Maria Wanda Kopertyńska Maria Wanda Kopertyńska Akademia Ekonomiczna Akademia Ekonomiczna

Wrocław Wrocław

Równowaga między pracą zawodową a Równowaga między pracą zawodową a życiem pozazawodowym - istotny życiem pozazawodowym - istotny

problem dla pracownika i pracodawcówproblem dla pracownika i pracodawców

Istota i znaczenie pracyIstota i znaczenie pracy

1) Praca zarobkowa stanowi podstawę egzystencji większości rodzin; wysokość uzyskiwanych dochodów z pracy decyduje o poziomie zaspokajania bieżących potrzeb rodziny, a także o jej zasobności.

2) Praca stanowi płaszczyznę wykorzystania własnych umiejętności, umożliwia zaspokojenie ambicji i samorealizację.

3) Praca zawodowa pełni szczególną rolę w procesach socjalizacji dzieci i młodzieży i kształtowaniu ich systemów wartości; stosunek do pracy, osiągnięta przez rodziców pozycja zawodowa – stanowią wzorce osobowościowe dla młodej generacji.

4) Praca jest podstawowym wyznacznikiem wszelkich sukcesów 4) Praca jest podstawowym wyznacznikiem wszelkich sukcesów życiowych każdego człowieka, łącznie z życiem rodzinnym i w życiowych każdego człowieka, łącznie z życiem rodzinnym i w relacjach towarzyskich oraz towarzyszące pracy kontakty z relacjach towarzyskich oraz towarzyszące pracy kontakty z innymi pracownikami umożliwiają bardziej świadome innymi pracownikami umożliwiają bardziej świadome kształtowanie własnej osobowości. Satysfakcja z osiągnięć w kształtowanie własnej osobowości. Satysfakcja z osiągnięć w pracy zawodowej, świadomość przydatności społecznej pracy zawodowej, świadomość przydatności społecznej stanowią podstawę zadowolenia z życia. stanowią podstawę zadowolenia z życia.

5) Praca jest jedyną z podstawowych dziedzin aktywności 5) Praca jest jedyną z podstawowych dziedzin aktywności życiowej człowieka. stanowi więc szczególną wartość, gdyż życiowej człowieka. stanowi więc szczególną wartość, gdyż dzięki wykonywaniu określonego rodzaju pracy, zwanej dzięki wykonywaniu określonego rodzaju pracy, zwanej zawodową, człowiek uzyskuje nie tylko środki zapewniające mu zawodową, człowiek uzyskuje nie tylko środki zapewniające mu egzystencję materialną i szerzej mówiąc intelektualno-egzystencję materialną i szerzej mówiąc intelektualno-kulturową, lecz również stosowną do niej pozycję zawodową, a kulturową, lecz również stosowną do niej pozycję zawodową, a zarazem społeczną. zarazem społeczną.

Praca zawodowa angażuje czas. Część czasu poza pracą Praca zawodowa angażuje czas. Część czasu poza pracą zawodową, która jest wolna od wszelkiego rodzaju zawodową, która jest wolna od wszelkiego rodzaju niezbędnych obowiązków jest czasem wolnym. W potocznym niezbędnych obowiązków jest czasem wolnym. W potocznym rozumieniu czas wolny traktowany jest jako czas odpoczynku, rozumieniu czas wolny traktowany jest jako czas odpoczynku, rozrywki, aktywności jednostki ludzkiej. To również czas, który rozrywki, aktywności jednostki ludzkiej. To również czas, który pracownik może przeznaczyć rodzinie, rozwojowi pracownik może przeznaczyć rodzinie, rozwojowi intelektualnemu i fizycznemu intelektualnemu i fizycznemu Praca, rodzina, czas wolny to sfery życia między którymi trzeba Praca, rodzina, czas wolny to sfery życia między którymi trzeba doprowadzić do równowagi aby prowadzić udane pełne doprowadzić do równowagi aby prowadzić udane pełne stabilizacji życie. Nie sposób też nie zauważyć, iż od co stabilizacji życie. Nie sposób też nie zauważyć, iż od co najmniej kilkunastu lat w literaturze biznesowej coraz częściej najmniej kilkunastu lat w literaturze biznesowej coraz częściej porusza się problem równowagi (czy raczej jej braku) między porusza się problem równowagi (czy raczej jej braku) między pracą a życiem prywatnym Wynika to między innymi z tego, iż pracą a życiem prywatnym Wynika to między innymi z tego, iż cechą współczesnych społeczeństw w krajach bogatych jest cechą współczesnych społeczeństw w krajach bogatych jest pracoholizm. Pracoholizm stał się chorobą o charakterze pracoholizm. Pracoholizm stał się chorobą o charakterze globalnym. Japońskie pojęcie karoshi, amerykański termin globalnym. Japońskie pojęcie karoshi, amerykański termin burn-out są już rozpoznawalne w Polsce.burn-out są już rozpoznawalne w Polsce.

Modele organizacji czasu pracy w praktyce przedsiębiorstwModele organizacji czasu pracy w praktyce przedsiębiorstw

Istnieją dwa podstawowe modele organizacji czasu pracy, tj. Istnieją dwa podstawowe modele organizacji czasu pracy, tj. standardowy (tradycyjny) oraz elastyczny.standardowy (tradycyjny) oraz elastyczny.

Model tradycyjny zakłada, że technologia i organizacja pracy Model tradycyjny zakłada, że technologia i organizacja pracy wymagają jednolitego uregulowania czasu pracy. Cechy wymagają jednolitego uregulowania czasu pracy. Cechy tradycyjnego modelu czasu pracy to:tradycyjnego modelu czasu pracy to:

dzienny czas pracy wynosi 8 godzin,dzienny czas pracy wynosi 8 godzin, stałe momenty zaczynania i kończenia pracy w godzinach od stałe momenty zaczynania i kończenia pracy w godzinach od

7.00 do 15.00,7.00 do 15.00, tygodniowy czas pracy w granicach 40 godzin,tygodniowy czas pracy w granicach 40 godzin, tygodniowy czas pracy rozłożony na 5 dni roboczych od tygodniowy czas pracy rozłożony na 5 dni roboczych od

poniedziałku do piątku,poniedziałku do piątku, równomierne rozłożenie dziennego i tygodniowego czasu równomierne rozłożenie dziennego i tygodniowego czasu

pracy na 12 miesięcy z przerwą na urlop. pracy na 12 miesięcy z przerwą na urlop.

Elastyczność czasu pracyElastyczność czasu pracy oznacza odejście od stałych, oznacza odejście od stałych, przyjętych na nieokreślony termin uregulowań czasu pracy, przyjętych na nieokreślony termin uregulowań czasu pracy, które obowiązują bez względu na stopień wykorzystania które obowiązują bez względu na stopień wykorzystania zasobów, wahania popytu, indywidualne zadania i życiowe zasobów, wahania popytu, indywidualne zadania i życiowe sytuacje pracowników na rzecz kształtowania wymiaru i sytuacje pracowników na rzecz kształtowania wymiaru i rozkładu czasu pracy przez pracodawców i/lub pracowników w rozkładu czasu pracy przez pracodawców i/lub pracowników w zależności od istniejących uwarunkowań. zależności od istniejących uwarunkowań.

Tabela 1. Elastyczna organizacja czasu pracy Tabela 1. Elastyczna organizacja czasu pracy

Kategorie systemów czasu Kategorie systemów czasu pracy pracy

Formy elastycznej organizacji czasu pracy Formy elastycznej organizacji czasu pracy

Systemy umożliwiające Systemy umożliwiające dłuższe wykorzystanie dłuższe wykorzystanie wyposażenia wyposażenia

możliwość pracy 10 lub 12 godzin dziennie,możliwość pracy 10 lub 12 godzin dziennie,praca zmianowa praca zmianowa skondensowany tydzień pracy skondensowany tydzień pracy

Systemy umożliwiające Systemy umożliwiające dostosowanie czasu pracy dostosowanie czasu pracy do zmian rynkowych lub do zmian rynkowych lub sezonowych sezonowych

rozliczanie czasu pracy w skali roku,rozliczanie czasu pracy w skali roku,możliwe zmiany czasu w skali dnia, tygodnia i możliwe zmiany czasu w skali dnia, tygodnia i miesiąca bez godzin nadliczbowych miesiąca bez godzin nadliczbowych

Systemy ułatwiające Systemy ułatwiające tworzenie miejsc pracy tworzenie miejsc pracy

podział miejsc pracy (job sharing)podział miejsc pracy (job sharing)praca w niepełnym wymiarzepraca w niepełnym wymiarze

Systemy ułatwiające Systemy ułatwiające podejmowanie pracy i podejmowanie pracy i odchodzenie z pracy odchodzenie z pracy zawodowej zawodowej

programy wprowadzające dla młodzieży oparte programy wprowadzające dla młodzieży oparte nas niepełnym czasie pracy,nas niepełnym czasie pracy,praca w niepełnym wymiarze w końcowym praca w niepełnym wymiarze w końcowym okresie kariery zawodowej,okresie kariery zawodowej,długoterminowe urlopy kształceniowe, długoterminowe urlopy kształceniowe, rodzicielskie i wypoczynkowe,rodzicielskie i wypoczynkowe,ruchomy czas pracy ruchomy czas pracy

Elastyczny czas pracyElastyczny czas pracy

Do elastycznych form organizacji czasu pracy zalicza się Do elastycznych form organizacji czasu pracy zalicza się

rozwiązania, które stanowią kompromis między rozwiązania, które stanowią kompromis między wymogami wymogami wynikającymi z celów przedsiębiorstwa oraz potrzebami i wynikającymi z celów przedsiębiorstwa oraz potrzebami i oczekiwaniami pracowników, przy uwzględnieniu wymogów oczekiwaniami pracowników, przy uwzględnieniu wymogów medycyny i psychologii pracy.medycyny i psychologii pracy.

Elastyczne kształtowanie czasu pracy:Elastyczne kształtowanie czasu pracy:• sprzyja również koordynacji działalności zawodowej z życiem sprzyja również koordynacji działalności zawodowej z życiem

rodzinnym, co jest istotne zwłaszcza dla kobiet chcących rodzinnym, co jest istotne zwłaszcza dla kobiet chcących pracować zawodowo i zajmować się domem. pracować zawodowo i zajmować się domem.

• ma dla pracowników znaczenie także z punktu widzenia ma dla pracowników znaczenie także z punktu widzenia czynności każdego organizmu, w tym szczególnie rytmów czynności każdego organizmu, w tym szczególnie rytmów biologicznych i stanu zdrowia. biologicznych i stanu zdrowia.

Równowaga między pracą a życiem osobistym

U podstaw naruszenia równowagi między pracą a życiem prywatnym leży splot czynników:

1) globalizacja jak i rozwój hi-tech, zwłaszcza technologii informacyjnej i telekomunikacyjnej,

2) następnie zmiany demograficzne, wzrost znaczenia sektora usług i odsetka małych przedsiębiorstw, w których ochrona pracy jest słabsza, a stosunki pracy oparte są na zasadzie wzajemności, a wreszcie osłabienie roli zbiorowych stosunków pracy w związku z rosnącą ich indywidualizacją.

3.3. wzrost konkurencyjności; skłania ona pracodawców do wzrost konkurencyjności; skłania ona pracodawców do zmiany wymagań wobec pracowników, większej zmiany wymagań wobec pracowników, większej elastyczności, kreatywności, zaangażowania w sprawy elastyczności, kreatywności, zaangażowania w sprawy organizacji, ciągłego uczenia się, umiejętności współpracy w organizacji, ciągłego uczenia się, umiejętności współpracy w grupie, dobrej komunikacji i otwartości na zmiany. grupie, dobrej komunikacji i otwartości na zmiany.

4.4. możliwości obniżki kosztów, w tym kosztów pracy, a ta z możliwości obniżki kosztów, w tym kosztów pracy, a ta z kolei prowadzi do redukcji zatrudnienia, elastycznych form kolei prowadzi do redukcji zatrudnienia, elastycznych form zatrudnienia i organizacji pracy, która głównie obejmuje zatrudnienia i organizacji pracy, która głównie obejmuje organizację czasu i miejsca pracy. Czas pracy, mimo, że organizację czasu i miejsca pracy. Czas pracy, mimo, że formalnie skracany jest przez kraje Unii Europejskiej, to formalnie skracany jest przez kraje Unii Europejskiej, to ulega faktycznemu, często nieformalnemu i dodatkowo ulega faktycznemu, często nieformalnemu i dodatkowo nieopłacalnemu wydłużeniu, ze wszystkimi negatywnymi nieopłacalnemu wydłużeniu, ze wszystkimi negatywnymi konsekwencjami tego zjawiska. konsekwencjami tego zjawiska.

5.5. czynnikiem skłaniającym do pracy w wydłużonym czasie czynnikiem skłaniającym do pracy w wydłużonym czasie pracy jest niekiedy orientacja na karierę, kiedy indziej – chęć pracy jest niekiedy orientacja na karierę, kiedy indziej – chęć dodatkowego zarobku, ale też lęk przed utratą pracy. dodatkowego zarobku, ale też lęk przed utratą pracy.

Następują zmiany w charakterze pracy i wynikające z nich Następują zmiany w charakterze pracy i wynikające z nich paradoksy dla równowagi między pracą i życiem paradoksy dla równowagi między pracą i życiem pozazawodowym, do których należy głównie zaliczyć:pozazawodowym, do których należy głównie zaliczyć:

Wydłużanie jawnych i niejawnych (bezpłatnych) godzin Wydłużanie jawnych i niejawnych (bezpłatnych) godzin nadliczbowych.nadliczbowych.

Pozostawanie w pracy po godzinach i wykonywanie pracy Pozostawanie w pracy po godzinach i wykonywanie pracy zbędnej w obawie, że wyjście z pracy o godzinie przewidzianej zbędnej w obawie, że wyjście z pracy o godzinie przewidzianej w regulaminie będzie odebrane przez szefa jako brak w regulaminie będzie odebrane przez szefa jako brak zaangażowania w sprawy firmy, albo też w dążeniu do szybszej zaangażowania w sprawy firmy, albo też w dążeniu do szybszej kariery.kariery.

Rezygnacja z wykorzystania części lub całości urlopów Rezygnacja z wykorzystania części lub całości urlopów wypoczynkowych w obawie przed utratą pracy.wypoczynkowych w obawie przed utratą pracy.

Obowiązkowy udział w wyjazdach integracyjnych, przynajmniej Obowiązkowy udział w wyjazdach integracyjnych, przynajmniej częściowo organizowanych w dni wolne od pracy, w częściowo organizowanych w dni wolne od pracy, w nieformalnych spotkaniach pracowników działów po godzinach nieformalnych spotkaniach pracowników działów po godzinach pracy, itp.pracy, itp.

Wydłużanie czasu pracy wskutek wzrostu kultowości Wydłużanie czasu pracy wskutek wzrostu kultowości korporacyjnej, nadmiernego angażowania w sprawy firmy i korporacyjnej, nadmiernego angażowania w sprawy firmy i silnej orientacji na karierę i sukces zawodowy.silnej orientacji na karierę i sukces zawodowy.

Udział w szkoleniach.Udział w szkoleniach.

Czas pracy i obciążenie w pracyCzas pracy i obciążenie w pracy

Pytanie Pytanie Warianty odpowiedzi Warianty odpowiedzi % odpowiedzi % odpowiedzi

Czy czasu dziennie Pan/Pani Czy czasu dziennie Pan/Pani pracujepracuje

do 8 godz. do 8 godz. 4040

9 – 10 godz. 9 – 10 godz. 4343

powyżej 10 godz. powyżej 10 godz. 1717

Czy pracuje Pan/Pani w Czy pracuje Pan/Pani w soboty i niedziele soboty i niedziele

nie pracuję nie pracuję 1111

pracuję pracuję 8989

Czy pracuje Pan/Pani więcej Czy pracuje Pan/Pani więcej niż 40 godz. tygodniowo niż 40 godz. tygodniowo

Tak Tak 8181

Nie Nie 66

Trudno powiedzieć Trudno powiedzieć 1313

Czy odpowiada Panu/PaniCzy odpowiada Panu/Pani

Aktualne obciążenie pracą Aktualne obciążenie pracą Tak Tak 3333

Nie Nie 4646

Trudno powiedzieć Trudno powiedzieć 2121

Preferowane wartościPreferowane wartości

Pytanie Pytanie Warianty Warianty odpowiedzi odpowiedzi

ProcentowyProcentowy rozkładrozkład odpowiedzi odpowiedzi

Firma AFirma A Firma BFirma B Firma CFirma C

Jakie wartości spośród Jakie wartości spośród wymienionych są dla wymienionych są dla Pani/Pana najważniejsze Pani/Pana najważniejsze

Rodzina Rodzina 4545 3030 6060

Pieniądze Pieniądze 1212 3131 1818

Kariera Kariera 99 1010 1111

Przyjaźń Przyjaźń 2222 1616 1111

Religia Religia 1212 1313 --

Czy praca ma wpływ na Czy praca ma wpływ na planowanie rodziny planowanie rodziny

Tak i to znaczny Tak i to znaczny 71,271,2 65,665,6 4040

Tak ale niewielki Tak ale niewielki -- 24,424,4 2424

Nie ma wpływu Nie ma wpływu 28,828,8 16,616,6 3636

Opinie na temat czasuOpinie na temat czasu

Pytanie Pytanie WariantyWarianty Procentowy Procentowy rozkład rozkład odpowiedzi odpowiedzi

odpowiedziodpowiedzi Firma AFirma A Firma BFirma B Firma CFirma C

Czy brakuje Czy brakuje Tak Tak 93,893,8 6262 7575

Pani/PanuPani/Panu Nie Nie -- 2222 1111

czasu czasu Trudno powiedzieć Trudno powiedzieć 6,26,2 66 1414

Na co Na co Czytanie książek i Czytanie książek i telewizję telewizję

2121 1818 1313

szczególnie szczególnie Sport (rekreację)Sport (rekreację) 11,511,5 1616 2424

brakujebrakuje RodzinaRodzina 2424 2929 3333

czasu czasu Obowiązki domoweObowiązki domowe 1414 66 1313

WypoczynekWypoczynek 13,513,5 1010 1717

Kultura (kino, teatr itp.)Kultura (kino, teatr itp.) 66 2121 --

Równowaga między praca zawodową a Równowaga między praca zawodową a pozazawodowympozazawodowym

Pytanie Pytanie Warianty odpowiedzi Warianty odpowiedzi Procentowy Procentowy rozkład rozkład odpowiedziodpowiedzi

Firma AFirma A Firma BFirma B Firma CFirma C

Czy uważa Pan/Czy uważa Pan/ TakTak 19,919,9 5050 8282

Pani, że równowagaPani, że równowaga Nie Nie 33,533,5 2828 1313

jest utrzymana jest utrzymana Tak i nie Tak i nie 46,646,6 1212 55

Co Pani/PanaCo Pani/Pana Za duża liczba godzin pracyZa duża liczba godzin pracy 5,55,5 2323 3636

zdaniem na zdaniem na

ma największyma największy

Praca poza miejscem Praca poza miejscem zamieszkaniazamieszkania

1313 1717 99

wpływ na brakwpływ na brak Duże zaangażowanie w pracyDuże zaangażowanie w pracy 1919 99 2929

równowagi równowagi Chęć zarobienia pieniędzyChęć zarobienia pieniędzy 5555 4444 2121

Kariera Kariera 7,57,5 77 55

NastępstwaNastępstwa StresStres 6868 3636 5757

braku braku Uzależnienia (alkohol, papierosy) Uzależnienia (alkohol, papierosy) -- 88 --

równowagirównowagi Rozpad rodzinyRozpad rodziny 10,510,5 66 55

Wypalenie zawodoweWypalenie zawodowe 1313 2424 2121

PracoholizmPracoholizm 4,14,1 22 99

Brak satysfakcji z pacy Brak satysfakcji z pacy 14,414,4 2424 1515

Pomoc specjalistówPomoc specjalistów

Pytanie Pytanie Warianty Warianty odpowiedziodpowiedzi

procentowyprocentowy rozkład rozkład odpowiedziodpowiedzi

Firma AFirma A Firma BFirma B Firma CFirma C

Czy korzysta Pan/Pani z Czy korzysta Pan/Pani z pomocy specjalistów w pomocy specjalistów w związku z pojawieniem związku z pojawieniem symptomów braku symptomów braku równowagi równowagi

TakTak -- 11 1111

Nie Nie 100100 9999 8989

Czy pracodawca pomaga w Czy pracodawca pomaga w przywróceniu równowagi przywróceniu równowagi

TakTak -- 2424 1111

Nie Nie -- 7676 8989

Działania podejmowane przez pracowników dla osiągnięcia Działania podejmowane przez pracowników dla osiągnięcia równowagirównowagi

Pytanie Pytanie Warianty odpowiedziWarianty odpowiedzi procentowyprocentowy rozkład rozkład odpowiedziodpowiedzi

Firma AFirma A Firma BFirma B Firma CFirma C

Działania Działania podejmowane podejmowane

Precyzyjne planowanie czasu Precyzyjne planowanie czasu poza pracąpoza pracą

10,310,3 6969 1212

dla zachowaniadla zachowania Uprawianie sportuUprawianie sportu 17,117,1 55 1717

równowagirównowagi Dobra i spokojna atmosfera w Dobra i spokojna atmosfera w domudomu

48,648,6 1414 4040

Różne rozrywki Różne rozrywki 2424 1212 3131

Jak częstoJak często W każdy weekendW każdy weekend 34,534,5 2929 1111

Pan/PaniPan/Pani Raz lub kilka razy w miesiącuRaz lub kilka razy w miesiącu 2,12,1 2424 1717

wypoczywawypoczywa Kilka razy w rokuKilka razy w roku 14,414,4 88 4848

Raz w rokuRaz w roku 4949 3939 1717

W ogóle nie odpoczywam W ogóle nie odpoczywam -- 77

Preferowana Preferowana W domuW domu 25,325,3 2626 1010

forma forma Wyjazdy krajoweWyjazdy krajowe 47,347,3 6060 2727

wypoczynkuwypoczynku Wyjazdy zagraniczneWyjazdy zagraniczne 14,414,4 1414 3939

Agroturystyka, obcowanie z Agroturystyka, obcowanie z przyrodąprzyrodą

1313 -- 44

Inne, np. działka Inne, np. działka -- -- 2020

Skutki braku równowagi między pracą a życiem osobistymSkutki braku równowagi między pracą a życiem osobistym

Tabela 6 Niektóre negatywne konsekwencje braku równowagi pomiędzy Tabela 6 Niektóre negatywne konsekwencje braku równowagi pomiędzy pracą i życiem osobistympracą i życiem osobistym

Konsekwencje dla pracowników i Konsekwencje dla pracowników i ich rodzin ich rodzin

Konsekwencje dla organizacji Konsekwencje dla organizacji

Stres i wypalenie zawodowe Stres i wypalenie zawodowe Konflikty w rodzinieKonflikty w rodzinieRozwodyRozwodyPóźne macierzyństwoPóźne macierzyństwoNiedostateczna opieka nad Niedostateczna opieka nad dziećmidziećmiUzależnienie od używek, leków Uzależnienie od używek, leków i narkotykówi narkotykówChoroby Choroby

AbsencjaAbsencjaWzrost fluktuacjiWzrost fluktuacjiMniejsze zaangażowanie w Mniejsze zaangażowanie w pracepraceGorsza jakość pracy i Gorsza jakość pracy i mniejsza produktywnośćmniejsza produktywnośćMniejsza kreatywność i Mniejsza kreatywność i innowacyjnośćinnowacyjnośćGorsze relacje z klientami i Gorsze relacje z klientami i częstsza ich utrataczęstsza ich utrataKonflikt z przełożonym i Konflikt z przełożonym i współpracownikamiwspółpracownikami

Miejsce programów praca – życie w działalności przedsiębiorstwMiejsce programów praca – życie w działalności przedsiębiorstw

Pracodawcy wskazywali na dobrowolną pomoc, którą kierują Pracodawcy wskazywali na dobrowolną pomoc, którą kierują do swoich pracowników. Pomoc ta kierowana jest głównie do do swoich pracowników. Pomoc ta kierowana jest głównie do pracowników: pracowników: 1) mających małe dzieci lub w wieku szkolnym,1) mających małe dzieci lub w wieku szkolnym,2) samotnie wychowujących małe dzieci,2) samotnie wychowujących małe dzieci,4) uzupełniających swoją wiedzę,4) uzupełniających swoją wiedzę,5) których praca wiąże się z częstym przebywaniem poza 5) których praca wiąże się z częstym przebywaniem poza domem.domem.

Wśród głównych form ułatwień w wykonywaniu pracy, które w Wśród głównych form ułatwień w wykonywaniu pracy, które w znacznym stopniu sprzyjają utrzymaniu równowagi między pracą znacznym stopniu sprzyjają utrzymaniu równowagi między pracą

zawodową a życiem, badane firmy deklarowały:zawodową a życiem, badane firmy deklarowały:

1)1) możliwość wykonywania części pracy w domu zamiast w możliwość wykonywania części pracy w domu zamiast w biurze,biurze,

2)2) elastyczne godziny czasu pracy,elastyczne godziny czasu pracy,3)3) możliwość korzystania z mieszkania służbowego jeśli możliwość korzystania z mieszkania służbowego jeśli

pracownik odbywa szkolenie poza miejscem zamieszkania,pracownik odbywa szkolenie poza miejscem zamieszkania,4)4) skorelowanie godzin pracy z godzinami zajęć szkolnych skorelowanie godzin pracy z godzinami zajęć szkolnych

dzieci,dzieci,5)5) możliwość skorzystania z samochodu służbowego celem możliwość skorzystania z samochodu służbowego celem

odebrania dziecka ze szkoły,odebrania dziecka ze szkoły,6)6) stosowanie urlopów szkoleniowych dla osób, które podjęły stosowanie urlopów szkoleniowych dla osób, które podjęły

naukę na studiach podyplomowych, MBAnaukę na studiach podyplomowych, MBA,,

7.7. finansowanie kosztów podróży dla rodzin odwiedzających finansowanie kosztów podróży dla rodzin odwiedzających pracowników pracujących poza miejscem zamieszkania,pracowników pracujących poza miejscem zamieszkania,

8.8. organizowanie imprez kulturalno-oświatowych,organizowanie imprez kulturalno-oświatowych,9.9. organizowanie aktywnych form wypoczynku dla pracowników organizowanie aktywnych form wypoczynku dla pracowników

w dni wolne od pracy, jak też po pracy. w dni wolne od pracy, jak też po pracy.

Ponadto coraz częściej wprowadza się takie rozwiązania, jak: Ponadto coraz częściej wprowadza się takie rozwiązania, jak: rozwiązania, takie jak:rozwiązania, takie jak:

1.1. możliwość uzyskania dodatkowego, dłuższego urlopu, możliwość uzyskania dodatkowego, dłuższego urlopu, częściowo płatnego,częściowo płatnego,

2.2. możliwość przejścia na rok na niepełny wymiar czasu pracy, możliwość przejścia na rok na niepełny wymiar czasu pracy, np. praca trzy dni w tygodniu ze zmniejszonym np. praca trzy dni w tygodniu ze zmniejszonym wynagrodzeniem,wynagrodzeniem,

3.3. przejście do innego działu w firmie, gdzie praca nie wymaga przejście do innego działu w firmie, gdzie praca nie wymaga takiego wysiłku, na pewien okres czasu.takiego wysiłku, na pewien okres czasu.

PODSUMOWANIE PODSUMOWANIE

Życie to gra, podczas której żonglujemy pięcioma Życie to gra, podczas której żonglujemy pięcioma piłkami.piłkami. Są to: praca, rodzina, zdrowie, przyjaciele i Są to: praca, rodzina, zdrowie, przyjaciele i uczciwość.uczciwość. Przy cały czas gdy żonglujemy tymi piłkami staramy Przy cały czas gdy żonglujemy tymi piłkami staramy się je utrzymać w powietrzu. Nagle gdy żonglujemy się je utrzymać w powietrzu. Nagle gdy żonglujemy tymi piłkami, to dochodzimy do wniosku, że tymi piłkami, to dochodzimy do wniosku, że praca to praca to piłka z gumypiłka z gumy. Nawet jeśli ją upuścimy, odbija się i . Nawet jeśli ją upuścimy, odbija się i wraca. Pozostałe cztery piłki – wraca. Pozostałe cztery piłki – rodzina, zdrowie, rodzina, zdrowie, przyjaciele i uczciwość zostały wykonane ze szkłaprzyjaciele i uczciwość zostały wykonane ze szkła. . Gdy któraś z nich upadnie nieodwracalnie porysuje Gdy któraś z nich upadnie nieodwracalnie porysuje się, pęknie lub co gorsza może nawet się rozbić. się, pęknie lub co gorsza może nawet się rozbić. Dopiero, gdy człowiek Dopiero, gdy człowiek zrozumie naukę płynącą z tej zrozumie naukę płynącą z tej opowieści o pięciu piłkach może zacząć pracować opowieści o pięciu piłkach może zacząć pracować nad zachowaniem niezbędnej w życiu równowagi. nad zachowaniem niezbędnej w życiu równowagi.

James Patterson James Patterson