Maria Skłodowska – Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy )

– kobieta, która osiągnęła ponadczasowy, światowy sukces

UCHWAŁA Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

z dnia 3 grudnia 2010 r.w sprawie ustanowienia roku 2011 Rokiem Marii

Skłodowskiej-Curie

• W setną rocznicę przyznania Marii Skłodowskiej-Curie Nagrody Nobla w dziedzinie chemii za odkrycie nowych pierwiastków polonu i radu, Sejm Rzeczypospolitej Polskiej postanawia oddać hołd jednemu z najwybitniejszych naukowców naszych czasów, którego przełomowe odkrycia przyczyniły się do światowego rozwoju nauki.

• Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłasza rok 2011 Rokiem Marii Skłodowskiej-Curie.

Dzieciństwo i młodość • Maria Skłodowska urodziła się w rodzinie nauczycielskiej,

wywodzącej się z drobnej szlachty. • Dziadek - Józef Skłodowski był szanowanym lubelskim

pedagogiem. • Ojciec, Władysław Skłodowski był nauczycielem matematyki i

fizyki oraz dyrektorem dwóch warszawskich gimnazjów męskich, prowadził w domu stancję dla chłopców.

• Matka, Bronisława Boguska, była dyrektorką warszawskiej pensji dla dziewcząt z dobrych domów. Matka zmarła na gruźlicę gdy Maria miała 11 lat.

• Matka była głęboko wierzącą katoliczką, ojciec był ateistą.

• Jako 10 latka, Maria Skłodowska rozpoczęła naukę na pensji dla dziewcząt, którą wcześniej prowadziła jej matka.

• Następnie kształciła się w gimnazjum dla dziewcząt, które ukończyła 12 czerwca 1882 r. otrzymując złoty medal.

• Po ukończeniu gimnazjum przez rok mieszkała na wsi u rodziny ojca.

• Następnie mieszkała z ojcem w Warszawie, gdzie udzielała korepetycji.

• Zmieniała miejsca zamieszkania cały czas udzielając korepetycji.

• W październiku 1891 roku wyjechała do Francji.

• W Paryżu Maria Skłodowska zdała w 1891 r. jako pierwsza kobieta w historii egzaminy wstępne na wydział fizyki i chemii Sorbony. W dzień studiowała, a wieczorami pracowała jako korepetytorka.

• W 1893 r. uzyskała licencjat z fizyki i zaczęła pracować jako laborantka w przemysłowym laboratorium zakładów Lippmana. Nadal studiowała na Sorbonie, uzyskując drugi licencjat: z matematyki w 1894 roku.

Praca naukowa• W 1894 roku Maria poznała swojego przyszłego męża, Pierre'a Curie. • Piotr Curie był w tym czasie doktorantem w laboratorium. Po zrobieniu doktoratu, w 1895 roku

poślubił Marię Skłodowską. Dwa lata później przyszła na świat ich pierwsza córka Irena.• Mąż Marii polecił profesorowi Becquerelowi osobę swojej żony jako tą, która bez problemu

poradziłaby sobie w pracy naukowej w laboratorium. Profesor zaproponował jej podjęcie studiów doktoranckich pod jego opieką. Badania Marii dotyczyć miały radioaktywności niektórych rodzajów rud.

• NAGRODA NOBLA 1903 ROK:• Maria Skłodowska, z pomocą młodego chemika Debierna, rozpoczęła pracę rozdzielania rudy

uranowej na pojedyncze związki chemiczne i poszukiwania związku powodującego jej wysoką radioaktywność.

• Do zespołu dołączył Piotr Curie. • Po 4 latach badania doprowadziły do odkrycia najpierw polonu, następnie dużo bardziej

radioaktywnego radu, a także do wyjaśnienia prawdopodobnych przyczyn zjawiska radioaktywności jako efektu rozpadu jąder atomów.

• W 1903 r. Maria Skłodowska-Curie jako pierwsza kobieta w historii otrzymała stopień doktora fizyki i w tym samym roku przyznano jej też Nagrodę Nobla.

• Po otrzymaniu Nagrody Nobla Maria i Piotr Curie stali się bardzo sławni.

• Panu Curie władze Sorbony przyznały stanowisko profesora i zezwoliły na założenie własnego laboratorium, w którym Maria Skłodowska-Curie została kierownikiem badań.

• W tym czasie Maria Skłodowska – Curie urodziła drugą córkę Ewę.

• W 1906 roku ginie mąż Marii Skłodowskiej w wypadku, przygnieciony przez ciężarowy wóz konny . Maria Skłodowska-Curie straciła towarzysza życia i pracy. Oddała się wirowi nauki.

•Rada wydziałowa postanowiła utrzymać katedrę prowadzoną przez Piotra i powierzyła ją Marii Skłodowskiej-Curie wraz z pełnią władzy nad laboratorium.

•Maria Skłodowska – Curie stała się pierwszą kobietą - profesorem Sorbony

NAGRODA NOBLA 1911 ROK:

• W 1911 r. Maria Skłodowska – Curie otrzymała drugą Nagrodę Nobla, tym razem z chemii za wydzielenie czystego radu.

• Nagroda pomogła Marii w przekonaniu rządu Francji do przeznaczenia środków na budowę prywatnego Instytutu Radowego, który został wzniesiony w 1914 r. Prowadzono tam badania z zakresu chemii, fizyki i medycyny. Z tego instytutu wyszło jeszcze czterech laureatów nagrody Nobla, w tym córka Marii Skłodowskiej-Curie, Irena, i zięć Fryderyk.

Rodzina Marii Skłodowskiej - Curie

Mąż – Piotr Curie Maria z córkami: Ireną i Ewą

Nagrody Nobla:

Ciekawostki• Maria Skłodowska - Curie w czasie Pierwszej Wojny Światowej

organizowała ambulanse do prześwietlania rannych.

• Z własnej inicjatywy zdobyła 20 samochodów i zorganizowała ruchome pogotowie z aparatami Roentgena.

• W lipcu 1916 roku jako jedna z pierwszych kobiet robi prawo jazdy, by móc prowadzić półciężarowy samochód. Jej pogotowie zna cały front, a francuscy żołnierze pojazdy z aparatami nazywali „małymi Curie". Przebadano w nich 10 tysięcy rannych.

• Maria Curie założyła 220 stacji radiologicznych i kształciła kadry do ich obsługi. Obsłużyły one ponad 3 miliony przypadków urazów wśród francuskich żołnierzy.

• Po wojnie Maria Skłodowska – Curie była powtórnie szefem Instytutu Radowego w Paryżu

• Skłodowska jeździła po świecie, gdzie pomagała poprzez swoją fundację zakładać medyczne instytuty leczenia raka. W 1932 z pomocą prezydenta Mościckiego jeden z takich instytów został założony w Warszawie. Jego pierwszym szefem została siostra Marii - Bronisława .

• Maria Skłodowska-Curie zmarła 4 lipca 1934 w klinice Sallanches pod Paryżem na białaczkę spowodowaną najprawdopodobniej silnym napromieniowaniem. W roku 1995 Maria została pierwszą kobietą pochowaną pod kopułą paryskiego Panteonu w uznaniu jej zasług.

• Biografia Marii Skłodowskiej Curie, napisana przez jej córkę Ewę, jest najczęściej czytaną na świecie biografią, a w Japonii - obowiązująca lekturą szkolną.

ANEGDOTY• Maria Skłodowska - Curie była

bardzo skromną, pracowitą i porządną kobietą. Podczas spotkania z prezydentem Polski, Stanisławem Wojciechowskim, Prezydent spytał:- Czy pamięta Pani jasiek, który mi pożyczyła na drogę, gdy jechałem z Paryża do Warszawy?- Pamiętam nawet, że pan mi go zapomniał zwrócić - odpowiedziała nasza uczona.

• Maria Skłodowska - Curie chociaż jest uznawana za obrończynię kobiet, to nie popierała wszystkich nowości. Krótko przed śmiercią widząc nowe buty swojej córki zwraca się do niej:- Och moje biedactwo, jakież okropne obcasy. Nie, nigdy mnie nie przekonasz, że kobiety są stworzone do chodzenia na szczudłach.

SZKOŁY NOSZĄCE IMIĘ MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE:

• Szkoła Podstawowa nr 6 Kutno• Szkoła Podstawowa nr 38 Warszawa • Szkoła Podstawowa nr 53

Częstochowa • Szkoła Podstawowa nr 6 Orzegów • Szkoła Podstawowa Zawieprzyce • Szkoła Podstawowa nr 6 Ruda Śląska

Szkoła Podstawowa nr 4 Skierniewice• Szkola Podstawowa nr 44 Katowice • Szkoła Podstawowa nr 153 Łódź• Szkoła Podstawowa nr 10 Jastrzębie

Zdrój• Szkoła Podstawowa nr 15 Białystok• Szkoła Podstawowa nr 9 Pruszków

• Gimnazjum nr 1 Góra • Gimnazjum nr 2 Nowa Ruda • GIMNAZJUM NR 11 Legnica• Gimnazjum nr 28 Bydgoszcz• Gimnazjum nr 8 Toruń • Publiczne Gimnazjum Sielec • Gimnazjum Pszczew • Gimnazjum w Jasieniu Jasień • Publiczne Gimnazjum Babice • Miejskie Gimnazjum nr 1 z klasami sportowymi

Oświęcim • GIMNAZJUM NR 1 Wadowice • Gimnazjum Nr 38 Warszawa • Gimnazjum nr 1 Głubczyce • Gimnazjum Prabuty Prabuty

• ITD.

Przejawy pamięci o Marii Skłodowskiej - Curie

Znaczek pocztowy Banknot

Kolczyki – M. Skłodowska – Curie z polonem i radem

Pomnik Marii Skłodowskiej - Curie na Politechnice Warszawskiej

Słownictwo związane z Maria Skłodowską – Curie:

• Sorbona - tradycyjna nazwa historycznego uniwersytetu paryskiego założonego w 1257 roku, jednego z najstarszych i najbardziej znanych w Europie.

• Promieniotwórczość (radioaktywność) – zdolność jąder atomowych do rozpadu promieniotwórczego, który najczęściej jest związany z emisją cząstek alfa, beta promieniowaniem gamma.

• Aparat Rentgena - urządzenie do wytwarzania i wykorzystania promieniowania rentgenowskiego w prześwietleniach

• Pierwsza Wojna Światowa - konflikt zbrojny (28 lipca 1914 – 11 listopada 1918)

Polon - Po, polonium, pierwiastek chemiczny leżący w grupie 16 (tlenowce), 6 okresie w układzie okresowym jako 84, masa atomowa to 208,98u.

Rad - Ra, radium, pierwiastek chemiczny leży w grupie 2 (berylowce), 7 okresie , liczba atomowa 88, masa atomowa 226,03.

Rozpad jądra atomu - Rozszczepienie jądra atomowego to przemiana jądrowa polegająca na rozpadzie jądra na dwa (rzadziej na więcej) fragmenty o zbliżonych masach

Paryski Panteon - Panteon – budowla w Paryżu. Wzniesiona w XVIII wieku jako kościół pw. św. Genowefy, obecnie pełni rolę grobowca wybitnych Francuzów.

Nagroda Nobla - wyróżnienie przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości, ustanowione ostatnią wola fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu – Alfreda Nobla