Solid Telli MAG Kaynak Metod ve Ekipman

MIG/MAG Kaynak

Genel Olarak Gaz Metal Ark Kayna, bir dier deyile koruma gazl kaynak, srekli beslenen tel ve zerinde allan malzeme arasnda kurulan bir elektrik arknn ssn kullanan bir ark kaynak ilemidir. lem srasnda tel erir ve kaynak metali alma parasna aktarlr.

MIG Kaynak MIG kaynak inert gaz yani dier maddelerle reaksiyona girmeyen koruma gaz ile yaplan kaynaktr. Argon ve helyum inert gazlara rnektir. Argon Avrupa blgesinde en fazla kullanlan gazdr. Inert gaz O2, CO2, H2 veya benzer maddelerin ok az miktarlaryla karsa bile bu ileme MIG kaynak denir.

Gaz korumal nozul

Kaynak havuzu, hem eriyen teli hem de kaynak havuzunu havadaki oksijen ve nitrojenden korumak iin koruma gaz tarafndan srekli korunur. Eer bu gazlar koruma gaznn ortamna girerse, kaynakta gzeneklere yol aabilir. Ak kap ya da pencereler yznden meydana gelen cereyan gibi d etmenler gazn umasna neden olabilir. Ayrca havalandrma sistemlerinin yol at hava akmlar da kaynak yerini ve koruma gazn etkileyebilir.

Koruma gaz uygulama eidine gre genellikle iki alt metoda ayrlr.

Argon gaz korumal

1

Kontak meme Gaz nozulu

Tel (elektrod)

Koruma gaz

MAG Kaynak MAG kaynak reaksiyona giren gazlarn ortamndaki kaynak ya da aktif gaz tarafndan korunan kaynaktr. Bunun anlam gazn arkta ayrlmas ve kaynak havuzuyla daha geni ya da daha kk boyutlara reaksiyona girmesidir. ounlukla kullanlan koruma gaz CO2dir. Bu yzden bu ilem CO2 kayna olarak da bilinir.

MIG/MAG Kaynan Dezavantajlar MIG/MAG kaynan baz dezavantajlar aadadr: Bu yntem klimalardan, ak kap ve pencerelerden oluan cereyanlara ve hava soutmal kaynak makinelerinin fanlarna kar ok hassastr. Eer kaynak yapan kii kaynak parametreleri ve ilem ile ilgili yeterli bilgiye sahip deilse, fzyon eksiklii gibi ciddi kaynak hatalar riski vardr. Ak hava ilerinde kaynak yerinin korunmas gerekli fakat maliyetli bir ilemdir. Kaynak ekipmanna byk yatrmlar yaplmas gerekebilir. Kaynak ekipman bakm maliyetli bir ilemdir.

Uygulamalar

CO2 koruma gaz MIG/MAG kaynak aada ki malzemelerle kullanlr: Aluminyum Yumuak elikler Paslanmaz elikler Bakr ve bakr alamlar

Yukardaki metallere ek olarak bu metod magnezyum, nikel ve bir ok metal ve onlarn alamlaryla uygulanabilir.

MIG/MAG Kaynan Avantajlar Btn kaynak ilemleri avantaj ve dezavantajlara sahiptir. MIG/MAG kaynan avantajlar aada belirtilmitir: Bu metod yksek kaynak hz, uzun sre korunabilen ark zaman ve elektrot ubuklarnn ok sk deimemesi sayesinde finansal olarak ekicidir. Bu metod, kayna zor olan malzemelerin kayna iin frsat yaratr. Btn pozisyonlada kaynak mmkndr. Ark ve kaynak havuzu net bir ekilde grlebilir. Genellikle ok az kaynak son ilemi gereklidir.

2

Malzeme Transferinin lkesi MIG/MAG kaynak metalin transferine bal olarak iki yolla gerekletirilir. Sprey Transfer Kaynak ya da Dip Transfer Kaynak

Sprey transfer kaynanda voltaj ve akm iddeti elektrotun apna bal olarak nispeten yksektir. Malzeme kaynak oluunun ierisinde trblans jetleri gibi arktan frlatlan birok damlack olarak transfer olur.

Aadaki diyagram dip transfer dngsn ve ilemin kaynak akm ve voltajn etkileyen varyasyonlar gsteriyor.

Malzeme Transferi

Dip Transfer Dip transfer telin apna bal olarak olduka ince tel, dk akm ve ark voltaj ile gerekleir.

alma parasna s girii orta seviyededir ve bu yzden dip transfer kayna kk plaka kalnlklar ve kaynak havuzu kk olduu ve abuk katlat iin pozisyon kayna iin uygundur.

Dip transfer kayna srasnda malzeme anlk olarak ksa devre yapan olduka byk damlalarda transfer olur.

Ksa devrelerin says yaklak olarak saniyede 20 ile 200 arasndadr.

Dip Transfer Dngs

Erimi metal damlac telin sonunda oluur. Kaynak havuzu ile balant salamak iin yeterli bykle eritii zaman, ark ksa devre yapar. Bu srada kaynak akm iddetle ykselir ve damlack kopar. Sonradan ark yeniden atelenir.

Ksa devre srama oluumuna neden olur ve ek olarak Voltaj ve akm arasnda ki ilikinin doru ayarlanp ayarlanmadnn etkisi ses salayabilir.

3

Ksa Devre Dngs

Ark periyodu Ksa Devre

Periyodu

Spray Transfer Kayna Spray transfer kayna tel apna bal olarak olduka yksek akm ve ark voltaj ile uygulanr.

Malzemenin aktarm kaynak havuzu ierisinde ki elektrottan frlatlan birok kk damlack olarak meydana gelir.

Arkn ksa devresi yoktur. Spray transfer Kaynak, duraan (stabil) bir ark salar.

allan maddeye s girii byktr. Bunun anlam kaynak havuzu byk ve ok akkandr. Bu yzden bu metod sadece dikey/dey pozisyon iin uygulanabilir.

Kaynak Ekipman MIG/MAG kaynak iin kaynak ekipmanlar; Kontroll bir koruma gaz sistemi G kayna Tel besleme nitesi Btn kaynak toru Kaynak teli makaras

Spray Transfer Kaynak

Kaynak Metodlar

Daha eski kaynak ekipmannn bir ok dmesi ve ase kablosu iin 2-3 balants vardr. Bu tip ekipmanda, akm, ark voltaj ve indksiyon gibi ok iyi bilgi gerektiren kaynak parametrelerini kaynak yapan kii kendisi ayarlamaldr.

En son invertrlerde bu parametreler kk bileik bir bilgisayar tarafndan ayarlanr. Kaynak yapan sadece kaynak akmn ayarlamak zorundadr, gerisini bilgisayar halleder. Bunun yannda, bu makinelerin yeni eitleri programlanabilir ve programlar asl kaynak ilemi srasnda tor kabzas zerinde bulunan kk bir uzaktan kumandadan seilebilir.

4

Basn drc reglatr

Manyetik valf

Gaz Tp

Su Soutma nitesi

Tel makaras

Tel srme nitesi

G kayna

Tor

Koruma Gaz Sistemi Koruma gaz eitli boyutlarda ki silindirlerde ve 150 kg/cm2ye kadar bir basn ile tedarik edilir. Gaz, hortumlarn iinde akmadan nce, gaz silindiri iinde ki yksek basnc daha dk ve daha gvenli alma basncna drmek iin basn azaltc valf ile (reglatr) sktrlr. Basn azaltc valften sonra gaz tketimi miktarn litre/dakikada gsteren bir ak ler gelir.

Kaynak makinesi gaz tedarikini kontrol eden selenoid valf ile donatlmtr.

G Kayna Stabil bir ark elde etmek iin MIG/MAG kaynakta kullanlan g kayna doru bir ekilde kurulu ya da ayarlanabilir zellie ve uygun indktans deerleri iin k yerine sahip olmaldr. Statik zellik voltaj (V) ve akm (A) erisidir. MIG/MAG kaynak iin yaklak sabit zellikli bir g kayna kullanlrken, normal bir g kayna den statik bir zellie sahiptir.

Kaynak sonucunun iyi olmas iin, ark uzunluu mmkn olduunca ksa olmaldr.

Kaynak Metodlar

MIG/MAG kaynakta tel sabit bir hzla beslendii zaman sabit voltajl bir g kayna tipi araclyla doru kaynak artlarn elde etmek olduka basittir. Eer ark zaman belirli deerden daha ksaysa, yani ark voltaj az ise, akm iddeti arpc bir ekilde otomatik olarak ykselecek ve tel beslenenden daha abuk eriyecektir.

Dier yandan eer ark zaman ykselirse, akm iddeti otomatik olarak decek ve tel eriyebileceinden daha fazla beslenecektir. Bunun anlam, rnein tor dzgn ekilde tutulmazsa tor ve zerinde allan malzeme arasnda ki uzaklk deise bile arkn sabit tutulmasdr. Sabit voltajl g kaynann dier bir avantaj kontak memenda tamamen yanan tel riskini azaltmasdr.

5

Volt

Tipik voltaj erisi

Sabit voltaj erisi

Ark voltaj

Kaynak damlas

Sabit voltaj akm deiimi

Tipik akm deiimi

Amper

Den zellikli g kaynaklar tarafndan kaynak tamamlandnda, ark uzunluunu ayarlamak iin ark voltaj deiimleri ok kk olduu zaman akm dalgalanr. Ark voltaj ykseldii zaman tel hznn da ykselmesi iin tel besleme biriminin arktan tahrikli bir motorla donatlm olmas bu yzden gereklidir.

Dip transfer kaynakta telin abuk yanmas iin yaklak olarak yatay (dz) zellikli bir kaynak dzeltici kullanlmaldr. Sonra ou zaman bir indktr kaynak akm devrinde kullanlr. ndktr baland zaman ksa devrelerde akm hznn ykselmesinin yavalatlmasna etkilidir ve bylece daha az damla retilir ve sktrma (pinch) etkisi dt iin daha stabil bir ark elde edilir.

Tel Srme nitesiTel besleme hz kontrol sistemi ile beslenen telin kontrol ile balantldr. Doru mekanik besleme iin prensipte farkl sistem vardr.

Ayr Kablo Besleme Birimi Metod 1 Tel, src birimi tarafndan klavuz izgi dorultu- sunda tora ilerler.

Kaynak Torundaki Tel Besleme Birimi Metod 2 Tel tortaki tel besleme nitesi sayesinde tora doru ekilir, figr A. Hem kablo besleme nitesi hem de kablo rulosu kaynak toru ierisinde yer alr, figr B.

Damlack saysna bal olarak sktrma etkisi hz

Eer kablo ilk k noktasna balanrsa, genellikle1 veya A ile iaretlenir, indktr bobininin yalnzca ok az kullanlr ya da hi kullanlmaz. Sonu olarak, etki ya ok kktr ya da hi yoktur ve minimum indktans denir.

Eer kablo son k noktasna balanrsa btn indktr maksimum indktans reterek alr.

Bu yzden kl bir g kayna min, orta, max indktans etki olaslna sahiptir.

Modern g kaynaklarnda indktans ayar snrsz deiken olabilir.

Figr A

Figr B

6

Tel

Sktrma

Sktrma etkisinin hz

Damla miktar

Metod 3 Tel, kaynak makinesindeki tel besleme birimi tarafndan itilir ve ayn zamanda kaynak torundaki kablo besleme birimi tarafndan tel hattna doru ekilir. Bunun ad push-pull (itme-ekme) sistemidir. figr C.

Kaynak Toru Kaynak toru hava-soutmal veya su-soutmal olabilir. Genelde dk akm iddetlerinde btn malzemeler ve bunun yannda yksek akm iddetlerinde sradan hafif eliklerin kayna iin hava-soutmal tor kullanlr. Hava-soutmal bir tor yksek akm iddetlerinde kullanmak iinse daha ar olacaktr.

Figr C

Avantajlar ve Dezavantajlar Metod 1 Metod 1, 3 sistemin iinde en ok kullanlandr. Basit bir sistemdir ve arl bakmndan en hafif tortur. Bu sistem yumuak malzemelerin ok ince telle kayna iin uygun deildir.

Metod 2 Bu sistem kaynak torunu arlatrr, fakat karlnda ok ince teller kullanlsa bile kaynak kablosu ok esnektir ve alma araln ykseltmek iin uzun kaynak kablolar kullanmak mmkndr.

Kaynak toru iinde yer alan kk bir tel makaral sigmette sistem ince malzemelerde yumuak telle kaynak iin zellikle uygundur, r. 0.8 ve 1.2 Al-tel. Bu sistem ulalmas g yerlerde kaynak iin iyi olanaklar sunar.

Metod 3 Tersane gibi kablo besleme biriminin uzun mesafe- lerde olduu yerlerde almak gerekliyse push-pull sistemi tercih edilir. Ancak bu sistem dier ikisine gre pahaldr.

Hava-Soutmal Tor

Duman emmeli tor

Hava-soutmal deiir boyunlu tor

Su soutmal torlar daha hafiftir. ounlukla yksek akm iddetlerinde metallerin ve hafif metallerin kayna iin kullanlrlar. Eer su tedariki olmazsa su-soutmal torun abuk yanacana dikkat etmek nemlidir. Genellikle torun bu eidi torun fazla snmasn (ar snma korumas) ya da su basncnn olmamasn (basn korumas) engelleyen bir takm koruma eidi ile donatlmtr.

7

Koruma gaznn ierisine hava girmesine izin veren atlaklara/szntlara zellikle dikkat edilmelidir. Bu ok ciddi kaynak hatalarna neden olabilir.

Kaynak Teli Kaynak teli ya tel makarasyla ya da daha byk endistriyel kurulular iin bobinlerle teslim edilir. Tel temel malzeme ve kaynak ilemiyle kesinlikle uyumlu olmaldr.

MIG kaynakta kaynak teli ve koruma gaz arasnda reaksiyon yoktur. Bunun anlam, kimyasal bileimle ilgili olarak, kaynak sonucu sadece telin kalitesine ve temel malzeme ierisine girmesine bal olmasdr.

MAG kaynakta doldurucu malzeme, koruma gaz ve temel malzeme arasnda reaksiyon vardr. Genellikle bu reaksiyon alam elementlerinin arkta yaklmas anlamna gelir. Kaynak telleri r. Si ve Mn gibi paral yanan ve arkta oksitlenen ve kaynak dikiinde ok sert cruf oluturan alaml elikler

Malzemelere baklmakszn kaynak yaplmas iin iyi bir kaynak sonucunun esas ya (gres) ve dier kirli elementlerden bamsz olan temiz teldir.

Kaynak rnein A1 alamlarndan sradan elik kaynaa deitii zaman, spiral de elik talalarnn A1 alamlarna (veya tersi) gemesini engellemek iin deitirilmelidir.

8

Ergonomi Zor pozisyonlarda kaynak yaparken kaynak yapan kiinin zor ve salksz koullarda alabilmesi iin ergonomi arttr. Bu tarz alma pozisyonlar uzun vadede tbbi ilem gerektiren srt hasarlarna ve yaralanmalara neden olabilir ve en kt vakalarda kaynak yapan kii sakat kalacaktr.

Bu yzden zor pozisyonlarda almaktan kanmak ve her zaman alma koullarn mmkn olduunca rahat hale getirmek iin olaslklar dnmek gereklidir.

Su-soutmal tor tamak iin ok ardr ve kaynak yapan kiinin srtnda zorlamalara neden olur. Tor kolu (kontrbalans kol) kaynak yapan kiinin srt zorlanmasn kaldrmak iin ok kullanl olabilir.

Yardmc kollar kaynak makinesinde ya da tavanda uygulanabilir birok modelde mevcuttur. Bylece hemen hemen her alma art iin uygun bir model bulmak mmkn olmaktadr.

9

10

zl Telli MAG Kaynak Metodlar ve Ekipman

MIG/MAG Kaynak zl Tel

Uzun yllardr sanayi rtl olmayan srekli beslenen teli olan ve MAG kaynak ileminden bilinen solid tele gre daha yksek knt oranna sahip bir yar otomatik ark kaynak ilemi istedi. Ek olarak kaynak hatalarna kar daha fazla gvenlik elde edilebilseydi, geleneksel olarak rtl elektrodlarn kullanld kaln ebatl kaynak iin bu tarz yar otomatik ilem uygulanabilirdi, hatta daha iyi olurdu.

1950lerin banda ince zl elektrodlar MAG kaynak ynteminin temelinde gelitirildi. Bu eit tel solid telli kaynak iin kullanlan ayn kaynak donanmlar ile kullanlabilir.

Tel z sayesinde arktaki fiziksel artlar, malzemenin transferini ve metalurjik artlar etkilemek mmkndr. Bu yolla solid telli MAG kaynan baz dezavantajlar ve snrlamalar kaldrld.

Telin z gazn miktarn gelitiren elementleri ierebilir ve koruma gaz ihtiyacn gidererek kaynak havuzunun yeterli korunmasn salar.

Telin izim zelliklerini yok ettii iin solid tele alam yaplamayan z dolgusu (flux filling) ilemi zerinden kaynak metaline alam elementleri eklemek mmkn- dr.

zl tellerin retiminde solid telli MAG kaynaktan faydalanmak mmkndr. Daha yksek akm iddetlerinde malzemenin transferini gelitirmesini salamak nceliklidir.

Fakat bu ilemin kaynan koruma gaz kullanmakszn uyguland dahili kaynak denilen baka bir versiyonu vardr.

zl telli kaynak aslnda koruma gazl kaynan zel bir formudur. Dier korumal gaz yntemleri gibi bu da kaynak havuzunun yeterli gaz korumas ihtiyac yznden ayn snrlamalara sahiptir. rnein gaz nozulu ve allan malzeme arasndaki mesafenin ksa olmas hala hayati nem tar.

Ak kap ve pencerelerin yapt cereyan gibi kaynak yeri etrafndaki d etmenler koruma gaznn umasna neden olabilir. Bunun yannda tamirhanedeki havalandrma donanm, hava soutmal g kaynaklar kaynak yerini ve koruma gazn etkileyebilir.

Koruma gaz eidine gre iki alt ynteme blnr.

AC kaynak iin zl tel rtl elektrod olarak ayn ekilde retilebilir.

11

Kontak meme Gaz nozulu

Koruyucu gaz

Kaynak teli

MIG Kaynak MIG kaynak hareketsiz (inert) gaz ortamndaki kaynaktr. Bunun anlam koruma gazl kaynan dier maddelerle reaksiyona girmemesidir. Argon ve helyum hareketsiz gazlara rnektir. Argon Avrupa blgesinde en fazla kullanlan gazdr. Genellikle, hareketsiz gaz O2, CO2, H2 veya benzer maddelerin ok az miktarlaryla karsa bile bu ileme MIG kaynak denir.

zl Telle MIG/MAG Kaynan Avantajlar Kaynak ilemlerinin her zaman avantaj ve dezavantajlar vardr. zl telle MIG/MAG kaynan avantajlar aadadr; Bu yntem yksek kaynak hz sayesinde ve elektrod deiikliine ihtiya olmad iin uzun sre ark devam ettirmek mmkn olduundan ekonomiktir. Bu yntem szde zor kaynaklanan malzemelerin kaynan makul bir ekilde mmkn klar. Kaynak her durumda bitirilebilir. Ark ve kaynak havuzu tamamen grnrdr. Genellikle ok az ilem sonu vardr. Ciddi kaynak hatalar riski solid telli kayanaa kyasla azaltlmtr.

zl telle MIG/MAG kaynan dezavantajlarBaz dezavantajlar aadadr; Bu yntem klimalardan, ak kap ve pencerelerden oluan cereyanlara ve klimal kaynak makinelerinin fanlarna kar ok hassastr. Eer kaynak yapan kii kaynak parametreleri ve ilem ile ilgili yeterli bilgiye sahip deilse, erime (kaynama-birleme) eksiklii gibi ciddi kaynak hatalar riski vardr. Ak hava ilerinde kaynak yerinin kaplanmas maliyetlidir. Kaynak donanmna yatrm yksektir.

Uygulama alanzl telle MIG/MAG kaynak daha nce kaplanm elektrodlarn kullanld (kalnl 6mmden fazla olan malzemelerin olduu tersaneler ve dier ar sanayi yerler gibi) her i iin kullanlmaktadr.

Gnmzde zl tel, sradan hafif elik, s rezistans, asit rezistans ve paslanmaz elikle kullanlmaktadr.

MIG Kaynakta Argon Koruma Gaz

MAG Welding MAG kaynak reaksiyona giren gazlarn ortamndaki kaynak ya da hareketli gaz tarafndan korunan kaynaktr. Bunun anlam gazn arktan ayrlmas ve kaynak havuzuyla daha geni ya da daha kk boyutlara reaksiyona girmesidir. CO2 ounlukla kullanlan koruma gazdr. Bu yzden bu ilem CO2 kayna olarak da bilinir.

MAG Kaynak srasnda CO2 Koruma Gaz

12

Materyal Transfer Prensibi MIG/MAG kaynak metalin transferine bal olarak iki yolla gerekletirilir. Sprey Transfer Kaynak ya da Dip Transfer Kaynak

Sprey transfer kaynanda voltaj ve akm iddeti elektrotun apna bal olarak nispeten yksektir. Malzeme kaynak oluunun ierisinde trblans jetleri gibi arktan frlatlan birok damlack olarak transfer olur.

Aadaki diyagram dip transfer dngsn ve ilemin kaynak akm ve voltajn etkileyen varyasyonlar gsteriyor.

Dip Transfer Dip transfer telin apna bal olarak olduka ince tel, dk akm ve ark voltaj ile gerekleir.

alma parasna s girii orta seviyededir ve bu yzden dip transfer kayna kk plaka kalnlklar ve kaynak havuzu kk olduu ve abuk katlat iin pozisyon kayna iin uygundur.

Dip transfer kayna srasnda malzeme anlk olarak ksa devre yapan olduka byk damlalarda transfer olur.

Ksa devrelerin says yaklak olarak saniyede 20 ile 200 arasndadr.

Dip Transfer Dngs

Erimi metal damlac telin sonunda oluur. Kaynak havuzu ile balant salamak iin yeterli bykle eritii zaman, ark ksa devre yapar. Bu srada kaynak akm iddetle ykselir and damlack kopar. Sonradan ark yeniden atelenir.

Ksa devre srama oluumuna neden olur ve ek olarak Voltaj ve akm arasnda ki ilikinin doru ayarlanp ayarlanmadnn etkisi ses salayabilir.

13

Ksa devre dngs

Ark periyodu Ksa devre

Periyodu

Kaynak Ekipman MIG/MAG kaynak iin kaynak ekipmanlar; Kontroll bir koruma gaz sistemi G kayna Tel besleme nitesi Btn kaynak toru Kaynak teli makaras

Koruma Gaz Sistemi Koruma gaz eitli boyutlarda ki silindirlerde ve 150 kp/cm2ye kadar bir basn ile tedarik edilir. Gaz hortumlarn iinde akmadan nce, gaz silindiri iinde ki yksek basnc daha dk ve daha gvenli alma basncna drmek iin basn azaltc vanayla sktrlr. Basn azaltc vanadan sonra gaz tketimi miktarn litre/dakikada gsteren bir ak ler gelir.

Kaynak makinesi gaz tedarikini kontrol eden selenoid valfile donatlmtr.

Kaynak Metodlar Ekipmanl Gaz Silindiri

Daha eski kaynak ekipmannn bir ok dmesi ve yer teli iin 2-3 balants vardr. Bu tip ekipmanda, akm, ark voltaj ve indksiyon gibi ok iyi bilgi gerek- tiren kaynak parametrelerini kaynak yapan kii kendisi ayarlamaldr.

Dier yandan eer ark zaman ykselirse, akm iddeti otomatik olarak decek ve tel eriyebileceinden daha fazla beslenecektir. Bunun anlam, rnein tor dzgn ekilde tutulmazsa tor ve zerinde allan malzeme arasnda ki uzaklk deise bile arkn sabit tutulmasdr. Sabit voltajl g kaynann dier bir avantaj kontak memenda tamamen yanan tel riskini azaltmasdr.

14

G Kayna Stabil bir ark elde etmek iin MIG/MAG kaynakta kullanlan g kayna doru bir ekilde kurulu ya da ayarlanabilir zellie ve uygun indktans deerleri iin k yerine sahip olmaldr. Statik zellik voltaj (V) ve akm (A) erisidir. MIG/MAG kaynak iin yaklak sabit zellikli bir g kayna kullanlrken, normal bir g kayna den statik bir zellie sahiptir.

Eer kaynak sonucunun iyi olmas isteniyorsa ark uzunluu mmkn olduunca ksa olmaldr.

Sonra ou zaman bir indktr kaynak akm devrinde kullanlr. ndktr baland zaman ksa devrelerde akm hznn ykselmesinin yavalatlmasna etkilidir ve bylece daha az damla retilir ve sktrma (pinch) etkisi dt iin daha stabil bir ark elde edilir.

Damlack saysna bal olarak sktrma etkisi hz

MIG/MAG kaynakta tel sabit bir hzla beslendii zaman sabit voltajl bir g kayna tipi araclyla doru kaynak artlarn elde etmek olduka basittir. Eer ark zaman belirli deerden daha ksaysa, yani ark voltaj az ise, akm iddeti arpc bir ekilde otomatik olarak ykselecek ve tel beslenenden daha abuk eriyecektir.

Dier yandan eer ark zaman ykselirse, akm iddeti otomatik olarak decek ve tel eriyebileceinden daha fazla beslenecektir. Bunun anlam, rnein tor dzgn ekilde tutulmazsa tor ve zerinde allan malzeme arasnda ki uzaklk deise bile arkn sabit tutulmasdr. Sabit voltajl g kaynann dier bir avantaj kontak memenda tamamen yanan tel riskini azaltmasdr.

Den zellikli g kaynaklar tarafndan kaynak tamamlandnda, ark uzunluunu ayarlamak iin ark voltaj deiimleri ok kk olduu zaman akm dalgalanr. Ark voltaj ykseldii zaman tel hznn da ykselmesi iin tel besleme biriminin arktan tahrikli bir motorla donatlm olmas bu yzden gereklidir.

Dip transfer kaynakta telin abuk yanmas iin yaklak olarak yatay (dz) zellikli bir kaynak dzeltici kullanlmaldr.

Eer kablo ilk k noktasna balanrsa, genellikle1 veya A ile iaretlenir, indktr bobininin yalnzca ok az kullanlr ya da hi kullanlmaz. Sonu olarak, etki ya ok kktr ya da hi yoktur ve minimum indktans denir.

Eer kablo son k noktasna balanrsa btn indktr maksimum indktans reterek alr.

Bu yzden kl bir g kayna min, orta, max indktans etki olaslna sahiptir.

Modern g kaynaklarnda indktans ayar snrsz deiken olabilir.

15

Tel Srme nitesi Tel srme hz kontrol sistemi ile srlen telin kontrol ile balantldr. Doru mekanik srme iin prensipte farkl sistem vardr.

Ayr Tel Srme nitesi Metod 1 Tel, src birimi tarafndan klavuz izgi dorultu- sunda tora ilerler.

Kaynak Toru Kaynak toru hava-soutmal veya su-soutmal olabilir. Genelde dk akm iddetlerinde btn malzemeler ve bunun yannda yksek akm iddetlerinde sradan hafif eliklerin kayna iin hava-soutmal tor kullanlr. Hava-soutmal bir tor yksek akm iddetlerinde kullanmak iinse daha ar olacaktr.

Hava soutmal tor Metod 2 Tel tortaki tel besleme nitesi sayesinde tora doru ekilir. Hem kablo besleme nitesi hem de kablo rulosu kaynak toru ierisinde yer alr, figr C.

Duman emmeli tor

Figur C

Avantajlar ve DezavantajlarMetod 1 Metod 1, 3 sistemin iinde en ok kullanlandr. Basit bir sistemdir ve arl bakmndan en hafif tortur. Bu sistem yumuak malzemelerin ok ince telle kayna iin uygun deildir.

Metod 2 Bu sistem kaynak torunu arlatrr, fakat karlnda ok ince teller kullanlsa bile kaynak kablosu ok esnektir ve alma araln ykseltmek iin uzun kaynak kablolar kullanmak mmkndr. Hava soutmal ergonomik tor

Su soutmal torlar daha hafiftir. ounlukla yksek akm iddetlerinde metallerin ve hafif metallerin kayna iin kullanlrlar. Eer su tedariki olmazsa su-soutmal torun abuk yanacana dikkat etmek nemlidir. Genellikle torun bu eidi torun fazla snmasn (ar snma korumas) ya da su basncnn olmamasn (basn korumas) engelleyen bir takm koruma eidi ile donatlmtr.

16

Koruma gaznn ierisine hava girmesine izin veren atlaklara/szntlara zellikle dikkat edilmelidir. Bu ok ciddi kaynak hatalarna neden olabilir. Kaynak Teli Kaynak teli ya tel makarasyla ya da daha byk endistriyel kurulular iin bobinlerle teslim edilir. Tel temel malzeme ve kaynak ilemiyle kesinlikle uyumlu olmaldr.

MIG kaynakta kaynak teli ve koruma gaz arasnda reaksiyon yoktur. Bunun anlam, kimyasal bileimle ilgili olarak, kaynak sonucu sadece telin kalitesine ve temel malzeme ierisine girmesine bal olmasdr.

MAG kaynakta doldurucu malzeme, koruma gaz ve temel malzeme arasnda reaksiyon vardr. Genellikle bu reaksiyon alam elementlerinin arkta yaklmas anlamna gelir. Kaynak telleri r. Si ve Mn gibi paral yanan ve arkta oksitlenen ve kaynak dikiinde ok sert cruf oluturan alaml elikler

Malzemelere baklmakszn kaynak yaplmas iin iyi bir kaynak sonucunun esas ya (gres) ve dier kirli elementlerden bamsz olan temiz teldir.

Kaynak rnein A1 alamlarndan sradan elik kaynaa deitii zaman, spiral da elik talalarnn A1 alamlarna (veya tersi) gemesini engellemek iin deitirilmelidir.

17

Ergonomi Zor pozisyonlarda kaynak yaparken kaynak yapan kiinin zor ve salksz koullarda alabilmesi iin ergonomi arttr. Bu tarz alma pozisyonlar uzun vadede tbbi ilem gerektiren srt hasarlarna ve yaralanmalara neden olabilir ve en kt vakalarda kaynak yapan kii sakat kalacaktr. Bu yzden zor pozisyonlarda almaktan kanmak ve her zaman alma koullarn mmkn olduunca rahat hale getirmek iin olaslklar dnmek gereklidir.

Su-soutmal tor tamak iin ok ardr ve kaynak yapan kiinin srtnda zorlamalara neden olur. Tor kolu kaynak yapan kiinin srt zorlanmasn kaldrmak iin ok kullanl olabilir.

Yardmc kollar kaynak makinesinde ya da tavanda uygulanabilir birok modelde mevcuttur. Bylece hemen hemen her alma art iin uygun bir model bulmak mmkn olmaktadr.

18

Kaynak Donanm Kaynak Hatalar

MAG Kaynakta Hatalar Koruma gazl kaynak iin kaynak donanm rtl elektrodlu MMA kaynak iin olan kaynak makinasna gre olduka fazla sayda paradan imal edilir. Gnmzde MAG kaynak iin olan kaynak makinalar kaynak parametrelerini programlayan elektroniklerle donatlmtr.

Gelitirilmi elektronik paralarn tamam kaynaknn gnlk yaamnn rahatlamasna yardm eder ve bunun yannda modern kaynak makinalar kaynak hatalar riskini drr. Fakat ayn zamanda elektronik paralar modern kaynak makinalarn rtl elektrodlu kaynak iin kullandmz kaynak redresrlerine gre daha krlgan ve hassas yapmaktadr.

Kaynak Makinas Kaynak makinasnn kalbi olan elektronik paralar kaynak yapan kiinin alan deildir. Bu paralarda hata meydana gelirse retici firmann sat sonras serivisinden bir yardmcyla balantya geilmesi gerekir.

Gvenlik nedenlerinden dolay kaynak yapan kii kaynak makinasnn voltaj tedariine ya da makine ierisinde bulunan dier elektrik parlarna mdahale etmemelidir.

Bunun yerine kaynaknn yardmc olabilecei tek konu kaynak ekipmann dikkatli kullanmaktr.

Tel Beslemesi Tel kontak memena doru srlrken ok basit grnr fakat aslnda iyi bir kaynak sonucuna ulamak iin olmas gereken en nemli paralardan biridir.

Kaynak makaras oluun doru tel boyutuna uyumlu olmas iin ayarlanmaldr ve tel zerindeki makarann basnc doru olmaldr. Eer basn ok kk olursa tel zerindeki makara kayacaktr ve tel hz dzensiz olacaktr.

Kaynak yapan kii kaynak ilemi srasndaki bu hatay tel srme azl ve dzensiz tel hz olarak kaydedecektir. Kaynak zayf grnecek ve az erimi olacaktr ve nemli gzenekler oluacaktr.

Kaynak yapan kii tel zerindeki tel makarasnn basncn kaynak balamadan nce kontrol ederse bu hata enegellenebilir. Makara tel zerinde kaymasn diye, tel iki parmak arasnda tutulursa basn doru ekilde ayarlanr.

Tel zerindeki basn ok fazla olursa, tel hemen hemen yuvarlanacak, deforme olacak ve yok olacaktr. Telin ksa devre olmadan kontak nozuluna gemesine izin vererek, kaynak yapan kii telin hasar alp almadn grebilir. Tel hasar almsa, kaynak nozulundan sarmal biiminde kacaktr.

Takip eden blmde MAG kaynak makinas paralarn, bu paralardaki genel hatalar ve bunlarn neden olduu kaynak hatalar tanmlanacaktr.

19

Oluk derinlii ve ap kaynak teli ve makarann basncyla uyumlu olduunda, tel kaynak yapan kii tarafndan kontrol paneli zerinde ayaralanan hzla eit olarak srlmelidir. Ancak bu durum olmazsa tel makarasnn yprand ve deitirilmesi gerektii anlamna gelebilir.

Ayrca problemsiz bir kaynak ilemi iin tel besleme biriminin kalitesi kritik neme sahiptir. Tel makaralar salam olmaldr ve tel motoruyla makaralar arasndaki iletim dili arkla gerektii gibi yaplmaldr. 4 makara srcl bir tel besleme birimi iki makaral tek bir nitedendaha iyi alr. Bunun yannda 4 makaral src daha fazla uygulama olanana sahiptir.

Tel KzaTel srme nitesindeki hata riskinin bir dieri klcal borudur. ncelikle bir ekilde sabitlenmeli ve tel markasnn yeteri kadar yannda olmaldr. Tel makaras ve klcal boru arasndaki uzaklk ok fazla olursa, tel iki para arasnda bulunan aralktaki dmlere balanabilir.

Ayrca klcal borunun tel makarasndaki oyukla hizalanmas ve apnn seilen tel apyla uyumlu olmas nemlidir.

Tam Tor Tor, tel hattn, koruma hortumunu, akm kontrolu iin telleri ve kaynak torunu soutma suyu iin hortumlar ieren bir birimdir. Buras hatalarn ve skntlarn grnd bir noktadr.

Tel beslemesini dzensiz yaptklar ve tel hattn krdklar iin hortumlar zerindeki keskin kvrmlardan her zaman saknnz.

ok uzun hortum ve kablolardan kannz. Ne kadar ince tel o kadar ksa tor hortumu. Daha uzun hortumlar gerekliyse, tel srme nitesinden kontak memena kadar telin skmasn srdrmesinden emin olmak iin ilave srme nitesi (arac istasyon) kullanlmaldr.

Telin dzenli bir ekilde srlmesini engelleyebilecek tozu temizlemek iin spirale dzenli olarak sktrlm hava flenmelidir.

20

Kaynak yapan kii kaynak donanmn kontrol etmek ve temizlemek iin her hafta sadece 15 dakika harcarsa zaman ve para tasarrufu salanr.

Bir MAG makinasnn birok ilem skntlar kaynak yapan kiinin donanm dikkatli kullanmasyla engellenebilir.

Kaynak makinas su soutmalysa, borular, balantlar ve contalar szntlara kar dzenli aralklarla kontrol edilmelidir.

Su soutmal bir kaynak makinas bir sre almadysa ve contalar tkendiyse, kaynak balamadan nce deitirilmeleri gerekir.

Hattn bu paras uzun tel gibi dzenli olarak temizlenmeli ve ayrca deitirilmelidir.

Kaynak Toru ou kez kaynak donanmndaki hatalar yznden kaynak hatalar kaynak torundaki ve zellikle kontak memenki hatalar nedeniyle meydana gelir.

Kaynak yerindeyken, dzensiz kablo beslemesine, gzenekliklere ve en kt durumda kaynama eksikliine neden olarak birok damla kontak memeye saplanabilir.

Ayrca kontak meme anr ve akm transferinin bozulmasyla delik ok byk olacaktr.

Ayrca bu olay dzensiz kablo srlmesine, gzeneklere ve kaynama azlna neden olur.

Torun eidine bal olarak izolatr gaz kabna oturtulur ya da gaz difzr kuu boynunun sa altndaki tora oturtulur. zolatr ya da difzr etkili bir kaynak havuzu korumas salamak iin koruma gaznn kontak memenin btn evresine eit bir ekilde yaylmasn salarlar. zolatr ya da difzr arzalysa gzenekler, uzun gzenekler ve kaynama azl gibi kaynak hatalarna neden olur. Bu yzden kaynak yapan kii difzr ve izolatr her gn kontrol etmelidir.

Spiralin kontrol de bir dier nemli noktadr.

Tel besleme biriminden kablo boyunca tor koluna ilerleyen hattan baka, kaynak torunun kuu boynu ierisinde kk bir para hat vardr.

21

Hava-soutmal ergonomik tor

Basn Drc Valf Basn drc vana ilevsel ve uygulanan koruma gaz iin elverili olmaldr, bu yzden silindir ap ve akm k miktar kesinlikle uygun olmaldr.

Basn drc vanann sk meydana gelen eksikli donma eiliminde olmasdr. Donduu zaman, kaynak toruna gaz ak azalr ya da durur. Bu durumda gzenekler meydana gelir.

Bu yzden basn drc valf ve gaz ak dzenli olarak kontrol edilmelidir. Gaz ak gaz akarken tor zerindeki kk bir ak ler ile kontrol edilebilir. Gerek gaz ak gstergede gsterilir.

Bu kontrol yaparken kablo beslemesini kesmeyi unutmayn.

Ekipman ya da Kaynakdan meydana gelen dier hata olaslklar Gzenek ya da kaynama azl gibi hatalar her zaman arzal kaynak donanm ya da yanl kaynak teknii ve kaynak blmndeki yansma eksikliinden meydana gelir.

Kaynaa yeterli miktarda koruma gaz tedarii olmazsa, kaynakta gzenekler oluacaktr. Gzenekler genelde hata olumadan nce kaynak yapan kiinin farkna varm olmas gereken bo silindir yznden meydana gelir.

Silindir yeteri kadar doluysa ve basn drc valf zerindeki ak ler yeterli gaz akn gsteriyorsa, fakat koruma gaz azlndaki gibi kaynak yzeyi zerinde gzenekler varsa, bunun nedeni kaynak makinasnn solenoid valfinin skmas olabilir.

Solenoid valfini ve balant noktalarn kontrol ediniz.

MAG kaynak yaplrken hava durumunu dikkate almak her zaman nemlidir. Hava akm (cereyan) btn koruma gazn kaynak havuzundan karr ve kaynak gzeneklerle dolmaya balar. Kaynak yerinin cereyandan ve rzgardan dikkatli bir ekilde korunduuna emin olun. Hatta kaynak oluu aralnn ierisinde belirli artlar altnda cereyan olabilir.

Kaynak yaparken kaynak torunun ok fazla yatmamasna dikkat ediniz. Eer tor ok fazla yatarsa iinde atmosferik havann sorulmasna neden olarak gaz nozulunda enjektr etkisi olacaktr.

Kaynak donanm kontrol edilir ve onay verilirse, ve kaynakta gzenekler devam ediyorsa, bunun nedeni koruma gazndaki kirliliktir. Bu hata ok ender grlr fakat meydana gelebilir ve gaz tedarikisinde kontrol edilebilir.

Son olarak, gzeneklere ve kaynama azlna neden olduklar iin yalayclar, gres, astar boya ve buna benzer maddelerin alma parasnda olmamas nemlidir.

Ak lerli basn drc valf

22

Dier Kaynak Hatalar nceki blmlerde sadece gzenek ve kaynama eksiklii gibi hatalardan bahsedildi. Bunlar ayrca MAG kaynan en yaygn hatalardr fakat cruf gibi baka hatalarda meydana gelebilir.

atlaklar Soutma zamann ok uzun ya da ok kaln tabakalarn kaynak yapld durumlarda ana metalde grlebilir. Kaynak ii iin bir Kaynak Prosedr zellii (Welding Procedure Specification WPS) yapldysa, atlaklardan saknmak iin kaynak ileminin gzlemlenmesi nemlidir. Kaynak blgesinin sertliini ve bylece atlama ve krlma riskini drmek iin birok ince metali kaynaklamak daha sonra birka kaln metali kaynaklamak da iyi bir fikirdir.

Dk alaml malzemeleri ya da nstma gerektiren malzemeleri kaynaklarken, belirli bir hidrojen atlamas riski vardr ve o yzden DS 316/EN 1011e gre hesaplanan hidrojen atlaklar riskinde WPS kullanlmaldr.

akm ve voltaj ykselterek ve bunun yannda kaynak makinas zerinde doru indktans seviyesini seerek bir ok kaynak hatas engellenebilir.

Doru ayarlamalar yapmak iin kaynaknn kaynak makinesine aina olmas ok nemlidir.

Baz kaynak makinelerinde dzenleme dmeleri zenginlii olduu iin makineyi doru bir ekilde dzeltmek zordur, fakat daha yeni kaynak makinelerinde kaynak paremetrelerinin dzenlenmesi daha kolaydr, ve en ok kullanlan kaynak verileri makinann hafzasnda programlanabilir.

Grsel olarak kontrol edilebilen geometrik kaynak hatalar DS/EN 25817de ayrntl olarak belirtilmektedir. Btn d ve gizli i kaynak hatalar DS/EN 26520de tanmlanmaktadr.

Geometrik Hatalar Btn kaynak hatalar, hem i hem d, kaynan geometrisini etkiler bu yzden geometrik hatalar denir. Fakat geometrik hatalar genellikle alttan kesme, artk kaynak metali, doldurma azl, nfuz etme hatalar vs. gibi dsal hatalarla ifade edilir.

Btn bu hatalar ve toleranslar DS/EN 25817de belirtilmitir ve bu klavuzda daha sonra deinilmeyecektir.

Kaynaklarn Hatalar Burada bahsedilen daha birok hata vardr, fakat hata eitlerinin en nemlileri ve nedenleri daha nce belirtilmitir. Fakat zincirin en zayf halkas genellikle kaynakdr ve kaynak ne kadar deneyimliyse kaynakta o kadar az hata meydana gelir.

MAG kaynaktaki en byk hata riski kaynak parametrelerinin ok dk ayarlanabilmesidir. Kaynak havuzu aklarnn ve makinann dzgn almasna ramen esas metal ierisine nfuz etme olmayacaktr. Akm ve voltaj ykseltilerek birok kaynak hatas enellenebilir. Malzemenin ssn ykseltmek iin ve bylece temel metal ierinse daha iyi nfuz etme salamak iin

23

24

MAG Kaynak Kaynak Parametrelerinin Ayarlanmas

Kaynak Parametrelerinin Ayarlanmas

Deneyimsiz bir MIG/MAG kaynaks optimum kaynak verileriyle kaynak yapmak iin kaynak makinasn ayarlamak problem olabilir. Memnun edici bir kaynak sonucuna ulamak iin her biri doru bir ekilde ayarlanmas gereken ok sayda deiken parametrenin olmas sorun yaratmaktadr.

Aadaki blm bireysel kaynak parametrelerinin nemini tanmlamakta ve kaynak ilemini balama yntemini anlatmaktadr.

Dip Transfer Kayna

TanmDip transfer kaynakta malzemenin transferi kaynak telinin damlac ve ksa devresi arasnda karlkl bir etkileim olarak yer alr. Ark kurulduu zaman telin sonunda damlack ekillenir. Bu damlack byyecektir ve sonunda kaynak havuzuyla banatya geecek ve daha sonra ksa devre olacaktr. Bunun anlam damlack her saniye 80 ile 200 ksa devre hznda sktrlr. Bu konuya Kaynak Metodlar ve Donanm blmnde deinilmektedir.

Dip Transfer Kaynakta Tel Boyutu Dip transfer alan iinde kaynak yaparken 0.8 ve 1.0 mm arasnda nispeten ince teller kullanlr. Otomobil karoseri gibi ok ince ana malzemelerde kaynak yaparken 0.6 mmlik ok ince teller kullanlr, ancak bunun yannda 1.2 mmlik teller dip transfer alannda kullanlabilir. Dip transfer kaynak sadece daha kk boyutlu malzemelerde uygulanr, telin dier boyutlaryla kaynak mmkn deildir.

Uygulama AlanlarDip transfer kaynak sadece sradan elikteki kaynak iin uygundur. Eer bu yntem aluminyum ya da paslanmaz elik zerinde kullanlrsa kaynak havuzundan byk miktarda apak retilecektir ve kaynama azl riski ok yksek olacaktr. Dip transfer kaynak zellikle kalnl 5 mmden az olan plakada ve daha kaln malzemelerde, hatta ok geni plaka boyutlarndaki taban kayna iin kullanlr. Dip transfer kayna pozisyon kayna iin de uygundur. rnein taban dikey olarak aa doru kaynaklanrken kalan yer dikey olarak yukar doru kaynaklanabilir.

Kaynak Parametreleri0.8 mm elektrodlu dip transfer kaynakta voltaj 16-18 V arasndayken kaynak akm 50-90 A arasnda olacaktr. Stick-out 15mm olmaldr. Hem CO2 hem de karm gaz dakikada 8 ile 12 litre gaz akyla uygulanabilir. 1mm tel ile kaynak yaplrken ark voltaj 17-20 V dolayndayken akm 80 ile 150 A arasnda olmaldr.

25

Transferin eitleri MIG/MAG kaynakta ark vastasyla malzeme transferinin birok formu vardr. Transfer, dip transfer kayna, sprey transfer, damlack transfer (mix-arc) ve darbe kaynak olmak zere drde ayrlr.

Transfer eidinin seimi aadakiler baldr: Malzemenin kalnl Kaynan eidi Kaynak pozisyonu Kaynak makinasnn boyutu ve eidi

Nfuziyet Dip transfer alanda nfuziyet (ayn tel srmede) karm gazl olana gre CO2 ile biraz daha genitir.Bunun nedeni CO2ninkine gre daha yksek ksa devre frekans, daha dk ark voltaj (2-3 V) yznden karm gazn kaynak havuzunun daha ksa olmasdr.

Stabil arkndan dolay karm gaz akm iddeti gibi kaynak parametrelerinin varyasyonlar iin CO2ye gre ok daha geni toleransa sahiptir, tel hzn ykseltmek, daha kk nfuziyet iin dengelemek ve ayn zamanda kaynak hzn arttrmak kolaydr.

Karm gazl kaynak, CO2li olana gre daha yksek kaynak hz salar. Bunun nedeni karm gaz arknn daha stabil olmas ve bu yzden daha yksek kaynak hzna izin vermesidir.

Sprey Transfer Kaynak

TanmSprey transfer kaynak ya da sprey ark kaynak telin sprey olarak aktarld kaynaktr. Bu yzden ad Sprey Arktr. Transfer ksa devre olmakszn ok kaliteli damlalarn geni bir miktar ile meydana gelir. Ark biraz hrlad (snarls) zaman en iyi sonu elde edilir.

Kaynak ParametreleriSprey transfer kaynakta kaynak akm ok yksektir. 0,8 mm telle 140 A, 1,6 mm telle 390 A arasndadr. Voltaj ayn tel aplarnda 23-24 V arasndadr.

Tel BoyutlarGenellikle spray transfer kaynak iin 1.0 ve 1.2 mm teller kullanlr fakat 0.8 ve 1.6da uygulanabilir.

Koruma GazSprey transfer kaynak iin her zaman bol argon ieriine sahip karma koruma gazlar kullanlr, r. 82/18. Byk damlacklar yznden CO2li kaynak, kaynak havuzunu kontrol etmeyi imkansz hale getirmektedir.

Uygulama AlanSprey transfer kaynak btn metallerle kullanlabilir. Fakat, sradan elikle yalnzca kaynak pozisyonu el alt kaynaktr. Bu metod kalnl 3mmden fazla ve hatta ok fazla olan malzemelerle kullanlr. Spray transfer kaynak yksek sl kaynak ilemidir, fakat hzdan dolay sadece kk deformasyonlara sebep olur.

Karma Transfer Kaynak Karma transfer alanda kaynak yaparken malzemenin transferi daha byk damlacklar olarak meydana gelir. Karma transfer kaynak dip transfer ve sprey transfer kaynak arasnda bulunur ve malzeme transferi ounlukla ksa devre olmakszn ok byk damlacklarn formunda meydana gelir.

26

Kaynak Parametreleri Kaynak akm srasyla 0.8 ve 1.6 mm telle 110 ve 130 A arasndadr.

Ayn tel boyutlaryla voltaj 18-28 V arasndadr.

Koruma gaznn seimi ile ilgili olarak hem karm gaz hem de CO2 uygulanabilir, fakat przsz bir yzey gerekliyse en iyi seim karm gaz olur, r. 82/12. Gaz ak dakikada 8 ile 12 litre arasnda olmaldr.

Uygulama Alan Karma transfer alannda kaynak genellikle ar plakalar- daki tabanlarn kayna ve V-deliklerinin doldurulmas iin kullanlr. Ayrca bu metod dahili keler ve dikey/dey gibi erit kaynaklarn kayna iinde kullanlabilir.

Kaynak Verileri MIG/MAG kaynak yaparken kaynak verilerinin doru olmas ok nemlidir. Aksi takdirde ok ciddi ve potansiyel olarak tehlikeli kaynak hatalar meydana gelebilir.

Doru kaynak verisi dier birok ey arasnda kaynak hzna bal olduu iin kaynak tarafndan ayarlanr. Kiisel etki olduka snrldr. Bu yzden aada tavsiye edilen kaynak verileri tablolar hazrlanmtr. Genel fikir kaynaknn belirtilen verilerle balayabilmesi ve zel kaynana uygun parametreleri ayarlayabilmesidir.

Tablolarn almaya yardmc olacan umuyoruz.

27

elikte erit ve U Kaynaklar in Kaynak Verisi Tablolar

Tavsiye edilen Kaynak Verisi - MIG/MAG Kaynak erit Kaynaklar

Plaka kalnl, mm Kaynak eidi

Kaynak pozisyonu

almalarn says Tel ap, mm Koruma gaz Tel hz, m/dak..

Akm, A

Voltaj, V

Gaz tketimi, l/dak..

1

1 KP 2 KP 1 0,8 80/20 4,5

90

18,5

12

1,5

1 KP2 KP 1 0,8 80/20 7,0

125

21

12

2

1 KP2 KP 1 0,8 80/20 8,0

140

21

12

3

1 KP2 KP 1 0,8 80/20 7,5

200

22

12

5

1 KP2 KP 1 1,0 80/20 10,0

225

28

12

8

1 KP 2 KP 1 1,0 80/20 11,0

235

32,5

12

10

1 KP 2 KP 2 1,0 80/20 12,0 8,5 240 210 33 28 12

12

1KP2 KP 3 1,0 80/20 15,0

265

34

12

Tavsiye edilen kaynak verisi - MIG/MAG kaynak erit kaynaklar

Plaka kalnl, mm Designation acc. DS/ISO2553 Kaynak eidi Designation acc. DS 889 Kaynak pozisyonu almalarn says Tel ap, mm Koruma gaz Tel hz, m/dak..

Akm, A

Voltaj, V

Gaz tketimi, l/dak..

1

3 KP 1/f 1 0,8 80/20 4,5

90

16,5

12

1,5

3 KP1/f 1 0,8 80/20 6,3

120

19,5

12

2

3 KP1/f 1 0,8 80/20 7,8

145

20,5

12

3

3 KP1/f 1 1,0 80/20 6,0

175

21,5

12

5

3 KP1/f 1 1,0 80/20 7,0

185

22,5

12

8

3 KP 1/f 1 1,0 80/20 4,5

140

19,5

12

10

3 KP 1/f/l/s 2 1,0 80/20 7,0 4,5 185 140 22 20 12

12

3KP 1/f/l/s 2 1,0 80/20 8,0 4,5 210 140 23 20 12

28

Tavsiye Edilen Kaynak Verileri MIG/MAG Kaynak U Kayna

Malzeme Kalnl, mm Designation acc. DS/ISO 2553 Kaynak eidi Kaynak pozisyonu Oluk boluu, mm Ak a, derece Dn says Tel ap, mm Akm, A

Voltaj, V

Gaz tketimi, l/dak.

1 1,5 2 3 5 5 8 10 12

1P 0 - 1 0.8 80

21

12

1P0.5 - 1 0.8 100

20

12

1P1.5 - 1 0.8 110

19.5

12

1P2 - 1 1.0 125

19.5

12

1P2 50 2 0.8 118 100 21 22 12

1P2 50 2 1.0 125 112 18 24 12

1P 2 50 2 1.0 175 175 22.5 24 12

1P2 50 3 1.0 175 210 22.5 24 12

1P2 50 3 1.0 185 220 24 27.5 12

Tavsiye Edilen Kaynak Verileri MIG/MAG Kaynak U Kayna

Malzeme kalnl, mm1 Designation acc. DS/ISO 2553 Kaynak eidi Kaynak pozisyonu 3P 1/f

Oluk akl, mm Ak a, derece< Dn says Tel ap, mm Koruma gaz

Tel hz, m/dak..

1,5

3P 1/f

2

3P1/f

3

3P1/f

5 5

3P1/f 1/s 2 50 2 1,0 80/20

4.02.5

13080 18 18.5 12

8

3P1/f 1/s 2 50 3 1,0 80/20

6.5 3.0

170 100 20.5 20 12

10

3P 1/f 1/s 2 50 3 1,0 80/20

7.0 3.8

180 115 21.5 20.5 12

12

3P 1/f 1/s 2 50 4 1,0 80/20

7.54.5

200135 22 20.5 12

Orta ve tepe dnler ayn pozis- yonda kay- naklanm- lardr.

Notlar

3P 1/f 1/s 0 0,5 1,5 2 2 - - - - 50 1 1 1 1 2 0,8 0,8 0,8 1,0 0,8 80/20 80/20 80/20 80/20 80/20

4.0 5.0 5.5 4.0 7.03.7

12580 20.5 19.5 12

Akm, A

Voltaj, V

Gaz tketimi, l/dak..

80

20

12

100

19.5

12

110

19

12

125

19

12

29

Tavsiye edilen kaynak verisi - MIG/MAG kaynak Tel hz

Amper Miktar

0.8 3.5 5.0 70 9.0 11.5 14.0 19.0

Hafif elik 1.0

4.0 5.0 6.0 7.5

10.0 13.0 16.0 19.0

1.2

2.5 3.5 4.5 5.5 6.5 7.5 9.0 11.0 13.0 15.0 19.0

Tel ap (mm) Paslanmaz elik 0.8 1.0 6.0 8.0 4.0 10.5 5.0 13.5 6.0 17.0 7.5 9.0 10.5 13.0 15.5 19.0

1.2

3.0 4.0 5.0 6.0 7.5 9.0 11.0 14.0 19.0

Aluminyum1.2 1.6

75 100 125 150 175 200 225 250 275 300 325 350 375 400

6.0 7.0 8.5 10.0 11.5 13.0 14.5 16.0

4.4 5.0 5.6 6.3 6.9 7.5 8.1 8.7 9.3 10.0

30

zl Telli erit Kaynaklarn MAG Kayna iin Parametreler

Kaynak Makinasnn Ayarlanmas Deneyimsiz bir MIG/MAG kaynaks optimum kaynak verileriyle kaynak yapmak iin kaynak makinasn ayarlamak problem olabilir. Memnun edici bir kaynak sonucuna ulamak iin her biri doru bir ekilde ayarlanmas gereken ok sayda deiken parametrenin olmas sorun yaratmaktadr.

Aadaki blm bireysel kaynak parametrelerinin neminin tanmlamakta ve kaynak ilemini balama yntemini anlatmaktadr.

Uygulama AlanlarDip transfer kaynak sadece sradan elikteki kaynak iin uygundur. Eer bu yntem aluminyum ya da paslanmaz elik zerinde kullanlrsa kaynak havuzundan byk miktarda apak retilecektir ve kaynama azl riski ok yksek olacaktr. Dip transfer kaynak zellikle kalnl 5 mmden az olan plakada ve daha kaln malzemelerde, hatta ok geni plaka boyutlarndaki taban kayna iin kullanlr. Dip transfer kayna pozisyon kayna iin de uygundur. rnein taban dikey olarak aa doru kaynaklanrken kalan yer dikey olarak yukar doru kaynaklanabilir.

Kaynak Parametreleri8 mm plaka kalnlnda erit kaynak yaparken tipik olarak sprey transfer alan iersinde olacaktr. Sprey transfer alannda akm 200 Adan fazlaya ayarlanr. Pozisyon kaynanda (PD ve PF pozisyonlarnda) sprey transfer alan ierisndeki kaynak havuzunu kontrol etmek mmkn olmayacaktr ve bu yzden kaynak genel olarak karma transfer alannda 150-200 A dolaynda meydana gelecektir. Gerekten yetenekli bir kaynak toru tutuyorsa, kaynak akm sprey transfer alannn daha dk kenarna gizlice girebilecektir.

ubuun ucu yukardaki btn iler iin 20-25 mm arasnda ve kaynak akm 21-30 V arasnda olmaldr.

Yukardakilerden ayr olarak, kaynak parametreleri esas iin WPSinde belirtildii ekliyle ayarlanmaldr, ve daha sonra kaynak yapan parametreler de izin verilen toleranslar ierisinde ayarlanr. Eer bir WPS yoksa, kaynak parametrelerin ayar iin tel tedarikisinden gelen veri tablosunu kullanabilir.

Gzenek ve geni gzenek gibi kaynak hatalarn engellemek iin kaynak havuzunun yeterli gaz korumas olduuna bakmak nemlidir. Eer allan yerde hava akm varsa gaz ak dakikada 20 litre ya da daha fazla olmaldr. Hava, gzeneklere ekil verdii iin, atmosferik hava kaynak metalinin en kt dmandr.

31

Transfer eitleri MIG/MAG kaynakta ark vastasyla malzeme transferinin birok formu vardr. Transfer, dip transfer kayna, sprey transfer, damlack transfer (mix-arc) ve darbe kaynak olmak zere drde ayrlr. Transfer eidinin seimi aadakiler baldr: Malzemenin kalnl Kaynan eidi Kaynak pozisyonu Kaynak makinesnn boyutu ve eidi

Dip Transfer Kaynak Dip transfer kaynakta malzemenin transferi kaynak telinin damlac ve ksa devresi arasnda karlkl bir etkileim olarak yer alr. Ark kurulduu zaman telin sonunda damlack ekillenir. Bu damlack byyecektir ve sonunda kaynak havuzuyla banatya geecek ve daha sonra ksa devre olacaktr. Bunun anlam damlack her saniye 80 ile 200 ksa devre hznda sktrlr.

zl Tel ve Dip Transfer Kaynak zl tel erit kaynaklarn kayna iin 1.2 mmlik tel kullanlr ve kaynak daha ar metal kalnlklarnda (8mm) meydana geldii iin dip transfer alannda yeterli bir kaliteyle kaynak yapmak mmkn deildir. 1.2 mm zl telle 8mmlik plakalarda yeterli kalitede erit kaynak yapmak iin kaynak parametreleri sprey transfer alanndaki kaynaa ayarlanmaldr. Bunun anlam 200 A zeridir.

Bu yzden hava akm riski olan yerlerde koruma gazl kaynak yapmaktan kanmak nemlidir.

Nfuziyet Dip transfer alanda nfuziyet (ayn tel beslemede) karm gazl olana gre CO2 ile biraz daha genitir. Bunun nedeni CO2ninkine gre daha yksek ksa devre frekans daha dk ark voltaj (2-3 V) yznden karm gazn kaynak havuzu daha ksa olmasdr.

Stabil arkndan dolay karm gaz akm iddeti gibi kaynak parametrelerinin varyasyonlar iin CO2ye gre ok daha geni toleransa sahiptir, tel hzn ykseltmek, daha kk nfuz etme iin dengelemek ve ayn zamanda kaynak hzn arttrmak kolaydr.

Karm gazl kaynak, CO2li olana gre daha yksek kaynak hz salar. Bunun nedeni karm gaz arknn daha stabil olmas ve bu yzden daha yksek kaynak hzna izin vermesidir.

Bu yzden bu teorik talimatlarda belirtilen veriler sadece bir rehber olarak dnlr esas kaynak ilerinde dorudan uygulanamaz.

Tel BoyutuSprey transfer kaynak iin ou durumda 1.2 mmden 2.4 mmye kadar teller kullanlr. erit kaynaklar kaynak yapld zaman, pozisyon kaynak iin 1.2 mm tel tercih edilirken ana malzemenin kalnlna bal olarak 1.6 ve 2.4 mm tel de kullanlabilmektedir.

Koruma GazSprey transfer kaynak iin her zaman bol argon ieriine sahip karma koruma gazlar kullanlr, r. 82/18. Byk damlacklar yznden CO2li kaynak, kaynak havuzunu kontrol etmeyi imkansz hale getirmektedir.

Uygulama AlanSprey transfer kaynak btn metallerle kullanlabilir. Fakat, sradan elikle yalnzca kaynak pozisyonu el alt kaynaktr. Bu metod kalnl 3mmden fazla ve hatta ok fazla olan malzemelerle kullanlr. Sprey transfer kaynak yksek sl kaynak ilemidir, fakat hzdan dolay sadece kk deformasyonlara sebep olur.

Sprey Transfer Kaynak

Tanm Sprey transfer kaynak ya da sprey ark kaynak telin sprey olarak aktarld kaynaktr. Bu yzden ad Sprey Arktr. Transfer ksa devre olmakszn ok kaliteli damlalarn geni bir miktar olarak meydana gelir. Ark biraz hrlad (snarls) zaman en iyi sonu elde edilir.

Kaynak Parametreleri Sprey transfer kaynakta kaynak akm ok yksektir. 1.2 mm zl telle 200-300 A arasndadr. Ayn aptaki telle voltaj, telin eidine gre 22-26 V arasnda olur.

Akm ve voltaj telin eidi ve yaplyla dorudan balantldr ve kaynak parametreleri ile ilgili olarak retici el kitabna veya WPSe baklmaldr.

32

Karma Transfer Kaynak Karma transfer alanda kaynak yaparken malzemenin transferi daha byk damlacklar olarak meydana gelir. Karma transfer kaynak dip transfer ve sprey transfer kaynak arasnda bulunur ve malzeme transferi ounlukla ksa devre olmakszn ok byk damlacklarn formunda meydana gelir.

Kaynak Parametreleri1.2 mm tel ile kaynak akm 1.2 mm tel ile 100-200 A ve voltaj 18-26 V arasndadr.

Koruma gaznn seimi ile ilgili olarak hem karma gaz hem de CO2 uygulanabilir, fakat przsz bir yzey gerekliyse en iyi seim karma gaz olur, r. 82/12. Gaz ak dakikada 15 ile 20 litre arasnda olmaldr.

Kaynan kalitesi koruma gaznn eidiyle dorudan alakal olduu iin koruma gaz her zaman seilen kabloyla uyumlu olmaldr.

Telin zel eidi iin tavsiye edilen koruma gaz sz konusu telin kullanm klavuzuyla birlikte tel katalounda gsterilir.

Uygulama Alan Karma transfer alannda kaynak genellikle ar plakalar- daki tabanlarn kayna ve V-deliklerinin doldurulmas iin kullanlr. Ayrca bu metod dahili keler ve dikey/dey gibi erit kaynaklarn kayna iinde kullanlabilir.

Kaynak Verisi MIG/MAG kaynak yaparken kaynak verilerinin doru olmas ok nemlidir. Aksi takdirde ok ciddi ve potansiyel olarak tehlikeli kaynak hatalar meydana gelebilir.

Doru kaynak verileri WPSte ya da sz konusu telin kullanm klavuzunda gsterilen izin verilmi tolerans ierisinde kaynak tarafndan ayarlanr. WPS ya da benzer klavuzlarda gsterilen izin verilmi toleransn dnda kaynaknn kaynak verilerini ayarlamad yap metalurjisi iin ok nemlidir. Fazla ayarlamalar yapnn salamln ve yaam sresini drecek istenmeyen gerilim ve gle neden olabilir.

33

34

zl Telli U Kaynaklarn MAG Kayna iin Parametreler

Kaynak Parametreleri Kaynak parametresi kaynak ileminin kaynak performansn ve kalitesini etkileyen bir ayrntsdr. Bir kaynak parametresi kaynak voltaj dzenlemesi, kaynak akm ayarlamas, kaynak hz, ubuk k ve sola ya da saa kaynak olabilir Bu parametrelere ek olarak koruma gaz kaynak performansn ve kalitesini byk lde etkiler. Son fakat ayn derecede nemli olarak tel de bu iki durumu etkiler.

Cruf Katlama sresi boyunca kaynak havuzunu atmosferik havaya kar koruyan cruf yaratmak amacyla kalsiyum, potasyum, silikon ve sodyum gibi elementler eklenir.

Bunun yannda cruf aadakilere katk salar: yzeye doru ekli verir pozisyon kayna srasnda kaynak havuzunu tutar kaynak havuzunun katlamasn yavalatr

Potasyum ve sodyum gibi elementler yumuak ark ve kk damlacklar olmasna katk salar.

Tel znn Fonksiyonu rtl elektrodlarn reticileri gibi, tellerin tanmlar ve zellikleri ayn olmasna ramen bu zl telleri retirken kaynaknn markalar arasnda tercihini yapmasna neden olan zl karm iin her birinin kendi forml vardr.

z, zl telin gelitirildii uygulama alanna gre kartrlr.

Alam Elementler Alam elementleri tel zne eklenebildii iin zl tel alamlar iin olaslklar kat telinkine gre daha iyidir.

Yaygn alam elementleri molibden, krom, nikel, karbon, manganez vs dir.

Elementler salaml ve biimlendirmeyi ve ayn zamanda telin verimini ykseltir ve kaynak zelliklerini gelitirir.

zn kombinasyonu telin rutil ya da bazik olup olmadn belirler.

zn Fonksiyonu zn temel fonksiyonu kaynan mekanik zelliklerine kt bir etkisi olan oksijen ve nitrojen gibi gazlar iin kaynak metalini temiz tutmaktr. Kaynak metalindeki oksijen ve hidrojen ieriini azaltmak iin salaml arttran ve oksitlenmeyi gideren zelliklerinden dolay ze silikon ve manganez eklenir.

35

Koruma Gaznn Fonksiyonu

ou zl tel solid telli kaynak gibi bir koruma gaz gerektirir. Fakat, d koruma gaz gerekli olmayan zden ok fazla gaz reten teller satn almak mmkndr. Bu ynteme dahili korumal kaynak denir.

Koruma gaz gerektiren tel eitleri iin, malzemenin eidine ve telin yapsnda gre CO2, karm gaz ya da saf argon kullanlabilir.

zl tellerin kaynann nispeten yksek akm iddetleri yznden, reticiler ou durumda yaklak %80 argon ve %20 CO2den oluan gaz karmn nerirler. Koruma gaz kt kalitedeki kaynaklara neden olacak yksek iddetlerdeki kaynak havuzunun kaynak tarafndan kontroln zorlatrd iin CO2 zl telli kaynak iin uygun deildir. Bunun tesinde, argon karmnn kullanm sayesinde hem ark zellii hemde kaynak metalinin mekanik zellikleri geliir.

Aadaki tablo dier btn parametreler ayn kald zaman 3 farkl ark voltajnn kaynak profillerini gstermektedir.

Ark voltaj (V)

Akm iddeti (A)

Kaynak hz (cm/dk)

Tel hz (cm/dk)

ubuk ucu (mm)

Elektrod as

Tel ap (mm)

28

450

56

445

28

5/0

2,4

32

450

56

445

28

5/0

2,4

36

450

56

445

28

5/0

2,4

Akm iddetiDaha nce belirtildii zere zl telli kaynak ok uygun olan evirici tip g kayna gibi yatay zellie sahip g kaynaklar gerektirir.

G kayna ark voltaj ayarn salayan telin erime hzn korumak iin gerekli akm miktarn getirir. Parametreler ayn kaldnda ve tel hz ykseldiinde bu otomatik olarak akm iddetinin ve bylece kirelenme orannn ykselmesine neden olacaktr. Bu ekilde daha fazla kaynak metali ve daha fazla s her bir kaynaklanm metreye aktarlr. Bunun sonucu daha fazla kaynak duman ve daha derin nfuziyettir.

Tel hzn drrek aksi sonuca ulalr. Yani daha az kaynak duman ve daha s nfuziyet.

Kaynak Parametrelerinin nemi

Ark Voltaj Ark voltaj arkn uzunluunu belirler. Ne kadar yksek ark voltaj, o kadar uzun ark demektir. Ark, kayna daha geni ve daha yatay yapan byk bir alana yaylaca iin ark ss ile s difzyonu orantl olarak ykseltilir. Ark voltaj ok yksek olursa, dengesiz bir arka, bir ok damlaca ve zayf bir kaynak yzeyine neden olacaktr. Voltaj ok dk olursa ok yksek bir yzeye sahip kaynaa neden olacaktr.

36

Aadaki tablo dier parametreler sabitken farkl kaynak akmyla yaplan kaynan nfuziyet profillerinin izimini gstermektedir.

Aadaki diyagram dier parametrelerin ayn olduu ve farkl kaynak hzlaryla kaynaklanan kaynan nfuziyet profilini gstermektedir.

Kaynak Hz (cm/dak.)Akm iddeti (A)

Ark voltaj (V)

Kaynak hz (cm/dak.)

Tel hz (cm/dak.)

ubuk ucu (mm)

Elektrot as

Tel ap (mm)

400

32

56

378

28

5/0

2,4

450

32

56

445

28

5/0

2,4

500

32

56

520

28

5/0

2,4

Akm iddeti (A)

Ark Voltaj (V)

Tel Hz (cm/dak.)

ubuk ucu (mm)

Elektrot as

Tel ap (mm)

36

450

32

445

28

5/0

2,4

56

450

32

445

28

5/0

2,4

76

450

32

445

28

5/0

2,4

Nfuziyet profili zrinde akm iddetinin etkisi

Tel Hz allan para ve tel arasndaki hzdr. Nfuziyet profiline dorudan etkisi vardr.

Dier btn parametreler sabit kalrsa ve tel hz ykseltilirse her metre kaynakta s tedarii ve kirelenme drlr. Bu daha dar kaynak profiline ve kt nfuziyete neden olur. ok yksek hz ve bylece daha yksek akm cruf ubuklarnn daha fazla olduu daha kaba bir yzeye neden olur. Bunun yannda ok yksek telhz nfuziyet entiine ve bylece krlma riskinin artmasna neden olur.

Dk tel hz korunarak yukardakine aksi sonu elde edilir. Daha fazla kaynak malzemesi aktarlr ve s girii kaynak metresi bana ykselir. Kirelenme oran daha yksektir ve nfuz etme profili daha genitir. Tel hzn yavalatmaya devam ederek kaynak havuzu hacminin ve crufun ark altndaki krater ierisine akacaklar ok geni olan bir noktaya ulalr. Bu ark ve ana malzeme arasnda yaltm etkisi yaratr. Ana malzemeye snn sadece ok kk bir miktar aktarlr ve ciddi bir uzun sistematik kaynama azl riskini yaratacak olan yalnzca kk kirelenmeyle nfuziyet profili genileyecektir.

U kaynakta kaynak hznn nfuziyet profili zerindeki etkisi

Stick-outGeni bir ubuk ucu telde daha yksek elektrik direncine neden olur. G kayna tel hz ayn kald srece sabit ark voltaj ve sabit ark uzunluunu korumak iin ayn akm salar. Daha souk bir kaynak ve bu yzden daha az nfuziyet sonucu olarak akm iddeti der. ok ksa ubuk ucu daha fazla damlack retir ve kaynak srayabilir ve ok yksek olur.

ok uzun ubuk ucu da daha fazla damlack ve dengesiz bir ark retir.

ubuk ucu ve tel hz ykseldii zaman telin elektrik diren ss kirelenme riskinin ykselmesine neden olacaktr.

37

Aadaki diyagram dier btn parametreler aynyken ubuk ucunun nfuziyet profili zerindeki nemini gstermektedir.

Bazik teller dkme elik ve serbest-kesim elik kaynaklar iinde uygundur ve bunun yannda seramik destekli taban kayna iinde uygundur.

ubuk ucu (mm)

Akm iddeti (A)

Ark voltaj (V)

Kaynak Hz (cm/dak.)

Tel Hz (cm/dak.)

ubuk ucu (mm)

Elektrot as

Tel ap (mm)

19

470

32

22

445

28

5/0

2,4

28

450

32

22

445

28

5/0

2,4

36

430

32

22

445

28

5/0

2,4

Bazik teller btn pozisyonlarda kaynaklanabilir. Pozisyon kayna iin 1.2 mm tel ve dey kaynak iin 1.6 veya 2.4 mm tel seiniz.

Sadece karma gaz (82/18) eidi onayland iin koruma gaz her zaman tel reticisi tarafndan tavsiye edilen gaz olmaldr.

Bazik teller 1.0 mmden 2.0 mmye kadar olan boyutlarda mevcuttur.

Bazik teller iyi mekanik zelliklere sahiptir, tipik olarak:

U kaynakta ubuk ucunun nfuziyet porfili zerine etkisi

Gerilme gc:Krlma gc: Uzama: Etki direnci:

470 N/mm2540 N/mm2 25% +20C140 J 0C110 J-20C 95 J-30C50 J

Rutil zl Teller

Soldan kaynakta nfuziyet sadan kaynaa gre daha kktr.

Rutil teller ok iyi kaynak zelliklerine sahiptir ve pozisyon kaynak iin ok uygundurlar. Otomatik tahliye edilen crufu ile kaynak ounlukla ok dzgn olacaktr.

Rutil teller inaat eliindeki ve konteynr plakalarn- daki (Fe 510 D, DS/EN 10025 ya da benzer mikro alaml elikler) erit ve u kaynaklarn kayna iin kullanlr. Baz rutil teller -60 dereceye den ok iyi etki diren deerlerine sahiptir.

Rutil teller btn kaynak pozisyonlarnda kullanlabilir. Ayn akm iddeti ve voltaj ayaryla farkl pozisyonlarda kaynak yapmas mmkn olduu iin 1.2 mm boyutlu elektrod zellikle pozisyon kaynanda uygundur. Daha ar plakalarda dey kaynak iin 1,6 ve 2.4 mm apndaki elektrodlar kullanlr.

38

Bazik zl Teller Bazik zl teller daha dk hidrojen ihtiva ettii iin atlak rezistans konusunda daha hassastr.

Bazik zl teller u kaynak, ar malzemelerdeki erit kaynak ve skca sabitlenmi yaplar iin zellikle uygundur. Bazik kaynak metali dinamik dolgulu yaplar ve dk scaklklarda alan yaplar iin elektrodlar uygun hale getirir. Tipik uygulama alanlar gemi plakalar ve DS/EN 10025 ya da benzer mikro-alaml eliklere gre Fe 510 Dyle ilgili elikten ayaplan vinler, yklenici makinalar, ak deniz yaplar, kprler vs dir.

Rutil teller 1.0 ve 2.4 mm arasndaki boyutlarda mevcuttur.

Koruma gaz retici tarafndan nerilen karm olmaldr. r. Ar/CO2 82/18.

Daha nceden belirtildii gibi zl teller iin mekanik zellikler genellikle iyidir. Tipik olarak aada gsterilmitir.

Gerilme Gc: Krlma Gc: Uzama: Etki direnci:

540 N/mm2 570 N/mm2 24% 080 J -2055 J

Gelitirilmi etki direncine sahip rutil teller iin durum biraz daha farkldr.

Gerilme Gc: Krlma Gc: Uzama: Etki direnci:

420-496 N/mm2500-620 N/mm2 22% -2080 J -6035 J

Metal zl Teller Metal zl tellerin z byk lde demir tozu, silikon ve manganez gibi kat tellerden bilinen baz filtrelenmi elementlerden meydana gelir. Birka tel dk scaklklarda etki direncini ykselten %2 nikel ieriine sahiptir.

39

520 N/mm2580 N/mm2 24% +20 100 J 095 J -2060 J -3090 J -6070 J

Nikel ierii ile:

Gerilme Gc:Krlma Gc: Uzama: Etki direnci:

Metal zl teller bazik teller gibi iyi mekanik zelliklere sahiptir. Genel olarak mekanik zellikleri aada belirtildii gibidir:

Metal zl tellerin ap 1.2 mmden 2.4 mmye kadar mevcuttur. Fakat tedarikiden tedarikiye farkllk gsterebilir. Bazlar sadece 1.6 mm zerinde teslimat yaparken dierleri 1.0 mmnin altnda yapabilir.

Metal zl teller btn pozisyonlarda u ve erit kaynaklarn kayna iin kullanlr. Metal zl tel ok hzl kaynak yapar.

Metal zl teller inaat elikleri ve konteynr plakalarnn (Fe 510 d, DS/EN 10025) kayna iin kullanlr.

Koruma gaz telin reticisi tarafndan nerilen olmaldr. r. Ar/CO2 80/20.