FEN VE TEKNOLOJİ

MADDE VE ATOM

FEN VE TEKNOLOJİFEN VE TEKNOLOJİ

Madde nedir?Madde nedir? Elle tutulabilir,hissedilebilir,kütlesi ve hacmi olan herşeye madde denir.

Maddenin şekil almış haline ise cisim denir.Örnek verecek olursak;

Madde ve Cisim nedir?

FEN VE TEKNOLOJİ

Madde ile ilgili örneklerOturduğumuz sıralardan, yediğimiz yiyeceklere, dev yıldızlardan gezegenlere, kullandığımız basit aletlerden bilgisayarlara, tek hücreli canlılardan karmaşık yapılı canlılara, gözümüzle görebildiğimiz bütün nesnelerden, göremediğimiz atmosferdeki gazlara kadar her şey maddedir.

Madde nedir?Madde nedir?

FEN VE TEKNOLOJİ

Madde nedir?Madde nedir?

Madde örnekleri

FEN VE TEKNOLOJİ

Madde nedir?Madde nedir?Madde Cisim

Ağaç KalemToprak Cam Toprak SeramikDemir ArabaPetrol Poşet gibi örnekleri sayabiliriz…

FEN VE TEKNOLOJİ

Maddenin Özellikleri

Maddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleriMaddelerin görülebilen hissedilebilen özelikleri

RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLİK YUMUŞAKLIK…

RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLİK YUMUŞAKLIK…

Maddenin ORTAK özellikleriMaddenin ORTAK özellikleri

KÜTLE HACİM EYLEMSİZLİK TANECİKLİ YAPI

KÜTLE HACİM EYLEMSİZLİK TANECİKLİ YAPI

MADDENİN ÖZELLİKLERİ

FEN VE TEKNOLOJİ

İNCELEDİĞİMİZ MADDELER NELERDEN OLUŞMUŞTUR? İNCELEDİĞİMİZ MADDELER NELERDEN OLUŞMUŞTUR?

ELİMİZDE BİR PARÇA BAKIR OLSA NEREYE KADAR BÖLEBİLİRİZ?ELİMİZDE BİR PARÇA BAKIR OLSA NEREYE KADAR BÖLEBİLİRİZ?

BÖLME İŞLEMİ SONUNDA ELDE EDECEĞİMİZ EN KÜÇÜK PARÇA NASIL OLABİLİR?BÖLME İŞLEMİ SONUNDA ELDE EDECEĞİMİZ EN KÜÇÜK PARÇA NASIL OLABİLİR?

İSTERSENİZ BU SORULARIN CEVAPLARINI ARAŞTIRALIM…İSTERSENİZ BU SORULARIN CEVAPLARINI ARAŞTIRALIM…

ATOM NEDİR?

FEN VE TEKNOLOJİ

ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI?

CANLILAR VE CANLILARI OLUŞTURAN HÜCRELER DAHİL HER MADDE ATOMLARIN BİRARAYA GELMESİYLE OLUŞUR.

CANLILAR VE CANLILARI OLUŞTURAN HÜCRELER DAHİL HER MADDE ATOMLARIN BİRARAYA GELMESİYLE OLUŞUR.

ORGAN HÜCRE

HÜCREYİ OLUŞTURANKARBONHİTRAT VE YAĞLARATOMLARATOM

CANLI

ATOM NEDİR?

FEN VE TEKNOLOJİ

Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur.Oluşmuştur.

Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı ………………varlığı ………………

ATOMLARDAN

KANITLANMIŞTIR.

ATOM NEDİR?

FEN VE TEKNOLOJİ

Demir ya da bakır parçası da ardışık Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik.atomları elde edecektik.

FEN VE TEKNOLOJİ

Atom çeşitlerine örneklerAtom çeşitlerine örnekler

AtomAtom

Atom

Atom

Atomlar KÜRE biçimlidir.

FEN VE TEKNOLOJİ

SLAYTTA GÖRDÜĞÜMÜZ ATOMLAR BİRLEŞEREK MADDELERİ OLUŞTURUR.

SLAYTTA GÖRDÜĞÜMÜZ ATOMLAR BİRLEŞEREK MADDELERİ OLUŞTURUR.

ATOMUN TARİHÇESİ

PEKİ BİZ BU BİLGİLERİ NASIL ELDE ETTİK.PEKİ BİZ BU BİLGİLERİ NASIL ELDE ETTİK.

PEKİ BU KONUDA FİKİR SAHİBİ OLMAK İÇİN ZAMANDA BİR YOLCULUK YAPALIM MI?

PEKİ BU KONUDA FİKİR SAHİBİ OLMAK İÇİN ZAMANDA BİR YOLCULUK YAPALIM MI?

ATOMLAR KÜRE ŞEKLİNDEDİR.ATOMLAR KÜRE ŞEKLİNDEDİR.

FEN VE TEKNOLOJİ

ARİSTO

DEMOCRİTUS TAN ÇOK ÖNCELERİ YAŞAMIŞTIR.EVRENİN VE MADDENİN

OLUŞUMUYLA İLGİLİ İLK TEORİLERDEN BİRİNİ SÖYLEMİŞTİR.

DEMOCRİTUS TAN ÇOK ÖNCELERİ YAŞAMIŞTIR.EVRENİN VE MADDENİN

OLUŞUMUYLA İLGİLİ İLK TEORİLERDEN BİRİNİ SÖYLEMİŞTİR.

HERŞEYİN ÖZÜ 4 MADDEDİR.BU MADDELERATEŞSU

HAVA TOPRAK

TÜM MADDELERİN BU ÖZLERDEN OLUŞTUĞUNU İLERİ SÜRMÜŞTÜR.

HERŞEYİN ÖZÜ 4 MADDEDİR.BU MADDELERATEŞSU

HAVA TOPRAK

TÜM MADDELERİN BU ÖZLERDEN OLUŞTUĞUNU İLERİ SÜRMÜŞTÜR.

FEN VE TEKNOLOJİ

DEMOCRİTUS

1) DEMOCRİTUS TARİHTE ATOM FİKRİNİ İLK ORTAYA ATAN

KİŞİDİR.

2) TÜM MADDELERİN AYNI CİNS ATOMLARDAN OLUŞTUĞUNU İLERİ SÜRMÜŞTÜR.

FEN VE TEKNOLOJİ

1.Elektronu keşfetmiştir.

2.Atomun çekirdeği olduğunu keşfetmiştir.

3.Atomlar pozitif bir küreden ibarettir ve elektronlar bu kürede dağınık haldedir.

Modelin örneği karpuzdur.

1.Elektronu keşfetmiştir.

2.Atomun çekirdeği olduğunu keşfetmiştir.

3.Atomlar pozitif bir küreden ibarettir ve elektronlar bu kürede dağınık haldedir.

Modelin örneği karpuzdur.

THOMSON ATOM MODELİ

FEN VE TEKNOLOJİ

1.Atomun bölünebileceğini ıspatlamıştır.

2.Atomun çekirdeğinde pozitif yüklü bir kütle olduğunu belirtmiştir.

3.Elektronların çekirdeğin etrafında dairesel yörüngelerde dolandığını belirtmiştir.

4.Atomda bulunan pozitif ve negatif yüklerin birbirine eşit olduğunu belirtmiştir.

1.Atomun bölünebileceğini ıspatlamıştır.

2.Atomun çekirdeğinde pozitif yüklü bir kütle olduğunu belirtmiştir.

3.Elektronların çekirdeğin etrafında dairesel yörüngelerde dolandığını belirtmiştir.

4.Atomda bulunan pozitif ve negatif yüklerin birbirine eşit olduğunu belirtmiştir.

RUTHERFORD ATOM MODELİ

FEN VE TEKNOLOJİ

Katı maddeler:taş, Demir,bakır,altın vb. Sıvı maddeler:su,

petrol,mazot, gaz yağı vb.

Gaz maddeler: su buharı, oksijen, vb.

MADDENİN HALLERİ

FEN VE TEKNOLOJİ

Erime Donma Buharlaşma Kaynama Yoğunlaşma

Maddenin Hal Değiştirmesi

FEN VE TEKNOLOJİ

KATII SIVI GAZ

ERİME BUHARLAŞMA

DONMA YOĞUNLAŞMA

SÜBLİMLEŞME

KIRAĞILAŞMA

ISI VERİR

DÜZENSİZLİK ARTAR

Isı alır

ENERJİ ARTAR

TANECİK HAREKETİ ARTAR

TANECİK HAREKETİ AZALIR

ENERJİ AZALIR

DÜZENLİLİK ARTAR

FEN VE TEKNOLOJİ

KATI HAL

Katı maddelerin belirli şekilleri vardır. Belirli bir hacimleri vardır Tanecikler birbirine çok yakındır. Tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır Molekülleri sadece titreşim hareketi yaparlar. Sıkıştırılamazlar. Genleşebilirler. Örnekler :Bardak saat masa sıra vs

FEN VE TEKNOLOJİ

SIVI HALİ

Sıvı maddelerin belirli şekilleri yoktur. Belirli bir hacimleri vardır. İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar Tanecikler arası boşluk daha fazladır. Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır Tanecikleri titreşim ve öteleme hareketi yapar. Sıkıştırılamazlar. Genleşebilirler. Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs

FEN VE TEKNOLOJİ

GAZ HALİ

Gaz maddelerin belirli şekilleri yoktur. Belirli bir hacimleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini alırlar Tanecikler arası boşluk fazladır. Tanecikler arası çekim kuvveti ise çok azdır. Tanecikleri titreşim ve öteleme hareketi yapar. Kolaylıkla sıkıştırılabilirler . Genleşebilirler. Akışkanlık özellikleri çok fazladır. Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs

FEN VE TEKNOLOJİ

MADDE

KATI SIVI GAZ

TANECİKLİ

BOŞLUK ÇOK AZ

BİRAZ BOŞLUK

VAR

BOŞLUKLAR ÇOK

FEN VE TEKNOLOJİ

KATI HAL TANECİKLERİ

SIVI HAL TANECİKLERİ

GAZ HALİ TANECİKLERİ

Maddenin tüm Maddenin tüm hallerinde tanecikler hallerinde tanecikler TİTREŞİM hareketi TİTREŞİM hareketi

yaparlar.yaparlar.

FEN VE TEKNOLOJİ

SIVI HAL TANECİKLERİSIVI HAL TANECİKLERİ

GAZ HALİ TANECİKLERİGAZ HALİ TANECİKLERİ

Maddenin sıvı ve Maddenin sıvı ve gaz hallerinde gaz hallerinde

tanecikler tanecikler ÖTELEME hareketi ÖTELEME hareketi

yaparlar.yaparlar.

FEN VE TEKNOLOJİ

Fen dersi bu ineğe binmekten daha kolay vallahi!!!!!

FEN VE TEKNOLOJİ

SAF MADDE KARIŞIM

ELEMENT BİLEŞİK HOMOJENKARIŞIM

HET.KARIŞIM

MADDENİN SINIFLANDIRILMASI

MADDE

FEN VE TEKNOLOJİ

SAF MADDELER

ELEMENTLERELEMENTLER BİLEŞİKLERBİLEŞİKLER

ATOMİKYAPIDA OLANLAR

ATOMİKYAPIDA OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLMAYANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLMAYANLAR

FEN VE TEKNOLOJİ

Elementler Tek çeşit atomdan oluşan maddelere element denir.

SAF MADDELER

Bileşikler

En az 2 çeşit atomun birleşmesiyle oluşan maddelere bileşik denir.

FEN VE TEKNOLOJİ

SAF MADDE:Aynı cins atom yada moleküllerden oluşmuş maddeleresaf madde denir.ÖR.Elementler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins atomlardan oluşmuşlardır.

Bileşikler saf maddelerdir. Çünkü; hepsi aynı cins moleküllerden oluşmuşlardır.

element

bileşik

FEN VE TEKNOLOJİ

SAF MADDELERİN ÖZELLİKLERİ:

1. Saftırlar.2. Aynı tür taneciklerden oluşurlar.3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır.4. Homojendir.5. Fiziksel yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar.6.Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler.

element bileşik

FEN VE TEKNOLOJİ

ELEMENT:

Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere ELEMENT denir.

ELEMENTLERİN ÖZELLİKLERİ:

1. Aynı tür atomlardan oluşurlar.2. Saf ve homojendirler.3. Belli erime ve kaynama noktaları vardır.4. Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle daha basit maddelere ayrıştırılmazlar.5. Belli koşullarda belli öz kütleye sahiptirler.6. Metaller, ametaller, yarı metaller ve soy gazlar olmak üzere 4 ana bölümde incelenirler.7. Sembollerle gösterilirler.

Altın elementi

Atomların durumu

FEN VE TEKNOLOJİ

Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek oluşturduğu maddeye ELEMENT

denir.Elementlerdeki Elementlerdeki

atomlar tek atomlar tek çeşittir.çeşittir.

Elementler saf maddelerdir.

Saf Maddeler

FEN VE TEKNOLOJİ

BİLEŞİK:

İki yada daha fazla maddenin belli oranda kimyasal olarak birleşmesi sonucu oluşturduğu yeni saf maddeye bileşik denir.

BİLEŞİKLERİN ÖZELLİKLERİ:

1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar.2. Belli oranda birleşirler.3. Kimyasal olarak birleşirler.4.Kendini oluşturan elementlerin özelliklerini taşımazlar.5.Kendini oluşturan maddelere ancak kimyasal yöntemlerle ayrıştırıla bilirler.6. Saf ve homojendirler.7. Belli erime ve kaynama noktaları vardır.8. Kendi özelliğini taşıyan en küçük birimleri moleküllerdir.

FEN VE TEKNOLOJİ

Moleküllerin ÖzellikleriMoleküllerin Özellikleri Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur.Atomlar birleşerek molekülleri oluşturur. Bir molekül aynı cinsten atomlardan oluşabilir.Bir molekül aynı cinsten atomlardan oluşabilir. Bir molekül farklı cinsten atomlardan oluşabilir. Bir molekül farklı cinsten atomlardan oluşabilir. Moleküllerin atom sayıları değişik olabilir.Moleküllerin atom sayıları değişik olabilir. Moleküllerin atom büyüklükleri değişik olabilir.Moleküllerin atom büyüklükleri değişik olabilir. Molekül çok küçük atom kümeleridir. Çıplak gözle Molekül çok küçük atom kümeleridir. Çıplak gözle

görülmez.görülmez. Aynı cins moleküllerin birleşmesiyle maddeler Aynı cins moleküllerin birleşmesiyle maddeler

meydana gelir.meydana gelir.

FEN VE TEKNOLOJİ

Molekül - MaddeMolekül - Madde

Atomların birleşmesiyle Atomların birleşmesiyle molekülmolekül, , moleküllerin birleşmesiyle moleküllerin birleşmesiyle maddemadde oluşur. oluşur.

FEN VE TEKNOLOJİ

MOLEKÜLLERMOLEKÜLLER

BASİT YAPILI MOLEKÜLLER( AZ SAYIDA

ATOM)

KARMAŞIK YAPILI

MOLEKÜLLER(ÇOK SAYIDA

ATOM)

FEN VE TEKNOLOJİ

KARIŞIMLAR: İki yada daha fazla maddenin istenilen oranda,

fiziksel olarak bir araya getirilmesi sonucu oluşturduğu maddeler topluluğuna denir.

KARIŞIMLARIN ÖZELLİKLERİ:

1.Yapılarında iki yada daha fazla madde bulundururlar.2. İstenilen oranda karıştırılırlar.3. Fiziksel olarak karışırlar.4.Kendini oluşturan maddelerin özelliklerini taşırlar.

5.Kendini oluşturan maddelere fiziksel yöntemlerle ayrıştırıla bilirler 6. Saf değildirler.7. Belli erime ve kaynama noktaları yoktur.8.Yapı taşları element yada moleküllerdir.9. Belli bir formülleri yoktur.

FEN VE TEKNOLOJİ

FİZİKSEL DEĞİŞMEFİZİKSEL DEĞİŞME Maddenin dış görünüşü ile ilgili olan özelliklerdir. Maddenin dış görünüşü ile ilgili olan özelliklerdir.

Yoğunluk, sertlik, renk, koku, tad ... gibi.Yoğunluk, sertlik, renk, koku, tad ... gibi.

Maddenin dış görünüşündeki değişiklikler fiziksel olaydır. Maddenin dış görünüşündeki değişiklikler fiziksel olaydır. Şekerin suda erimesi, kağıdın yırtılması, buzun erimesi ... Şekerin suda erimesi, kağıdın yırtılması, buzun erimesi ... gibi.gibi.

Kaynama Kaynama olayıolayı

Kağıdın Kağıdın buruşturburuşturulmasıulması

Tuzun Tuzun çözünmçözünmesiesi

Camın Camın kırılmasıkırılması

Erime Erime olayıolayı

YumurtaYumurtanın nın kırılmasıkırılması

FEN VE TEKNOLOJİ

fiziksel değişimler

• Kömürün toz haline gelmesi• Demirin tel ve levha haline gelmesi• Kağıdın yırtılması• Suyun buharlaşması• Şekerin suda çözünmesi

*** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz.*** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel

FİZİKSEL DEĞİŞME

FEN VE TEKNOLOJİ

fiziksel değişimlerKARIN YAĞMASI DA BİR FİZİKSEL DEĞİŞMEDİR.

FEN VE TEKNOLOJİ

KİMYASAL KİMYASAL DEĞİŞMEDEĞİŞME

Maddenin iç yapısı ile ilgili olan özellikler kimyasal özelliklerdir. Maddenin iç yapısı ile ilgili olan özellikler kimyasal özelliklerdir. Yanıcı olup olmaması, asidik yada bazik özellik ... gibi.Yanıcı olup olmaması, asidik yada bazik özellik ... gibi.

Maddelerin atom ve moleküllerinde meydana gelen değişikler Maddelerin atom ve moleküllerinde meydana gelen değişikler kimyasal değişmedir. Kağıdın yanması, hidrojen ve oksijenin kimyasal değişmedir. Kağıdın yanması, hidrojen ve oksijenin birleşerek su oluşturması, demirin paslanması ... gibi.birleşerek su oluşturması, demirin paslanması ... gibi.

YumurtanYumurtanın ın pişirilmespişirilmesii

DinamiDinamitin tin patlampatlamasıası

Mumun Mumun yanmasıyanması

Kibritin Kibritin yanmasıyanması

AmonyumdikromaAmonyumdikromatın yanmasıtın yanması

Demirin Demirin paslanmasıpaslanması

FEN VE TEKNOLOJİ

kimyasal değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı

*** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür.*** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir.

KİMYASAL DEĞİŞME

FEN VE TEKNOLOJİ

kimyasal değişimlerTÜM YANMA OLAYLARI KİMYASAL DEĞİŞMEDİR.

FEN VE TEKNOLOJİ

PERİYODİK TABLOPERİYODİK TABLO

FEN VE TEKNOLOJİ

Elementlerin atom numaraları belirli bir kurala uyarak Elementlerin atom numaraları belirli bir kurala uyarak sıralanması ile periyodik cetvel oluşur. sıralanması ile periyodik cetvel oluşur.

Periyodik tablo resmi

FEN VE TEKNOLOJİ

Periyodik cetvelde yatay sıralara PERİYOT, düşey sıralara GRUP denir. Periyodik cetvelde 7 tane periyot, 8 tane A grubu, 8 tane B grubu vardır. 8 B grubu 3 tanedir. Her periyot kendine ait olan 1A grubu ile başlayıp, 8A grubu ile sona erer. 1 nci periyotta 2, 2 ve 3 ncü periyotta , 4 ve 5’nci periyotta 18, 6 ncı periyotta 32 element vardır. 7’ nci periyot daha tamamlanmamıştır. Periyodik cetvelde, aynı grupta bulunan elementlerin değerlik elektron sayıları aynı olduğundan, benzer kimyasal özellik gösterir.Atomların son yörüngesine (son enerji düzeyde) değerlik tabakası, bu tabakada bulunan elektronlara da DEĞERLİK ELEKTRONLARI denir.Bir elementin bulunduğu A grup numarası o elementin değerlik elektron sayısını gösterir.

FEN VE TEKNOLOJİ

Atom Numarası

Atom Hacmi

İyonlaşma Enerjisi

Metalik Özellik

Ametalik Özellik

Gruplarda Yukarıdan Aşağıya Doğru İnildikçe

Periyotlarda Soldan Sağa Doğru Gidildikçe

Artar

Artar

Azalır

Artar

Azalır

Artar

Azalır

Artar

Azalır

Artar

FEN VE TEKNOLOJİ

Periyodik tabloda “1A,2A,3A”grubu Periyodik tabloda “1A,2A,3A”grubu elementleri elementleri metal,metal, “4A,5A,6A,7A” grubu “4A,5A,6A,7A” grubu elementleri elementleri ametalametal, “8A”grubu elementleri , “8A”grubu elementleri yarımetaldiryarımetaldir..

1A grubu elementlerine alkali metal,1A grubu elementlerine alkali metal, 2A grubu elementlerine toprak alkali 2A grubu elementlerine toprak alkali Metal,Metal, 3A grubu elementlerine halojenler, 8A grubu 3A grubu elementlerine halojenler, 8A grubu

elementlerine soygazlar denir.elementlerine soygazlar denir.

FEN VE TEKNOLOJİ

METALLERMETALLER Yüzeyleri parlaktır.Yüzeyleri parlaktır. Isı ve elektiriği iletirler.Isı ve elektiriği iletirler. Tel ve levha haline gelebilirler.Tel ve levha haline gelebilirler. Oda sıcaklığında(cıva hariç)katı hÂldedirler.Oda sıcaklığında(cıva hariç)katı hÂldedirler. Kendi aralarında alaşım yaparlar.Kendi aralarında alaşım yaparlar. Ametallerle iyonik bağlı bileşik yaparlar.Ametallerle iyonik bağlı bileşik yaparlar. Son yörüngelerinde 1,2,3 elektron bulundururlar.Son yörüngelerinde 1,2,3 elektron bulundururlar. Erime noktaları yüksektir.Erime noktaları yüksektir. Atomik yapıdadırlar.Atomik yapıdadırlar. Şimdi metallerle ilgili kısa filmimizi izleyelim.Şimdi metallerle ilgili kısa filmimizi izleyelim.

FEN VE TEKNOLOJİ

ametallerametaller Son yörüngelerinde 4,5,6,7 elektron bulunduranSon yörüngelerinde 4,5,6,7 elektron bulunduran Elementlerdir.Elementlerdir. Yüzeyleri mattır.Yüzeyleri mattır. Isı ve elektriği iletmezler(grafit hariç).Isı ve elektriği iletmezler(grafit hariç). Kırılgandırlar.Kırılgandırlar. Oda koşullarında sıvı,gaz,katı olabilirler.Oda koşullarında sıvı,gaz,katı olabilirler. Metallerle iyonik yapılı,kendi aralarında kovalent yapılı Metallerle iyonik yapılı,kendi aralarında kovalent yapılı

bileşik oluştururlar.bileşik oluştururlar. Erime ve kaynama noktaları düşüktür.Erime ve kaynama noktaları düşüktür. Molekül yapılıdırlar.Molekül yapılıdırlar.

•Şimdi ametallerle ilgili kısa filmimizi izleyelim.

FEN VE TEKNOLOJİ

Alkali metallerAlkali metaller 1A grubu elementlere alkali metaller denir.1A grubu elementlere alkali metaller denir.

1A grubunun ilk üç metali lityum, sodyum ve potasyum düşük 1A grubunun ilk üç metali lityum, sodyum ve potasyum düşük yoğunluğa sahip olup suyun üzerinde yüzerler.yoğunluğa sahip olup suyun üzerinde yüzerler.

Bir elektron kaybederek +1 değerlik kazanırlar.Bir elektron kaybederek +1 değerlik kazanırlar.

Alkali metaller ametaller ile reaksiyona girerek iyonik yapılı bileşik Alkali metaller ametaller ile reaksiyona girerek iyonik yapılı bileşik oluştururlar.oluştururlar.

İyonik bileşiklerle beyaz renkli katılar oluşturup suda çözünerek İyonik bileşiklerle beyaz renkli katılar oluşturup suda çözünerek renksiz çözelti elde edilir.renksiz çözelti elde edilir.

Reaktif elementlerdir. Su ile reaksiyona girip metal hidroksit ve Reaktif elementlerdir. Su ile reaksiyona girip metal hidroksit ve hidrojen gazı oluştururlar. hidrojen gazı oluştururlar.

FEN VE TEKNOLOJİ

Geçiş metalleriGeçiş metalleri Demir ve bakır gibi elementleri içeren periyodik tablonun ortasında Demir ve bakır gibi elementleri içeren periyodik tablonun ortasında

yer alan bölümdür.yer alan bölümdür.

Geçiş metallerini alkali metallere göre karşılaştıracak olursak;Geçiş metallerini alkali metallere göre karşılaştıracak olursak;

Daha az reaktiflerdir. Oksijenle veya su ile temas edildiklerinde Daha az reaktiflerdir. Oksijenle veya su ile temas edildiklerinde paslanmazlar.paslanmazlar. Sert, güçlü ve dayanıklıdırlar. Sert, güçlü ve dayanıklıdırlar. Oda sıcaklığında sıvı hâlde bulunan civa hariç yüksek kaynama Oda sıcaklığında sıvı hâlde bulunan civa hariç yüksek kaynama noktalarına sahiptirler.noktalarına sahiptirler.

Geçiş metalleri yaşantımızdaki pek çok araç ve gereçlerde Geçiş metalleri yaşantımızdaki pek çok araç ve gereçlerde kullanışlıdırlar. Örneğin; ütü yapımında çelik, elektrik kablolarında kullanışlıdırlar. Örneğin; ütü yapımında çelik, elektrik kablolarında bakır kullanılır.bakır kullanılır.

Bir çok geçiş metalleri katalizör olarak kullanılır. Bir çok geçiş metalleri katalizör olarak kullanılır.

Bir çok geçiş metali renkli bileşiklerin yapımında kullanılır Bir çok geçiş metali renkli bileşiklerin yapımında kullanılır

FEN VE TEKNOLOJİ

halojenlerhalojenler 7A grubu elementlerine halojenler denir. Halojenler ametal elementlerden

oluşurlar.

Halojenlerin hepsi zehirli ve renklidir.

Halojenler element molekülü hâlinde bulunurlar

Halojenler elektron alarak – 1 değerlik kazanırlar.

Halojenler metallerle reaksiyona girerek iyonik tuzları oluştururlar.

Halojenler diğer ametal elementlerle kovalent bağlar oluştururlar.

7A grubunda yukarıdan aşağıya doğru inildikçe elementlerin reaktifliği azalır, erime ve kaynama noktaları yükselir.

7A grubu elementlerinden flor ve klor oda sıcaklığında gaz, brom sıvı ve iyot ise katı bir hâlde bulunur.

FEN VE TEKNOLOJİ

SOYGAZLARSOYGAZLAR 8A grubu elementlerine soy gazlar veya asal gazlar 8A grubu elementlerine soy gazlar veya asal gazlar

denir. denir.

Soy gazlar en kararlı elementlerdir.Soy gazlar en kararlı elementlerdir.

Son yörüngelerindeki elektron sayılarını sekizdir.Son yörüngelerindeki elektron sayılarını sekizdir.

Diğer element molekülü yapısındaki gazlara göre tek Diğer element molekülü yapısındaki gazlara göre tek atomlu hâlde bulunurlar.atomlu hâlde bulunurlar.

Soy gazlar lâmba yapımında kullanılırlar.Soy gazlar lâmba yapımında kullanılırlar.

Helyum soy gazı havadan daha hafif olduğu için uçan Helyum soy gazı havadan daha hafif olduğu için uçan balonların yapımında kullanılır.balonların yapımında kullanılır.

FEN VE TEKNOLOJİ

Grup ve periyodun bulunmasıGrup ve periyodun bulunması

Elementlerin son yörüngelerindeki Elementlerin son yörüngelerindeki

elektron sayısı grup numarasını,enerji düzeyi elektron sayısı grup numarasını,enerji düzeyi ise periyodunu verir.ise periyodunu verir.

FEN VE TEKNOLOJİ

Örnek sorular:Örnek sorular:

1)1) Atom numarası 23 Atom numarası 23 olan x elementinin e olan x elementinin e dağılımın ve dağılımın ve grup,periyot grup,periyot numaralarını numaralarını bulunuz .bulunuz .

Cvp:Cvp:

X ) ) ) )X ) ) ) )

2 8 8 52 8 8 5

4. periyot4. periyot

5A gurubu5A gurubu

elementidirelementidir..

FEN VE TEKNOLOJİ

2.periyot 5A 2.periyot 5A grubundaki X grubundaki X elementinin atom elementinin atom no.su kaçtır?no.su kaçtır?

Cvp:Cvp:

X ) )X ) )

2 5 = 2 5 = 77

FEN VE TEKNOLOJİ

KİMYASAL BAĞLAR

İYONİK BAĞ KOVALENT BAĞ

POLAR KAVALENT BAĞ APOLAR KAVALENT BAG

FEN VE TEKNOLOJİ

KİMYASAL BAĞKİMYASAL BAĞ Atomları bir arada tutan çekim kuvvetine Atomları bir arada tutan çekim kuvvetine

kimyasal bağ denirkimyasal bağ denir İYONİKİYONİK BAĞBAĞ: : metal ve ametal atomlarının bir metal ve ametal atomlarının bir

araya gelerek oluşturdukları bileşiklerde araya gelerek oluşturdukları bileşiklerde bulunurlar.bulunurlar.

KOVALENTKOVALENT BAĞBAĞ::Ametal atomları arasında Ametal atomları arasında oluşuroluşur

FEN VE TEKNOLOJİ

Na CI

Na son yörüngesinde 1 elektronu var CI son yörüngesinde 7

FEN VE TEKNOLOJİ

İYONİK BAĞİYONİK BAĞ Aşağıdaki örneği inceleyelimAşağıdaki örneği inceleyelim

Yukarıdaki örnek incelendiğindeYukarıdaki örnek incelendiğinde

Na metal CI ametalNa metal CI ametal

metal ametal iyonik bağ metal ametal iyonik bağ

FEN VE TEKNOLOJİ

Yukarıdaki örnekler incelendiğinde

iyonik bağın oluşurken

1-Elektron alışverişi ile Gerçekleştiği

2-Metal ve Ametaller arasında Gerçekleştiği

görülmektedir

FEN VE TEKNOLOJİ

İYONİK BİLEŞİKLERE ÖRNEKİYONİK BİLEŞİKLERE ÖRNEK

He -

Ne -

Ar -

Kr -

Xe -

Rn -

F 4.0

Cl 3.0

Br 2.8

I 2.5

At 2.2

Li 1.0

Na 0.9

K 0.8

Rb 0.8

Cs 0.7

Fr 0.7

H 2.1

Be 1.5

Mg 1.2

Ca 1.0

Sr 1.0

Ba 0.9

Ra 0.9

Ti 1.5

Cr 1.6

Fe 1.8

Ni 1.8

Zn 1.8

As 2.0

CsCl

MgO

CaF2

NaCl

O 3.5

Elektron verirler Elektron alırlar

Periyodik cetvelde son yörüngesinde 1,2,3 elektron bulunduran elementler

METALLER ,son yörüngesinde 4,5,6,7 elektron bulunduranlar AMETALLER ,8 elektron bulunduranlar ise SOYGAZ DIR

FEN VE TEKNOLOJİ

KOVALENT BAĞ

H H H HH H H H

H H H H

Atomlar elektronları ortaklaşa kullanır

AYNI AMETL ATOMLARI ARASINDA GERÇEKLEŞEN KOVALENT BAĞ

FEN VE TEKNOLOJİ

Eğer elektron ortaklaşması aynı ametal atomları arasında oluşuyorsa bu Eğer elektron ortaklaşması aynı ametal atomları arasında oluşuyorsa bu kovalent bağ türüne kovalent bağ türüne APOLAR KOVALENTAPOLAR KOVALENT BAĞ denir BAĞ denir

ÖRNEKLER ÖRNEKLER

O2 , F2, N2, P4, CI2

ClH H Cl +

Yukarıdaki örnekte farklı ametal atomlarının oluşturduğu bağın yapısını inceleyelim

FEN VE TEKNOLOJİ

POLAR KAVALENT BAĞPOLAR KAVALENT BAĞ Farklı ametal atomlarının bir araya gelmesiFarklı ametal atomlarının bir araya gelmesi

ile kovalent bağ oluşuyorsa bu bağ çeşidine polar kovalent bağ denirile kovalent bağ oluşuyorsa bu bağ çeşidine polar kovalent bağ denir

HCl Hidrojen Klorür H − Cl

•

•• •

• •

COCO22 KKarbon dioarbon dioksksiitt O = C = O• •

• •• •

• •

CO CO KKarbon arbon monomonoksitksit

•

• •

•

C O

FEN VE TEKNOLOJİ

SİNEM ÖZDEMİR FEN BİLGİSİ ÖĞRETMENLİĞİ2. SINIF 1. ÖĞRETİM