Lokale Financiën 2018 · 2018-07-02 · 1 Lokale Financiën 2018 Persconferentie 26-06-2018 Geert Gielens – Anne-Leen Erauw – Arnaud Dessoy

1

Lokale Financiën 2018

Persconferentie 26-06-2018

Geert Gielens – Anne-Leen Erauw – Arnaud Dessoy

2

IMPACT VAN DE MACRO-ECONOMISCHE CONTEXT EN REGERINGSMAATREGELEN OP DE LOKALE FINANCIËN?

Macro-economische context • Historisch lage rentevoet • Gematigde inflatie • Matige groei • Werkloosheidscijfers • Strikt budgettair kader

Regeringsmaatregelen • Hervorming van de pensioenen in de

lokale sector (wet 2011) • Oprichting hulpverleningszones

(hervorming gemeentelijke brandweer)

• Taxshift & indexsprong • Hervorming

werkloosheidsuitkeringen • Vluchtelingenbeleid • ….

3

Budgettaire impact tijdens de legislatuur 2013-2018? • Uitgaven onder druk?

• Blijven de personeelsuitgaven onder controle ? Wegen de pensioenlasten op het

gemeentebudget? • Vergde de sociaaleconomische context meer inspanningen van de gemeenten en de OCMW’s? • Hebben de gemeenten meer inspanningen geleverd voor veiligheid?

• Verhoogden de gemeenten de belastingen?

• Hebben de gemeenten door de historisch lage rentevoeten meer investeringen kunnen aangaan?

• Hoe zit het met het budgettaire evenwicht en de schuldbeheersing?

• Wat zijn de grote financiële uitdagingen voor de volgende lokale bestuursperiode (2019-2024)?

IMPACT VAN DE MACRO-ECONOMISCHE CONTEXT EN REGERINGSMAATREGELEN OP DE LOKALE FINANCIËN?

4 4

BLIJVEN DE PERSONEELSUITGAVEN ONDER CONTROLE?

5

Kerncijfers • Personeelskost: 6,5 miljard EUR (budget 2018)

• Of +/- 35% exploitatie-uitgaven van de gemeenten • Als we rekening houden met de toelage aan OCMW/Politie/Hulpverleningszone, heeft

meer dan 60% van de exploitatie-uitgaven van de gemeenten een link naar personeel

• Personeelsaantal : 220 458 VTE (waarvan 101 903 in de gemeenten)

35%

56%

86%

79%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Communes

CPAS

Zones de police

Zones de secours

Deel personeelskost (in % exploitatie-uitgaven)

BLIJVEN DE PERSONEELSUITGAVEN ONDER CONTROLE? IMPACT VAN DE PENSIOENHERVORMING VOOR HET VASTBENOEMD PERSONEEL?

Voornaamste elementen in de evolutie (2013-2018)

• Evolutie personeelsaantal (VTE) • Verhouding vastbenoemden/contractanten • Evolutie van de inflatie (spilindex +2% en

indexsprong in 2015 ) • Pensioenhervorming (hogere basisbijdrage &

responsabiliseringsbijdrage) • Baremieke evolutie

Hulpverleningszones

Politiezones

OCMW

Gemeenten

6

Evolutie personeelsaantal (VTE) – Sector • Lichte afname van VTE sinds 2012

• -143 VTE (-0,1%) * • Verschilt volgens type bestuur

• 58% contractanten / 42% vastbenoemden

BLIJVEN DE PERSONEELSUITGAVEN ONDER CONTROLE ? IMPACT VAN DE PENSIOENHERVORMING VH VASTBENOEMD PERSONEEL ?

Verdere afbouw van aantal vastbenoemden en meer contractuele aanwervingen

Quid financiering van de pensioenen?

Dynamiek vd evolutie verschilt per regio

50 000

60 000

70 000

80 000

90 000

100 000

110 000

120 000

130 000

140 000

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Contractanten Vastbenoemden

020 00040 00060 00080 000

100 000120 000

Contractanten Vastbenoemden

Aantal

Aantal

Bron: RSZ

7

Waalse gemeenten

BEHEERSING PERSONEELSUITGAVEN?

Evolutie aantal VTE (2012-2017)

Gemeenten -1758 -4,8%

Hulpverleningszones(HVZ) 2367 - Gemeenten+ HVZ 609 1,7% Contractanten 460 1,8% Vastbenoemden 149 1,3%

De pensioenlasten voor vastbenoemd personeel wegen op de personeelsuitgaven Rekeningen 2012-2016: • Pensioenen: + 8,9% / jaar • Andere uitgaven: +1,9% / jaar Aandeel van de pensioenlasten van 8,8% tot 11,2%

8,8% 10,2% 10,4% 10,3%

11,2% 10,6% 11,2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

0

500

1000

1500

2000

C 2012 C 2013 C 2014 C 2015 C 2016 B 2017 B 2018

Evolutie van de personeelsuitgaven en de pensioenlasten

Overige personeelskosten

Pensioenlasten

Pensioenlasten in % van personeelskosten

Miljoen EUR

8

Brusselse gemeenten



Gemeenten 623 4,1%

Contractanten 651 7,0% Vastbenoemden -28 -0,5%

Rekeningen 2012-2016: • Pensioenen: + 4,5%/jaar • Lonen vastbenoemden: +0,8%/jaar • Lonen contractanten: +2,8/jaar Aandeel van de pensioenlasten van 13,8% tot 15,2%

13,8%

14,9% 14,7% 15,0% 15,2%

10%

11%

12%

13%

14%

15%

16%

0

200

400

600

800

1000

1200

R 2012 R 2013 R 2014 R 2015 R 2016 B 2017 B 2018

Evolutie van de personeelskosten en de pensioenlasten

Pensioenlasten

Overige kosten

Lonen contractanten

Lonen vastbenoemden

Pensioenlasten in % van de personeelskost

Miljoen EUR

9

Vlaamse gemeenten


15,2% 15,4% 13,6%

13,6%

0,0%

5,0%

10,0%

15,0%

0

1 000

2 000

3 000

4 000

2015 2016 2017 2018

Evolutie van de personeelsuitgaven en de pensioenlasten

Overige personeelskosten

Pensioenlasten

Pensioenlasten tov personeelskosten


Gemeenten -5426 -9,6%

Hulpverleningszones (HVZ) 3475 -

Gemeenten + HVZ -1951 -3,4%

Contractanten 863 2,7%

Vastbenoemden -2814 -11,3%

De pensioenlasten voor vastbenoemd personeel wegen op de personeelsuitgaven Rekeningen 2012-2016 : • Pensioenlasten : + 6 % / jaar • Overige uitg. : +2,7 %/ jaar Aandeel van de pensioenlasten is al groter dan 15%

Miljoen EUR

Bron financiële data : Agentschap Binnenlands Bestuur Vlaanderen - lokaalbestuur.vlaanderen.be

Bron: RSZ

10 10

VERGDE DE SOCIAALECONOMISCHE CONTEXT MEER INSPANNINGEN VAN DE

GEMEENTEN EN DE OCMW’S?

11

VERGDE DE SOCIAALECONOMISCHE CONTEXT MEER INSPANNINGEN VAN DE GEMEENTEN EN DE OCMW’S?

De belangrijkste cijfers:

• Gemeentetoelagen: 1,8 miljard EUR of +/-11 % van de exploitatie-uitgaven

• Personeel OCMW – 66 000 VTE (groei t.o.v. 2012)

• Aantal steuntrekkers: > 150 000

Rechtstreekse en onrechtstreekse toelagen aan gezinnen

leefloon (RMI)

Toekennen van sociale

bijstand

Steun via tewerk-stelling

Terugbetaald door federale staat (tussen 55% en 100%)

Sociale bijstand

1,8 miljard EUR

12


0

20 000

40 000

60 000

80 000

100 000

120 000

140 000

160 000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017*

Evolutie van het aantal steuntrekkers (Leefloon en RMH)

RMH

RMI vluchtelingen & subsidiairebescherming

RMI Student

RMI (leefloon)

Nieuwe maatregelen voor asiel en immigratie (verstrenging voorwaarden voor gezinshereniging, opvoeren strijd tegen misbruik,…)

Wijziging bepaling leefloon met uitbreiding naar vluchtelingen

Gestage groei studenten met leefloon

Gewijzigde reglementering werkloosheidsuitkeringen met sancties en beperking in de tijd

Impact economische crisis

Aantal

Bron: POD Maatschappelijke integratie - www.mi-is.be

13


0

20 000

40 000

60 000

80 000

100 000

120 000

140 000

160 000

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Evolutie begunstigden van het RMI per regio (leefloon)

Wallonië

Vlaanderen

Brussel

Per 1000 inwoners

Evolutie 2012-2017

Evolutie 2017

Vlaanderen 5,6 57,1% 17,8%

Wallonië 18,1 45,9% 8,1%

Brussel 31,8 36,8% 6,5%

Aantal

Bron: POD Maatschappelijke integratie - www.mi-is.be

14


2018 In EUR / inw.

2018 In % exploitatie-uitgaven

Δ 2017-2018

Vlaanderen 146,6 10,7% +1,3%

Wallonië 137,6 9,6% +3,3%

Brussel 285,3 14,7% +4,2%

Grote steden (4)* 249,0 10,2% +3,4%

Gemeentetoelage aan de OCMW’s

• Gemeentelijke toelage als tussenkomst verschilt van gemeente tot gemeente (hoger naarmate meer verstedelijking)

• Sterkere groei dan de gemiddelde uitgavengroei (vooral in Brussel en in de grote steden)

*Antwerpen/Gent/Charleroi/Liège

15


13,7% 14,0%

14,7%

90

95

100

105

110

115

120

125

130

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Brussel

en % dép ord

Indice 100 = 2012

9,7% 10,2%

9,6%

90

95

100

105

110

115

120

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Wallonië 10,9%

11,4%

10,7%

90

95

100

105

110

115

120

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Vlaanderen

+2,6% per jaar +2,8% per jaar

+3,8% per jaar

Evolutie gemeentetoelage aan het OCMW (2012-2018)

In % exploitatie-uitgaven

Index 100 = 2012

Index

Index

Index

16

HEBBEN DE GEMEENTEN MEER INSPANNINGEN GELEVERD VOOR VEILIGHEID?

Kerncijfers: • Gemeentetoelagen : 2,4 miljard EUR, of 15 % van de exploitatie-uitgaven • 32 900 politieagenten en 5 580 brandweerlieden

Context Gemeentediensten meergemeentenzones (Politiezones en Hulpverleningszones)

oFederaal reglementair kader oFederale en (overwegend) gemeentelijke financiering via gemeentetoelage

• Hoge verwachtingen van de bevolking tov de veiligheidsdiensten oModernisering oVersterking personeelsaantal/interventiecapaciteit

17 17

POLITIEZONES

18

POLITIEZONES

Kerncijfers: • 188 politiezones (na 7 fusies in Vlaanderen) • Politiezones: 3 miljard EUR totale uitgaven (85% personeel) • Gemeenten: passen het exploitatietekort van de politiezones bij 1,85 miljard EUR

1.850 miljoen EUR Gemeente-

toelagen

62%

Andere

subsidies

4%

Prestaties

1% Financiële

opbrengsten

0%

Federale

dotatie

33%

19

POLITIEZONES

Gemeentetoelage aan de politiezones?

2018

In EUR / inw.

2018 In % exploitatie-

uitgaven Δ 2017-2018

Vlaanderen 152,9 11,2% +1,3%

Wallonië 135,2 9,5% +0,3%

Brussel 306,2 15,7% +1,4%

Grote steden (4)* 331,9 13,6% 0,7%

• Gemeentetoelage verschilt naargelang type gemeenten (hoger in stedelijke centra)

• Zwakke evolutie verwacht in budget 2018 in tegenstelling tot groei van vorige jaren (cf infra)

*Antwerpen/Gent/Charleroi/Liège

20

POLITIEZONES

Evolutie gemeentetoelagen aan de politiezones (2012-2018)

11,4% 12,0%

1 000

1 100

1 200

1 300

1 400

1 500

1 600

1 700

1 800

1 900

R2012 R2013 R2014 R2015 R2016 B2017 B2018

Evolutie (in miljoen EUR en in % totale uitgaven)

in mio EUR in % exploitatie-uitgaven

100

105

110

115

120

125

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Evolutie per regio (2012 = 100)

Vlaanderen Wallonië Brussel

Miljoen EUR

Index

21 21

HERVORMING BRANDWEERZONES

22

HERVORMING BRANDWEERZONES: VAN 250 BRANDWEERDIENSTEN NAAR 34 HULPVERLENINGS- ZONES

• De hulpverleningszone = nieuwe lokale autonome entiteit (eigen boekhouding) Operationeel vanaf 2015-2016

• 250 brandweerdiensten geherorganiseerd in 34 hulpverleningszones: • 20 in Vlaanderen • 14 in Wallonië

• In Brussel is er een pararegionale

instelling • > beperkte impact voor de gemeenten

• Boekhoudkundige impact op de gemeenten (brandweer)

23

Boekhoudkundige impact op de gemeenten

Uitgaven Inkomsten

• Personeel • Werking • Overdrachten • Schuld

• Prestaties • Overdrachten • Schuld

Uitgaven Inkomsten

• Overdrachten = Dotatie aan de hulpverle-ningszone

Vóór hervorming Na hervorming

78,8%

11,7%

7,6%

0,5% 1,5%

Gemeentetoelagen

Federale basistoelage

Federale bijkomendetoelagenProvinciale toelage

Andere ontvangstenuit overdrachten

Aandeel federaal – gemeentelijk = 20 % - 80 % Doel hervorming = 50 %-50 %

HERVORMING BRANDWEERZONES: VAN 250 BRANDWEERDIENSTEN NAAR 34 HULPVERLENINGSZONES

550 miljoen EUR

24

Financieringsbronnen HVZ – opsplitsing per bestuursniveau

17,5% 20,4% 21,9%

81,3% 78,4% 76,4%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2016 2017 2018

PZ Wallonië

Dotations communales(351/485-48)

Dotation féd

Dotation provinciale(351/485-48)

Federale toelage

Provincietoelage

20,5% 22,0% 21,7%

79,5% 78,0% 78,3%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2016 2017 2018

PZ Vlaanderen

• Het aandeel van de federale financiering stijgt, maar 50/50 is nog veraf • Tussenkomst provincies in Wallonië

HERVORMING BRANDWEERZONES: VAN 250 BRANDWEERDIENSTEN NAAR 34 HULPVERLENINGS- ZONES

Gemeentetoelage

25

HERVORMING BRANDWEER: LOKALE FINANCIERING?

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Gemeentedotatie per gemeente in oplopende volgorde (in EUR / inw)

Grote verschillen van gemeente tot gemeente (Vlaanderen en Wallonië)

Max.: > 130 EUR/inw.

Min.: < 20 EUR/inw.

55 EUR/inw.

EUR/inw.

26

30

40

50

60

70

80

90

30 40 50 60 70 80 90

2018

2012

<=10 000 Inw.

10-50 000 Inw.

> 50 000 Inw.

Gewest

Maar tendens om toelagen te harmoniseren (criterium van toelage is het bevolkingsaantal)

+1,3%/jaar +5,5%/jaar

-0,9%/jaar

HERVORMING BRANDWEER: LOKALE FINANCIERING?

Gemeenten met meer dan 50 000 inw.

OPM: steekproef (2012-2018) met alleen Waalse gemeenten

Gemeenten met minder dan 10 000 inw.

EUR/inw.

EUR/inw.

27 27

VERHOOGDEN DE GEMEENTEN DE BELASTINGEN?

28


Aanvullende belastingen (APB/OVH) • 80% van de fiscale ontvangsten • Enige aanpassingsvariabele =

aanslagvoet • Inkohiering door federale staat of

het gewest • Belastingbasis bepaald door

federale staat of het gewest

Lokale belastingen • 20% van de fiscale ontvangsten • Rechtstreeks geïnd door de

gemeente • Meer dan 100 verschillende

belastingen (huisvuil, evenementen, parkeren, 2de verblijf)

Belastingdynamiek per regio?

Kerncijfers en context • +/- 50% exploitatie-ontvangsten • Bijna 9 miljard EUR (of 785 EUR per inwoner) • 2 grote belastingcategorieën:

29

Vlaamse gemeenten globale evolutie

2,0%

8,0%

3,1%

2,2%

-0,1%

1,1%

-1%

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

7%

8%

9%

3 800

4 000

4 200

4 400

4 600

4 800

5 000

5 200

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Budget 2018 5,1 miljard EUR 52,4% van de

exploitatie-ontvangsten

APB 39%

OVH 45%

Andere aanvul. bel.

2%

Lokale bel. en boetes 14%


Miljoen EUR


30

Vlaamse gemeenten aanvullende belastingen

• Aanslagvoet zeer stabiel sinds 5 jaar / geen verhoging verwacht om de impact van de taxshift te compenseren

• Belangrijke volatiliteit in het inkohieringsritme APB (vertraging in 2013 gecompenseerd in 2015)

7,16% 7,21% 7,27% 7,28% 7,27% 7,24% 7,21%

5,50%

6,00%

6,50%

7,00%

7,50%

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

APB Aanslagvoet

800

810

820

830

840

850

860

870

880

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

OVH Aanslagvoet OVH (aantal opcentiemen)


Miljoen EUR

Miljoen EUR

Opc. Aanslag-

voet

31

Vlaamse gemeenten lokale belastingen

• Voornaamste belastingen (2018): • verhoogd

• Patrimonium +3,2 % • Bedrijfsbel. +1,7% • Boetes +9,4%

42 51 52

161 160 162

217 230 228

55 52 55

127 134 143

56 55 52 4 19

29

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2014 2016 2018

Boetes

Andere belastingen

Belastingen op patrimonium

Belastingen op het gebruikvan het openbaar domein

Belastingen op vertoningenen vermakelijkheden

Bedrijfsbelastingen

Belastingen op openbarehygiëne

Verhaalbelastingen

Belastingen op prestaties


Miljoen EUR

32


Waalse gemeenten

8,2%

0,3%

-2,8%

13,3%

2,6%

1,1%

-4%

-2%

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

-

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Mio

EU

R

APB 40%

OVH 39%

Overige aanvul.

bel. 0%

Lokale bel.

21%

Budget 2018 2,5 miljard EUR 48% vd gewone

ontvangsten

Evolutie

33

Waalse gemeenten aanvullende belastingen

7,69 7,71 7,80 7,82 7,83 7,83 7,83

6,00

6,50

7,00

7,50

8,00

-

200

400

600

800

1 000

1 200

C2012 C2013 C2014 C2015 C2016 B2017 B2018

Opbrengst APB en gemid. aanslagvoet

IPP Taux IPP

2512 2518 2543 2550 2555 2563 2561

2000

2100

2200

2300

2400

2500

2600

-

200

400

600

800

1 000

C2012C2013C2014C2015C2016B2017B2018

Opbrengst OVH en gemid. aantal opcentiemen

PrI Nbr Cent PrI

• Aanslagvoet zeer stabiel sinds 5 jaar / lichte stijging aan het begin van de legislatuur (2013-2014) • Belangrijke volatiliteit in het inkohieringsritme APB (vertraging in 2015 gecompenseerd in 2016)


Miljoen EUR

APB Aanslagvoet APB OVH Aanslagvoet OVH (aantal opcentiemen)

Miljoen EUR

Aanslag-

Voet %

Opc.

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

34

Waalse gemeenten lokale belastingen

• Voornaamte belastingen: • verhoogd

•Huisvuilbelasting (+3%/jaar) •Parking (+4,1%/jaar) •Leegstand (+8%/jaar)

• Verlaagd •Drijfkracht


226 254

275

103

100

113 25

31

39

32

37

40

23

31

34

-

100

200

300

400

500

2 012 2 016 2 018

Mio

EU

R

Spectacles

Remboursement

Autres taxes

Prestations admin.

Domaine public

Patrimoine

Entreprises

Hygiène publique

Vertoningen

Verhaalbelastingen

Overige

Administratieve prestaties

Openbaar domein

Patrimonium

Bedrijven

Openbare netheid

35

Brusselse gemeenten Globale evolutie

-3,2%

10,7%

1,4%

8,3%

0,2%

2,3%

-5,0%

-3,0%

-1,0%

1,0%

3,0%

5,0%

7,0%

9,0%

11,0%

13,0%

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

C2012 C2013 C2014 C2015 C2016 B2017 B2018

APB 19%

OVH 57%

Overige aanvul. bel.

3%

Lokale bel. 21%

• Budget 2018 • 1,2 miljard EUR • 52,7% van de gewone

ontvangsten


Miljoen EUR Evolutie

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

36

Brusselse gemeenten aanvullende belastingen

• Verlaging van de aanslagvoet APB / gecompenseerd door een verhoging van het aantal opcentiemen OVH

• Belangrijke volatiliteit in het inkohieringsritme APB (vertraging in 2015 gecompenseerd in 2016) – idem Wallonië


6,62 6,65 6,61 6,57 6,54

6,45 6,45

6,00

6,10

6,20

6,30

6,40

6,50

6,60

6,70

-

50

100

150

200

250

300

C2012 C2013 C2014 C2015 C2016 B2017 B2018

Opbrengt APB en gemiddelde aanslagvoet

APB Aanslagvoet APB

2750 2774 2819 2850

2904 2917 2917

2500

2600

2700

2800

2900

3000

-

200

400

600

800

C2012 C2013 C2014 C2015 C2016 B2017 B2018

Opbrengst OVH en gemiddeld aantal opcentiemen

OVH Aantal opcent. OVH

Miljoen EUR Miljoen EUR Aanslag-

Voet % Opc.

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

37

Brusselse gemeenten lokale belastingen

Voornaamste belastingen: • Verhoogd

• Overige aanvullende belastingen (« city tax »)

• Patrimonium (kantooropp.) • Afgifte administr. stukken

(+7,4%/jaar) • Verlaagd

• Gebruik openbaar domein (parking)

• Bedrijfsbelastingen (toeristenbelasting)


11 10 36

105 116

124

52 36

31

44 40

34 14 23

21

-

50

100

150

200

250

300

C 2012 C 2016 B 20118

Prestationsadministratives

Occupation du domainepublic

Spectacles

Hygiène publique

Entreprises

Patrimoine

Autres taxes communales

Autres taxes add. (Citytax)

Administratieve prestaties

Gebruik openbaar domein

Vertoningen

Openbare netheid

Bedrijven

Patrimonium

Overige

Overige aanvul. belast.

(City Tax)

Miljoen EUR

2012 2016 2018

38 38

HEBBEN DE GEMEENTEN DOOR DE HISTORISCH LAGE RENTEVOETEN MEER

INVESTERINGEN KUNNEN AANGAAN?

39

HEBBEN DE GEMEENTEN DOOR DE HISTORISCH LAGE RENTEVOETEN MEER INVESTERINGEN KUNNEN AANGAAN?

Kerncijfers / goed om te weten: • Lokale besturen: +/- 35% van de totale overheidsinvesteringen • Groot verschil tussen budgetvooruitzichten en de effectieve realisatie

(realisatiegraad tussen 50% en 60%) • Voornaamste investeringsdomeinen : wegen, stedenbouw, wonen, algemeen bestuur,

onderwijs, sport & cultuur • Traditioneel zien we een “cyclisch” effect

Context • ‘+ : historisch lage LT-rentevoeten • ‘- : Evenwichtsvereisten en budgettaire onzekerheid

40


0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Evolutie van de overheidsinvesteringen tov het bbp (2012-2017)

Andereoverheidsniveau's

Lokale besturen

1,0% bbp

0,7%

bbp

• Afname belang lokale besturen : 2017 = 80% van niveau van 2012 • Versterkt de onderinvestering van de Belgische overheid (2,3% vh bbp tov +/-3% in EU)

Bron: INR –Nationale rekeningen

Regionale dynamiek?

Gemiddelde EU

41

Vlaamse gemeenten - Evolutie 2012-2018 (rekening/budget)

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Budget

Rekening

+ 6,5 % + 7 %

Geraamde realisatiegraad 2017-2018 :56%

BBC in 2014: overraming,

projecten gespreid in de tijd, over volgende jaren

Bedragen zonder FVA


Miljoen EUR


42

Vlaamse gemeenten - Evolutie per beleidsdomein

Grootste aandeel van investeringen in wegen,

cultuur en onderwijs

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

1 600

2014 2015 2016

Zorg en opvang

Leren en onderwijs

Cultuur en vrije tijd

Wonen en ruimtelijke ordening

Ondernemen en werken

Veiligheidszorg

Natuur en milieubeheer

Zich verplaatsen en mobiliteit

Algemeen bestuur

Algemene financiering


Miljoen EUR

43

Waalse gemeenten


0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Evolutie van de investeringen volgens budget en rekeningen (2012-2018)

Prévisions(budgets) - exercice

Engagements(comptes) -exercice

Raming (budget) – dienstjaar

Vastlegging (rekeningen) – dienstjaar

Niveau 2012

Niveau 2012 (budget)

Miljoen EUR

44

Waalse gemeenten


0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

2012 2013 2014 2015 2016

Evolutie van de investeringen per functie (rekeningen 2012-2016)

Non ventilable

Voirie

Salubrité publique

Incendie -police

Enseignement

Economie

Culture - Loisirs - Cultes

Aide sociale

Administration générale

Niet uitsplitsbaar

Wegen

Openbare netheid

Brandweer – politie

Onderwijs

Economie

Cultuur, vrije tijd en erediensten

Sociale bijstand

Algemeen bestuur

Grootste aandeel van investeringen in wegen maar verschilt sterk van

jaar tot jaar

Miljoen EUR

45

Brusselse gemeenten

0

100

200

300

400

500

600

700

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Evolutie van de investeringen volgens budget en rekeningen (2012-2018)

Raming (budget) - boekjaar

Vastlegging (rekeningen) - boekjaar

Door de demografische groei namen de

gemeentelijke investeringen permanent toe


Miljoen EUR

46

Brusselse gemeenten

Overwicht voor investeringen in

onderwijs (demografische groei ) en openbare netheid


0

50

100

150

200

250

300

350

400

2012 2013 2014 2015 2016

Evolutie van de investeringen per functie (rekeningen 2012-2016)

Non ventilable

Salubrité publique

Aide sociale

Culture - Loisirs - Cultes

Enseignement

Economie

Voirie

Police

Administration générale

Niet uitsplitsbaar

Openbare netheid

Sociale bijstand

Cultuur, vrije tijd en erediensten

Onderwijs

Economie

Wegen

Politie

Algemeen bestuur

Miljoen EUR

47 47

HOE ZIT HET MET HET BUDGETTAIRE EVENWICHT EN DE SCHULDBEHEERSING?

48

Verschillend boekhoudkundig kader: • Gemeentelijke boekhouding verschilt naargelang het gewest

• NGB in Wallonië en Brussel • BBC in Vlaanderen

• Europees systeem van de rekeningen ESR-normen

Evenwichtscriteria verschillen + specifieke regels opgelegd door

regionale overheid


49

FINANCIEEL EVENWICHT MET DE AUTOFINANCIERINGSMARGE AFM –GEMEENTEN (BBC)

0

200

400

600

800

1 000

1 200

1 400

2014 2015 2016 2017 2018

Miljoen EUR

Aan evenwichtscriteria voldaan • Jaarlijks: resultaat op kasbasis >= 0 • Structureel evenwicht op einde meerjarenplan: AFM >= 0

reeds bereikt in 2015

AFM = buffer van 2% van de exploitatie-ontvangsten in

budget, > 10% in de rekening Exploitatie levert groter

financieel draagvlak dan nodig voor huidige netto periodieke

leningsuitgaven

2018 Miljoen EUR (EUR/inw.) Evolutie

2017-2018

AFM 205 36 -24,8%

AFM als financiële buffer om schokken op te vangen


50

HOE ZIT HET MET HET BUDGETTAIRE EVENWICHT EN DE SCHULDBEHEERSING? Waalse gemeenten

-0,1% -0,2%

0,6% 1,2%

2,7%

1,3% 1,6%

7,4%

5,2% 6,2% 6,7%

5,5% 5,3% 5,5% Saldo eigendienstjaar

Saldoalgemeentotaal

Impact inhaalbeweging APB

Aantal gemeenten met een tekort in het budget (eigen dj.) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Gemeenten met een tekort 88 96 36 5 2 1 0

Sinds 2014 is een evenwicht verplicht voor het eigen

dienstjaar

Het saldo van het eigen dienstjaar budget 2018 verbetert (+/-85 miljoen EUR)

Maar kent gunstig effect van:

• speciaal ontvangstenkrediet (+/- 30 mio EUR)

• Responsabiliseringsbijdrage « pensioenen » - vorige dj. (45 mio EUR)

R2012 R2013 R2014 R2015 R2016 B2017 B2018

Saldi in % van de gewone ontvangsten

51

Brusselse gemeenten

-0,4% -1,3%

-0,5% -0,6%

0,1%

-0,8%

0,3%

5,7% 4,5%

2,6% 2,9%

4,5% 5,4%

7,0%

Saldoeigendienstjaar

Saldoalgemeentotaal

Impact inhaalbeweging APB

Het saldo van het eigen dienstjaar gaat er op vooruit (+6,2 miljoen EUR). Minder gemeenten

met een tekort.

Het saldo algemeen is positief . Geen enkele gemeente met een tekort op het budget

2018.

In mio EUR 2017 2018

Saldo eigen dj. -17,4 +6,2

Saldo alg. totaal 130,0 176,2 Aantal gemeenten met een tekort in het budget (eigen dj.) 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Gemeenten met een tekort 8 11 10 10 5 7 5

Saldi in % van de gewone ontvangsten

C2012 C2013 C2014 C2015 C2016 B2017 B2018


R2012 R2013 R2014 R2015 R2016 B2017 B2018

52

-5%

-4%

-3%

-2%

-1%

0%

1%

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Sociale zekerheid

Lokale besturen

Gemeenschappen en gewesten

Federale overheid

In % bbp

-1 945

-950 -666

267 688

400

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Financieringsvermogen (+) / financieringsbehoefte (-) van de lokale overheid

De lokale besturen dragen positief bij tot het

begrotingstraject (EU)

Bron: INR – Nationale rekeningen


Miljoen EUR

53

5,49% 5,60%

5,84%

5,64%

5,47%

5,28%

in % van de totaleoverheidsschuld

22,1 23,1

25,0 24,6 24,5 23,9

2012 2013 2014 2015 2016 2017

Schuld van de lokale sector (in miljard EUR)

De schuld van de lokale sector daalt in relatieve termen

(5,3% van de totale overheidsschuld) en in absolute waarde

(< 24 miljard EUR)

Bron: INR


54

BELANGRIJKSTE FINANCIËLE UITDAGINGEN (2019-2024)?

4 financiële uitdagingen die op de gemeenten afkomen

1. De verwachte groei van de pensioenlasten van het vastbenoemd personeel 2. De demografische evolutie (de vergrijzing in het algemeen en de bevolkingsgroei in

de grote steden) en de sociale cohesie 3. De impact van de Tax-shift 4. De investeringscapaciteit in het kader van het stabiliteitspact (ESR-normen)

55

BELANGRIJKSTE FINANCIËLE UITDAGINGEN

Exponentiële groei van de pensioenlasten (responsabiliseringsbijdrage) (pensioenfonds uitsluitend opgebouwd door lokale besturen)

Bron: op basis van de vooruitzichten van de Federale Pensioendienst

0

100

200

300

400

500

600

700

800

2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

Raming van de responsabiliseringsbijdrage voor de lokale besturen (2017-2023) - in mio EUR

CPAS-ZP-ZS

Communes

OCMW – PZ – HVZ Gemeenten

Miljoen EUR

56

NIEUWE SITE « VERKIEZINGEN »

belfius.be/studies

57

GIDS «HOE WERKT EEN

GEMEENTE»

belfius.be/studies

58

TYPOLOGIE VAN DE GEMEENTEN 2018

belfius.be/studies

Documents

Lokale Financiën 2018 · 2018-07-02 · 1 Lokale Financiën 2018 Persconferentie 26-06-2018 Geert Gielens – Anne-Leen Erauw – Arnaud Dessoy