machokodo na shamba

la miti

MODULI NAMBA 3

Uanzishaji waShamba la Miti

MKULIMA WA MITI

ShukuraniKIJITABU HIKI KIMEANDALIWA KWA AJILI YA KUFIKISHA MAUDHUI NA TAALUMA YA NAMNA YA KUANZISHA SHAMBA LA MITI KWA MKULIMA MDOGO NA MKUBWA PIA. KIMEANDALIWA KWA MICHORO ZAIDI ILI KUMRAHISISHIA MSOMAJI KUJARIBU KILA KITU KWA USAHIHI ZAIDI.

MARA BAADA YA KUKAMILIKA, KIMEPITISHWA KWA WADAU MBALIMBALI NA WATAALAMU WA MISITU ILI KUTOA UZOEFU NA UTAALAMU WAO ILI KUBORESHA UTOAJI WA MAFUNZO SAHIHI YA UANZISHWAJI WA SHAMBA LA MITI HAPA TANZANIA.

NAPENDA KUTOA SHUKURANI ZA PEKEE KWA TAASISI YA UENDELEZAJI WA MISITU TANZANIA HUSUSANI KITENGO CHA huduma kwa wakulima wa miti KWA KUWEZESHA KAZI HII KUKAMILIKA.

NATOA SHUKURANI ZA PEKEE KWA joseph makanza kwa michoro na kusanifu kijitabu hiki. pia NAPENDA KUTOA SHUKURANI ZA PEKEE KWA WAFADHILI WA TAASISI HII AMBAO NI GATSBY FOUNDATION NA dfid KWA KUWEZESHA KUFADHILI UANDAAJI WA KIJITABU HIKI.

MWISHO, NAPENDA KUTOA SHUKURANI ZA PEKEE KWA BWANA HAMISI MALINGA NA GEORG STRUNDEN KWA USHAURI WA KITAALAMU KUHUSIANA NA MICHORO NA MAUDHUI yA KITABU HIKI.

Utangulizi

Watafiti na wataalam wa misitu wanaamini kuwa watanzania wengi wamehamasika na wanapenda kilimo cha miti ya mbao.

Moduli hii inatoa maelekezo ya namna ya kuanzisha shamba la miti kutokana na miche bora itokanayo na kupanda mbegu bora.

Inatoa mafunzo ya namna ya Uandaaji wa shamba, upandaji mzuri wa miche na inatoa mwongozo kwa wawezeshaji vijijini ili nao watoe mafunzo ya namna ya kukitumia kijitabu hiki kufikisha mafunzo kwa wakulima. Hatua zilizoelezewa humu zinahusisha namna ya uanzishaji wa shamba la Milingoti na Paina pia.

Moduli hii itatueleza kisa cha MACHOKODO aliyenufaika kwa Kilimo cha Miti baada ya kujifunza na kutumia utaalam alioupata kutokana na mafunzo kujitengenezea faida na kubadili Maisha yake.

1. KUANDAA SHAMBA LA kupanda MITI

2

KILIMO CHA MITI NI SAWA NA KILIMO CHA MAZAO

MENGINE, ANDAA SHAMBA KWA KUSAFISHA KABISA...

Ondoa magugu, vichaka na miti

Kusanya takataka na

vichaka vyote mahali pamoja au kwenye misitari na

ikibidi unaweza kutumia moto kwa uangalifu

mkubwa sana

KUSANYA TAKATAKA KATIKATI NA SEMBUA KWENYE MSITARI UTAKAOPANDA MITI, NAFASI

KATI YA MSTARI UWE NI KAMA MITA TATU NA KATI YA MSTARI

NA MSTARI NYASI ZIKATWE ZIWE FUPI

3

UNAWEZA KUANDAA SHAMBA KWA kumwaga dawa ya kuulia magugu inayoitwa Glaifoseti

SAFISHA KWENYE VISAHANI

VYA UPANA WA KIPENYO CHA MITA MOJA KWA AJILI YA MASHIMO YA KUPANDA

MITI, KATIKATI YA VISAHANI NYASI ZIKATWE ZIWE

FUPI

UKITAKA MITI IKUE

VIZURI NA HARAKA SANA HASA MILINGOTI

LIMA SHAMBA NAMNA HII KAMA MAZAO MENGINE

YA KILIMO

4

EPUKA MAKOSA/ZINGATIA

USIPANDE MITI ikabanana

hivi

ILI KUPANDA MITI, KATUA SHAMBA,

LIMA SHAMBA KAMA UNAVYOLIMA MAZAO

MENGINE

USIPANDE MITI KWENYE

VICHAKA NA NYASI NDEFU HIVI, MITI

MINGI ITAKUFA NA PIA IKIPONA ITAKUWA

DHAIFU SANA

2. KUANDAA MASHIMO YA kupanda miti

5

ANZA KUNYOOSHA

MSTARI MMOJA UPANDE HUU WENYE ALAMA YA MITA TATU TATU KAMA MHIMILI WA

MISTARI MINGINE YA KUPANDIA

CHIMBA MASHIMO YENYE KINA CHA SENTIMETA 30 KWA 30 ILI KUPANDA MCHE

TENGANISHA udongo wa juu ukae upande mmoja na udongo wa ndani ya shimo uweke upande wa pili

KWA KUTUMIA MSTARI WA KWANZA ANZA

KUPIMA SHAMBA ZIMA NA KUWEKA ALAMA ZA MAMBO

KILA MITA TATU TATU

MITI HII INA MIAKA 20 HII NI MITI YA MIAKA 20

USIPANDE MITI HOVYO HOVYO HIVI

EPUKA MAKOSA/ZINGATIA

6

usiibane miti wakati wa kupanda. matokeo

yake ni kupata miti myembamba kama hivi

KABLA YA KUSAFIRISHA MICHE IMWAGILIE VIZURI, IWEKE KWENYE VIBOX/ TREI NA WALA USIIPANDANISHE ILI ISIVUNJIKE AU KUHARIBIKA

7

3. kupanda miti

ONDOA KARATASI YA PLASTIKI ULICHOOTESHEA MCHE KWENYE KITARU

weka mche ndani ya shimo ANZA KUFUKIA KWA KUTANGULIZA UDONGO WA juu

Usipakie kwenye pikapu au lori kwa kuimwaga na kupandanisha miche bila trei/ vibox

Fukia mche vIzuri kwa miguu na siyo kwa mikono kama ilivyozoeleka

8

....KIPIMO CHA GRAMU 30 NI

SAWA NA GANDA LA KIBERITI

weka mbolea ya npk

gramu 30 pia mbolea ya

kukuzia baada ya miezi 3 hadi 4

miti

hupandwa na kuwekewa

mbolea ya kupandia pia

mbolea ya kukuzia kama ilivyo kwa

mazao mengine

4. kuweka mbolea

...BAADA YA

KUFUKIA MCHE, CHORA

MSTARI MITHIRI YA MFEREJI

9

5. kukagua uotaji wa miche

zunguka shamba lote

kukagua maendeleo ya uotaji wa miche uliyopanda uweze

kubaini miche inayokufa, iliyodhoofu, na iliyo

na magonjwa

rejeshea au panda tena miche

ambayo imekufa ndani ya muda usiozidi wiki mbili

...HAKIKISHA KUWA MICHE INAYOPANDWA NI YA AINA NA UBORA UNAOFANANA KUTOKA KWENYE KITALU

HUSIKA

10

6. kupalilia shamba WEKA SHAMBA LA MILINGOTI NA MIPAINA SAFI

DHIDI YA MAGUGU ZAIDI, KAMA MAZAO YA KILIMO. PALILIA

KILA MAGUGU YANAPOJITOKEZA SHAMBANI.

...KUNA NJIA KUU NNE ZA KUPALILIA

...NJIA YA PILI, PALILIA KWA MSTARI NA KATIKATI

YA MSITARI NA MSTARI FYEKA NYASI

ZIWE FUPI KAMA HIVI

...NJIA YA tatu, PALILIA

SHAMBA LOTE KAMA MAZAO MENGINE YA KILIMO, NJIA HII

NDIYO NZURI YENYE KULETA MAFANIKIO

MAKUBWA YA KILIMO CHA MITI

1 m

...NJIA YA NNE,

KUPULIZIA DAWA YA MAGUGU IITWAYO

GLAIFOSETI...Onyo dawa hii

inauwa miti, weka kwa uangalifu

isiguse miti iliyokusudiwa

kalenda ya msimu wa upandaji miti

11

SHUGHULI MUDA / MWEZI

kUANDAA SHAMBA LA MITI

NOVEMBA-DESEMBA

KUNYOOSHA MISTARI, KUWEKA ALAMA NA KUCHIMBA MASHIMO

DESEMBA - JANUARI

kupanda desemba - januari

kupalilia januari-machi

Kuweka mbolea decemba - machi

kukagua uotaji na kurudishia

desemba - januari

KULIMA KUKATUA SHAMba

NOVEMBA-DESEMBA

barabara za moto juni - julai

FORESTRY DEVELOPMENT TRUSTUENDELEZAJ I M IS ITU TANZANIA

2 0 B A L O Z I R O A D , G A N G I L O N G A , I R I N G A , P O B O X 2

t : + 2 5 5 2 6 2 7 0 0 5 5 0 | I N F O @ F O R E S T RY- T R U S T. O R G