Marzena Majzner, Małgorzata Petzel€¦ · 1. Organizowanie procesów technologicznych Uczeń: 1) ... kontroluje wykonywanie pomiarów i regulacji parametrów procesowych 9)

1

Marzena Majzner, Małgorzata Petzel

Politechnika Warszawska Filia w Płocku, Wydział Budownictwa Mechaniki i Petrochemii,

ul. Łukasiewicza 17, 09-400 Płock

Analiza możliwości uznawania na poziomie 6 cząstkowych kwalifikacji zdobywanych na

poziomie 5 i/lub w placówkach oświatowych w oparciu o KRK i potwierdzone

kwalifikacje odpowiadające poziomowi 5. Przykład na podstawie programu kształcenia

studiów pierwszego stopnia na kierunku technologia chemiczna prowadzonych w PW

Filii w Płocku i programu nauczania dla zawodu technik technologii chemicznej

opracowanego przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej

(KOWEZiU)

1. Wprowadzenie

1.1. Kwalifikacje cząstkowe

Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 roku o Zintegrowanym Systemie

Kwalifikacji [1] „Użyte w ustawie określenia oznaczają: kwalifikacje cząstkowe –

kwalifikację w zawodzie, o której mowa w art. 3 pkt 19 ustawy z dnia 7 września 1991 r.

o systemie oświaty; kwalifikacje potwierdzone dyplomami mistrza i świadectwami

czeladniczymi wydawanymi po przeprowadzeniu egzaminów w zawodach, o których mowa

w art. 3 ust. 3a ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2015 r. poz. 1182 i

1782); kwalifikacje nadawane po ukończeniu studiów podyplomowych, o których mowa w

art. 2 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym;

kwalifikacje nadawane po ukończeniu kursów dokształcających i szkoleń, o których mowa w

art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym;

kwalifikacje nadawane po ukończeniu innych form kształcenia, o których mowa w art. 2 ust.

2 pkt 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o Polskiej Akademii Nauk (Dz. U. z 2015 r. poz.

1082, 1268 i 1767), oraz innych form kształcenia, w tym szkoleń i kursów dokształcających,

o których mowa w art. 2 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach

badawczych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1095 i 1767); kwalifikacje uregulowane i kwalifikacje

rynkowe”.

1.2. Kwalifikacje w zawodzie

2

Według art. 3 pkt 19 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty [2] „Ilekroć w

dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o: kwalifikacji w zawodzie – należy

przez to rozumieć wyodrębniony w danym zawodzie zestaw oczekiwanych efektów

kształcenia, których osiągnięcie potwierdza świadectwo wydane przez okręgową komisję

egzaminacyjną, po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie w

zakresie jednej kwalifikacji”.

1.3. Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie

Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie jest egzaminem zewnętrznym. Umożliwia

uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osiągnięć zdającego poprzez

zastosowanie jednolitych wymagań, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu,

opracowanych przez instytucje zewnętrzne, funkcjonujące niezależnie od systemu

kształcenia. Rolę instytucji zewnętrznych pełnią: Centralna Komisja Egzaminacyjna i osiem

okręgowych komisji egzaminacyjnych powołanych przez Ministra Edukacji Narodowej w

1999 roku. Na terenie swojej działalności okręgowe komisje egzaminacyjne przygotowują,

organizują i przeprowadzają zewnętrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy oceniają zewnętrzni

egzaminatorzy [3].

Obecna klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego przewiduje kształcenie w

zawodzie technik technologii chemicznej w czteroletnim technikum. Istnieje również

możliwość kształcenia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych [3].

Do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie mogą przystąpić [3]:

uczniowie zasadniczych szkół zawodowych i techników oraz uczniowie szkół

policealnych,

absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, techników i szkół policealnych,

osoby, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy,

osoby spełniające warunki określone w przepisach w sprawie egzaminów

eksternistycznych.

1.4. Kwalifikacje cząstkowe dla zawodu technik technologii chemicznej

W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie

podstawy programowej kształcenia w zawodach [4] dla zawodu technik technologii

chemicznej wyodrębniono dwie kwalifikacje cząstkowe (Tabela 1).

3

Tabela 1. Kwalifikacje cząstkowe wyodrębnione dla zawodu technik technologii chemicznej

[3]

Numer

kwalifikacji cząstkowej

(kolejność) w zawodzie

Symbol

kwalifikacji cząstkowej

z podstawy programowej

Nazwa kwalifikacji cząstkowej

K1 A.6 Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego

K2 A.56 Organizacja i kontrolowanie procesów

technologicznych w przemyśle chemicznym

1.5. Efekty uczenia się właściwe dla kwalifikacji cząstkowych dla zawodu technik

technologii chemicznej

W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie

podstawy programowej kształcenia w zawodach [4] podano efekty uczenia się właściwe dla

kwalifikacji cząstkowej A.6. Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego (Tabela 2)

oraz efekty uczenia się właściwe dla kwalifikacji cząstkowej A.56. Organizacja i

kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym (Tabela 3).

Tabela 2. Efekty uczenia się właściwe dla kwalifikacji cząstkowej A.6. Obsługa maszyn i

urządzeń przemysłu chemicznego [4]

1. Nadzorowanie pracy maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle chemicznym

Uczeń:

1) rozróżnia rodzaje i określa właściwości materiałów stosowanych w konstrukcji maszyn i urządzeń

przemysłu chemicznego

2) rozpoznaje elementy konstrukcyjne maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle chemicznym

3) określa rodzaje, zastosowanie i warunki eksploatacji maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego

4) przygotowuje roztwory i mieszaniny na podstawie procedur technologicznych

5) ocenia stan techniczny maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle chemicznym

6) obsługuje maszyny i urządzenia stosowane w procesach jednostkowych i w ciągach technologicznych


7) obsługuje maszyny i urządzenia do transportu i dozowania ciał stałych

8) monitoruje działanie systemów rurociągowych do przesyłania mediów technologicznych

9) wykonuje czynności związane z pakowaniem, oznakowaniem i przechowywaniem surowców,

półproduktów oraz produktów przemysłu chemicznego

10) przygotowuje maszyny i urządzenia do konserwacji i remontów bieżących

11) wykonuje czynności związane z konserwacją maszyn i urządzeń oraz armatury

2. Monitorowanie przebiegu procesów technologicznych przemysłu chemicznego

Uczeń:

4

1) odczytuje schematy technologiczne procesów wytwarzania półproduktów i produktów przemysłu

chemicznego;

2) wykonuje czynności związane z wytwarzaniem półproduktów i produktów przemysłu chemicznego

zgodnie z zasadami technologicznymi

3) przestrzega zasad technologicznych procesów wytwarzania półproduktów i produktów przemysłu

chemicznego

4) pobiera próbki materiałów do kontroli ruchowej i międzyoperacyjnej

5) wykonuje analizy ruchowe i międzyoperacyjne

6) obsługuje analizatory przemysłowe oraz przyrządy kontrolno-pomiarowe stosowane w przemyśle

chemicznym

7) obsługuje przemysłowe automatyczne układy regulacyjne stosowane w procesach technologicznych


8) dokumentuje przebieg i wyniki monitoringu procesów technologicznych przemysłu chemicznego

Tabela 3. Efekty uczenia się właściwe dla kwalifikacji cząstkowej A.56. Organizacja i

kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym [4]

1. Organizowanie procesów technologicznych

Uczeń:

1) charakteryzuje procesy technologiczne przemysłowej syntezy organicznej i nieorganicznej, przetwórstwa

petrochemiczno-rafineryjnego

2) sporządza bilanse materiałowe i energetyczne procesów technologicznych

3) określa parametry procesu technologicznego i wymagania dotyczące jakości mediów technologicznych

4) dobiera maszyny i urządzenia do poszczególnych procesów wytwarzania półproduktów i produktów

chemicznych

5) przestrzega zasad racjonalnej gospodarki czynnikami energetycznymi podczas produkcji

6) organizuje stanowiska obsługi ciągu technologicznego

7) opracowuje harmonogramy prac i kieruje zespołami pracowników prowadzących procesy technologiczne

8) kontroluje wykonywanie pomiarów i regulacji parametrów procesowych

9) kontroluje przebieg procesów produkcyjnych na podstawie wyników pomiarów parametrów i analiz

ruchowych i międzyoperacyjnych

10) organizuje i nadzoruje prace związane ze znakowaniem, magazynowaniem i transportem materiałów na

wydziale produkcyjnym przemysłu chemicznego

11) kontroluje przestrzeganie procedur systemu jakości i stosowanie przepisów prawa dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w procesie

produkcyjnym

12) prowadzi dokumentację przebiegu procesu produkcyjnego

2. Wykonywanie badań laboratoryjnych stosowanych w przemyśle chemicznym

Uczeń:

1) pobiera próbki substancji gazowych, ciekłych i stałych do badań laboratoryjnych

5

2) znakuje, zabezpiecza i przechowuje pobrane próbki materiałów

3) dobiera metody i techniki przygotowywania materiału do badań laboratoryjnych

4) przygotowuje próbki laboratoryjne i analityczne

5) stosuje metody klasyczne i instrumentalne stosowane w badaniach surowców, półproduktów, produktów i

materiałów pomocniczych przemysłu chemicznego

6) przygotowuje titranty i roztwory pomocnicze

7) wykonuje analizy jakościowe i ilościowe surowców, półproduktów i produktów przemysłu chemicznego

oraz materiałów pomocniczych, metodami klasycznymi i instrumentalnymi

8) wykonuje badania właściwości fizycznych i fizykochemicznych surowców, półproduktów, produktów i


9) ocenia jakość surowców, półproduktów, produktów, materiałów pomocniczych na podstawie wyników

badań laboratoryjnych

10) wykonuje czynności związane z kalibracją i konserwacją sprzętu i aparatury laboratoryjnej

11) prowadzi ewidencję i dokumentację badań laboratoryjnych surowców, półproduktów, produktów i


1.6. Kierunkowe efekty kształcenia dla studiów pierwszego stopnia na kierunku

technologia chemiczna

W załączniku nr 5 do rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2

listopada 2011 roku w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego [5]

podano opis efektów kształcenia dla profili kształcenia w obszarze kształcenia w zakresie

nauk technicznych (opis obszarowych efektów kształcenia), a w załączniku nr 9 do tego

rozporządzenia określono opis efektów kształcenia prowadzących do uzyskania kompetencji

inżynierskich. Na podstawie opisu efektów kształcenia dla profilu ogólnoakademickiego oraz

uwzględniając jeden z efektów kształcenia prowadzących do uzyskania kompetencji

inżynierskich (pozostałe efekty kształcenia prowadzące do uzyskania kompetencji

inżynierskich pokrywają się z efektami kształcenia dla profilu ogólnoakademickiego w

obszarze kształcenia w zakresie nauk technicznych) sformułowano opis kierunkowych

efektów kształcenia dla studiów pierwszego stopnia na kierunku technologia chemiczna

prowadzonych w Politechnice Warszawskiej Filii w Płocku na Wydziale Budownictwa,

Mechaniki i Petrochemii (Tabela 4). Kierunkowe efekty kształcenia zatwierdzono jako

załącznik nr 6 do uchwały nr 446/XLVII/2012 Senatu Politechniki Warszawskiej z dnia 25

kwietnia 2012 roku w sprawie uchwalenia efektów kształcenia dla programów prowadzonych

na Wydziale Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii w Płocku [6].

6

Tabela 4. Kierunkowe efekty kształcenia dla studiów pierwszego stopnia na kierunku

technologia chemiczna prowadzonych w Politechnice Warszawskiej Filii w Płocku na

Wydziale Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii z odniesieniem do obszarowych efektów

kształcenia i efektów kształcenia prowadzących do uzyskania kompetencji inżynierskich [7]

Symbol

kierunkowego

efektu kształcenia

Osoba posiadająca kwalifikacje pierwszego stopnia:

Symbol

obszarowego

efektu

kształcenia/

efektu kształcenia

prowadzącego do

uzyskania

kompetencji

inżynierskich

Wiedza

C1A_W01_01 ma wiedzę z zakresu algebry i analizy matematycznej przydatną do

formułowania i rozwiązywania prostych zadań inżynierskich T1A_W01

C1A_W01_02 ma wiedzę z zakresu probabilistyki przydatną do formułowania i

rozwiązywania prostych zadań inżynierskich T1A_W01

C1A_W01_03

ma wiedzę z zakresu fizyki klasycznej oraz podstaw fizyki

współczesnej przydatną do formułowania i rozwiązywania prostych

zadań inżynierskich

T1A_W01

C1A_W01_04 ma wiedzę z zakresu chemii nieorganicznej, fizycznej, analitycznej i

organicznej T1A_W01

C1A_W02_01

ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia i opisu działania

aparatury pomiarowej i układów kontrolno-pomiarowych; stosowania

elektronicznych układów sterowania

T1A_W02

C1A_W02_02

ma podstawową wiedzę z zakresu przepływów płynów o różnych

charakterystykach reologicznych; operacji wymiany ciepła i masy;

obliczeń projektowych

T1A_W02

C1A_W02_03

zna podstawowe pojęcia z zakresu nauk ekonomicznych; ma

elementarną wiedzę dotyczącą przedsiębiorczości, zasad tworzenia i

funkcjonowania firmy w warunkach gospodarki konkurencyjnej

T1A_W02

C1A_W03_01

ma wiedzę ogólną z zakresu charakterystyki surowców stosowanych w

technologii chemicznej; doboru odpowiednich surowców w zależności

od kierunku ich przeróbki; realizacji i kontroli procesu

technologicznego; uzyskiwania podstawowych produktów, ich

identyfikacji oraz określania właściwości fizykochemicznych,

postępowania z produktami ubocznymi i odpadami; stosowania

technologii przyjaznych środowisku

T1A_W03

7

C1A_W03_02

ma ogólną wiedzę z zakresu pomiarów technologicznych; aparatury

kontrolno-pomiarowej w przemyśle chemicznym; elementów

automatyki przemysłowej; sterowania procesami technologicznymi

T1A_W03

C1A_W03_03

ma wiedzę ogólną z zakresu operacji jednostkowych w technologii

chemicznej; doboru tworzyw konstrukcyjnych stosowanych do

budowy aparatury procesowej

T1A_W03

C1A_W03_04

ma wiedzę ogólną z zakresu stosowania termodynamiki do określania

możliwości przebiegu reakcji na podstawie parametrów

termodynamicznych; stosowania termodynamiki technicznej do

modelowania procesów technologicznych

T1A_W03

C1A_W04_01

ma szczegółową wiedzę z zakresu syntezy organicznej, technologii

otrzymywania produktów przerobu ropy naftowej, w tym syntezy

polimerów i technologii otrzymywania materiałów polimerowych

T1A_W04

C1A_W04_02

ma szczegółową wiedzę z zakresu projektowania wyrobów z tworzyw

polimerowych oraz prostych technologii otrzymywania produktów

naftowych

T1A_W04

C1A_W04_03

ma szczegółową wiedzę dotyczącą właściwości i zastosowania

produktów przerobu ropy naftowej oraz właściwości, przetwórstwa i

zastosowania tworzyw sztucznych

T1A_W04

C1A_W05_01

ma podstawową wiedzę o trendach rozwojowych z zakresu technologii

chemicznej, technologii przerobu ropy naftowej, charakterystyki i

zastosowania produktów przerobu ropy naftowej, technologii i

zastosowania materiałów polimerowych

T1A_W05

C1A_W06_01 ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i systemów

technicznych stosowanych w technologii chemicznej T1A_W06

C1A_W07_01

zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane

przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich z zakresu

technologii chemicznej

T1A_W07

C1A_W08_01 ma podstawową wiedzę niezbędną do rozumienia społecznych,

ekonomicznych, prawnych uwarunkowań działalności inżynierskiej T1A_W08

C1A_W08_02

ma podstawową wiedzę dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy w

technologii chemicznej, w tym szczególnie w technologii przerobu

ropy naftowej i technologii tworzyw sztucznych

T1A_W08

C1A_W08_03

ma podstawową wiedzę z zakresu zagrożeń i ryzyka w przemyśle

chemicznym, bezpiecznego postępowania oraz zapobiegania

wypadkom i awariom, postępowania w przypadku zaistnienia

wypadków lub awarii, stosowania międzynarodowych przepisów z

zakresu bezpieczeństwa technicznego

T1A_W08

C1A_W08_04 ma podstawową wiedzę dotyczącą ochrony środowiska w przemyśle

chemicznym, gospodarki odpadami, w tym odpadami tworzyw T1A_W08

8

sztucznych

C1A_W09_01 ma podstawową wiedzę dotyczącą zarządzania, w tym zarządzania

jakością i prowadzenia działalności gospodarczej T1A_W09

C1A_W09_02 ma wiedzę z zakresu zarządzania produktami chemicznymi T1A_W09

C1A_W10_01

zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony

własności przemysłowej i prawa autorskiego; potrafi korzystać z

zasobów informacji patentowej

T1A_W10

C1A_W11_01

zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej

przedsiębiorczości, wykorzystującej wiedzę z zakresu technologii

chemicznej

T1A_W11

C1A_W12_01 zna typowe technologie inżynierskie w zakresie technologii chemicznej T1A_W12

(InzA_W05)1)

Umiejętności

C1A_U01_01

potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych oraz innych

właściwie dobranych źródeł, także w języku obcym w zakresie

technologii chemicznej; potrafi integrować uzyskane informacje,

dokonywać ich interpretacji, a także wyciągać wnioski oraz

formułować i uzasadniać opinie

T1A_U01

C1A_U02_01

potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi

właściwymi do realizacji zadań typowych w działalności inżynierskiej

z zakresu technologii chemicznej

T1A_U02

C1A_U03_01

potrafi opracować dokumentację dotyczącą realizacji zadania

inżynierskiego w zakresie technologii chemicznej i przygotować

opracowanie zawierające omówienie wyników realizacji tego zadania,

a także jego streszczenie w języku obcym

T1A_U03

C1A_U04_01

potrafi przygotować i przedstawić krótką prezentację, także w języku

obcym, poświęconą wynikom realizacji zadania inżynierskiego z

zakresu technologii chemicznej

T1A_U04

C1A_U05_01 ma umiejętność samokształcenia się T1A_U05

C1A_U06_01

ma umiejętności językowe umożliwiające porozumiewanie się, a także

rozumienie treści kart katalogowych, not aplikacyjnych, instrukcji

obsługi urządzeń i narzędzi informatycznych oraz podobnych

dokumentów

T1A_U06

C1A_U07_01

potrafi posługiwać się właściwie dobranymi narzędziami

komputerowego wspomagania projektowania i symulacji procesów

technologicznych

T1A_U07

C1A_U08_01

potrafi planować i przeprowadzać pomiary podstawowych właściwości

charakteryzujących materiały, w tym szczególnie produkty przerobu

ropy naftowej i materiały polimerowe; potrafi przeprowadzić

T1A_U08

9

symulacje procesów technologicznych

C1A_U08_02 potrafi przedstawiać otrzymane wyniki w formie liczbowej i graficznej,

dokonywać ich interpretacji i wyciągać wnioski T1A_U08

C1A_U09_01

potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań

inżynierskich w technologii chemicznej metody analityczne,

symulacyjne oraz eksperymentalne

T1A_U09

C1A_U09_02

umie posługiwać się regułami logiki matematycznej w zastosowaniach

matematycznych i technicznych oraz potrafi wykorzystać poznane

metody i modele matematyczne do analizy podstawowych zagadnień

fizycznych i technicznych

T1A_U09

C1A_U09_03 potrafi zastosować elementarną wiedzę z zakresu probabilistyki i

statystyki matematycznej do obróbki danych doświadczalnych T1A_U09

C1A_U09_04

potrafi wykorzystać poznane zasady i metody fizyki oraz odpowiednie

narzędzia matematyczne do rozwiązywania typowych zadań

inżynierskich

T1A_U09

C1A_U10_01

potrafi – przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań obejmujących

projektowanie procesów technologicznych – dostrzegać ich aspekty

pozatechniczne, w tym środowiskowe, ekonomiczne i prawne

T1A_U10

C1A_U10_02 potrafi oceniać wpływ jakości surowców na przebieg procesu

technologicznego T1A_U10

C1A_U10_03

potrafi określać zależności pomiędzy procesami produkcji chemicznej

a właściwościami chemicznymi i fizykochemicznymi produktów

przerobu ropy naftowej i produktów polimerowych

T1A_U10

C1A_U10_04

potrafi określać wpływ właściwości chemicznych i fizykochemicznych

produktów przerobu ropy naftowej i produktów polimerowych na ich

właściwości eksploatacyjne

T1A_U10

C1A_U10_05

potrafi określać wpływ właściwości chemicznych i fizykochemicznych

produktów przerobu ropy naftowej i produktów polimerowych na ich

jakość

T1A_U10

C1A_U10_06

posiada umiejętność wykorzystania sygnałów rynkowych w bieżącej

działalności biznesowej i potrafi ocenić wpływ podejmowanych

decyzji na przepływy pieniężne, koszty, przychody i zyski oraz umie

oszacować ryzyko podejmowanego projektu inwestycyjnego

T1A_U10

C1A_U11_01 ma przygotowanie niezbędne do pracy w środowisku przemysłowym T1A_U11

C1A_U11_02 Stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane z pracą w

przemyśle chemicznym T1A_U11

C1A_U12_01 potrafi dokonać analizy ekonomicznej podejmowanych działań

inżynierskich z zakresu technologii chemicznej T1A_U12

C1A_U13_01 potrafi dokonać krytycznej analizy procesu technologicznego i ocenić

istniejące rozwiązania techniczne T1A_U13

10

C1A_U13_02 potrafi dokonać oceny efektywności procesów technologicznych za

pomocą głównych wskaźników technologicznych T1A_U13

C1A_U14_01 potrafi sformułować specyfikację produktu i dokonać identyfikacji

technologii jego otrzymywania T1A_U14

C1A_U14_02

potrafi dobrać właściwą technologię w celu uzyskania produktów

naftowych, petrochemicznych i polimerowych o założonych

właściwościach chemicznych i fizykochemicznych

T1A_U14

C1A_U14_03 potrafi sformułować założenia do opracowania bilansu materiałowego i

energetycznego procesu technologicznego T1A_U14

C1A_U15_01

potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi służących do

rozwiązywania prostych zadań inżynierskich typowych dla technologii

chemicznej oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia

T1A_U15

C1A_U16_01 potrafi zaprojektować prostą aparaturę do procesu chemicznego T1A_U16

C1A_U16_02 potrafi zaprojektować proste urządzenie, system kontrolno-pomiarowy

lub proces używając właściwych metod, technik i narzędzi T1A_U16

C1A_U16_03

potrafi zaprojektować proces technologiczny z uwzględnieniem

zadanych kryteriów użytkowych i ekonomicznych, używając

właściwych metod, technik i narzędzi

T1A_U16

C1A_U16_04

potrafi zaprojektować wyrób z tworzywa sztucznego oraz proces jego

otrzymywania z uwzględnieniem zadanych kryteriów użytkowych i

ekonomicznych

T1A_U16

Kompetencje społeczne

C1A_K01_01

rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia

drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy), podnoszenia

kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych

T1A_K01

C1A_K01_02

ma świadomość konieczności poszerzania wiedzy ekonomiczno-

społecznej, rozwijania umiejętności interpersonalnych i adaptacji do

zmieniających się warunków

T1A_K01

C1A_K02_01

ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki

działalności inżyniera z zakresu technologii chemicznej, w tym jej

wpływ na środowisko, i związanej z tym odpowiedzialności za

podejmowane decyzje

T1A_K02

C1A_K02_02 ma świadomość konieczności przestrzegania prawa własności

przemysłowej i praw autorskich T1A_K02

C1A_K03_01 potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role T1A_K03

C1A_K04_01

ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość

podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia

odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania

T1A_K04

C1A_K04_02 potrafi określić priorytety oraz identyfikować i rozstrzygać problemy

związane z realizacją określonego przez siebie i innych zadania T1A_K04

11

C1A_K05_01

ma świadomość ważności zachowania w sposób profesjonalny,

przestrzegania zasad etyki zawodowej i poszanowania różnorodności

poglądów i kultur

T1A_K05

C1A_K06_01 potrafi myśleć i działać w sposób przedsiębiorczy w tworzeniu i

rozwijaniu indywidualnych form przedsiębiorczości T1A_K06

C1A_K07_01

ma świadomość roli społecznej absolwenta uczelni technicznej, a

zwłaszcza rozumie potrzebę formułowania i przekazywania

społeczeństwu – m.in. poprzez środki masowego przekazu –

informacji i opinii dotyczących osiągnięć technologii chemicznej i

innych aspektów działalności inżyniera; podejmuje starania, aby

przekazać takie informacje i opinie w sposób powszechnie zrozumiały

T1A_K07

1)

Efekt kształcenia prowadzący do uzyskania kompetencji inżynierskich, który nie występuje pośród efektów

kształcenia prowadzących do uzyskania kwalifikacji pierwszego stopnia dla profilu ogólnoakademickiego w

obszarze kształcenia w zakresie nauk technicznych.

2. Analiza możliwości uznawania na poziomie 6 kwalifikacji cząstkowych zdobywanych

na poziomie 5 i/lub w placówkach oświatowych

2.1. Porównanie efektów uczenia się właściwych dla kwalifikacji cząstkowych dla

zawodu technik technologii chemicznej i kierunkowych efektów kształcenia dla studiów

pierwszego stopnia na kierunku technologia chemiczna

W celu stwierdzenia, czy możliwe jest uznawanie na poziomie 6 kwalifikacji cząstkowych

zdobywanych na poziomie 5, dokonano analizy porównując program nauczania dla zawodu

technik technologii chemicznej o strukturze modułowej opracowany przez KOWEZIU [8] (w

którym w odróżnieniu od rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012

roku w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach [4] podano uszczegółowione

efekty uczenia się (czyli co uczeń potrafi po zrealizowaniu zajęć dydaktycznych)) z

programem studiów pierwszego stopnia przyjętym uchwałą nr 316/2012-2016 Rady

Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej z dnia 28

czerwca 2016 roku w sprawie programu kształcenia studiów stacjonarnych pierwszego

stopnia o profilu ogólnoakademickim na kierunku technologia chemiczna [9].

W Tabeli 5 przedstawiono przypisanie efektów uczenia się właściwych dla

kwalifikacji cząstkowej A.6. Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego do

kierunkowych efektów kształcenia, a w Tabeli 6 zamieszczono przypisanie efektów uczenia

się właściwych dla kwalifikacji cząstkowej A.56. Organizacja i kontrolowanie procesów

technologicznych w przemyśle chemicznym do kierunkowych efektów kształcenia. W

12

analizie uwzględniono uszczegółowione efekty uczenia się i materiał nauczania według

programu nauczania dla zawodu technik technologii chemicznej o strukturze modułowej oraz

przedmiotowe efekty kształcenia i treści kształcenia według programu kształcenia studiów

stacjonarnych pierwszego stopnia o profilu ogólnoakademickim na kierunku technologia

chemiczna.

Tabela 5. Przypisanie efektów uczenia się właściwych dla kwalifikacji cząstkowej A.6.

Obsługa maszyn i urządzeń przemysłu chemicznego do kierunkowych efektów kształcenia

Efekt uczenia się [4] Kierunkowy efekt kształcenia [7]

1. Nadzorowanie pracy maszyn i

urządzeń stosowanych w

przemyśle chemicznym

Uczeń: Osoba posiadająca kwalifikacje pierwszego stopnia:

1) rozróżnia rodzaje i określa

właściwości materiałów

stosowanych w konstrukcji

maszyn i urządzeń przemysłu

chemicznego

ma wiedzę ogólną z zakresu operacji jednostkowych w technologii

chemicznej; doboru tworzyw konstrukcyjnych stosowanych do

budowy aparatury procesowej (C1A_W03_03)

2) rozpoznaje elementy

konstrukcyjne maszyn i urządzeń

stosowanych w przemyśle

chemicznym

potrafi zaprojektować prostą aparaturę do procesu chemicznego

(C1A_U16_01)

potrafi zaprojektować proste urządzenie, system kontrolno-pomiarowy

lub proces używając właściwych metod, technik i narzędzi

(C1A_U16_02)

3) określa rodzaje, zastosowanie i

warunki eksploatacji maszyn i

urządzeń przemysłu chemicznego

ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i systemów

technicznych stosowanych w technologii chemicznej (C1A_W06_01)

potrafi zaprojektować prostą aparaturę do procesu chemicznego

(C1A_U16_01)

4) przygotowuje roztwory i

mieszaniny na podstawie

procedur technologicznych

ma wiedzę z zakresu chemii nieorganicznej, fizycznej, analitycznej i

organicznej (C1A_W01_04)

5) ocenia stan techniczny maszyn i

urządzeń stosowanych w




6) obsługuje maszyny i urządzenia

stosowane w procesach

jednostkowych i w ciągach

technologicznych przemysłu

chemicznego



13

7) obsługuje maszyny i urządzenia

do transportu i dozowania ciał

stałych



8) monitoruje działanie systemów

rurociągowych do przesyłania

mediów technologicznych



9) wykonuje czynności związane z

pakowaniem, oznakowaniem i

przechowywaniem surowców,

półproduktów oraz produktów


ma wiedzę z zakresu zarządzania produktami chemicznymi

(C1A_W09_02)

10) przygotowuje maszyny i

urządzenia do konserwacji i

remontów bieżących

-


konserwacją maszyn i urządzeń

oraz armatury

-

2. Monitorowanie przebiegu

procesów technologicznych



1) odczytuje schematy

technologiczne procesów

wytwarzania półproduktów i

produktów przemysłu

chemicznego

potrafi posługiwać się technikami informacyjno-komunikacyjnymi

właściwymi do realizacji zadań typowych w działalności inżynierskiej

z zakresu technologii chemicznej (C1A_U02_01)




a także jego streszczenie w języku obcym (C1A_U03_01)


wytwarzaniem półproduktów i


chemicznego zgodnie z zasadami

technologicznymi

ma wiedzę ogólną z zakresu charakterystyki surowców stosowanych w

technologii chemicznej; doboru odpowiednich surowców w zależności

od kierunku ich przeróbki; realizacji i kontroli procesu

technologicznego; uzyskiwania podstawowych produktów, ich

identyfikacji oraz określania właściwości fizykochemicznych,

postępowania z produktami ubocznymi i odpadami; stosowania

technologii przyjaznych środowisku (C1A_W03_01)

potrafi dobrać właściwą technologię w celu uzyskania produktów

naftowych, petrochemicznych i polimerowych o założonych

właściwościach chemicznych i fizykochemicznych (C1A_U14_02)

3) przestrzega zasad

technologicznych procesów

ma podstawową wiedzę dotyczącą ochrony środowiska w przemyśle

chemicznym, gospodarki odpadami, w tym odpadami tworzyw

14



chemicznego

sztucznych (C1A_W08_04)


(C1A_W09_02)

potrafi dokonać krytycznej analizy procesu technologicznego i ocenić

istniejące rozwiązania techniczne (C1A_U13_01)

potrafi dokonać oceny efektywności procesów technologicznych za

pomocą głównych wskaźników technologicznych (C1A_U13_02)

4) pobiera próbki materiałów do

kontroli ruchowej i

międzyoperacyjnej




(C1A_W09_02)

potrafi planować i przeprowadzać pomiary podstawowych

właściwości charakteryzujących materiały, w tym szczególnie

produkty przerobu ropy naftowej i materiały polimerowe; potrafi

przeprowadzić symulacje procesów technologicznych (C1A_U08_01)

5) wykonuje analizy ruchowe i

międzyoperacyjne






przeprowadzić symulacje procesów technologicznych (C1A_U08_01)

potrafi przedstawiać otrzymane wyniki w formie liczbowej i

graficznej, dokonywać ich interpretacji i wyciągać wnioski

(C1A_U08_02)

potrafi zastosować elementarną wiedzę z zakresu probabilistyki i

statystyki matematycznej do obróbki danych doświadczalnych

(C1A_U09_03)

6) obsługuje analizatory

przemysłowe oraz przyrządy

kontrolno-pomiarowe stosowane

w przemyśle chemicznym



elektronicznych układów sterowania (C1A_W02_01)




(C1A_W03_02);



(C1A_U08_02)



15

(C1A_U09_03)

7) obsługuje przemysłowe

automatyczne układy regulacyjne

stosowane w procesach


chemicznego



elektronicznych układów sterowania (C1A_W02_01)




(C1A_W03_02)

8) dokumentuje przebieg i wyniki

monitoringu procesów


chemicznego




a także jego streszczenie w języku obcym (C1A_U03_01)

Tabela 6. Przypisanie efektów uczenia się właściwych dla kwalifikacji cząstkowej A.56.

Organizacja i kontrolowanie procesów technologicznych w przemyśle chemicznym do

kierunkowych efektów kształcenia


1. Organizowanie procesów

technologicznych


1) charakteryzuje procesy

technologiczne przemysłowej

syntezy organicznej i

nieorganicznej, przetwórstwa

petrochemiczno-rafineryjnego

ma wiedzę ogólną z zakresu charakterystyki surowców

stosowanych w technologii chemicznej; doboru odpowiednich

surowców w zależności od kierunku ich przeróbki; realizacji i

kontroli procesu technologicznego; uzyskiwania podstawowych

produktów, ich identyfikacji oraz określania właściwości

fizykochemicznych, postępowania z produktami ubocznymi i

odpadami; stosowania technologii przyjaznych środowisku

(C1A_W03_01)

ma szczegółową wiedzę z zakresu syntezy organicznej, technologii

otrzymywania produktów przerobu ropy naftowej, w tym syntezy

polimerów i technologii otrzymywania materiałów polimerowych

(C1A_W04_01)

2) sporządza bilanse materiałowe i

energetyczne procesów

technologicznych

potrafi sformułować założenia do opracowania bilansu

materiałowego i energetycznego procesu technologicznego

(C1A_U14_03)

3) określa parametry procesu potrafi dokonać oceny efektywności procesów technologicznych za

16

technologicznego i wymagania

dotyczące jakości mediów

technologicznych


4) dobiera maszyny i urządzenia do

poszczególnych procesów


produktów chemicznych

ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i

systemów technicznych stosowanych w technologii chemicznej

(C1A_W06_01)

5) przestrzega zasad racjonalnej

gospodarki czynnikami

energetycznymi podczas produkcji



(C1A_U14_03)

6) organizuje stanowiska obsługi ciągu

technologicznego





zakresu bezpieczeństwa technicznego (C1A_W08_03)



opracowanie zawierające omówienie wyników realizacji tego

zadania, a także jego streszczenie w języku obcym (C1A_U03_01)

7) opracowuje harmonogramy prac i

kieruje zespołami pracowników

prowadzących procesy

technologiczne

potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne

role (C1A_K03_01)

ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość

podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia

odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania (C1A_K04_01)

potrafi określić priorytety oraz identyfikować i rozstrzygać

problemy związane z realizacją określonego przez siebie i innych

zadania (C1A_K04_02)

8) kontroluje wykonywanie pomiarów

i regulacji parametrów procesowych -

9) kontroluje przebieg procesów

produkcyjnych na podstawie

wyników pomiarów parametrów i

analiz ruchowych i

międzyoperacyjnych




(C1A_W03_02)



(C1A_U08_02)

10) organizuje i nadzoruje prace

związane ze znakowaniem,

magazynowaniem i transportem

materiałów na wydziale

ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i

systemów technicznych stosowanych w technologii chemicznej

(C1A_W06_01)

stosuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane z pracą w

17

produkcyjnym przemysłu

chemicznego

przemyśle chemicznym (C1A_U11_02)

11) kontroluje przestrzeganie procedur

systemu jakości i stosowanie

przepisów prawa dotyczących

bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska w procesie

produkcyjnym

ma podstawową wiedzę dotyczącą bezpieczeństwa i higieny pracy

w technologii chemicznej, w tym szczególnie w technologii

przerobu ropy naftowej i technologii tworzyw sztucznych

(C1A_W08_02)





zakresu bezpieczeństwa technicznego (C1A_W08_03)

ma podstawową wiedzę dotyczącą ochrony środowiska w

przemyśle chemicznym, gospodarki odpadami, w tym odpadami

tworzyw sztucznych (C1A_W08_04)

ma podstawową wiedzę dotyczącą zarządzania, w tym zarządzania

jakością i prowadzenia działalności gospodarczej (C1A_W09_01)

12) prowadzi dokumentację przebiegu

procesu produkcyjnego





2. Wykonywanie badań

laboratoryjnych stosowanych w



1) pobiera próbki substancji gazowych,

ciekłych i stałych do badań

laboratoryjnych




(C1A_W09_02)




przeprowadzić symulacje procesów technologicznych

(C1A_U08_01)

2) znakuje, zabezpiecza i przechowuje

pobrane próbki materiałów







(C1A_U08_01)

18


(C1A_W09_02)

3) dobiera metody i techniki

przygotowywania materiału do

badań laboratoryjnych







(C1A_U08_01)

4) przygotowuje próbki laboratoryjne i

analityczne







(C1A_U08_01)

5) stosuje metody klasyczne i

instrumentalne stosowane w

badaniach surowców,

półproduktów, produktów i

materiałów pomocniczych








(C1A_U08_01)



symulacyjne oraz eksperymentalne (C1A_U09_01)

6) przygotowuje titranty i roztwory

pomocnicze



7) wykonuje analizy jakościowe i

ilościowe surowców, półproduktów

i produktów przemysłu

chemicznego oraz materiałów

pomocniczych, metodami

klasycznymi i instrumentalnymi







(C1A_U08_01)

19




8) wykonuje badania właściwości

fizycznych i fizykochemicznych

surowców, półproduktów,

produktów i materiałów

pomocniczych przemysłu

chemicznego







(C1A_U08_01)




9) ocenia jakość surowców,

półproduktów, produktów,

materiałów pomocniczych na

podstawie wyników badań

laboratoryjnych

potrafi określać wpływ właściwości chemicznych i

fizykochemicznych produktów przerobu ropy naftowej i produktów

polimerowych na ich jakość (C1A_U10_05)


kalibracją i konserwacją sprzętu i

aparatury laboratoryjnej

-

11) prowadzi ewidencję i dokumentację

badań laboratoryjnych surowców,

półproduktów, produktów i

materiałów pomocniczych




(C1A_U08_02)



(C1A_U09_03)

Na podstawie wyników przeprowadzonej analizy stwierdzono, że w przypadku

poszczególnych kwalifikacji cząstkowych istnieją efekty uczenia się:

którym nie można przypisać żadnych efektów kształcenia, np.:


A.6.1. Nadzorowanie pracy maszyn i

urządzeń stosowanych w przemyśle

chemicznym


20


konserwacją maszyn i urządzeń oraz

armatury

-

którym można przypisać jeden korespondujący z nimi efekt kształcenia, np.:


A.56.1. Organizowanie procesów

technologicznych


2) sporządza bilanse materiałowe i


technologicznych



(C1A_U14_03)

którym trzeba przypisać więcej niż jeden efekt kształcenia, np.:


A.6.2. Monitorowanie przebiegu

procesów technologicznych



3) przestrzega zasad technologicznych

procesów wytwarzania

półproduktów i produktów


ma podstawową wiedzę dotyczącą ochrony środowiska w

przemyśle chemicznym, gospodarki odpadami, w tym odpadami

tworzyw sztucznych (C1A_W08_04)


(C1A_W09_02)

potrafi dokonać krytycznej analizy procesu technologicznego i

ocenić istniejące rozwiązania techniczne (C1A_U13_01)

potrafi dokonać oceny efektywności procesów technologicznych za


które korespondują wprost z efektami kształcenia, np.:



technologicznych


2) sporządza bilanse materiałowe i potrafi sformułować założenia do opracowania bilansu

21


technologicznych


(C1A_U14_03)

które nie korespondują wprost z efektami kształcenia (korelację między efektami

można stwierdzić dopiero po wnikliwej analizie programu nauczania i programu

kształcenia), np.:


A.56.2. Wykonywanie badań




6) przygotowuje titranty i roztwory

pomocnicze



którym nie można przypisać części efektów kształcenia, tak aby wypełnić wszystkie

zagadnienia związane według programu nauczania z danym efektem uczenia się, np.:



technologicznych

Uczeń: Uczeń po zrealizowaniu zajęć

potrafi [8]:

Osoba posiadająca kwalifikacje

pierwszego stopnia:

3) określa parametry procesu

technologicznego i

wymagania dotyczące

jakości mediów

technologicznych

1. zinterpretować wielkości

charakteryzujące proces

technologiczny potrafi dokonać oceny efektywności

procesów technologicznych za

pomocą głównych wskaźników

technologicznych (C1A_U13_02)

2. określić parametry procesu

technologicznego

3. dobrać parametry procesu

technologicznego

4. określić zasady prowadzenia

obiegu wody produkcyjnej -

5. omówić sposoby przygotowania

wody do wskazanych celów

produkcyjnych -

6. omówić wymagania jakościowe

dla wody technologicznej,

zasilającej kotły, używanej do

celów chłodniczych

-

7. wykorzystać znajomość

wartości parametrów do oceny

przebiegu procesu

technologicznego

potrafi dokonać oceny efektywności

procesów technologicznych za

pomocą głównych wskaźników

technologicznych (C1A_U13_02)

22

które są określone na innym poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji i w węższym

zakresie merytorycznym niż efekty kształcenia, np.:



technologicznych


12) prowadzi dokumentację przebiegu

procesu produkcyjnego





które są określone na innym poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji i w szerszym

zakresie merytorycznym niż efekty kształcenia, np.:


A.56.2. Wykonywanie badań




9) ocenia jakość surowców,

półproduktów, produktów,

materiałów pomocniczych na

podstawie wyników badań

laboratoryjnych

potrafi określać wpływ właściwości chemicznych i

fizykochemicznych produktów przerobu ropy naftowej i produktów

polimerowych na ich jakość (C1A_U10_05)

2.2. Szczegółowe badanie możliwości uznawania wybranego efekt uczenia się właściwego

dla kwalifikacji cząstkowej dla zawodu technik technologii chemicznej w ramach

kierunkowego efektu kształcenia dla studiów pierwszego stopnia na kierunku

technologia chemiczna

Po wykonaniu analizy przedstawionej w pkt 2 ppkt 1 przeprowadzono dodatkowe badanie

biorąc pod uwagę wybrany efekt uczenia się.

Wyniki badania wykonanego dla efektu uczenia się A.56.1(2) w brzmieniu: sporządza

bilanse materiałowe i energetyczne procesów technologicznych przy uwzględnieniu programu

kształcenia studiów pierwszego stopnia dla dwóch specjalności, tj. specjalności technologia

23

produktów naftowych oraz specjalności technologia tworzyw sztucznych przedstawiono w

Tabeli 7.

Efekt uczenia się A.56.1(2) występuje w programie nauczania dla zawodu technik

technologii chemicznej o strukturze modułowej opracowanym przez KOWEZIU w module

M4. Organizowanie produkcji w przemyśle chemicznym w jednostce modułowej M4.J1.

Organizowanie procesów wytwarzania w przemyśle chemicznym i jest możliwy do

osiągnięcia podczas zajęć dydaktycznych II półrocza klasy III i I półrocza klasy IV

(występuje w tabeli pokrycia efektów uczenia się dwukrotnie). Uczeń po zrealizowaniu zajęć

dydaktycznych w wyniku osiągnięcia tego efektu uczenia się potrafi [8]:

sporządzić bilans materiałowy procesu technologicznego;

sporządzić uproszczony bilans energetyczny ciągu technologicznego;

przedstawić bilans materiałowy i energetyczny na wykresie Sankeya;

zinterpretować bilans energetyczny na wykresie Sankeya.

Możliwe jest uznanie efektu uczenia się A.56.1(2) w ramach kierunkowego efektu

kształcenia C1A_U14_03 w brzmieniu: potrafi sformułować założenia do opracowania

bilansu materiałowego i energetycznego procesu technologicznego. Uznanie efektu uczenia

się A.56.1(2) wymaga wyodrębnienia przedmiotowych efektów kształcenia z 5 lub 6 (w

zależności od specjalności) przedmiotów znajdujących się w programie kształcenia studiów

pierwszego stopnia (kierunkowy efekt kształcenia C1A_U14_03 występuje w tabeli pokrycia

efektów kształcenia odpowiednio pięcio- lub sześciokrotnie). Treści kształcenia przedmiotu

związane z efektem uczenia się A.56.1(2) stanowią tylko część treści kształcenia danego

przedmiotu lub nawet nie są wprost wyeksponowane (Tabela 8), a efekt przedmiotowy

odnoszący się do kierunkowego efektu kształcenia C1A_U14_03 jest jednym z wielu

przedmiotowych efektów kształcenia danego przedmiotu (Tabela 9).

24

Tabela 7. Kierunkowy efekt kształcenia, w ramach którego można uznać efekt uczenia się A.56.1(2) oraz przedmioty, których przedmiotowe

efekty kształcenia przypisano do kierunkowego efektu kształcenia C1A_U14_03; przedmiotowe efekty kształcenia przypisane do kierunkowego

efektu kształcenia C1A_U14_03

Efekt

uczenia się [4]

Kierunkowy

efekt kształcenia [7]

Przedmioty, których przedmiotowe efekty kształcenia przypisano do kierunkowego efektu kształcenia

oraz przedmiotowe efekty kształcenia przypisane do kierunkowego efektu kształcenia [9]

A.56.1(2)

(Uczeń:

sporządza bilanse

materiałowe i

energetyczne

procesów

technologicznych)

C1A_U14_03

(Osoba posiadająca

kwalifikacje

pierwszego stopnia:

potrafi sformułować

założenia do

opracowania bilansu

materiałowego i

energetycznego

procesu

technologicznego)

Specjalności: technologia produktów naftowych

oraz technologia tworzyw sztucznych

Specjalność:

technologia

tworzyw

sztucznych

Inżynieria

chemiczna

CS1A_17

(semestr III)

Rozdzielanie

mieszanin

CS1A_18

(semestr IV)

Operacje

jednostkowe

w inżynierii

chemicznej

CS1A_19

(semestr IV)

Technologia

chemiczna

CS1A_22_02

(semestr V)

Podstawy

projektowania

w technologii

chemicznej

CS1A_24

(semestr VI)

Projektowanie

wyrobów

z tworzyw

sztucznych

CS1A_55

(semestr VI)

Osoba posiadająca kwalifikacje pierwszego stopnia:

potrafi bilansować

pęd, energię i

masę w procesie

technologicznym

formułuje

założenia do

opracowania

bilansów

materiałowych i

energetycznych

operacji

rozdzielania

mieszanin

realizowanych w

danej technologii

przemysłu

chemicznego

formułuje

założenia do

opracowania

bilansów

materiałowych i

energetycznych

operacji

jednostkowych

realizowanych w

danej technologii

przemysłu

chemicznego.

potrafi obliczać

wydajności

i sporządzić

bilanse

materiałowe

i energetyczne

procesów

technologicznych

potrafi

sformułować

w przemianie

fizycznej i

chemicznej

założenia do

opracowania

bilansu

materiałowego i

energetycznego

jednostki

procesowej oraz

procesu

technologicznego

na każdym etapie

projektu

potrafi

sformułować

założenia do

opracowania

bilansu

materiałowego i

energetycznego

procesu

otrzymywania

wyrobów z

tworzyw

sztucznych

25

Tabela 8. Treści kształcenia przedmiotu, którego jeden z przedmiotowych efektów kształcenia

przypisano do kierunkowego efektu kształcenia C1A_U14_03 i treści kształcenia związane

wprost z efektem uczenia się A.56.1(2) (zaznaczono pogrubionym pismem)

Przedmiot [9] Treści kształcenia przedmiotu [9]

Inżynieria chemiczna

CS1A_17

(semestr III)

W1 – Równania bilansu energii mechanicznej i pędu oraz ich rozwiązania;

W2 – Transport ciał stałych, cieczy i gazów; W3 – Jednostkowe operacje

mechaniczne; W4 – Równanie energii i jego rozwiązania; W5 – Przenikanie

ciepła; W6 – Wymienniki ciepła; W7 – Dyfuzja i równanie dyfuzji z konwekcją;

W8 – Przenikanie masy i wymienniki; W9 – Destylacja i rektyfikacja; W10 –

Operacje dyfuzyjno-cieplne

C1 – Międzynarodowy układ jednostek miar; C2 – Podstawy hydrodynamiki

przepływów gazów i cieczy: zależności ogólne, równanie Bernoulliego, charakter

przepływu płynów rzeczywistych, straty ciśnienia podczas przepływu płynów

rzeczywistych, moc silnika pompy odśrodkowej, wypływ cieczy ze zbiornika; C3

– Analiza pracy kolumny wypełnionej materiałem drobnoziarnistym – przepływ,

fluidyzacja, transport; C4 – Mieszanie – moc mieszadła; C5 – Ruch ciepła:

przewodzenie ciepła, wnikanie i przenikanie ciepła, wymienniki ciepła; C6 –

Wymiana ciepła przez promieniowanie; C7 – Przenikanie masy w układzie ciecz-

gaz; C8 – Rektyfikacja w kolumnie wypełnionej - bilans kolumny; C9 –

Bezprzeponowe chłodzenie gorącej wody

Rozdzielanie mieszanin

CS1A_18

(semestr IV)

W1 – Podział i charakterystyka mieszanin; W2 – Rozdzielanie zawiesin; W3 –

Rozdzielanie zawiesin; W4 – Rozdzielanie zawiesin; W5 – Odpylanie gazów; W6

– Odparowanie; W7 – Krystalizacja; W8 – Destylacja; W9 – Destylacja; W10 –

Ekstrakcja; W1 – Absorpcja; W12 – Absorpcja; W13 – Adsorpcja; W14 –

Procesy membranowe; W15 – Procesy membranowe

C1 – Krystalizacja; C2 – Krystalizacja; C3 – Destylacja; C4 – Destylacja; C5 –

Destylacja; C6 – Ekstrakcja; C7 – Ekstrakcja; C8 – Absorpcja; C9 – Absorpcja;

C10 – Absorpcja; C11 – Adsorpcja; C12 – Adsorpcja; C13 – Adsorpcja; C14 –

Procesy membranowe; C15 – Procesy membranowe

Operacje jednostkowe

w inżynierii chemicznej

CS1A_19

(semestr IV)

P1 – P4 – Operacje dynamiczne, P5 – P7 – Operacje cieplne P8 – P10 – Operacje

dyfuzyjne

Technologia chemiczna

CS1A_22_02

(semestr V)

W1 – Ropa naftowa jako surowiec przemysłu chemicznego; Przegląd produktów

otrzymywanych z ropy naftowej; Klasyfikacje ropy naftowej; Wpływ składu

chemicznego i frakcyjnego ropy na wydajność i jakość produktów naftowych;

Wstępne przygotowanie ropy naftowej do transportu i przechowywania; W2 –

Gaz ziemny jako źródło surowców przemysłu chemicznego; Źródła dostaw gazu

ziemnego dla Polski i Europy; Skroplony gaz ziemny; Klasyfikacje gazu

26

ziemnego; Metody osuszania i odsiarczania gazu ziemnego i innych gazów

węglowodorowych; Procesy Clausa i Sulfreen; W3 – Wytwarzanie gazu

syntezowego i wodoru z surowców węglowodorowych; Przygotowanie surowca

do konwersji; Reforming parowy węglowodorów; Zgazowanie pozostałości

naftowych; Metody wydzielania wodoru z gazów rafineryjnych; W4 – Węgle

kopalne jako surowce przemysłu chemicznego; Koksowanie; Wydzielanie

surowców do syntez chemicznych z produktów koksowania; Zgazowanie i

upłynnianie węgla; Produkcja karbidu; W5 – Roślinne i zwierzęce surowce

przemysłu chemicznego; Przetwarzanie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych;

Przemysł celulozowy i papierniczy; Kierunki zagospodarowania biomasy

odpadowej; W6 – Surowce przemysłu metalurgicznego; Rudy metali; Hutnictwo

żelaza oraz cynku i ołowiu; Elektrolityczne metody produkcji miedzi i aluminium;

W7 – Surowce przemysłu materiałów budowlanych; W8 – Produkcja azotu i tlenu

metodą rektyfikacji skroplonego powietrza; Wydzielanie gazów szlachetnych z

powietrza i gazu ziemnego; W9 – Synteza metanolu i kierunki jego wykorzystania

w przemyśle chemicznym; W10 – Wytwarzanie acetylenu i jego zastosowanie w

przemyśle chemicznym; Produkcja acetylenu z karbidu i drogą utleniającej

pirolizy węglowodorów; W11 – Produkcja lekkich olefin; Proces pirolizy

olefinowej i metody wydzielania olefin z gazu pirolitycznego; Piroliza

katalityczna i głęboki kraking katalityczny; Odwodornienie propanu i butanów;

Proces metatezy; Produkcja etylenu i propylenu z metanolu; W12 – Produkcja

amoniaku; Kierunki wykorzystania amoniaku w przemyśle chemicznym;

Znaczenie katalizy w produkcji amoniaku; W13 – Wytwarzanie kwasu azotowego

(V) i jego znaczenie dla przemysłu chemicznego; Ciśnieniowe i bezciśnieniowe

metody produkcji HNO3; Zatężanie kwasu rozcieńczonego; Bezpośrednia synteza

HNO3; W14 – Przemysł nawozów azotowych; Produkcja mocznika, azotanu

amonowego, saletry sodowej i saletrzaku; W15 – Produkcja kwasu siarkowego

(VI); Surowce siarkonośne; Znaczenie H2SO4 w przemyśle chemicznym;

Termodynamiczne i kinetyczne aspekty konwersji SO2 do SO3; Zatężanie i

regeneracja kwasu siarkowego; W16 – Produkcja chloru i ługu sodowego;

Elektroliza przeponowa oraz rtęciowa solanki; Zatężanie i oczyszczanie

ługu sodowego; W17 – Produkcja chlorowodoru i kwasu solnego; Proces

Leblanca; Synteza HCl z chloru i wodoru; Absorpcja chlorowodoru w

wodzie; W18 – Wytwarzanie kwasu fosforowego (V) i nawozów fosforowych;

Surowce zawierające fosfor; Produkcja superfosfatu i fosforanu dwuamonowego;

W19 – Produkcja sody; Proces Solvaya; W20 – Przemysł cementowy; Rodzaje i

skład cementów; Metoda sucha i mokra produkcji cementu

C1 – Zadania rachunkowe dotyczące sposobów przedstawiania i przeliczania

stężeń oraz wielkości fizycznych stosowanych w technologii chemicznej; C2 –

Wydajność, selektywność, stopień przemiany, liczba postępu reakcji, zdolność

27

produkcyjna i przerobowa – zadania; C3 – Zadania rachunkowe dotyczące

związków między stopniem przemiany a składem reagującej mieszaniny w

procesach stacjonarnych i niestacjonarnych; C4 – Obliczanie składów strumieni

surowców i produktów w procesach technologicznych; C5 – Czytanie i tworzenie

schematów wybranych węzłów technologicznych; C6 – Obliczanie dotyczące

jakości i ilości surowców niezbędnych w procesach technologicznych; C7 –

Wykorzystanie zasad Himmelblau w obliczeniach technologicznych; C8 – Ciepło

właściwe, entalpia molowa – zadania; C9 – Obliczanie efektów energetycznych

procesów; C10 – Obliczenia związane ze stałą równowagi reakcji; C11 – Metoda

obojętnego składnika; C12 – Sporządzanie bilansu masy i energii dla jednostek

procesowych i układu jednostek, sporządzanie wykresów Sankey'a

Podstawy

projektowania

w technologii

chemicznej

CS1A_24

(semestr VI)

W1 – Definicja przedmiotu i jego charakterystyka, cykl realizacji projektowania

w technologii chemicznej; W2 – Wielokierunkowe prace rozpoznawcze do

realizacji projektowania technologicznego, w tym rozeznanie literaturowe, rynki

zbytu, dokumenty źródłowe (bazy danych, technologie) i inne; W3 –

Termochemia: ciepło reakcji chemicznej, wielkości kaloryczne; W4 –

Uwarunkowania procesowe; W5 – Bilanse materiałowy i energetyczny w

procesach ustalonych i niestacjonarnych; W6 – Koncepcja chemiczna; W7 –

Koncepcja technologiczna; W8 – Kryteria oceny układu technologicznego

(czystość patentowa, ochrona środowiska, bezpieczeństwo, kreatywny sposób

prowadzenia procesu); W9 – Projekt procesowy (1): założenia, opis przebiegu

procesu, badania laboratoryjne, zmiana skali, czynniki pomocnicze (inerty, woda,

energia), prace rozwojowe (bilanse, modelowanie i optymalizacja), produkt(y),

odpady, organizacja i strategia; W10 – Projekt procesowy (2): metoda

hierarchiczna projektowania układu, wspomaganie komputerowe badań i

projektowania procesu technologicznego (symulacja i optymalizacja); W11 –

Projekt procesowy (3): schemat ideowy, materiałoznawstwo, korozja, dobór

aparatury, w tym wybór reaktorów i urządzeń; W12 – Projekt procesowy (4):

pomiary i automatyka procesu, kontrola analityczna, schemat technologiczny

opłacalność ekonomiczna procesu; W13 – Projekt technologiczny, rola

technologów we współpracy z innymi specjalistami; W14 – Ocena przed

wdrożeniem przemysłowym technologii (ekonomika procesu, ryzyko inwestycji

w przemyśle, optymalny cykl badawczo-projektowo-wdrożeniowy); W15 –

Dojrzałość technologii do wdrożenia, projekt techniczny, projekt budowlany,

dokumentacja inwestycji, rozruch instalacji, instrukcje ruchowe

P1 – Prace rozpoznawcze, założenia i dane projektowe; P2 – Jednostki procesowe:

operacje jednostkowe (dynamiczne, cieplne, dyfuzyjne), procesy jednostkowe

(organiczne, nieorganiczne); P3 – Zakres projektowania systemu

technologicznego (zasady doboru procesów i ich parametrów pracy, metoda

hierarchiczna projektowania); P4 – Wybór procesu wytwarzania produktu i jego

28

opis technologiczny; P5 – Opracowanie koncepcji chemicznej dla wybranego

produktu syntezy organicznej; P6 – Schemat ideowy i wybór aparatów, w tym

reaktorów, przygotowanie projektu procesowego z bilansem materiałowym i

rachunkiem ekonomicznym; P7 – Kolokwium zaliczeniowe z całości materiału;

P8 – P10 – Zapoznanie się z obsługą pakietu symulacyjnego Chemcad, w tym z

kolumnami rozdziału i reaktorami; P11 – P13 – Wykorzystanie komputera do

projektowania projektu własnego w oparciu o punkty 8-10 (wykres ikonowy,

wprowadzenie danych projektowych, wybór aparatury, obliczenia i symulacje,

bilans materiałowy i cieplny); P14 – P15 – Zaliczenie projektu własnego i

omówienie projektu ostatecznego (część technologiczno-aparaturowa, kontrola

analityczna procesu, zagadnienia bezpieczeństwa, korozji i doboru materiałów,

pomiary i automatyka, ekonomika procesu, instrukcje ruchowe)

Projektowanie wyrobów

z tworzyw sztucznych

CS1A_55

(semestr VI)

W1 – Etapy prac projektowych związanych z wytwarzaniem wyrobów z tworzyw

sztucznych; W2 – Ogólne wymagania przy konstruowaniu detali z tworzyw

sztucznych; Szczegółowe zasady projektowania wyrobów z tworzyw sztucznych

(W3 – W13): W3 – Dobór tworzywa sztucznego; W4, W5 – Określenie grubość

ścianek, pochylenia ścianek, zaokrąglenia; W6, W7 – Sposoby usztywnienia

wyrobów z tworzyw sztucznych; W8 – Otwory w wyrobach z tworzyw

sztucznych; W9 – Połączenia w wyrobach z tworzyw sztucznych; W10 –

Połączenia tworzyw sztucznych z innymi materiałami (armatura); W11 – Faktura i

defekty powierzchni; W12, W13 – Zmiany wymiarowe wyrobów z tworzyw

sztucznych i tolerancje wymiarowe; W14 – Projektowanie elementów z

tworzyw sztucznych pod kątem ochrony środowiska; Kolokwium (1h)

P1 – Zadanie projektowe dotyczące opracowania wstępnych założeń do produkcji

wyrobu z tworzywa sztucznego, obejmujące: dobór tworzywa sztucznego,

wskazanie metod badań kontrolnych surowców, dobór technologii wytwarzania

wraz z doborem urządzeń do poszczególnych etapów produkcji, wskazanie

metody kontroli produktu gotowego, wykonanie bilansu materiałowego i

energetycznego, zaproponowanie rozwiązań minimalizujących negatywne

oddziaływanie na środowisko projektowanego procesu, oszacowanie

kosztów; P2 – Zapoznanie z programem SolidWorks; Wykonanie modelu 2D i 3D

wyrobu z tworzywa sztucznego za pomocą programu SolidWorks; P3 –

Prezentacja wykonanego projektu

Tabela 9. Liczba przedmiotowych efektów kształcenia przedmiotu, którego jeden z

przedmiotowych efektów kształcenia przypisano do kierunkowego efektu kształcenia

C1A_U14_03

Przedmiot [9] Liczba przedmiotowych

efektów kształcenia [9]

29

Inżynieria chemiczna (semestr III) 5

Rozdzielanie mieszanin (semestr IV) 8

Operacje jednostkowe w inżynierii chemicznej (semestr IV) 8

Technologia chemiczna (semestr V) 8

Podstawy projektowania w technologii chemicznej (semestr VI) 9

Projektowanie wyrobów z tworzyw sztucznych (semestr VI) 14

3. Wnioski

1. Efekty uczenia się dla kwalifikacji cząstkowych są określone Rozporządzeniem

Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie podstawy

programowej kształcenia w zawodach [4], natomiast efekty kształcenia dla studiów

pierwszego stopnia (kierunkowe i przedmiotowe) są określone autonomiczną decyzją

uczelni, a jedynie obszarowe efekty kształcenia i efekty prowadzące do uzyskania

kompetencji inżynierskich, z którymi korespondują kierunkowe efekty kształcenia, są

określone Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2

listopada 2011 roku w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa

Wyższego [5]. Różne poziomy decyzyjne skutkują brakiem spójności w opisie

efektów uczenia się i efektów kształcenia, co powoduje trudności w porównywaniu

tych efektów. Możliwość uznawania efektów uczenia się w ramach efektów

kształcenia wymaga szczegółowej analizy porównawczej programu nauczania i

programu kształcenia.

2. Efekty uczenia się występują w tabeli pokrycia efektów jedno-, dwu- lub trzykrotnie,

natomiast kierunkowe efekty kształcenia zazwyczaj występują w tabeli pokrycia

efektów znacznie częściej. Uznanie wybranych efektów uczenia się przez uczelnię

wymaga więc wyodrębnienia przedmiotowych efektów kształcenia z różnych

przedmiotów. Takie rozwiązanie jest możliwe, ale skutkuje koniecznością osiągnięcia

przez studenta nieuznanych przedmiotowych efektów kształcenia (zaliczenia

nieuznanej części przedmiotu), co powoduje trudności organizacyjne oraz może

budzić u nauczyciela akademickiego wątpliwości formalne, a nawet mentalne.

3. Osoba, która zdała egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie, posiada

pogłębioną wiedzę i specyficzne umiejętności o charakterze zawodowym, co z pewno-

ścią ułatwia jej osiąganie efektów kształcenia związanych z osiągniętymi efektami

uczenia się.

30

Literatura:

1. Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz. U.

poz. 64), http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20160000064; dostęp:

27.09.2016

2. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.

2156, z późn. zm.), http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150002156;

dostęp: 27.09.2016

3. Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie, Technik

technologii chemicznej 311603, Centralna Komisja Egzaminacyjna, Warszawa, 2012,

https://www.cke.edu.pl/images/_EGZAMIN_ZAWODOWY/informatory/nowy/infor

mator_z165_311603_ttch_poprawiony.pdf; dostęp: 27.09.2016

4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie

podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184, z późn. zm.),

http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20120000184; dostęp: 27.09.2016

5. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 2 listopada 2011 r. w

sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego (Dz. U. Nr 253, poz.

1520), http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20112531520; dostęp:

27.09.2016

6. Uchwała nr 446/XLVII/2012 Senatu Politechniki Warszawskiej z dnia 25 kwietnia

2012 r. w sprawie uchwalenia efektów kształcenia dla programów prowadzonych na

Wydziale Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii w Płocku

7. Studia stacjonarne pierwszego stopnia, Technologia chemiczna, Wydział

Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii, Politechnika Warszawska,

http://www.pw.plock.pl/Media/Files/Studenci/Dziekanat/Sylabusy/SYLABUSY-

2014-2015; dostęp: 27.09.2016

8. Program nauczania dla zawodu technik technologii chemicznej 311603 o strukturze

modułowej, Repozytorium przykładowych programów nauczania dla zawodów

opracowanych po 2012 r., Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i

Ustawicznej, Warszawa, http://www.koweziu.edu.pl/ppn; dostęp: 27.09.2016

9. Uchwała nr 316/2012-2016 Rady Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii

Politechniki Warszawskiej z dnia 28 czerwca 2016 r. w sprawie programu kształcenia

studiów stacjonarnych pierwszego stopnia o profilu ogólnoakademickim na kierunku

technologia chemiczna (wraz z załącznikami)

Documents

Marzena Majzner, Małgorzata Petzel€¦ · 1. Organizowanie procesów technologicznych Uczeń: 1) ... kontroluje wykonywanie pomiarów i regulacji parametrów procesowych 9)