MADDE VE ÖZELLİKLERİ

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri

1) Özkütle

• Özkütle (Yoğunluk) belirli sıcaklık ve basınç altında birim hacimdeki madde miktarıdır.

2) Erime ve Donma Noktası

• Katı bir maddenin sıvı hale geçtiği sıcaklık değerine “erime”, sıvı bir maddenin katı hale geçtiği sıcaklığa ise “donma sıcaklığı” denir.

3) Kaynama Sıcaklığı

• Isıtılan bir maddenin gaz haline geçmesi için gerekli olan sıcaklık değeridir.

• Kaynama sıcaklığı “yoğunlaşma sıcaklığı”na eşittir.

4) İletkenlik• Üzerinden geçen elektrik akımına karşı

maddelerin gösterdiği kolaylık iletkenliktir.• Bir madde elektrik akımına karşı ne kadar az

direnç gösterirse o kadar iyi iletkendir.

5) Genleşme Katsayısı

• Bir katının 1 derece sıcaklık değişiminde boyunun 1cm uzunluğunda meydana gelen değişme miktarına “boyca genleşme katsayısı”, 1cm3 hacimli bir sıvının 1 derece sıcaklık değişiminde hacminde meydana gelen değişme miktarına ise “hacimce genleşme katsayısı” denir.

6) Çözünürlük

• 100 cm3 hacimli bir sıvıda herhangi bir sıcaklıkta çözünebilen en fazla madde miktarına “çözünürlük” denir.

MADDENİN DEĞİŞİMİ

* Maddenin yapısında “fiziksel” ve “kimyasal” olmak üzere 2 türlü değişim görülmektedir:

A. Fiziksel Değişim

• Maddenin dış yapısında meydana gelen değişimlere “fiziksel değişim” denir. Fiziksel değişimde madde başka bir maddeye dönüşmez, maddenin kimyasal yapısı değişmez.

• Hal değişimleri • Kağıdın yırtılması• Camın kırılması• Demir çubuğun bükülmesi

B. Kimyasal Değişim

• Maddenin yapısal olarak değişime uğrayıp başka bir maddeye dönüşmesine “kimyasal değişim” denir.

• Mayalanma• Mumun yanması• Paslanma• İyonlaşma

• İzotop: Atom numarası aynı, kütle numarası farklı olan atomlara izotop denir. Yani proton sayıları aynı, nötron sayıları farklı atomlara “izotop” denir.

Isotope Animation Segment.mp4

FİSYON (ÇEKİRDEK BÖLÜNMESİ)

• Fisyon bir nötronun, uranyum gibi ağır bir element atomunun çekirdeğine çarparak yutulması, bunun sonucunda bu atomun kararsız hale gelerek daha küçük iki veya daha fazla farklı çekirdeğe bölünmesi reaksiyonudur.

• Fisyon, bir çekirdek tepkimesidir. Parçalanma sonucunda ortaya çıkan atomlara “fisyon ürünleri” denir. Bunların bazıları radyoaktiftir.

• Bir nötron yutulması ile başlayan fisyon tepkimesi sonucunda, büyük miktarda enerji ile birlikte, birden fazla nötron ortaya çıkar.

• Çekirdek tepkimeleri sonucunda açığa çıkan enerji, kimyasal tepkimelere göre yaklaşık bir milyon kat düzeyinde daha fazladır.

uranyumfisyon.swf

Zincirleme Reaksiyon

• Fisyon sonucunda ortaya çıkan nötronların, ortamda bulunan diğer fisyon yapabilen atom çekirdekleri tarafından yutularak, onları da aynı reaksiyona sokması ve bunun ardışık olarak tekrarlanmasıdır.

• Kontrolsüz bir zincirleme reaksiyon, çok kısa bir süre içinde çok büyük bir enerjinin ortaya çıkmasına neden olur.

• Atom bombasının patlaması bu şekildedir. • Nükleer santrallerde, zincirleme reaksiyon kontrollü bir

şekilde yapılır.

Nuclear Fission Animated.flv

ATOM BOMBASI• Atom bombası, patlamanın kontrolsüz çekirdek tepkimesi yoluyla

sağlandığı bir bomba modelidir. Çekirdek tepkimesi zincirleme ve çok hızlı gerçekleştiğinden ortaya devasa bir enerji açığa çıkar ve bu da patlama ile beraberinde şok dalgası ortaya çıkarır.

• Fisyon tipi çekirdek tepkimesine dayalı atom bombalarında yüksek zenginlikte Uranyum (235U) veya Plütonyum (239Pu) kullanılır.

• Günümüzde üretilen bombalar daha çok plütonyum içeriklidir.

Atom Bombasý.mov

Atomic Bomb on Hiroshima and Nagasaki (Real Footage).mp4

“Little Boy” *Uranyum (235) -Hiroşima

FÜZYON (ÇEKİRDEK BİRLEŞMESİ)

• Hafif ve kararsız atom çekirdeklerinin birleşerek kararlı bir çekirdekle, yüksek miktarda enerji açığa çıkarmasına “füzyon” denir.

• Füzyon olayında radyoaktif bir atık oluşmadığı için radyasyon tehlikesi bulunmaz.

• Füzyonun en önemli örneği, hidrojenin başlıca 3 izotopundan, ‘ağır hidrojen’ denilen “döteryum” ile ‘süper ağır hidrojen” denilen “trityum” çekirdeklerinin çok yüksek sıcaklıklarda ( 1 milyon derece+ ) birleşerek “helyum çekirdeği”ni oluşturmalarıdır.

• Güneş ve yıldızlarda, zincirleme füzyon reaksiyonları meydana gelerek devamlı enerji üretilir.

fusion.mov Nuclear fusion.flv

- SON - Teşekkürler !

İlayda KUĞU 9-D 1710