu,bécủabạnkhôngcầnănthêmbấtcứloạithựcphẩmnào
khác.Bạncóthểchọnloạisữanonbaogồmhoặckhôngbaogồmtinhbộtcótácdụnglàmsánhthứcănlỏng.Sữanonkhônggồmtinhbộtnàythìloãngnhưsữamẹvàsánhhơnnếucóchấtnày.Nếubạnđểchoconbạntựquyếtđịnhlượngsữabémuốnănthìbạncóthểtránhđượcnguycơchobéănquánhiều.Khôngphathêmbộtyếnmạchhayđườngvàosữa.
Sữaăndặm
Dùcóvôvàncácthươnghiệunhưngthựcchấtsữacôngthức(sữangoài)chotrẻsơsinhchỉcóhailoại:sữanonnhưđềcậpởtrênvàsữaăndặm.
Trẻdùngđượcsữaăndặmsớmnhấtlàtừthángthứnăm.Thànhphầncủasữaăndặmcóítđiểmchungvớisữamẹ,tuylàmtănggánhnặnglênquátrìnhtraođổichấthơnsovớisữanonnhưngvẫnluôndễtiêuhơnsữabònguyênchất.
Nhữngkhảnăngkhác?
Nếuengạibédịứngnặnghoặcbịmắcbệnhviêmdathầnkinh,ngườimẹ(thậtđángtiếctrongtrườnghợpnày)lạikhôngthểchoconbúthìbácsĩnhicóthểkêsữacôngthứcđặcbiệtchotrẻ.Proteintrongsữabòbịphângiải“thủyphân”thànhaxitamin,bởivậynguycơdịứngproteinsữabògầnnhưđượcgiảmthiểuhoàntoàn.
Khôngcómộtcơsởnàotrongviệcsửdụngcácloạisữađượcbiếtđếnvớitêngọi“sữakhônggâydịứng”bởichođếnnay,cônghiệucủachúngvẫnchưađượcchứngminh.
Sữađậunànhcũngkhôngphùhợpđểnuôitrẻsơsinh.Bởivìcónhiềutrẻđãbịdịứngvớiproteinđậunành.
Mộtloạidưỡngchấtbổsungvôcùngquantrọng:VitaminD-Fluoretten
Conbạncầnbổsungthêmdưỡngchấtnàonếubéănsữacôngthức?Khônggìcả.Khôngtrà,khôngnướcéphoaquảhaynướccàrốt.
ỞĐứccómộtloạidưỡngchấtbổsungduynhấtđượckhuyêndùngrộngrãi:VitaminDkếthợpvớimuốiflor.VitaminDlàmxương
chắckhỏetrongkhimuốiflorgiúpbảovệrăng.Loạidưỡngchấtnàyđóngvaitròquantrọngkhôngchỉđốivớitrẻbúmẹmàcònvớitrẻđượcnuôibằngsữangoài.
Bổsungmuốiflorthườngxuyênsẽlàbiệnpháphữuhiệuphòngngừacácbệnhvềrăng.Nếubạndànhsựquantâmnhấtđịnhđếnvấnđềbảovệrăngmiệngbằngmuốiflorchotrẻthìvềsaunàybạncóthểtiếtkiệmđược2/3chiphíphảitrảchonhasĩ.
ThờigianvàcáchthứcchoconănMỖIBÀMẸTRẺđềumongmuốnbiếtcàngnhiềucàngtốtvềthờiđiểmvàcáchthứctốtnhấtchoconbúhaychobéănbằngbình.
Hầuhếtphụnữcóthểchoconbú.Tuynhiên,bạncầnnhậnđượcsựhỗtrợ,đặcbiệtkhisinhconđầulòng.Khilựachọnbệnhviệnphụsảnhãylưuýđếnchuyệnliệubệnhviệncótưvấnviênhỗtrợhướngdẫncácbàmẹchoconbúđúngcáchcũngnhưcóđượctổchứcytếthếgiớicôngnhậnlà“bệnhviệnthânthiệnvớitrẻem”haykhông?
Trướckhisinh,bạnnêntựtrangbịkiếnthứcvềviệcchoconbútrướckhisinh.ỞĐức,saukhirờibệnhviện,nếumuốnbạnsẽnhậnđượcsựchămsócvàtưvấntừmộtnữhộsinhtạikhuvựcbạnsống.Nữhộsinhnàysẽhướngdẫnbạncáchgiữtrẻđúngvàtưthếđượckhuyêndùngkhichobú,vàtheodõixemliệutrẻpháttriểncókhỏemạnhkhông.
Nhữngđiềulưuýkhichoconbú
Tuykhôngthểđisâuvàotấtcảcácchitiếtvềchủđề“choconbú”nhưngchúngtôisẽtómgọnchobạnnhữngýchínhquantrọngnhất:
Saukhisinh,ngườimẹnênchoconbúcàngsớmcàngtốt-tốtnhấtlàtrongvòng1giờsausinh.
Mẹvàconnênluônluônđượcởgầnnhaucànglâucàngtốt.Quađó,việcchoconbúsẽđạthiệuquảcaonhất.Ngoàira,cơthể
Khibạnchoconbú➨
ngườimẹcònlànguồngiữấmtốtnhấtchotrẻmớisinh.
Sữasẽvềngaycảkhibạnmấtmộtthờigianngắnmớicóthểchobébú-vídụnhưsaumộtcasinhmổ.
Khôngchoconbạnănthêmbấtcứthựcphẩmnào:khôngtrà,khôngthứcuốngcóđường,khôngsữangoài.
Trongtuầnđầutiênchỉchoconngậmtigiảkhibéđãbúmẹtốt.
Bécầnđượcchoăn8-12lầnmộtngàytrongtuầnđầusaukhirađời.Đừngđợichođếnlúcconbạngàokhócvìđói!Bạncóthểnhậnraconđóikhibénhaitóptépvàmiệngbéchúmchímtìmvúmẹ.Từtuầnđầutiênđếntuầnthứba,bạnnênđánhthứcconđểchobúnếubéhơnbốntiếngđồnghồchưacótínhiệumuốnăn.
Đểbébúbaolâutùyývàluônchúýchobébúđềuhaibênbầungực.
Lượngsữamẹtiếtravànhucầubúcủabésẽtựcósựđiềuchỉnhchophùhợp.Tuynhiên,trongmộtvàitrườnghợp,phảisauvàituầnthìmọithứmớihoàntoànđồngđiệuvớinhau.
!LƯUÝGiảiphápchonhữngvấnđềthườnggặpkhichoconbú
Sữachảykhôngđều?Bầuvúđầyvàcăngcứng?Vậylàbạnđangbị“tắcsữa”
Hãyđểconbạnbúthườngxuyênhơn.Điềunàykíchthíchsữachảyvàgiảmbớtáplựclênhaibầuvú.Bạncũngcóthểlấykhănấmđắplênngựcđểngựcđỡcăngsữa.
Đầuvúđaunhức
Khuyếnkhíchconđừngchỉngậmmỗiđầutimàhãyngậm
cảnúmvú.Nếukhôngđược,hãynhờđếnsựtrợgiúptừnhữngngườicóchuyênmôn.Đểđầungựckhô.Nếuchỗđauđãlànhmộtlầnthìcólẽvềsaubạnsẽkhônggặpphảivấnđềnàynữa.
Bạnbịviêmvúvớitriệuchứngsốtvàcảmcúm
Nếunhữngbiệnphápthôngthườngnhưchobébúvàchườmkhănấmkhôngđemlạikếtquảthìtốthơnbạnnênhỏiýkiếnbácsĩ.Bệnhviêmvúcóthểđượcchữakhỏinếuđiềutrịbằngthuốc.Vàhầuhếtcácbàmẹđềucóthểtiếptụcchoconbúsauđó.
Việcchoconbúđặcbiệthiệuquảkhingườimẹcảmthấythoảimáivàtrangbịchobảnthânđầyđủkiếnthức.Rấtcóthểmẹsẽphảiđốiphóvớinhữngđịnhkiếncùngsựthiếuhiểubiếtcủanhữngngườixungquanh.Mộtvàiđịnhkiếnvềnuôiconbằngsữamẹvẫncòntồntạidaidẳngdẫuchođãđượclàmsángtỏ.Dướiđây,chúngtasẽcùngnhauđốimặtvớisựthựcvềchuyệnnày.
⇢ĐỊNHKIẾNVÀTHỰCTẾVỀCHUYỆNCHOCONBÚ*Địnhkiến Thựctế
Thờikỳchoconbúkhôngthểmangbầu
Điềunàychỉđúngkhiconcủabạnnhỏhơn6thángtuổi,đượcchobúsuốtngàyvàkhichukỳkinhnguyệtcủangườimẹchưaquaytrởlại
Ngựcnhỏchoítsữahơnsovớingựccókíchcỡlớnhơn
Kíchcỡcủabầungựckhônghềảnhhưởngđếnviệctiếtsữa
Choconbúlàmhỏngngực
Tuổitácvàcânnặngngườimẹtácđộngđếnhìnhdángcủangựcnhiềuhơnlàviệcchoconbú.Thôngthườngthìngựcsẽquaytrởlạihìnhdạngbìnhthường
Choconbúlàm
Địnhkiếnvàthựctế➨
ảnhhưởngđếnkíchthíchtìnhdục
Sai!Trongquátrìnhchoconbú,cơthểcótiếtrahócmônOxytocin-tươngtựnhưlúcđạtđượccựckhoái
Trẻ3thángtuổisẽkhôngđủnonếuchỉbúsữamẹ
Sữamẹlàdinhdưỡngtốiưuchotrẻtrongsuốt5-6thángđầuđời.Khôngcầnthiếtphảichotrẻănthêmbấtcứthứgìkhác
Tấtcảtrẻsơsinhnênđượccaisữatrướckhitròn1tuổi
Khôngđúng!Việccaisữalàmộtquyếtđịnhhếtsứcriêngtư.Điềunàychỉphụthuộcvàomẹvàbé
Cómộtvàiđiềulưuýđượcápdụngkhôngchỉlúcbạnchoconbúmàkểcảkhibéđãbúbìnhmộtphầnhayhoàntoàn:
Bạnnênchọnloạisữanonphùhợp.Hãyhỏiýkiếnbácsĩnhiđểchắcchắn.
Nướcphasữachobébằngnhiệtđộphòngvàphađúngliềulượng.
Bạnnênchọnchobémộtloạinúmvúphùhợp,theotừnggiaiđoạnđộtuổi.
Lỗchảysữakhôngđượcquáto.Điềuquantrọnglàbéphảitíchcựcmútkhiăn.
Khôngbaogiờđượcđểconbúbìnhmộtmìnhtránhbécóthểbịsặc.Trongmọitrườnghợpkhôngđượcđểbégàgậthànggiờhayngủmàvẫnngậmbình-điềunàycónghĩatrẻdễcónguycơbịsâurăng!Thayvàođó,cóthểchobéngậmnúmvúgiả.
Mỗibữaănnênchuẩnbịchobésữamới.Hãybỏphầnsữachưauốnghếtđi.
Nuôiconbằngsữangoàicũngcómộtưuđiểm:đólàbốcũngcóthểchoconăn.Điềunàykhôngnhữnggiảmbớtgánhnặngchongườimẹmàcònthắtchặtthêmmốiquanhệchacon.Hãytậndụngcơhội!
Khiconbạnbúbình➨
Bấtkểviệcconbạnđượcnuôibằngsữamẹhaysữangoài-nguyêntắcđưaraởtrang24vẫnđượcápdụngtừngàyđầutiênbéchàođời:Bốmẹchọnthựcphẩmchobé,quyếtđịnhthờigianvàcáchthứcchobéăn.Cònviệcbéliệucómuốnănhaykhôngvàănbaonhiêulàphụthuộcvàobé.
Quabảngdướiđâybạncóthểthamkhảosự“phânchiaphầnviệc”giữahaimẹcon.
!LƯUÝViệcmẹvàbéphảilàmtrongquátrìnhbúmẹhayănsữangoài
Mẹ Bé
Bạnchoconbúhoặcchobébúbình Bú,búvàchỉcóbúmàthôi.Phảnxạbúcủabéhoàntoànlàbẩmsinh
Chạmđầutihaynúmvúcủabìnhvàomábé
Bétìmkiếmđầutimẹhaynúmvúbình
Bạncầnnhậnbiếtkhinàobéđóiđểchoăn.Trẻmớisinhcầnđượcchobú8-12lầnmộtngày.Banđầubéăncảngàylẫnđêm.Nếubékhôngtựđòiăn,hãychobéăncáchbốntiếngmộtlần
Bésẽtựchỉchobạnkhinàobéđói:Bétỏrarấttỉnh,cựaquậy,xoayđầutìmkiếmvàmiệngchúmchímnhưthểđangbú.Quấykhócthườnglàdấuhiệucuốicùngkhibéđói
Bạncầnnhậnraliệuconmuốnbútừngngụmlớnvàănxongsaumộtthờigianngắnhaybémuốnbútừtừ,chậmrãi,cócữnghỉngắn
Bésẽquyếtđịnhtốcđộbú
Bạncầnnhậnrakhinàoconđãno.Nếukhôngchắcchắnhãychobéănlạisaukhinghỉmộtlúc
Bésẽquyếtđịnhluôncảlượngsữamuốnbú.Khino,bésẽrờiđầutihaynúmvúbìnhvàquayđầuđi
Bạnnênbếconnhẹnhàng,tránhđuđưakhôngcầnthiếtvàliêntụcgiữcaođầubéđểvỗchoconhếttrớ
Nhìn,mỉmcườivànóichuyệnvớicon-tuynhiênđừnglàmquá,thayvàođónênnhẹnhàngvàtừtốn
Phầnviệccủamẹvàbé➨
“Phầnviệccủamẹ”thườngchỉlàviệcnắmbắtchínhxácnhữngdấuhiệucủabé.Bạnđãtừngbaogiờđắnđoliệumìnhcóthểlàmđượcđiềunàyngaytừđầukhônghaychưa?Mộtphầncủaviệcnàybạnsẽhọcđượcquaquátrìnhlàmthửvàmắcsailầm.Nhưngphầnlớnbạnkhôngcầnphảihọcgìcả.Vìđơngiảnđólàbảnnăngcủangườimẹ.
Trẻcóphảnxạbúsữatheobảnnăng-vàbạncóbảnnănglàmmẹ,một“chỉdẫn”từbêntrongmàbạnhoàntoàn
cóthểtincậy.
Mốiquanhệđầytìnhthươngvớitrẻchínhlànềnmóngtốtnhấtđểtrẻcảmđượcsựquantâmcủabạndànhchobé.Bữaănchínhlànhữngcơhộituyệtvờiđểtrảinghiệmvàhưởngthụviệchiểuvàtintưởnglẫnnhau.
Tôisẽkhôngbaogiờquêncảnhtượngvẫnluôninđậmtrongtrínhớvớiđứaconđầulòng:khiChristophcònlàmộtđứatrẻsơsinhnhỏxíumớivàingàytuổi,banđầurấthaycựaquậykhôngyênvàquấykhóc,vậymàconnằmngoantrongvòngtaycủatôivàchầmchậmbúsữa.Conbú,chépmiệngvàphátranhữngtiếngrênnhènhẹkhiđãnonê.Mắtcủaconbanđầuhehé,nhưngsauđólầnđầutiênconnhìntôitrựcdiện.Ánhmắtcủaconchạmtớitráitimtôivàtôitưởngrằngmìnhcóthểòakhócvìhạnhphúc.
Mỗingườimẹđềutrảiquanhữnggiâyphúthạnhphúcấy.Chúngmanglạisựantoànvàtincậy.Cóthểbạnsẽcầntớicảhaiđiềunàyđểhiểurõhơnnhữngdấuhiệucủatrẻvàphảnứngchođúng.
Nhữngvấnđềcóthểxảyraởnhữngthángtuổiđầutiên
Bạncàngcóquanhệtốtvớitrẻ,bạncàngcóthểthấuhiểunhữngdấuhiệuvànhậnranhữngnhucầucủatrẻ-dùvậythìvẫncónhữngrắcrốisẽxảyrakhichotrẻăn.Mộtvàivấnđềnhưvậybạncóthểđọc
trongphầnđóngkhungdướiđây.
Trongnhữngtuầnđầutiêntốtnhấthãychotrẻbúkhitrẻcónhucầu.Sauđóbạnmớicóthểđưaramộtnhịpđộcốđịnhvàthốngnhấtvớinhaugiữagiờănvàgiờngủcủatrẻ.
!LƯUÝCácvấnđềkhichotrẻănvàbúsữa
Trẻbịsặcsữa:Mộtphầnsữatừdạdàychảyngượclạiốngthựcquản
Quansát:Nếutrẻcóítnhấtsáuchiếcbỉmướtmỗingàyvàvẫntăngcântốtthìviệctrẻtrớlàvôhại.Saumỗibữaăn,bạnhãygiữtrẻởtưthếđứngtrongmộtvàiphút.
Trẻbịtrớ:Mộtlượnglớnthứcăntrongdạdàyđộtnhiênbịtràora
Hãythamkhảobácsĩnhi.Đócóthểlàdấuhiệucủabệnhhẹpmônvịởtrẻ.
Phânlỏng
Khibúmẹ,phâncủabéthườngởthểlỏng.Nhưngnếuxuấthiệnthêmcácdấuhiệukhác,bạnhãyhỏithêmýkiếncủabácsĩnhi.Nếuđúngbịtiêuchảythìcầnthậntrọngvìcóthểkhiếntrẻbịmấtnước.
Phâncứng
Mộtvàibébúsữamẹvàingàymớiđiđạitiệnmộtlần.Khôngcógìđánglongạicả.Bạnchỉphảihỏiýkiếncủabácsĩnếuphâncủatrẻquácứngkhiếnhậumôntrẻbịđau.
Trẻ“đauquặnbụng”:Trẻgàokhóc,quằnquại,tỏ
Ănvàngủ➨
vẻbị“đaubụng”vàkhôngthểlàmbétrấntĩnhđược
Khôngaibiếtrõnguyênnhânchínhxác.Vớitrẻ3hoặc4thángtuổithìđasốvấnđềtrênsẽtựbiếnmất.Trongmộtvàitrườnghợphiếmthìvấnđềđượccảithiệnkhingườimẹđổichếđộdinhdưỡngcủamình,vídụnhưbỏviệcdùngsữabò.Nhữngcửchỉâuyếmdịudàngvớibéthườngrấtcóhiệuquả:bạnhãynóichuyệnvớibé,vuốtve,đuđưabétrongvòngtay.Nhữngcửchỉtrấnan“mạnh”sẽkhônggiúpgìđượctrẻvàcònkhiếntrẻthêmquấykhóc.
Giờăntốicốđịnh
Mộtnguyêntắcngoạilệ:“Chobéăn,ngaykhibéđói”cóthểápdụngtrongnhữngtuầntuổiđầutiên.Mộtlầntrongngày,bạncóthểchobéăntheogiờnàotùyývàthậmchínếucầncóthểđánhthứcđểchobéăn:hãychobéănmộtbữatốicốđịnhlúcmuộn.Luônchotrẻăntrướckhibạnđingủ.Hãyđánhthứcbéđểchobéănbữanày.Tuynhiên,nguyêntắcnàychỉnênápdụngnếunhưbữaăntrướcđócủabéđãcáchbữanàyítnhấtnửatiếngđồnghồ.
Trongnhữngtuầntuổiđầutiên,việcbékhócvàobanđêmgầnnhưluônluônlàbiểuhiệncủaviệcbéđói.Nếubéđượcănnotrướckhibạnđingủ,bạncóthểchắcchắnsẽđượcngủngongiấcvàobanđêm.Nếubạngặpmay,bạnsẽchỉphảithứcdậymộtlầnsauđóđểchobéăn.Điềuđókhôngchỉtốtchobạnmàcòncảchobé:mộtngườimẹđượcnghỉngơiđủsẽchămsócchoconmìnhtốtvàdànhchobénhiềutìnhyêuhơnlàmộtbàmẹhoàntoànkiệtsức!
Tuynhiênkhôngphảibénàocũngcầnbữatốicốđịnhlúcmuộnkhôngcầnépbuộcbéănbữanàylàmgì.Đơngiảnmộtvàibémuốnngủhơnlàmuốnăn.
Vẫntỉnhtáokhiđingủ
Nếutrẻsơsinhđượcchoăntheonhucầu,chắcchắnbésẽđôilầnngủthiếpđibênngựcmẹhoặckhiđangbúdởbìnhsữa.Thậttuyệtkhinhìnngắmmộtđứatrẻnhẹnhàngthiêmthiếpvàogiấcngủtrongvòngtaymẹ.
Tuynhiên,điềunàyđikèmvớimộtrắcrối.Nhiềubéquenvớicảmgiácluônngủvớimộtbìnhsữahaybênngựcmẹ.Mútvàuốngsẽdầntrởthànhthóiquenkhingủcủatrẻ.Tớimộtlúcnàođó,bésẽchỉmuốnngủkhicóhaithứđó.Mộtvàibésẽthứcdậyngaykhinúmvúhoặcnúmbìnhđượccẩnthậnkéorakhỏimiệng.Ngaylậptức,bélạibắtđầukhócvàđòibútiếp.Phảnứngnàycủabéhoàntoànkhôngphảidobéđóibụng:Đốivớibé,việcbúsữađơngiảnđãtrởthànhmộtphầnkhôngthểtáchrờikhingủ.Khôngđượcbú,việcngủsẽtrởnên“khôngbìnhthường”.
Bởivậy,ngayởnhữngtuầntuổiđầutiên,bạnhãytậpchobéthỉnhthoảngthứcgiấcmộtmìnhtrongnôiđểbécóthểhọcđượccáchngủlạimàkhôngcósựgiúpđỡcủabạn.Khibéđãđượcbađến6thángtuổi,bạnhãytáchhoàntoàngiữaviệcănvàngủ.Nếubéyêucủabạncóthểngủmộtmìnhvàocảbanngàyvàbanđêmmàkhôngcầnbúsữa,vàtốtnhấtlàhoàntoànkhôngcầnsựtrợgiúpthìgiấcngủđêmcủabạnsẽđượccảithiệnđángkể.
Bạnđãbiếtrằngmỗiđứatrẻsẽthứcgiấcnhiềulầnmỗiđêm?Nhữngtrẻcóthểtựngủmộtmìnhvàobanngàythìcũngcóthểtựngủmộtmìnhvàobanđêm.Bésẽchỉcựaquậykhithựcsựđóihaycóchuyệngìđókhôngổn.Ngượclại,mộtđứatrẻluônbúsữakhingủsẽtỉnhdậyhàngđêmvàkhóctớikhilạiđượcngủbêncạnhngựcmẹhoặcbìnhsữa.Liệuđâylàbiểuhiệncủacơnđóihaycủathóiquenlàphụthuộcvàotuổicủabé:Trongnhữngtuầntuổiđầutiên,bécónhucầuănnhiềulầntrongđêm.Khi3thángtuổi,béđãcóthểnằmyênvàigiờmàkhôngcầnbú.Khi6thángtuổiviệcbúsữamỗiđêmlàkhôngcầnthiếtnữa.Nếuởđộtuổinày,bévẫnthườngxuyênthứcdậyhàngđêmvàđòibúthìbạncóthểchắcchắnrằngbécủabạnđãcóthóiquenngủkhôngtốt.
§TỔNGKẾT⇒Duynhấtchỉsữamẹ
Trong5-6thángtuổiđầutiên,béchỉcầnbúsữamẹ.Búsữamẹmanglạirấtnhiềulợiíchchocảbévàmẹ.
⇒Cáclựachọnthaychoviệcbúmẹ
Nếubạnkhônghoặcchỉchobébúmộtthờigianngắn,bécóthểnhậnnhữngdinhdưỡngbằngviệcbúbình.
⇒D-Flour
Trongtấtcảcáctrườnghợp,bécầnđượcbổsungFlour-D.ĐólàvitaminDcóchứathànhphầnflourid.
Chobéănvớitìnhyêuthương
Tìnhmẫutửsẽgiúpbạndễdàngnhậnranhữngdấuhiệucủabévàchobéănđúngtheonhucầubécần.
⇢6-12thángtuổi:Chuyểnsangbữaăncùnggiađình
ThờiđiểmthíchhợpchotrẻăndặmTRONGTHẬPKỈ60,việcbắtđầuchotrẻăndặmcàngsớmcàngtốtvẫncònđượckhuyếnkhích.Khitôitựhàokhoecontraimới6tuầntuổiChristophvớingườihàngxóm,ngườiphụnữgiàrấtngạcnhiênhỏi:“Cáigìcơ?Nóchỉbúsữathôià?Saocôkhôngthửchothằngbéănthêmcáigìđónữa?Congáitôiđãbiếtănbánhquibơkhimới3tuầntuổithôiđấy”.
Chotrẻănbánhquibơcólẽđãxuấthiệntừlâunhưmộtsựngoạilệchứkhôngphảilànguyêntắcnàocả.Nhưngcácbàmẹthườngrỉtainhauviệcchotrẻsơsinhmới3-4tuầntuổicủahọăncàrốt,raubinahaybộtđượcđổbằngthìavàomiệngtrẻ.“Đổvào”thựcsựlàmộtkháiniệmkháchínhxácđểgọitêncáchchoănnày:Chiếcthìaphảiđượcđưagầnnhưtớitậnđầucuốnghọng,vìtronghaihoặcbathángđầutiên,trẻvẫncòn“phảnứngnhổra”:lưỡisẽđẩytấtcảnhữnggìkhôngphảilàchấtlỏngrakhỏimiệng.
Ngàynay,cácbácsĩnhikhoađềuthốngnhấtquanđiểm:việcchotrẻăndặmtuyệtđốikhôngnênkhitrẻchưađủ5thángtuổi.Mộtvàitrẻnhỏphảiđến7thángmới“sẵnsàngchochiếcthìa”.Trongtrườnghợpphânvânthìtốthơnhãyđợithêmthayvìépbuộcquásứccủatrẻ.
Liệutrẻđãsẵnsàngănbằngthìahaychưaphụthuộckhôngchỉvàođộtuổicủabé.Khibạnquansátkĩhànhvicủabé,bạnsẽkhôngkhónhậnrathờiđiểmthíchhợp.Trướckhibạnbắtđầubónchobébằngthìa,bạncầnphảicảmnhậnđượcnhữngdấuhiệusauởbé:
Bécóthểtựngồithẳngkhicósựhỗtrợ.
Conbạnđãđủlớnđểchoănbằngthìachưa?➨
Ánhmắtcủabéchủýđưatheohướngcủachiếcthìa.
Bécóthểquansátvàvớitayđểlấyđồvậtmộtcáchcómụcđích-vàđưanhữngđồvậtđólênmiệng.
Béquantâmtớiđồăncủacácthànhviênkháctronggiađình.
“Hãygiúpconđểconcóthểtựăn!”
Nhưđãtrìnhbàyởnhữngtrangviếttrước,bạncóthểđãnhậnramộtđiều:Thờiđiểmthíchhợpbắtđầuchobéăndặmkhôngchỉliênquanđếnviệcdạdàyhayruộtcủabécóthểtiêuhóađượccácđồănkhácngoàisữamẹvàcácthựcphẩmdànhchotrẻsơsinhhaychưa.Vànócũngkhôngchỉliênquantớiviệctốngchotrẻnhữngđồănđúngvớinghĩa“thựcphẩm”.Điềuquantrọnghơncảlàsựpháttriểncủabéphảiđủ“chín”đểbécóthểcùngthamgiavàohoạtđộngnàymộtcáchtíchcực.Sựpháttriểncủabécũngphảiđạtđượcmứcđểbéthấythíchthúvớiănuống.Hằngngày,bésẽbộclộchobạntínhhiếukìbẩmsinhvàsựhàohứngkhámphátìmtòinhữngđiềumớilạ.Bémuốnmởrộngkhônggiansống.Bémuốnkhámpháđồvậtbằngtayvàmiệng,muốntựdichuyển,muốnhọchỏi.Bésẽmuốntựlàmtấtnhữnggìmàbécóthể.Bésẽtựhàovớinhữngtiếnbộvàsựtựlậpđangdầnlớnlêntrongmình.Vàtrêntấtcả,bécầncóbạnởbên:tìnhyêu,sựủnghộvàtintưởngcủabạn.Điềunàyđặcbiệtcóýnghĩavớibétrongnhữngbữaăn.
Bésẽkhôngchỉhọctừbạncáchănbằngthìa,màcòntạoranhữngđộtphávôcùngquantrọngtrongsựpháttriểnnhâncách.Việcăncùngbànvớigiađìnhlàmộtsựkiệnxãhộiquantrọng.Điềuđócónghĩalà,nếubạnđơngiảnchỉmởrộnglỗhútởbìnhsữađểchođượccháovàothìsẽkhôngđemlạihiệuquảnhưmongmuốn.Bạnhãychấmdứthoàntoànviệcchobéănbằngcáchnày.Chỉquaviệcănbằngtayhoặcbằngthìa,bémớicóthểhọcđượcnhữngkĩnăngăncũngnhưnhữngkĩnăngxãhộimới.
“Hãygiúpconđểconcóthểtựăn”-theotôi,đâylàmộtcâunóichứađựngphươngphápnuôidạytrẻrấthữudụng.Nómiêutảrấtrõnhiệmvụcủabạnkhibéchuyểntừviệcbúmẹhoặcbúbìnhsangviệcăncùngbànvớimọingười.Bạnsẽnhậnrarằngconđãcóthểlàmđượcnhữnggìvàkhíchlệbélầnlượthọchỏitừngthứmột.Consẽtựquyếtđịnhquátrìnhhọchỏicủamình.Bạnhãytheosátđểhỗtrợbé
vàhãychiasẻniềmvuicùngbémỗikhibéđạtđượcmộtbướctiếnmới.
Thứcăndặmđầutiêntốtnhấtbổsungchosữamẹhoặcsữacôngthứcdànhchotrẻsơsinhlàgì?Khôngcócâutrảlờirõràngchoviệcnày.Mỗinơitrênthếgiớingườitalạichotrẻăndặmbằngnhữngloạithựcphẩmkhácnhau.
CácbácsĩnhikhoacủaĐứclạicónhữngtưvấnhơikhácvớicácđồngnghiệpcủamìnhởMỹ.Chúngtôisẽgiớithiệuchobạnlầnlượtcảhai:
Tưvấncủaviệnnghiêncứudinhdưỡngtrẻem
CácbácsĩĐứckhuyênrằngđốivớitrẻtừ5tới6thángtuổi,khibắtđầuăndặmchỉnênchoănmỗingàymộtlầnítraucủđãđượcchếbiếnsẵndànhchotrẻnhỏ.Đặcbiệtphùhợplàcàrốtbởichúngcóvịngọtngọt.Phầnlớncácbérấtthíchvịnày.Nhưngvìbéchỉănmộtlượngnhỏnênviệctựnấumanglạiíthiệuquả.Nếubéchấpnhậndùngthìa,bạncóthểthêmvàothựcđơnkhoaitâynghiềncùngvớichútdầuthựcvật.
Mộtvàingàysau,bạncóthểbổsungthêmchútthịtxayđểtrẻđượcănđầyđủmóncháonấuvớithịt,khoaitâyvàrauxanh.Bộtnênnấutheotỷlệ2rau,1khoaitây,20gramthịtnạcluộcxaynhuyễnvàthêmvàođólà30gramnướcéphoaquảvà10gramdầuthựcvật.
Lýdochoviệcđưaralờikhuyênnàycủaviệnnghiêncứulà:đồăndặmcầnphảichứachấtsắt.Sắtchínhlàchấtmàtrẻtừ6thángtuổirấtcầnđượcbổsungkèmvớisữamẹ.Chấtsắttrongbộtnghiềnrau-khoaitây-thịtrấtthíchhợpchotrẻ.Nhữnghộpđồănđóngsẵncókíhiệu“thựcđơnchobé”đápứngđượcnhữngyêucầutrênvàngoàiracũngchứacácchấtbổsungsắt.
Mộtthángsauđó,bạnnênchobéănthêmmộtbữabộtđãđượcbổsungchấtsắtnấuvớisữatươinguyênchấtvàngũcốc.Tiếptụcmộtthángsauđó,bạnlạibổsungbữaănbộtthứbagồmbộtnấuvớihoaquảvàngũcốcthôkhôngsữa.
Chobéănnhữnggìvàtheothứtựnào?➨
Khibéđược10-12tháng,bạnhãythửbắtđầuchobéănbánhmìsongsongvớiviệctậpchobétựănvàuốngbênbànăncùnggiađình.Bạnsẽkhôngsailầmnếulàmtheophươngphápnày.NhưngbiếtđâubạnsẽlàmtheolờitưvấncủacácbácsĩMỹ.Điềuđócũngkhôngsao.
TưvấncủaHiệphộiNhikhoaMỹ
Bạnkhôngnênchobéănthứcăncứngngaymàđầutiênhãybắtđầubằngđồănbánlỏng:bạnhãylấymộtítsữamẹhoặcsữabộtdànhchotrẻsơsinhvàthêmvàođómộtchútbộtchếbiếnsẵnđónghộpdànhchotrẻ.Hãychúý:phầnlớncácloạibộtđónghộpsẵnđềuchứabộtsữavàđượcquấyvớinước.Chúnghoàntoànkhôngthíchhợp.Bạnhãysửdụngloạibộtmàngườitacóthểchếbiếncùngvớisữa-trongtrườnghợpnàylàsữamẹhoặcsữacôngthức.Nhưngbạnnhớphảilưuýrằngbộtđónghộpđãđượcbổsungthêmchấtsắtrồi.Mộtthìacàphêbộtđủđểkếthợpvớibốnđếnnămthìacàphêsữamẹhoặc“sữanon”.Sauđó,bạncóthểphachobộtlỏngquánh.Nhưngđiềuđókhôngcónghĩalànósẽthaythếhoàntoànđượcsữamẹhoặcsữacôngthức.Đầutiên,hãychotrẻlàmquendầnbằngthìavớikhẩuvịmớivàmónănmới.Dầndầntăngsốlượnglênbahoặcbốnthìa.
Bộtgạođónghộpvớihàmlượngsắtbổsungsẽlàbộtănđầutiêntốtnhấtdànhchotrẻ:nókhôngchứachấtglutenvàthíchhợpvớiphầnlớncácbé.Ngoàibộtgạothỉnhthoảngbạncóthểsửdụngcácloạibộtngũcốcđónghộpkhácnhau.
Bạnhãychobélàmquendầndầntừngmónmớimột.Mỗimóncáchnhauhaiđếnbangày.
Nếuviệcchobéănbằngthìathànhcông,bạnđưavàothứcđơnchobémónrauluộc,banđầutrộnvớiloạibộtquendùng.Bạncóthểdùngbộtđãchếbiếnsẵnđóngtrongnhữnghộpnhỏbánngoàithịtrườnghoặctựxayrauđãluộcchotrẻ.Bạnhãybắtđầubằngmộtthìaănvàsauđódầntăngsốlượnglên.
Bướctiếptheo,bạnhãychobéăncácloạihoaquảxay.Bạncóthểtrộncùngvàănkèmvớibộtđónghộp.
Khitrẻtừ7-10thángtuổi,thỉnhthoảngbạncóthểchobéngồicùngbànvớigiađìnhănbốchoặctựxúcmộtchútđồxayhoặc
nghiền.Bạncũngcóthểchotrẻthửănbánhmì,mìsợi,gạo,lòngđỏtrứng,thịt,cávàthịtgiacầm.
Ngoàinhữngmónănmới,bévẫnluôncầnbúsữa.ỞMỹ,ngườitakhuyếncáocácbàmẹnênduytrìchoconbútrongsuốtnămđầutiên.Ngaycảbột-nhưtrêntrìnhbày-cũngcóthểkếthợpvớisữamẹ.Nhữngbàmẹkhôngmuốnchoconbúlâunhưvậykhôngnêndùngsữatươimàhãydùngsữacôngthứckhibéchưatròn1tuổi.Từkhoảngmộtnămtrởđi,bécủabạncóthểănđượchếttấtcảđồăntrênbàn,miễnđólàcácmónănđượcnêmnếmvừaphảivàđủmềm(đượcnghiềnhoặcxay).
Ngoàira,cácbácsĩnhikhoacủaMỹcũngđưathêmcáclờikhuyên:
Lúamì,lòngtrắngtrứng,cácloạiquảvànướcéphoaquảhọcamchanhcũngnhưsữabòlànhữngthựcphẩmkhóhấpthụvàtrongnhiềutrườnghợpcòngâyradịứngchotrẻ.Bởivậy,nênchocácbéthửchúngcuốicùng.Đốivớicácbénhạycảmhoặcmắccácbệnhditruyềnchỉnêndùngnhữngthứnàykhiđược2tuổi.
Nếutrẻkhôngănđượcmộtmónănmớinàođó,bạnhãygạchbỏnórakhỏithựcđơnănuốngcủabétrongvòngmộtđếnbathángvàsauđólạichobéănthửmộtlầnnữa.Nếusauđóbévẫnkhôngănđượcthìhãyđợithêmítnhất6thángtrướckhithửchobéănlầnthứba.
Nếuconbạnhợpvớiuốngsữabò,hãychobéuốngítloạisữanguyênchấtđãđượckiểmđịnhvàkhôngnêndùngsữaítchấtbéođếnkhibéhết2tuổi.Bởitrongthờigianđó,bérấtcầnchấtbéotừsữa.
Khôngnênchobédùngmậtongkhibéchưađầy1tuổi.Trongmậtongcóchứamộtloạichấtcóthểnguyhiểmtớitínhmạngởtrẻ(bệnhngộđộcởtrẻsơsinh).
Đồuống
Khibắtđầuchobéăndặmcũnglàlúccầnchobéuốngthêmmộtchútgìđó.
Nước(tấtnhiênkhôngcóchứacabonatvàkhôngđểlạnh)lànướcuốngtốtnhấtthỏamãncơnkhátcủabé.
Bạnhãythậntrọngvớicácloạinướcéphoaquả.Hãyphaloãngchúngvớinướctheotỷlệ1:1vàchobéuốngkhôngnhiềuhơnnửacốcmỗingày.Uốngquánhiềunướctráicâysẽdẫntớitìnhtrạngbékhôngcònmuốnănnhữngđồănkhácvàgâyđầybụng.Cácloạinướcépdànhchotrẻthườngrấtđắtđỏvàhoàntoànkhôngcầnthiết.
Dùngđồhộphaytựnấu?
Cólẽ,bạnvẫnphânvânliệukhôngbiếtnênchotrẻănbộttựnấuhaybộtchếbiếnsẵnđónglọ.Câutrảlờicủachúngtôilà:bộtvớitínhchấtlàthứcăndặmđầutiêncầnphảichứachấtsắt.Bộtđónghộpchotrẻthườngđượcbổsungchấtsắt.Bởivậy,nósẽthíchhợphơnlàbộtbạntựnấu.
Bạncóthểdùnghoaquả,rauxanhhoặcthậmchítoànbộbữaănchobétừđồchếbiếnsẵnmàkhôngphảilolắnggìnếubạncảmthấythuậntiện.Bạncũngkhôngnhấtthiếtphảitheocáchnày.Nếubạnđằngnàocũngnấuănhàngngày,bạnnênđổimóntrongthựcđơnthôngthườngchogiađìnhvàhãyđểconbạnthamgiachọncùng.Muốivàgiavịbạnchỉnênchovàophầnthứcăndànhchobạnsaukhiđãbớtriêngkhẩuphầndànhchobé.Đồănsẵnđôngđá,đượcđóngtúihoặchộpđềukhôngtốtchotrẻnhỏbởichúngđượcnêmnếmquámặn.
Cáccôngthứcđểnấunhữngmónăndànhchotrẻluônrấtphongphútrongcáccuốnsáchdạynấuăn.Tuynhiên,chúngthựcrakhôngcầnthiết.Bởivậy,bạnsẽkhôngtìmthấytrongcuốnsáchnàymộtcôngthứcnấuănnàocả.Conbạncóthểănđượctấtcảnếubạntậpchotrẻlàmquendầndần.Chỉcầnđồănphảiđủmềmhoặcđãđượctháinhỏphùhợp.
Khôngcóbìnhbúcũngkhôngsao
Khiconbạnhọccáchuốngnướctừtách,bésẽbúsữamẹhoặcbúbìnhíthơn.Đểhỗtrợquátrìnhchuyểngiaonày,bạnnênchocondùngmộtloạicốccónắpđậyvàvòigiúpchoviệchọcuốngcủabédễdànghơn.Nhữngbéđượcbúsữamẹcóthểhọcuốngcốcngaymà
hoàntoànkhôngcầnthôngquauốngbình.
CongáiútAndreacủatôiđãhọcuốngcốcngaymàkhôngcầntớibình.Trongkhitôivẫnchoconbúnhiềulầntrongngày,conđãđượcphépthửdùngcốc.Đầutiên,chỉlàphụthêm,nhưngkhi9thángtuổiconđãcóthểuốngnướcbằngcốc.Việccaisữanhờthếmàđơngiảnhơnrấtnhiều.Khiđó,tôichoconbúbữaduynhấttrongngàyvàobuổisáng.Chúngtôivẫnduytrìbữanàybởicảhaimẹconđềucảmthấythoảimái,dễchịu.
Từkinhnghiệmbảnthân,tôikhuyêncácbàmẹchoconbúnênbỏquaviệcdùngbình.Trongthờigiansắpcaisữa,mỗingàychoconbúmộtlầnvàobuổisángbởivìviệccaisữasẽdễdàngthànhcôngsauđó.Khicaisữa,bécóthóiquenvừangậmtivừangủhàngtốisẽkhókhănhơnnhiều.
LƯUÝChếđộdinhdưỡngtốtlàchếđộdinhdưỡngphùhợpchotừnggiaiđoạnpháttriển
Trẻcóthểlàmgì? Bạnnênchotrẻănthêmnhữngmóngì?
0-6tháng
Trẻtìmvúmẹhoặcnúmvúnhựađểbú
Khônggìcả(chỉdùng“sữanon”thaychosữamẹnếucần)
5-7tháng
Trẻbắtđầungồi.Trẻcóthểdichuyểnmắttheothìa.Trẻmởmiệngđểmẹbónbằngthìa.Môicủatrẻcóthểngậmthìa.Trẻbắtđầubiếtnuốtđồăn.
Kếthợpsữamẹhoặc“sữanon”vẫndùnghàngngàyvớibộtchếbiếnsẵndànhchotrẻemcóbổsungchấtsắt-đầutiênlàbộtgạo,dầndầnlàbộttừnhữngloạingũcốckhác.
6-8tháng
Trẻcóthểchuyểnđộnglưỡitrongmiệngvềhaiphía.Trẻbắtđầunhai.Trẻcóthểđưataylênmiệngtheoýmuốn.
Rauxanhvàhoaquả:nghiềnhoặcxay,đầutiênhãythửtrộnchúngcùngvớiloạibộttrẻănhàngngày.
7-10tháng
Trẻcóthểcắnvànhaitốt.Trẻcóthểdichuyểnthứcăntrongmiệng.Trẻcóthểđặtmôiđúngkhingậmcốc.Trẻthànhthụckỹ
năng“cầmcànhcọ”:nắmcác
Cóthểchobéănbằngtaybánhmìvàcácloạisảnphẩmngũcốc.Chobéăncáchoaquảcắtmiếngvàrauxanh,
nướchoaquảhaysữatrong
ngóntaychặtvàoquảbóngnhỏ. cốc.
8-12tháng
Trẻquantâmtớicácthựcphẩmrắntrênbànăngiađình.Trẻcótiếnbộkhiuốngbằngcốc.Trẻthànhthạokỹnăng“cầmnhíp”:ngóncáivàngóntrỏcóthểphốihợpvớinhaunhịpnhàng.
Cácmónănmềmvàđãnấuchíntrênbànăn,thịtđãđượcthái,bămhoặcxaynhỏ.
Ăncùngbànvớigiađình
Choconănđồngnghĩavớiviệcbạncungcấpchoconnhữngdưỡngchấtquantrọng-vídụcacbonat,chấtbéo,khoángvàvitamin.Nếuchỉthếkhôngthôithìchưađủ,màcáchbạnchoconănnhưthếnàovôcùngquantrọng.Quacáchbónchoconăn,bạncóthểgửitớiconnhữngthôngđiệpnhư:
“Mẹyêuconlắm”
“Mẹbiếtcầnphảigiúpconnhưthếnào”
“Mẹtintưởngởcon”
“Mẹtôntrọngcon”
Khiconbạnnhậnđượcnhữngthôngđiệpnàythìchắcchắnbạnsẽkhôngthấtbại.Đốivớiviệcchuyểntừbúmẹhoặcbúbìnhsangăncùngmâmvớigiađình,điềunàycónghĩalà:bạnđểchoconmìnhdẫndắt,concủabạnlà“ôngchủ”.Việccủabạnlàhỗtrợ,giúpđỡvàtạoramộtkhôngkhíthoảimái.
Bạnhãyđợiđếnkhiconđủlớnđểsẵnsàngănbằngthìa.Ởmộtvàibé,việcnàykhôngcógìkhókhăn.Chúngcóthểnhanhchóngănđượcbằngthìavàhámiệngnhưchúchimnonháuđói.Mộtvàibékháclúcđầulạitừchốidùngthìa.Việctừchốiđơngiảnlàdobécònquálạ
Chuyểngiaiđoạnthànhcôngchotrẻ➨
Sẵnsànghỗtrợ➨
lẫmvớiviệcdùngthìa;bécảmthấybấtngờởđầulưỡicómộtcáigìđókhácvớidòngsữamẹhay“sữanon”quenthuộc.Bécầnthờigianđểnhậnrarằngmọingườicũngcóthểănbằngthứnày.Tómlại,bạnhãykiênnhẫnthửđithửlạinhiềulần.Nếuconphảnứnglạimộtcáchquánhạycảmvàdù6thángtuổivẫncònọevànghẹnkhicảmthấycó“vậtlạ”trongmiệngthìviệcthíchnghicầnđặcbiệtcẩnthận:bạnhãybôilêntaybéhoặcmộtthứđồchơiyêuthíchcủabéhaymộtchiếcthìamềmmộtítbộtđểbécóthểtựtìmhiểuvàlàmquenvớihươngvịmới.
Mộtvàibéthườngbịnghẹnkhibấtchợtănphảinhữngmẩucứngtrongmónănmềm.Cácbésẽănmộtcáchdễdànghơnnếuđồănđượcnghiềnhoặcxaynhuyễn.
Banđầu,bạnnênđặtconvàolòngkhibónăn.Ởtưthếngồithẳng,bécóthểtránhđượcnguycơbịnghẹn.Chỉđếnkhibécóthểngồichắcchắnthìbạnmớinênchuyểnchobésangngồighếănriêngdànhchobé.
Nhịpsinhhoạtphùhợpsẽrấthữuíchđểtrẻhọcănđúngcách.Vìthế,bạnnênchobéănvàonhữnggiờăncốđịnh.Bạncóthểcăncứvàothờigianngủcủabéđểlậprathờigianbiểuchocácbữaăncủacon.Bấtcứkhinàocóthể,bạnhãyđểconngồiăncùnggiađình.Hàngđêm,consẽkhôngcầnphảiănhayuốngthêmnữa.
Ngoàira,cảhailờikhuyênsauđềurấtquantrọng:hãychobéănthứcănhợpvớiđộtuổinhưtrênđãtrìnhbày.Khibónchoconăn,bạnnênnóichuyệnnhẹnhàngvàđộngviêncon-nhưngcũngkhôngcầnnóiquánhiềuđểconcóthểtậptrungvàtậnhưởnghươngvịmónăn.
Bạnhãyđểbétựquyếtđịnhtốcđộ.Chỉkhinàobéđãcảmnhậnđượcchiếcthìathìbạnhãybắtđầubónchobéăn.
Bạnhãyluônđểbétựquyếtxembémuốnănbaonhiêu.Bésẽchỉchobạnrấtrõlượngthứcănmìnhmuốn:“Miệngmở”tứclà“Nhiềuhơnnữa”-“Miệngmímlạivàđầuquayđi”nghĩalà“Conđãănđủrồi”.
Đểtrẻdẫndắtbạn➨
Bạnnênchobéănnhữngsuấtnhỏ.Nếubémuốnnhiềuhơn,hãyđápứngbé.Chúngtôicốýkhôngđưarachỉdẫnvềlượngthứcănchotừngbữacủabé.Lýdobạncũngđãbiết:conhoàntoàncóthểtựđiềuchỉnhnhucầunănglượngcủamìnhmộtcáchhoànhảo.Lượngcalolàkhôngquantrọng.
Bạnhãychophépcontìmhiểuđồăn.Hãychophépbéđượcchạmtayvàothìa.Bạncũngnênđưachobémộtcáithìakhác.Hãychophépbédùngngóntayđểkhámpháthứcăn.
“Concóthểtựlàmmộtmình”
Bạncứđểconănbằngtaybấtcứkhinàoconmuốn.Đượctựănmàkhôngcầnaigiúpđỡkhiếnđasốtrẻcảmthấyrấtthíchthú.Thíchhợpchoviệcnàykhôngchỉcóbánhmì,nhữngmẩuhoaquảvàraucủmềm.Thứgìbốmẹănđượccũngđềuphùhợpvớicon.Quantrọnglànhữngthứcănnàyphảiđủđộkếtdínhđểkhôngbịrơikhibéđưatừđĩalênmiệng.Khoaitây,gạohoặcmìsợikhitrộnvớirau,thịtvàmộtchútchấtlỏngcóthểtạothànhmóncháođặcthíchhợp.
Bạnhãychấpnhậnviệcbésẽlàmvươngvãithứcănlungtungkhitựănvàsẽchỉcònlạirấtítthứcănđượcđưavàomiệngbé.Bạnhãyxácđịnhtinhthầnrằngchỗbéngồiănvàcảngườibékhótránhkhỏibịdâybẩn.Bởivậy,hãybảovệghếănbằngmộtmiếnglótnhựavàđeochobéyêucủabạnmộtcáiyếm.Nhưngchobéăntheocáchnàysẽmanglạihiệuquảcao!(1)
Béyêucàngphàmănbaonhiêuthìcàngnhanhthuầnthụckỹnăngănbấynhiêu.
Ngườitathườngkhuyênnênbónchotrẻăntrướccữbúmẹhoặcbúbìnhtheophươngchâm“cơnđóicuốntấtcảvàotrong”.Đằngsauphươngchâmnàylàquanđiểmchorằngkhiđóitrẻdễdàngchấp
Đánhthứctrítòmò➨
nhậnviệcănthìahơn.Điềunàycóthểđúngnhưngcũngcóthểsai.Bạnhãytưởngtượng:mộtđứabéđóibụngđangmongđợimộtbầungựcmềmmại,ấmápvàđángtincậylạibịđẩyvàomiệngmộtvậtgìđóvôcùngcứng-mộtchiếcthìa.Liệulúcđóbạncóthểbựcmìnhvớibéđượckhôngnếunhưbésẽnổigiậnvàgàokhócchođếnkhiđượcbú?
Nhưngngượclại,nếusựtòmòvàsởthíchkhámphánhữngđiềumớilạkhiếnchobéyêucủabạntìnhnguyệnmuốnthửănbằngthìathìbésẽtìmthấyđượcnhiềuniềmvuihơnvớiviệcănuống.
Cũngcóthểlànhữnglầnthửchobéănbằngthìasẽthànhcônghơnnếulúcđóbéchưathựcsựđói.Lờikhuyêncủachúngtôilà:lầnthửnghiệmvớiviệcănbằngthìađầutiêntốthơnnênvàolúcsaukhibébúmẹhoặcbúbình.Saumộtthờigian,bạncóthểthayđổithứtựnày.
Mộtlờikhuyêncuốicùng:Ngaycảkhibéyêucủabạntrởnên“tròntrịa”mộtcáchbấtthườngthìởtuổinàykhôngcóchuyệncân.Hìnhdángcủatrẻlúcnhỏkhôngliênquangìđếnhìnhdángcủachúngkhitrưởngthành.
§TỔNGKẾT⇒Từngthìanhỏmột
Việcbónchotrẻănbắtđầusớmnhấtlúctrẻ6thángtuổi:bạnnêndầnđưatừmónnàytớimónkhácvàothựcđơn.Hãyđợixemliệubéyêucủabạncóhấpthuđượcmónnàykhôngvàhãybổsungsaucứhaiđếnbangàymộtmóngìđómới.
⇒Nhữnglờikhuyênkhácnhau
LờikhuyêncủacácbácsĩnhikhoaởMỹvàĐứccómộtchútkhácnhaunhưngcảhaiđềucócơsở.Bạnhãylàm
Khôngcóchuyệnthừacân➨
theocáchcóvẻhữudụnghơnvớibécủabạn.
⇒Choănphùhợpvớisựpháttriểncủatrẻ
Béyêucủabạntựquyếtđịnhnhịpđộănchophùhợpvớisựpháttriểncủamình.Bạnhãychămchúquansátđểnắmbắtđượccáctínhiệutừphíaconvàđểchocontựquyếtđịnhviệcănuốngcủabảnthân.Càngđượcphéptựlàmnhiềuviệc,bécàngcónhiềuniềmvuihơnkhiăn.
⇢1-6tuổi:“Conkhôngcònlàtrẻsơsinhnữa!”
Trênbàncónhữnggì?BẠNĐÃTHÀNHCÔNG:Conbạnđãtrởthànhmộtthànhviênthựcthụbênbànăngiađình.Béngồitrongghếăndànhchotrẻemvàcóthểtựănmộtvàimónănbằngtay.Vớisựgiúpđỡcủabạn,bécũngcóthểuốngđượcnướctừcốc.Bécóthểnhaivànuốt.Béđểbạnbónvàthỉnhthoảngcũnglạimuốnđượcmộtmìnhthử“thínghiệm”vớithìaăn.Phầnlớncácmónmàbạndọnlênbànchogiađình,bạncóthểchobéthử-nhưngvớiítmuốivàgiavịhơn.Tấtcảđồănmềmvàấmbéđềucóthểănđược.
Tấtnhiên,khôngphảitấtcảcácbéở12thángtuổiđềulàmđượcnhưthế.Cóbéchậmhơnmộtchút.Mộtvàibétớisau1tuổimớimọcrăngvàsauđócóthểnhaithựcsự.Mỗibésẽcósựpháttriểnkhácnhau:nhiềubé1tuổivẫnchưanếmthửhếttấtcảcácmónăncủagiađình.Cóthểkhiđóbévẫnđượcbúmẹhoặcbúbình.Hoặccũngcóthểbévẫnthíchănbộtchotrẻsơsinh.Đốivớinhữngbénàythìphảiđợithêmkhoảngmộtnămtớikhibécóthểtựănbằngthìahoặcdĩa.Đôikhi,tậntớikhikhoảng4tuổi,bémớicóthểnhaitốtnhưngườilớn.
Nhưngdùsaoconbạnlúcnàykhôngcònlàmộtđứabésơsinhnữa.Concóthểănđúngcáchnếubạnđặtlênbànmónnàođóphùhợpvớibé.Cácmónănphùhợpvớiconđãđượctrìnhbàyởphầntrướcmộtcáchchitiếtdướitiêuđề:Trẻcầnăngìđểsống?Nhữngkiếnthứccơbảnvềchếđộdinhdưỡngchobé.
Nhữnglờikhuyêndướiđâydànhchotấtcảcáctrẻnhỏ.Khôngcósựkhácnhauvớitrẻmập,gầyhaytrungbình.
Ănuốngphùhợpchotrẻtừ1-6tuổi➨
Caisữa
Nếuconchưacaisữahoặcvẫnchưamuốnbỏbúbình,từsau1tuổibạnnêncaidầnchocon:Nếubạnvẫnchoconbúsữahoặcbúbìnhsaubữaănchínhsẽdẫntớitìnhtrạng:mộtvàitrẻhầunhưkhôngmuốnăngì-màthíchbútớinohơn.Bạnnênchoconbúsữahoặcbúbìnhnhưlàbữaănphụriêng,vídụnhưbữasángvàbữatrưahoặcgiữabữaăntrưavàtối.
3+2:Thờigianchobữaăncốđịnh
Giữa12và18thángtuổi,phầnlớntrẻbỏthóiquenngủgiấcthứhaitrongngày.Cácconchỉgiữlạimộtgiấcngủtrưa.Từbâygiờ,bạnhãyápdụngchobémộtthờigianbiểucốđịnhhơnchocácbữaănmàbésẽduytrìtrongnhữngnămtiếptheo:babữatrongngàyvàomộtthờigiancốđịnh,thêmvàođólàhaibữaănphụ.
Cứcách2-3tiếng,bạnnênchoconănmộtchútgìđó.Nhữngbữaăncốđịnhcómộtýnghĩagiáodụcrấtquantrọngbởiquađó,conbạnsẽnhậnthứcđượcrằngngườitaănuốngkhôngphảidonhàmchánkhôngcóviệcgìlàmkhác,cũngkhôngphảiđểkhenthưởnghayvìmộtlýdonàođó.Nếunhưbéyêucủabạnkhángcựlạiviệcphảiăntrưanhưnghaiphútsauđólạingúngnguẩyđòiănbánhquythìhãynóivớibémộtcáchtrìumếnnhưngthậtcươngquyếtrằng:“Bữatrưacủachúngtaquarồi.Conhãyđợichotớibữaănphụnhé!”Đểbéyêucủabạnkhôngbịđóilâuthìtrongtrườnghợpnày,bạncóthểchoconănbữaphụsớmhơnthườngnhật.
Thỉnhthoảngcóthểchobéănbánhquihoặckem.Córấtnhiềuđồănkháccũngphùhợpchobữaănnhẹcủabénhưhoaquả,sữachua,rau,lươngkhô,phomát,bánhmì...Thêmvàođóhãychoconuốngmộtcốcnướchoaquả,tốtnhấtlàphavớinướchoặcsữa.Bạnnêndùngsữatươinguyênchấttrongnămtuổithứhaicủabévìbérấtcầnchấtbéotừsữa.
Đồuống
Bạnkhôngnênchobéuốngquánhiềunướchoaquảvàsữahoặccacaomàkhôngcógiớihạn.Quánhiềucácthứcđồuốngnàyrấtdễlàmtrẻchánăntrongnhữngbữachính.Mộtcốcsữanhỏhoặchoaquảlàđủchomỗibữaphụ.Nếuconbạnvẫnkháthãychobéuốngnước
trắng.Nướctrắnglàcáchgiảiquyếtcơnkháttốtnhất.Trongnhữngnămđầuđời,bạnnênhạnchếmộtcáchtốithiểuchocòndùngnướcchanhngọtcóga;ngaycảsaunàycũngchỉnênchoconuốngtrongcáctrườnghợpngoạilệ.
Kếthợpnhữngmóncũvàmới
Bạnkhôngnênhỏi:“Conthíchăngì?”Đừngcónấutheoyêucầucủaconmàhãytựlênthựcđơnchobữaăngiađình.Từnhữngthứđượcbạndọnratrênbànăn,consẽlựachọnmónănchomình.
Sựđadạng,phongphútrongthựcđơnsẽđảmbảomộtchếđộdinhdưỡngbổdưỡngvàcânđối.Bởivậy,bạnhãyghinhớbiểuđồthápdinhdưỡngkhilênthựcđơnchogiađình.
Trongbữaănluônnêncómộtmóngìđómàconđãbiết.Cóthểcácmónănlạbạnsẽphảidọnratớimười,haimươi,bamươilầnthìbémớiđộngtới.Bạnhãykiênnhẫnvàtựthưởngthứcmónănđómộtcáchthíchthú.Bạncũngnênđặtsẵnbánhmìlênbànănvàomỗibữa.Khibékhôngthựcsựthíchmónmớithìconvẫnluôncóthểnobụngbằngbánhmì.
Nếubạnchuẩnbịcảmóntrángmiệng,cũnghãychoconănthửbấtkểtrướcđóconđãănnhiềuhayít,thậmchíkểcảkhiconchưahềăntígì.
Hãychophépconănnhiềunhưchúngmuốn.Sẽlàtànnhẫnnếukìmchếtrẻchuyệnănuống.
Ấm,mềmvàcónước
Hãychobéyêucủabạnănnhữngđồănmềmvàcónước-âmấmmộtchútthìtốthơnlànóng.Cácbédưới4tuổivẫncónguycơdễbịhóc.Nhữngmẩuthứcăncứngvàtocóthểmắckẹttrongkhíquảncủabégâyrangạtthở.Vìthế,chưanênchocácbéănkẹocứng,bỏngngô,xúcxíchchưacắtnhỏhaycàrốtsống.Bạnhãynhớluônluônphảitháithịt,rauvàhoaquảsốngthànhnhữngmẩunhỏ.Cácloạihạt,nhấtlàhạtlạcđặcbiệtnguyhiểmvớitrẻnhỏ.
BéThea2tuổiđượcmẹđưatớiphòngkhámvìbịhokhiđang
ănlạc.Quaốngnghe,bácsĩđãnhậnthấycótiếngkêu“láchcách”ởkhuvựctrênphổigiốngnhưởvanhơi.Hạtlạclúcđóđãtrôivàotớiphếquản.BéTheangaylậptứcđượcđưatớibệnhviệnđểlấynóra.
Việcănuốngdiễnranhưthếnào?TRONGNĂMTUỔITHỨHAI-vàokhoảngthángthứ15,conbắtđầubướcvàomộtgiaiđoạnvôcùngthúvịcon:Conpháthiệnrarằngmìnhcũngcónhữngmongmuốnvàướcvọngriêng.Lýthúhơnnữalàconkhámphárarằngconcũngcóquyềnlựcvàtầmảnhhưởngtớingườikhác.Vídụ:conbạnngồitrongghếvàăn.Vôtìnhthìacủaconbịrơixuống.Mẹsẽđứngdậyvàlấythìagiúpcon.Bạncóbiếtconlúcđósẽphảnứngrasaokhông?Consẽlạinémchiếcthìaxuống.Vàcứliêntiếpnhưvậy.
Tạisaobélạithíchthúvớiviệcnàyđếnvậy?Cólẽvìbéđãtìmthấymộtđiềugìđórấttuyệtvờitrongtrònày:“Này,mìnhcóthểlàmchomẹsẽluônphảiđứngdậyvànhặtthìachomình.Mẹluônlàmcáimàmìnhmuốn”.Conyêucủabạnsẽbắtđầuthửđểtìmragiớihạntầmảnhhưởngcủacon:“Tầmảnhhưởngcủamìnhsẽbắtđầuvàkếtthúcởđâu?”Từyêuthíchcủaconsẽlà:“Không”.Vớimộtchútrạngrỡtrongánhmắt,béđặcbiệtthíchthúvớiviệclàmđiềumàbékhôngnênlàm.Kểcảnhữngtrậnhờndỗi,những“thínghiệm”vớiviệcđánhđấmvàcắncũngthuộcgiaiđoạnpháttriểnnày.Trongnămthứhaivàthứba,tấtcảcácbéđềuưahànhđộngnhưvậy.Bénhưmộtchúsưtửnhỏcònđanglănlêbòtoàiquanhsànnhàvớicácanhchịem,bémuốnđọsứccủamìnhvớingườilớn.Bésẽcảmnhậnthấymộtcáchchínhxácđiểmmạnhcủabécũngnhưđiểmyếucủabạn.
Trẻluônthíchthúđưachamẹmìnhvào“cuộcchiếnsưtử”.Vàkhôngítnhữngchamẹ,đặcbiệtlàcácbàmẹ,thamgiamộtcáchvôthứctròchơinàycủatrẻ.Khiănnguycơnàycàngcaobởinhiềubàmẹđểlộrayếuđiểmcủamình.Nếuconchêkhôngănbữađó,cácbàmẹsợrằngbésẽlảđivàbịđói.Hoặchọlàmnhưthểtìnhyêucủahọ
Tránhđấutranhquyềnlựcbênbànăn➨
dànhchobéphụthuộcvàolượngthứcănmàbéăn.
Cácbéchỉcầnthếlàđủđểnhậnrarằng:“Lúcănsẽlàcơhộituyệtvờiđểthửsứcvớimẹ.Việckhángcựlạikhôngănthậtlàlýthú.Bởilúcđómìnhsẽmạnhhơnmẹ.Lúcđó,mìnhcóthểbắtmẹphảinghetheonhữnggìmìnhmuốn.Nếubạnđểtrẻđưavàocuộcchiến,bạnsẽbịthuacuộc.Ngườitakhôngthểbắtép,dùngmẹo,haykhenngợiđểkhiếnchotrẻăn-vàđiềunàycũngtươngtựnhưvớiviệcđingủ.Bạnchỉcóthểbắttrẻnằmlêngiườnghoặcngồixuốngbànăn.Nhưngkhinàovàliệubécóngủhayănkhôngthìchỉcóbémớitựquyếtđịnhđược.Ngủvàănlànhữngnhucầucơbảnmàconcóthểtựđiềuchỉnh.Đểlàmđượcviệcnày,conchỉcầnmộtđiềuduynhất:sựtintưởngcủamẹ.
“Conkhôngthíchgìhết?Điềunàycũngchẳngsao”
Bạncóthểvàcũngnênđặtrachoconnhữngnguyêntắcứngxửbênbànăn-nhưngkhôngphảilàvềlượngthứcănmàbésẽăn.Liệubécóănhaykhông,ănbaonhiêu,chọnmónnào-bạnhãychobétựquyết.Bạnkhôngcầnthiếtphảichứngminhvớibérằngbạncóquyềnlựchơnbé.Hãytintưởngrằngbéyêucủabạntựbiếtchínhxácnhấtconcầnănbaonhiêuđểsống.Nếubélắcđầuvànói:“Conkhôngthíchmónnày”hay:“Conkhôngmuốnăn”-thìlúcnàybạncũngđừngquantâmđếnviệcconkhôngmuốnăn.Bạnđừngnêntỏrabựctức.Maymắnlàbạnkhôngchỉnấuchobémàcònnấuchomìnhănnữa.Vàonhữngtìnhhuốngnày,bạnnêntrảlờibénhưsau:
“Conkhôngcầnphảiăngìcả.Hãyngồixuốngbànvànóichuyệncùngbốmẹ.”
Bécầnphảicómặtbênbànănvàotấtcảcácbữanhưngkhôngnhấtthiếtphảiăn.Bạnđặtthứcănlênbànchứkhôngphải“nhồi”thứcănvàomiệngbé.Nhưthếtứclàbạnđãtránhđượccuộcchiếnbéđangcốtìnhnhửbạnvàothamchiếnrồiđấy.Bạnkhônggâyáplựcvàkhôngtạoranhữngcăngthẳngkhôngcầnthiết.Bạngiaophóchoconbạncáimàbécóthểlàmrấttốt:ăntheonhucầucủamình.Conbạn
sẽthấyrằng,bạntintưởngnó.Điềuđótốtchobé.
Thôngcảmvớisởthíchđặcbiệtcủacon
Bạnnhớrằng:conlúcnàykhôngcầnphảiănnhiều.Bépháttriểnvàtiếpthuchậmhơnnhiềusovớinhữngnămđầutiên.Sựbụbẫmcủabékhôngcònnữa.Vàcònmộtthứnữacũngthayđổi:rấtnhiềubéhàohứngănuốngnămđầutiênnhưngtrongnămthứhailạithườngrấtlưỡnglựvớinhữngmónmới.Nhữngthứlạlẫmđầutiênsẽbịtrẻtừchối,cóthểlàrấtnhiềulầnliêntiếpnhau.Tạisaolạinhưvậy?
Bạnhãythửtưởngtượngxemmộtđứatrẻtrongthờikìđồđáđãbòrakhỏihangvàkhámpháthếgiớinhưthếnào:sẽlàtốtnếubéchỉănnhữnghoaquảvàdâumàchúngđãquendùngvàđảmbảokhônggâyhạigì.Vídụnàychothấy:sựsợhãitrướcnhữnggìmớilạthựcralàmộtvũkhítựvệcầnthiếtchotrẻnhỏkhimỗingàychúnglạidichuyểnnhiềuhơn.Bạnđừngtráchmắngconkhiđộtnhiênbébiếngănmàhãychobéthấybạnthấuhiểuvớicảmgiáccủabé.
Ngoàira,ngườitacũngcóthểgiảithíchvềsởthíchthíchđồngọtởtrẻemtừgócđộsinhhọcnhưsau:nhữnghoaquảngọtthườngkhôngđộcvàcóthểănmàkhôngphảibănkhoăngì.
Bạnnênđểtrẻtựănbằngbấtkìhìnhthứcnàochúngmuốn.Ănbằngtayởnàonămthứhaivẫncóthểchấpnhậnđượcnhưnghãykhuyếnkhíchtrẻtựănthìahoặcvớimộtchiếcdĩađãcùn.Bạnđừngbựcmìnhvìmộtchiếccốcbịvỡ.Sẽcònrấtnhiều,rấtnhiềuchiếccốckhácbịlàmvỡtớikhitrẻtrưởngthành.
Bạnhãychỉbónchotrẻnếutrẻcầnsựgiúpđỡcủabạn-vàkhôngbaogiờépnếutrẻthựcsựkhôngmuốnănnữa.Nếubạncứnhấtthiếtbónthứcănkhitrẻđãnobụngvàkhôngmuốnthêmnữalàbạnđanggâyáplựcchotrẻđấy.
Mộtbàmẹtrongmộtbuổithuyếttrìnhđãhỏi:“Congái4tuổicủatôichỉtựănmìsợivàkhoaitây.Tôiphảibónchoraunếukhôngnósẽkhônghềđộngđếnmónnày”.Làmnhưthếtứclàngườimẹđãviphạmnguyêntắc!Sẽtốthơnnếumỗibữađặtmộtítraubêncạnhmì
Traotặngsựtintưởngvàkhuyếnkhíchtínhđộclập➨
sợihoặckhoaitây.Mộtngàynàođó,đứabésẽtựthửmónnàyhoặcmónkia.Nếukhôngcónghĩalàbécũngkhôngcầnmónrauđó.
Hãyluôngiữbìnhtĩnh
Bạnnênđểyênnếutrẻlầnđầutừchốimónănmới.Việcmộtmónănmớiphảisautớihaimươihoặcbamươilầnđưaramớiđượctrẻchấpnhậnlàchuyệnhếtsứcbìnhthường.Bạncóthểkhuyếnkhíchconthửmộtchútgìđómớinhưngxinđừngépbuộccon.
Hãykhuyếnkhíchconthửđồănmớibằngcách:Bạnchophépbénhèthứcănrakhỏimiệngnếuthấykhôngngon.
Hãyđưachobénhữngsuấtănnhỏ.Chothêmthứcănkhiconyêucầusẽtạohứngthúvớiviệcănuốnghơnlàmộtđĩađầythứcănlúcnàocũngbịthừalạimộtít.Mộtvàibéchỉcóthểănđượcmộtchútxíu,đặcbiệtkhibéđãuốngnhiềunướchoaquảvàsữa.Lượngthứcănởmỗibélàkhácnhauvàcũngdaođộngrấtlớntừngàynàyquangàykhác.
Đừngquantâmđếnviệcconbạnănnhiềuhayít.Hãyquantâmnhiềuhơnđếnviệcliệubécókhỏemạnhvà
nhanhnhẹnkhông.
Bầukhôngkhívuivẻkhiăn
Hãytạomộtbầukhôngkhíthoảimáikhiănuống.Hãytròchuyệnmộtchútvớibéchứđừngtựnóichuyệnmộtmình.Bảnthânbạnhãyănmộtcáchngonmiệng.Nhưthế,bạnsẽtrởthànhmộttấmgươngtốtchobénoitheo.
Thiếtlậpranhgiới➨
Thiếtlậpranhgiớivềcáchcưxửbênbànăncũngvôcùngquantrọngnhưtraochotrẻsựtintưởngkhiăn.QuaChương2bạncũngđãbiếtmìnhnêntránhnhữnglỗinào.Nhữngnguyêntắcsausẽgiúpbạncónhữnghànhviđúng.
Nguyêntắctránhcăngthẳngkhiăn
Nhữngthóiquensẽgiúpchoviệc“thiếtlậpranhgiới”diễnradễdànghơn.Thóiquenquantrọngnhấtkhiăn:
Bạnhãyluônngồibênbànăncùngbétrongtấtcảcácbữaăn.
Điềuđócũngnênlàmvớicácbữaănnhẹ.Bạnnênduytrìviệcănbabữachínhbằngmộtthờigianbiểucốđịnh.Chỉkhibéđãngồiyênvàtậptrungvàoănuốngthìtiếngnóibêntrongcủabémớipháthuytácdụng:lúcđóbésẽăntheonhucầu.Vừaănvừachạylungtunghoặcxemtivingượclạisẽlàmtăngviệcnhồinhétđồănmộtcáchvôthứcmàkhôngđểýđếncảmgiác“nohayđói”.
Việcchobéngồicùngbànănvớigiađìnhcòncóthêmmộtlợithếnữa:bạncóthểđểmắttớibé.Điềunàyrấtquantrọngđểgiữantoànchobébởivìbạncóthểngaylậptứcnhậnranếubébịhóc.Đừngbaogiờđểconbạnănmộtmìnhmàluônphảicómộtngườilớnbêncạnh.
Lúcđầu,bésẽchỉngồibênbànăntớikhiănxongphầnthứcăncủamình.Sauđó,béđượcphépđứngdậy.Nếubékhôngmuốnăngìvàngồichovuithôithìchỉcầnvàiphútlàđủ.Từkhoảng4tuổitrởlên,bạncóthểdạybébiếtcáchđợingườikhácđứngdậycùngđểthểhiệnsựtôntrọng.Mấtbaolâuđểrènbéthànhcôngcònphụthuộcvàotínhkhícủabé.Bạnhãybắtđầuđểbéđợivớimộtquãngthờigianngắn-"Cócôngmàisắtcóngàynênkim!".
Tivivàradionêntắttrongbữaăn.Kểcảtruyệntranhvàđồchơicũngkhôngnêncómặtquanhbàn.“Hoạtđộng”khiănlàkhôngthíchhợp.
Ănlàăn-tứclàhoạtđộngtiếpnhậndinhdưỡng-vàlàviệcngồicùngnhau
vànóichuyện.Chỉthếmàthôi!
Cáchxửsựhợplý
Việcthiếtlậpranhgiớitứclàbạnsẽphảnứngvớinhữngứngxửkhôngphùhợpcủatrẻbằngnhữnghànhđộngdứtkhoát.Bảngđốichiếugiớithiệutrangdướiđâysẽchỉchobạnnhữngtròmàtrẻnhỏvàtrẻmẫugiáohay“bàyra”vànhữngcáchchamẹnênphảnứngsaochohợplývàcóhiệuquảgiáodục.
Chắcchắnbạnsẽnhậnra:cáchđượckhuyênnênápdụngnhiềunhấtlàviệckếtthúcbữaăn.Cáchnàycũngápdụngcảchotrẻ“còicọc”và“khảnhăn”.
Bạnsẽchỉthànhcôngkhihànhđộngcươngquyếtvàđặtniềmtinvàobéyêucủabạn.Câunóithíchhợptronghoàncảnhnàylà:“Mẹtinrằngconsẽănnhữngthứconcần.”
Chấpnhậnsựlựachọnđơnđiệu,nhưngkhôngkhuyếnkhích
Mộtvấnđềthườngxuyênđượcchamẹnhắcđếnnhiềunhấtlàsựngangtàngvàhạnhẹptrongviệclựachọnmónăncủatrẻ:“Chỉkhoaitâyvớinướcsốtthôi”,“Chỉbánhmìănvớimứtsôcôlathôi”,“Chỉsốtcàchuavớicáigìđóăncùng”,“Chỉmìsợivớiđậuvànhiềubơ”làmộtvàivídụ.
Kểcảđốivớinhữngbé“nhiềuđòihỏi”nhưthế,bạncóthểápdụngtấtcảnhữngquitắcvàlờikhuyêntrên.Bạnhãytintưởngmộtđiềurằng:
Béyêucủabạnsẽkhôngbịthiếuchấtnếubạnluônđặtlênbànăngiađình
nhữngmónănphongphúvàgiàudinh
dưỡng.
Bạncầnquansátxemconcókhỏemạnhvàhoạtbátkhông.Nếucóthìcónghĩalàconcómộtchếđộdinhdưỡnglànhmạnh.
Nếubạnluônđápứngnhững“mệnhlệnh”chỉănkhoaitây,bánhmìsôcôlahaytươngcàvớiđồănkèmmàbéđưaratứclàbạnđãkhuyếnkhíchsựlựachọnđơnđiệucủabé.Khiđó,consẽchẳngcóthêmkhảnănglựachọnnàonữa,vàbécũngchẳngnghĩđếnviệcthửmộtmóngìđómới.Tốthơnhết,bạnhãyđưaranhữngthựcđơnthayđổiliêntụcbạnthưởngthứcnhữngmónnàymộtcáchngonmiệngsẽlàtấmgươngchocon.Ngoàira,hãyđừngquênđặtbánhmìởtrênbànđểtrongmọitrườnghợpbéđềucómộtthứgìđóđểăn.
Nhiềubàmẹbuồnrầuvềviệcconchỉthíchrấtítcácmónăn.Họngồibênbànănvớinétmặtđầylolắngvàcốthuyếtphụctrẻ,luônnóilặplạivềdinhdưỡng“khỏemạnh”vàvềvitamin.Tôihiểucácbàmẹchỉmuốnđiềutốtnhấtchoconnhưngthôngđiệpmàbénhậnđượclạilà:“Mẹkhôngthểmộtmìnhđặtraquiđịnhđóđược.Nhìnvẻngoàicủamẹthìthấycómộtcáigìđóbấtổn”.Vàđiềunàyvôcùngbấtlợiđốivớisựtựtinởtrẻ.Mộtphảnứngthườngdễhiểucủabélàsuynghĩ:“Nếulúcnàomẹcũngrênrỉnhưvậythìmìnhsẽchomẹthấyrằngmìnhmạnhhơncảmẹ.”
Bạnsẽtraotặngchoconmìnhmộtmónquàtuyệtvờinếubạnchegiấuđinétmặtđầylolắngvànóivớiconrằng:“Mẹđãluônluônthanphiềnvềmónăncũngnhưcáchăncủacon.Đúnglàmẹkhôngđúnglắm.Mẹthấythựcsựconrấtkhỏemạnhvànhanhnhẹn.Conđãchứngminhchomẹthấyrằngconcóthểtựbiếtconcầngì.Mẹhứarằng:trongtươnglaimẹsẽđểconquyếtđịnh.Mẹchỉthấytiếcchoconvìconđãbỏlỡrấtnhiềuthứ.Córấtnhiềuthứngonmàconvẫnchưathử.Mẹsẽvôcùngvuinếumộtngàynàođóconthấynhữngmónđóngonmiệng.”
Thôngđiệpnàyconbạncũngcóthểhiểuđượckểcảkhibécònnhỏvàchưahiểuđượctấtcảcáctừ.Quanđiểmcủabạnsẽtạorasựkhácbiệt.Conbạnsẽcảmnhậnđượcsựtintưởngngaycảkhikhôngthểlàmtheobạnmọimongmuốncủabạn.Nótiếpchocondũngkhíđểlàmnhữngtrảinghiệmmới.
LƯUÝPhảnứngđúngvớinhữngcưxửkhôngthíchhợpcủatrẻtạibànăn
Cưxửkhôngđúngcủatrẻ Phảnứngcủachamẹ
Conbạnkhôngchịungồiyênmộtchỗmàluôntrèorakhỏighếvàchạylungtung.
Bạnđặttrẻhailầnvàolạighếngồi:“Connênngồiyênởbànkhiăn”.Tớilầnthứba,bạnhãykếtthúcbữaănvàdọndẹpbàn.
Conbạntừchốibữaănvàhaiphútsauđóthìnhấtquyếtđòiđồngọt.
Bạnhãykiênđịnhvànhắctrẻđợitớibữaănphụ.
Thứcăncònnguyêntrênbàn.Béyêucầu:“Conmuốnănthứkhác,conkhôngthíchmónnày.”
“Conkhôngcầnphảiăn.Cứngồicùngmọingườichovuivànếuthíchthìcòncóbánhmìởđâyđấy.”
Conbạnmènheo:“Ôi,mónnàythậtlàkinh.Khiếp,mùivịthậtkinhkhủng...”
“Conkhôngcầnphảiănmónđó.Nhưngmẹđãmấtrấtnhiềucôngsứcđểnấu.Nhưvậy,concóthểnóivớimẹmộtcáchvuivẻnếuconkhôngthíchnó.”
Conbạnchạynhảylungtungmàkhôngăn.
Bạnnênnói:“Không”vàdọnbàn.Béphảiđợitớibữaănphụtiếptheo.
Conbạnnhétđầyđồănvàomiệngvàkhôngchịunuốt.
Bạnhãygiữbìnhtĩnh.Nếucầnthiết,muộnnhấtlàtrướckhiđingủ,bạnhãythậntrọnglấynhữngmẩuthứcănthừarakhỏimiệngbé.
Conbạnchỉđòiănmóntrángmiệng.
Bénhậnđượcđúngphầntrángmiệngcủamình,nhưngsauđóbésẽkhôngđượcthêmnữamàphảiđợichotớibữasau.
Conbạnchốngđốiquyếtliệt:khôngngừnggàokhóc,lahétvànémđồăn.
Hãykếtthúcbữaănvànhấtquyếtkhôngchobéăngìthêmsauđónữa.
§TỔNGKẾT⇒Ăncùngbànănvớigiađình
Khiđượckhoảng1tuổi,concóthểngồicùngbànănvàthamgiavàobữaănvớigiađình.Từthờiđiểmnàytrởđi,bạnhãyăncùngbànvớicontrongtấtcảcácbữaănchính.
⇒Hãyđặttấtcảmónănlênbàn
Conlúcnàyđãcóthểănhầuhếttấtcảcácmónmàbạnbàytrênbàn,nếumónănđủmềm.
⇒Mộtnhịpđiệucốđịnh
Sẽlàrấthợplýnếubạnchobéănbabữavàonhữngthờigiancốđịnh,thêmvàođólàhaibữaphụ.Giữacácbữaănnàyconbạnkhôngcầnăngìthêmnữa.
⇒Thiếtlậpranhgiới,traotặngniềmtin
Bạnhãyđặtranhữngnguyêntắcchobétrongcáchcưxửbênbànăn,nhưngkhôngphảilàquyđịnhvềsốlượngbéphảiăn.Hãyđặtniềmtinvàobéyêucủabạn.Khiđó,bésẽtựđiềuchỉnhđượcviệcănuốngtheonhucầuriêngcủabé.
⇢Tuổitớitrường:Khinềnmóngđãđượctạodựng
CủngcốlạibàihọcGIỜĐÃĐẾNTUỔITỚITRƯỜNG,consẽkhôngcầnngồighếcaonữa.Giờconcảmthấy“đãlớn”rồi.Concũngđãănđượcmọithứ,thậmchícóthểănbằngdaovàdĩa.Đếnnay,convẫnđượcphépănuốngtheo“tiếnggọi”củacơthểđúngkhông?Bạnvẫnnấucácmónănthậtđadạngvàápdụngcácquytắcthậthợplýphảikhôngnào?Nếuđúngthìgiờbạnđãcóthểngảlưngngồinghỉvàtậnhưởngthànhquảcủamình.Congiờđâyđãđượctrangbịđểchốnglạicáctácđộngvà“cámdỗ”bênngoài.Concótiềnđềtốtđểtrongtươnglaitạodựngchomìnhthóiquenănuốnghợplítheonhucầuvàtìnhtrạngcủabảnthân.
Nếuconkhônghàilòngvớicácmónănbạnnấu,hãynhẹnhànggiảithíchchoconmôhìnhthápdinhdưỡng.Ởthờiđiểmnày,bạncóthểgiảithíchchoconcácquytắcănuốngđúngcách.Cácquytắcnàyđượcchúngtôidiễnđạtthậtđơngiảnđểcácbétrongđộtuổiđihọcđềucóthểhiểuđược.Bạnhãymởphầnphụlục“Châmngônphòngbếp”vàcắtchúngra.Sauđó,hãydánlêntườngphòngănsaochovừavớitầmnhìncủacon.Khicầnthiết,bạnchỉcầnchỉtaylênđólàconđãnhớcácquytắcrồi.
Chắcchắncácbéđềuthíchnguyêntắcnàyvìcóquyềntựđưaraquyếtđịnhchomình.Thậmchí,chúngcònchủđộngđểýxembốmẹcó“chơiăngian”không:“Mẹ,concóquyềntựquyếtđịnhxemmìnhđượcănbaonhiêucơmà!Nguyêntắcghithếkiakìa.”Trongtrườnghợpbạncảmthấylưỡnglựkhiphảiđểcontựđưaraquyếtđịnhchomình,hãymởphần“Tuyênbốcamkết”đượcintrongphụlục.Tạiđóbạnsẽkýcamkếtvềviệctuânthủnguyêntắc:“Tôixincamkếtsẽđểchoconmìnhlàcháu(têncon)tựquyếtđịnhmỗibữacháusẽănbao
Giảithíchnguyêntắc➨
nhiêu”.Bêndướilàngàytháng,địađiểmkývàchữkýcủabạn.
Trongquátrìnhápdụngnguyêntắc,bạnhãyluônnhớchỉđượcphépchoconănthoảthíchcácloạihoaquả,rau,ngũcốccũngnhưmìvàkhoaitây.
Nếuconnhậnthấybạnthậtsựnghiêmtúcvớiviệctuântheonguyêntắc-kểcảkhibạnvẫnchưahoàntoànantâmcholắm-thìconcũngsẽnghiêmtúctuânthủnguyêntắchơn.Consẽtựnguyệnhơntrongviệctuântheocáclựachọnvềthứcăn,thờigianăncũngnhưcácquytắckhiăncủabạndànhchocon.Nếubạnkhông“chơiăngian”thìchắcchắnconcũngsẽkhônglàmđiềuđó.
Bạncócảmgiáclàbạnvàconvẫnđangởtronggiaiđoạncăngthẳngkhông?Tấtcảnhữnggìđượcđềcậptrongphầntrướcvềtrẻemởđộtuổimẫugiáocũngđúngvớitrẻemtrongđộtuổiđihọc.Tuyvậy,giờchúngtaphảichúýmộtđiều:ảnhhưởngtừbênngoàibâygiờtrởnênlớnhơn.Congiờsẽmuốnănhoặcuốngnhữnggìconxemtrênquảngcáohoặcnhữnggìconthấycácbạnkhácăn.Vớisốtiềntiêuvặtđượccho,cácconcóthểtựmuabánhkẹo,bimbimhoặccácloạinướcngọt.
Dướiđây,chúngtôisẽtómtắtnhữngquytắcquantrọngnhấtcủaviệcănuốngđúngcáchdànhchotrẻtrongđộtuổiđihọc.
Ănnhưthếnào?
Dùthếnàobạncũngphảiduytrìnhữngbữaănchungcủacảgiađình.Bạnkhôngđượcđưathứcănchocontựăn,đặcbiệtlàkhiconđangxemtivi.
Hãyđểcongiúpđỡbạntronglúcnấunướngvàchuẩnbịcácbữaănnhẹ.Mónsalatrauquảsẽngonmiệnggấpđôinếuconđượctựtaycắtnhỏrauquả.
Nếuconkhôngmuốnăngìhếtthìbạnhãybảoconcùngngồivàobànănvàtròchuyệnvớicon.Mộtphầntưtiếngđồnghồbênbànănkhôngphảilàkhôngthểthựchiệnđượcđốivớimộtđứatrẻ
Ănuốngđúngcáchdànhchotrẻtrongđộtuổiđihọc➨
trongđộtuổiđihọc.
Bạnhãytạoramộtkhôngkhíthoảimáitrongkhiănvớicon.Phànnànvềlượngthứcăncũngnhưlựachọnthứcăncủaconhoặcvềcácchủđềkhácnhưcáchxửsựhoặcđiểmsốcủaconởtrênlớp-làđiềucấmkỵđốivớibạn!
Bạnhãychophépconrangoàiphòngkháchchơimộtvàiphútnếunhậnthấyconkhôngthoảimáikhibịbắtphảingồibênbànăn.
Nấunhữngmóngì?
Bạnhãynấuăntheotiêuchílàkhôngnhữngnấuchocon,màcònnấuchocảchínhbạnnữa.Bạnchỉcóthểtạorađượcmộtkhôngkhíthoảimáibênbànănkhichínhbạncũngcảmthấyngonmiệng.
Khichuẩnbịđồănnhẹ,bạnnênchúýđếnsởthíchcủacon.Khiđichợhoặcđisiêuthị,bạnnênchúýđếnđiềunày.Bạnkhôngnênmuabánhkẹohoặcbimbimđểsẵntrongnhà.Nhữngloạiđồănnàymàđểsẵnsẽlàmộtcámdỗrấtlớnkhôngchỉđốivớiphầnlớntrẻemmàcònđốivớicảnhiềungườilớnnữa.
Conbạnsẽthỉnhthoảngdùngtiềntiêuvặtđểmuabánhkẹo.Nếubạnmàcấmconlàmnhưvậy,convẫnsẽtìmcáchmuatrộm.Nếucontintưởngvàxinphépbạntrước,hãynóivớiconrằng:“Đấylàtiềncủacon,bố/mẹrấtvuikhithấyconmuốnănmộtchútgìđóchođỡđói.”
Cácloạinướcngọtnhưđồuốngcógahoặcnướcgiảikhátđóngchaibạncũngkhôngthểcấmcácconhoàntoànđược.Tuyvậy,bạnvẫncóthểhạnchếchoconuốngcácloạiđồuốngnày,vídụnhưchỉchoconuốngvàomộtsốdịpnhấtđịnhnhưkhiđiănnhàhàng,trongcácngàylễtếthoặccácbữaliênhoanchẳnghạn.
Mộtsốtrẻngaycảkhiđãđếntuổiđihọcvẫncònrất“kỹtính”trongchuyệnănuống.Chúngcómộtkhẩuvịnhạycảmvàrấtkénchọnđồăn.Trongtrườnghợpnày,bạnnênthôngcảmchocon.Bạnhãychophépconchọnramộtmóngìđótrongthựcđơncủabạn-vàtrongtrườnghợpbạndẫnconđiănbênngoàithìhãy
chútâmđếnconmộtchút.Bùlại,bạnhãyyêucầucontừchốilịchsựkhikhôngmuốnănchứkhôngđượcvùngvằnghờndỗi.
Chỉkhitrẻđếntuổiđihọc,chúngtamớiquansátđượcvấnđềdinhdưỡngthườnggặpnhấtcủaxãhộingàynaymàsốlượngtrẻemmắcphảingàycàngtăng:bệnhbéophì.Tấtcảnhữnggìbạnđãđọcđếngiờphútnàysẽlàbiệnphápphòngtránhchoconkhôngmắcphảicănbệnhnày.Trongchươngtiếptheo,chúngtôisẽdànhhẳnmộtphầnriêngđểnóivềchủđềbéophì.
§TỔNGKẾT⇒Chúngtađãlàmđượcnhiềuđiều
Khiconđếntuổiđihọc,bạnđãgiúpconxâydựngđượcnềntảngchothóiquenănuốngđúngcách.Giờbạnđãcóthểgiảithíchchoconvềmôhìnhthápdinhdưỡngcũngnhưvềquytắcănuốngđúngcách.Nếubạnchưathựchiệnđiềuđóthìbâygiờcũngvẫnchưahềmuộnđểđưavàoápdụngcácquytắcnày.
4.NhữngvấnđềđặcbiệtTrongchươngnày,bạnsẽbiết:
Quytắcănuốngquantrọngnhưthếnàođốivớicáctrẻbéophì?➨
Quytắcănuốngquantrọngnhưthếnàotrongviệcphòngtránhcácchứngrốiloạntiêuhóanghiêmtrọng?
➨
Nhữnggìbạnnênbiếtvềdịứngthựcphẩmvàcácphảnứngkhôngmongmuốnkhácdothựcphẩmgâyra?
➨
Phảilàmgìkhiconkhônghấpthụđượcchấtdinhdưỡngdotiêuchảyhoặcnônmửa?
➨
⇢Khicânbằngcơthểbịrốiloạn
Khicơthểbịthừachất:BéophìBéophìTẤTCẢCÁCCHUYÊNGIAĐỀ̀UNHẤTTRÍRẰNG:NgàycàngcónhiềutrẻemởĐức,đặcbiệtlàcácemtrongđộtuổiđihọc,mắcphảichứngbéophì.Cácemkhôngnhữngphảichịusứcépvềmặttâmlýmàlâudàicònphảigánhchịucáchậuquảxấuảnhhưởngđếnsứckhỏe:xươngvàkhớpcủacácemphảitảimộttrọnglượngcơthểquálớnvàhệtuầnhoàndođócũngbịảnhhưởng,cácemthườnghaymắcchứngbệnhcaohuyếtáphoặctiểuđường.
Trẻemcàngnặngcânthìcàngkhóvậnđộng-mộtđiềutrớtrêulàchínhvậnđộngthânthểsẽgiúpcácemcảithiệntìnhtrạngbéophìcủamình.Càngítvậnđộngthìtrẻtăngcâncàngnhanh-đâylàmộtvòngluẩnquẩnrấtnangiảivớicácem.Yếutốditruyềncũnglàmộtnguyênnhânquantrọnggâyrachứngbéophì(80%cáctrườnghợptrẻemtrongcùngđộtuổicócânnặngkhácnhaulàdoyếutốditruyền).Mặcdùvậy,khôngcóđứatrẻnàochỉvìditruyềnmàlạibịthừacâncả.Điểmmấuchốtởđâylà:ởmộtsốtrẻ,chếđộdinhdưỡngkhôngđúngcáchvàítvậnđộngkhôngdẫnngayđếnchứngbéophìnhưngởmộtsốemkhác,nhữngemmàthườngxuyêncóthóiquenănuốngkhôngđúngcáchvàítvậnđộng,thìbéophìlàmộthậuquảtấtyếu.Chínhthóiquenvàlốisốngcủachúngtangàynayđóngvaitròquyếtđịnhởđây.Bạnsẽkhôngthểtìmrađượcmộtlờigiảithíchnàoxácđánghơnchoviệcngàycàngcónhiềutrẻembịthừacân.Rõrànglàcómộtvàithóiquenxấutạođiềukiệnchobệnhbéophìphátsinh.Vídụ:
Ítvậnđộng
Cáchsinhhoạttạonênsựkhácbiệt➨
Chếđộdinhdưỡngchứanhiềuchấtbéo
Ănvặttựdokhôngđúngbữa(trongđóbaogồmđồngọtvàcácloạiđồănkhôngcólợichosứckhỏekhác)
Đặcbiệtnguyhiểmlàthóiquenngồihàngtiếngđồnghồtrướcmànhìnhtivi:Trẻkhônghềvậnđộngthânthểtrongkhixemtivi,nhiềubécònhayăntronglúcxem.Thườngthìnhữngđồănnàylạichứanhiềuchấtbéohoặcnhiềuđườnghoặccókhilàcảhai.Thóiquenxấunàyhộitụđầyđủchếđộdinhdưỡngkhôngđúngcách:ănđồngọtvàbéochứanhiềucalo,ănkhôngđúngbữavàítvậnđộng.Vớinhữngtrẻlớntuổihơn,mốiliênquangiữathóiquenxemtivinhiềuvàbệnhbéophìcònrõràngnhậnthấyhơnsovớinhữngbénhỏtuổi.
Chúngtakhôngthểchỉnhìnmộtđứatrẻvàbảorằngnó“quábéo”.Ởphầntrước,chúngtôiđãgiảithíchvềbiểuđồtăngtrưởng.Biểuđồnàycóthểcungcấpchotanhữngthôngtinbổsungquantrọng.Mộtchẩnđoánbệnhchínhxácnhấtchỉcóbácsĩnhimớiđưarađược:mộtbácsĩnhicóthểkhẳngđịnhđượclượngmỡtrongcơthểtrẻbằngviệcđođộdàycủavếtnhăntrênda.
ChỉsốBMI(1)
CácbácsĩnhicũngcóthểđochỉsốBMIcủatrẻvàdựavàođóđểkhẳngđịnhxemcânnặngcủatrẻcóởtronggiớihạntươngxứngvớiđộtuổihaykhông.Chỉsốnàychotabiếttươngquangiữachiềucaovàcânnặngcủatrẻcóởtrongmứchợplýhaykhông.
ChỉsốBMIđượctínhđơngiảntheocôngthứcsauđây:
Làmthếnàođểnhậnbiếtmộtđứatrẻbịmắcchứngbéophì?
➨
Vídụnếubạncao1,70mvànặng60kgthìchỉsốBMIcủabạnsẽlà:
VớimộtchỉsốBMIdưới21,bạncòncáchxamứcbéophì.Đốivớingườitrưởngthành,mứcbéophìcấpđộnhẹbắtđầutừBMI25trởlênvàcấpđộnặngtừBMI30trởlên.
Vớitrẻem,côngthứctínhcũngđơngiảnnhưvậy.Tuynhiên,chỉsốBMInóilênđiềugìvềthểtrạngcơthểcủacácemcòntùythuộcvàođộtuổicủachúng.Nhưbạnđãbiết,từkhisinhrachođếnnăm6tuổi,lượngmỡtrongcơthểtrẻsẽgiảmđiliêntục.Sau6tuổi,lượngmỡsẽlạitănglênmộtcáchrõrệt,ởcácbégái,lượngmỡsẽtăngnhanhhơnởcácbétrai.Kếtquảlà:mộtbégái6tuổicóchỉsốBMItừ18trởlênsẽbịcoilàbéophìvàmộtbégái11tuổichỉbịcoilàbéophìnếubécóchỉsốBMItừ22trởlên.Haivídụminhhọa:
BéSilvia6tuổi,cao1,20mvànặng28kg.ChỉsốBMIcủabé(28:1,44)sẽlà19,nhưvậycóthểcoilàbébịbéophì.BéKlara11tuổi,cao1,50mvàcócânnặnglà48kg.ChỉsốBMIcủabé(48:2,25)sẽlà21,còncaohơnchỉsốBMIcủabéSilvia.Tuynhiên,vớiđộtuổicủaKlarathìchỉsốnàyvẫnnằmtronggiớihạnchophép.
VìbảngphânloạichỉsốBMItheođộtuổirấtphứctạpnênchúngtôikhôngmuốnđưaraởđây.Nếukhôngantâm,bạncóthểliênlạcvớibácsĩcủacon.Khônghiếmcáctrườnghợpchamẹlolắngquámức,chorằngconmìnhbị“thừacân”trongkhitrênthựctếcânnặngcủabévẫnnằmtrongmứchoàntoànbìnhthường.Muốnbiếtconcóbịthừacânhaykhông,bạnhãytínhchỉsốBMIcủaconvàsovớibảngphânloạicácmứcBMItheođộtuổi.Trongtrườnghợpconthậtsựbịbéophìthìsựtrợgiúpcủabạndànhchoconlàvôcùngcầnthiết.
Tỉlệthànhcôngcủaviệcđiềutrịchứngbéophìởtrẻemvàcảở
Phảigiúpconthếnàokhiconbịthừacân?➨
ngườilớn,đángtiếclàrấtthấp.Chonêncáchphòngtránhmớithựcsựlàquantrọng.Việctuânthủquytắcănuống,kếthợpvớiviệcchoconvậnđộngthườngxuyênchínhlàcáchphòngtránhhữuhiệunhất.Bằngcáchnày,bạnđãchuẩnbịchoconnhữngđiềukiệntốiưuđểphòngbệnh,conkhócóthểmắcbệnhbéophì.Tuynhiên,cóthểxảyratrườnghợpbévẫntăngcânvàtrởnênnặngkýhơnsovớicácbạncùngtranglứa.Nguyênnhânlàcơthểcủabéđãđạtđếnkhốilượngđượcquyđịnhbởigenmàbénhậnđượctừchamẹ.Trongtrườnghợpnày,bạnnêngiúpconcảmthấythoảimáivớicơthểcủamình.Đángtiếclànhữngtrẻmớichỉhơinặngcânmộtchút-ngaycảkhicácemkhôngthựcsựmắcchứngbéophì-cũngđãphảichịuđựngmộtáplựcrấtlớn.Cácemthườngbịbạnbèchếgiễuvàbịngườilớnthúcép.
Trongtrườnghợpconthựcsựquábéovàđilạikhệnệ,hãygiúpconbằngcáchđộngviênthayvìtạosứcép.
Khuyếnkhíchconvậnđộng
Nếutìnhtrạngbéophìchưaquánguyhiểm,cácbésẽkhôngphảigiảmcân.Chỉcầngiữnguyêncânnặnghiệntạicũngđủrồivìcácbécònpháttriểnthêmnữa.Nếubégiữnguyênđượccânnặngnhưhiệntạivàkhôngtăngcânthìtheothờigian,cácbésẽdàira,lúcđócânnặngsẽtươngquanvớichiềucao.Quantrọnglà,bạnphảikhuyếnkhíchbéhạnchếxemtivivàthayvàođólàvậnđộngthânthểnhiềuhơn.Vớicácbébịbéophìnhẹ,cầnkhuyếnkhíchcácbéluyệntậpthểthao.Chơibóngđá,đạpxe,bơilội,nhảynhót-córấtnhiềuhoạtđộngthểdụcthểthaocóthểtạohứngthúchocácbé.Nếubạncũngthamgiacùngbévàdànhthờigianrảnhrỗiđểcùngbévậnđộngthìđósẽlàmộtsựtrợgiúpđắclực.
“MobyDick”&“Obeldicks”
Việckhuyếnkhíchmộtđứatrẻthựcsựmắcchứngbéophìtậpthểdụcthểthaokhônghềdễdàng.Nếuchamẹmàkhôngsuynghĩkĩvàđăngkíchoconthamgiavàomộtcâulạcbộthểthaobấtkìnàođó,conkhôngnhữngsẽkhôngtheokịpcácbạnkháctrongcâulạcbộmàcònbịcácbạnấychêcười.Chamẹlàmnhưvậysẽphảntácdụng.
Tốthơnhết,chamẹnêntìmchoconmộtcâulạcbộdànhchonhữngtrẻbịbéophì,cùngnhauthamgiasinhhoạtvớisựhợptáccủa
chamẹ.VídụnhưmộtvàinămtrướcởthànhphốHamburgcủaĐức,ngườitađãthànhlậpmộtcâulạcbộmangtên“MobyDickClub”.Ởmỗikhuvựccủathànhphốlạicónhữngnhómsinhhoạtchungdànhchotrẻembéophìvớinhữngcáitênngộnghĩnhnhư“Nhữngchúvoimamút”hay“AnhemnhàchuốimặcPiyama”.Tạiđây,cáctrẻbéophìsẽgặpgỡnhaumỗituầnmộtlầndướisựdẫndắtcủamộtđộingũphụtráchcóchuyênmônvàcùngnhauhọcvềchếđộdinhdưỡngcólợichosứckhỏecũngnhưtựtaychếbiếnracácmónănbổdưỡng.Ngoàira,nhómcòncócáchoạtđộngthểthaovàvuichơiphongphúdànhchocácem.Mụctiêuquantrọngcủanhómlànângcaosựtựtinvàtínhtựgiácchocácem.Trongcáckỳnghỉhè,ngườitacòntổchứcthêmcáchoạtđộngdãngoại,thiđấuthểthaov.v...Chođếnnay,môhìnhnàyđãpháttriểnthànhmộtmạnglướitoànbang.Bạncóthểtìmhiểuthêmvềnhữngcâulạcbộtươngtựcótạinơibạnđangsinhsống.
“Obeldicks”làtêncủamộtchươngtrìnhkhácđangápdụngcácliệupháphứahẹnsẽmanglạinhiềuthànhcông.ChươngtrìnhnàyđượctiếnsĩThomasReinehr,đanglàmviệctạiphòngkhámdànhchotrẻemởthànhphốDattelnvớisựhợptáccủaTrungtâmNghiêncứuDinhdưỡngdànhchoTrẻem,pháttriển.Trẻemthamgiachươngtrìnhnàysẽđượcđiềutrịtrongvòngmộtnămdướisựgiámsátcủachamẹ.Chươngtrìnhcũngkếthợpdinhdưỡngđúngcáchvớiviệctậphuấnchophụhuynh,luyệntậpthểthao,vuichơivàrènluyệnsựtựtinchotrẻ.Ngườitađãchứngminhđượctínhhiệuquảcủachươngtrìnhnàyvànhậnthấy,nhữngthànhcôngđạtđượcvẫncònthấyrõsauhainămkếtthúcđiềutrị.
Khôngănkiêng!
Trongbấtcứtrườnghợpnàobạncũngkhôngđượcphépkêchoconmộtthựcđơnănkiêng.Làmnhưvậysẽviphạmquytắcănuốngvìnhưthếnghĩalàbạnlàngườiđưaraquyếtđịnhchoviệcconđượcphépănbaonhiêu.Bạnhãyđừngbaogiờlàmnhưvậynhé!Khôngaicóquyềnbắtngườikhácphảichịuđóivàbạncũngkhôngđượcphéplàmnhưvậyvớiconmình.Consẽcảmthấybịtổnthươngvàchạnhlòng.
Bêncạnhđóthìănkiêngcũngkhôngcótácdụngnhưnhiềungườivẫnlầmtưởng:trẻbịépănkiêng,trongđầusẽkhôngnghĩđếnthứgìkhácngoàithứcănvàsẽtậndụngbấtkỳcơhộinàotrẻchớp
đượcđể“ănbù”.
Cảhaichươngtrìnhthànhcôngchúngtôiđềcậpđếnởphầntrên“MobyDick”và“Obeldicks”cũngkhônghềápdụngphươngthứcănkiêng.Họchỉdạychotrẻkiếnthứcnềntảngvềviệcdinhdưỡngđúngcách,nộidungcủathápdinhdưỡngcũngnhưgiúptrẻvậndụngnhữngkiếnthứcnàyvàothựctế.
Nhữngnguyêntắcănuốngdànhchotrẻgầycũngđúngvớitrẻbéophì.
Bạnđừngbaogiờđốixửvớiconđặcbiệthơnsovớianhchịemcủachúngchỉvìconbịbéophì.Thápdinhdưỡngápdụngchocảtrẻgầylẫntrẻbéocũngnhưchocảcácbậcphụhuynh.Ănnhiềuhoaquả,rauxanh,cácloạingũcốcnguyêncámvàănítchấtbéo-điềunàyápdụngchocảtrẻgầyvàtrẻthừacân.Tấtcảcácbữaăntrongngày-babữachínhvàhaibữaphụ-nêndiễnratạibànănvàgiữacácbữaănkhôngnênchotrẻănvặtbấtcứthứgì-điềunàycũngápdụngchocảtrẻgầyvàtrẻthừacân.
Khôngnênchotrẻ-dùbéohaygầy-đượctựdoănđồngọt.Trẻchỉnênđượcphépgiảikhátbằngnướclọcthayvìcácloạiđồuốngcóđường.Trẻnàocũngnênvậnđộngnhiềuvàthỉnhthoảngcũngphảiđược“ănthỏathích”.Nếubạnmàđốixửvớiđứaconthừacâncủamìnhkhácvớicácconkháctrongbữaănchỉvìcânnặngthìbésẽcảmthấybị“rarìa”vàmọichuyệnsẽchỉtồitệhơnmàthôi.
Hãygiúpconvượtquamặccảmvớithânhìnhnặngkýcủamình
Cácbéthừacânnếuđượcchamẹchoănmặcđúngcáchcũngcóthểtrôngrấtđẹpvàgọngàng.Tuyvậy,cácbévẫnkhócóthểtránhkhỏinhữnglờichếgiễucủabạnbè.Hãycoitrọngnhữngbấtancủacon.Hãytinlàconcóthểvượtquađượcvàchoconlờikhuyênphảicưxửnhưthếnàokhibịbạnbèchâmchọc.Vídụconcóthểphảnứnglạibằngcáchnói:“Tớbéothìđãsao-cònhơncậulàcáiđồngốc.
Tớcóthểgiảmcân-còncậuthìlàmđượcgìnào?”
Đừngbaogiờnghĩrằngconcóthểgầyđimộtcáchdễdàngnếuconnỗlực.
Điềuđósẽkhôngcótácdụngvàsẽchỉlàmbạnthêmthấtvọngcũngnhưkhiếncảbạnvàconthêmáplựcmàthôi.Đãlàthànhcônglắmrồikhicongiảmcânđượcđếnmứckhônggặpphảicácvấnđềvềsứckhỏenữavàcóthểvậnđộngthânthểthoảimái.Khôngphảitrẻnàocũngcóthểgầyđimộtcáchdễdàngvàgiữnguyênđượcmộtvócdángnhưvậy.Đốivớimộtsốtrẻ,cáigiáphảitrảchoviệcgiảmcânlàrấtlớn:Bạncómuốnconmìnhgầyđinhưnglạicôđơn,lúcnàocũngnghĩđếnănvàchẳngcònthúvuinàokhác?Đặcbiệtlàcácbégáitrongđộtuổidậythìcòncónguycơmắcphảimộtchứngbệnhvôcùngnguyhiểmdoápdụngcácthựcđơnănkiêngkhắcnghiệtgâyra.
Khicơthểkhôngcònphảnứnggìnữa:RốiloạnănuốngCÓHAICHỨNGBỆNHRẤTNGHIÊMTRỌNGliênquantớithóiquenănuốngbịrốiloạnhoàntoàn:chứngbiếngăntâmlývàchứngcuồngăn.ThuậtngữchuyênngànhlàAnorexiavàBulimia.Cảhaichứngbệnhnàyđềukhôngpháttriểnngaytừnhữngnămđầuđờicủatrẻ,màchỉxuấthiệnkhitrẻđếntuổidậythìhoặcvàonhữngnămđầutiêncủatuổitrưởngthành.Nếubạnchỉcócontraithìbạnkhôngnênlolắngquávềđiềunày,bởicóđếnhơn90%cáctrườnghợpmắcbệnhxảyraởcácbégáihoặcphụnữtrưởngthành.
Biếngăntâmlýlàmộtcănbệnhrấtnặngvàđôikhicònnguyhiểmđếntínhmạng.Cứ1000bégáitrongđộtuổimớilớnvàcáccôgáitrẻ
Chứngbiếngăntâmlý(Anorexia)➨
thìcókhoảng5ngườimắccănbệnhnày.
Khibệnhbùngphát,cácbégáithườngđangtrongđộtuổitừ15-19.Cácbégáitrongđộtuổinhỏhơn(12trởxuống)rấthiếmkhimắcphảicănbệnhnày.
Cácbégáimắcbệnhănvôcùngít,ngoàiracòncóbiểuhiệnchủđịnhnônmửa,hoạtđộngquásứcvàlạmdụngthuốcmennhưthuốcnhuậntràng,thuốclàmgiảmsựngonmiệngvàthuốclàmtiêunướctrongcơthể.Cơthểsẽngàycànggầyrạcđi.Đếnkỳkhôngthấykinhnguyệtxuấthiện.Trongtrườnghợpnghiêmtrọngcòntổnthươngđếncáccơquannộitạng.Bệnhnhânbắtbuộcphảiđượcđiềutrịtạicơsởytếvàkhôngnhữngthếcònphảiápdụngcácliệupháptâmlýcầnthiết.Tiếclàkhôngphảibệnhnhânnàocũngcóthểvượtquađượccănbệnhnày.Mộtphầntưcáctrườnghợpmắcbệnhkhôngkhỏibệnhvàkhoảng5%trongsốđósẽchết.
Nhữngtấmgươngxấu
Thóiquenănuốngbịrốiloạnhoàntoànvàviệcbịsụtcânnghiêmtrọnglàbiểuhiệnbênngoàicủacănbệnhnày.Rốiloạnthựcsựnằmtrongtâmtrícủangườibệnh.Nhữngngườimắcphảicănbệnhnàyđãđánhmấtnhậnthứcvềvấnđềănuốngvàvềhìnhthểcủahọ.Họluôncócảmgiáclàcơthểmìnhrấtbéovàtrởnênámảnhvớiviệcbịtăngcân.Tấtcảchỉlànhữngýnghĩbệnhhoạndobệnhnhântưởngtượngchứkhôngphảnánhthựctế.Cáccơchếtrongcơthểcóchứcnăngquyđịnhviệcănuốngtheonhucầuđãbiếnmấthoàntoàn.
Nhưbịthôithúc,bệnhnhâncốđạtđượccác“chuẩnmực”saitráivềhìnhthể.Thườngđểchữatrịbệnhnày,bệnhnhânphảibịbắtép.Nguyênnhângâybệnhvẫnchưađượcnghiêncứuđầyđủ.Cónhiềunhântốkhácnhaucóthểdẫnđếncănbệnnày.Mộttrongsốđócóthểlàdocácbégáitrongđộtuổidậythìthườngkhônghiểurằngviệclượngmỡtrongcơthểtănglênởđộtuổinàylàhoàntoànbìnhthường.Vớicácbégáinày,độtựtinphụthuộcgầnnhưhoàntoànvàohìnhthứcbênngoài.Họmuốncómộtthânhìnhmảnhdẻynhưcác“côgáiđẹpnhấttrongcáccôgáiđẹp”-cáccôngườimẫumìnhdâytrêntruyềnhình.Mongướccómộtthânhìnhlýtưởnglàmộttrongcácnguyênnhândẫnđếnviệccácbégáicómộtcảmnhậnkhôngđúngđắnvềcơthểcủamình.Trongđộtuổidậythì,cơthểphảitíchtụđủmỡmớicóthểpháttriểnmộtcáchkhỏemạnhđược!
Nếuchúngtamàkhôngchỉrõchocácemthấyđiềunày,trongphạmvigiađìnhcũngnhưngoàixãhội,cănbệnhnguyhiểmnàysẽtiếptụclanrộng.
Cácnhântốgâybệnhkhácbaogồmgiađìnhbấthòavàviệcthiếukhảnănggiảiquyếtmâuthuẫn.Trongmộtvàinămgầnđây,ngườitacònchứngminhđượcmộtsốtrườnghợpmắcbệnhdonhữngbiểuhiệnbấtthườngởhệthầnkinh.
Cảnhữngtrảinghiệmvớiviệcănuốngtrongnhữngnămđầuđờicũngrấtcóthểlàmộtnguyênnhângâybệnh:trẻnàomàkhicònbéđãbắtnạtvà“lừagạt”đượcbốmẹbằngthóiquenkhôngchịuăncủamìnhthìsẽcóxuhướnglàmđiềutươngtựkhiđếntuổidậythì.Haytrẻnàomàkhicònbékhôngđượcphépănuốngtheonhucầucủacơthểthìđếnmộtlúcnàođósẽkhôngcònkhảnăngcảmnhậnđượcsựthèmănvàdođócónguycơmắcbệnhcaohơn.
Chứngănuốngvôđộnàykhôngnguyhiểmbằngchứngbiếngăntâmlý(Anorexia).Bệnhnhânkhôngbịgiảmcânquátrầmtrọng.Phầnlớnsốngườimắcbệnhcómộttrọnglượngcơthểbìnhthường.Nguyênnhânnằmởchỗ:mộtmặt,cáccôgáitrẻmắcbệnhthườngxuyêncócáccơnthèmănkhôngkiểmsoátđượcvàphảiănngấunghiếnmộtlượngthứcăncựclớn.Nhưngvìkhôngmuốnbịtăngcân,họlạichạyngayvàophòngvệsinhvànôntấtcảra.Giữahaicơnthèmăn,họthườngcốgắnghạnchếlượngđồănđưavàocơthểbằngviệcnhịnănhoặcănkiêng-chođếnkhicơnđóidồnlạidầndầnvàdẫnđếncơnthèmăntiếptheo.Nhiềungườicòndùngthêmcácloạithuốcnhuậntrànghoặcthuốcgiảmcân.Mộtvàingườicóthểgiấubệnhtrongmộtthờigiandài.Thườngthìbácsĩnhakhoasẽlàngườinhậnracănbệnh:răngcủabệnhnhânlàbộphậnbịtổnthươngđầutiên.Tuynhiên,việcnônmửaliêntụcnhưvậyvềlâudàisẽảnhhưởngđếntoànbộcơchếhoạtđộngcủacơthể.
Cũngnhưchứngbiếngăntâmlý,rốiloạnthựcsựcủanhữngngườimắcchứngcuồngănnằmtrongtríóccủahọ:bệnhnhânchúýquámứcđếnhìnhthểcủamình.Nógầnnhưtrởthànhyếutốduynhấtquyếtđịnhýthứcvềgiátrịbảnthâncủahọ.
Chứngcuồngăn(Bulimia)➨
Ănkiênglànguyênnhângâybệnh
Nguyênnhângâyrachứngcuồngănlàgì?Câutrảlờilàcónhiềunguyênnhânkhácnhau.Nhưngcómộtnguyênnhânchắcchắnđólà:Thườngnhữngcơnthèmăndữdộisẽbắtđầuxuấthiệnsaukhingườibệnhápdụngcácchếđộănkiêngtrongmộtthờigiandài.Nhưvậy,việchạnchếănuốngphảntheonhucầucủacơthểcóthểgâyrachứngbệnhcuồngăn.Ngoàira,ngườitađãchỉrarằngđốivớinhữngngườinày,việcănuốngthườngđượchiểumộtcáchsaitrái:ănlàđểđánhlạchướng,đểlàmgiảmcăngthẳnghoặcđểthưởngchobảnthân.Ngượclại,việcănđểđápứngnhucầucủacơthểlạibịxếpvàohàngthứyếu.
Khôngcógìđảmbảochắcchắnlàbạnsẽngănchặnđượccácchứngrốiloạnănuốngxảyđếnvớiconkhichúngtatuânthủtheoquytắcănuống.Tuynhiên,bạnsẽgópphầnrènchoconmộtthóiquenănuốnglànhmạnhvàbằngcáchđósẽphòngtránhđượccácchứngrốiloạnănuống.Mộtkhibạnđãrènrũađượcchoconkhảnăngtintưởngvàochínhmình-tronglĩnhvựcănuốngcũngnhưtrongtấtcảcáclĩnhvựckhác-thìcóthểnóibạnđãlàmhếtkhảnăngcủamìnhrồi.
§TỔNGKẾT⇒Vớichứngbéophì:tuânthủquytắc-vàkhôngápdụngănkiêng!
Béophìlàvấnđềdinhdưỡngthườnggặpnhấttrongxãhộingàynay.Cáchphòngtránhbệnhbéophìtốtnhấtlàtuânthủtheoquytắcănuống.Bạnkhônglàmđượcgìhơnđâu.Trongbấtcứtrườnghợpnào,bạncũngkhôngđượcphépbắtconănkiêng.
⇒Vớichứngbiếngănvàchứngcuồngăn
Biếngănvàcuồngănlàhaichứngbệnhnangiải,thói
Phòngtránhcácchứngrốiloạnănuống➨
quenănuốngcủangườibệnhbịrốiloạnhoàntoàn.Phầnlớnngườimắcbệnhlàcácbégáitrongđộtuổithanhthiếuniênvàphụnữtrẻ.Đốivớihaichứngbệnhnày,bạncũngcóthểphòngtránhbệnhchoconbằngviệctuânthủtheoquytắcănuốngđãđưara.
⇢Khiănuốnglàmconbịốm
Chứngkhôngdungnạpđượcthựcphẩm
KHÔNGĂNthìchúngtakhôngthểsống.Nhưngđôikhiăncũnglàmchochúngtabịốm.Khôngphảitrẻnàocũngcóthểdungnạpđượctấtcảcácloạithựcphẩm.Cácphảnứngkhôngmongmuốncủacơthểlênđồăncóthểlàđauđầu,cócảmgiáckhóchịuhoặccũngcóthểlàcácphảnứngsốcgâynguyhiểmđếntínhmạngkèmtheongấtxỉuhoặcbấttỉnh.Việccơthểkhôngthíchứngđượcvớithựcphẩmcũngthườngđượccholàcómốiliênhệvớibệnhtật,mặcdùđếnnayđiềunàyvẫnchưađượcchứngminhrõràng.Mộtvídụởđâylàchứngsuygiảmkhảnăngtậptrung(AD-ADHD).
Dịứnglàgì?Hệthốngphòngthủcủacơthểngười-hệmiễndịch-phảnứngmộtcáchvôcùngdữdộivớibấtkỳmộtvậtthểlạnàoxâmnhậpvàocơthể.Vớichứngdịứngthựcphẩm,cácvậtthểnàychínhlàcácproteinlạtrongthứcăn.Khiănphảilầnđầutiên,hệmiễndịchsẽpháttriểncáctếbàotựvệđểchốnglạicácproteinlạnày.Nếusauđótaănphảithứcăncóchứaloạiproteinnàymộtlầnnữathìhệmiễndịchsẽchốngtrảlạimộtcáchdữdội.Cácphảnứngnàycóthểxảyrangaylậptứchoặccũngcóthểbịtrìhoãntrongkhoảngthờigiantừ2đến48tiếngsaukhiăn.Cácbiểuhiệncóthểxảyralà:
Phảnứngdữdộikèmtheosốcvàbấttỉnh.
Nônmửa,tiêuchảyvàđaubụng(vềlâudàicóthểgâyracáctriệuchứngthiếuchấtdochấtdinhdưỡngkhôngđượchấpthụđầyđủ).
Dịứng➨
Cácchứngbệnhcủađườnghôhấp:sổmũi,ho,hensuyễn.
Cáctriệuchứngviêmdanhưmẩnngứa,mẩnđỏ,phátban,mầnda,phồngrộp,v.v...
Dịứngthựcphẩmthựcsựhiếmgặp.Chỉhaiđếnbaphầntrămtrẻdưới3tuổimắcphảichứngbệnhnày.
Córấtítcácloạithứcăncóthểgâyradịứngchoconngười.Tuynhiêncácloạithứcănnàylạiđượcchúngtasửdụngthườngxuyênvàcómặttrongrấtnhiềucácloạithựcphẩm,vídụnhưsữa,trứng,cácloạihạtnhânvàbộtmì.
“Truylùngthủphạm”
Việcchẩnđoánmộtcáchchínhxácnguyênngângâybệnhlàyếutốquyếtđịnhtrongviệcđiềutrịchứngdịứngthựcphẩm.Đầutiêncầnkiểmtraxemcóđúngloạithựcphẩmmàbạnđangnghingờthựcsựđãgâyracácphảnứngdịứngchoconnhiềulầnliêntiếphaykhông.Thêmvàođó,cầnphảichoconđixétnghiệmda.Nếukếtquảlàâmtínhthìkhảnăngdịứngsẽhoàntoànbịloạitrừ.Nếuxétnghiệmmàchokếtquảdươngtínhthìđócóthểlàbiểuhiệncủachứngdịứngđãcótừtrướcvớimộtloạithựcphẩmnhấtđịnhnàođó.Trongtrườnghợpnày,bácsĩnhisẽlàngườiquyếtđịnhchoconthựchiệncáckhám,xétnghiệmtiếptheo.
Nhiềuloạidịứngthựcphẩmsẽtựmấtđimàkhôngcầntaphảicanthiệp.Nhấtlàđốivớinhữngtrẻbịdịứngthựcphẩmtrongvòngbanămđầuđời,cácchứngdịứngnàythườngsẽtựbiếnmất.
Chứngdịứngthựcphẩmhaycóliênquanđếnbệnhviêmda.Nhưngchỉởmộtphầntrẻem,viêmnhiễmdamớilàdấuhiệucủachứngdịứngthựcphẩm.Dodacủatrẻchỉphảnứngvớiloạithứcăngâydịứngsau24đến36tiếngđồnghồănphảiloạithứcănnày,nênsẽrấtkhóđểtìmrachínhxácloạithứcănnàolànguyênnhângâydịứng.
Cácphảnứngkhôngmongđợikháccủacơthểlênthựcphẩm
➨
Cácloạiphảnứngkhôngmongđợikháccủacơthểlênthựcphẩmmàkhôngphảidodịứnggâyraxuấthiệnthườngxuyênhơnnhiều.Hệmiễndịchkhôngđóngvaitrògìtrongcáctrườnghợpnày.
Vídụnhưcácloạithựcphẩmcóchứachấtsảnsinhrađộctốcũnggâyracácphảnứngdữdội,nhưngộđộcthựcphẩmdovikhuẩnSalmonellagâyra.
Mộtsốtrẻkhôngtiêuhóađượccácloạimàuthựcphẩm,hươngliệuhaycácchấtphụgianhântạokhácđượcsửdụngtrongmộtsốloạithựcphẩm.Trongtrườnghợpnày,cơthểtrẻsẽphảnứnglạibằngchứngmầnda.
Mộtvídụkháclàchứngmẫncảmvớingũcốcđãđượcnhắcđếntrongcácchươngtrước.Đâylàmộtchứngbệnhsẽtheongườibệnhđếnhếtđời.
Mộtkhibạnđãtìmrađượcloạithựcphẩmgâydịứngchoconthìviệcđiềutrịsẽrấtdễdàng:gạchtênloạithựcphẩmnàyrakhỏithựcđơnhàngngày.Sauhaiđếnbốntuần,cáctriệuchứngbệnhsẽtựmấtđi.
Loạidịứngthựcphẩmthườnggặpnhấtlàdịứngsữabò.Gầnbaphầntrămtrẻemmắcphảiloạidịứngnày.Ởphầnlớncáctrẻmắcbệnh(cụthểlà80%),dịứngsữabòsẽtựmấtđikhitrẻđược4tuổi.Ởphòngkhámcủachúngtôi,chúngtôivẫnthườngkiểmtraxemsaumộtnămngừnguốngsữa,chứngmẫncảmcócònhaykhông.Trướcđó,consẽđượcchouốngsữađậunànhhoặcsữabò“thủyphân”,cónghĩalàsữabòđãđượctáchthậtnhỏcácthànhphầncấutạo.
Nếuchứngmẫncảmmàkéodàitớihơnbanămthìcókhảnănglànósẽtheoconđếnhếtcuộcđời.Điềunàycũngđúngvớicácloạidịứngthựcphẩmkhác.
Nếugiađìnhbạnmàcótiềnsửmắcbệnhhensuyễn,viêmdahoặcviêmmũidịứng,thìnguycơconbịmắcbệnhnàyrấtcao.Cácbiện
Cáchđiềutrịvàphòngtránh➨
Phòngtránhkhicầnthiết➨
phápphòngtránhsauđâylàrấtcầnthiết:
Nếucóthể,choconănhoàntoànbằngsữamẹtrongvòngnửanăm.Bạncũngnêngạchtêncácloạithựcphẩm“nguyhiểm”(cácloạihạt,trứng,sữa)rakhỏikhẩuphầnăncủamình.
Nếubạnchoconăndặm,hãythựchiệntheolờikhuyêncủachúngtôitrongChươngba:Mỗilầnđổimón,bạnchỉnênchoconănmộtloạithứcănduynhấtvàhãyđợivàingàysauhãychoconănmộtloạithứcănkhác.Bằngcáchnày,bạnsẽdễdàngtìmraloạithứcănnàothíchứngvớiconbạnvàloạinàokhông.
Bạnchỉnênchoconăncácloạithứcănđượcchếbiếntừsữabò,trứngvàlúamìkhiconđãđược2tuổi.
Quytắcănuốngvẫnđượcápdụngtrongtrườnghợpnày!
Quytắcănuốngcũngápdụngđốivớicáctrẻmắcchứngdịứngthựcphẩm.Bạn-cácbậcchamẹ-làngườiquyếtđịnhsẽbàymóngìlênbànăn.Cácbạnnênđiềuchỉnhcácbữaăntùytheonhucầuđặcbiệtcủacon.Vàconsẽtựquyếtđịnhcóănhaykhôngvàănbaonhiêu.
Nhữngquytắcđểtạothóiquenănuốngtốtcũngcóthểápdụngđượccảtrongnhữngtrườnghợptrẻkhôngdungnạp
đượcthựcphẩm.
Khithứcănkhông“ởlại”:Tiêuchảyvànônmửa
CÁCCHỨNGBỆNHKÈMTHEOTIÊUCHẢYVÀNÔNxuấthiệnđặcbiệtthườngxuyênởtrẻem.Thườngthìchúngđượcgâyrabởivi-
rút.Hơn90%trongsốcácchứngbệnhnàykhôngnguyhiểm.Chúngthườngkéodàitừbađếnbảyngàyrồitựmấtđi-khôngphụthuộcvàocách“chữa”củabạn.
Ngănchặnviệcmấtnước
Chỉcómộtđiềucácbậcchamẹcầnphảiđặcbiệtchúý:khôngđượcđểchoconbịmấtnước!Khôngcóvấnđềgìquánghiêmtrọngkhimộtđứatrẻkhôngăngìmấytrongvòngmộtvàingày.Nhưngviệccơthểbịmấtnướcchỉđượcphépdừnglạiởmộtgiớihạnchophép.Conphảiuốngnhiềunước.
Bằngcáchnàochúngtacóthểnhậnracơthểconđangbịmấtnước?-Tốtnhấtlàthôngquatâmtrạngcủacon:nếuconcònchơiđùa-chodùcóíthơnmọingàyđichăngnữa-nghĩalàconvẫnchưabịmấtnước.Nếuconnằmrũratrênghếsô-fa,bạnphảiđưaconđếngặpbácsĩngay.Conphảiđượcchouốngmộtloạinướcphângiảiđường-muốingaylậptức.Loạinướcnàycóbántạicáchiệuthuốc.Bạnhãyphavàonướcvàchoconuốngliêntụcđểtránhmấtnước.Mộtđiềumànhiềungườikhôngbiết:hỗnhợpnướcđường-muốisẽkhôngcảithiệntìnhhìnhbệnhtiêuchảycủatrẻ.Nóchỉngănchặnviệcmấtnướcmàthôi;nhưngnórấtquantrọng.
Chođếnnay,đãcónhiềunghiêncứuchothấy(vàkinhnghiệmhàngngàycủachúngtacũngchứngminhđiềunày):khiconkhôngbịmấtnước,tốtnhấthãychoconănthứcănnhưbìnhthường.Kểcảsữaconcũngđượcphépuốngnếunólàmchoconcảmthấykhỏekhoắnhơn.
Khiconbịtiêuchảy,bạncũngphảiápdụngquytắcănuống:consẽhồisứcmộtcáchnhanhnhấtkhibạnchoconănnhưbìnhthường.Consẽtựquyếtđịnh:
“Mìnhcómuốnănkhông?”
“Mìnhmuốnănmónnào?”
“Mìnhmuốnănbaonhiêu?”
Tuânthủquytắcănuống➨
§TỔNGKẾT⇒Khôngphảitrẻnàocũngtiêuhóađượcmọithứ
Mộtsốloạithựcphẩmsẽgâyracácphảnứngdịứngvàkhóchịuchotrẻ.Bạnphảitìmranhữngloạithựcphẩmnàoconkhôngdungnạpđượcvàphảigạchtênchúngrakhỏithựcđơnnấunướngtrongmộtthờigiandài.
⇒Trợgiúpkhiconbịtiêuchảyvànôn
Tiêuchảykèmtheonônlàmộtchứngbệnhrấtthườnggặpởtrẻem.Thườngthìsaumộtvàingàynósẽtựmấtđi.Bạnchỉphảichúýtránhchoconkhôngbịmấtnướcvàtốtnhấthãycứchoconănuốngnhưbìnhthường.
➨LờikếtChúngtôiđãthuyếtphụcđượcbạnhaychưa?Bạncótinlàconmìnhhoàntoàncóthểănuốngđúngcáchchỉcầnbạngiữđúngquytắcănuốngđãgiớithiệukhông?Nếubạnlàmđượcđiềuđóthìtứclàbạnđãtặngchoconmộtmónquàhếtsứcquýgiá.Bạnchoconthấylàbạntintưởngvàobảnnăngcủacon,bạntinlàconcóthểănuốngđúngtheonhucầucủacơthể.Bằngcáchđó,bạncũnggiúpconnângcaosựtintưởngvàobảnthânvàphòngtránhđượcchoconchứngrốiloạnănuốngvàchứngbéophìcũngnhưnhữnggiâyphútcăngthẳngbênbànăn.
Thànhcôngđôikhikhôngđếnngaylậptức,màphảisaumộtvàituần,chúngtamớithấyđượctínhhiệuquả.Khôngphảiđơngiảnđểcóthểduytrìđếnngàyđó.Nguycơcácbậcchamẹbỏcuộcvàlạitiếptụcépbuộcconcáiănuốngtheoýmìnhlàrấtlớn.
Bạncócầnmộtđồngminhkhông?Hãynóichuyệnvớibácsĩcủacon,bạnsẽnhậnđượcnhữnglờikhuyênđúngđắn.
Nhằmgiúpchobạn-cácbậcchamẹyêuquý-cóthểdễdàngghinhớquytắcănuốngcủachúngta,chúngtôiđãtổnghợpmộtsố“Châmngônphòngbếp”trongphầnphụlục.Bạncóthểcắtchúngravàdántrongphòngbếpnhưmộtcôngcụhỗtrợghinhớ.
Chúngtôichânthànhchúccácquýđộcgiảthânmếnnhiềuthànhcôngvàniềmvuitrongnhiệmvụkhôngphảilúcnàocũngđơngiảnnày:chophépconđượcănđúngcách.
AnnetteKast-ZahnvàHartmutMorgenroth
2.HiềngiảMinhTriết:ngườithựchànhphươngphápThiềnMinhTriết,haycòngọilàphươngphápDuyTuệ,mộtphươngphápthựchànhgiúpngườithựchànhổnđịnhđầuóc,pháttriểnđượcnhữngphẩmchấttốtđẹptrênnềntìnhyêuthương3.PhậtTâmDanhlàtênmàtácgiảDuyTuệđặtchonhữngngườitheohọcvàthựchànhphươngphápcủaông.SửdụngPhậtTâmDanhlàmộtcủakỹthuậtphươngphápDuyTuệđểkíchhoạttínhlinh,tìnhthương,kíchhoạtnhữngkhảnăngkỳdiệucủaconngười.4.VườnHoaMơƯớc:chươngtrìnhđượctácgiảxâydựngriêngchocáccháutừ5-15tuổivớimụcđíchhướngdẫncáccháuhọctậpvàrènluyệncácphẩmchấttốtđẹpngaykhicònnhỏ1.Tínhbiết:Khảnăngbiếtcủađầuóckhiđầuócởtrongtrạngtháitrongsuốt,khôngcósựhiệndiệncủaýnghĩNhiệtđộphònglànhiệtđộđođượctrongphòng,khôngphảinhiệtđộmáyđiềuhòa.Tríchbàithơ“Bắpngô”,tácgiảCaoXuânThái.Theobàihát“Thậtbấtngờ”củacasĩTrúcNhân,sángtácMewAmazing.SaoMichelin:làtiêuchuẩnkhắtkhenhấtthếgiớihiệnnayđểđánhgiátàinăngcủangườiđầubếp.Cóthểtìmhiểuthêmởđây:http://soi.today/?p=193229.Nụvịgiácchứacảngàntếbàovịgiác,giúpconngườinhậndiệnhươngvịcủamónăn.Trungbìnhkhitrẻchàođờisởhữu10.000nụvịgiác,đếnkhitrưởngthànhchỉcòn8.000nụvịgiácvàcàngvềgiàcàngmấtdầnđi,trungbìnhkhoảng4.000-5.000nụvịgiác.Đócũnglàlýdovìsaocàngvềgiàchúngtaăncàngítngonmiệng.Tríchtừtích“NgườicongáiNamXương”,tácgiảNguyễnDữ.Cảibiêntừcâuthơ“Lòngtathànhconrối.Chocuộcđờigiậtdây!”trongbàithơ“Ngườiđitìmhìnhcủanước”(ChếLanViên).TrongbộTâyduký,lửatammuộichânhỏađượcluyệntừlửatronglòbátquáiluyệnđancủaTháiThượnglãoquân,nướcthườngkhôngdậptắtđược.CòntheoPhậtgiáo,lửatammuộilàhiệntượngsinhnhiệttrongcơthể,nhiệtđộcóthểlênđếncựccao.TrongtừđiểntiếngViệtgiàuvàđẹpcủachúngta,“ốm”cónghĩalà“gầy”và“ốm”cũngcónghĩalàbệnh.TrầnHuyềnTranglàtênkhaisinhcủaphápdanhĐườngTamTạng.Trích'Truyệncổtíchvềloàingười',XuânQuỳnh.Trích'Truyệncổtíchvềloàingười',XuânQuỳnh.PKlànhữngtrậnđánhđểnângcấpkhảnăngchiếnđấucủaquânđộitrongtrògameonline.1.Graffiti(danhtừsốítlàgraffito,cónguồngốctừtiếngItalia):lànhữngbứctranhđượcvẽtrênbềmặtnơicôngcộngnhưtườnghaycầumàkhông
cần(hoặckhôngđược)sựchophép.GraffitiđãtồntạitrongsuốtthờikỳvănminhcổđạinhưởHyLạpcổđạivàĐếchếLaMã.1.MichelangelodiLodovicoBuonarrotiSimoni(6/3/1475-18/2/1564):sinhtạimộtkhulàngnhỏcủavùngCaprese,gầnkềthủphủArezzo,Roma,thườngđượcbiếtđếndướitêngọiMichelangelo,làchađẻcủanhữngtácphẩmcósứclôicuốncaonhấttronglịchsửmỹthuật;vàcùngvớiLeonardodaVinci,ôngđãtạoragiátrịrựcrỡchothờikỳPhụcHưngđỉnhcao.Ônglàmộtnhàđiêukhắc,kiếntrúcsư,họasĩvàthisĩ,đãtạoraảnhhưởngmãnhliệtđếnnềntảngmỹthuậtphươngTâysaunày.2.Pietà:làmộtdanhtừchungchỉhìnhtượngĐứcMẹMariađỡthithểcủachúaJesussaukhibịđóngđinhtrênThậpgiá.1.WaltWhitman(31/5/1819-26/3/1892):nhàthơ,nhàbáo,nhànhânvăn,nhàcảicáchthơMỹ,tácgiảcủatậpthơLácỏnổitiếngthếgiới.1.ThomasJefferson(1743-1826):làTổngthốngthứ3củaHợpchủngquốcHoaKỳ,nhiệmkỳ1801-1809.1.YogiBerra:làmộtvậnđộngviênbóngchàyngườiMỹ.Anhnổitiếngvìsửdụngbiệtngữ“Berraisms”trongcáctrậnđấunhưmộtcáchđểđánhlạchướngđốiphươngvàtruyềncảmhứngchođồngđội.2.WilliamCuthbertFaulkner(1897-1962):làtiểuthuyếtgiangườiMỹ.ÔngđạtgiảiNobelVănhọcnăm1949vàhaigiảiPulitzernăm1955và1963,ônglàmộttrongnhữngnhàvănnổitiếngnhấtthếkỷXX.1.NguyêntắcS.W.chữviếttắtcủacụm“Whocares,sowhat”(Cóngườicó,cóngườikhông.Vậythìsaochứ?)(1)Bảochâu,cũnggọilàPhậttánh.Boulangerie:tiệmbánh,bistro:quánrượu,magasin:hiệutạphóa(BT).Tứđổtường:bốnthóixấutheoquanniệmtruyềnthốnggồmcờbạc,rượuchè,traigái,hútxách(BT).LàchiếcxehơiđầutiênđượcsảnxuấthàngloạttạimiềnNamViệtNamtrước1975với4kiểudángkhácnhautùytheomụcđíchsửdụng.BệnhCeliaclàcănbệnhđườngruộtdocơthểkhônghấpthụđượcgluten(cónhiềutronglúamì,yếnmạchvàlúamạch).ĂndặmtheocáchnàycònđượcgọilàBabyled-weaning(Phươngphápăndặmbéchỉhuy).TìmđọcsáchđãđượcTháiHàBooksxuấtbản.Chỉsốkhốicơthể,têntiếngAnhlàBodyMassIndex,đểđánhgiámứcđộgầyhaybéocủamộtngười.note:"]{note:"]{(1).Plato(428-348TCN)làmộttrongbanhàtriếthọclớncủaHyLạptheochủnghĩaduytâmkháchquanCâydẻngựa:câyláchiathànhbảythùyvớihoamàutrắnghoặchồng.Quaker:MộtgiáopháiThiênChúatônthờChúaJesus,từchốinhữngnghi
thứctrịnhtrọng,giáođiềuvàcónhữnghoạtđộngphảnđốichiếntranhvàbạolực.CóthểtácgiảđangđềcậpđếnMeisterEckhart(1260-1328)-mộttriếtgia,nhàthầnbíKi-tôgiáongườiĐức.WystanHughAuden(1907-1973):NhàthơMỹgốcAnh,ngườicóảnhhưởngrấtlớnđếnvănhọcAnh-Mỹ,làmộttrongnhữngnhàthơlớnnhấtcủathếkỷ20.Rilke(1875-1926):tênđầyđủlàRenéKarlWilhelmJohannJosefMariaRilke,tuylàngườiÁonhưngôngsángtácbằngtiếngĐức.Ôngđượcxemlàmộttrongnhữngnhàthơlớnnhấtcủavănhọcthếgiớithếkỷ20.
TableofContentsLỜINÓIĐẦU1.Ănuốngđúngcáchkhônghềkhó⇢Ănuốnglàáplựchayniềmvuiđốivớibốmẹvàconcái?
KinhnghiệmcánhânKinhnghiệmtrongphòngkhámnhiNguyêntắcmangtínhquyếtđịnhtrongănuống
!LƯUݧTỔNGKẾT
⇢NhữngđiềucácbậcchamẹcầnbiếtvềănuốngHệthốngkiểmsoát"nộibộ"củatrẻ
Trẻconcómộthệthốngkiểmsoátnộibộkhôngthểlàmgiảđược.Chúngtanênhọctừtrẻ.
Trẻbéohaygầy:Donuôidưỡnghayditruyền?Quábéohayquágầy:Biểuđồtăngtrưởngnóilênđiềugì?
Khiconbạnkhỏemạnh,tỉnhtáovàpháttriểnbìnhthườngcónghĩalàconđãănuốngđúngcách.Việctăngcâncóthểkíchthíchhoặchãmlạitrongnămđầuđờicủatrẻ.Conbạncókhỏekhông?Nếucó,thìrấtcóthểlàconbạnănuốngkhỏemạnh-mặcchoconbạncóbéo,gầyhayởmứctrungbình.
Trẻcầnăngìđểtồntại?Nhữngkiếnthứccơbảnvềchếđộdinhdưỡngchobé
Vậnđộngquáítsẽkhiếncơthểkhôngkhỏe-vàđiềunàycũngtươngtựvớiănuống.
HãychoconbạnăntấtcảnhữnggìHãychoconbạnđượcănđầyđủchấtdinhdưỡng:Lipit(chấtbéo)vàcacbohydrat.
Nghĩalàhạnchếănđồngọt,đường,ănđầyđủcácsảnphẩmngũcốcnhưbánhmìđen,gạothôvàmìsợingũcốc.
Hoạtđộngnhiềulàđiềuquantrọngnhấtgiúpcơthểkhỏemạnh.Mộthìnhthứcbổsungvitaminvàkhoángchấtkháccũngkhôngcầnthiết,nếuchếđộănuốnghàngngàyđúngmực.
§TỔNGKẾT2.Áplựctrongbữaănlàdođâu?
⇢Khibốmẹcanthiệpquánhiều“Conkhôngđượcphépănquánhiều!”
Hãygiúptrẻbằngcáchnóivớicon:“Mẹyêucondùconcóthếnàođichăngnữa!”
“Conphảiănnhiềuhơnnữa!”⇢NHỮNGTHÀNHKIẾNVÀNHỮNGNỖILOMÀBẠNCÓTHỂQUÊNĐI§TỔNGKẾT
⇢KhichamẹcanthiệpquáítNấuăntheoyêucầu
Ănuốngvôkỷluật§TỔNGKẾT
3.Dinhdưỡnghợplýchotừngđộtuổi⇢6thángđầuđời:Sữamẹlàtấtcả
Bécủabạnăngì?Thờigianvàcáchthứcchoconăn!LƯUÝ
⇢ĐỊNHKIẾNVÀTHỰCTẾVỀCHUYỆNCHOCONBÚ*
!LƯUÝTrẻcóphảnxạbúsữatheobảnnăng-vàbạncóbảnnănglàmmẹ,một“chỉdẫn”từbêntrongmàbạnhoàntoàncóthểtincậy.
!LƯUݧTỔNGKẾT
⇢6-12thángtuổi:ChuyểnsangbữaăncùnggiađìnhThờiđiểmthíchhợpchotrẻăndặmLƯUÝĂncùngbànvớigiađình
Béyêucàngphàmănbaonhiêuthìcàngnhanhthuầnthụckỹnăngănbấynhiêu.
§TỔNGKẾT⇢1-6tuổi:“Conkhôngcònlàtrẻsơsinhnữa!”
Trênbàncónhữnggì?Việcănuốngdiễnranhưthếnào?
“Conkhôngcầnphảiăngìcả.Hãyngồixuốngbànvànóichuyệncùngbốmẹ.”Đừngquantâmđếnviệcconbạnănnhiềuhayít.Hãyquantâmnhiềuhơnđếnviệcliệubécókhỏemạnhvànhanhnhẹnkhông.Ănlàăn-tứclàhoạtđộngtiếpnhậndinhdưỡng-vàlà
việcngồicùngnhauvànóichuyện.Chỉthếmàthôi!Béyêucủabạnsẽkhôngbịthiếuchấtnếubạnluônđặtlênbànăngiađìnhnhữngmónănphongphúvàgiàudinhdưỡng.
LƯUݧTỔNGKẾT
⇢Tuổitớitrường:KhinềnmóngđãđượctạodựngCủngcốlạibàihọc§TỔNGKẾT
4.Nhữngvấnđềđặcbiệt⇢Khicânbằngcơthểbịrốiloạn
Khicơthểbịthừachất:BéophìNhữngnguyêntắcănuốngdànhchotrẻgầycũngđúngvớitrẻbéophì.Đừngbaogiờnghĩrằngconcóthểgầyđimộtcáchdễdàngnếuconnỗlực.
Khicơthểkhôngcònphảnứnggìnữa:Rốiloạnănuống§TỔNGKẾT
⇢KhiănuốnglàmconbịốmChứngkhôngdungnạpđượcthựcphẩm
Nhữngquytắcđểtạothóiquenănuốngtốtcũngcóthểápdụngđượccảtrongnhữngtrườnghợptrẻkhôngdungnạpđượcthựcphẩm.
Khithứcănkhông“ởlại”:Tiêuchảyvànônmửa§TỔNGKẾT
➨Lờikết