Embed Size (px)
Citation preview
MAKEDONSKI JAZIK I LITERATURA
Vreme za re{avawe: 240 minuti
август 2011 година
© DIC 2011
ZALEPI TUKA
[IFRA NA KANDIDATOT
Zapi{i tuka:
[ifra na PRVIOT ocenuva~
ZALEPI TUKA
[ifra na VTORIOT ocenuva~
DR
@A
VE
N I
SP
IT
EN
CE
NT
AR
МАКЕДОНСКИ ЈАЗИК
И ЛИТЕРАТУРА
DR
@A
VN
A M
AT
UR
A
UPATSTVO ZA KANDIDATOT
Vnimatelno pro~itaj go upatstvoto. Ne ispu{taj ni{to.Zalepi ja ednata {ifra na ozna~enoto mesto na testot ("[ifra na kandidatot”), a drugata{ifra na ozna~enoto mesto na listot za odgovori.Ne vrti stranici i ne po~nuvaj so re{avawe na zada~ite s¢ dodeka ne ti ka`e nadgleduva~ot.Testot sodr`i zada~i. Na zada~ite se odgovara na eden od slednite na~ini:- so zaokru`uvawe na bukvata pred to~niot odgovor;- so dopolnuvawe na re~enicite vo ponudenite odgovori;- so podvlekuvawe delovi vo prilo`enite tekstovi (zborovi, grupa zborovi, re~enici, pasusi).
Vnimavaj na jazikot i na pravopisot vo odgovorite. Pi{uvaj ~itlivo. Ne~itlivite odgovori,nejasnite popravki i zaokru`uvaweto na pove}e od predvideniot broj opcii se vrednuvaat sonula (0) poeni.I vo testot i vo listot za odgovori pi{uvaj isklu~ivo so penkalo i so kirilско pismo.Odgovorite na zada~ite napi{ani so moliv se vrednuvaat so nula (0) poeni.Prepi{uvaweto e najstrogo zabraneto. Site identi~ni ili sli~ni tekstovi, kako i tekstovi -te ispi{ani so razli~ni rakopisi se vrednuvaat so nula (0) poeni.Pokraj sekoja zada~a e daden brojot na poenite za to~niot odgovor. За делот Пишување предвидено е да напишеш еден текст на тема по твој избор. Тестаторот ќети даде дополнителен лист на кој се напишани предложените теми и упатствата на задачатаспоред кои треба да пишуваш.Zada~ite se odgovaraat prvo vo testot. Otkako }e zavr{i{ so odgovaraweto na pra{awata votestot, odgovorite na zada~ite prenesi gi na listot za odgovori, spored Upatstvoto zapopolnuvawe dadeno vo nego.Ti posakuvame mnogu uspeh!
DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURADR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA DR@AVNA MATURA
010102113 1
PRAZNA STRANICA
010102114 1
1 Прочитај го наведениот извадок и одговори на поставените прашања.
Во шест часот, телото на чичко Горио го спуштија во гробот околу кој застанаа слуги-
те на неговите ќерки, кои потоа исчезнаа заедно со свештеникот веднаш штом овој ја
испеа кратката молитва за која студентот му плати порано. Откако двајцата гробари
фрлија неколку лопати земја врз сандакот за да го покријат, тие се исправија и едниот од
нив ги претресе своите џебови, но не најде во нив ништо, па беше принуден да позајми
дваесет суа од Кристоф. Овој факт, сам по себе сосем беззначаен, предизвика настап на
ужасна тага. Денот заоѓаше, влажната квечерина ги дразнаше нервите, тој го погледна
гробот и ја закопа таму својата последна солза на млад човек, солзата предизвикана од
светите возбуди на едно чисто срце, една од оние солзи што од земјата каде што ќе кап-
нат, блискаат одново кон небото. Тој ги скрсти рацете, се загледа во облаците, а Кристоф,
кога го виде така, си отиде.
Растињак, останат сам, направи неколку чекори кон височинката на гробиштата и се
загледа оттаму во Париз, кој се протегаше виулест по должината на двата брега на Сена
додека во него почнаа да се палат светлините. Неговите очи се запреа речиси лакомо
помеѓу столбот над плоштадот Вандом и кубето на Домот на инвалидите, таму каде што
живееше оној отмен свет во кој тој сакаше да се пробие. Тој фрли врз таа шумна кошни-
ца поглед кој изгледаше како уште сега да го цица медот од него и ги изговори овие зна-
чајни зборови:
- А сега да се пробаме ние двајцата!
И, како прв акт на предизвикување што му го упати на општеството, Ристињак отиде
да вечера кај госпоѓата Де Нисенжан.
Превод од француски јазик: Вера Христовска, Оноре де Балзак, Чичко Горио, Мисла, Скопје, 1972
010102115 1
(1.1) Првиот пасус во дадениот фрагмент е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. монолог.
Б. дијалог.
В. опис.
(1.2) Темата во наведениот извадок е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. моралната трансформација на Растињак.
Б. разочарувањето на ќерките на чичко Горио.
В. животот и обичаите во светот на буржоазијата.
(1.3) Чувството кое доминира со расположението на Растињак е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. празнина.
Б. носталгија.
В. тага.
(1.4) Дејството во романот се случува во:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Лион.
Б. Париз.
В. Марсеј.
(1.5) Ова дело припаѓа на литературниот правец:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. романтизам.
Б. реализам.
В. класицизам.
(1.6) Што отсликува циклусот романи Човечка комедија од писателот
Оноре де Балзак?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Француското општество.
Б. Влијанието на религијата врз општеството.
В. Судбината на луѓето од општественото дно.
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
010102116 1
2 Одговори на поставените прашања во врска со делото Странствувањетона Чајлд Харолд од Џорџ Г. Бајрон.
Извадок од „ПРОШТАЛНА ПЕСНА“
„Мој пажу мал, приближи се
и речи зашто плачеш ти.
Те плаши бранот бурен, не?
Ил мракот злобен, можеби?
Избриши се и глава горе:
На коработ е сé во ред;
одвај да може најбрз орел
тој кораб да го стигне в лет.
И нека да нé лула бран
и ветрот нека праќа крик;
не ме плаши ни океан,
ни бурата со својот рик.“
- Не чудете ми се, ве молам
сер Чајлд, што в тага тонам цел.
Разделбите со блиските болат...
Ме пратија во светот бел.
Од тате испратен јас бев.
Му видов в око светол лач;
за мама појќе ми е грев
што долго ќе ја гуши плач
(...)
А вака сам, сред море, мрак,
ко крадец некој што скрил -
Кај човечки ќе
најдам траг
штом туѓ за луѓето сум бил!
Да, мојот пес... два-три дни само
(дур не свикне!) тој жал ќе таи,
но ако пак се вратам ваму
-ќе бидам пречекан со лај.
Мој корабе, да одиме!
Ти сечи бран, на долг сме пат!
Кај сакаш таму води ме,
но само не во татков кат.
Јас поздрав искрен вам ви праќам
о, бранови со таква моќ.
На поздрав - поздрав, земјо, враќам:
мој крају роден - добра ноќ!“
010102117 1
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
(2.1) Зошто сопатникот „пажот мал" кому се обраќа сер Чајлд Харолд
чувствува тага?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(2.2) Одговори која стилска фигура е употребена во стихот
А вака сам, сред море, мрак, ко крадец... .
_____________________________________________________________________
(2.3) Одговори која одлика на епохата на која припаѓа делото може да се
определи преку следниов стих:
Мој корабе, да одиме!/Ти сечи бран, на долг сме пат!/Кај сакаш таму води ме, /но само не во татков кат.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(2.4) Одговори какво чувство изразува субјектот со стиховите
„Кај човечки ќе најдам траг/штом туѓ за луѓето сум бил...
_____________________________________________________________________
(2.5) На кој литературен вид припаѓа делото Странствувањето на Чајлд Харолд?
_____________________________________________________________________
(2.6) На кој литературен правец припаѓа делото Странствувањето на Чајлд Харолд?
_____________________________________________________________________
010102118 1
3 Прочитај ја песната Печал од Кочо Рацин и одговори на поставените пра-
шања.
ПЕЧАЛ
Нема ли живот, нема ли
љубов за живот голема,
љубов за живот човечна
у вија гради аргатски?
Нема ли срце, нема ли
срце-на срца срцето,
срце-ширини широко
срце-длабини длабоко
цел свет да збере, па да е
за вија гради малечко?
Нема ли бел ден, нема ли
ден да е над деновите,
ден да е на аргатите-
ден-сонце вишен високо
ден-море ширен широко,
сонце да запре, да стои
и времето зачудено:
срцето пука обрачи
и плиска знаме алово,
срцето што се отвора
и шири ширно широко-
целиот свет да загрне!
010102119 1
(3.1) Песната Печал, според мотивот е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. аргатска.
Б. револуционерна.
В. љубовна.
(3.2) Лирското јас во песната копнее за:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. подобар живот.
Б. социјална правдина.
В. љубов.
(3.3) Песната Печал припаѓа на стихозбирката:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. „Антологија на болката“.
Б. „Пеш по светот“.
В. „Бели мугри“.
(3.4) Во последната строфа е употребена стилската фигура:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. анафора.
Б. алегорија.
В. персонификација.
(3.5) Песната е напишана во:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. осмерец.
Б. десетерец.
В. дванаестерец.
(3.6) К. Рацин својата поезија ја пишувал инспириран од:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. поезијата на романтизмот.
Б. македонската народна поезија.
В. поезијата на симболизмот.
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
0101021110 1
4 Прочитај ги извадоците од делото Чорбаџи Теодос од писателот Васил
Иљоски и одговори на поставените прашања.
А18 појава
Арсо, Теодос, Поцко и Цонка
ТЕОДОС: (Доаѓа прв просто бегајќи пред Циганите кои идат по него.) Јас да бидам
цигански кум, тоа ли е ред!
ПОЦКО: (По него.) Ти бил касмет, чорбаџи Давадосе!
ТЕОДОС: Касмет? - Кијамет! Нејќам! Не кабулам! Арсене! Арсене! Каде си Арсене?
АРСО: (Излегувајќи од врбјакот со кутијата в рака.) Еве ме, одвај ја најдов
кутијава.
ТЕОДОС: Аман, Арсане, куртули ме!
АРСО: Што, што ти се сторило, чорбаџи Теодосе?
ТЕОДОС: Најлошото! Да ме пресретнаа арамии поарно отколку овие фараони!
Нагазив на овие замотани партали! (Покажува на бебенцето што го носиЦонка.) А овие изрипаа од дупка како сотони од пекол, па, ти си ни кум!
Циганска работа! Тоа ли е ред!
Б17 појава
Арсо и Теодос
АРСО: Со здравје и со добро, Стојанке! Е, бре чорбаџи Теодос, ја расплака
сиромашката! Требаше за атер да испиеш една чаша вода!
ТЕОДОС: Ами, не турам јас за атер во мојата уста од секаква рака!
АРСО: Ама чиста е девојката, виде сам.
ТЕОДОС: А, смугра. Црна како Циганка.
АРСО: Е, чорбаџи Теодосе, ако те викаат џимрија, има зошто: И на сонцето сенка
ќе му најдеш. Вистина, малку е црна, ама знаеш како се вели: црното грозје
е послатко. Не сакам во туѓо тенџере сол да турам, ама ќе ти речам, еден
збор, чорбаџи Теодосе: оваа девојка е токму за твојот Томче.
ТЕОДОС: Држи си го зборот за добро утро, Арсене! Самарот е за магаре, а за ат,
треба седло шиклосано.
АРСО: Вистина, татко £ е самарџија, ама што се вели зборот, не гледај го корен -
чето, гледај го цвеќенцето.
0101021111 1
(4.1) Извадокот А упатува на:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. опис на место.
Б. карактеризација на лик.
В. опис на настан.
(4.2) Чорбаџи Теодос требало да го прифати кумството поради:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. народниот обичај.
Б. чорбаџискиот статус.
В. неговата желба за кумство.
(4.3) Името на Теодос во извадокот А е заменето со Давадос затоа што:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. тој треба „да го одврзе ќесето“.
Б. мислел дека честа се купува со пари.
В. се покажува необразованоста на Циганите.
(4.4) Од извадокот Б може да се заклучи дека чорбаџи Теодос е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. табиетлија и чистотник.
Б. човек полн со разбирање.
В. човек со железно срце.
(4.5) Драмата „Чорбаџи Теодос“ е: (заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. комедија на карактери.
Б. комедија на интриги.
В. комедија на ситуации.
(4.6) Зборовите: џимрија, атер, куртули според потеклото се:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. архаизми.
Б. турцизми.
В. историзми.
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
0101021112 1
5 Прочитај го извадокот од делото Црно семе од писателот Ташко Геор ги -
евски и одговори на поставените прашања.
Испитувањето течеше сосема поинаку отколку во првиот баталјон. Откако ги кажаа со
ред сите точки од биографијата, им подметнуваа напишана изјава со која изразуваат
лојалност на Грција и на кралот и со која потврдуваат дека немаат никаква врска со кому-
нистичката партија. Не ги тераа на слепо да се потпишат. Еден им ја читаше изјавата, а
тие без присилување требаше да се решат; или ќе останат во вториот баталјон, или ќе се
вратат пак назад.
Никој не потпиша.
Кога Доне излезе од канцеларијата, го пресретна Парис:
„Нели не го посрамоти човекот што го носиш под капата?“'
Доне застана и го изгледа како прв пат да го сретнува:
„На што ти личам?“'
Парис ја наведна главата. Доне имаше право. Доста оние внатре му се нафрлаат на
душата на човекот, сега уште и тој го пресретнува и го прашува дали го посрамотил чове-
кот под капата. Навреден си побегна во шаторот. Парис знаеше дека претера. Овде, каде
што секој се мачи да не си го остави името под некој камен, не треба да се притиска врз
луѓето и од оваа страна, тие сами умеат да бидат она што се. Во шаторот се обиде да му
се извини, му рече:
„Будала излегов, мој Доне!“
Доне не го прифати предизвикувањето. И Парис многу не инсистираше. Свирипиле
едно, мислеше Доне, лесно ти е тебе, ја имаш пред себе партијата и се колнеш во неа како
во жена, а ете јас, таа ништо не ми е, ниту јас £ сум нешто, во секое време можам да
потпишам дека се откажувам од неа, ама види, зошто да потпишам кога ништо не ме
врзува за неа, а после ќе излезе дека сум се откажал од страв, јас нема од што да се отка-
жувам. Ти не знаеш дека пред да ме повикаат внатре потпишав во мислите дека се отка-
жувам од својата жена и тоа од пуст инает, зошто ја сонував како во црква ми го фрла
прстенот венчален, а ти ме пречекуваш и ме прашуваш дали сум го посрал човекот што
го носам под капата!
0101021113 1
(5.1) Каде се одвива дејството во наведениот извадок од романот?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Во затвор.
Б. Во судница.
В. Во полициска станица.
(5.2) Кој лик е носителот на дејството во извадокот?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Доне.
Б. Парис.
В. Марко.
(5.3) Од што треба да се откаже ликот во извадокот? (заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Од својата жена.
Б. Од својот имот.
В. Од својот идентитет.
(5.4) Одреди две карактеристики на ликот што ги откриваш од дадениот
извадок.(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Издржлив и доследен.
Б. Слаб и немоќен.
В. Несигурен и истоштен.
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
01010211
6 Во македонскиот стандарден јазик бројот на слоготворните гласови е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. 5
Б. 6
В. 7
1 poen
14 1
7 Определи која гласовна промена е забележана во следниве стихови од
Ванчо Николески:
Еве ја мојата куќичка ниска, на срце топла, мила и блиска!
(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Едначење по звучност.
Б. Обезвучување на крајот на зборот.
В. Редување.
1 poen
8 Кој збор од наведениве е прилог?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Удвоен.
Б. Двојно.
В. Двоина.
1 poen
9 Одговори која од следниве реченици е безлична.(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Луѓето во тој крај одгледуваат пченка и пченица.
Б. Во тој крај се одгледува пченка и пченица.
В. Сите во тој крај одгледуваат пченка и пченица.
1 poen
10 Одговори каква зависносложена реченица е следнава:
И покрај тоа што беше болен, со задоволство одеше таму секоја недела.
(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Условна.
Б. Причинска.
В. Допусна.
1 poen
0101021115 1
12 Зборовите основа и база се:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. хомоними.
Б. пароними.
В. синоними.
1 poen
11 Одговори каков вид лексика е употребена во следниве стихови од Конески:
Нам нешто не ни е таманкако да молиме аман!
(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Книжно-литерарна.
Б. Разговорна.
В. Општонародна (неутрална).
1 poen
13 Определи кој збор е погрешно напишан.(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Беззабен.
Б. Безземјен.
В. Беззначаен.
1 poen
14 Одговори на кој вид лексика припаѓа зборот типче.(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Дијалектна лексика.
Б. Терминолошка лексика.
В. Жаргонска лексика.
1 poen
15 Во реченицата Гоце цело утро го поправа печатачот употребен е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. архаизам.
Б. историзам.
В. неологизам.
1 poen
0101021116 1
16 Отстапување од третосложното акцентирање во македонскиот стандарден
јазик има кај:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. глаголската именка.
Б. глаголската придавка.
В. глаголскиот прилог.
1 poen
17 Определи кој збор е глаголска именка.(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Јаден.
Б. Јадење.
В. Јадејќи.
1 poen
18 Во реченицата „Пред куќата се паркирал камион натоварен со буриња“
придавскиот атрибут е зборот: (заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. паркирал.
Б. камион.
В. натоварен.
1 poen
19 Глаголот во реченицата Во ливадата под снегот никнало цвеќенце е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. преоден.
Б. непреоден.
В. повратен.
1 poen
20 Како се нарекува жителка на државата Египет?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Египетка.
Б. Египќанка.
В. Египетчанка.
1 poen
0101021117 1
21 Тестаторот ќе ти даде дополнителен лист на кој се дадени две теми.
Избери една тема и:
- напиши текст од 350 до 500 зборови;
- почитувај ги правилата за композицијата на текстот (воведен дел, гла-
вен дел на темата, заклучок);
- почитувај ги правилата на стандардниот јазик;
- мислите искажи ги јасно и поврзано со употреба на факти и аргументи;
- употреби соодветна лексика и стил во согласност со видот на текс тот
кој го пишуваш.
13 poeni
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Ü
0101021118 1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Ü
0101021119 1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Ü
0101021120 1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Ü
0101021121 1
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
содржина
1 2
композиција на текстот
1 2
јазик
1 2
0101021122 1
22 Прочитај го долунаведениот текст и одговори на поставените прашања.
СИТЕ СВЕТСКИ ЧУДА
Чуда на светот - што се тие? За овој израз не постои едно единствено објаснување.
Сите дефиниции се поврзуваат со листата на седумте чуда на светот што припаѓаат на
античкиот период. Првата листа на светски чуда произлегува од античките Грци. Во неа
се вклучени пирамидите во Гиза, висечките градини на Вавилон, храмот на Артемида во
Ефес, мавзолејот во Халикарнас, Колосот на Родос, Фарос во Александрија и статуата на
Зевс на Олимп што е дело на стариот скулптор Фидиј.
Такви листи на светски чуда се пишувани низ историјата. На пример, во 448 година од
нашата ера таква листа е напишана во стариот Рим. Во неа се споменува канали за ци -
ја,аквадукти,колосеумот Одеон,Форумот на Трајан итн.
Со техничките сознанија, хоризонтите на Европејците почнуваат да се прошируваат.
Така, во XVIII век е изготвена првата „сеопфатна“ листа на светските чуда. Во неа беа
вклучени Порцеланската кула во Нанкинг, Кинескиот ѕид, Света Софија во Истанбул,
Кулата во Пиза, Катакомбите во Александрија, Колосеумот во Рим и др. Со развојот на
сред ствата за комуникација,патниот и водениот сообраќај и со развојот на публицистика-
та, човештвото ги проширува своите хоризонти. Како резултат на тоа, бројот на светски-
те чуда се зголемувал постојано.
Ернест фон Хезевартег на почетокот на дваесеттиот век почнал да посетува различ-
ни места во светот. Во период од 30 години, тој успеал да опише околу 700 светски чуда,
наместо седум антички чуда.
Разбирливо, дури и денес може да се ограничиме на историскиот број 7 - чуда на све-
тот, откако тоа го направило германското списание "Ди велт" во една анкета. По тој по -
вод е презентирана листа на светските чуда денес: Света Софија, Голден Гејт мостот во
Сан Франциско, Акрополот во Атина, Ајфеловата кула во Париз, Кинескиот ѕид, Бра зи -
лија (бразилската метропола) и Таџ Махал во Агра.
Се поставува прашањето: Дали таквото ограничување не дава погрешна слика на
скулпторските и архитектонските монументални дела на светот? Во последно време се
објавуваат книги кои ги вклучуваат местата и најмонументалните ремек-дела во светот.
Во книгата со наслов „Сите чуда на светот“ селективно се вклучени 60 чуда, односно
најграндиозни дела на светот. Селекцијата на овие монументални дела ја имаат направе-
но експерти од целиот свет, со примена на посебни критериуми за избор. Така е создаде -
на панорамата на светски чуда, од пирамидите во Египет до метрополата на Бразил - Бра -
зилија, од Maчупикчу и од Таџ Махал дo Кејп Кенеди. Разбирливо, овој избор на светски
чуда денес не може да се смета за потполно објективен.
Се претпоставува дека првата листа на светски чуда ја составил грчкиот поет Ан ти -
патрос од Сидон, меѓу 150 и 120 пр.н.е. Иако составувачот на оваа листа на седумте чуда
на античкиот свет бил Грк, само едно од нив се наоѓа на територијата на континентал-
ниот дел од денешна Грција: Статуата на Зевс која е дело на Фидиј. Три исклучителни
дела се во Мала Азија: Колосот од Родос, Храмот на Артемида во Ефес и Светилиштето
во Халикарнас.Едно подолго патување, според Антипатрос, би не одвело до пирамидите
во Гиза. Изненадувачки е фактот што Антипатрос во групата од седум светски чуда не го
вклучил Акрополот во Атина. Во оваа група чуда на светот не била вклучена ниту Вави -
лонската кула која е уништена.
Opća enciklopedija, Jugoslovenski leksikogravsi zavod, Zagreb, 1977
0101021123 1
(22.1) Првата листа на светски чуда потекнува од:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Вавилонците.
Б. античките Грци.
В. Римјаните.
(22.2) На листата на светски чуда составена во Рим во 448 година се
вклучени:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Кинескиот ѕид, пирамидите во Египет и Висечките градини
на Вавилон.
Б. Фарос во Александрија, Акропол во Атина и др.
В. Канализацијата, аквадуктите, Колосеумот Одеон, Форумот
на Трајан и др.
(22.3) Развојот на патниот и водениот сообраќај и развојот на публицисти -
ката овозможиле човекот да посети многу земји и региони. Тоа
влијаело бројот на чудата на светот:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. да се ограничи на седум монументални чуда.
Б. да се намали на помалку од седум чуда.
В. да се зголеми нивниот број.
(22.4) Германското списание „Ди велт“ во текот на истражувањето (анкета-
та) кое го спровело: (заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. се ограничило на историскиот број седум - светски чуда.
Б. го проширило бројот на седумте светски чуда.
В. опфатило помалку од седум светски чуда.
(22.5) Во книгата со наслов „Сите светски чуда“ се вклучени:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. седумте чуда на античкиот свет.
Б. 60 најграндиозни дела на светот.
В. уметнички и архитектонски чуда на современиот свет.
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
Ü
0101021124 1
(22.6) Се претпоставува дека првата листа на светски чуда ја напишал
грчкиот поет Антипадрос од Сидон, меѓу 150 и 120 п.н.е. Во листата
составена од него на копнениот дел од денешната грчка територија:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. не постои ниту едно од овие чуда.
Б. има само едно од овие чуда.
В. има три од овие чуда.
(22.7) Антипатрос во својата листа на светски чуда не ги вклучил:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Акропол во Атина и Вавилонската кула.
Б. Колосот од Родос.
В. Храмот на Артемида.
(22.8) Монументални градби Колосот од Родос, Храмот на Артемида во
Ефес и Светилиште во Халикарнас се наоѓаат во:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. во стариот Рим.
Б. во Гиза.
В. во Мала Азија.
1 poen
1 poen
1 poen
0101021125 1
23 Прочитај го долунаведениот текст и одговори на поставените прашања.
ЗА ВИТАМИНИТЕ ДА НЕ ИЗГУБАТ ОД СВОЈАТА ВРЕДНОСТ…
Дали знаете што треба да направите за да ги консумирате на правилен начин витами-
ните од она што го јадете без да изгубат од својата вредност? за миењето и сечењето, гот-
вењето и чувањето на храната, еве ги сите одговори на прашањата што ве интересираат.
- Доколку сакате да ги исползувате витамините Б и Ц, свежите зеленчуци измијте ги,
но не ги оставајте во вода.
- Направете си салата и веднаш консумирајте ја. Овојшето и зеленчукот ги губат
витамините доколку се оставаат долго да стојат по сечењето.
- Користете остар нож при сецкање или сечење на свежите овошја и зеленчуци.
- Доколку не планирате да го консумирате свежото овошје и зеленчукот во рок од
неколку дена, подобро е да купите од замрзнатите. Витаминскиот состав на за -
мрзнатиот зелен грав е побогат од оној кој ќе го чувате во фрижидер една недела.
- Чувајте го замрзнатото месо на нула степени или за да го спречите губењето на
квалитетот и размножувањето на бактериите, веднаш по купувањето спуштете ја
температурата.
- Не ги одмрзнувајте замрзнатите зеленчуци пред да ги готвите.
- Листовите на брокулата содржат повеќе А витамини во споредба со цветните
пупки или дршката.
- Замрзнатата храна која може да се попари заедно со ќесичката, во споредба со
обич ната, нуди повеќе витамини и затоа секоја замрзната храна повеќе се префери-
ра од конзервираната.
- Садовите од не’рѓосувачки челик и од стакло се најдобри за зачувување на хранли-
вите материи при готвењето.
- Пократкото време на готвење и малите количини вода, го намалуваат губењето на
витамините во храната.
- Со исплакнување на конзервираните зеленчуци се уништува вишокот сол.
- Компирите испечете ги во рерна или попарете ги заедно со кожичката.
- За супа користете ја водата од приготвувањето на зеленчуците и месото, додека за
слатки, користете ги сирупите на овошјата.
- Млекото во стаклена амбалажа, доколку е изложено на светлина, може да го изгуби
рибофлавинот, како и витамините А и Д. И лебот кој е подолго време под дејство
на светлина, ги губи овие хранливи материи.
http://www.hurriyetaile.com/saglik/vitaminler/vitaminlerin-degerini-kaybetmemek-icin_812.html
Ü
0101021126 1
(23.1) Што се случува со овошјата и зеленчуците доколку се исечат и се
остават во вода?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Овошјата и зеленчуците се почисти.
Б. Се губат витамините.
В. Повкусни се за консумирање.
(23.2) Кој витамин дополнително го содржат листовите на брокулата во
однос на витамините во цветните пупки или дршката?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. А витамин.
Б. Б витамин.
В. Ц витамин.
(23.3) Кои садови се најдобри за зачувување на хранливите материи при
готвењете?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Садовите од не’рѓосувачки челик и од стакло.
Б. Пластичните садови.
В. Порцеланските садови.
(23.4) Што се отстранува при плакнење на конзервираните зеленчуци?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Вишокот сол.
Б. Вишокот шеќери.
В. Мастите.
(23.5) Кои витамини ги губи млекото во стаклена амбалажа доколку е
изложено на светлина?(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. Д и Ц
Б. А и Д
В. Ц и Е
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
1 poen
0101021127 1
(23.6) Витаминскиот состав на замрзнатиот зеленчук е побогат од:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. оној што се чува на тезга.
Б. оној што се чува во кујнските плакари.
В. оној што се чува во фрижидер.
(23.7) Замрзнатото месо треба да се чува на:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. температура над нулата.
Б. температура од нула степени или под нулата.
В. температура од околу 12 степени.
(23.8) За да не се изгубат витамините од зеленчукот, потребно е:(заокружи ја буквата пред точниот одговор)
A. пократко време на готвење и поголемо количество вода.
Б. најбавно готвење и најмногу вода.
В. пократко време на готвење и помало количество вода.
1 poen
1 poen
1 poen
0101021128 1
24 Прочитај го долунаведениот текст и одговори на поставените прашања.
АЈФЕЛОВАТА КУЛА ВРАБОТУВА 500 ЛУЃЕ И ЗАРАБОТУВА 1,4 МИЛИОН ЕВРА
Ајфеловата кула, симболот на Париз и пример за префинета едноставност, во својата
елегантна фигура крие сложен механизам. Специјално склопените пумпи, грејачите и
осветлувањето го одржуваат надворешниот сјај на 119 години старата „челична дама“,
до дека огромните запчаници, тркала и кабли чкрипат длабоко во нејзината внатрешност,
на местата што ниту еден турист не ги гледа.
Грижата за скриената содржина на овој споменик е напорна и често опасна работа што
ја одржува кулата во нејзиното најдобро издание од разгледниците, се вели во написот
што неодамна го објави агенцијата ДПА. Повеќе од 500 луѓе, од ковачи и водоинста ла те -
ри до чувари и готвачи работат во железната структура.
- Цело село е тука, полно е со живот - вели Ив Камера, технички директор на компани -
ја та што управува со кулата. Во пространите подруми под ногарките на кулата се наоѓаат
хидраулични мотори што ги движат двата лифта за посетителите. Слегувањето по спи -
рал ните скалила, покрај огромните тркала што полека ги намотуваат дебелите челични
кабли, личи на одење на излет од времето на индустриската револуција. Резервоарот со
4. 000 литри вода, која некогаш била испумпувана од Сена, £ ја дава на кулата потребната
противтежа за секојдневните 18. 000 посетители да се качат на 115 метри високото второ
ниво. Безбројните делови на моторите, кои постојано тропаат, бараат често подмачку -
вање и секојдневен преглед. Дури и краток дефект на еден од лифтовите може да ги удвои
редиците посетители.
Градот Париз е мнозински сопственик на Ајфеловата кула, која има заработено повеќе
од 1, 4 милион евра во текот на 2007 година. Кулата годишно привлекува околу седум
милиони посетители, што ја прави една од најголемите светски туристички атракции, но
и потенцијална цел на терористите, како во вториот дел на „Супермен".
- Таа е симбол, затоа е и цел, но бројот на чувари е солиден - вели Камаре, не навлегу -
вај ќи во детали околу обезбедувањето.
Стражарите, исто така, мора да внимаваат и на самоубијците, а секоја година во про -
сек има по еден „скокач“. Последен што се фрлил во смрт од Ајфеловата кула бил маж на
по че токот на 2008 година. Лифтовите за посетители на ремек-делото на Гистав Ајфел
биле поставени во 1899 година, 10 години по нејзиното отворање. Заедно со модерните
лифто ви што одат до платформата на висина од 276 метри, дигалките поминуваат по
97.775 километри годишно. Годините тешка работа си го зеле данокот, па сега е во тек
замена на сите делови од еден од старите хидраулични мотори.
Точните копии од секој оригинален запчаник, шраф или тркало се направени во ковач -
ни ците во Франција и во Германија по цена од 20 милиони евра. Подземните води испра -
ќаат вода до тоалетите високо на кулата. Во структурата на овој споменик се вградени де -
сетина километри водоводни цевки, а мини-грејачите ги штитат од замрзнување, па вода
има и кога зимите се најостри. Тим од 30 фабрики работи со полно работно време повеќе
од 18 месеци за да ја премачка кулата со свеж слој од нејзината позната бронзена боја.
Ду ри и промената на светилките на Ајфеловата кула е вистински потфат. За замена на
еден од 360-те светлосни извори е потребен алпинистички тим со комплетна безбедносна
опрема.
- Ако испуштите што било, макар да е тоа и мал шрафцигер, тоа може да биде смрто -
нос но за некого - вели електричарот Анри Пелие, кој работи 14 години во Ајфеловата ку -
ла. За среќа, како што велат електричарите, 20. 000 минијатурни светилки благодарение
на кои кулата раскошно „се капе“ во светлина цела ноќ, имаат гаранција на траење од 10
години. Подигната како симбол на Светската изложба во 1889 година, Ајфеловата кула
претставувала револуција во архитектурата. Не само што била највисока градба на све -
тот, туку го означила и радикалниот прекин со париските ниски камени згради.
Дневник 6.02.2009 (Омнибус)
0101021129 1
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
1 poen
1 2
(24.1) Што претставува Ајфеловата кула за архитектурата?
_____________________________________________________________________
(24.2) Кој дел £ ја обезбедува на Ајфеловата кула потребната противтежа?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(24.3) Колку посетители годишно ја посетуваат Ајфеловата кула? _____________________________________________________________________
(24.4) Кои делови се заменуваат „поради годините тешка работа“?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(24.5) Каде се изработуваат копии од деловите на кулата?
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(24.6) Кој ја врши замената на светлата на Ајфеловата кула?
_____________________________________________________________________
(24.7) Со што се штити кулата од замрзнување?
_____________________________________________________________________
(24.8) Каква боја е кулата?
_____________________________________________________________________
0101021130 1
PRAZNA STRANICA
0101021131 1
PRAZNA STRANICA
0101021132 1
PRAZNA STRANICA
