MADDENİN ISI ETKİSİ İLE DEĞİŞİMİ

ISININ MADDELER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

ISINMA SOĞUMA

GENLEŞME BÜZÜLME

GENLEŞME

KATILARDA GENLEŞME

SIVILARDA GENLEŞME

GAZLARDA GENLEŞME

Katı,sıvı ve gaz maddeler ısı etkisiyle genleşir.

Birbirine perçinlenmiş metal levhalar.

Alüminyum ve çelik levhalar ısıtıldığında alüminyum, çelikten daha çok genleşir.

Soğuğun etkisiyle alüminyum, çelikten daha az genleşir.

Çelik Perçin

AlüminyumAlüminyum Alüminyum

ÇelikÇelik

KATILARDA GENLEŞME

Özdeş bakır ve demir teller

Özdeş teller ısı etkisiyle farklı miktarlarda genleşir.

KATILARDA GENLEŞME

KATILARDA GENLEŞME

Metal küre halkadan geçer.

Metal küre ısıtılır.

Metal küre ısı etkisiyle genleştiğinden halkadan geçmez.

BUZ

Katı maddeler ısı alarak erirler.

Sıvı maddeler ısı vererek donarlar.

Buzlar ısı alınca sıvı hale geçer.

Eşit miktardaki farklı sıvılar Farklı sıvılar, ısı

etkisiyle farklı miktarlarla genleşir.

SIVILARDA GENLEŞME

su

su alkol

alkol

Sıcak su

Su buharı soğuk ve kuru kapağa deyince ısı vererek sıvı hale geçer.

Sıvı haldeki bir maddenin ısı alarak gaz haline geçer.

Gaz halindeki bir maddenin ısı vererek sıvı hale geçer.

Katı yağlar ısı alınca sıvı hale geçer.

Dondurma ısı alınca erir.

Buzlar ısı alınca sıvı hale geçer.

Sıvılar ısı alınca buhar haline geçer.

GAZLARDA GENLEŞME

Gazların ısı etkisiyle genleşmeleri sıvı ve katılara göre daha fazla ve daha kolaydır.

Sonuç olarak;

Isınan hava GENLEŞİR.

GENLEŞMENİN OLUMLU ETKİSİ

Balondaki hava ısıtıldığında balon daha da şişer. Çünkü balonun içindeki hava genleşir. Ve balon yükselir.

Bundan yararlanarak insan taşıyan balonlar yapılmıştır.

Camdan yada porselenden yapılan kaplar ani sıcaklık değişiklikleriyle çatlayıp kırılabilir.

Sıcak suyun bardağa değdiği yer genleşir. Diğer bölümler aynı anda genleşmediğinden cam bardak kırılır.

* Demir köprülerin bağlantı yerleri ve köprünün ayakları genleşme payı göz önüne alınarak yapılır.

* Köprünün ayağı silindir şeklindeki tekerlekler üzerine oturtularak serbest bırakılır.

GENLEŞMENİN OLUMLU ETKİSİ

GENLEŞMENİN OLUMSUZ ETKİLERİ

İçinden sıcak su geçen boruların bağlantı yerlerinde genleşme payı yada kıvrımlar bırakılır.

ISINMA VE SOĞUMA:* Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar.* Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir.* Örneğin; Yanmakta olan ocağın üzerinde bulunan çorba ya da yemek bir süre sonra ısınır.

* Yiyeceklerin pişmesi ısınma ile gerçekleşir.* Özel karışımlı toprakların pişmesi ile seramik,porselen,kiremit,tuğla…vb. malzemeler yapılır.

* Sıcak su ile temizlik iyi sonuçlar verir. * Havanın ısınması ilkbaharda bitkilerin uyanmasına neden olur.

• * Isınan hava bitkilerin gelişmesine ve tohumların çimlenmesine neden olur.

• * Demir, cam vb. maddelerin ısınması işlenmesini kolaylaştırır.

• * Isı enerjisini kaybeden maddeler soğur.

* Madde yeterince soğursa donma ve yoğunlaşma olur.* Karayolları soğumanın yol açtığı buzlanma nedeniyle bozulur.* Soğuk havada mikroplar etkinlik göstermez, yaşamaz.

* Soğuyan maddeler sertleşir.* Isınma ve soğuma olayları art arta gerçekleştirir ve sütteki mikroplar yok edilir.(Pastörize sütler)* Dondurulmuş besinler uzun süre saklanır.* Uzun süre soğukta kalan canlılar ölebilir.

Havadaki ısınma ve soğuma;* Yağışların* Rüzgarların* Toprak oluşumunun* Şimşek ve yıldırımların oluşmasına neden olur