MapInfo Kullanım Kılavuzu - dicle.edu.tr · 1. Verileri Görüntüleme Dersin Amacı Bu derste, MapInfo Quick Start dialog kutusu kullanarak MapInfo veri dosyalarını açmak işlenecek

MapInfo GIS

Eğitim Dökümanları

MapInfo Kullanım Kılavuzu...

İÇİNDEKİLER

1. Verileri Görüntüleme

2. Harita Penceresi

3. Katmanlar

4. Seçim

5. Veri Dosyalarını Açma

6. Nokta Oluşturma

7. Bulma

8. Adres Kodlaması

9. Etiketleme

10. Tematik Harita – Renklendirme

11. Sınıflandırma

12. Çıktı Alma

13. Tampon Oluşturma

14. OLE

http://www.geocities.com/ahmet_dabanli/mi_kk.htm

http://www.geocities.com/ahmetdabanli/MiTurkce/Bolum2.htm












1. Verileri Görüntüleme

Dersin Amacı

Bu derste, MapInfo Quick Start dialog kutusu kullanarak MapInfo veri dosyalarını açmak işlenecek (table – tablo olarak adlandırılır). Mapinfo tabloları değişik formalarda veri içermektedir ve verileri izlemenin değişik yöntemlerini göreceğiz. Sıklıkla sadece verilerin sadece belirli parçalarını görmeye ihtiyacınız olacak. Tabloda sadece seçilmiş parçasını görmek için “seçim” – selection oluşturacağız. Üzerinde çalışacağınız projeleri saklamak için workspace oluşturma incelenecek.

Kapsanan Özellik ve Konular

Quick Start Dialog (Başlangıç Kutusu) kullanımı

Map Window (Harita Penceresi) kullanımı

Browser Window (Tablo Penceresi) kullanımı

Kayıt Seçimi

Graph Window (Grafik Penceresi) Kullanımı

Workspace Saklama ve Açma

Pratik Kullanım

Mapinfo da, Veri takımına tablo -Table denmektedir. Mapinfo tablosu satır ve sütunlardan oluşan tablosal veridir. Tablo aynı zamanda bu tablo ile ilişkili coğrafi bilgiler (harita) içerebilmektedir. Mapinfo ile tabloyu değişik yollarla görmek mümkündür. Browser penceresi ile tablosal verileri görebilir, map (harita) penceresi ile de coğrafi bilgileri görebilirsiniz. Aynı zamanda bu tablosal verileri grafik veya cizelge (Graph Window) olarak göstermek de mümkündür. Mesela müşteri verileri ile çalıştığınızı düşünün. Müşteri listesini browser penceresi ile,coğrafi pozisyonlarını harita üzerinde ve tüketim alışkanlıklarını da grafik penceresinde görebilirsiniz. Bütün bu pencerelerin tamamı tek bir tablodan oluşturulabilir. Bazen verilerin sadece belirli bir kısmını görmek isteyeceksiniz. Bu durum tabloda çok fazla kayıt olduğu durumlarda gerekli olabilir ve bazı analizler sadece belirli bir kısım veri için yapılmak durumundadır. Tablodaki sadece belirli bir kısım veriyi görmek için seçim (selection) yaparız. Seçilen veriler, tablonun geri kalanından bağımsız bir şekilde gösterilebilir. Oluşturulan pencereleri her defasında yeniden açmak yerine bu bilgileri saklarız ve mapinfo bizim için yeniden açar. Bu işlemlerin saklandığı dosyaya workspace denir

Verileri Görme: Harita Penceresinde STATES tablosunu harita penceresinde açmak için:

• • • • • MapInfo’ yu başlatın. • • • • • Quick Start Kutusundan Open a Table seçiniz.

• • • • • Open Butonuna basın.

Open Table penceresi görünecektir. Bu ders için kullanılacak veriler "...\mapinfo\professional\data" klasöründe olacaktır. Görüldüğü gibi klasörün altında alt klasörler mevcut .

• • • • • DATA klasörünü açın. • • • • • USA klasörünü açın. • • • • • STATES’i seçin.

A special note to Windows 3.x users. If you are unfamiliar with Windows '95 , note that the pop-up list above is how you move up a directory tree. The button next to it allows you to move up a single level in the directory tree.

®

• • • • • Open Butonuna basınız.

Birleşik Amerika haritasını pencerede göreceksiniz. Bu pencereye Map Window(Harita Penceresi) denir.

Windows 3.1 kullanıcılarına! Eğer Window's 95 ile pek tanışık değilseniz, dikkat edin pencerenin köşesindeki "X" pencereyi kapatır.

Pencerenin en üstüne bakınız. “Menü Bar” da Map seçeneğinin oluştuğuna dikkat edin. Bu sadece pencereye has bir menü seçeneğidir, sadece harita aktif iken mevcuttur.

Verileri Görme : Browser penceresinde Verilerimizi veritabanındaki veya verisayfasındaki gibi yazı olarak görmek istediğimizde. STATES tablosunun veritabanı bilgilerini görmek istediğimizde browser penceresini kullanırız.

STATES tablosunu browser penceresinde görmek için:

• • • • • Window menüsünü açın.

• • • • • New Browser Window menüsünü seçin. STATES tablosuna bağlanmış olan tablosal veriler görülür.

Ekranın en üstündeki menüye gözatın. Menü çubuğunda Browse menüsü Map menüsü yerine geldiğine dikkat edin. Bu sadece pencereye has bir menü seçeneğidir, sadece browser aktif iken mevcuttur.


• • • • • Tile Windows u seçin.

Bu Menü seçeneğihangi pencerenin aktif (Bu, hangi pencerenin “önde” olduğudur.).olduğuna göre değişmektedir.

Tablo altkümeleri ile çalışma: Mapinfoda bir defada bütün tablo ile yada tablonun altkümesi ile çalışmak mümkündür. Mesela birkaç Eyaletin (STATES) nüfus(population) bilgilerini karşılaştıran bir grafik hazırlamak isteyelim. Eyalet(STATES) tablosunda bir seçim işlemi ile grafikte görmek istediğimiz eyaletleri seçelim..

• • • • • Seçim (select) Butonunun aktif olduğundan emin olun.

• • • • • Harita üzerinde üç veya dört eyaleti seçin ve klikleyin.

• • • • • <SHIFT> tuşuna basarak birden fazla eyalet seçin. Aynı anda Browser penceresindeki solda küçük kutucukların siyaha dönüştüğüne dikkat edin. Bu kutuları klikleyerek de kayıt seçmek mümkündür.

• • • • • Browser penceresine geçip soldaki kutuları işaretleyin.

Browser penceresinde seçim yapmak için bu kutuları klikleyin

Seçilen eyaletler selection olarak adlandırılan geçici tablodadır. Selection geçicidir, çünkü sadece hafızada bir tablo olarak mevcuttur. Seçilen eyalet kayıtları tablodaki geri kalan eyaletlerden bağımsız bir şekilde görülebilir.

Eyaletleri; ister harita penceresinden, istersek de browser penceresinden seçebiliriz, seçim iki penceredende yapılır. Mapinfo tablosunda veritabanı bilgileri harita ile birbir bağlıdır. Herhangi birinde bir seçim yapıldığında diğerindede aynı anda seçilen kayıt izlenebilir.

Verileri Görme : Grafik Penceresinde Mapinfo ile veritabanı bilgilerinden grafik oluşturmak mümkündür. Sonraki adımda seçilen eyaletlerden grafik oluşturacağız.

Seçilen eyaletlerden grafik oluşturmak için:

• • • • • Window menüsünü açın. • • • • • New Graph Window ‘u seçin • • • • • Garph table seçeneklerinde selection olduğuna dikkat edin.

Mapinfo normal olarak en yakın zamanda yaptığınız seçime göre grafik çizeceğinizi farzeder.

• • • • • Using Columns (kolonunu kullan) kısmında Pop_1990 (1990 nüfusu) seçin.

Diyolog kutusu aşağıdaki gibi görünmeli:

• • • • • OK düğmesine basın.

Grafik görünecektir. Menü çubuğundaki Browse seçeneği yerine Graph geldiğine dikkat edin. Grafik penceresi aktif olduğunda Graph menüsü de görünecektir.

Aynı zamanda Grafik penceresinin isminin Query1 olduğuna dikkat edin. Bu şekilde Selection görüntülendiğinde (grafik veya tablo olarak) mapinfo hemen seçilen kayıtları Query# tablosu olarak adlandırır. Bu Query (sorgular) sıralı olarak adlandırılır (Query1,Query2, Query3 … gibi). Yaptığımız herhangi bir seçim kümesine geri dönmek istersek bu query tablolarını kullanabiliriz. Bu bizi seçim yapma esnasında oluşacak problemlerden koruyacaktır.

Workspace Kaydetme ve Açma Workspace oluşturduğumuzda mevcut pencere konfigrasyonunu kaydetmiş oluruz. Gelecek derse geçmeden önce bütün pencereleri kapatacağız. Ancak bu pencere düzenini daha sonra kullanmak isteyeceğimizden öncelikle bunu Workspace olarak kaydedeceğiz. Gelecek sefer bu pencerelere ulaşmak istediğimizde basitce Workspace açacağız. Böylece ihtiyaç duyduğumuzda bu pencereleri yeniden oluşturmak zorunda kalmayacağız.

Workspace kaydetmek için:

• • • • • File menüsünü açın.

• • • • • Save Workspace seçin.

• • • • • File Name (Dosya İsmi) kutusuna LESSON1(ders1) yazın.

• • • • • Save düğmesine basın. LESSON1.WOR yerine sadece LESSON1 yazdığımıza dikkat edin. Çünkü mapinfo bizim workspace kaydettiğimiz bilip .WOR ekini ekler

Şu anda workspace’imizi kaydettik, bütün pencerelerimizi kapatalım.


• • • • • Close All Seçin.

Şimdide kaydettiğimiz workspace’i açalım.


• • • • • Open Workspace ‘i Seçin.

• • • • • LESSON1’i seçin.

• • • • • Open düğmesine basın. Ekranınızdaki pencereler LESSON1 Workspace’ini kaydettiğinizdeki ile aynı. Workspace, Mapinfo tarafından okunan çalışma anınızı yeniden oluşturan komutların yazıldığı sadece basit bir text(yazı) dosyasıdır. Bu komutlar, mapinfoya hangi dosyaları açacağını ve hangi pencereleri nasıl ekranda gösterecegini söyleyen komutlardır. Workspace, çalıştığınız veriler değildir, sadece çalıştığınız tabloları açar. Aşağıdaki, workspace dosyasının nasıl göründüğüdür. (Komutlar Mapbasic adlı programlama dili komutlarıdır.)

!Workspace

!Version 400

!Charset WindowsLatin1

Open Table "WORLD\World" As World Interactive

Map From World

Position (0.375,0.197917) Units "in"

Width 4.125 Units "in" Height 2.36458 Units "in"

Set Window FrontWindow() ScrollBars Off Autoscroll On

Set Map

CoordSys Earth Projection 12, 62, "m", 0

Center (-4114206.69,-2130057.539)

Zoom 13000.32382 Units "mi"

Preserve Zoom Display Zoom

XY Units "m" Distance Units "mi" Area Units "sq mi"

Set Map

Layer 1

Display Graphic

Label Line None Position Center Font ("Arial",0,9,0) Pen (1,2,0)

With Country

Parallel On Auto Off Overlap Off Duplicates On Offset 2

Visibility On

Set Map Layer 0 Editable

Map From World

Workspace, mapinfo select (seçim) butonuyla oluşturulan seçim ve query leri kaydetmez. Daha sonraki derslerde seçimlerin nasıl saklanacağını göreceğiz.

Özet Sayfası Tablo Açma

File > Open Table

Yeni Harita Penceresi Oluşturma Window > New Map Window

Yeni Browse Pencresi Oluşturma Window > New Browse Window

Grafik Penceresi Oluşturma Window > New Graph Window

Veri Altkümesi Oluşturma (Selection) Seçim araçını aktif hale getirin.

Browse pencereinde istenen kayıtların kutularını işaretlerin veya

Harita penceresinden objeleri işaretleyin.

Hold the <SHIFT> key to make multiple selections

Çalışma Ortamını Kaydet File > Save Workspace

Tablo Kapat File > Close Table

Bütün Tabloları Kapat File > Close All

2. Harita Penceresi Yetenekleri

Dersin Amacı

Bu derste Harita penceresinde görünen bilgisayar haritaları etrafında yoğunlaşacağız. Harita penceresinde değişik zoom seviyelerinde yaklaşıp uzaklaşma ve haritaları kaydırmayı öğreneceksiniz.


Zoom Düzeyini Anlama

Görüntü Değiştirme Diyaloğunu Kullanma

Görünümü Değiştirmek İçin Butonları Kullanma

Önceki Görünüme Dönme

Bir Katmanın Tümünü Görüntüleme

Harita Penceresi Seçeneklerini Ayarlama

Bir Tabloyu Aynı Anda İki Farklı Pencerede Görüntüleme

Pratik Kullanım

Haritalar farklı boyutlarda ve ölçeklerdedir. Bilgisayarda haritaları görüntülemenin yararı, bu özellikleri istediğinizde değiştirebilmenizdir. MapInfo’da sık sık harita görüntüsünü değiştirmeye gereksinim duyacaksınız.. Daha yakın ve daha ayrıntılı bir görüntü için büyültme ve daha geniş bir alanı görmek için küçültme yapabilirsiniz.

Önce masaüstünü temizleyelim ve sonra World (dünya) haritasını görüntüleyelim.

Dosya menüsünü açın.

• • • • • Close All’u seçin.


• • • • • Open Table’ı seçin.

• • • • • WORLD’ ü seçin. ("...\mapinfo\professional\data\world" klasöründe yer almaktadır).

• • • • • Open butonuna basın.

World map (dünya haritası) Harita penceresine açılır:

Şimdi Harita penceresinin görüntüsünü değiştirmek için farklı yöntemleri keşfedelim.

Zoom Düzeyini Anlama Status Bar (Durum Çubuğu – ekranın sol altında) haritanın o anki zoom düzeyini gösterir. Zoom düzeyi, harita penceresinin sol ve sağ kenarlarının orta noktaları arasındaki mesafeyi gösterir. Bu mesafeyi değiştirerek haritaya daha fazla yaklaşabilir ya da uzaklaşabiliriz (ölçek büyültme/küçültme).

Görüntü Değiştirme Diyaloğunu Kullanma Change View komutu haritanızı görüntülemek istediğiniz kesin bir zoom düzeyi girmenize olanak tanır. Bu diyalogu aynı zamanda belirli bir harita ölçeğini ayarlamak ya da pencerenin orta noktasını ayarlamak için kullanabiliriz. Bu diyaloğa ulaşmak için;

• • • • • Map menüsünü açın.

• • • • • Change View’i seçin. Change View diyalogu görüntülenir:

• • • • • Zoom(Window Width) kutusuna 5000 değerini girin.

• • • • • OK butonuna basın.

Harita 5,000 mil zoom düzeyi ile yeniden çizilecektir. Status Bar (Durum Çubuğu) zoom düzeyi son durumu (spesifikasyonu) gösterecektir. Harita penceresinin orta noktasının yeni koordinatlar girmediğiniz sürece değişmeyeceğine dikkat ediniz.

Görünümü Değiştirmek İçin Butonları Kullanma MapInfo’nun Araç Çubukları (ButtonPads ya da ToolBars) araçlara ve diyaloglara kolay erişim sağlar. Menülerde mevcut komutların çoğuna uygun buton üzerine tek bir tıklama ile de erişilebilir. Araç çubukları taşınabilir, yeniden boyutlandırılabilir ve pencereniz üzerinde kaymasın diye ekranın üst kısmına çekilebilir. Drawing and Main Araç Çubuklarını ekranın üstüne çekeceğiz.

• • • • • Drawing Araç Çubuğunun başlık kısmına tıklayın ve onu menü çubuğuna sürükleyin ve mouse butonunu serbest bırakın.

• • • • • Main Araç Çubuğu için bu işlemi tekrar edin. Mouse butonunu serbest bıraktığınızda, Araç Çubukları ekranınızın üst kısmına gelecektir. Üste çekilen Araç Çubuğu verilerinizin görünümünü engellemeyecektir.

Araç Çubuklarının görüntülenmesini kontrol etmek için Options > Toolbars kullanın.

Aşağıdaki ekran görüntüsünde Araç Çubukları ekranın üst kısmına çekilmiştir.

Main Araç Çubuğu’ndaki bir çok buton harita görünümünü değiştirmek için kullanılabilir.

Görünümü Değiştirme Butonu Görünümü Değiştirme (Change View) diyaloğuna menüden erişime ek olarak (örn. Map menüsündeki Change View ile), Main Araç Çubuğu’ndaki Görünümü Değiştirme butonuna tıklayarak da Görünümü Değiştirme diyaloğu görüntülenir.

• • • • • Görünümü Değiştirme butonunu tıklayın .

Görünümü Değiştirme (Change View) diyaloğu görüntülenir.

• • • • • Zoom (window width – pencere genişliği) değeri olarak 2500 girin.


Önceki Görünüme Dönme Haritanızı son görünümüne tekrar getirmek için Previous View komutunu kullanınız.


• • • • • Previous View’ i seçin.

Bir Katmanın Tümünü Görüntüleme Bir Map window (Harita penceresi) içindeki bir katman ile ilişkili tüm objeleri görüntülemek için View Entire Layer komutunu kullanınız.


• • • • • View Entire Layer’ı seçin.

• • • • • View Entire Layer aşağı açılan menüsünden World’ü seçin.


Büyültme ve Küçültme Butonlarını Kullanma Bir harita ile analiz yaparken, uygulamanız haritadaki bir alanın büyültülmesini (zoom in) ya da küçültmesini (zoom out) gerektirebilir. MapInfo bu iki işlemi gerçekleştirmek için Main Araç Çubuğu üzerinde iki araca sahiptir. Harita alanını büyültmek için Büyültme (Zoom–In) butonunu ve haritada daha fazla alanın görüntülenmesi için Küçültme (Zoom–Out) butonu kullanınız.

Küçültme Butonu Küçültme Butonuna erişmek için:

• • • • • Main Araç Çubuğunda Küçültme’yi tıklayın.

İmleç, Harita penceresinde eksi işaretli bir büyüteç görüntüler.

• • • • • Küçültmek istediğiniz alanın üzerine Küçültme butonu ile tıklayın.

Harita objeleri küçültülerek harita görüntüsünün daha geniş bir alanı içermesi sağlanır.

Büyültme Butonu Büyültme butonuna erişmek için:

• • • • • Main Araç Çubuğunda Büyültme’yi tıklayın.

İmleç, Harita penceresinde artı işaretli bir büyüteç olarak görüntülenecektir.

• • • • • Büyültmek istediğiniz alanın üzerine Küçültme butonu ile tıklayın.

Her tıklayışınızda zoom düzeyi yaklaşık yarısı kadar azalır.

Büyültme Butonu Kullanarak Bir Dikdörtgen Çerçeve Oluşturma

• • • • • Main Araç Çubuğu üzerindeki Büyültme butonunu tıklayın.

• • • • • Büyültmek istediğiniz alan üzerine mouse’u tıklayın ve sürükleyin.

Ortaya çıkan çizgili dikdörtgen, dikdörtgen çerçeve olarak bilinir:

• • • • • Dikdörtgen çerçeve oluşturduktan sonra mouse butonunu serbest bırakın.

Dikdörtgen çerçeve içindeki alan, tüm Harita penceresini dolduracak şekilde büyüyecektir:

El Butonunu Kullanma Çoğu kez sadece harita penceresinin zoom düzeyini değiştirme, sizi çalışmak istediğiniz alan üzerine konumlandırmayacaktır. İlgilendiğiniz belirli bir alanı görüntülemek için El butonunu kullanarak haritayı yeniden konumlandırabilirsiniz.

• • • • • Main Araç Çubuğu üzerinde El butonunu tıklayın. İmleç, harita penceresi içinde hareket ettiğinizde bir el olarak görüntülenecektir

• • • • • Harita üzerinde herhangi bir yeri tıklayın ve tutun, sonra imleci herhangi bir yöne çekin.

Haritanın hareketine dikkat ediniz.

• • • • • Mouse butonunu serbest bırakın. MapInfo haritayı yeni konumunda yeniden çizer.

Seçme Butonu

Zoom, El ve Görünümü Değiştirme butonlarını kullanırken,onları kullandıktan sonra aktif kaldığı dikkatinizi çekmiş olabilir. Bu butonlardan birini kapamak için Main Araç Çubuğu’ndan Seçme (Select) butonunu tıklayınız. Seçme butonu, MapInfo’da varsayılan (default) araçtır ve harita, browser ya da çıktı penceresinden seçimler yapmak için kullanılır.

Seçme butonu aktif olduğunda, imleç harita üzerinde dolaşırken Bilgi İpuçları görüntülenecektir.

Örneğin,

• • • • • Main Araç Çubuğundan Seçme butonunu seçiniz.

• • • • • Bir ülke üzerinde imleci hareket ettirin ve durun.

MapInfo Araç İpucu kabarcığı içinde ülke adını görüntüleyecektir. Gelecek derste görüntülenen bilgilerin nasıl değiştirileceğini işleyeceğiz.

Harita Penceresi Seçeneklerini Ayarlama MapInfo içinde bir haritanın koordinat, mesafe ve alan birimlerini değiştirme işlevselliğine sahipsiniz. Aktif harita penceresi için kullanılan projeksiyonu ve aynı zamanda durum çubuğu (status bar) içinde görüntülenen özellikleri de değiştirebilirsiniz.

Haritanın birimlerini değiştirmek için:


• • • • • Options’ı açın. Map Options diyaloğu görüntülenir.

Haritanın koordinat birimlerini metreden dereceye değiştirmek için:

• • • • • Coordinate Units aşağıya açılan menüsünden, degrees’i seçin. Harita penceresi içinde imlecin X ve Y koordinat değerlerini görüntülemek için:

• • • • • Display in Status Bar grubundan Cursor Location seçeneğini işaretleyin.

Harita Ölçeği seçeneği, durum çubuğunda haritanın ölçeğini görüntüleyecektir.

Harita projeksiyonunu seçmek için:

• • • • • Projection butonuna basın. Choose Projection (Projeksiyon Seçme) diyaloğu görüntülenir.

MapInfo Global (Earth) ve Lokal (Non-Earth) koordinat sistemlerinde haritaları destekler. İsterseniz kendi koordinat sisteminizi de oluşturabilirsiniz (Bkz. MapInfo Professional Reference Ek F: Creating Your Own Coordinate System – Kendi Koordinat Sisteminizi Oluşturma).

Dünya haritasının projeksiyonunu değiştirmek için:

• • • • • Projections of the World’e ayarlanmış Category aşağıya açılan menüsünü tıklayın.

Category aşağıya açılan menüsü şu anda MapInfo’da kullanılan farklı projeksiyon kategorilerini listeler.

• • • • • Category Members aşağıya açılan menüsünden Mollweide (Equal-Area)’yı seçin.

Category Members aşağıya açılan menüsü, Category aşağıya açılan menüsünden seçilen projeksiyon türüne dayalı farklı türde projeksiyon ve koordinat sistemlerini listeler.

Projeksiyon küresel bir yüzeydeki (yeryüzü) detayları düz bir yüzeyde (harita) görüntülemek için kullanılan bir yöntemdir. Objeler eğri bir yüzeyden düz bir yüzeye aktarıldıklarında deformasyon meydana gelecektir. Verilen bir alanda

mek .

deformasyon miktarını en aza indirgeiçin çok farklı projeksiyonlar kullanılırKoordinat sistemi harita konumlarını yeryüzü ile referanslandırmak için kullanılır.

• • • • • Choose Projection diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın.

• • • • • Map Options diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın. Harita penceresi yeniden çizilir. Ülkelerin genel görünümlerinin değiştiğine dikkate edin.

Durum çubuğunun sol alt köşesine dikkat edin. Harita penceresi içinde hareket ettiğinizde, imlecin X ve Y konumu görüntülenir. Durum çubuğunda görüntülenen özellikleri şu harita seçenekleri ile değiştirebilirseniz: zoom level (zoom düzeyi), map scale (harita ölçeği), or cursor location (imleç konumu).

• • • • • Durum çubuğunun sol alt köşesini tıklayın ve Zoom(Window Width)’u seçin.

Bir Tabloyu Aynı Anda İki Farklı Pencerede Görüntüleme İlk dersimizde Harita ve Browser penceresinde bir tablo görüntüledik. Bir tabloyu çoklu harita pencerelerinde de görüntülemek mümkündür.

Bir başka harita penceresi açmak için, Window > New Map Window komutunu kullanınız.


• • • • • New Map Window ‘u seçin. Bu başka bir Dünya harita penceresi oluşturacaktır. Bu yeni Harita penceresinin başlık çubuğuna dikkat ediniz. Bunun adı World Map:2 olacaktır ve aynı tabloyu görüntüleyen şu anda açık iki pencerenin olduğunu gösterir.

Her harita penceresinin görünümü diğerinden bağımsız olarak değiştirilebilir.

• • • • • Shift tuşunu basılı tutun ve F4’e basın . Bu işlem penceleri dizecektir.

Birinci pencerede Karayipler’e zoomlayın. İkinci pencerede Avrupa’ya zoomlayın.

Özet Çizelgesi Haritanın Zoom Düzeyini Değiştirmek İçin

Map > Change View

Görüntü Değiştirme Butonu (Change View Button)

Büyültme Butonu (Zoom In Button)

Küçültme Butonu (Zoom Out Button)

Harita Görüntüsünü Kaydırma

El Butonu (Grabber Button )

Önceki Harita Görünümüne Dönme

Map > Previous View

Tüm Harita Katmanını Görüntüleme

Map > View Entire Layer

Haritanın Birimlerini Değiştirme, Durum Çubuğundaki Bilgileri Görüntüleme

Map > Options

Harita Projeksiyonunu Değiştirme

Map > Options > Projection Button

Laboratuvar 1. 1. 1. 1. 1. Tüm tabloları kapayın.

2. 2. 2. 2. 2. STATES tablosunu aşağıdaki harita pencerelerini oluşturarak açın:

• • • • • 48 Amerikan Eyaletinin tümü

• • • • • Alaska’ya zoomlu

• • • • • Hawaii’ye zoomlu

NOT: Bu harita pencerelerini seçim yapmadan oluşturunuz. Bu derste anlatılan farklı araç ve teknikleri kullanın. Haritalarınızı yaklaşık olarak aşağıdaki ekran görüntüsünde olduğu gibi görüntülemeyi deneyiniz.

Katmanlar ve Harita Dersin Konusu

Bu derste, tek bir harita penceresinin birçok katmanı nasıl içerdiğini ve bu katmanların tek tek nasıl değerlendirildiğini öğreneceksiniz. Bir harita penceresini açıp, katmanları ekleyip çıkartacağız ve yeniden sıraya dizeceğiz. Bu katmanlara ait ayarları, örneğin katmanların görünüşlerini, değiştireceğiz. Ana buttonpad daki Info aracının kullanımınıda öğrenecegiz. En son olarak pencerenin ikizini oluşturacağız.


Katmanlarla Çalışma

Layer Control-Katman Kontrol Kullanımı

Katmanları Yeniden Sıralama

Katman Ekleme ve Çıkarma

Z-Sıralaması

Zoom Ayarları

Katmandaki Bütün Objelerin Görüntülenmesi

Info Düğmesi Kullanımı

Katmanın Görüntüsünü Değiştirme.

Pencere Klonlama

Haritayı Saklama

Pratik Kullanım

Kağıt haritalarda gördüğünüz şeyler daha önceden belirlenmiştir. Mapinfo da birçok tabloyu aynı anda tek bir haritada görebilmek mümkündür. Mesela, müşteri tablonuzu, karayolları tablosunu ve il sınırlarını tek haritada görebilirsiniz. İl sınırları ve Yol katmanları ile başlayabilir, daha sonra müşteri tablosunu ekleyebilirsiniz. Daha sonra karayollarını kapatıp yeniden açabilir ve daha birçok katmanı ekleyebilirsiniz.Katmanların görüntüleri değiştirilebilir. Son olarakta haritanın detayları haritanın zoom seviyesine göre ayarlanabilir.

Katmanlarla Çalışma

Mapinfo haritaları, harita penceresine bir veya daha fazla katmanın açılması ile oluşturulur. Harita penceresinde her tablo bir katmanı ifade eder. Katmanları birbiri üstüne konmuş transparanlar olarak düşünebilirsiniz. Her katman bütün haritanın parçaları halindedir. Mesela benzinciden almış olduğunuz yol haritasını düşünün üstünde birçok katman vardır. Mapinfoda aynı harita, birçok katmandan oluşur; bir katman ilçe sınırları, diğeri il sınırları ve daha birçok şey. Tek başlarına bu katmanlar pek birşey ifade etmezler, o yüzden bunların bir araya konması ile daha bilgi verici bir resim elde ederiz.


• • • • • Close All ‘u Seçin.


• • • • • Open Table ‘ı seçin.

• • • • • “"...\mapinfo\professional\data\usa" klasörünü arayın.

If you hold down the <SHIFT> key instead of the <CTRL> key, that will select all files between the top and bottom table selected. Using the <CTRL> key will let you select files one-by-one.

• • • • • <CONTROL> ile STATECAP, STATES, ve US_HIWAY leri işaretleyin.



• • • • • Choose Open Table.

• • • • • "...\mapinfo\professional\data\world" klasörünü arayın.

• • • • • <CONTROL> ile OCEAN, ve WORLD tablolarını işaretleyin.

• • • • • Open butonuna basın. Harita görünür:

Bir tablo daha açacağız.


• • • • • Open Table ‘ı seçin.

• • • • • Preferred View aşağı açılan listesinde No View seçin.

• • • • • CITY_125 ‘i seçin.

• • • • • Open butonuna basın. Harita penceresinin üstündeki etiket çubuğunda bir değişiklik olmadığına dikkat edin. CITY_125 açık olduğu halde bu tabloya ait herhangi bir obje de görmediniz.

Katman Kontrol -Layer Control Kullanımı Katman kontrolünü ; yeni katman ekleme, çıkarma veya katmanların ne zaman ve nasıl görüneceklerini belirlemek için kullanırız.


• • • • • Layer Control ‘ü seçin.

KatmanKontrol diyalog kutusu görünecektir.

Display düğmesi görüntü ayarları için kullanılır. Label düğmesi etiketlerin değiştirilmesi ve ayarı için kullanılır.

Bunlar haritada mevcut olan katmanlar Cosmetic Layer herzaman haritanın en üstünde bulunur yerinin değiştirilmesi veha çıkartılması mümkün değildir.

Bu düğmeler katman ekleme (add) ve çıkarma (remove) için kullanılır

Bu düğmeler katman dizimini değiştirir. Up yukarı, down aşağı doğru değiştir.

Katman Kontrol işaret kutuları:

Görünürlük İşaret Kutusu : Default olarak bütün katmanlar görünür durumdadır. Katmanı görünmez yapmak için kutu içindeki işareti kaldırın.

Çizilebilir İşaret Kutusu: Default olarak her katman çizilebilir değildir. Bunun anlamı bu katmandaki objeler üzerinde herhangi bir oynama, yeniden çizme veya obje ekleme işlemi yapamayacağınızdır. Katmandaki objeleri değiştirmek istiyorsanız işaret kutusunu işaretlemeniz gerekir.

Seçilebilir İşaret Kutusu: Default olarak bütün katmanlar seçilebilir durumdadır. Bunun anlamı herhangi bir seçim aracı yardımı ile seçim işlemi yapabileceğinizdir. Katmanı seçilemez yapmak için kutudaki işareti kaldırın.

Etiket İşaret Kutusu: Katman üzerinde otomatik olarak etiket koymak için işaret kutusunu işaretleyin. Otomatik etiketleri değiştirmek için “Label” butonunu kullanabilirsiniz.

Katmanları Sıralama Haritamıza baktığımızda, Statecap, Us_Hiway, Ocean, World ve States katmanlarından oluştuğunu görürüz. World ve Ocean katmanları States katmanının üzerinde yer aldığından States sınırları haritada görünmemektedir. Katmanları yeniden dizdiğimizde States katmanını da görebiliriz.

• • • • • WORLD katmanını seçin.

• • • • • Reorder grubundan Down butonuna basarak en alta indirin.

• • • • • OCEAN katmanını seçin.

• • • • • Reorder grubundan Down butonuna basarak WORLD katmanı altına indirin.

World yazısını tutup sürükleyerek de aynı işlemi yapabilirsiniz.

• • • • • OK butonuna basınız. State sınırlarının göründüğüne dikkat edin.

Katman Ekleme CITY_125 tablosunu açtığımız halde bu tabloyu harita penceresine eklemedik. Şimdi bu tabloyu ekleyelim

• • • • • Layer Control butonuna tıklayınız.

• • • • • Layers grubundan Add butonuna tıklayın. This button is equivalent to choosing Map > Layer Control.

Add Layer dialog kutusu görünecektir.

• • • • • CITY_125 tablosunu Add Layers listesinden seçin.

• • • • • Add butanuna basın Add Layer dialog kutusunu kapatın.

• • • • • OK butonuna basın Layer Control dialog kutusunu kapatın. Harita yeni katman eklenmiş bir şekilde yeniden çizilecektir.

Z-Sıralaması Belki farketmişsinizdir, Mapinfo, harita penceresi oluşturulurken yada yeni katman eklerken, tabloları mantıksal olarak yerleştirir. Bu davranış objelerin Z-Sıralaması olarak bilinir. Defoult seçenek Automatic ile tabloları açarken yada eklerken Mapinfo tablo içindeki objelere bakar. Eğer katmanda çok miktarda yazı varsa bu katman en üstte yer alır. Mapinfo daha sonra sırası ile nokta, çizgi ve poligonları alt alta dizer. Aşağıdaki Diyagrama bakınız:

Eğer aynı obje tipinde iki tabloyu açarsak, örneğin poligon, önce açılan tablo altta daha sonra açılan tablo ise öncekinin üzerinde olur. Bu sıralama kuralı diğer obje türleri için de geçerlidir..

Bütün katmanı görmek Bir harita katmanındaki bütün objeleri görmek için View Entire Layer komutunu kullanın.


• • • • • View Entire Layer ‘ı seçin.

View Enter Layer dialoğu görünecektir.

• • • • • Listede bulunan katmanlardan görmek istediğinizi seçin. Seçeneklerden birinin de All Layers yani “Bütün Katmanlar” olduğuna dikkat edin.


Info Butonu Kullanımı Info Butonunu objelere ilintili bulunan tablosal bilgileri izlemek için kullanınız. Bilgiler info tool görüntü kutusunda görünür. Eğer aynı coğrafi lokasyonda birden fazla obje mevcutsa Info Tool penceresi kaç tane obje olduğunu ve hangi tablolara ait olduğunu gösterecektir. Örneğin, bir şehri tıkladığınızda aynı zamanda eyalet ve ülke bilgilerinide görürsünüz. İlintili bilgileri görmek için uygun elemanlar seçin (city, state, country, vb).

• • • • • Info Buton’u tıklayın. Harita penceresi üzerinde kursorü hareket ettirdiğinizde info butonu select butonlarında olduğu gibi bize objelelerle ilgili ipuçları verecektir. Info Tool kutusunu görmek için:

• • • • • Harita penceresinde bir şehri tıklayın. Info Tool penceresinde, Mouse altındaki harita objelerinin listesi görünür:

Bu objeler hakkında daha fazla bilgi için To get further information on one of these objects:

• • • • • Görmek istediğiniz yazıyı tıklayın (Info Tool penceresindeki). Bu kayda ait bütün tablosal bilgiler görünecektir.

• • • • • Info Tool penceresini kapatın.

Katmanı Çıkartmak Tabloyu kapatarak katmanı ortadan kaldırabilirsiniz. Aynı zamanda Layer Control deki remove butonunu kullanarak da katmanı çıkartabilirsiniz. İkinci seçenekte tablo hala açıktır ancak harita penceresinde görünür olmayacaktır.

STATECAP katmanını haritadan çıkartalım:


• • • • • Layer Control ‘ü seçin.

• • • • • STATECAP katmanını seçin.

• • • • • Layers gurubundan Remove butonuna basın.

• • • • • OK butonuna basın Katman harita penceresinden çıkartıldı. Bir daha dikkat edin STATECAP hala açık ve aynı şekilde Layer Control diyaloğu ile tabloyu açmaksızın pencereye tekrar ekleyebilirsiniz.

Katmanın Görünüşünü Değiştirme Herhangi bir katmanın görünüşünü değiştirmek istediğinizde. Tabloyu kalıcı bir şekilde değiştirmeden yapabilirsiniz..


• • • • • Layer Control’ü seçin.

• • • • • STATES katmanını seçin.

• • • • • Display butonunu tıklayın. States Display Options diyaloğu görünecektir. Bu diyalogda haritadaki katmanın default görünüş- stil ayarlarını geçersiz kılabilir ve yenisini tanımlayabiliriz.

Stil değişikliği için Bu kutuyu işaretleyin.

Alan stil butonunu yeni bir dolgu tanımlamak için kullanın.

• • • • • Default stili geçersiz kılmak için Style Override kutusunu işaretleyin.

• • • • • Region Style butonunu tıklayınız.

The Region Style dialog displays.

• • • • • Fill gurubundan Foreground kutusunu seçin.

• • • • • Renk paletinden, yeni renk seçin.

• • • • • Renk seçimi onaylamak içinOK butonuna basın.

• • • • • Display Options -Görüntü seçeneklerini onaylamak için OK butonuna basın.

• • • • • Layer Control dialoğunu kapatmak için OK butonuna basın.

Katman Zoom Ayarları Haritanızdaki birçok katman sadece belirli zoom aralıklarında iken kullanmak uygun olur. Örneğin, Sokak haritasını açıp çok fazla dışarı zoom yaptığımızda pencerede aşırı derecede detay içeren bir görüntü elde ederiz. Penceredeki detay seviyesini ayarlamak için “zoom layering” özelliğini kullanırız. Bu özellik size katmanların görmek istediğiniz hangi zoom aralıklarını tanımlamanıza yardımcı olur.

Haritamızda, eğer çok fazla dışarı zoom yaparsak CITY_125 katmanı 48 eyaletin tamamını örter. Yapmamız gereken şey CITY_125 katmanını sadece 5,000 mil ve daha aşağı zoom seviyelerinde görünecek şekilde ayarlamaktır.


• • • • • Layer Control ü tıklayın.

• • • • • City_125 katmanını seçin.

• • • • • Display butonuna basın.

• • • • • Display within Zoom Range kutusunu işaretleyin.

• • • • • Max Zoom için 5000 girin.

Min Zoom, katmanın görüneceği minimum zoom seviyesidir. Başka bir deyişle katmanın görüneceği en küçük zoom seviyesi bu rakam olmalıdır.

Max Zoom, katmanın görüneceği maximum zoom seviyesidir. Başka bir deyişle eğer zoom seviyesi bu değerin üzerinde olursa katman daha fazla görünmeyecektir.

• • • • • Display Options dialoğunu kapatmak için OK düğmesine basın.

• • • • • Layer Control dialoğunu kapatmak için OK düğmesine basın. Şimdi şehirler sadece zoom seviyesi 5,000 mil veya daha az olduğunda görünecektir.

Harita Penceresini Klonlama Pencere ayarlarını bir kez yaptıktan sonra bu pencerenin aynısından oluşturmak (Klonlama veya Kopyalama) isteyebilirsiniz. Bu şekilde aynı anda haritayı iki farklı şekilde görme

imkanını elde edersiniz. Biri daha küçük ölçekte iken diğeri daha büyük ölçekte olacak ve daha büyük bir görüntü sunacaktır.


• • • • • Clone Window seçin. Haritanın kopyası görünecektir. Bu özellik birçok detayda birden çalışmak gerektiğinde oldukça yararlıdır.

Haritayı saklamak Harita katmanlarında yeni ayarlar yaptığınıza göre bu ayarları bir workspace içinde saklamak ihtiyacı duyacaksınız:

• • • • • File menüsünü açın ve Save Workspace ‘i seçin.

• • • • • LESSON3 yazın.

• • • • • Save butonuna basın. 1. 1. 1. 1. 1. Workspace save edildiğinde, haritanızdaki bütün katman kontrol

ayarları da saklanmış olduğuna dikkat edin. Eğer Mapinfo 5.5 versiyonu kullanıyorsanız yaptığınız sorgulama sonuçları da workspace içinde saklanmaktadır.

Seçim İşlemleri Dersin Konusu

Bu derste, MapInfo tablolarındaki kayıtları seçme pratiği yapacağız. Seçim butonları ile manuel olarak harita üzerinden seçim yapacağız., (on-screen selecting-ekran üzerinden seçim). Aynı zamanda doğrudan veritabanından sorgulamalar yapacağız. Bu bize, veritabanındaki belirli şartları sağlayan kayıtları seçme-filtre etme imkanı sağlayacaktır. Örneğin, müşteri tablosundan sadece 10,000 $ üzerinde alışveriş edenlerin seçilmesi


Seçilen Kayıtların İstatistiği: İstatistik Pencere

Butonu

Objeyi Tek Bir Defada Seçme: Seçme Butonu

Grup Objeleri Seçmek: Dikdörtgen Seçme Butonu

Yarıçap İçinde Seçim Yapma: Çember Seçme Butonu

Alan İçindekileri Seçme Butonu: Sınır Seçme Butonu

Seçim İsmi Değiştirme

Sorgulama İle Kayıt Seçme, (Tablosal veri baz alınarak yapılan seçim)

Seçim ve Sorguları Kaydetmek

Seçim Kümesini Boşaltmak

Pratik Kullanım

MapInfoda kullandığınız tablolar çok büyük olabilir. Birçok zaman bu verilerin sadece bir kısmı ile çalışmak ihtiyacı olabilir. MapInfo birkaç şekilde bunu bize sağlar. Harita üzerinden veri seçme (ekrandan seçme) işlemini yapan araçlar olduğu gibi, bu bilgilerden sadece belirli şartları sağlayanların seçilmesi – filtrelenmesini sağlayan sorgulamalarda yapabilirsiniz.

Kayıt Seçme • • • • • File menüsünü açın.

• • • • • Close All’u seçin.


• • • • • Open Workspace’i seçin.

• • • • • SELECTS’i seçin. ("...\mapinfo\professional\data" klosöründe .)

• • • • • Open butonuna basın. Görünen harita üç tablodan oluşmaktadır: STATES, US_CUSTG, ve CITY_125. Bu tabloları kullanarak MapInfo da seçim yapmayı öğreneceğiz.

Seçme işlemi iki metod ile yapılabilir. İlk metod seçme butonlarından herhangi biri ile harita üzerinden seçim yapmaktır. Bu coğrafi seçme olarak bilinir. Diğer yöntem ise bir sorgu ifadesi oluşturmaktır. Bu, veri özelliğine göre seçme işlemidir.

Seçme butonlarını deneyerek başlayalım:

İstatistik pencere butonu İstatistik butonu bir toggle butondur. Toggle buton istatistik penceresini açıp kapatır. Herhangi bir seçme işlemi yapıldığında seçim yapılan tablonun adı, seçilen kayıt sayısı, nümerik sahaların toplam ve averaj değerleri görünür. Ders boyunca bu pencereyi açık bırakabilirsiniz. Aşağıdaki ekran görüntüsü City_125 tablosundan seçim yapıldığında elde edilecektir.

Penceredeki değerler seçim kümesi değiştiği anda değişecektir.

Side Note: İstatistik hesaplamasını yapan başka bir komut daha vardır. Query-Sorgu menüsünde bulunan Calculate Statistics-İstatistik Hesaplama fonksiyonudur. Bu komut tablodaki bir kolonu seçip bu kolonla ilgili birçok istatistiği yapmanızı sağlar.

Seçme Butonu Seçme butonu bir defada sadece bir kaydı seçmek için kullanılır. Sadece seçmek istenen objeye veya kayda kliklememiz yeterlidir. Birden fazla kaydı seçmek için Shift tuşuna basarak seçme işlemi yapmalıyız.

Şunu herzaman aklınızda tutun ki ;seçim kümesi geçici bir tablodur. Seçim oluştuktan sonra bu tablo haritada kullanılabilir, grafik oluşturabilir, browse edebilir veya diğer analizleri yapabiliriz. MapInfonun birçok yeteneği seçim kümesinde yada bütün tabloda kullanılabilir.

Seçim Butonunun Kullanımı • • • • • State-eyalet veya city-şehir klikleyin.

• • • • • <SHIFT> tuşuna basarak daha fazla kayıt seçin.

Seçim Kümesini Boşaltmak (Unselecting) Kullanılan araç harita üzerindeki bazı objeleri seçtik. Bu seçimden vazgeçmek isteyebiliriz. Bunun için aşağıdaki üç yöntemden birini kullanabiliriz.

Tek bir kayıt:

• • • • • Tek bir kaydı seçin, <SHIFT> tuşuna basıp yeniden tıklayın.

Seçilen herşeyden vazgeçmek için:

• • • • • Query menüsünü açın.

• • • • • Unselect All Seçin. veya

• • • • • Seçme butonunu kullanarak, Harita penceresini tıklayın, ama herhangi bir objeye değil.

Dikdörtgen Seçme Butonu Marquee Select-Dikdörtgen Seçme butonu bir dikdörtgen içindeki objeleri seçmek için kullanılır. Basitçe bir dikdörtgen çizin. Bu seçme işlemi pencerede en üstte bulunan seçilebilir katmandaki kayıtları seçer

Dikdörtgen Seçme Butonu Kullanımı

• • • • • Dikdörtgen seçme butonunu tıklayın.

• • • • • Farenin sol tuşuna basarak bir dikdörtgen oluşturun.

Bu örnekte, seçim işleminin en üstteki seçilebilir katman olan US_CUSTG olduğuna dikkat

edin.

Daire Seçme butonu Daire seçme butonu belirli bir yarıçap içindeki objeleri seçmek için kullanılır.

Daire Seçme butonu kullanımı

• • • • • Daire seçme butonunu klikleyin.

• • • • • Farenin sol tuşuna basarak haritada bir daire oluşturun. Siz çizerken, pencerenin en altındaki durum çubuğunda ekranda çizilen dairenin yarıçapı görünecektir.

The Status Bar indicates the radius.

Bu örnekte, seçim işleminin en üstteki seçilebilir katman olan US_CUSTG olduğuna dikkat edin.

Sınır içinde seçme butonu Boundary Select-Sınır içindekileri seçme Butonu belirli bir alan içinde kalan objeleri seçer.

Sınır İçinde Seçme Butonu Kullanımı

• • • • • Alan içinde seçme butonunu klikleyin.

• • • • • State –Eyalet içine klikleyin, Müşteri veya şehir e değil.

Bu örnekte, MapInfo US_CUSTG (i.e. bütün müşteriler) katmanındaki kayıtlardan, verilen alan içindekileri seçer. STATES tablosu bu pencerede alan içeren katmanlardan en üstteki katmandır. Bu yüzden MapInfo verilen eyalet içindeki müşterileri seçecektir. Eğer alan olarak ülke daha yukarda olmuş olsaydı bu kez mapinfo ülke içindeki müşterileri seçecekti.

Katman kontrolü- Layer Control kullanarak hangi tablodan seçim yapılacağını, neyle seçileceğini değiştirebiliriz

Bu Kolon hangi katmanın seçilip seçilemeyeceğini gösterir.

US_CUSTG katmanı için seçilebilirlik özelliği işaretlenmesi veya kaldırılması , veya katmanların CITY_125, US_CUSTG katmanı üzerinde olacak şekilde yeniden dizilmesi ile şehir katmanının seçilmesi sağlanabilir.

Seçim İçeriğini Görmek Seçimin içeriğini görmek için browse window oluşturabiliriz.

• • • • • Herhangi bir seçme butonu ile seçim yapınız.


• • • • • New Browser Window’u seçin.

• • • • • Browse Table listesinden Selection seçin.

You can also map or graph the contents of a selection.


Haritada, grafikte ve browse penceresinde kullanmak için Query1’i seçin . Selection daima aktif seçim kümesinin adıdır. Daha önceden görüntülenmiş seçim kümelelerinin değil.

Sorguların adını değiştirme (Renaming a Query) Haritada kullandığınız, browse ettiğiniz yada grafikte kullandığınız ilk seçim kümesi Query1 olarak adlandırılır. Aynı şekilde kullandığınız ikinci seçim kümesi Query2 olarak adlandırılır. Bu işlemler tekrarlandıkça MapInfo Query3, 4, 5 … şeklinde devam eder. Eğer bu isimlendirme sizin için anlaşılır değil ise kendi seçimlerinizi daha anlaşılır şekilde isimlendirebilirsiniz. Bunun için Query> Select komutunu kullanabilirsiniz. Query > Select tablodaki özniteliklere göre seçim yapmak için kullanılsada seçimlerin isimlerini değiştirmek veya isim vermek için kullanılabilir.

İsim değiştirmek için:

• • • • • Herhangi bir seçim aracı kullanarak Orta-batı amerikadaki müşterileri seçin


• • • • • Select seçin.

• • • • • Select Records from Table kısmında Selection seçin.

• • • • • Store Results in Table kutusuna Mid_West_Customers yazın.

• • • • • Browse Results kutusunun işaretlendiğine emin olun.


Pencere adına dikkat edin. Sorgulamalara isim vererek daha sonraki erişimleri kolaylaştırabilirsiniz..

Sorgulama İle Seçme (Selecting via a Query) Query menüsündeki Select komutu veritabanında sadece belirli kriterleri seçme-filtreleme imkanı sağlar. Aşağıdaki örnekte CITY_125 tablosundan büyük şehirleri sorgulayacağız.


• • • • • Select’i seçin.

• • • • • Select Records from Table listesinden City_125 tablosunu seçin.

• • • • • that Satisfy kutusuna Tot_Pop > 600000 yazın.

• • • • • Browse Results işaretli olsun.

• • • • • OK butonuna basın. MapInfo CITY_125 tablosundaki kayıtlardan nüfusu 600,000 üzerindeki şehirlerin listesini bize sunacaktır. Bu seçim Query3 tablo olarak adlandırılmıştır. Dikkat edin! Eğer nümerik bir saha kullanıldı ise tırnak işareti kullanılmıyor.

Gelecek adımda, seçim yapmak için Müşteri tablosundaki Company-Şirket kolonunu kullanacağız. Bu kolon hayal, müşterilerimizin çalıştığı şirketlerdir. Cherman şirketi için çalışan müşterilerimizi seçeceğiz. Bu saha karakter veya yazı bilgidir. İfadenin nasıl değiştiğine dikkat edin.



• • • • • Select Records from Table kısmında US_CUSTG seçin.

• • • • • that Satisfy kutusuna Company = “Cherman Company” yazın.

MapInfo case sensitive-büyük/küçük harf duyarlıklı değildir, bu yüzden veritabanındaki ifade ile aynı şekilde yazmanıza gerek yoktur. Sonucu QueryN şeklinde almaktansa, hatırlayabileceğimiz başka bir isim verelim:

• • • • • Store Results in Table kısmında, Selection yerine Cherman_Customers yazın.

Aynı zamanda, sonucu müşteri soyadlarına göre sıralanmış bir şekilde almak istiyoruz..

• • • • • Sort Results by Column kısmında, Lname kolonunu seçin.

• • • • • OK butonuna basın. Son örneğimizde, aynı anda iki ifade birden kullanacağız. 80111 ve 80203 olmak üzere iki farklı posta koduna sahip müşterilerimizin listesini almamız gerektiğini düşünün. Posta kodları (zip codes) nümerik olmalarına rağmen bu numaraların başında bulunan 0 rakamlarınıda içermesi için (00231 gibi) karakter veri tipi kullanılmıştır. İfademiz bu kolonlarla ilgili olacaktır.:



• • • • • Select Records from Table kısmında US_CUSTG seçin. İfademiz oldukça uzun. Yazımlardan kurtulmak için Expression dialog kutusunu kullanacağız.

• • • • • Assist. Butonunu klikleyin.

• • • • • Columns kısmında Zip seçin.

• • • • • Operators kısmından = seçin.

• • • • • “80111” yazın. (Çift tırnak içinde olduğundan emin olun.)

• • • • • Operators kısmından OR seçin.

• • • • • Yukarıdaki adımları Zip = “80203” ifadesi için tekrarlayın. Kopyala (Ctrl C) yapıştır (Ctrl V) işlemlerinide kullanabilirsiniz.


• • • • • In the Store Results in Table section, replace Selection with Denver_Zips.

• • • • • In the Sort Results by Column section, choose the Zip column.

• • • • • OK butonuna basın. Sonuç browser’a baktığınızda sadece seçilmiş posta kodu içeren kayıtlar olduğunu göreceksiniz. Çünkü aynı kolonu Or-veya operatörü ile kullandık. Bu seçimi şu şekildede yapabilirdik Zip = any ( “80111” , “80203”) .

Seçim ve Sorgulamaları Saklama Veriler değiştiğinde güncel sonuçlar elde etmek için sorgulamaları yeniden çalıştırmak gerekecektir, bunun için sorgulamaları saklayabilirsiniz. Mapinfo bunun için size 3 yol önerir. Sorgu tablosu oluşturabilir, sorgu şablonu oluşturabilir veya workspace oluşturabilirsiniz.

Sorgu Tablosu Oluşturma Önce bir sorgu tablosu oluşturma başlayalım. Query tablosu açıldığında, hangi tablonun açılacağı ve hangi sorgunun çalışacağı bellidir. Örneğin US_CUSTG tablosunu baz alan sorguyu saklayalım:


• • • • • Save Query seçin.

• • • • • DENVER_ZIPS seçin.

• • • • • Save As ‘a basın. Save Table as Query diyaloğu görünür.

• • • • • File name kutusuna DENVER_ZIPS_QRY yazın

• • • • • Save ‘a basın.. DENVER_ZIPS_QRY isimli sorgu tablosu oluşturuldu. Yeniden çalıştıralım. Sorgu tablosunu kapatmamız gerekir.


• • • • • Close Table seçin.

• • • • • US_CUSTG seçin.

• • • • • Close ‘a basın. Şmdi, DENVER_ZIPS_QRY sorgu tablosunu açın.


• • • • • Open Table seçin.

• • • • • DENVER_ZIPS_QRY.TAB seçin

• • • • • Preferred View kısmında Browser seçin.

• • • • • Open butonuna basın. DENVER_ZIPS_QRY tablosundaki emirlere göre, US_CUSTG tablosunu açıp hangi sorgunun çalıştırılacağı bellidir.

Sorgu şablonu oluşturma Başka bir seçenek sorgununu bir sorgu şablonu olarak saklanmasıdır. Sorgu şablonu select cümlesini saklar ve bu sorgu başka tablolarda veya aynı tabloda kullanılabilir (Kolon yapısı değişmediği sürece). Eğer aynı yapıya sahip birden çok tablonuz varsa bu oldukça kullanışlı bir yöntemdir.

Select ifadesini oluşturmakla başlayalım.



• • • • • Diyaloğu aşağıdaki gibi doldurun:

• • • • • Save Template butonuna basın. The Save Dialog to Query File diyaloğu görünecektir.

• • • • • File name kısmında Mass_Qry yazın.

• • • • • Save butonuna basın.

• • • • • Cancel butonuna basın. Mass_Qry’yi başka bir tablo için tekrar yüklemek ve çalıştırmak için:



• • • • • Load Template’e basın. “The Load Dialog from Query File” diyaloğu görünecektir.

• • • • • MASS_QRY’I seçin .

Sorgu şablonunu yüklerken, ilk önce sorgulama yapmak istediğiniz tabloyu açın!


• • • • • Select Records from Table kısmında STATES’I seçin.

• • • • • Select diyaloğunu kapamak için OK butonuna basın ve sorguyu çalıştırın.

Bu sorgu sadece tablo states kolonunu içeriyorsa çalışacaktır.

Sorgulamaları Workspace içinde saklamak Sorgu ifadeleri workspace içinde saklanabilir. Örneğin:

• • • • • File menüsündan Save Workspace’I seçin. • • • • • Lesson4 yazıp Save butonuna basın. • • • • • File menüsünden Close All’u seçin. • • • • • File menüsünden, Open Workspace açın ve LESSON4 seçin.

Workspace sadece Query > Select (veya SQL Select) komutları ile oluşturulan sorgulamaları saklar. Görebileceğiniz gibi, seçim butonları ile oluşturulmuş sorgularımız workspace ile birlikte yeniden oluşmadı.

Sorgu sonuçlarını saklamak (Saving Query Results) Herhangi bir sorgu yada seçim butonu ile oluşturulmuş seçim sonuçlarınıda saklayabiliriz. Mesela nüfusu 600,000 den büyük şehirlerini sorguladığımız seçim sonucunu saklayalım.


• • • • • Save Copy As’i seçin. İlk diyalog kutusu hangi tabloyu kaydedeceğimizi sorar :

• • • • • Query3 seçin.

• • • • • Save As’a basın.

• • • • • Dosya adı olarak Big_City yazın.

• • • • • Save butonuna basın.

Şu anda yeni, kalıcı, sadece query3 içindeki kayıtları içeren bir mapinfo tablosu oluşturdunuz. Soru ifadesi tabloyu sadece oluşturur fakat sonucu kaydetmez.

Dikkat edin yeni tablo, BIG_CITY, açık değil. Save Copy As komutunu kullandığımızda verinin bir kopyası doğrudan diske yazılmış demektir, fakat açılmamıştır. Tabloyu açmak için:

• • • • • File menüsünü açın, Open Table seçin.

• • • • • Preferred View kısmında, Browser seçin.

• • • • • BIG_CITY’I seçip , Open butonuna basın.

Sorgulamalar doğrudan seçim yapılan tabloya bağlıdır. Uyarı: eğer

sorgu tablosunda bir silme veya veri değişikliği yaparsanız, ana tablodaki kayıtlar değişir veya silinir. Eğer, sorgu tablosunu tablo olarak kaydetti iseniz, (File > Save Copy As ile), Yeni tablo ve ana tablo arasında herhangi bir bağlantı olmaz.

Summary Sheet Select Buttons-Seçim Butonları

Select Button-Seçme Butonu: Haritadan veya Browserdan bir kereliğine kayıt seçer

Radius Select-Yarıçap Seçme : Kullanıcı tanımlı bir yarıçap içindeki kayıtları seçer

Polygon Select-Poligon Seçme: Bir sınır içindeki harita objelerini seçer

Marquee Select-Dikdörtgen Seçme: Kullanıcı tanımlı bir dikdörtgen içindeki kayıtları seçer

<SHIFT> Seçime eklemek için kliklenir

İfadeye Göre Seçmek Query > Select

Karakter veriler için çift tırnak kullanınız, örneğin: “Connecticut”, “12A87”

Nümerik değerler için tırnak gerekmez

Seçimin İçeriğini Görmek Window > New Browse Window, Tablo adı olarak Selection veya sorgu adını seçin

Window > New Map Window, Tablo adı olarak Selection veya sorgu adını seçin

Seçim veya Sorgu Saklama File > Save Query – Sorgu tablosu oluşturmak için

Query > Select, Save Template’e basın – Sorgu şablonu kaydetmek için

File > Save Workspace - Query > Select veya Query > SQL Select sorguları saklamak için

Sorgu Sonuçlarını Kaydetme File > Save Copy As

Mapinfoda Veri Dosyalarını Açma Dersin Konusu

Bu derste, MapInfonun veritabanı bileşeni olarak .DBF veri formatı, .XLS formatlı veri sayfaları, ASCII yazı dosyaları ve Access tablolarının nasıl kullanıldığını öğreneceğiz.


.DBF Dosyası Açma

MapInfo Tablolarını Anlama

Access® Database Tablolarını Açma

Bölünmüş ASCII Text Dosyalarını Açma

Excel® Dosyalarını Açma

Tablonun Yazılabilir Versiyonunu Oluşturma

Pratik Kullanım

MapInfo tablosu aslında komplex harita ve veritabanı dosyalarının birleşiminden oluşmaktadır. Kendi mevcut veri setlerinizide mapinfo tablosu gibi görme ve kullanma imkanı vardır. Bu sizin bilgilerinizi mapinfo ortamına dönüştürme ihtiyacını ortadan kaldırır. Bu bilgileri görmek için browser penceresi kullanılır.

dBASE (.dbf) Dosyası Açma Veri üzerinde çalışan birçok yazılım paketi DBF. (DBF stands for 'database format') formatında veri üretebilme yeteneğine sahiptir. Bu tipteki verileri açmak MapInfo için apaçık bir durumdur.Washington DC. bölgesindeki farazi müşteri dosyasını açacağız.

• • • • File menüsünü açın, Close All seçin.

• • • • File menüsünü açın, Open Table seçin.

• • • • List Files of Type kısmında dBASE DBF basın.

• • • • DC_CUST.DBF seçin. ("...\mapinfo\professional\data" klasöründe.)

• • • • Open butonuna basın. dBASE DBF Information diyaloğu görünür:

• • • • Windows US & W. Europe(“ANSI”) karakter setini seçin.

• • • • OK butonuna basın. Tablo browser penceresinde DC müşterileri ile birlikte tablosal veritabanı yapısında açılacaktır. Browser daki her satır bir kayıt ve her kolon bir sahayı göstermektedir.

Bütün kayıtlar üzerinde dikey olarak yön tuşları veya tablo yanındaki kaydırma çubukları ile dolaşarak görmek mümkündür.

Bütün kayıtlar üzerinde yatay olarak yön tuşları veya tablo altındaki kaydırma çubukları ile dolaşarak görmek mümkündür.

Bu veriler üzerinde çalışabilir ve güncelleme yapabilirsiniz. MapInfo .dbf formatını okuyup yazabilir. Aynı zamanda, Statü Çubuğu (Ekranın sol alt köşesi) browserda kaç tane kaydın göründüğü bilgisini gösterir.

MapInfo Tablosunu Anlamak Mapinfo formatında olmayan bir veriyi ilk açışınızda, mapinfo verileri düzgün kullanabilmek için,birtakım sorular sorar. Şunu anlamak çok önemlidir; Verisayfası dbf veya text dosyası açarken aslında tabloyu “import” etmiyoruz. MapInfo, kullanılan mevcut orjinal veri formatından herhangi bir veri dönüştürme yapmıyor.

Veri bir kez MapInfo içinden açıldığında .TAB uzantılı bir dosya oluşur, (TAB "tablo" olarak bulunur). Örneğin DC_CUST.DBF diye bir dosya açmış olun, MapInfo DC_CUST.TAB isimli bir dosya oluşturur. Bu yeni bir dosya olsa bile içinde herhangi bir veri içermemektedir. Bu MapInfoya hangi tip veri ve nasıl organize olduğunu söylemektedir. (i.e. sadece tablonun yapısını içerir). Yukarda bahsedildiği gibi, orjinal veri dosyası hala kullanılmaktadır.

Bu veriyi daha sonra görmek istediğinizde bu adımları yeniden geçmezsiniz (Sadece MapInfo tablosu gibi açarız). Basitçe .TAB dosyasını açarız ve MapInfo veri dosyasını otomatik olarak açar.

Access Veritabanını Açmak MapInfo içinden Access veritabanı tablolarını doğrudan açıp oynayabiliriz.

• • • • File menüsünü açın.

• • • • Open Table seçin.

• • • • List Files of Type kısmında, Microsoft Access Database seçin.

• • • • PRO_TEAM.MDB seçin. ("...\mapinfo\professional\data" klasöründe.)

• • • • Open butonuna basın. Eğer Acces veritabanı birden fazla tablo içeriyorsa, MapInfo size bir veya daha fazla tablo açmak için seçenek sunar. Mevcut tabloların listesini gösteren dialog kutusu görünür:

• • • • Listeden BASKETBALL_TEAMS’I seçin.

• • • • OK butonuna basın. Browser görünür.

MapInfo Access Veritabanı formatındaki verileri okuyabilir ve yazabilir.

MapInfo's Microsoft Access Desteği Hakkında Notlar:

• • • • Eğer veritabanı Salt-okunur ise, MapInfo içinde açılamaz. Eğer veritabanı güvenlik sistemi açıksa, bize password soracaktır.

• • • • Desimal veri tipi desteklenmemektedir. Eğer tablo yapısında MapInfo içinde değişiklik yaparsanız, FLOAT tipini DECIMAL olarak değiştirirsek, tip FLOAT olarak değişecektir.

• • • • Veritabanını düzenleyin. Her tablo ismi değişikliğinde belirli bir disk alanı kullanılır. Orjinal tablonun alındığı alan kadar bir disk alanıdır. Access veritabanı yada MapInfo ODBC yöneticisi ile veritabanını düzenlemek gerekebilir.

• • • • MapInfo içinden çağrılan Access tablosu düz bir tablo olmalıdır. Örneğin herhangi bir saha başka bir tablonun sahasını gösteriyor olmamalıdır.

• • • • Memo, OLE, Replication ID, ve Hyperlink sahaları MapInfo tarafından çağrılmaz.

• • • • Text Sahalar 254 karakterden fazla olamaz. Eğer uzunluk 254 karakteri geçerse, saha salt-okunur olarak gelecektir.

• • • • Sıfır uzunluklu isimlere izin verilmez.

ASCII text Dosyalarını Açmak ASCII text dosyalarınıda aynı zamanda MapInfo içinden açabilirsiniz. Bu dosyalar sahaları ayırd edebilmek için boşluk,tab, virgül yada başka birşeyle bölünmüş olmalıdır. Bölünmüş ASCII dosyasını açmadan önce MapInfo aşağıdaki soruları sorar:

• • • • Hangi ayırıcı kullanılmış?

• • • • Hangi satır kolonların ismi olarak kullanılmalıdır?

Bu bölünmüş ASCII text dosyasını başka bir editörde (örneğin Notepad veya MS Write) açarak bu sorulara cevap verebilirsiniz.

Aşağıdaki örnek virgül ile ayrılmış bir ASCII text dosyasıdır. İlk satırMapInfo içinde kolon başlığı olarak kullanılacaktır.

"Lastname","Firstname","Address","Town","State","Zip","Department"

"PAWLUCK","BETH","3645 BANGOR ST SE","WASHINGTON","DC","20020","Production"

"ALFARO","JUAN JR","4240 39TH ST NW","WASHINGTON","DC","20016","Production"

"ALFORD","CLAUDETT","2717 29TH ST SE","WASHINGTON","DC","20020","General Admin"

Bölünmemiş text veriler doğrudan MapInfo içinde açılamaz. Şimdiki örnekte, virgülle ayrılmış text dosyada kayıtlı işçi kayıtlarını açacağız:



• • • • List Files of Type kısmında, Delimited ASCII seçin.

• • • • EMPLOYEE.TXT dosyasını seçin. ("...\mapinfo\professional\data" klasoründe.)

• • • • Open butonuna basın. Delimited ASCII Information diyaloğu görünür.

Ayracı burda belirtin

Eğer dosya kolon isimleri ilk satırda ise burayı işaretleyin

• • • • Delimiter kısmında Other seçeneğini işaretleyin. Ayraç olarak virgül görünmelidir.

• • • • Windows US & W. Europe(“ANSI”) Varsayılan Karakter seti olarak seçin.

• • • • Use First Line for Column Titles seçeneğini işaretleyin. Diyalog aşağıdaki gibi görünmelidir:

• • • • OK butonuna basın. Text dosya browser penceresinde aşağıdaki gibi görünecektir.:

Şu anda bu verileri MapInfo içinde kullanabilir, hatta harita ile birlikte bile görebiliriz. Ancak bu veriler üzerinde değişiklik yapamayız. Bölünmüş text dosyaları salt okunur olarak açılacaktır.

Excel Verisayfalarını Açmak MapInfo hem Excel hemde Lotus 1-2-3® verisayfası formatlarını desteklemektedir. Bu egzersizde Excel verisayfasını açacağız. (İşlem Lotus verisayfaları için de aynıdır.)

Verisayfasını MapInfo içinde açmadan önce, şu soruların cevaplarını verebiliyor olmalısınız:

• • • • Hangi hücre aralığındaki verilere ulaşmak istiyorsunuz? MapInfo verisayfasının hangi kısmına ulaşacağını bilmelidir. Hücre aralığını tanımlarken kolon başlıklarını hesaba katmayın.

• • • • Verilerin hücre aralığına herhangi bir isim verildimi? Verisayfasında oluşturulmuş olan verilerin aralığına bir isim verebiliriz. Eğer veri aralığını tanımlıyorsak bu aralık kolon isimlerini içermemelidir.

• • • • Hücre aralığının bir üzerindeki satır kolon isimlerini içeriyormu? Kolon isimlerini bu veri aralığı üzerindeki satıra yerleştirin.

Bu sorulara cevap verebilmek için yazılım ile bu verisayfasını açmanız gerekebilir..

Aşağıdaki örnek bir verisayfasıdır. Veri aralığı A2 ile I9 arasındadır. Veri aralığı üzerindeki ilk satır kolon başlıklarını içerir.

Verisayfasını açmak için:


• • • • Open Table ‘ı seçin.

• • • • List Files of Type kısmında, Microsoft Excel seçin.

• • • • SITES.XLS seçin.

• • • • Open butonuna basın. Excel Information diyaloğu görünecektir. Bu diyalog hangi hücrelerin tabloda olacağını sorar. Bütün verisayfasını tablo olarak almak ta mümkündür. SITES verisayfası için, veri aralığını ve kolon başlıklarını tanımlayacağız:

Burdan bütün verisayfasını seçebilir veya veya özel bir veri gurubu seçebiliriz.

• • • • Named Range kısmında Other... seçin. Other Range diyaloğu görünür.

• • • • Sites_45!A2:G106 yazın.

• • • • Excel Information diyaloğuna dönmek için OK butonuna basın. Aralığın üzerindeki satırı kolon etiketi olarak seçin.

• • • • Use Row Above Selected Range for Column Titles kısmını işaretleyin. Diyolog aşağıdaki gibi görünmelidir:

• • • • Ok butonuna basın. Verisayfası browser penceresinde gösterilecektir.

Eğer SITES verisayfasındaki hücre aralığını genişletirseniz, File > Open Table ile MapInfo tablosunu güncelleyin. List Files of Type diyoloğunda Microsoft Excel seçin MapInfo zaten böyle bir tablonun olduğunu söyleyecektir. Yes butonuna basarak mevcut tanımın üzerine yeni tanımı yazabilirsiniz.

Verisayfaları MapInfo içinde salt-okunur durumdadır.

Tabloların değişiklik yapılabilen versiyonlarının oluşturulması Verisayfalarının ve ASCII text dosyalarının salt-okunur olduklarını daha önceden söylemiştik. Verisayfası bilgilerinde herhangi bir değişiklik yapamazsınız, ancak haritaları üzerinde değişiklik yapabilirsiniz. Eğer SITES yada EMPLOYEE browser larına kliklerseniz MapInfo “beep” leyecektir. MapInfo bu şekilde verileri editleyemeyeceğinizi söylemektedir..

Bu tablolarda yazılabilen versiyonunu oluşturmak için File > Save Copy As komutunu kullanın. File > Save Copy As komutu okuyup yazılabilen yeni bir tablo oluşturur. Orjinal tablo değişmeden kalır.

SITES tablosu kopyasını oluşturmak için:


• • • • Save Copy As seçin.

• • • • Save Table listesinden SITES’ı seçin.

• • • • Save As butonuna basın. Save Copy of Table As diyaloğu görünür.

• • • • File Name kısmına SITES_RW yazın.

• • • • Save butonuna basın. Save Copy As komutundan sonra tablo hemen açılmaz, yeni tablo açmak için:



• • • • SITES_RW klikleyin.

• • • • Preferred View kısmında Browser seçin.

• • • • Open butonuna basın. SITES_RW tablosunda her türlü değişikliği yapabilirsiniz. Bu değişiklik SITES tablosunu etkilemez. Eğer SITES verisayfasında bir eğişiklik olursa bu sadece SITES tablosunda değişikliğe yol açar. SITES_RW tablosunda herhangi bir değişiklik olmaz.

Özet Aşağıdaki tablo MapInfoda açılan dosya türlerini ve yazılıp yazılamayacayını gösterir.

Dosya Türü Okuma/Yazma Salt-Okunur

Notlar

Dbase DBF

MS Access Table Salt-Okunur MS Access dosyaları MapInfo içinden açılamaz.

Spreadsheets File > Save Copy As ile okunup yazılabilen versiyonu oluşturulur.

Delimited ASCII File > Save Copy As ile okunup yazılabilen versiyonu oluşturulur

Nokta Oluşturma Dersin Konusu

Bu derste, verilerinizi gösteren noktaların oluşturulmasını öğreneceksiniz. Bir kere veritabanınız harita üzerinde çizildiğinde, daha fazla coğrafi analiz yapılabilir.

Kapsanan Özellikler ve Konular

Enlem ve Boylam Koordinat Altyapısı

Enlem ve Boylam Koordinatları ile Nokta Oluşturma

UTM Koordinat Sistemi ile Nokta Oluşturma

Tablonun Haritasını Yok Etme

Pratik Kullanım

MapInfo tablosu kompleks coğrafi analizler yapılabilen dosyaların birleşiminden oluşmuştur. Tablonun bir bileşeni tablosal bilgilerdir. Birçok veritabanı kaydı genellikle aynı tür coğrafi bilgi ile ilintilidir. (sokak adresleri, posta kodları, şehir, il, veya coğrafi koordinatlar). Veritabanı bilgileri Browser penceresinde görüntülenir. Ancak, bu adres listeleri size bu konumların birbirine ne kadar yakın olduğu konusunda yardımcı olmaz.

Verilerinizi coğrafi olarak görebilmek için bunları harita üzerine koymanız gerekir. Konumları harita üzerine koyduğumuzda konumların birbiri ile coğrafi ilişkisi daha iyi görülebilir. Bir kez veriler harita üzerinde göründüğünde diğer bütün coğrafi ve konumsal analizler yapılabilir.

Nokta oluşturma bu işi yapmanın yollarından biridir. Bu, veritabanında belirli olan X ve Y koordinatlarından harita üzerine verileri çizdirmeyi içerir.

Enlem ve Boylam Koordinatları Bazı verileriniz her kaydın X ve Y koordinatlarını zaten içeriyor olabilir. Bu durumda MapInfo Create Points komutu ile koordinatları okuyup bu konumda nokta oluşturabilir.

Bu komut, veritabanında MapInfo tarafından kullanılacak formatta X ve Y koordinatları gerektirir. Örneğin, bazı sistemler koordinat pozisyonlarını derece, dekika saniye olarak tanımlar. MapInfoda, bütün enlem/boylam koordinat sistemleri desimal derece formatındandır.

Koordinat çiftini doğru bir şekilde desimal derece olarak tanımlama ihtiyacınız olabilir. Örneğin Birleşik Amerika ve Kanada bölgesinde X negatif Y ise pozitiftir. Bazı koordinat sistemleri koordinat pozisyonunu bütün gezegene göre alıp bütün koordinatlara pozitif sayılar verir. Aşağıdaki şekilde Dünyanın nasıl dört ayrı kısma bölündüğünü göstermektedir.

(0,0)

QUAD 4 + , -

QUAD 1 + , +

X: LONGITUDE Y: LATITUDE

QUAD 3 - , -

QUAD 2 - , +

Y

X

Merkez (0,0) Ekvator ve merkez meridyendir. Eğer ana meridyen batısında iseniz X koordinatı negatif Y koordinatı Pozitiftir. Ülkemiz için her iki koordinat çifti pozitiftir.

Create Points komutunun Enlem ve Boylam İle Kullanımı • • • • File menüsünü açın.

• • • • Close All ‘u seçin.



• • • • SITES.TAB dosyasını açın. ("...\mapinfo\professional\data" klasöründe.)

• • • • Table menüsünde, Create Points ‘i seçin.

• • • • Create Points diyaloğunu aşağıdaki gibi doldurun:

Bu, her kayıt için kullanılacak sembolü değiştirir. MapInfo birçok sembol tipini sağlamaktadır.

Kullandığımız tablo LONG ve LAT isimli kolonlar içermektedir. LONG longitude-boylam, X Koordinatını. LAT latitude-enlem Y koordinatını göstermektedir.

Uyarı: Enlem ve Boylam bilgileriniz MapInfo tarafından kullanılabilmesi için desimal derece formatında olmalıdır.

Koordinatları uygun yerlere yerleştirmek için tek ihtiyacımız budur.

Diyalog Symbol Style butonuna sahiptir. Eğer bu butona basarsak nokta olarak haritada görünecek sembol tipini belirleyebiliriz.

• • • • Symbol Style butonuna basın. (Yukarı bakın.)

Symbol Style diyaloğu görünür:

• • • • Kullanmak istediğiniz sembolü seçin, OK butonuna basın.

• • • • Diyoloğu kapatmak için OK butonuna basın ve Create Points komutunu kullanın.

Şimdi, verileri harita üzerinde görebiliriz. STATES tablosunu altlık olarak kullanacağız.



• • • • STATES tablosunu seçin. ("...\mapinfo\professional\data" klasöründe.)

STATES haritası görünecektir. Sonra, SITES tablosunu bu harita üzerine ekleyelim.

• • • • Map menüsünü açın.

• • • • Layer Control seçin.

• • • • Add butonuna basın.

• • • • SITES seçin.

• • • • Add butonuna basın.

• • • • Layer Control diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın.

SITES tablosu haritaya eklendi.

Çalışmalarımızın sonucu olan SITES tablosu harita penceresinde görülebilir. Eğer ilerde bu tabloyu açarsak şu anda oluşturduğumuz haliyle açılacaktır.

Nokta oluşturma işlemi sırasında, MapInfo SITES tablosu için .MAP dosyası oluşturmuştu. MAP dosyası tabloda tanımlanmış olan her objenin koordinat ve grafik tanımları mevcuttur. Herhangi bir noktadaki bilgiyi görmek için:

• • • • Seçim butonuna tıklayın.

• • • • Oluşan herhangi bir noktaya çift tıklayın. Point Object diyaloğu görünür. Diyalog X ve Y koordinat değerlerini gösterir.

Bunu aynı zamanda çizgi ve alan objeleri için de yapabilirsiniz

• • • • Point Object diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basınız.

UTM Kordinat sisteminde Nokta Oluşturma Universal Transverse Mercator (UTM) projeksiyonu dünya koordinat sistemini 60 parçaya 6 derecelik dilimlerden oluşur. X ve Y koordinatları (Eastings ve Northings olarak da bilinir) metre cinsinden tanımlıdır.

X

C

1 60

Create Points komutu kullanılırken, koordinat değerlerinin hangi zon içinde olduğunu bilmemiz gerekir. Bu işlem için kullanılacak tablo Washington DC için kuzey ve doğu koordinatlarını içerir ve 18. zondadır. Başlayalım:



• • • • UTM_COORDS seçin. ("...\mapinfo\professional\data" klasöründe.)

• • • • Open butonuna basın.

UTM_COORDS tablosu grafik objelere sahip olmadığı için browser penceresinde görünecektir.. Browserin altındaki kaydırma çubuğu ile X_Coord ve Y_Coord kolonlarını bulun.

Koordinat birimi metredir. Nokta oluşturma işlemine başlayalım:

• • • • Table menüsünü açın.

• • • • Create Points ‘i seçin.

• • • • Create Points from Table kısmında UTM_COORDS seçin.

• • • • Get X Coordinates from Column kısmında X_Coord seçin.

• • • • Get Y Coordinates from Column kısmında Y_Coord seçin.

MapInfo projeksiyon sistemini enlem ve boylam olarak varsayar. Bir sonraki adım MapInfoya haritanın UTM koordinat sisteminde olduğunu söylemektir..

• • • • Projection butonuna basın.

• • • • Category kısmında Universal Transverse Mercator (NAD 83) seçin.

• • • • Category Members listesinde UTM Zone 18 (NAD 83) seçin.

• • • • Choose Projection diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın.

• • • • Create Points diyaloğunu kapatıp işe başlaşmak için OK butonuna basın.

UTM_COORDS tablosu için harita oluşturuldu. Harita penceresinde görmek için:

• • • • Window menüsünü açın.

• • • • New Map Window ‘u seçin.

• • • • Map Tables listesinde UTM_COORDS seçin.

• • • • İkinci Map Tables listesinde STATES seçin.

• • • • OK butonuna basın.

Tablonun Haritasını Yoketme Tablonun haritasını yoketme işlemi kayıtlarla ilişkili bütün objelerin silinmesi demektir. Bunu, nokta oluşturma sırasında yanlış kolonları seçtiğinizde veya yanlış koordinat sistemi seçtiğinizde yapmanız gerekecektir. Bunun en basit göstergesi aşağıdaki gibi bir harita ile karşılaşmaktır:

Bunu aynı zamanda tablo veritabanındaki koordinat değerleri değiştiğindede yapmak isteyebilirsiniz. Bu koordinatları haritada güncellemek istediğinizde create Point komutu kullanamazsınız. Sadece fiziksel olarak noktaların yerlerini elinizle değiştirebilirsiniz. Fiziksel olarak noktaları taşımak uygun değilse harita objelerini silip yeniden nokta oluşturabilirsiniz.

Harita objelerini yoketmenin geri dönüşü yoktur. Bir yedek oluşturmadan ana tablo üzerinde bu işlemi yapmayınız. Bu işlem bir kez yapıldımı bir daha harita üzerinde bilgilerinizi göremezsiniz.

Üzerinde çalışmak için UTM_COORDS tablosunu kullanalım. Bir hataya yol açmamak için öncelikle bütün tabloları kapatıp UTM_COORDS tablosunu yeniden açalım.


• • • • Close All ‘ı seçin.



• • • • UTM_COORDS seçin.

• • • • Open butonuna basın. UTM_COORDS tablosu haritada görünecektir. To make the table unmappable:

• • • • Table menüsünü açın..

• • • • Maintenance dan Table Structure seçin. Modify Table Structure diyaloğu görünecektir.

• • • • Table is Mappable işaretini kaldırın.


“The associated graphics will be permanently deleted; this operation cannot be undone.” Uyarısı görünecektir.


UTM_COORDS haritası kaybolacaktır. İşlem sonucunda tablonun harita bileşeni yokolduğu için Window menüsünden New Map Window seçeneği çalışmayacaktır.


• • • • <ESC> (Escape) tuşuna bas. Bu noktada, Create Points komutunu kullanabilirsiniz.

Bulma

Dersin Konusu

Bu derste, MapInfo Find komutunun kullanımını öğreneceğiz. Bu, bize objenin adı yada adresini yazarak onun yerini bulmamızı sağlayacak.


Ülke Bulma

Sahaları İndeksleme

Aramayı Yeniden Tanımlamak

Şehri Bulmak

Adres Ve Kesişimleri Bulmak

Müşteri Bulmak

Pratik Kullanım

Find komutu size bir kişinin, bir yerin veya başka bir şeyin yerini harita veya browserda görmenizi sağlar. Find komutu istenen kaydı ekrana getirir ve bir sembol ile işaretler. MapInfo kayıtlarınızı veritabanı bilgilerinizden yola çıkarak harita üzerinde gösterir, çünkü harita ile veritabanı birbiri ile bağlıdır.

Ülke Bulma • • • • File menüsünü açın, Close All ‘u seçin.


• • • • Open Workspace ‘ i seçin.

• • • • FINDING seçin. Bu workspace WORLD, STATES, CITY_125, DCWASHS, ve DC_BCUST tablolarını içerir.

• • • • Query menüsünü açın.

• • • • Find ‘ı seçin. Find komutu iki adımdır. İlk diyalog hangi tablodan arama yapacağınızı ve bulunan objeye hangi sembol ile işaret konacağını seçer. İkinci diyalog neyi arayacağımızı sorar.

• • • • Search table kısmında, WORLD seçin.

• • • • Sembolü değiştirmek sizin dikkatinizi daha çok cezbedecektir, öyleyse Symbol Style diyaloğunda OK butonuna basın.


• • • • Country kısmına IRELAND yazın.

• • • • OK butonuna basın. MapInfo Irlandanın olduğu yer merkez olacak şekilde haritayı kaydırır ve seçtiğimiz sembolu üzerine koyar. (Dikkat edin MapInfo sadece seçilen obje haritada değil ise haritayı kaydırır eğer seçilen obje haritada ise zoom değişmeyecektir.)

Saha İndeksleme Dikkat ettiyseniz sadece dünya tablosunda çok az bir saha sorgulama kısmında mevcuttu. Find komutunu bir sahada kullanabilmeniz için o sahanın indeksli olması gerekir. Hangi sahanın indeksli olduğunu görmek için Table > Maintenance > Table Structure komutunu kullanın.

• • • • Table menüsünden, Maintenance dan Table Structure seçin.

• • • • View/Modify Table Structure diyaloğunda, WORLD seçin.


WORLD tablosu için Table Structure diyaloğu görünecektir.

Uyarı! Kliklemeden önce dikkatli olun! Bu çok güçlü bir diyalogtur. Veri sahalarını silebilir, hatta bütün haritayı yokedebilirsiniz. Bu tür değişiklikler geri alınamaz! Şimdilik sadece indexler ile çalışacağız

Her sahanın karşısında indeks seçeneği vardır. Bu kutu işaretlendiğinde saha indekslenir. Saha indekslendiğinde tablonun büyüklüğü artar, bu yüzden sahaları indekslerken akıllıca davranın. (Tablonun .IND uzantılı dosyası indexlerin saklandığı dosyadır.). İşaretin kaldırılması ile saha indeksi kaybolur.

• • • • Diyalogdan çıkmak için OK butonuna basın.

Aramayı Yeniden Tanımlama Şimdide Birleşik Amerikadan Glendale adlı şehri arayalım.


• • • • Find ‘ı seçin. Dikkat edin MapInfo hala sizin ülke arayacağınızı umuyor. Eğer başka bir katmandan arama yapacaksanız arama parametrelerini yeniden tanımlamanız (respecify) gerekir.

• • • • Respecify butonuna basın. Şimdi arama parametrelerini değiştirebilirsiniz.

Şehir Bulma • • • • Search table kısmında, CITY_125 seçin.

• • • • Refine search with table kısmında, STATES seçin.

• • • • using boundary name column kısmında, State seçin. Bu şekildeki bir ayarlama ile sadece belirli bir eyaletteki şehri seçmek istediğimizi ortaya koyuyoruz


• • • • City kısmına Glendale yazın.

• • • • State kısmına AZ yazın.

• • • • OK butonuna basın. MapInfo Glendale, Arizona ya doğru kayar ve sembol ile işaretler.

Adres Bulma Find komutunu kullandığınızda, MapInfo kaydı gösterirken mevcut zoom seviyesini kullanır. Şimdi sadece küçük bir alana zoom yapıldığı zaman (yaklaşık 3 km)görünebilecek belirli bir sokak adresini arayacağız. Şimdi sokak dosyasının konumlandığı Washington D.C. bölgesine zoom yapalım.


• • • • View Entire Layer seçin.

• • • • DCWASHS katmanını seçin ve OK butonuna basın.


• • • • Change View seçin.

Note: The View Entire Layer command and the Change View command can both be accessed through a shortcut menu. Simply position your mouse cursor inside the map window and click with the right mouse button.

• • • • Yeni zoom seviyesi olarak 2 yazıp OK butonuna basın.

Şimdi Arama için hazırız:


• • • • Find ‘ı seçin. Arama kriterinin değiştirilmesi gerekiyor..

• • • • Respecify klikleyin. Şimdi arama parametrelerini değiştirebiliriz.

• • • • Search table kısmında, DCWASHS seçin.

• • • • Refine search with table kısmında, none seçin.


• • • • 700 Connecticut Ave seçin.


MapInfo yazdığımız sokak adına uymayan sokaklar bulacaktır. “Exact match not found” – “Tam uyan bulunamadı” mesajı görünecektir. DCWASHS tablosunda, aradığımız sokak adresi Connecticut Ave değil Connecticut Av NW olarak bilinmektedir.

• • • • Connecticut Av NW seçin.

• • • • OK butonuna basın. Aynı zamanda 700 numaralı adresi de bulamadık. Diyalogda “Address number not found” diye bir mesaj görünecektir. En yakın aralığı seçelim.

• • • • En yakın aralık 800 – 899 ‘u seçin.

• • • • OK butonuna basın. Adres işaretlenecektir.

Kesişimi Bulma • • • • Query menüsünü açın.

• • • • Find ‘i seçin. Eğer kesişim bulmak istiyorsanız sokak isimleri arasında çift ampersand (&&) kullanın.

• • • • Florida Av && 6th St yazın.


Eğer MapInfo yazdığınız sokak adını bulamazsa alfabetik olarak en yakın isimlerin listesini size sunacaktır. Örneğimizde MapInfo "Florida Av" yerine "Florida Av NE" adresini buldu.

• • • • Florida Av NE seçin.


• • • • 6th St NE seçin.

• • • • OK butonuna basın. Eğer cadeler kesişmiyorsa, MapInfo bunu bildiren bir mesaj verir. Yoksa, MapInfo haritayı kesişime kaydırır.

Müşteri Bulma Son egzersizimizde, DC_BCUST tablosundaki müşterileri soyadından bulacağız.

• • • • Query<span style='mso-ansi-language:TR'

Etiket (Labeling)

Dersin Konusu

Bu derste, MapInfonun harita üzerinde etiket oluşturmaya yarayan etiketleme özelliğini öğreneceğiz. Aynı zamanda haritanın üzerine nasıl başlık ve açıklayıcı yazıların yazıldığınıda öğreneceğiz.


İnteractif Etiketleme

Etiket Ayarları

Otomatik Etiket

Etiketleri Editleme, Yoketme ve Kaydetme

Kozmetik Katman (Cosmetic Layer) Kullanımı

Yazı Yazma

Kozmetik Objeleri (Cosmetic Objects) Kaydetme

Pratik Kullanım

Birçok kez, haritanın üzerine notlar eklemek istersiniz. Bunun bir sebebi, haritayı okuyan kişiye daha fazla regferans noktası sağlamaktır. Bu, sokak isimleri, şehir isimleri, ülke isimleri ve başka coğrafi özellikleri de olabilir. Başka bir sebep ise belirrli bilgileri harita üzerinde göstermektir. Örneğin her ülkedeki satış seviyelerini göstermek isteyebilirsiniz. Bu haritaya bakan kişiye analiz bilgileri analiz etmede yardımcı olacaktır.

İnteractif Etiketleme Önce, haritamızın üzerine etiket aracı ile kendimiz etiket yerleştirmekle başlayalım.


• • • • Open Workspace seçin.

• • • • LABELS seçin.


Etiket aracını kullanırken harita üzerinde yavaşca gezinirsek,objeler ile ilgili ipucları ekranda görünecektir.

• • • • Etiket butonunu seçin.

• • • • Harita objeleri üstünde yavaşça gezinin.

Eğer harita objesini etiket butonu ile kliklerseniz, MapInfo objenin yanına etiket yazısını yerleştirecektir.

• • • • Etiket butonu kullanarak birkaç objeye klikleyin.

Otomatik Etiketleme MapInfo Etiketlerinin temelinde objelerle ilişkilendirilmiş olan veriler yatmaktadır, (Tablodaki ilk kolonun etiket olarak kullanılacağı varsayılır). Etiket seçeneği diyaloğu -Label Options dialog (Layer Control Diyaloğundan açılır) Size birçok şekilde, kullanıcak font türüne kadar, etiket ayarlama imkanı verir.

• • • • Map Menüsünü açın.

• • • • Layer Control seçin.

Layer Control diyaloğuna kısayoldanda ulaşabilirsiniz. Mousu nuzu harita içinde iken sağ tuşa klikleyin. Ilk seçenek Layer Control dür.

Bu Kolon işaretlenirse bütün etiketler açılır. Eğer işaret kaldırılırsa etiketler kalkar.

Label butonu her katman için etiket ayarını yapmanızı sağlar.

• • • • CITY_125 katmanının seçildiğine emin olun.

• • • • Etiket kutusunu işaretleyin (Etiket ikonu altında).

• • • • Label butonunu klikleyin. City_125 Label Options diyaloğu görünür.

Hangi kolon/sahadaki bilginin etiket olarak kullanılacağı ?

Eitketi görmek istiyormusununz?

Sadece belirli zoom seviyesinde?

Yazı için hangi text stilini istiyorsunuzt?

Etiketi orjinal yerinden taşıdığımızda etiket çizgisi görünür. Bu etiketlerin çok küçük alanlara düştüğü zamanlarda oldukça faydalıdır.

Farklı objeler için aynı etiketi göstermeye izin verir.

Yazılar üst üste binebilirmi? Eğer burası işaretlenmez ise MapInfo yazıların birbir üstüne binmesine izin vermez.

Etiketin objenin neresnde yer alacağını gösterir,.

• • • • Etiket için yeni font seçin.

• • • • OK butonuna basın. Şimdi etiketlerin tek tek nasıl editlendiğine bakalım.

Etiket Editleme Etiketleri editleme ihtiyacı duyabilirsiniz. Etiketi taşımaya veya fontunu, rengini veya büyüklüğünü değiştirmek isteyebilirsiniz. Hatta etiketin yazısını bile değiştirmek mümkündür.

Etiketi taşımak için:

• • • • Ana araç çubuğundan seçim butonunu seçin

• • • • Etikete basın ve bırakmadan mouse ile sürükleyin.

Mevcut etiketi değiştirmek için:

• • • • Seçim butonu ile etiketi çift tıklayın. Label Style diyaloğu görünecektir.

• • • • Etiketin ayarlarından bazılarını değiştirerek deneyin.

butonuna klikleyerek,text stilinde değişiklik yapılabilir

Bu diyalog kutusunda, etiketi değiştirmek mümkündür. Bu yazının kendisini değiştirmeyide içerir.

Etiketleri yoketme (Removing Labels) • • • • Etiket(ler)i seçim butonu ile seçin .

• • • • Klavyeden Delete tuşuna basın. 1. 1. 1. veya • • • • Edit menüsünden, Clear BI seçin.

Etiketleri Kaydetme (Saving Labels)

Etiketleri kaydetmek için, workspace’e kaydedin. Workspace ekrandaki konfigrasyonu (harita, grafik, browser ve çıktı pencereleri) kaydeder.

File > Save Copy As komutu etiketleri saklamaz!! Hatırlayın, Save Copy As tablonun aynısından oluşturmak için Save Workspace ise masaüstünü saklama için kullanılıyordu


• • • • Save Workspace seçin.

• • • • MY_LABEL seçin.


Ekrandan yapılmış sorgular etiketlendi ise workspace içinde saklanmaz. Eğer etiketlemiş olduğunuz tabloyu kapatırsanız yada harita penceresini kapatırsanız MapInfo size workspace saklayıp saklamayacağınızı soracaktır.

Eğer Drawing araç çubuğu görünmüyorsa, Options menüzünden ToolBars’ı seçin.

Başlık Oluşturma Başlık oluştırmak için, Drawing araç çubuğundan yazı(text) butonu kullanılır.

Pencereye yazı ekleyebilmek için editlenebilir–editable harita katmanımız olması gerekir. Editlenebilir katman yeni objelerin eklenmesine izin verir. Ek olarak, katman eğer editlenebilir ise mevcut objeler üzerinde değişiklik yapabilirsiniz.

Örneğin, Kozmetik Katmanı -Cosmetic Layer editlenebilir yapabiliriz. Kozmetik katman her harita penceresinde mevcuttur. Haritadan çıkartılması yada sıralamada en üstten aşağı indirilmesi imkansızdır. Bunu ana harita üzerinde transparan bir katman olarak düşünün. Bu katmanı test objeleri oluşturmada yada etiket ile elde edemeyeceğiniz yazıları (başlık gibi) oluşturmak için kullanabiliriz.

• • • • Layer Control butonuna tıklayın.

• • • • Cosmetic Layer seçin.

• • • • Kalem kolonu altındaki kutuyu işaretleyin.


Kozmetik katman editlenebilir iken, içeriğinde ekleme, silme veya değiştirme işlemi yapabilirsiniz. Statü çubuğunda hangi katmanın görünebilir olduğuna dikkat edin:

Herhangi bir katmanı burdanda editlenebilir hale getirebilirsiniz. Sadece istediğiniz katmanı burdan seçmeniz yeterli olacaktır.

• • • • Drawing araç çubuğundan yazı butonuna basın.

• • • • Başlığı koymak istediğiniz yere tıklayın.

• • • • Introduction to MapInfo cümlesini yazın.

Yukardaki ekran çıktısına dikkat edin, bazı etiketler taşınmış, bazılarının fontları değişmiş. Sizin ekranınız önceki derste yaptıklarınızdan dolayı daha farklı görünebilir..

Eğer yazı objelerin editlenmesi veya silinmesi gerekirse etiketleri ile aynı

metodları kullanabilirsiniz. Kozmetik katman editlenebilir olduğu için ekleme silme yada font değişikliği gibi işlemler burda da yapılabilmektedir.

Kozmetik Katmanı Kaydetme Kosmetik katmandaki objeleri kaydetmek için iki yol vardır:

(1) (1) (1) (1) Workspace kaydedildiğinde, kozmetik katmandaki objelr de kaydedilir. veya …

(2) (2) (2) (2) Kozmetik katmandaki objeleri (yazı veya diğer) kalıcı bir tabloya kaydetmektir. İkinci metodun avantajı, bu tablonun başka haritalar ile kullanılabilmesidir.

Workspace kaydetmeyi daha önceden görmüştük, şimdi etiket ve yazılarımızı yeni tabloya kaydedelim.


• • • • Save Cosmetic Objects seçin. Save Cosmetic Objects diyaloğu görünür.

• • • • Transfer Cosmetic Objects to Layer listesinden <New> seçin (varsıyal seçim).

• • • • Save butonuna basın. Sonraki adım bu tabloya isim vermektir. (MapInfo otomatik olarak yeni tablo oluşturacaktır.)

• • • • Save Objects to Table diyaloğunda MY_TEXT yazın.


Asla kozmetik objeleri ana tablolara aktarmayın, (STATES gibi), çünkü bunlar o tabloda kalıcı hale gelecektir.

Harita penceresinin üstündeki çubuğa bakın. Şimdi CITY_125 ve STATES katmanlarına ilave olarak MY_TEXT katmanı da görünecektir.

Tematik Harita Oluşturma

Dersin Amacı

Bu derste, iki farklı tematik harita oluşturma ve bu haritaların özelleştirmesini öğreneceksiniz. Harita oluşturmak için gerekli adımlar atılırken aynı zamanda iyi tematik haritalar oluşturmak için de öneriler olacaktır.


Aralık Tanımlı-Ranged Tematik Harita

Tek Değerli Tematik Harita

Lejant Editleme

Tematik Şablon Kaydetme

Tematik Harita Kaydetme

Tematik Katmanları Anlama

Tabloları Birleştirme: Bir Tabloyu Başka Tablo Değerlerine Göre Renklendirme

Grafik Bağlantılar

Pratik Kullanım

Tematik Harita oluşturma yöntemi verileri göstermenin ve analiz etmenin başka bir yoludur. Tametik harita veri gösteriminin en güçlü formlarından biridir. Tematik Harita ile aynı veriyi çok değişik şekillerde gösterebilirsiniz. Alttaki bilgiye bağlı olarak haritanın değişik şekillerde değiştirilmesi olarak tanımlanabilir. Mesela il haritasının her ildeki nüfus yoğunluğuna göre il sınırlarının renklendirilmesi ni söyleyebiliriz. Koyular yoğun nüfusu gösterirken açık renkle az yoğun yerler gösterilir. Başka bir örnek ise türlerine göre lokantaların farklı sembollerle gösterilmesidir. Bazen Haritanızı renklendirmek için kullanacağınız değerler başka bir tabloda olabilir. Bu derste tabloların birleştirilmesi konusunu da işleyeceğiz.

Aralık Tanımlı-Ranged Tematik Harita Tematik harita konusundaki araştırmamıza aralıklı tematik haritayı inceleyerek başlayacağız. Bu tipteki haritalar belirli bir aralıktaki değerleri bir renk veya stilde gösterir. Örneğin, Kırmızı renkle taranmış bir ülke iki ve dört milyon arasındaki nüfusu, başka bir renk ise başka bir nüfus aralığını gösterebilir..

İlk örneğimizde STATES tablosunu baz alan tematik harita oluşturacağız. Tematik renklendirmeyi birkaç değişik şekilde yapabiliriz.

Bu derste kullanılacak Workspace’i açmakla başlayalım:


• • • • • Open Workspace seçin.

• • • • • THEMATIC.WOR seçin. ("...\mapinfo\professional\data" klasöründe.)

• • • • • Open butonuna basın. Aşağıdaki harita görünecektir:

Bu workspacedeki tabloları baz alarak tematik harita oluşturmaya başlayalım. Aralık tanımlı harita oluşturmakla başlayalım. STATES-Eyalet tablosundaki 1980 yılına ait ortalama gelir durumuna göre tematik oluşturalım.

Tematik oluşturma aşağıdaki adımları içerir.


• • • • • Create Thematic Map seçin.

Adım 1: İlk adım oluşturmak istediğimiz tematiği seçmektir. MapInfo bize 7 türlü tematik oluşturma imkanı verir. Her tipin kendine özgü bir amacı ve kalitesi vardır.

Yedi tip tematik harita şunlardır:

1. 1. 1. 1. 1. Aralık tanımlı(Ranges): Her renk belirli bir numerik aralığı gösterir.

2. 2. 2. 2. 2. Çubuk grafik(Bar Charts): Bar grafiği her objenin üstüne yerleşir.

3. 3. 3. 3. 3. Pasta Grafik: Pasta grafik her objenin üstüne yerleşir.

4. 4. 4. 4. 4. Derecelendirilmiş Sembol: Verinin büyüklüğüne göre sembolün büyüklüğü değişir. Büyük semboler büyük, küçük semboller küçük değerleri gösterir

5. 5. 5. 5. 5. Nokta Yoğunluk: Noktalar alan içinde dağılır. Alan içindeki nokta sayısı alan değerini verir.

6. 6. 6. 6. 6. Tek değerli(Individual): Her değer ayrı bir renk veya sembol ile gösterilir.

7. 7. 7. 7. 7. Grid: Lana üzerinde yüzey tematik interpolasyon.

Aynı zamanda tematik şablonda seçmeniz gerekir. Tematik şablon -thematic template tematik ayarlarını içermektedir, renk seçeneği, aralık metodu, ve lejant ayarları. Bu şablonlar mevcut durum veya daha sonraki çalışmalarda kullanılabilir. Şablon her tematik oluşturmada seçilmelidir.

Her tematik tipi için daha önceden hazırlanmış şablonlar mevcuttur. Aralık tanımlı ve tek değerli tematik oluştururken hangi tür grafik obje ile çalıştığınızı bilmeniz gerekir. Bu tematik tipleri, nokta,çizgi ve alan için şablonlara sahiptir.

İlk haritamızda numerik değerler içeren tablo için aralık tanımı tematik oluşturacağız.

• • • • • Ranges butonunun seçildiğini onaylayın. STATES tablosu alan tipi objelerden oluşmaktadır, öyleyse

• • • • • Şablonları alfabatik olarak görmek için Sort by Name basın.

• • • • • Region Ranges Default sablonunu seçin.

• • • • • Create Thematic Map - Step 1 or 3 diyaloğunda Next butonuna basın.

Adım 2: Sonraki diyalog (Create Thematic Map - Step 2 of 3) kullanılacak tablo ve sahayı seçmeyi sağlamaktadır. Renklendirme için kullanılacak veri bu tabloda yada başka bir tabloda olabilir. Kullandığımız veri aynı tabloda.

Diyalog göründüğünde listenin en üstünde SITES tablosu görünecektir. Saha listesinde ise SALES_96 görünmektedir. Çünkü bu saha tablodaki ilk nümerik sahadır. STATES tablosundaki ortalama gelir seviyesine göre tematik yapacaktık, seçenekleri değiştirelim.

• • • • • Table listesinden STATES seçin.

• • • • • Field listesinden Med_Inc_80 seçin.

Hangi tabloyu renklendireceksiniz Hangi kolona göre

renklendireceksiniz.

• • • • • Next butonuna basın.

Adım 3: Bu diyalogda (Create Thematic Map - Step 3 of 3) aralıkları ve kullanılacak renkleri ayarlayabilirsiniz. Aynı zamanda tematik lejant ayarlanabilir. Şimdi mevcut ayarlarla tematik haritaya bakalım. Daha sonra değişiklik yapabiliriz.

• • • • • OK butonuna basın. Harita görünür. Eyaletler ortalama gelir seviyelerine göre renklendi. Lejant penceresine dikkat edin. Lejant üzerinde parantez içinde görünen rakamlar o aralık içindeki kayıt sayısıdır. Eğer istenirse lejant penceresini taşımak veya büyüklüğünü değiştirmek mümkündür.

Parantez içindeki sayılar o aralık içindeki kayıt sayısını gösterir

Tematik Haritayı ve lejantı değiştirebilirsiniz.

• • • • • Lejant penceresini çift tıklayın. veya

• • • • • Map menüsünü açın ve Modify Thematic Map seçin.

Aralıkların dağılımı değiştirilebilir.

Her aralık için tanımlı olan renk ve desen değiştirilebilir.

L j t i i

Şimdi aralıkları ve stilleri (renk ve patern) değiştirebilirsiniz.

• • • • • Styles butonuna basın.

Bu diyalog ile renklendirme için kullanılan stilleri her bakımdan değiştirmek mümkündür. Her aralık için bir stil butonu diyaloğun sağ tarafındadır. Butonlar alt seviyeden yukarı doğru sıralanır. Eğer bu butonlardan birine basarsanız o aralık için tanımlı sembolü değiştirebilirsiniz.

Kullanışlı bir özellik Auto Spread –otomatik yayma kullanılabilir. Otomatik yayma aktif iken, MapInfo otomatik olarak renkleri alt ve üst değerler arasında derecelendirir. Nasıl çalıştığını görmek için üstteki rengi kırmızıdan maviye çevirin.

Sonuç olarak aradaki renkler de otomatik olarak değişecektir.

• • • • • Customize Range Styles diyaloğunda en üstteki kırmızı poligonu tıklayın (28,900 to 39,100 olarak belirtilmiş).

Region Style diyaloğu görünür:

En üst aralığın zeminini değiştirelim. Rengi değiştirmek için:

• • • • • Foreground listesini tıklayın.

• • • • • Koyu maviyi tıklayın. Hatırlayın, burda seçtiğimiz renk en üst aralığı gösterecek daha alt aralıklar için bu rengin daha açık tonları kullanılacak.

• • • • • Region Style diyaloğunu kaptmak için OK butonuna basın.

• • • • • Bu işlemi en alttaki poligon için de tekrarlayın ve rengini sarı seçin.

• • • • • Customize Range Styles diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın

• • • • • Modify Thematic Map diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın

Harita şimdi sarıdan başlayıp koyu mor rengi arasında renklendirildi.

Bu renklendirme tematik haritanın genel prensibini yansıtmaktadır. Sezgisel olarak koyu renkler yüksek değerleri açık renkler ise düşük değerleri.

Kendi renk şemanızı kullanmak isterseniz, otomatik dağılma (Auto Spread ) özelliğini kullanmak zorunda değilsiniz. Otomatik dağılım kapatılabilir. Diyoloğun en üstünde none seçeneğini işaretleyin. Aynı zamanda aralığın ortasındaki bir poligonu seçerseniz Auto Spread özelliği kaybolur.

Aralıkların kendisini değiştirmek de mümkündür. Kaç tane aralık kullanılacağını, Nasıl hesaplanacağını seçebilirsiniz. Hatta kendi aralık tanımlarınızı yapabilirsiniz.

• • • • • Legend penceresini çift tıklayın.

• • • • • Ranges butonuna basın. Customize Ranges diyaloğu görünür:

Bu diyalog ile aralıkları değişik metodlarla hesaplamak mümkündür. Aynı zamanda aralık sayısınıda değiştirebilirsiniz. Aralık Hesaplama metodları: 1) 1) 1) 1) 1) Equal Count ;eşit sayı - Her

aralığa eşit sayısa kayıt koyar. 2) 2) 2) 2) 2) Equal Ranges;eşit aralık –

Her aralık eşit büyüklüktedir. 3) 3) 3) 3) 3) Natural Break; doğal bölme: -

her aralık değeri birbirine yakındır. (Her aralığın ortalaması bu aralıktaki değerlere yakındır.)

4) 4) 4) 4) 4) Standard Deviation;standart sapma – aralıklar ana ve standart sapma aralıklarındadır.

5) 5) 5) 5) 5) Quantiling – Aralıklar yüzde olarak dağılırlar.

6) 6) 6) 6) 6) Custom Ranges ; Tanımlı aralık- Aralıkları kendiniz tanımlarsınız.

• • • • • Method listesinden Equal Ranges’i seçin.

Dikkat edin OK butonu Recalc olarak değişti Aynı zamanda aralık dağılımı listesi mevcut değil. Recalc butonuna basıldığında MapInfo aralıkları yeniden oluşur.

Birçok değişiklik yapılıp tekrar Recalc butonuna basılabilir.

• • • • • Recalc butonuna basın.

Recalc butonuna basıldığında aralıklar yeniden hesaplanır. Hesaplama yapıldıktan sonra bu buton OK haline döner. Bu yüzden bir metod seçmeden önce defalarca hesap yapabilirsiniz.

• • • • • Customize Ranges diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın.

• • • • • Modify Thematic Map diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın.

Harita görünür:

Önceki harita ile bu harita arasındaki farka dikkat edin Her aralık eşit genişlikte. Öncekinde üst aralıkta 12 eyalet varken burda 4 tane var.

Aralıkları değiştirerek harita üzerindeki renklerin dağılımınıda değiştiririz.

Bu tematik harita oluşturmanın prensibini göstermektedir:

Tek değerli Tematik Oluşturma

“Tek bir harita fakat aynı durum için veya aynı veri ile tanımlanamayacak kadar çok harita üretilebilir.”

Mark Monmonier in How to Lie With Maps

Tek değerli tematik oluşturma katogori bilgilerini baz amaktadır. Başka bir deyişle her obje kendi değerine göre renklenmektedir. MapInfo her birim değere ayrı bir renk atamaktadır.

Her site eğitim(education), eğlence(entertainment), ulaşım(0transportation), veya perakende(retail) olarak dört farklı klasmana ayrılmıştır. SITES haritasını bu tiplere göre renklendirelim, böylece hangi siteyi hangi tipte görebiliriz. Kullanacağımız saha TYPE sahasıdır.

• • • • • Map menüsünü açın..

• • • • • Create Thematic Map seçin.

• • • • • Create Thematic Map - Step 1 of 3 diyaloğundan Individual butonuna basın.

SITES tablosu nokta objelerinden oluşmaktadır,

• • • • • Template Name listesinden Point IndValue Default seçin.

• • • • • Next butonuna basın. Adım 2 diyaloğunda hangi tabloyu ve hangi sahayı kullanacağımızı seçeceğiz. Table: listesi SITES tablosunu içermektedir çünkü haritanın en üst katmanıdır. Field-: listesi NAME sahasını içerir çünkü tablonun ilk sahasıdır.

Tek değerli tematik size hem karakter hemde nümerik değerlere göre tematik yapmanıza izin vermektedir.

• • • • • SITES tablosunu Type sahasına göre renklendirelim:

• • • • • Next butonuna basın. Adım 3 de, MapInfo nun site ları TYPE sahasına göre nasıl katagorize ettiğini görebiliriz. Parantez içindeki sayı, hangi tipte kaç tane kayıt olduğunu gösterir. Haritayı değiştirmek mümkündür. Styles… butonu sembolün tipini, rengini ve büyüklüğünü değiştirmenizi sağlar, Legend… butonu lejant penceresini değiştirmenizi sağlar.

• • • • • Styles butonuna basın ve her kategori için farklı bir sembol seçin.

• • • • • Create Thematic Map - Step 3 of 3 diyaloğuna dönmek için OK butonuna basın.

• • • • • Haritayı oluşturmak için OK butonuna basın.

Tematik haritayı değiştirmek istiyorsanız, lejant penceresini çift tıklayabilir veya Map > Modify Thematic Map komutunu kullanabilirsiniz.

Lejant Editleme Tematik harita oluşturduğunuzda bunu başka birisinin görmesini ve okumasını bekleriz, Lejant penceresini değiştirmek iyi bir fikirdir. Oluşturmuş olduğumuz harita başlığı değiştirilebilir.

• • • • • Legend –Lejant penceresini çift tıklayın.

• • • • • Legend butonuna basın. The Customize Legend diyaloğu görünür.

Üst sol köşedeki kısımda lejant başlığı değiştirilebilir. Mesela “Sites by Establishment Type” (Kuruluşlarına göre siteler) dediğimizde daha açıklayıcı bir tanımlama olur.

Tematik harita oluşturmanın başka bir prensibi, Verileri iyi bir şekilde aktarmaktır. Aynı zamanda haritanın adını ve tarihini lejant yada doğrudan harita üstüne kaydetmeyide düşünün.

• • • • • Title kısmına tıklayın,İçindekileri silip şunu yazın: Sites by Establishment Type.

• • • • • Customize Legend diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın.

• • • • • Modify Thematic Map diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın.

Lejant penceresi değişir:

Lejantın anlaşılır olması bilhassa haritayı akuyacak olan başka kimseler için yardımcı olacaktır. Aralıkların nasıl tanımlandığı, verinin kaynağı, amacı, yapan kişi gibi bilgileri bilhassa okulan kişiye aktarmak oldukça faydalıdır.

Tematik Şablonların Kullanılması Tematik Şablonları aşağıdaki harita ayarlarını kaydeder.:

• • • • • Seçilen Stiller.

• • • • • Değiştirilmiş etiket ve yazıları içeren Lejant seçenekleri.

• • • • • Eğer aralık tanımlı tematik yapılacaksa, aralık tanım metodu.

• • • • • Eğer aralık tanımlı tematik yapılacaksa, Aralık sayısı.

Bütün tematik şablonları değiştirilebilir, silinebilir ve yenileri oluşturulabilir.

Şimdi SITES tablosu için oluşturduğumuz tek değerli tematik harita ayarlarını şablon olarak oluşturalım. Aynı zamanda şablonu değiştirip başka bir şablon ile birleştireceğiz.


• • • • • Modify Thematic Map seçin.

• • • • • Sites (Ind. Value with Type) seçin.

• • • • • Modify butonuna basın. Modify Thematic Map diyaloğu görünür.

• • • • • Template grubundan Save As butonuna basın.

Save Theme to a Template diyaloğu görünür. Bu diyalog ile yeni şablon kaydedebilir, şablon ismi değiştirebilir, üzerine yeni kaydedebilir ve silebilirsiniz.

Mevcut tematiğimizin şablonunu kaydetmek için:

• • • • • Name kısmına Custom Establishment Type - Ind Value yazın.

• • • • • Save Theme to a Template diyaloğunu kapatmak için OK butonuna basın

• • • • • Modify Thematic Map diyaloğunu kapatmak için Cancel butonuna basın.

Şablonu yeni tematiğe uygulamak için:

• • • • • Map menüsünü açın ve Create Thematic Map seçin.

• • • • • Individual butonuna basın. Custom Establishment Type - Ind Value şablonu listede görünecektir.

• • • • • Template Name listesinden, Custom Establishment Type - Ind Value seçin.

Önizleme(Preview) penceresinde, örnek lejant ve ayarlar görünür.

Eğer lejant yazılarını değiştirmek isterseniz, Use Customized Legend Text kutusuna işaret atın.

Devam edip şablonu değştirelim.

• • • • • Next> butonuna basıp sonraki diyaloğa geçin( Create Thematic Map - Step 2 of 3.)

• • • • • Table listesinden SITES tablosunu seçin

• • • • • Field listesinden TYPE seçin.

• • • • • Next butonuna basın.

• • • • • Create Thematic Map - Step 3 of 3 diyaloğundan Styles butonuna basın. Her kategori için stilleri değiştirin.

• • • • • Create Thematic Map - Step 3 of 3 diyaloğuna dönmek için OK butonuna basın.

• • • • • Template grubundan Save As butonuna basın. Bu noktada yeni bir şablon oluşturabilir yada mevcut üzerine kaydedebiliriz. Mevcut üstüne kaydetmek için:



• • • • • Tematik oluşturmak için OK butonuna basın. Mevcut tematik haritaları, tematik harita ayarları ile değiştirebilirsiniz. Sadece tematik haritayı değiştirirken şablonları birleştirebilirsiniz:


• • • • • Modify Thematic Map seçin.

• • • • • Sites (Ind. Value with Type) seçin.

• • • • • Modify butonuna basın.

• • • • • Legend butonuna basın. Customize Legend diyaloğunda dikkate değer bir iki değişiklik yapalım.


• • • • • Template kısmında, Merge butonuna basın.

• • • • • Point IndValue, Black and White seçin.

• • • • • OK butonuna basın. Point IndValue, Black and White şablonu mevcut tematik karekteristiğini aldı.

• • • • • Tematik oluşturmak için OK butonuna basın.

Tematik Harita kaydetme Tematik haritayı kaydetmek için basitçe workspace kaydedin:


• • • • • Save Workspace As seçin.

• • • • • File Name kısmına SITE_MAP yazın.

• • • • <span lang=EN-US style='font

Sınıflandırma (Redistricting) Dersin Konusu

Bu derste, MapInfo nun yeniden sınıflandırma özelliğini kulllanarak objeleri nasıl guruplandırgığını öğreneceğiz. Mesela satış alanları veya okul sınırları oluşturabilirsniz. Tematik haritadan farklı olarak redistrict işlemi ile değişik istatistik işlemlerini rahatlıkla yapabilir ve sınıflandırma işlemini harita objeleri üstünde de rahatlıkla göre bilirsiniz. Redistrict işlemi kendi organizasyon coğrafyanızı çıkartmanız için kullanılabilir. Böylece her bölgenizin eşit büyüklükte olduğuna emin olabilirsiniz.


Yeniden Sınıflandırmay Anlamak (Understanding Redistricting)

Tablo Yapısını Değiştirme (Modifying a Table’s Structure)

Districts Borwserin Kullanma

District’e Harita Objesi Seçme ve Atama

District durumunu ve tablosunu saklama

Seçim İşlemi için Query > Select Kullanımı

Pratik Kullanım

Redistrict işlemi, harita objelerini belirli bir guruba yada bölgelere atama işlemidir. "District-bölge" terimi bu içerikte organizasyon coğrafyası için jenerik bir terimdir. Redistrict özelliğini kullanarak, birçok ilçe, il, eyalet, veya başka alanlar bölge(territory) dediğimiz gurplar olarak birleştirilebilir. Bu tablodaki bilgiler dikkate alınarak yapılabilir. Bu bir şekilde dengelenmiş bölgeler oluşturmamızı mümkün kılacaktır. Bölgeler harita penceresinde değişik renk ve stillerle gösterilir(aslında bir tematik harita). District bowser penceresi her böge için özetlenmiş bilgileri içerir. Örnek olarak ZIP kodlarına göre objeleri birleştirirsek servis alanlarımızı oluşturabiliriz. Tablo müşteri sayısını içeriyorsa eğer, her bölgede ne kadar müşteri olduğunu görebiliriz.

Yeniden Sınıflandırmayı Anlama Redistrict işleminin gücü District browser dediğimiz özel pencerede yatmaktadır. Objeleri sınıf olarak guruplandırdığımızda, her sınıf için toplam bilgileri otomatik olarak( on the flay) güncellenir. Distrivt oluşturulduğunda bir veya birden fazla değişkeni izlemek mümkündür. District oluşturulduktan sonra bunu kaydetmek mümkündür. Eğer yeniden sıraya koymak gerekirse redistric özellikleri kullanılarak sınıflar değiştirilebilir.

Districts Browser penceresi sınıf oluşturma ve değiştirme anahtarımızdır. Districts Browser penceresi dinamik bir penceredir; her değişiklikte özet bilgileri yeniden hesaplar. Değişikliğin sonuçlarını anında görürsünüz. Bu size herhangi bir potansiyel değişikliği olduğunda “Ya Eğer” analizi yapmanızı sağlar. Son sınıflandırmayı oluşturuncaya kadar birçok değişik şekilde guruplama yapabilirsiniz.

Districts Browser penceresi her sınıf veya bölge için kayıt içerir. Aşağıdaki örnektir.

Target(hedef) district District browser penceresinde seçilen satırdır. (Yukardaki örnekte, Mid Atlantic hedef districttir.) Bir district herzaman hedefdir. Hedef district bizim kayıt eklediğimiz districttir.

Örneğimizde, STATES tablosunu kullanacağız. Hedefimiz eyaletleri 1990 satışlarına bakarak dört bölgeye ayırmak.

Önce herşeyi kapatıp STATES tablosunu açalım.


• • • • Close All seçin.


• • • • Open Table’i seçin .

• • • • STATES seçin. ("…\mapinfo\data\usa" klasöründe.)


Tablo Yapısını Değiştirme Örnekte, district oluşturma işlemini bir listeden yapıyoruz. Bunun için her eyaletin henagi bölgey dahil olduğunu gösterewn bir kolona ihtiyacımız var. Önce tabloyu yeni d,str,c simleri girebileceğimiz hale getirelim.

• • • • Table menüsünü açın.

• • • • Maintenance dan Table Structure seçin.

• • • • Add Field butonuna tıklayın.

Tabloda mevcut bulunan saha listesi

Bu kutularda seçilen sahanın yapısının editlenir

• • • • Saha adı Field21 yerine Territory_Name yazın.

• • • • Type kısmının Character olduğuna emin olun.

• • • • Width kısmını 20 olarak değiştirin.

Diyalog aşağıdaki gibi görünmelidir:

• • • • Diyaloğun doğru olduğundan emin olunca OK butonuna basın. Harita penceresi kapanacaktı. (Tablonun yapısında bir değişiklik yapıldığında, Mapinfo o tabloya ait bütün pencereleri kapatır.) Tabloya baktığımızda Territory_Name sahasının eklendiğini göreceksiniz.

STATES tablosunun yeni durumunu görmek için browser peenceresini açalım. Sonra harita penceresini district işlemi için yeniden açalım.


• • • • New Browser Window seçin. Yeni Browser penceresi görünecektir.

Dikkat edin TERRITORY_NAME sahası Table > Maintenance > Table Structure komutu ile oluşturuldu. Bu saha aynı zamanda tablonun en sağında.

Yeni harita oluşturmak için:


• • • • New Map Window seçin.

STATES tablosunda Bölgeler oluşturmak district işlemine başlayalım.


• • • • New Redistrict Window seçin.

• • • • Source Table listesinden STATES seçin.

• • • • District Field listesinden Territory_Name seçin.

• • • • Available Fields kısmından Sum(Sales_1990) seçin.

• • • • Add butonuna basın. Saha Browse listesindeki sahalara eklenecektir. Aşağıda New Redistrict Window diyaloğu açıklanmatadır.

Source Table redistrict yapılacak tablo.

District Field district isimlerinin bulunduğu sahanın adı.

Bu Districts Browser penceresinde görünecek bilgilerin listesidit. Varsayım olarak, district sahası (district adı), sayısı( district içindeki kayıt sayısı), ve obje stili (dolgu, sembol, veya çizgi) burda listelenmiştir. District içinde kullanılan Stil renkleri, şablonu veya şekli burda gösterilir.

District olarak guruplanan kayıtlar olarak görünen sahalar. Burdan seçilenbler Districts Browser penceresinin bir parçası olacaktır. Dikkat edin bütün nümerik sahalar toplam ve avaraj değerleri mevcut.

1990 satışlarına göre oluşturacağımız bölgeler için Sum(Sales_1990) sahasını kullanacağız.

• • • • OK butonuna basın. OK butonu tıklandığında, District Browser penceresi görünür ve harita yeniden çizilir. Şu anda Districts Browser sadece bir kayıttan oluşuyor, çünkü distric boş bir sahadan oluşturuldu. Bu henüz atama yapılmaış bölge demektir. Boş kayıtlar bir seri yıldız ile gösterilir (*****). Şu anda bütün kayıtlar atanmamış durumda, Dikkat edin renk beyaz.

Şimdi birçok boş district oluşturacağız, ve eyalet guruplarını bunlara atayacağız.

• • • • Redistrict menüsünü açın.

• • • • Add District seçin. MapInfo District2 adı ile Districts Browser penceresine yeni kayıt ekler. İki ilave district daha ekleyelim.

• • • • Redistrict > Add District komutunu iki kere tekrar edin.

• • • • Eğer gerekirse Districts Browser pencere büyüklüğünü değiştirin. District adını istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz. Districts isimlerini Eastern, Central, ve Western olarak değiştirelim.

• • • • Territory_Name kolonundan District2 tıklayın.

• • • • District2 adını temizleyip Eastern yazın.

Bu adımı District3 ‘ü Central, ve District4’ü Western olarak değiştirmek için tekrarlayın.

İlk bölgemizi oluşturmak için, önce District penceresinden bir hedef target district seçelim. Bazı eyaletleri Eastern district olarak atayacağız bu yüzden onu hedef seçelim.

• • • • Districts Browser penceresinden Eastern kutusunu klikleyin.

Eastern district şimdi hedef district oldu. Oluşturmak için, haritadan STATES katmanındaki doğu eyaletlerinden seçin. Hatırlayın, Main araç çubuğundaki seçim butonlarından herhangi birini kullanab,ilirsiniz.

• • • • States Map penceresini tıklayıp aktif hale getirin.

• • • • Doğu eyaletlerinden bir doğu bölgesi oluşturun.

STATES katmanından seçim yapıldığı anda, MapInfo seçilen eyaletleri otomatik olarak sayar, ve Districts Browser penceresindeki kolonlar yeniden hesaplanır. Seçmiş olduğumuz eyaletler hedef sınıfa eklenir.

Bu noktada seçilen kayıtlar geçici olarak hedef distric’e atanmıştır. Doğu bölgesi içn yeterince eyalet seçtikten sonra, seçilen objeler kalıcı olarak atanmalıdır:

• • • • Districts Browser penceresini başlık çubuğunu tıklayarak aktif hale getirin.

• • • • Redistrict menüsünü açın.

• • • • Assign Selected Objects seçin. veya

• • • • Ana araç çubuğundan seçilen objeleri ata butonuna basın.

Redistrict işlemine Merkezi bölgeye eyalet atayarak devam edelim. District Browser penceresinde Central satırını aktif hale getirerek başlayalım.

• • • • Districts Browser penceresinde Central district’i klikleyerek seçin.

Central district şu an hedef district. Oluşturma için, STATES katmanında merkezdeki eyaletleri seçin.

• • • • Merkezde olduğunu düşündüğünüz eyaletleri seçin.

Bittiğinde seçimi atayın:

• • • • Ana araç çubuğundan seçilen objeleri ata butonuna basın.

Redistrik İşlemini Bitirme ve Kaydetme Redistrict işlemi sonunda ana tablo kaydedilmelidir. Seçilen objelerin bölgelere atanması sırasında tablolarda değişiklikler oluştu. Kaynak tablo saklanmadığı sürece bölge bilgileri kaydolmayacaktır.

REGION_NAME sahasındaki yeni değerleri kaydetmek için:


• • • • Save Table seçin.

• • • • Save table listesinden STATES seçin.

• • • • Save butonuna basın. STATES tablosundaki bütün değişiklikler kalıcı hale geldi. Sonuçları görmek içn STATES browser penceresine bakalım.

Redistrict işlemi sonunda basitçe Districts Browser penceresini kapatın. Hartia objeleri orjinal haline geri dönecektir. Eğer varsayılan renkleri değiştirdiyseniz ve bunları daha sonraki çalışmalar için saklamak istiyorsanız, District Browser kapanmadan önce bir workspace oluşturmalısınız.



• • • • File Name kısmında DISTRICT yazın.

• • • • Save butonuna basın. Redistrict oturumu şu an kaydedildi. Bu oturumu daha ilerde yeniden açmak için workspace açınız.

Redistrict oturumu sonunda:

• • • • Districts Browser penceresinin sağ üst köşesindeki x işaretini klikleyin.

Query > İle Seçim Yapmak Eyaletleri bölgelere ayırma işine başka bir şekilde bakalım. 1990 satışlarında 65,000,000 değerinden daha yukardakileri bir district olarak atayacağımızı düşünelim. Main araç çubuğundaki butonlarla bu işi yapmak oldukça yorucu olacaktır. İyiki harita objelerini aynı zamanda bir kritere göre de seçebiliryoruz. Bu Query > Select ve Query > SQL Select ifadeleri ile yapılabilmektedir.

Şimdi 90 satışları 65,000,000 üzerinde olan eyaletleri seçen bir ifade yazalım ve bir district’e atayalım. Seçim yapmak için:


• • • • Select seçin.

• • • • Select Records from Table listesinden STATES seçin.

• • • • that Satisfy kısmına Sales_1990 > 65000000 yazın.

• • • • OK butonuna basın. Query Browser penceresi, sorguyu sağlayan eyalet listesi ile görünecektir.

Sorgu le seçilen eyaletleri district’e atamak için:

• • • • Districts Browser Başlık çubuğuna tıklayarak aktif hale getirin.

• • • • Seçim kutusuna tıklayarak hedef district’i seçin.

• • • • Ana araç çubuğundan seçilen objeleri ata butonuna basın.. STATES tablosundaki bölge isimlerini kontrol edelim.


• • • • New Browser Window… seçin

• • • • Browse Tables listesinde STATES seçin.

• • • • OK butonuna basın. District isimleirnin STATES tablosuna kaydetmek için:


• • • • Save Table seçin.

• • • • Save table listesinde STATES seçin.

• • • • Save butonuna basın.

Çıktı Penceresi Kullanımı

Dersin Konusu

Bu derste, MapInfo çıktı penceresinin kullanılması ile nasıl profesyenelce görünen haritalar hazırlayacağımızı öğreneceğiz. Çıktımızı mümkün olan en etkili hale getirmek için teknikler araştıracağız. Okuyan kişiye ilave bilgi sağlayan kartoğrafik lejant konusu da işlenecek


Kartoğrafik Lejant

Tek Pencereyi Yazdırma

Çıktı Penceresi Ve Çerçeve Kullanımı

Çerçeve Taşıma ve Büyüklüğünü değiştirme

Çıktı Penceresine Yazı Ekleme

Pratik Kullanım

Verinizde analizlerinizi yaptıktan sonra ve son ürün olan harita browser ve grafiklerinizi oluşturdupğunuzda, birçok pencere ayarlayıp bunları sayfalara basmak isteyebilirsiniz. Çıktı penceresi bir veya daha fazla pencereyi çıktı almak için ayarlamaya yarar. Sonuç doğrudan yazıcı veya çiziciye gönderilebilir.

Çıktı(layout) penceresini kullanmadan önce, Haritaları oluşturan bir workspace açalım.


• • • • Open Workspace seçin.

• • • • OUTPUT seçin.

• • • • Open butonuna basın. Ülke sınırlarını, başkentleri okyonusları ve grid çizgilerini gösteren harita açılır.

Kartoğrafik Lejant Derse kartografik lejantın nasıl hazırlandığına bakarak başlayalım. Kartoğragik lejant haritaya ilave bir açıklayıcı gösterimdir.Tematik lejant ile birlikte haritanın kartoğrafik stillerini bize sunar..

Kartoğrafik lejant, kartoğrafik ve tematik çerçeveleri bize etiketleri, altetiketleri ve stilleri ile birlikte göstermektedir. Kartoğrafik leajant çıktı penceresine (bu derste gösterilecek) yada OLE yardımı ile çıktılarda kullanılabilir.

Dünya haritası için lejant oluşturmakla başlayalım.


• • • • Create Legend seçin. Create Legend - Step 1 of 2 diyaloğu görünecektir.

Bu diyaloğu kullanarak hangi katmanların lejant içinde olacağını seçiniz. Varsayım olarak, , MapInfo çerçeveleri haritadaka katman sırasına göre listeyi oluşturur. Up ve Down butonları ile sıralamayı değiştirebilirsiniz. Remove butonu ilekatmanı lejanttan çıkartabilirsiniz. Şimdi varsayoılan değeri kabul edip bir sonraki diyaloğa gidelim.

• • • • Next butonuna basın.

Create Legend - Step 2 of 2 diyaloğu görünür.

Varsayılan başlık pencere başlığıdır.

Diyez, #, ve yüzde, %, işaretleri değişken içindirare wild cards. Diyez katman ismini

Yüzde işareti ise sembol adını gösterir: point-nokta , line-çizgi, veya region-alan.

Bu diyaloğu lejantın etiketini veya her katmanın tanımını değiştirmek için kullanılabilir. Bu bilgi herzaman değiştirilebilir. Şimdi varsayılanları kabul edelim.

• • • • Finish butonuna basın. Lejant görünür.

Kartoğrafik lejant bir kere oluşturulduktan sonra gerekli olduğunda editlenebilir. Editleme, katman ekleme, Başlığını değiştirme, katman tanımı değiştirme ve pencere ayarları değiştirilmesini içerir. Kartoğrafik lejant penceresinin başlığını değiştirmekle başlayalım:

• • • • Lejant penceresi çubuğunu tıklayıp bu pencerenin aktif olmasını sağlayın.

• • • • Legend menüsünden, Window Properties seçin.

• • • • Window Title kısmındaki varsayılan başlığı World Map olarak

değiştirin.


Lejant penceresi başlığı değişti. Sonraki adımda GRID15 katmanını çerçevesini lejanttan çıkartalım.

Lejant çerçevesini pencereden silmek için:

• • • • GRID15 lejant çerçevesini Main araç çubuğundan seçim aracı kullanarak seçin.

• • • • GRID15 lejant çerçevesi aşağıdaki gibi renklenecektir:

• • • • <DELETE> tuşuna basın.

Çerçeve silindiğinde, lejant otomatik olarak yeniden hizalanmaz. Bunu yapmak için:

• • • • Legend menüsünden, Refresh Legend seçin. Refresh Legend diyaloğu görünür.

Harita pencereinde herhangi bir stil değişikliği olduğunda (Katman kontrolü ile veya varsayılan stil editlendiğinde) veya çıktının portraid (dik) veya landscape(yatay) tanımını yapmak için Refresh Legend diyaloğunu kullanın, şimdi:


Her lejant çerçevesi için grafik tanım ve başlık editlemek mümkündür. Varsayım olarak, MapInfo ilk oluşturna sırasında tablo isimlerini kullanır. Her katmanın başlık ve stil tanımını değiştireceğiz.

• • • • WORLDCAP lejant penceresini çift tıklayın.

Legend Frame Properties diyaloğu görünür. Bu diyaloğu, çerçevelerin başlığını değiştirmek, altbaşlık eklemek ve font stilini değiştirmek için kullanın.

• • • • Title kısmından, Worldcap Legend başlığını silin. Eğer başlığı

değiştirmek istiyorsanız burdan yapılır. Stil tanımı değiştirmek için:

• • • • Styles gurubundan Point kelimesini tek tıklayın (çift değil). Aşağıdaki gibi görünmelidir:

• • • • Tanımı Country Capitals olarak değiştirin.


• • • • Bu işlemi WORLD ve OCEAN katmanları için tekrarlayın. Bütün katmanların başlıklarını silin ve stil tanımlarını World yerine Countries ve Ocean yerine Water yazın. Kartoğrafik lejantınız aşağıdaki gibi olmalıdır.

Kartoğrafik lejant için son deneyimiz pencere duruşunu değiştirmek olacak. Kartoğrafik lejant pencere içinde dikey veya yatay şekilde sıralanabilir:

Portrait Orientation Landscape Orientation

Bu örnek için, mevcut duruşu yatay olarak değiştireceğiz.

• • • • Legend menüsünden, Refresh Legend seçin. Refresh Legend diyaloğu görünür.

Pencere yönünü değiştirmek için Refresh Layout işaretleyin.

Hariata yapılan değişikliği güncellemek için Refresh Styles işaretleyin

• • • • Landscape’i tıklayın .


Lejantı saklamak için, workspace’i kaydetmelisiniz.

Şimdi haritamz ve lejantımız tamamlandı, MapInfo ile çıktı bastırma konusunu tartışalım. Öncelikle tek sayfa ve tek pencere baskısına yoğunlaşalım.

Çıktı Hazırlama Çıktıyı yazdırmadan önce, Çıktıyı yönlendireceğiniz aleti seçmek isteyebilirsiniz.

• • • • File menüsünden.

• • • • Page Setup seçin.

• • • • Çıktıyı göndereceğiniz cihazı seçin.

• • • • Orientation gurubundan Landscape seçin.

• • • • OK butonuna basın. Bu diyalog kutusundan — Diğer windows uygulamalarındaki sayfa ayarından tanıyacaksınız — sayfa büyüklüğünü, sayfa yönünü ve kağıt kaynağını tanımlayabilirtsiniz. Bu diyalog cihaza göre değişir sadece sizin yazıcı, fax veya çizicinizin seçeneklerini listeler.

MapInfo çıtı (layout) penceresi ile çalışmadan önce ihtiyacınız olan sayfa ayarını yaptığınızdan emin olun.

Tek Pencere ile Çalışma Çıktı penceresini kullanmayı öğrenmeden önce, basitçe File menüsünden Print seçeneği ile herhangi bir harita, browser veya grafik penceresini yazdırabileceğinize dikkat edin. Aktif pencerenin içeriği yazdırılır.

Bu buton yazıcı seçeneklerini değiştirmek için kullanılır; kağıt kaynağı, Kağıt yönü, büyüklüğü, vs.

• • • • File menüsünden.

• • • • Print seçin.

• • • • OK basın. Pencereyi yazdııken, kopya sayısını, yazdırılacak sayfayı veya paskı kalitesini değiştirebilirsiniz. Ayrıca eğer yazıcının sürücüsü uygun ise çıktıyı dosyaya yazdırabilirsiniz.

Çıktı Penceresini Kullanmak (Layout Window) Çıktı penceresi bir veya daha fazla pencereenin içeriğini yerleştirme, daha fazla açıklamayı ekleme imkanı sunmaktadır. Çıktı penceresini çıktıtya göndermeden önce izleyebilirsiniz.

Aşağıda iki tane örnek layout-çıktı görüyorsunuz:

Layout-çıktı penceresini mevcut açık olan haritalar ile birlikyte inceleyelim. Layout penceresi harita, borwser ve başka pencerelerin kopyasını sanal bir pencere üzerine yerleştirme imkanı sunmaktadır. Bu kopyalara biz Frame-çerçeve diyoruz.

• • • • Window menüsünden.

• • • • New Layout Window seçin. New Layout Window diyaloğu görünür. Bu diyalog layout penceresinin neleri içerebileceğini gösterir. İlk seçenek aktif pencerenin layout içine büyütülmüş şekilde yerleştirilmesidir. İkinci seçenek bütün açık pencerelerin layout içine yerleştirilmesidir. Üçüncü seçenek tamamen sizin isteğinize bırakılmış bir boş çıktı penceresidir.

• • • • No Frames seçin.


Üçüncü seçenek size boş bir layout sağladı. Kendi istediğiniz yere istediğiniz büyüklükte çerçeve yerleştirebilirsiniz.

Bu boş sayfa üzerinde harita ve lejant penceremizi yerleştirebilriz.

• • • • Drawing araç çubuğundan Frame-çerçeve butonunu seçin.

• • • • Mouse’u Layout içinde tıklayıp sürükleyin. Çerçeve sayfanın sol üstünden başlayp sağ alt köşesine kadar olmalıdır. Çerçeve belirli bir büyüklüğe ulaştığında butonu bırakın.

Oluşturduğunuz kutu, pencerelerinizden birini gösterecek olan çerçevedir

Mouse butonunu bıt-rakır bırakmaz hangi pencereyi yerleştirmek istediğinizi soran bir diyalog görünecektir. Lejant, info araç kutusu, mesaj penceresi yada istaristik pencdereside dahil olmak üzere bütün pencerelerden seçim yapabilirsiniz.

• • • • Window listesinden Worldcap,World,Grid15,Ocean Map seçin.

• • • • OK butonuna basın. WORLDCAP, WORLD, GRID15, ve OCEAN katmanlarını içeren harita penceresi çerçeve içine yerleşecektir.

• • • • Lejant penceresi için yeni bir çerçeve oluşturun. Layout penceresi aşağıdaki gibi görünecektir:

Çerçeveyi Taşıma ve Büyüklüğünü Değiştirme Layout iç.indeki çerçeveler diğer standart Windows uygulamalarında olduğu gibi taşınabilir ve büyüklüğü değiştirilebilir. Layout penceresinin görünüşünü geliştirmek için değişik şekillerde yazı ekleyebilirsiniz.

Çerçeveyi taşımak için:

Layput menüsü altındaki Send To Back veya Bring to Front komutları ile bir çerçeveyi diğeri üzerine koyabilirsiniz

• • • •

Select butonunu seçin.

• • • • Mouse butonuna basın ve çerçeveyi sürükleyin.

• • • • Mouse butonunu bırakın. Aynı zamanda büyüklüğünü değiştirebilirsiniz.

Büyüklüğünü değiştirmek için:

• • • • Çerçeveyi seçin. Dikkat edin edit handle dediğimiz işaretler köşelerde görünecektir. (Aşağı bakın).

• • • • Mouse ile ; bu köşelere basın ve sürükleyin.

• • • • Uygun yere keldiğinde mouse butonunu bırakın.

Edit Handles

Layout Penceresine Yazı Eklemek: Text aracını Layout penceresi içinde kullanabilirsiniz.

Etiket oluşturmak için:

• • • • Drawing çizim aracından Text Butonunu seçin.

• • • • Başlığın başlayacağı yere tıklayın.

• • • • World Map yazın.

Eğer bir yazım yada gramer hatası yaparsanız, diğer windows uygulamalarında olduğu gibi yazının içeriği, fontu veya stili daha sonra değştirilebilir:

• • • • Main araç çubuğundan Select butonunu seçin.

• • • • Yazdığınız yazıyı iki kere tıklayın. Text Object diyaloğu görünür:

Yazının rengi,fontu ve kendini değiştirebildiğimiz gibi yazının açısınıda değiştirebilirsiniz.

• • • • Değişiklikleri denedikten sonra OK butonuna basın.

Şimdi, çerçevelerin sağ kenarlarını yatay olarak hizalayalım. İki objeyi hizalamak için Layout menüsünden Align Objects komutunu kullanırız.

You can also use the other drawing tools to make your presentation more effective and readable. You may want to use these tools to create your own legend, bullet items, or footers.

• • • • Layout penceresindeki çerçeveyi tıklayın.

• • • • <SHIFT> tuşuna basarak diğer çerçeveyi seçin.

• • • • Layout menüsünden Align Objects’i seçin.

Seçilen çerçevelerin soldan sağa olan pozisyonlarını idare edeceğimiz için yatay hizalama ayarlarını değiştireceğiz. Eğer pencreleri daha farklı şekilde hizalamak istiyorsanız, sadce aşağıdaki diyalogdan seçenekleri, değiştirin.

Dialog aşağıdaki gibi görünecek şekilde ayarlayın:

• • • • OK butonuna basın. Seçilen objeler verdiğiniz özelliklere göre hizalandı.

• • • • Eğer hizalama hatası yaptıysanız Edit > Undo Move komutunu kullanın.

Aynı zamanda yazıların harita ile üst kısımda hizalamak istiyorsanız, basitçe dikey(Vertical) hizalamayı değiştirin.

Layout penceresini gösterime hazırlamak için son bir adım olarak çereçeveye bir de gölge oluşturalım. Gölge oluşturmak görsel olarak üç boyutlu bir etki uyandırır.

• • • • Çerçeve seçin.

• • • • Layout menüsünden Create Drop Shadows seçin.

• • • • OK butonuna basın. Bu ders boyunca son çıktı ve baskının daha güzel olması için uğraştık. Dikkat edin, layout içindeki pencereler içerdiği diğer pencerelere aktif bağlantılıdır, bu yüzden herhangi bi değişiklik yaparsanız, bu değişiklik doğrudan çerçeve içindeki görüntüyü değiştirecektir. Bu diğer bütün pencereler için de geçerlidir. Layout penceresindeki objelerin nasıl değiştiğini diğer pencerelerde basit operasyonlar yaparak görebilirsiniz. Mesela,dünya haritasında bir ülkeye yaklaşın ve çerçevenin otomatikman güncellendiğini görün.

• • • • Window menüsünün altından, Worldcap,World,Grid15,Ocean haritasını seçin.

• • • •

Layout içinde çerçevesi olan Browse penceresindeki yazı tipini değiştirmek için, browse penceresini aktif hale getirin, Options > Text Style seçin.

• Main araç çubuğundan Zoom-In butonunu seçin,

bir ülkeye yaklaşın.

• • • • Window menüsünün altından, açık olan Layout seçin.

Layout penceresinin nasıl değiştiğini gözlemleyin.

Layout penceresindeki çalışmalarısaklamak için, workspace kaydedin.



• • • • MY_WORK yazın.

Tampon Bölge Oluşturma

Dersin Amacı

Bu derste MapInfo’nun Tampon Bölge Oluşturma komutu =(Buffer) hakkında deneyim sahibi olacaksınız. Tampon Bölge Oluşturma başka bir harita objesinin etrafında poligon(bölge) oluşturma prosesisir. Noktalar, Çizgiler, Çokluçizgiler ve poligonlar etrafında tampon bölge oluşturulabilir.

Özellikler ve İşlenen Konular

Nokta Objeleri Etrafında Tampon Bölge Oluşturmak

Sınır Seçme(=Boundary Select) Tuşunu Kullanmak

Tampon Bölge Oluşturma Sonucunu Kaydetmek

Tampon Bölge Çizgisi Özellikleri

1. 1. 1. Pratik Kullanım

2. 2. 2. Tampon Bölge Oluşturma yakınlık analizinin güçlü bir aracıdır. Tampon Bölgeler kapalı alan oldukları için içerisinde kalan objeleri araştırabiliriz. Tampon bölge oluştururken büyüklüğü ve yarıçapını kontrol edebiliriz. Örneğin MapInfo’yu datalarınızın etrafında 15 millik tampon bölge oluşturmak için kullanabilirsiniz. Ardından, tampon bölge içerisinde kalan tüm noktalarınızı (müşterileriniz olabilir) seçebilirsiniz.

3. 3. 3.

4. 4. 4. Nokta Objeleri Etrafında Tampon Bölge Oluşturmak

5. 5. 5. Bu derste Washington DC’de varsayılan okullar etrafında tampon bölge oluşturacağız. Amacımız ; hangi öğrencilerin okulun 1000 feet etrafında kaldığını belirlemek. Her okul haritada bir sembol yada nokta objesi olarak belirlenmiş. Her okula 1000 feetlik bir alan içerisindeki öğrencileri belirlemek için, ilk adım tampon bölge oluşturmaktır. Ardından sınır seçme (=boundary select) tuşu ile tampon bölge içerisinde kalan tüm öğrencileri seçebiliriz. Nihayet sonuçları tablosal bir biçimde görüntüleyebiliriz.

6. 6. 6. İlk olarak ekranımızdaki tüm pencereleri kapatmalı ve de istenilen tüm tabloların tutulduğu çalışma ortamını (=workspace) açmalıyız.

• • • • Dosya(=File) menüsünü açın.

• • • • Tüm Dosyaları Kapatı (=Close All) seçin.


• • • • Projedosyası Açı (=Open Workspace) seçin.

• • • • DC_SCHL’i seçin.

• • • • Aç (=Open) basın. 7. 7. 7. Ekranınızdaki görüntü aşağıdakine benzeyecektir :

8. 8. 8.

9. 9. 9. Küçük bayraklı gri evler Washington DC ‘deki okulları göstermekte. Kırmızı baklava biçimleri de öğrencileri temsil etmekte.

10. 10. 10. Tampon Bölge oluşturacağımız için, (kapalı alan objeleri), haritamızda yazılabilir bir katmana ihtiyacımız olacak. Bu amaç için Kozmetik katmanı kullanacağız. Bu katmanı yazılabilir hale getirmekle,oluşturduğumuz tampon bölgeyi yeni bir tablo haline getirebilir yada varolan bir tabloya kaydedebiliriz.

11. 11. 11.

• • • • Main Araç çubuğundaki Katman Kontrolü tuşuna klikleyin.

• • • • Kozmetik katman için yazılabilir(=editable) kontrol kutusunu işaretleyin.

• • • • OK butonuna basın. 12. 12. 12. Bir sonraki adım MapInfo’ya tampon bölge hakkında ne

istediğimizi söylemek. Bu etrafına tampon bölge oluşturacağımız objeleri seçmekle olabilir. Bu objeleri seçmenin bir çok yolu vardır. Ana Tuş Grubundaki (=Main) herhangi bir seçme aracını kullanabilir ya da Sorgu > Seç (=Query>Select) aracılığıyla okulları seçebiliriz.

• • • • Seç (=Select) tuşu kullanarak, dört adet okul seçin. 13. 13. 13. Tüm okullar seçildi. Şimdi her okul etrafına tampon bölge

oluşturabiliriz.

• • • • Nesneler(=Objects) menüsünü açın.

• • • • Tampon Bölge Oluşturu(=Buffer) seçin. 14. 14. 14. Tampon Bölge Oluşturma diyaloğu görünmekte. Bu diyalog

hakkında biraz bilgilenelim.

15. 15. 15.

16. 16. 16.

17. 17. 17.

• • • • Yarıçap değeri(=Radius Value) kutusuna 1000 girin.

• • • • Birimi feet’e değiştirin.

6. 6. Bu seçenek eğer tüm objelere bir tampon bölge istendiğinde kullanılır 5. 5.

Bu seçenek eğer her objeye ayrı bir tampon bölge istendiğinde

1. 1. Tampon Bölgenin yarıçapını istenilen birimle koordinasyonlu olarak girin.

2. 2. Kolondan(=From Column) listesi özel yarıçap bilgileri içeren kolonu kullanmamızı ya da bir özel ifadeyi girmemizi sağlar.

3. 3. Uzaklık birimini belirleyin.

4. 4. Pürüzsüzlük(=Smoothness) eğrinin tampon bölgedeki çözünürlüğünü belirler Yüksek pürüzsüzlük demek

• • • • Pürüzsüzlüğü(=Smoothness) 12 olarak kabul edin.

• • • • Tüm objeleri bir tampon bölge (=One buffer of all objects) olarak kabul edin.

18. 18. 18. Dialoğumuz şekildeki gibi görünüme sahip oldu:

19. 19. 19.

• • • • Tamam(=OK) butonuna basın.

• • • • Harita şekildeki gibi görülmeli.

20. 20. 20.

21. 21. 21. Şekildeki poligon tipi sayesinde okullar vede öğrenciler katmanın altında kaldığı için görüntülenememekte. Bu problemi aşmak için:

• • • • Seçenekler (=Options) menüsünden Poligon Tipini (=Region Style) seçin.

• • • • Şablon(=Pattern) “N” ‘yi listeden seçin.

22. 22. 22.

• • • • Tamam (OK) butonuna basın. 23. 23. 23. Harita tampon bölgelerini yeniden ekrana getirecektir.

24. 24. 24.

25. 25. 25. Sınır Seçme(=Boundary Select) Tuşunu Kullanmak

26. 26. 26. Şu ana kadar tampon bölgeyi oluşturduk, Okulların 1000 feetlik alan içerisinde kalan bölgedeki öğrencileri hesaplayabiliriz. Bunun için, Sınır Seçme tuşunu kullanarak tampon bölge içindeki öğrencileri seçebiliriz. Ardından seçilen öğrencilerin kayıtlarını verisayfası penceresinde görüntüleyebiliriz.

• • • • Main araç çubuğundan Sınır Seçme (=Boundary Select) tuşunu seçin.

• • • • Tampon bölgenin içerisinde öğrenci yada okulun direk üstüne olmayacak şekilde herhangi bir yere klikleyin,

27. 27. 27. Tampon bölge içinde seçilen öğrenciler belirecektir.

28. 28. 28.

29. 29. 29.

7. 7. 7. Dikkat! Tampon bölge oluşturmak için, yazılabilir bir katmana ihtiyacınız olabilir ve de tampon bölge oluşturacağınız objeyi seçmelisiniz.

30. 30. 30. Seçtiğimiz öğrencileri veri sayfası penceresinde görüntülemek için:

• • • • Pencere (=Window) menüsünü açın.

• • • • Yeni Verisayfası Penceresini (=New Browser Window) seçin.

• • • • Verisayfası tabloları listesinden Selection tablosunu seçin.

31. 31. 31.

• • • • Tamam (=OK) butonuna basın. 32. 32. 32. Seçilen öğrenciler Verisayfası penceresinde görüntülenebilir.

33. 33. 33.

34. 34. 34. Tampon Bölge Oluşturma Sonuçlarını Kaydetmek

35. 35. 35. Tüm seçimlerde olduğu gibi, öğrenci listesi geçicidir. Eğer ilerideki amaçlar için bu bilgi kullanılmak isteniyorsa, Dosya > Farklı Kaydet (=File > Save Copy As) menü komutundan bu tablonun kalıcı bir kopyası sağlanabilir.

• • • • Dosya (=File) menüsünü açın.

• • • • Farklı Kaydeti (=Save Copy As) seçin.

• • • • Enson oluşturulan (numarası yüksek olan) sorguyu(=Query#) seçin.

• • • • Farklı Kaydete(=Save As) basın.

• • • • Dosya adı(=Filename) kutusuna STUDENTS_1000 yazın.

• • • • Kaydete(=Save) basın. 36. 36. 36. Kaydedilen tablo tampon bölge oluşturma işleminin bir

sonucudur, yani, okulun 1000 feet etrafındaki tüm öğrencilerdir. Tampon bölgenin bir resmi kaydedilmemiştir.

37. 37. 37. Tampon Bölge Çizgisi Özellikleri 38. 38. 38. Gelecek örnekte, caddenin 30 mil etrafındaki iş merkezlerini

seçebilmek için bir caddenin etrafına tampon bölge oluşturacağız. Bu örnek için Colorado’daki I-70 kullanılacak.

• • • • Dosya(=File) mensünü açın.

• • • • Tüm Dosyaları Kapatı (=Close All) seçin.

• • • • STATES ve US_HIWAY tablolarını açın. (Her iki tabloyada "...\mapinfo\professional\data\usa" klasöründen erişilebilir.

• • • • PROJECTS tablosunu açın. (Tabloya "...\mapinfo\professional\data" dizininde ulaşılabilir).

• • • • Haritanızı en büyük duruma getirin ve Colorado eyaletinin üzerine zoomunu büyültün.

39. 39. 39.

40. 40. 40. I-70 ‘in yerini bulmak için Info tuşunu kullan.

• • • • Seçim Yap(=Select) tuşu sayesinde I-70 i seçin.

• • • • Katman Kontrolünü (=Layer Kontrol) kullanarak Kozmetik katmanın yazılabilirliğini kontrol edin.

• • • • Nesneler (=Objects) menüsünü açın.

• • • • Tampon Bölge Oluşturu (=Buffer) seçin.

• • • • Yarıçap değerini 30 yapın.

• • • • Pürüzsüzlüğü 30 yapın.

• • • • Tamama(=OK) basın. 41. 41. 41.

• • • • Sınır seçme aracını kullanarak I – 70’in 30 mil çevresindeki yerleşim yerlerini seçin.

42. 42. 42. Şimdi bir seçili tablomuz var, bununla ne yapabiliriz? İlk olarak seçtiklerimizin kayıtlarına bakabiliriz :

• • • • Pencere (=Window) menüsünü açın.

• • • • Yeni verisayfası penceresini (=New Browser Window) seçin.

• • • • Tablo listesinde Seçim (=Selection) tablosounu seçin.

43. 43. 43.

• • • • Tamama(=OK) basın. 44. 44. 44. MapInfo seçimi otomatik olarak Query2 olarak adlandırılır,

yani bu oturumda oluşturulan ikinci sorgu dur.

45. 45. 45.

46. 46. 46. Sorgulama sonucunu haritalarımızda göstermek için :

• • • • Harita penceresini başlığa tıklayarak aktif hale getirin.

• • • • Harita menüsünü açın.

• • • • Katman Kontrölünü seçin.

PROJE tablosunu seçin ve Query2 ye ekleyin :

• • • • Projeler katmanını seçin.

• • • • Kaldıra basın.

• • • • Ekleye basın.

• • • • Query2 yi seçin.

• • • • Ekleye basın.

• • • • Katman kontrolü diyaloğunu kapatmak için Tamama basın.

Özet 1. 1. 1. 1. Katman kontrolünü kullanarak katmanı yazılabilir hale getirin. (Bir çok

tampon bölge oluşturma işlemlerinde Kozmetik Katmanı kullanmak çok faydalı olabilir.)

2. 2. 2. 2. Tampon bölge oluşturacağınız nesneyi seçin.

47. 47. 47. Ana tuş grubundaki herhangi bir seçme aracını kullanın yada Sorgu (=Query) > Seç (=Select)

3. 3. 3. 3. Tampon Bölge Oluşturma operasyonunu gerçekleştirin : Nesneler (=Objects) > Tampon Bölge Oluşturma (=Buffer)

48. 48. 48. Tampon bölgenin yarıçapı, birimi, pürüzsüzlük ve diğer parametreleri belirtin.

4. 4. 4. 4. İSTERSENİZ : Her tampon bölge oluşturma işleminde kullanılmayabilir, fakat çoğunlukla, bu son basmak tampon bölgenin içinde kalan objeleri seçmek için kullanılabilir. Bunun için Sınır Seçme tuşunu kullanabilirsiniz.

*Bu seçenekte eğer Her Objeye Bir Tampon Bölge (=One Buffer for Each Object ) seçeneğini seçerseniz.bir istisna oluşabilir : Oluşan Tampon Bölge nesnelerin üzerindeyse bunu başka kozmetik katmanda başka bir katmana yerleştirebiliriz. Bunun nedeni bu tampon bölgenin içindekileri seçim yaparken başka tampon bölge içindekileri seçmesidir.

Lab Bu ekzersizleri gerçekleştirebilmek için bazı datalara ihtiyaç duyulacaktır ki bunlar geçen derste kullanımıştı. Bu problemin çözümünün bir parçası da hangi tablolara ihtiyacınız olduğunu listelemektir.

Problem A:

1. 1. 1. 1. CITY_125 tablosundaki şehirlerin herhangi birinin 15 mil etrafındaki US_CUSTG tablosundan müşteri listesi (Verisayfası) oluşturun.

2. 2. 2. 2. Bu müşterilerin toplam siparişlerini hesaplayın.

Problem B:

1. 1. 1. 1. DC_STDNT tablosunu açın. ( “…\mapinfo\professional\data klasöründe yerleştirilmiştir.). Bu tablo Washington DC deki öğrenci listesini içerir.

2. 2. 2. 2. L St NW ‘nin çeyrek mil etrafındaki DC_STDNT tablosundaki öğrencileri liste (=Verisayfası) halinde oluşturun. (L St NW Washington DC de yeralan bir caddedir.)

OLE

Dersin Amacı

Bu bölümde, haritaların başka programlara nasıl yerleştirilebileceğini öğreneceğiz. Buna ulaşmak için iki yol izlenebilir. Buna pencereyi kullanarak ya da Obje bağlantısı ve yerleştirmesi (OLE) yöntemleriyle ulaşmak mümkündür.

Özellikler ve İşlenen Konular

Klip Alanı Oluşturmak

Pencereyi BMP Ya Da WMF Dosyası Olarak Kaydetmek

MapInfo Haritasını Başka Bir Uygulamaya Yerleştirmek

MapInfo’nun OLE Desteği Hakkında Notlar

1. 1. 1. Pratik Kullanım

2. 2. 2. Çıktı almadan önce bir ileri basamak olarak haritayı başka bir uygulama içine yerleştirmek isteyebilirsiniz. Örneğin, bir word dökümanına harita eklemek arzu edebilirsiniz. Bunu harita penceresini değişik grafik biçimlerinde kayderek ya da Obje Yerleştirme ve Bağlantısı sürüm 2.0 (OLE 2.0) destekleyen başka uygulamanın içine yerleştirerek mümkün olur.

3. 3. 3.

4. 4. 4.

5. 5. 5. Bir Pencereyi Grafik Dosya Biçimlerinde Kaydetmek

6. 6. 6. Çıkış yaratmanın bir seçeneği de pencereyi grafik dosya biçimine kaydetmektir. MapInfo aşağıdaki grafik formatların herhangi birinde pencereyi kullanabilir: Windows BMP, Windows WMF, Portable Network Grafik Biçimi, JPEG Dosya Biçimi, TIF Biçimi ve Photoshop 3.0 biçimi. Sözü edilen bu formatlar bazı Word programlarında, tablolama ve grafik programlarında kullanılabilir.

• • • • Dosya (=File) menüsünü Açın.

• • • • Tüm Dosyaları Kapat(=Close All) Seçin.

• • • • Dosya (=File) menüsünü Açın.

• • • • Proje Dosyası Aç(= Open Workspace) Seçin.

• • • • OLE’yi Seçin.

• • • • Aç’a (=Open) Basın.

7. 7. 7. Klip Bölgesi Oluşturmak 8. 8. 8. Bazen bir bölgenin haritasını ayrı bir biçimde görüntülemek

ve/veya çıktı almak istediğiniz zamanlar olabilir. Bu işlem için yapılan prosese klipbölgesi oluşturma adı verilir. Aynı zamanda sadece bir tane bölgeyi klip edebilirsiniz. Herhangi tematik haritalar, bağlantısız katmanlar, isimler, noktalar ve çizgiler klip edilmiş bölgelerde içine alınabilinir. İmaj tabloları klip edilemez. Bu uygulamada California eyaletini klip edeceğiz ve de bunu OLE uygulaması içinde kullanacağız.

9. 9. 9.

• • • • Seçim Yap(=Select) tuşunu kullanarak California’yı seçin.

• • • • Harita(=Map) menüsünü açın.

• • • • Klip Bölgesi Oluştur’u (=Set Klip Region) seçin. 10. 10. 10. Haritayı yenileme; sadece California ve de sınırlar içerisinde

kalan katmanlar görüntülenmekte.

11. 11. 11.

12. 12. 12. Harita penceresini bir BMP dosyası olarak dış veriye göndereceğiz.


• • • • Harita Penceresini Kaydet’i (=Save Window As) seçin. 13. 13. 13. Diyalog kutusu size dış verinin boyutlarını özelleştirmenizi

sağlar.

14. 14. 14.

• • • • Kaydet (=Save) butonuna basın. 15. 15. 15. Next, you may choose which directory, filename, and

graphics type to save the image as.

• • • • Dosya adını CA_MAP olarak kaydetin.

• • • • Kaydetme biçimi’nin (=Save as type) popup listesinde görüldüğü gibi Windows BMP olduğundan emin olun.

• • • • Kaydet(=Save) butonuna basın. 16. 16. 16. Yukarıdaki dialogda harita için grafik imajının tipini

belirledik ve de CA_MAP.BMP olarak adlandırdık. Bu imajı artık herhangi bir sunumda kullanmak mümkündür.

17. 17. 17.

18. 18. 18. Bir Haritayı Başka Bir Uygulama İçerisine Yerleştirmek

19. 19. 19. Haritayı başka bir program içerisine yerleştirmenin uygun bir yolu MapInfo’nun Obje Bağlantı ve Yerleştirme (OLE) desteğini kullanmaktır. OLE size Harita Penceresini direk olarak başka OLE’yi destekleyen uygulama içerisinde açmanızı sağlar.

20. 20. 20.

21. 21. 21. İlk adımımız bu özelliği gösterebileceğimiz başka programla başlamaktır.

• • • • Herhangi bir OLE uyumlu Windows uygulamasını açın.(örneğin Windows WordPad).

22. 22. 22. (Yeni bir uygulama açmak için Windows '95’ teki Başlat (=Start) menüsüne klikleyin, Windows 3.1’ te Program Yöneticisine (=Program Manager) ulaşın, ardından açmak istediğiniz uygulamanın ikonuna çift klikleyin.)

• • • • Tekrar MapInfo’ya dönün. (Bu işlem <Alt> tuşuna elimizi kaldırmadan basarak ve de ardından <Tab> tuşuna basarak gerçekleştirilebilir. <Tab> tuşuna MapInfo’ya dönülünceye kadar basılı tutun.)

23. 23. 23.

Şimdi Haritayı bu uygulama içerisine yerleştireceğiz. Bunun bir yolu Windows’un pano özelliğini kullanarak olabilir. Harita penceresi tamamı ile panoya kopyalanabilir.

• • • • Düzen(=Edit) menüsünü açın.

1. 1. Eğer Harita Penceresi Kopyala (=Copy Map Window) yerine Kopyala (=Copy) çalışıyorsa,Sorgu (=Query)’dan Hiçbirini Seçme(=Unselect All)

24. 24. 24.

• • • • Harita Penceresini Kopyala’yı(=Copy Map Window) seçin.

25. 25. 25.

26. 26. 26. Şimdi öteki uygulamaya geçiyoruz.

• • • • Öteki uygulamayı başlatın. (Tekrar, <Alt>+<Tab> tuşlarını kullanabilirsiniz.)

• • • • Düzen(=Edit) menüsünü açın.

• • • • Yapıştır(=Paste) yada Özel Yapıştırı(Paste Special) seçin. 27. 27. 27. (Eğer Özel Yapıştır (=Paste Special) seçilirse, yapıştırılması

mümkün olan formatları içeren diyalog ekrana gelir. Aşağıya bakınız :)

28. 28. 28.

2.

2.

Bu diyalog Özel Yapıştır (=Paste Special) seçilirse

29.

30. 29. 29. Harita yerleştirildiğinde onu değiştirme şansına da sahip olabilirsiniz. Harita üzerindeyken farenin sağ tuşuna bastığınız zaman bir kısayol menüsü ekranda görülür. Bu menü sayesinde bazı ortak kullanılan menüleri içine haritayı yerleştirdiğimiz uygulamadan kolaylıkla ulaşabiliriz. Aynı zamanda MapInfo harita objesine de ulaşılabilinir.

31. 30. 30. Örneğin

• • • • Harita üzerine çift klikleyebilirsiniz.

Yerleştirilmiş haritanın üzerinde sağ tuşa basın.

• • • • MapInfo Harita Penceresini Açmak için Seçin. 32. 31. 31.

33. 32. 32.

34. 33. 33. Dökümandaki MapInfo Harita Penceresi ekranda görünecek. Bu noktada Haritanın zoom’unu, katman kontrol konfigürasyonunu değiştirebilir, tematik harita yapabilir yada değiştirebilir ve de bulabilirsiniz.

35. 34. 34.

36. 35. 35.

37. 36. 36.

Ekranda görülen dökümandaki MapInfo Harita penceresini kapatmak için :

3.

3. Haritaya çift kliklenirse ve de dökümana dönmek istenirse, dökümanın içinde kalmak koşulu ile harita

• • • • Dosya (=File) menüsünü açın.

• • • • Çıkış ve Dökümana Dönmek (=Exit & Return to Document) seçin.

Harita Penceresi Çekme Tuşu: MapInfo’dan başka bir uygulamaya harita penceresini direk bir biçimde çekip bırakmak mümkündür. Bunu gerçekleştirebilmek için ekranda MapInfo ve öbür uygulamanın beraber görülmesi gerekmektedir.

Harita Penceresi Çekme (=Drag Map Window) tuşunu seçin, ve klikleyin ve Harita penceresini diğer uygulamaya çekin. Daha sonra uygulamanın üzerinde farenin tuşunu bırakın. (Farenin tuşunu bırakmak çekip bırakma işleminin bırakmasıdır.)

Harita penceresi çekme aracını MapInfo’nun kendi içinde de kullanabilirsiniz. Bu işlemin sonucu Harita > Pencereyi Çoğalt (Map > Clone View) komutuyla aynı sonucu verecektir.

MapInfo’nun OLE Desteği Hakkında Bazı Notlar 1. 1. 1. 1. Yerleştirilen Harita Penceresinin Konumunun Değiştirilmesi ve

Boyutlarının Değiştirilmesi: MapInfo harita penceresini yerleştirdikten sonra, dökümanınızda bu pencerenin boyutlarını ve yerini değiştirebilirsiniz. Bu MapInfo’da değil, uygulamada gerçekleştirilebilir. Uygulamanın desteklediği herhangi bir methodu kullanarak yapabilirsiniz. Not: Bazı uygulamalarda, değişikliklerin etkili olabilmesi için objenin aktif durumda olmaması gerekir.

2. 2. 2. 2. Dökümanımızın içine yerleştirilmiş MapInfo Harita Penceresi ile çıktı almak: Öncelikle haritanın dışına kliklenerek haritayı aktiflikten (haritanın dışına klikle) kurtarmak gerekir. Bu size harita objesini görüntüleme ve çıktı alma imkanı sağlayacaktır. Bu özellikle doğru olacaktır şayet harita penceresi üzerinde herhangi bir değişiklik yapmış iseniz.

3. 3. 3. 3. İçine Yerleştirilmiş Harita Penceresi Kapsayan Dökümanları Paylaştırmak: Harita içeren döküman başka bir uygulama tarafından açıldığı zaman, harita WMF yada bir resim olarak görünecektir. Bu noktada, harita herhangi bir resim olarak görünecektir. Haritanın boyut ve yeri değiştirilebilecektir. Eğer sistem (uygulama) 32 bit MapInfo’ya ulaşabiliyorsa ve dataları harita oluştururken kullanmışsa harita aktif duruma geçirilebilir ve de değiştirilebilinir. MapInfo orjinal yerlerinde bulamazsa onları çabuk bir biçimde yerleştirecektir.

Özet Klip Bölgesi Oluştur Bir sınır seçin

Harita > Klip Bölgesi Oluştur (= Map > Set Clip Region)

Grafik Dosya Oluştur Dosya > Pencereyi Farklı Kaydet (=File > Save Window As)

Haritayı Yerleştirmek İçin MapInfo Professional’da Düzen > Harita Penceresi Kopyala (=Edit > Copy Map Window)

Harita yerleştirlen uygulamada Düzen > Yapıştır ya da Düzen > Özel Yapıştır (=Edit > Paste ya da Edit > Paste Special )

yada

Ana Tuş Grubundaki (Main) Harita Penceresi Çekme (=Drag Map Window) ‘yi de kullanabirsiniz.

Yerleştirilmiş Harita Objesini Değiştirmek Harita üzerinde farenin sağ tuşuna basın

MapInfo Harita Objesi > Aç (=MapInfo Map Object > Open)

Lab 1. 1. 1. 1. Başka bir uygulama içerisine MapInfo’dan bir harita yerleştirin. Eğer

uygulama OLE desteğini sağlıyorsa, örneğin Microsoft Word™, MapInfo Haritasını yerleştirin. Eğer mümkünse, dersteki uygulamadan farklı bir uygulama seçin.

(Eğer OLE uygulaması yoksa, Harita penceresini BMP olarak kaydedin, ve de bunu Windows Paintbrush (Windows 3.x) yada MS Paint (Windows’95) programlarında açın.

Documents

MapInfo Kullanım Kılavuzu - dicle.edu.tr · 1. Verileri Görüntüleme Dersin Amacı Bu derste, MapInfo Quick Start dialog kutusu kullanarak MapInfo veri dosyalarını açmak işlenecek