T.C.

ANKARA ÜN İVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENST İTÜSÜ

İŞLETME ANAB İLİM DALI

DOKTORA PROGRAMI

YÖNETİM MUHASEBESİ DERSİ

MAMUL YA ŞAM DÖNEM İNCE MAL İYETLEME

Samim KİREMİTCİ

9 ARALIK 2014

I. Mamul Yaşam Dönemince Maliyetleme Tanımları • Pazarlama yönetiminde ürün stratejilerine yönelik bir yaklaşım olup, zaman

boyutu içerisinde herhangi bir mal veya hizmete olan talebin yapısı olarak tanımlanır. • Yaşam seyri felsefesi, önceden tahmin edilebilir süreçler ve değerlendirme

aşamaları süresince zaman esaslı olarak ele alındığından, bir ürün ya da hizmetle ilgili gelir ve maliyetlerin belirlenmesini ve tahmini kapsayan bir karar alma aracıdır.

• MYDM; fiziksel varlıkların ekonomik ömürleri boyunca ortaya çıkan tüm maliyetleri tanımlayıp, ölçerek bugünkü değer yöntemiyle elde etme ve bunlara sahip olma maliyetinin optimizasyonuna çalışır.

• MYDM; yöneticilere bir ürünün tüm yaşamı boyunca maruz kaldığı maliyetleri yönetme ve anlama konusunda bilgi sağlayan bir sistemdir.

• Bir varlığın yasam seyri, varlığın nihai satısı için bu varlığın oluşumu

boyunca, bir fırsatın veya bir ihtiyacın tanımlanması arasındaki zaman aralığı olarak tanımlanmakta olup, varlığın yasam seyri maliyeti ise yasam seyri boyunca ortaya çıkan; planlama, tasarlama, elde etme ve bakım maliyetleri ile varlığı elde etmek ya da kullanmak için varlıkla doğrudan ilişkilendirilebilen diğer maliyetleri içeren toplam maliyet olarak ifade edilmektedir (Otlu ve Karaca,2005:249).

En düşük maliyetle üretilen bir mamul, uzun vade de en düşük maliyete

sahip olamayabilir. MYDM, maliyet etkinliğinin sağlanmasında ve yüklenilecek harcamalar için

bütçelemeye temel oluşturmada yönetime yardımcı olan vazgeçilmez bir araçtır. MYDM etkin kullanımının istenmesinde yoğunlaşma sebepleri; 1. Enflasyonun yükselmesi, 2. Satın alma gücündeki üretim maliyetinin yükselmesi 3. Bir çok mamul için üretim maliyetinin yüksekliği 4. Bütçe kısıtlaması 5. Artan rekabet 6. Müşteri kullanımı sırasında oluşan maliyet artışı

1. Mamul Yaşam Maliyeti ve AYSBERG benzetmesi, ARGE, TASARIM, TEST ve ÜRETİM aşamaları mamul temel maliyet kalemleri

olarak toplam MYDM ’nin %10-15 arasındaki kısmını oluşturmaktadır. Geri Kalan %85-90 arasındaki maliyet kalemleri ise;

FAALİYET MALİYETİ; Personel, Tesisler, Enerji MAMUL DAĞITIM MALİYETİ; Taşıma, Ulaşım YAZILIM MALİYETİ; İşletilme, Sürdürülme BAKIM MALİYETİ; Müşteri Hizmetleri, Tedarikçi Gözetimi, Fabrika Bakım TEST ve DESTEK MALİYETİ; EĞİTİM MALİYETİ; Operatör ve Bakım Eğitim TEKNİK VERİ MALİYETİ; TEDARİK DESTEK MALİYETİ; Yedek parça, Stok, Malzeme Desteği ELDEN ÇIKARMA MALİYETİ

2. TANIMLAR; • COMED 1996, TASARIM, EDİNME, TÜKETİM, DÜZENLEME, • BUSINESS ECONOMISTS, GİRİŞ, GELİŞME, OLGUNLUK, DÜŞÜŞ, • DANISH EPA, DOĞADAN ÇIKARMA, TASARIM, ÜRETİM, PAKETLEME,

DAĞITIM, KULLANMA, SÜRDÜRME, TEKRAR KULLANMA, GERİ DÖNÜŞÜM, ELDEN ÇIKARMA,

• US ARMY 1971; ARGE, YATIRIM, OPERASYON, • FASSBENDER-WYNANDS 2001, ÖN SAFHA, PAZAR SAFHASI, SON SAFHA, • US FISH&WILDLIFE, ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME, GİRİŞ, OLGUNLUK, DÜŞÜŞ,

TERK ETME, • ISO 14040/14041, KAYNAK ÇIKARMA, ÜRETİM, DAĞITIM, NAKLİYE

SÜRDÜRME, ELDEN, ÇIKARMA, GERİ ALMA, YAN HAMMADDELER, SERMAYE. • II. Mamul Yaşam Döngüsü Bakış Açıları

1. Nihai Tüketici MYDM;

Son kullanıcının mamul yaşam dönemi boyunca katlandığı maliyetleri ifade etmekte olup, müşteri açısından en uygun mamul maliyeti kavramı olarak tanımlanmaktadır. Bir firmanın müşteriyle uzun vadeli başarısı, mamulün ikame mamullerle karşılaştırıldığında daha düşük maliyete sahip olmasını gerektirir. Analiz yapılırken, tüketicinin bir ürünü satın alırken kullandığı üç kriteri dikkate almak gerekir.

� Ürün kalitesi � Zamanla ilgili faktörler (dağıtım, ürünün bulunabilirliği, servis hiz, ömrü) � Satın alma fiyatı. Tüketicinin MYDM = fiyat = mamule sahip olmanın maliyeti Fiyat = + satın alma maliyeti + geç dağıtım maliyeti + montaj maliyetleri (yerinde montaj) + işletme maliyetleri + bakım onarım masrafları (sürdürme) + elden çıkarma maliyeti

2. Üretici MYDM;

Yaşam dönemi boyunca girişilen aktivitelere göre değişiklik göstermekle birlikte genel olarak şu aşamaları içerir;

1. Mamul kavramı 2. Dizayn 3. Geliştirme 4. Üretim 5. Lojistik Destek 6. Bu maliyetlerin tümünün toplanması sonucu ulaşılacak maliyet toplamına üretim

ile ilgili yatırım harcamalarının da mamullere tatbik edilmesi gerekir. Maliyetlerin %90’dan fazlasının mamul yaşam döngüsünün geliştirilmesi aşamasında ortaya çıktığı saptanmıştır.

(Büyük harfler üretim aşamasının, pazarlama yaşam döngüsü aşaması stratejik amacına etkisini belirtir.)

3. Pazarlama Bakış Açısı;

Ürün veya hizmet farklı yaşam döngüsü aşamalarından geçerken, genel satış şekillerini tanımlamaktadır.

Pazarlama açısından mamul ömrü şu aşamalardan oluşur. 1. Pazara giriş 2. Büyüme 3. Olgunluk 4. Pazardan çıkış. 5. Geleneksel bakış açısına göre üretim aşamaları sadece pazarlama aşamaları

başlamadan önce aktiftir ve üretim aşamaları bir kere tamamlandıktan sonra sabit (ölü) kalır. Ancak buradaki bakış açısına göre üretim aşamaları aktif olmaya devam eder veya her pazarlama aşamasında arzulanan amacı elde etmedeki önemine bağlı olarak yeniden aktif hale gelir.

4. TEROTECHNOLOGY Fiziki varlıkların sahiplik maliyetlerini ve özellikle teçhizatın güvenilirliğe ve

dayanıklılığa göre tasarlanması ve fiziki varlıkların yerleştirilmesi, ayarlanması, işlenmesi, değiştirilmesi ve ikame edilmesini kapsayan bakım ve onarım maliyetlerini optimize etmeye yönelik pratik teknikleri içermektedir.

Pazarlama Ürün Yaşam Döngüsü: Nitelikler

Giriş Büyüme Olgunluk Düşüş

Satışlar Düşük Hızlı artış Yavaş artış /Satışlar en yüksek

Azalma

Üretim Yaşam Döngüsü: Nitelikler

Giriş

Büyüme

Olgunluk

Düşüş

Harcamalar: Ürün AR-GE Süreç AR-GE Fabrika&Teçhizat Pazarlama Servis:

Yüksek Orta Ortaya doğru Düşük Yükseğe doğru Orta Düşük

Orta Yüksek Yüksek Yüksek Orta

Orta Orta Orta Orta Yüksek

Düşük Düşük Düşük Düşük Düşük

Tüketilebilir Yaşam Döngüsü: Nitelikler

Giriş

Büyüme

Olgunluk

Düşüş

Müşteri Değeri: Müşteri Tipi Performans Duyarlılığı Fiyat Duyarlılığı Rekabet

Yenilikçiler Yüksek Düşük Yok

Yığın Pazar Yüksek Orta Artan

Yığın pazar, farklılaştırılmış Yüksek Yüksek Yüksek

Tembeller

Orta Orta Düşük

Nitelikler Giriş Büyüme Olgunluk Düşüş

Karlar Kayba göre önemsiz En üst seviyede

Yükseğe doğru orta Düşük

Ürün Yaşam Döngüsü Bakış Açılarının Tipik İlişkileri Kaynak: Hansen, Mowen, 2006

III. MALİYETLEME SÜRECİ

1. İlgili maliyet unsurları, varlığın yaşam seyri boyunca ortaya çıkan bütün nakit akışlarıdır. Tartışma, kesin tanımlanmaları konusunda düşünceler farklılık göstermektedir.

2. Maliyet yapısının tanımlanması, potansiyel fırsatlarla belirlenecek ve böylece optimum MYDM’ye ulaşmak için maliyetlerin gruplandırılmasını içermektedir.

3. Maliyet tahmin ilişkisi, bir varlık ya da faaliyetin maliyetini bir veya daha fazla sayıda bağımsız değişkenin fonksiyonu olarak gösteren matematiksel bir ifadedir.

4. MYDM formülasyon metodunun oluşturulması, uygun bir metodolojinin seçimini içerir.

IV. YÖNETİM SİSTEMLERİ

PLM: Product Life Management, Mamul yaşam dönemince maliyetleme, SCM: Supply Chain Management, Tedarik Zinciri Yönetimi ERP: Enterprise Resource Planning; Kurumsal Kaynak Planlaması CRM: Customer Raletionship Management, Müşteri İlişkileri Yönetimi.

V. MYDM AMAÇLARI Temel amacı, mamulün planlanması evresinde karar vericilere mamulün yaşam

sürecinin her aşamasında kullandığı maliyetleri hesaplama, analiz etme, raporlama ve yönetme olanağı sunmaktır. Dört genel amacı vardır.

1. Planlama ve pazarlama aşamalarında ortaya çıkan maliyetleri kapsayan

faaliyet karının, mamulün pazarda aktif olduğu aşamada ya da üretim aşamasında kazanılıp kazanılmadığını ortaya koymak.

2. Planlama aşamasında, üretimle ilgili olmayan ve mamul ile birlikte verilen, garanti, çevresel maliyetler gibi başlıca maliyetleri tanımlamak ve bu maliyetleri elimine etmek veya azaltmak için mamul üzerinde yapılması gereken tasarım değişikliklerini ortaya koymak.

3. Bir mamul tasarımı düşük üretim maliyetlerini öngörmesine karşın, çok yüksek garanti maliyetleri içerebilir. Planlamacılara, alternatif mamul tasarımlarına ilişkin toplam yaşam seyri maliyetlerini karşılaştırarak bu alternatifler arasında en iyi seçimleri yapabilmeleri için destek sağlamak.

4. Etkin bir planlama yapabilmek ve faaliyetleri kontrol edebilmek amacıyla maliyetlerin niteliklerini ve zamanlamasını tanımlamaktır.

VI. MYDM SÜRECİNDE TANIMLANMASI GEREKEN UNSURLAR BELİRSİZLİK ve DUYARLILIK ANALİZİ

1. BAŞLANGIÇ YATIRIM MALİYETİ

Bu kategori, fiziksel varlığı satın almadan başlayıp faaliyete geçirmeye kadar katlanılan tüm maliyetleri içermektedir. Şu alt kalemler oluşur;

SATIN ALMA MALİYETİ. ELDE ETME / FİNANSLAMA MALİYETİ. KURULUM / KOMİSYON / ÇALIŞTIRMA (DENEME) MALİYETLERİ.

2. VARLIĞIN ÖMRÜ a) FONKSİYONEL ÖMÜR: varlığa işletme faaliyetlerinde ihtiyaç duyulan zaman

sürecini ifade eder. b) FİZİKSEL ÖMÜR: varlığın fiziki olarak tükenmesinin beklendiği, fiziksel

olarak yenilenmesinin veya ciddi bir iyileştirme ihtiyacının ortaya çıktığı ömrü anlatır. c) TEKNOLOJİK ÖMÜR: daha üstün teknolojiye sahip bir alternatifin ortaya

çıkmasıyla yenilenmeyi gerekli kılan teknolojik eskime periyodu anlatır. d) EKONOMİK ÖMÜR: varlığın daha düşük maliyetli bir alternatifle

değiştirilmesinin (yenilenmesi) gerektiği ekonomik eskime sürecidir. e) SOSYAL ve YASAL ÖMÜR: varlığın insan isteği veya yasal gerekçelerle

yenilenmesinin gerekeceği zamana kadar ki ömrünü ifade eder.

3. İSKONTO ORANI Oran, işletmenin hali hazırda yabancı kaynakları için ödediği veya ödemeyi göze

aldığı oran kadar olmalıdır. İskonto oranı, fırsat maliyetini karşılayacak (işletmenin kendi projelerinin fırsat

maliyetleri) bir oran olmalıdır. Oran, iyi organize olmuş bir şirketin endüstriyel borçlanmalarda katlandığı faiz

oranı büyüklüğünde olmalıdır. Enflasyon makul bir seviyede iken enflasyonla, baz oran arasında dengeli bir ilişki

olduğu varsayımına dayanan ve %4 lük gerçek bir iskontoyu içeren ayrıca enflasyondaki hareketleri yansıtan bir test iskonto oranı kullanılabilir.

Uzun dönemli hazine bonolarının sıfır risk taşıdığı kabul edilir. Bu nedenle iskonto oranı hazine bonosu oranına beklenen (tahmini) enflasyon oranı kadar bir ekleme yapmak suretiyle elde edilebilir.

4. İŞLETME ve BAKIM-ONARIM MALİYETLERİ

a) İşletme maliyeti; Direkt işçilik İlk madde malzeme Endirekt işçilik Endirekt malzeme Kuruluş giderlerini, içerir.

Hesaplamada benzer varlıkların performansları tecrübesinden yararlanılır.

b) Bakım-Onarım Maliyetleri Birinci ayrım, Direkt işçilik

Yedek parça Malzeme Enerji Satın alma maliyetlerini, içerir.

İkinci ayırım, Düzenli b-o maliyetleri

Düzensiz-plansız b-o maliyetleri (hata ve eksikliklere bağlı) Aralıklı b-o maliyetleri (varlık ömrünün belirli dönemlerinde yapılan geniş çaplı bir faaliyettir)

5. ATIK (HURDA) MALİYETİ

6. BİLGİ ve GERİ BESLEME

7. BELİRSİZLİK VE DUYARLILIK ANALİZİ Belirsizliğin 5 temel kaynağı; a) Sistem alt sistemlerinin gerçekleşmiş ve beklenen performansları

arasındaki farklılıkların gelecekteki faaliyetlere ve bakım onarım maliyetlerine etkileri, b) Kullanıcı aktivitelerindeki küçük değişimlerden kaynaklanan faaliyetle ilgili

varsayımlardaki değişiklikler, c) Gelecekte daha düşük maliyet alternatifleri ve öngörülen sistemlerin

ekonomik ömrünü kısaltan teknolojik ilerlemeler, d) Enerji ve işgücü gibi önemli bir kaynağın fiyat seviyesindeki değişikliklerin

gelecekteki değiştirme maliyetlerine etkileri. e) Tahmin zamanından varlığın elde edilmesine kadarki tüm ilişkilerin, spesifik

kaynaklar, fiyat oranları ve enflasyon oranının tahmininde yapılan hatalar.

VII. MYDM MALİYET FAKTÖRLERİ

1. MAMUL FİKRİNİN ve DİZAYN AŞAMASI

Pazarın ve müşterilerin analizi mamul tasarımı ve üretim planlamasının başlangıç noktası ve öncelikle ilgilenilmesi gereken konusudur. Bir Pazar analizinde müşterinin mamul seçerken esas aldığı üç temel kriter bulunmaktadır;

• Mamulün kalitesi (performans) • Zamanla ilişkili faktörler • Satın alma fiyatı Yeni veya gelişmekte olan mamullerin müşterileri fiyata olduklarından daha çok

performans yani kaliteye duyarlıdırlar.

Kolayca kullanıma imkan verecek bir tasarım ve hızlı bir dağıtım kanalının seçilmesi maliyetleri düşürmede faydalı diğer yöntemlerdir.

Parça sayısının azaltılması da çok büyük tasarruflar sağlayabilir.

Mamul tasarımı ve süreç tasarımı maliyet düşürmesi için birçok fırsat sunmaktadır; • Üretim maliyetlerini düşürmek için tasarım • Lojistik destek maliyetlerini düşürmek için tasarım • Müşteriyi elde tutmak, tamir ve elden çıkarmayı içeren satın alma sonrası

maliyetleri düşürmek için tasarım. Bu yaklaşımın başarılı olabilmesi için, üretici şirketlerin yöneticilerinin, faaliyetler,

maliyet anahtarları ve faaliyetler arası etkileşimi iyi kavramış olması gerekiyor. TASARIM aşamasındaki kritik başarı faktörleri aşağıdakileri kapsamaktadır. • Azaltılmış Pazara Giriş Süresi: Ürün geliştirme ve teslimat hızının kritik

olduğu rekabetsel bir çevrede, pazara giriş süresini azaltma çabalarının önceliği bulunmaktadır.

• Azaltılmış Beklenen Hizmet Maliyetleri: Modüler, değiştirilebilir bileşenlerin kullanımıyla basit ve dikkatli hazırlanmış bir tasarım, hizmet maliyetlerini büyük ölçüde düşürebilir.

• Geliştirilmiş Üretim Kolaylığı: Üretim maliyetlerini düşürmek ve üretimi hızlandırmak için tasarımın üretimi kolay olmalıdır.

• Süreç Planlama ve Tasarım: Üretim süreci için plan, esnek, hızlı kurulum ve üretim değişikliklerine izin veren, hareketli üretim kavramlarını, bilgisayarla bütünleşik imalatı, bilgisayar destekli tasarımı ve eş zamanlı mühendisliği kullanan bir plan olmalıdır. Dört Tasarım Yönteminin Özellikleri Kaynak: Blocher Tasarım Yöntemi

Tasarım Hızı

Tasarım Maliyeti Üretim Sonrası Maliyetler

Temel Mühendislik

Hızlı Arzu edilen kompleksliğe ve fonksiyonelliğe bağlı; göreceli olarak düşük olmalı

Çok yüksek olabilir çünkü pazarlama ve üretim, tasarım sürecine entegre değildir

Prototipleme Yavaş Büyük tutarda ilk madde, işçilik ve zaman

Potansiyel olarak önemli derecede düşürebilir

Kalıplama Hızlı Makul Bilinmez; ölçümleme piyasada veya üretimde çalışmazsa beklenmeyen sonuçlar doğabilir

Eşzamanlı Mühendislik

Sürekli Büyük tutarda; tasarım entegre ve devam eden bir süreçtir

En fazla azaltma bu yöntemle sağlanabilir

2. ÜRETİM AŞAMASI; • Mümkün olduğu kadar düşük stokla çalışmak, • Üretimin yer olarak dağılımında minimum alanı kullanabilmek, • Boşa geçen zamanı (aylak zaman) en aza indirmek, • Üretimde en yüksek kaliteyi yakalayabilmek. 3. LOJİSTİK DESTEK AŞAMASI • Mamullerin depolanması, • Mamullerin müşterilere dağıtılması ve • Mamullerin müşteriler tarafından arzulanan yere kurulması ve

kullanılmasının müşterilere öğretilmesi maliyetleri.

VIII. MYDM HESAPLANMASI Henüz bir formül bulunmamaktadır. Çalışılan örnek mamule göre farklılık

göstermektedir. ÜRETİCİ MYDM = + İlk Madde Malzeme Maliyeti

+ Tesis ve İmal Giderleri + İşletme ve Bakım Giderlerinin Bugünkü Değeri

+ Üretim Kayıtlarının Maliyetinin Bugünkü Değeri + Yenilenecek Malzemelerin Bugünkü Değeri

TÜKETİCİ MYDM = + Satın Alma Fiyatı

+(YıllıkEnerjiMaliyeti*TahminiYaşamSüreci)Bugünkü Değeri +(Varsa)Hurda Değerinin Bugünkü Değeri

Tüm Maliyetler için söz edilebilecek yaklaşımlar; Geri Ödeme Dönemi Yaklaşımı Net Bugünkü Değer Yaklaşımı İç Getiri Oranı Yaklaşımı

Sektörel örnekler; Yüksek üretim öncesi maliyeti olan sektörler Bilgisayar yazılım Özellikli endüstri Tıbbi Ekipman üretimi Yüksek üretim sonrası maliyeti olan sektörler Perakende Parfüm-kozmetik Yüksek üretim öncesi ve sonrası maliyeti olan sektörler Ecza Otomotiv

IX. MYDM NİN DİĞER MODERN YAKLAŞIM MUHASEEBE SİSTEMLERİ

İLE İLİŞKİSİ

X. GELENEKSEL YÖNTEM İLE MYDMD ARASINDAKİ FARKLAR

Geleneksel Yöntem Ürün Yaşam Seyri Maliyetleme Yöntemi

Mamul geliştirme ve lojistik destek maliyetlerini dönem gideri olarak kabul eder

Mamul geliştirme ve lojistik destek maliyetlerini ürün maliyetlerine yükler

Mamul maliyetlemede sadece üretimle ilgili maliyetleri dikkate alır.

Mamul maliyetleme de ürüne ilişkin kurulabilen tüm maliyetleri dikkate alır.

Dönemsel raporlamayı esas alır. Mamul yaşam dönemince raporlamayı esas alır

Sadece üretim aşmasında maliyetlerin kontrolüne önem verir.

Mamulün geliştirilmesi aşamasından itibaren maliyet yönetimine önem verir.

XI. MYDM RAPORLAMASI FAYDALARI • Her bir mamule ilişkin tüm maliyetler daha görünür bir biçim alır. • Mamuller arasından yaşam döneminin erken evrelerinde ortaya çıkan

toplam maliyet yüzdeleri arasındaki farklar vurgulanır. • Maliyet sınıflamaları arasındaki ilişkiler vurgulanmış olur.

XII. MYDM RAPORUNUN İÇERİĞİ • Maliyet modeli ve ayrıntıları • Para değeri cinsinden ifade edilen toplam yaşam dönemi maliyet tahmini ve

başlıca dönem ayrım tahminleri • Kullanılan maliyet tahmin ilişkileri • Varsayımlar ve temel kurallar • Kullanılan veri kaynakları ve bunların geçerliliği • Tahminin önemi ve sonuçları • Yaşam dönemi maliyet tahminin aynı maliyeti tahmin etmenin alternatif

yolları ile karşılaştırılması

XIII. TAM MAMUL YAŞAM DÖNEMİ MALİYET FAKTÖRLERİ MYDM (Life Cycle Costing) ve Tam MYDM (Full-Lıfe Cycle Costıng-FLCC)

kavramları arasında önemli bir fark vardır. Tam MYDM üretici ve tüketicinin yapacağı maliyetlere ek olarak topluma olan maliyetleri de içermektedir.

XIV. ŞEMA VE GRAFİKLER

XV. ÖRNEKLER

1. Product Life Cycle Examples • The traditional product life cycle curve is broken up into four key stages.

Products first go through the Introduction stage, before passing into the Growth stage. Next comes Maturity until eventually the product will enter the Decline stage. These examples illustrate these stages for particular markets in more detail.

• 3D Televisions: 3D may have been around for a few decades, but only after considerable investment from broadcasters and technology companies are 3D TVs available for the home, providing a good example of a product that is in the Introduction Stage.

• Blue Ray Players: With advanced technology delivering the very best viewing experience, Blue Ray equipment is currently enjoying the steady increase in sales that’s typical of the Growth Stage.

• DVD Players: Introduced a number of years ago, manufacturers that make DVDs, and the equipment needed to play them, have established a strong market share. However, they still have to deal with the challenges from other technologies that are characteristic of the Maturity Stage.

• Video Recorders: While it is still possible to purchase VCRs this is a product that is definitely in the Decline Stage, as it’s become easier and cheaper for consumers to switch to the other, more modern formats.

2. Product Life Cycle Examples

• Another example within the consumer electronics sector also shows the emergence and growth of new technologies, and what could be the beginning of the end for those that have been around for some time.

• Holographic Projection: Only recently introduced into the market, holographic projection technology allows consumers to turn any flat surface into a touchscreen interface. With a huge investment in research and development, and high prices that will only appeal to early adopters, this is another good example of the first stage of the cycle.

• Tablet PCs: There are a growing number of tablet PCs for consumers to choose from, as this product passes through the Growth stage of the cycle and more competitors start to come into a market that really developed after the launch of Apple’s iPad.

• Laptops: Laptop computers have been around for a number of years, but more advanced components, as well as diverse features that appeal to different segments of the market, will help to sustain this product as it passes through the Maturity stage.

• Typewriters: Typewriters, and even electronic word processors, have very limited functionality. With consumers demanding a lot more from the electronic equipment they buy, typewriters are a product that is passing through the final stage of the product life cycle.

3. Örnek Uygulama

Konu ile ilgili bir örnek uygulama aşağıda verilmiştir. Bir üretim işletmesinde bir

mamulün yaşam seyrinin maliyetleri ve gelirleri aşağıdaki gibidir. Planlama ve

Tasarım Sunuş Büyüme Olgunluk Gerileme

Satış Miktarları 1.000 5.000 10.000 2.000 Birim Satış Fiyatı 4.000 6.000 5.000 4.000 Maliyetler Araştırma Maliyetleri

500.000 100.000 10.000 10.000 ---

Tasarım Maliyetleri

700.000 200.000 50.000 20.000 ----

DİMMG --- 500.000 2.500.000 5.000.000 1.000.000 DİG --- 200.000 1.000.000 2.000.000 400.000 Değişken GÜG --- 100.000 500.000 1.000.000 200.000 Sabit GÜG 500.000 500.000 500.000 500.000 500.000 Reklam Gid. 700.000 800.000 300.000 100.000 Dağıtım Gideri 50.000 250.000 500.000 100.000 Satış Sonrası Servis gid.

10.000 50.000 100.000 20.000

Yukarıdaki verilere göre ürün yaşam seyri maliyet yöntemini dikkate alarak işletmenin gelir tablosu aşağıdaki gibi düzenlenecektir.

Planlama ve Tasarım

Sunuş Büyüme Olgunluk Gerileme

Brüt Satışlar --- 4.000.000 30.000.000 50.000.000 8.000.000 Değişken Üretim Giderleri

--- 800.000 4.000.000 8.000.000 1.600.000

Dağıtım Giderleri --- 50.00 250.000 500.000 100.000 Satış Sonrası servis giderleri

--- 10.000 50.000 100.000 20.000

Toplam Katkı Payı

3.140.000 25.700.000 41.400.000 6.280.000

Araştırma Giderleri

500.000 100.000 10.000 10.000 ---

Tasarım Gid. 700.000 200.000 50.000 20.000 --- GÜG Sabit Gid. 500.000 500.000 500.000 500.000 500.000 Reklam Gid. -- 700.000 800.000 300.000 100.000 Brüt Satış K/Z (1.700.000) 1.640.000 24.340.000 40.570.000 5.680.000

İşletme ürün planlama ve tasarım döneminde; en fazla ürün araştırması ve tasarımı için maliyete katlanmıştır. Bu dönemde ayrıca GÜG’nin sabit maliyetlerine katlanmıştır. Bu dönemde ürün daha üretilip satılmadığı için işletme 1.700.000 TL’lik zarar katlanmıştır.

Sunuş döneminde; ürünün tasarımı tamamlanmıştır fakat ürüne ilave özellikler için ürün tasarımı devam etmektedir. Ürün satışa sunularak tüketici ile buluştuğu için yoğun bir şekilde ürün tanıtımına başlanmıştır. Satışlara bağlı olarak dağıtım giderleri ve satış sonrası ürün garantisinden doğan servis giderleri başlamıştır.

Büyüme döneminde; ürün tasarımın son aşamasına gelinmiştir. Buna paralel olarak da tasarım maliyetleri azalmıştır. Fakat ürünün tanıtımına yoğun bir şekilde devam edilmektedir. Satış miktarı hızla artmaktadır. Ürün piyasada tutulmaya başlamıştır. Buna bağlı olarak ürünün fiyatında artış yapılmıştır. Üretim miktarları artığı için ürünün karlılık üzerinden katkı payı da artmıştır.

Olgunluk dönemi; ürünün satış miktarının en fazla olduğu dönemdir. Buna bağlı olarak karlılığın en çok olduğu dönemdir. Ürün piyasada tanınmış durumdadır. Bundan dolayı reklam giderlerinde azalış olmuştur. Rakipler piyasaya girmişler ve hızlı bir rekabet yaşanmaktadır. Tutundurma çalışmalarından dolayı ürünün fiyatı düşürülmüştür.

Gerileme dönemi; bu dönemde rakiplerin piyasaya girmesi ile satış miktarlarında düşüş başlamıştır. Rekabetten dolayı ürünün fiyatı düşürülmüştür. İşletme bu dönemde iki alternatif arasında karar vermek zorundadır. Ya ürünü piyasadan çekecektir. Ya da ürüne yeni özellikler ilave ederek piyasada tekrardan tutunmaya devam etmeye çalışacaktır.

4. The Cost of PLM

The overall cost of a PLM solution is comprised of several elements and dependent

on a number of factors.

Cost Element Cost Type %1) Cost Dependent On n

Software

One-time capital investment

30%

Number of users Type of users: Authors and viewers Required functionality or functional modules Deployment option: On-premise or on-demand Licensing method: Floating licenses or named user licenses List price and discount

Software maintenance

Annual recurring expense

6%

Number of users Type of users: Authors and viewers Required functionality or functional modules Deployment option: On-premise or on-demand Licensing method: Floating licenses or named user licenses List price and discount

Hardware One-time capital investment

8%

Number of users Number of sites Required configuration Desired performance Quantity of data and required disk space Required system availability and uptime Deployment option: On-premise, hosted or on-demand List price and discount

Education and software selection

One-time expense 8%

Number of system included Understanding of PLM Market knowledge Duration Thoroughness of evaluation Involvement of an external PLM consultant

Process optimization

One-time expense

8%

Number of processes Size of organization Documentation of existing practices and processes Methodology Understanding of PLM Involvement of an external PLM consultant

Implementation One-time 25% Required configuration and/or customization

services expense Contract terms: Fixed price or time & material Hourly rate and discount

Training

One-time expense

5% Training delivery: Vendor or Train-the-Trainer Training material: Standard or custom Training location: Vendor, on-site and/or web-based

Data migration

One-time expense 5%

Approach: Manual or automated Number of source systems Type of data: Metadata (item master, etc), structured data (BOM, assemblies, etc), files (CAD models, drawings, documents, etc) Quality of data Quantity of data

Post-go-live support

Annual recurring expense

5%

Duration Type and level of support Required response time Required system availability Hourly rate and discount

1) Approximate share of total initial cost (one-time capital investments, first-year software maintenance, one-time expenses and initial post-go-live support)

Based on the different elements and dependencies it is obvious that the cost of a

PLM solution can vary widely. We know of companies that have implemented PLM for a few users and with limited functionality for less than $10,000, but there are also companies that have implemented extensive PLM functionality for tens of thousands of users and have spent millions of dollars.

As a rule of thumb we have found in numerous projects that the initial cost for a complete PLM solution will generally be in the range of $4,000 to $6,000 per user (for capital investments and one-time expenses). Where in this range the overall cost falls depends largely on the number of users and the implemented functionality. The more users, the lower the cost per user, and the more extensive the functionality, the higher the cost per user.

See also: • PLM ROI/NPV Calculator • PLM Forum Discussion: The Cost of PLM • What is PLM? • PLM Scope • Benefits of PLM • PLM Vendors • PLM Systems More Information: • Add your White Paper here http://plmtechnologyguide.com/site/?page_id=1184