Makine Emniyeti ve İş Ekipmanları Kapsamında Risk Yönetimine … · 2018-11-13 · Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma

Makine Emniyeti ve İş Ekipmanları Kapsamında

Risk Yönetimine Giriş

HÜSEYİN BARAN AKINBİNGÖL

SIZDEN BİRİ…

Otomotiv sektörü – Risk: Çevre Mevzuatı

Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/06/160627_vw_abd_emisyon, http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bilim_ve_teknoloji/390468/Volkswagen__Turkiye_de_323.000_araci_geri_cagiriyor_.html

Petrol Sektörü – Risk: Kazalar BP Deepwater Horizon Petrol Sızıntısı (Oil Spill)

Kaynak: https://www.bbc.com/news/10307782, https://www.theguardian.com/business/2018/jan/16/bps-deepwater-horizon-bill-tops-65bn

Kaynak: https://investingnews.com/daily/resource-investing/energy-investing/oil-and-gas-investing/bp-oil-stock-price-before-spill/

Kaza Öncesi Hisse

Senedi Değeri: $59

Petrol Sektörü – Risk: Kazalar BP Deepwater Horizon Petrol Sızıntısı (Oil Spill)

İçerik

1-Ulusal ve Uluslararası Mevzuatlarda Risk Yönetimi

2- Risk Yönetimi

3- Risk Değerlendirmesi Teknikleri ve Uygulamaları

Bölüm I

Ulusal ve Uluslararası Mevzuatlarda Risk Yönetimi


6102 sayılı TÜRK TİCARET KANUNU

Riskin erken saptanması ve yönetimi MADDE 378- (1) Pay senetleri borsada işlem gören şirketlerde, yönetim kurulu, şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlemler ile çarelerin uygulanması ve «riskin yönetilmesi» amacıyla, uzman bir komite kurmak, sistemi çalıştırmak ve geliştirmekle yükümlüdür.

6102 sayılı TÜRK TİCARET KANUNU

Denetleme A) Genel olarak MADDE 397- ..denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. MADDE 398-(4) Denetçi, yönetim kurulunun «ŞİRKETİ TEHDİT EDEN VEYA EDEBİLECEK NİTELİKTEKİ RİSKLERİ ZAMANINDA TEŞHİS EDEBİLMEK VE RİSK YÖNETİMİNİ GERÇEKLEŞTİREBİLMEK İÇİN» 378 inci maddede öngörülen sistemi ve yetkili komiteyi kurup kurmadığını, böyle bir sistem varsa bunun yapısı ile komitenin uygulamalarını açıklayan, ayrı bir rapor düzenleyerek, denetim raporuyla birlikte, yönetim kuruluna sunar.



Borç ve Risk Yönetiminin Koordinasyonu ve Yürütülmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik

Olağandışı Riskler Yönetim Merkezleri Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Risk Hesabı ile İlgili Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik

Bankalar ve Diğer Mali Kuruluşların Müşterilerinin Risk İşlemleri Hakkında Yönetmelik

…


Kaynak: https://www.osha.gov/chemicalexecutiveorder/psm_terminology.html

ABD – OSHA Proses Emniyeti Yönetimi ve EPA Risk Yönetim Planı Mevzuatı


Kaynak: https://www.osha.gov/laws-regs/regulations/standardnumber/1910/1910.119



Kaynak: https://www.ecfr.gov/cgi-bin/text-idx?c=ecfr&SID=b843807afdc641b203ffec44aa671d36&rgn=div5&view=text&node=40:16.0.1.1.5&idno=40



Kaynak: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32007L0060&from=EN, http://ec.europa.eu/environment/water/flood_risk/index.htm

Avrupa Birliği Taşkın Risklerinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Direktifi - 2007/60/EC


Kaynak: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52015XC0808(01)&from=EN, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A52015XC0808%2801%29

Avrupa Birliği Komisyonu Tebliği – Risk Yönetimi Yeterlilik Değerlendirme Rehberleri


Kaynak: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32016L2341, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L2341&from=EN

Avrupa Birliği Emeklilik Kurumlarının Faaliyet ve Denetimi Direktifi (EU) 2016/2341

Normlar Hiyerarşisi

Başka?

1. Anayasa: Madde 17 – Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.

2.Uluslarası Sözleşmeler: ILO Sözleşmeleri 119 No’lu Makinaların Korunma Tertibatı ile Techizi Sözleşmesi 155 No'lu İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışma Ortamına İlişkin Sözleşme

3.Kanunlar, Yargı Kararları ve İçtihadları 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Yargıtay İçtihadları Birleştirme Genel Kurul Kararları ile Yargıtay Kararları

4.Yönetmelikler İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Büyün Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik

5.Tebliğler Güvenlik Raporu Tebliği

6.İdari Tasarruflar (İç Yönerge, emir vb.)

Standartlar?

Normlar Hiyerarşisi

Başka?

Neye göre, kime göre ve nasıl ?

Objektif ölçü?

STANDARTLAR

Mecburi

(Mevzuatta emredici olarak geçer)

İhtiyari (Mevzuatta örnek olarak geçer

ya da geçmez)

Anayasa – Uluslararası Andlaşma (Sözleşme)

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

http://www.ilo.org/ankara/about-us/WCMS_372874/lang--tr/index.htm(1) http://www.ilo.org/washington/areas/multilateral-initiatives/ilo-un/lang--en/index.htm(2)

Türkiye;

1932 yılında Milletler

Cemiyetine üye olmasıyla birlikte

kendiliğinden ILO üyeliği başlamıştır (1)

ILO;

1919 Versay Andlaşması

kapsamında kurulmuştur (1)

ILO;

1946 yılında Milletler Cemiyetinin

ilk özel komitesi olmuştur (2).

Kabul Ettiğimiz ILO Sözleşmeleri ve ‘‘Risk’’

http://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377312/lang--tr/index.htm

İş Risklerini ya da Tehlikelerini

Değerlendirmek…

Kabul Ettiğimiz ILO Sözleşmeleri ve ‘‘Risk’’

http://www.ilo.org/ankara/conventions-ratified-by-turkey/WCMS_377308/lang--tr/index.htm

Avrupa Birliği - Milletlerarası Andlaşma

https://www.ab.gov.tr/files/5%20Ekim/turkiye_avrupa_birligi_iliskileri_kronolojisi.pdf

Avrupa Birliği - Milletlerarası Andlaşma


Avrupa Birliği - Milletlerarası Andlaşma– Resmi Gazete Muktesabat Uyumluluğu Kararı


Avrupa Birliği MUKTESABATI

https://europa.eu/european-union/eu-law/legal-acts_en

Regülasyonlar: Üye devletin herhangi bir uyumlaştırma yapmasına gerek olmayan, doğrudan, aynı şekilde uygulanması zaruri, bağlayıcı özelliği olan mevzuat tipi

Direktif: Üye devletin kesinlikle mevzuatında aynı sonucu doğuracak şekilde hükümler getirmesi gereken ancak mevzuatına harfiyen uyumlaştırma yapıp yapmaması kendi isteğine bağlı olan mevzuat tipi

Tartışma: Standart Nedir?

Standart Nedir

Tartışma: AB Mevzuatı ve Standartlar Arasındaki İlişki

https://ec.europa.eu/growth/single-market/european-standards/harmonised-standards_en


https://ec.europa.eu/growth/single-market/european-standards/harmonised-standards/equipment-explosive-atmosphere_en


http://www.europarl.europa.eu/atyourservice/en/displayFtu.html?ftuId=FTU_2.1.2.html


https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:2bf140bf-a3f8-4ab2-b506-fd71826e6da6.0023.02/DOC_2&format=PDF

Tartışma: Ülkemiz Mevzuatı ve Standartlar Arasındaki İlişki


İhtiyari – Mecburi Standart Farkı:


http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/01/20110125M1-1.htm


http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18592&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=









Ulusal – Uluslararası Standartlar

Ulusal – Uluslararası Standartlar

https://www.iso.org/sites/ConsumersStandards/1_standards.html

Tartışma: Standart Kullanımı Zorunlu mudur?

Acil Durum - Tahliye


Acil Durum - Tahliye


Zorunlu ya da İhtiyari, Nasıl İspat Edeceksiniz?



Zorunlu ya da İhtiyari, Nasıl İspat Edeceksiniz?

Türkiye AB Katılım Müzakereleri

https://www.ab.gov.tr/katilim-muzakereleri_37.html


https://www.ab.gov.tr/65.html


https://www.ab.gov.tr/_62.html








89/391/EEC


https://www.ab.gov.tr/files/tarama/tarama_files/19/SC19EXP_osh%20-%20framework.pdf, https://osha.europa.eu/en/legislation/guidelines/guidance-on-risk-assessment-at-work


Çalışma Ortamında Risk Değerlendirmesi

89/391/EEC Direktifi

Türkiye AB Katılım Müzakereleri İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve Direktifi

https://osha.europa.eu/en/legislation/directives/the-osh-framework-directive/the-osh-framework-directive-introduction

Türkiye AB Katılım Müzakereleri İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve Direktifi

http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:01989L0391-20081211&from=EN

Türkiye AB Katılım Müzakereleri İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve Direktifi – Risk Değerlendirmesi Rehberi

https://osha.europa.eu/en/legislation/directives/the-osh-framework-directive/1

Türkiye AB Katılım Müzakereleri İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve Direktifi – Risk Değerlendirmesi Rehberi


İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve

Direktifi – Risk Değerlendirmesi

Rehberi

Rehber: Risk Değerlendirmesi ve

Yönetimi Üzerinde Durmakta.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ‘‘Risk’’ Değerlendirmesi

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

İşverenin genel yükümlülüğü

MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;

…

Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.

Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma

MADDE 10 – (1) İşveren, iş sağlığı ve

güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür.

İşin durdurulması

MADDE 25 – (1) Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük endüstriyel

kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İşverenin genel yükümlülüğü MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;

1) Meslek tanımı ? 2) Mesleki risk? 3) Uygunsuzluk ile risk ve risk değerlendirmesi arasındaki ilişki?


Risklerden korunma ilkeleri

MADDE 5 – (1) İşverenin yükümlülüklerinin yerine

getirilmesinde aşağıdaki ilkeler göz önünde

bulundurulur:

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Örnek rehber Risk Değerlendirme ve Yönetimi Süreci


Sadece ilke

değil, aynı

zamanda

hiyerarşi !

İş Sağlığı Ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği


Not: Tanımları

Sonra Tekrar Ele

Alacağız !


Not: Kanundaki

yükümlülükle aynı

sayılır.

Soru: Yükümlülük ve

Sorumluluk arasındaki fark

nedir?


Soru: Yükümlülük ve Sorumluluk arasındaki

fark nedir?

Neden Önemli: Yargı kararları açısından

önem taşıyor.


Soru: Uzman ve Hekim’ in bu

ekipteki görevi nedir?



Uzman ve

Hekim’ in bu

ekipteki

görevi nedir?


6331 sayılı Kanun

Risk değerlendirmesi

için kim öneride

bulunabilir?

6331 sayılı Kanun 6331 sayılı Kanun

İSG RD Yönetmeliği







6331 sayılı Kanun

İSG RD Yönetmeliği


• Her bir tehlike için ayrı ayrı

• Tehlikenin veya riskin özelliğine göre

• Tehlikeden etkilenen kişi-nesne

• Sıklık belirlenmesi

• Zarar belirlenmesi

• Analiz

• Ulusal, Uluslararası Standartlar

Tartışma: İş Sağlığı Ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği – Standart Zorunluluğu

• Risklerin, Ulusal veya Uluslararası Standartlar kullanılarak analiz edilmesi zorunludur!

Hatırlatma:

1. İhtiyari – Mecburi Standart

2. Ulusal – Uluslararası Standart


• Etkileşimler

• Etki büyüklüğü ve önemine göre

• En yüksek Risk Seviyesinden başlayarak

• Karar verme


• Planla

• Kararlaştır ( Hiyerarşi )

• Uygula

• İzle


Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

• Ek hususlar gelmiş

oluyor !

Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Bakım,Onarım ve Periyodik Kontroller

ilgili ulusal ve uluslararası

standartlarda belirlenen

aralıklarda ve kriterlerde

imalatçı verileri dikkate alınarak

fen ve tekniğin gereklilikleri

dikkate alınarak

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Periyodik Kontrol Kriterleri ve aralıkları

standartlarla belirlenmiş midir?

Periyodik kontrol kriteri ve aralıkları için

standartlar dikkate alınır

Periyodik kontrol aralığı ve kriterleri imalatçı tarafından belirlenmiş midir?

Periyodik Kontrol kriteri ve aralıkları için

İmalatçı verileri dikkate alınır Risk değerlendirmesi

Sonuçları Dikkate alınır

Evet Hayır

Evet

Hayır

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi Ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik

• Ek hususlar gelmiş oluyor !

6331 Yönetmelikleri Çelişkileri


MADDE 4

Kabul edilebilir risk seviyesi: Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesidir.


Mümkün olan en yüksek önlem seviyesi

MADDE 9 – (1) İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlediği tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını 1x10-4/yıl seviyesine veya bu seviyeden daha küçük bir seviyeye indirmek zorundadır.

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI

İKİNCİ KISIM: TEMEL HAKLAR VE ÖDEVLER

BİRİNCİ BÖLÜM: Genel Hükümler

I. Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı

Madde 17 – Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.

6331 Yönetmelikleri Çelişkileri


EK-6 BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZA BİLDİRİM KRİTERLERİ

1…..

2. İnsana ve mala zarar:

Aşağıdaki olaylardan herhangi birine sebep olan tehlikeli bir kimyasalın dahil olduğu bir kaza;

a) Bir kişinin ölümü,

b) Kuruluş içerisinde 6 kişinin yaralanması ve her birinin en az 24 saat hastanede tutulması,

c) Kuruluş sınırları dışında en az bir kişinin yaralanması ve her bir kişinin en az 24 saat hastanede tutulması,…

Risk Temelli Düşünceye Geçiş Yüksekte çalışma Örneği

İşçi Sağlığı Ve İş Güvenliği Tüzüğü (İptal)

Madde 521-Korkuluklu platformlarla çalışılması imkanı sağlanamayan ve 4 metreden fazla yüksekliği bulunan binaların dış kısımlarında, çatılarında ve benzeri yüksek yerlerde, …çalışan işçilere…emniyet kemerleri ve bağlama ipleri gibi kişisel korunma araçları verilecek ve işçiler bunları kullanacaklardır.

Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü (İptal)

Madde 13 – Yüksekliği tabandan itibaren 3 metreden daha fazla olan ve düşme veya kayma tehlikesi bulunan yerlerde çalışanlarla, ..güvenlik kemerleri verilecek ve işçiler de verilen bu kemerleri kullanacaklardır.

Yapı İşlerinde İSG Yönetmeliği Ek 4 –A ( Yürürlükte)

1. Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma; yüksekte çalışma olarak kabul edilir.

Risk Temelli Düşünceye Geçiş Yangın

İşyeri Bina Ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık Ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik

Risk Değerlendirmesine ya da İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğine doğrudan atıf yok!!

Ancak;

Ek1: Yangınla Mücadele Madde

Madde 11 - İşyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine, işyerinde bulunan ekipmanlara, kullanılan maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine ve işyerinde bulunabilecek azami kişi sayısına göre, işyerinde etkili ve yeterli yangın söndürme ekipmanı ile gerektiğinde yangın detektörleri ve alarm sistemleri bulundurulur = Risk Değerlendirmesi

Çelişki Madde 14 - İşyerlerinde bağımsız kaçış, çıkış ve merdivenler ile yangınla ilgili bütün özel düzenlemelerin Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması esastır.

Risk Temelli Düşünceye Geçiş

Yangın



10 dakika mola verelim

Ara Vakti

Bölüm II

Risk Yönetimi – ISO 31000:2018

Bölüm II: Risk Yönetimi – ISO 31000:2018

Risk: Hedefler üzerindeki belirsizlik etkisi.

Not 1: Bir etki, beklenenden sapma demektir.

Pozitif, negatif veya her ikisi de olabilir, fırsatlar ve tehditler yaratabilir, ortaya çıkarabilir.

Not 2: Hedefler farklı yönlere ve kategorilere sahip olabilir ve farklı seviyelerde uygulanabilir.

Hedefler farklı hususlara ve kategorilere sahip olabilir ve farklı seviyelerde uygulanabilir.

Not 3: Risk, genellikle risk kaynakları, potansiyel olaylar, bunların sonuçları ve olabilirliği/ihtimalleri açısından ifade edilir.

(ISO 31000: 2018)

Risk Yönetimi – ISO 31000:2018 Terimler ve Tarifler - Risk

Risk: Hedefler üzerindeki belirsizlik etkisi

Not 1: Bir etki, beklenenden sapma demektir.

Pozitif, negatif veya her ikisi de olabilir, fırsatlar ve tehditler yaratabilir, ortaya çıkarabilir.

Not 2: Hedefler farklı yönlere ve kategorilere sahip olabilir ve farklı seviyelerde uygulanabilir.

Hedefler farklı hususlara ve kategorilere sahip olabilir ve farklı seviyelerde uygulanabilir.

Not 3: Risk, genellikle risk kaynakları, potansiyel olaylar, bunların sonuçları ve olabilirliği/ihtimalleri açısından ifade edilir.

(ISO 31000: 2018)

Risk Yönetimi – ISO 31000:2018 Terimler ve Tarifler - Risk

Risk: Belirsizlik etkisi Not 1: Bir etki, beklenenden bir sapma demektir – pozitif ya da negatif.

Not 2: Belirsizlik, bir durumun bir kısmı da olabilecek şekilde, bir olaydaki, ihtimalindeki ya da sonucundaki bilgi ya da anlayıştaki eksikliktir.

Not 3: Risk genellikle potansiyel “olaylara” (ISO Rehber 73:2009, madde 3.5.1.3) ve “sonuçlara” (Rehber 73:2009, madde 3.6.1.3) ya da bunların bileşimine referansla karakterize edilir.

Not 4: Risk genellikle, bir olayın sonuçlarının (koşullardaki değişiklikler de dahil olmak üzere) ve ilgili ihtimalinin (ISO Rehber 73: 2009, 3.6.1.1'de tanımlandığı gibi) bir kombinasyonu olarak ifade edilir.

Not 5: ISO 45001 bakımından yönetim sistemi için “risk ve fırsatlar” İSG riskleri, İSG fırsatları ile diğer riskler ve diğer fırsatlar şeklinde ifade edilir.

(ISO 45001: 2018)

Risk: Hedefler üzerindeki belirsizlik etkisi (ISO 31000)

Risk: Belirsizlik etkisi (ISO 45001)

İSG Risk: İşe bağlı bir tehlikeli olay (lar) ın meydana gelme olasılığı veya maruziyet (ler) ve olay (lar) ın veya maruziyet (ler) in neden olabileceği yaralanma ve hastalıkların şiddeti bileşimi (ISO 45001)

İSG Risk: Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali (İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği) TS 18001 (OHSAS 18001):Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi.

GEÇMİŞ GELECEK

Risk – İSG (İş Sağlığı ve Güvenliği) Risk

Risk ve Belirsizlik

Belirsizlik, bir durumun bir kısmı da olabilecek

şekilde, bir olaydaki, ihtimalindeki ya da

sonucundaki bilgi ya da anlayıştaki eksikliktir.

(ISO Rehber 73:2009, TS ISO 45001, PD ISO/TR

18128:2014)

Risk ve Belirsizlik

Belirsizlik?

Belirsizlik Nedir?

Risk ve Belirsizlik

Yangın Algılama Sistemleri (Sıcaklık ile) Ayarlama Örneği Yangın Algılama Sistemler normal olarak normal tesis işletimine göre güvenlik sınırına sahip bir sıcaklık derecesine ayarlanır. Örneğin İşletmenin bulunduğu il için en yüksek ölçülen sıcaklık 58 C. Yangın Algılama Sistemi için sıcaklık değerini ayarlayacağımız sıcaklık ne olabilir?

Risk ve Belirsizlik

Örnek: Bakım – Belirsizlikleri

Risk ve Belirsizlik

Risk ve Belirsizlik

Risk – Matematiksel Olarak

Risk: Hasarın şiddeti ve o hasarın meydana

gelme ihtimalinin bileşimi. (TS EN ISO 12100)

İSG Risk: İşe bağlı bir tehlikeli olay (lar) ın meydana gelme olasılığı veya maruziyet (ler) ve olay (lar) ın veya maruziyet (ler) in neden olabileceği yaralanma ve hastalıkların şiddeti bileşimi (TS ISO 45001:2018)

Risk – Matematiksel Olarak

Risk: Zararın meydana gelme olasılığı ile zararın şiddetinin

bileşimi.

Not 1: Meydana gelme olasılığı, tehlikeli duruma maruziyet,

tehlikeli olayın meydana gelmesi ve kaçınma mümkünatı ya da

zararın sınırlandırılmasını içerir.

(ISO Rehber 51: 2014)

Risk ve Belirsizlik (Matematiksel Olarak)

7/2 - Kullanılan verilerle ilgili belirsizlik ve bunun risk değerlendirmesindeki etkisi


Cc Spektral ivmeye

uygulanan düzeltme faktörü,

sismik tehlike eğrisinde

yakalanmayan belirsizlikleri

hesaba katmak için uygulanır.

Belirsizliğin Kantitatif Risk Değerlendirmesi Üzerindeki Etkisinin Temsili Görselleştirilmiş Örneği


Risk Yönetimi – ISO 31000:2018 Terimler ve Tarifler – İhtimal

ihtimal

Bir şeyin olma şansı.

Not 1: Risk yönetimi terminolojisinde “ihtimal” kelimesi; tanımlanan, ölçülen veya objektif veya subjektif olarak, nicel veya

nitel olarak belirlenen ve genel terimler kullanılarak veya matematiksel olarak (örneğin verilen bir zaman periyodu içinde

olasılık veya bir frekans gibi) açıklanan bir şeyin olma şansını belirtmek için kullanılır.

Not 2: İngilizce terim olan “likelihood” (ihtimal) bazı dillerde doğrudan eşdeğeri olan bir kelime değildir.

Onun yerine “probability” (olasılık) teriminin eşdeğeri sıklıkla kullanılır.

Bununla birlikte, İngilizcede “probability” (olasılık) genellikle dar anlamda matematiksel bir terim olarak ifade edilir. Bu

nedenle, risk yönetimi terminolojisinde “likelihood” (ihtimal) terimi, İngilizce dışındaki pek çok dilde “probability” (olasılık)

terimi gibi geniş anlama sahip olması gerektiği amacıyla kullanılır.

(ISO 31000: 2018, Madde 3.7, ISO Rehber 73:2009 Madde 3.6.1.1.)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Olasılık ve Sıklık

olasılık meydana gelme olasılığının ölçüsü 0 ile 1 arasında bir sayı olarak ifade edilir, burada 0 imkansızdır ve 1 mutlak kesinliktir. Not 1: ISO Rehber 73:2009 Madde 3.6.1.1. İhtimal tanımı Not 2’ ye bakınız. (ISO Rehber 73:2009 Madde 3.6.1.4)

sıklık

Birim zamanda tanımlanan olayların (ISO Rehber 73:2009

Madde 3.5.1.3) veya çıktıların sayısı.

Not 1: Sıklık, geçmiş olaylara veya muhtemel gelecek

olaylara uygulanabilir, burada ihtimal (ISO Rehber 73:2009

Madde 3.6.1.1) / olasılık (ISO Rehber 73:2009 Madde

3.6.1.4)’ ın bir ölçüsü olarak kullanılabilir.

(ISO Rehber 73:2009, Madde 3.6.1.5)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Olasılık ve Sıklık

Bileşen

Hata hızı m (hata/yıl)

Güvenilirlik

R=e(-ꙡt)

Hata Olasılığı

P=1-R

Kontrol Vanası 0.6 0.55 0.45

Kontrolör 0.29 0.75 0.25

DP Hücresi 1.41 0.24 0.76

p = 1- e-ꙡt p: gerçekleşmenin yıllık olasılık değeri ꙡ: yıllık frekans t: zaman periyodu (1 yıl gibi)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Seviye – İndeks – Skor – Olasılık - İhtimal

RD Teknikleri

Kalitatif

İhtimal, Seviye

Çok nadir

Nadir

Orta

Sık

Çok Sık

Yarı Kantitatif

İndeks, Skor

1

2

3

4

5

Kantitatif

Olasılık, Frekans

10^-3

Yılda 1 kez


RD Teknikleri

Kalitatif

İhtimal, Seviye,Skor

Çok nadir

Nadir

Orta

Sık

Çok Sık

Yarı Kantitatif

İndeks, Skor

1

2

3

4

5

Kantitatif

Olasılık, Frekans

10^-3

Yılda 1 kez

Kalitatif değerlendirme; sonuç, olasılık ve risk seviyesini, önem seviyelerine göre “yüksek”, “orta” ve “düşük” gibi belirler, sonucu ve olasılığı birleştirebilir ve riskin sonuç seviyesini kalitatif bir kriterlere göre kıyaslar.

Yarı-kantitatif yöntemler, sonuç ve olasılık için sayısal derecelendirme ölçekleri kullanır ve bir formül vasıtasıyla risk seviyesini oluşturmak için sonuç ve olasılığı birleştirir. Ölçekler, doğrusal ya da logaritmik veya başka bir çeşit eşleştirme olabilir, kullanılan formüller de değişiklik gösterebilir.

Kantitatif analizler, sonuçlar ve olasılıkları hakkında pratik değer tahmininde bulunur ve kapsam oluşturulurken risk seviyesi değerini spesifik birimler ölçeğinde üretir.


Kalitatif ve Yarı Kantitatif Değerlendirme Tekniklerinde Skorlama Örnekleri

Kaynak-(Tablo 4.1)



Kaynak-(Tablo 4.8 ve 4.9)



Kaynak-(Tablo C.2)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Olay

olay özel bir durumlar kümesinin oluşumu veya değişimi.

Not 1: Bir olayın bir veya daha fazla oluşu, çeşitli nedenleri ve sonuçları olabilir.

Not 2: Bir olay, gerçekleşmesi beklenen ama gerçekleşmeyen bir şey ya da gerçekleşmesi beklenmeyen ama gerçekleşen bir şey de olabilir.

Not 3: Bir olay, bir risk kaynağı olabilir.

(ISO 31000: 2018)

Not 1: Bir olay, bir veya birden fazla oluştan meydana gelebilir ve birkaç nedene sahip olabilir.

Not 2: Bir olay, oluşmayan bir şeyden ibaret olabilir.

Not 3: Bir olay, bazen bir “tesadüf” veya “kaza” olarak adlandırılabilir.

Not 4: Sonucu (ISO Rehber 73:2009, Madde Madde 3.6.1.3) olmayan bir olay keza “hemen hemen kaçırma”, “tesadüf”, “hemen hemen isabet” veya

“hemen hemen çağırma” olarak adlandırılabilir.

(ISO Rehber 73:2009, Madde 3.5.1.3)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Sonuç

Sonuç: Bir olayın hedeflere etki eden çıktısı

Not 1: Bir sonuç belli veya belirsiz olabilir ve hedefler üzerinde dolaylı ya da doğrudan olumlu veya olumsuz etkileri

olabilir. Not 2: Sonuçlar nicel veya nitel olarak ifade edilebilir

Not 3: Herhangi bir sonuç zincirleme ve kümülatif etkiler yoluyla artabilir. (ISO 31000: 2018 Risk Yönetimi Rehberleri)

- Hedefleri etkileyen bir olayın (ISO Rehber 73:2009 Madde 3.5.1.3) çıktısı.

Not 1: Bir olay çok çeşitli sonuçlara yol açabilir.

Not 2: Bir sonuç belli veya belirsiz olabilir ve hedefler üzerinde pozitif veya negatif etkilere sahip olabilir.

Not 3: Sonuçlar nitel veya nicel şekilde ifade edilebilir.

Not 4: İlk sonuçlar zincirleme etkileri öteleyebilir. (ISO Rehber 73:2009, Madde 3.6.1.3)

- Olayların çıktısı ya da çıktıları, negatif ya da pozitif, kalitatif ya da kantitatif olarak ifade edilebilir.

(ISO 16732-1:2012)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Risk analizi

risk analizi

Riskin doğasını anlama ve risk seviyesini belirleme süreci.

Not 1: Risk analizi, risk değerlendirmesi ve risk muamelesi hakkında kararlar için temel teşkil eder.

Not 2: Risk analizi risk kestirimini içerir.

(ISO Rehber 73:2009 Madde 3.6.1)

Makina sınırlarının şartları, tehlike belirleme ve risk tahminin birleşimi.

(TS EN ISO 12100: 2010 Madde 3.15)

Tehlikeleri tanımlamak ve riski kestirim için mevcut bilgilerin sistematik kullanımı.

(ISO Guide 51: 2014)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Risk hesaplama

risk hesaplama (değerleme) Risk analiz esaslarına göre riski azaltma amaçlarına ulaşılıp ulaşılmadığına dair

verilen karar.

(TS EN ISO 12100: 2010 Madde 3.16)

- Riskin ve/veya onun büyüklüğünün kabul edilebilir veya tolere edilebilir olup olmadığını belirlemek için risk

analizi sonuçlarının risk kriterleri ile kıyaslanması süreci.

Not 1: Risk değerlemesi, risk muamelesi hakkında karara yardımcı olur.

Özel Not: TS ISO Rehber 73:2011’ de “risk evaluation” için “risk değerlemesi” yerine “risk değerlendirmesi”

şeklinde bir çeviri yapılmış ancak “risk assessment” için “risk değerlendirmesi” yerine “karara ilişkin risk

değerlendirmesi” şeklinde bir çeviri yapılmıştır. (ISO Guide 73:2009 Madde 3.7.1)

-Risk toleransının aşılıp aşılmadığını belirlemek için risk analizine dayalı prosedür.

(ISO Rehber 51: 2014 Madde 3.12)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Risk değerlendirme

risk değerlendirme

- Risk belirleme, risk analizi ve risk değerlemesi ile ilgili tüm süreç.

(ISO Rehber 73: 2009 Madde 3.4.1)

- Risk analizi ve risk değerlemesini içeren genel süreç

(ISO Rehber 51: 2014)

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Risk değerlendirme

Nedir Bu Risk Değerlendirmesi İSGRDY

Risk: Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali

Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,

Tehlike: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli,

Potansiyel ------ zarar veya hasar ihtimali----kayıp, yaralanma ihtimali

Nedir Bu Risk Değerlendirmesi ISO Rehber 51: Emniyet hususları – Standartlara dahil edilmesi

Kapsam

Emniyet standartlarının, standartlara dahil edilmesine ilişkin kurallar hazırlayan standart hazırlayıcılarına rehberlik sağlama amacını taşır.

İnsan, mal ya da çevreye ilişkin her türlü emniyet hususuna ya da bunların kombinasyonuna uygulanabilir.


Emniyet: Kabul edilemeyen (tolare edilemeyen) riskten bağımsızlık

‘’Emniyet’’ ve ‘’emniyetli’’ kelimelerinin kullanımı Halk tarafından ‘’emniyetli’’ kelimesi genel olarak hatalı bir kullanımla tüm tehlikelerden korunma olarak algılanmaktadır.

Bunun yerine ‘’emniyetli’’ olma hali; bilinen ve zarara neden olabilecek tehlikelerden korunma anlamına gelmekte, belirli risk seviyelerinde bu durum ürünlerin ya da sistemlerinin kendisinden kaynaklanır.


zarar: insan sağlığına etki eden hasar ya da kayıp, mala ya da çevreye etki eden hasar

tehlike: potansiyel zarar kaynağı

tehlikeli olay: zarara neden olan olay

tehlikeli durum: insanın, malın ya da çevrenin bir ya da daha çok tehlikeye maruz kalması

risk: zararın olma olasılığı ile şiddetinin kombinasyonu

artık risk: risk indirgeme (önleyici tedbirler) uygulandıktan sonra geriye kalan risk


Kabul edilebilir risk: Toplumun geçerli değerleri bazında kabul ettiği risk seviyesi

kendinden emniyetli tasarım: bir ürün ya da sistemin tehlikelerinin bertaraf edilmesinin ve risklerinin azaltılmasının tasarımın ya da işletme karakteristiklerinin değiştirilmesi yoluyla temin edilmesi.

Nedir Bu Risk Değerlendirmesi ISO Rehber 51: Emniyet hususları – Standartlara dahil edilmesi risk analizi: tehlikelerin belirlenmesi için elde edilebilir bilginin kullanılması ve riskin hesaplanması (kestiriminin yapılması)

risk değerlemesi: risk analizine dayalı bir prosedür ile kabul edilebilir riskin aşılıp aşılmadığına karar verilmesi

risk değerlendirmesi: risk analizi ve risk değerlendirmesini içeren tüm süreç

Risk indirgeme tedbiri (önleyici tedbir): tehlikelerin bertaraf edilmesi ya da riskin düşürülmesi için eylem ya da araç

Risk yönetimi:…?

Risk Yönetimi – Terimler ve Tarifler Risk Yönetimi

risk yönetimi

Riske ilişkin olarak bir kuruluşun yönlendirilmesi ve kontrolü için koordineli faaliyetler.

(ISO 31000: 2018, ISO Rehber 73:2009 Madde 2.1)

İstenen risk kriterlerinin sağlanmasının devamı için süreçler, prosedürler ve destekleyici kültür

Not 1: Risk yönetimi, risk değerlendirmesi, risk muamelesi, risk kabulü ve risk iletişiminin kombinasyonudur.

(ISO 16732-1:2012 Madde 3.24)

TS ISO 31000 (2011) – ISO 31000: 2009 Risk Yönetim Süreci

ISO 31000 (2018) – Risk Yönetim Süreci

Risk Yönetimi Süreci: ISO 31000

10 dakika mola verelim

Ara Vakti

Bölüm III

Risk Değerlendirmesi Teknikleri ve Uygulamaları

Örnek Risk Değerlendirmesi – TS EN ISO 12100: Makine Emniyeti

ISO 31000 (2018) – Risk Yönetim Süreci

Örnek Risk Değerlendirmesi – ISO 22100: Makine Emniyeti –

Örnek Risk Değerlendirmesi – ISO 14121-2: Makine Emniyeti – Risk Değerlendirmesi Pratik Rehber ve metotlara örnekler


Takım/Ekip Çalışması (aynı zamanda İSGRDY Madde 6)







Zarardan kaçınma ya da indirgeme mümkünatı: A

Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı: O

Zarara maruziyet sıklığı ve/veya süresi: F

Zararın Şiddeti (S)



https://www.youtube.com/watch?v=Hug3ALQQZZ0





Deprem

Yıldırım Taşkın

Korozyon

Örnek Risk Değerlendirmesi – API 581: Risk Temelli Kontrol

Uygulanabilir Ekipmanlar

Heat Exchangers

Pressure Vessels Atmospheric Storage Tanks

Pipes

Compressors

Pressure Relief Valves



Bir kızgın buhar tesisinde Debütanlaştırıcı Tepe Toplayıcı (Debutanizer Overhead Accumulator) olarak çalışan V-07 numaralı bir basınçlı kap için risk hesaplanması yapılması planlanmıştır.

Toplayıcı 49 C (121 F) sıcaklıkta, 0,696 MPa (101 psig) basınçta çalışmakta olup içeriğinde propan, bütan gaz karışımı ve % 0,11 H2S bulunmaktadır. Toplayıcı, % 50 sıvı seviyesinde çalışmaktadır. Toplayıcının mekanik tasarım parametreleri ile bazı özellikleri Çizelge 2’de verilmektedir.



İşletme koşulları nemli/sulu bir ortam ortaya çıkarmakta ve ölçülen korozyon hızı 0,29 mm/yıl (11.4 mpy) olup ek olarak düşük şüphe ile ıslak H2S korozyonuna bağlı stres korozyon çatlağı mevcuttur.

04.04.2003 (B etkinlik düzeyi) tarihli denetim geçmişi verilerinden bazı lokal korozyon belirtileri ile 19,05 mm (0,75 inç) kalınlık ölçümü kayıtlanmıştır.

Denetim geçmişinde ıslak H2S korozyonuna bağlı çatlak gözlenmemiştir. Toplayıcıdaki akışkanın özellikleri Çizelge 3’de, geleceğe yönelik denetim planı Çizelge 4’de ve ilgili diğer bilgiler Çizelge 5’de verilmiştir.






Örnek Risk Değerlendirmesi – API 581: Risk Temelli Kontrol DNV GL Synergi Plant RBI sonuçları

Synergi Plant sonuçlarına göre, (şekil 11), 1.5.2018 olarak planlanan tarihte SCC-HIC/SOHIC-H2S hasar faktörü yaklaşık 67’ dir.

Ekipman için kullanılamayacağına yönelik bir durum belirtilmemiştir.


Antea Palladio RBI sonuçları

Antea Palladio RBI sonuçlarına göre, 2018 olarak planlanan tarihte SCC-HIC/SOHIC-H2S ve incelme dahil hasar faktörü yaklaşık 16’dır. Ekipman için yüksek risk önceliği tanımlanmıştır.


TS ISO 31000 (2018) – Risk Yönetim Süreci ISO 16732- 2 Endüstriyel Tesiste Yangın Riski Değerlendirmesi


Patlamadan Korunma Dokümanı

Bakımından Hatayı Bulun

Örnek Risk Değerlendirmesi – 13849-2 Makinalarda güvenlik-Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili bileşenleri-Bölüm 2- Doğrulama

Örnek Risk Değerlendirmesi – Makinelerde güvenlik- Kumanda sistemlerinin güvenlikle ilgili kısımları- Bölüm 1: Tasarım için genel prensipler (ISO 13849-1:2015)



Hüseyin Baran AKINBİNGÖL İletişim:

0532 6845858

[email protected]

Dinlediğiniz için teşekkür ederim

mailto:[email protected]

Documents

Makine Emniyeti ve İş Ekipmanları Kapsamında Risk Yönetimine … · 2018-11-13 · Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma