Upload
nguyendinhly
View
232
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
không thể nào bỏ qua tài liệu tuyệt vời này về vấn đề máy điện một chiều. nó mang lại cho ta cảm xuc
Citation preview
Next Ni dungBack
Bi ging my in
NextNi dungBack
Bi ging my in
Phn 1: My in mt chiu
Phn 2: My bin p
Phn m uBi ging my in
My in
My in tnh My in quay
My bin p My inmt chiu
My inxoay chiu
ng cmt chiu
My phtmt chiu
My inkhng
ng b
My inng b
My phtkhng
ng b
ng ckhng
ng bng cng b
My phtng b
NextNi dungBack
Bi ging my in
MF
HtiuthMBA MBA
1. Vai tr ca cc loi my in trong nn kinh t quc dn:
2. Khi nim, phn loi v phng php nghin cu my in:a, i cng v my in:- Nguyn l lm vic ca my in da trn c s ca nh lut cmng in t. S bin i nng lng trong my in c thc hinthng qua t trng trong n. to c nhng t trng mnh vtp trung, ngi ta dng vt liu st t lm mch t.
my bin p mch t l mt li thp ng yn. Cn trong ccmy in quay, mch t gm hai li thp ng trc: mt quay, mtng yn v cch nhau bng mt khe h. b, Phng php nghin cu my in:
NextNi dungBack
Bi ging my in
3. S lc v vt liu ch to my in:Gm c vt liu tc dng, vt liu kt cu v vt liu cch in.
Vt liu tc dng: bao gm vt liu dn in v dn t dng chto dy qun v li st.Vt liu cch in: dng cch in cc b phn dn in vi ccb phn khc ca my v cch in cc l thp ca li st.Vt liu kt cu: ch to cc chi tit my v cc b phn chu lc cgii nh trc, v my, khung my.S lc c tnh ca vt liu dn t, dn in v cch in dngtrong ch to my in.a, Vt liu dn t:b, Vt liu dn in:
c, Vt liu cch in:Cp cch in Y A E B F H C Nhit (0C) 90 105 120 130 155 180 >180
Phn 1: My in mt chiu
Chng 1 : Nguyn l lm vic - kt cu c bn
Chng 2 : Dy qun My in mt chiu
Chng 3 : Cc quan h in t trong my
Chng 4 : T trng trong my in mt chiu
Chng 5 : i chiu
Chng 6 : My pht in mt chiu
Chng 7 : ng c mt chiu
Chng 8 : My in mt chiu c bit
NextNi dungBack
Bi ging my in
Chng 1: Nguyn l lm vic- kt cu c bn
Bi ging my in
NextNi dungBack
1.1: Cu to ca my in mt chiu
1.2: Nguyn l lm vic
1-3: cc lng nh mc
1.1: Cu to ca my in mt chiu
1. Phn tnh (Stato):
NextChng IBack
a) Cc t chnh:(L b phn sinh ra t thngkch thch)
b) Cc t ph:t gia cc cc t chnh, dng ci thin i chiu.
c) Gng t (v my):
d) Cc b phn khc:Np my: Bo v an ton cho ngi v thit b.C cu chi than: a dng in t phn quay ra mch ngoi.
Phn I: my in mt chiu
Cc t chnh
Dy qun cc t ph
Dy qun cc t chnh
Cc t ph
NextChng IBack
my in mt chiu
phn cm ng c in mt chiu
Cc tv
Bu lng
Cun dy
phn cm ng c in mt chiu
Bu lngcc t
cun dy
v
2. Phn ng (Rto):a) Li st phn ng: Dng dn t.
+) Vi cc my cng sut va v ln ngi ta dp lthng gi dc trc. +) Vi cc my in cng sut ln cn x rnh thnggi ngang trc.b) Dy qun phn ng: L phn sinh ra scin ng v c dng in chy qua.+) Dy qun thng lm bng ng c bccch in. trnh khi quay dy qun bvng ra ming rnh thng c nm chtbng tre, g php v u dy qun thngc ai cht.+) Vi cc M cng sut nh dy qun ctit din trn, cn my c cng sut va vln dy qun c tit din hnh ch nht.
Nm
Cchinrnh
Dyqun
Li st
Rnh
L thng gi dc trc
NextChng I Back
my in mt chiu
phn ng ng c in mt chiu
C gp
dy qun
li thp
trc
phn ng ng c in mt chiu
C gp
cun dy
li thp
trc
c) Vnh i chiu (Vnh gp):Dng bin i dng xoay
chiu thnh dng mt chiu.Phin gp
d) Cc b phn khc:Cnh qut: Dng lm mt.Trc my: gn li st phn ng, c gp, cnh qut v bi.
Trc lm bng thp cc bon tt.
NextChng IBack
my in mt chiu
1.2: Nguyn l lm vic
Phn tnh: Gm 1 h thng t c 2 cc N v S.
1. Nguyn l lm vic ch my pht:
NextChng IBack
my in mt chiu
Phn ng: Gm khung dy abcd(1phn t dy qun).
d
b
ac
e
I
eFt
FtI b
d
c
aU
+
-
n
Rt
S
N
A
B
Theo nh lut cm ng in t: tr s sc in ng trong tngthanh dn ab v cd c xc nh: e = B.l.vTrong : B l tr s cm ng t ni dy dn qut qua
l l chiu di thanh dn nm trong t trng.v l vn tc di ca thanh dn.
tt
Khi mch ngoi c ti th ta c: U = E - IRTrong : E l sc in ng ca my pht.
IR l st p trn khung dy abcdU l in p gia 2 u cc
Khi vng dy s chu 1 lc tc dng gi l lc t: Ft = B.I.l
Tng ng ta s c m men in t: Mt = Ft.D/2.= B.I.l.D/2T hnh v ta thy ch my pht Mt ngc vi chiu quay phn ng nn n c gi l M hm.
NextChng IBack
my in mt chiu
Sc in ng v dng xoay chiu cm ngtrong thanh dn c chnh lu thnh scin ng v dng 1 chiu nh h thngvnh gp chi than.Ta c th biu din scin ng v dng in trong thanh dn v mch ngoi nh hnh v:
N
S
F, Mtn
Nh vy: ch ng c th U > E cn ch mypht th U < E
NextChng IBack
my in mt chiu
ch ng c Mt cng chiu vi chiuquay phn ng gi l mmen quay.Nu in p t vo ng c l U th ta c: U = E + IR
2. Nguyn l lm vic ch ng c:
N
S
F, Mt
n
my in mt chiu
NextChng IBack
1-3: cc lng nh mc
1. Cng sut nh mc: Pm- Ti ca M ng vi tng nhit cho php ca my theo iukin lc thit k c quy nh l cng sut nh mc ca my.- Cng sut nh mc u c tnh u ra ca my.
2. Cc i lng nh mc khc:- Cc tr s in p, dng in, tc quay, h s cng sut... ngvi Pm u l cc tr s nh mc.
Chng 2: Dy qun My in mt chiu
2.1. Nhim v, cu to, phn loi
2.2. Dy qun xp n
2.3. Dy qun xp phc tp
2.4. Dy qun sng n gin
2.5. Dy qun sng phc tp
2.6. Dy cn bng in th
NextPhn IBack
my in mt chiu
2.1: Nhim v - cu to - phn loi1. Nhim v ca dy qun phn ng:- Sinh ra c 1 sc in ng cn thit, hay c th cho 1 dng innht nh chy qua m khng b nng qu 1 nhit nht nh sinh ra 1 mmen cn thit ng thi m bo i chiu tt, cchin tt, lm vic chc chn, an ton. Tit kim vt liu, kt cu n gin.
2. Cu to ca dy qun phn ng:- Dy qun phn ng gm nhiu phn t nivi nhau theo 1 quy lut nht nh.- Phn t dy qun l 1 bi dy gm 1 hay nhiu vng dy m 2 u ca n ni vo 2 phin gp. - Cc phn t ni vi nhau thng qua 2 phingp v lm thnh cc mch vng kn.
u ni
Cnh tc dng
NextBack
my in mt chiu
Chng 2
Nu trong 1 rnh phn ng (rnh thc) ch t 2 cnh tc dng (dy qun 2 lp) thrnh gi l rnh nguyn t. Nu trong 1 rnh thc c 2u cnh tc dng vi u = 1,2,3... th rnh thc chia thnh u rnh nguyn t.
u=1 u=2
u=3
Quan h gia rnh thc Z v rnh nguyn t Znt : Znt = u.ZQuan h gia s phn t ca dy qun S v s phin gp G: S = G.
Znt = S = G
3. Phn loi:- Theo cch thc hin dy qun:
+ Dy qun xp n v xp phc tp.+ Dy qun sng n v sng phc tp.
NextChng 2Back
my in mt chiu
+ Trong 1 s trng hp cn dng c dy qun hn hp: kt hpc dy qun xp v sng.
Dng xp Dng sng
- Theo kch thc cc phn t: dy qun c phn t ng u v dyqun theo cp.
4. Cc bc dy qun:- Bc dy qun th nht y1 :khong cch cnh tc dng 1 & 2 ca 1 phn t.- Bc dy qun th hai y2 : khong cch cnh tc dng th haica phn t 1 v cnh tc dng 1 ca phn t th 2.- Bc dy tng hp y : khong cch gia 2 cnh tc dng thnht ca hai phn t lin k.- Bc vnh gp yG : khong cch gia 2 thanh gp ca 1 phnt.
NextChng 2Back
my in mt chiu
Dy qun c phnt ng u
Dy qun c phnt theo cp
2.2: Dy qun xp n1. Bc cc v cc bc dy qun:a) Bc cc : L chiu di phn ng di 1 cc
D l ng knh phn ng l bc ccp l s i cc
b) Cc bc dy qun: Bc dy qun th nht y1: y1 = p2Znt
Trong : l 1 s hoc phn s y1 l 1 s nguyn.
+ Nu y1 = ta c dy qun bc .
+ Nu y1 > ta c dy qun bc di.
+ Nu y1 < ta c dy qun bc ngn.p2Znt
p2Znt
p2Znt
NextChng 2Back
1 2 3
y1y y2
my in mt chiu
= [cm..]p
D. 2
pi
= [rnh ng. t]p
Znt2
2. S khai trin:
Khai trin dy qun xp n MMC c Znt = S = G = 16, 2p = 4.
- Bc dy qun tng hp (y) v bc vnh gp (yG ): c im ca dy qun xp n l 2 u ca 1 phn t
ni vo 2 phin gp k nhau nn yG = y = 1.
a) Tnh cc bc dy qun:y1 = = = 4 (Bc ) y2 = y1 - y = 4 -1 = 3.
y = yG = 1.p2Znt
416
b)Th t ni cc phn t:Cn c vo cc bc dy qun ta c th b tr cch ni cc phn t thc hin dy qun.
NextChng 2Back
- Bc dy qun th hai y2: Trong dy qun xp n: y1 = y2 + y y2 = y1 - y.
my in mt chiu
+y1
- Gi s ti thi im kho st phn t 1 nm trn ng trung tnhhnh hc ( l ng thng trn b mt phn ng m dc theo ncm ng t bng 0).- V tr ca cc cc t trn hnh v phi i xng nhau, khong cchgia chng phi u nhau. Chiu rng cc t bng 0,7 bc cc.V trca chi than trn phin i chiu cng phi i xng, khong cchgia cc chi than phi bng nhau. Chiu rng chi than ly bng 1 phin i chiu.- Yu cu chi than phi t v tr dng in trong phn t khi bchi than ngn mch l nh nht v sc in ng ly ra 2 u chithan l ln nht. Nh vy chi than phi t trn trung tnh hnh hcv trc chi than trng vi trc cc t. Khai trin
Lp trn 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1 2 3 4Lp di
c) Gin khai trin:
my in mt chiu
SNSN
16 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
A1 +A +
A2 +B1 -
B -B2 -
n
S khai trin dy qun MMCDy qun xp n c Znt = S = G = 16, 2p = 4.
NextChng 2Back
my in mt chiu
3.Xc nh s i mch nhnh: A1
B2
A2
B1
(-)Nhn t ngoi vo dy qun phn ng cth biu th bng s sau:
- Ta thy: dy qun phn ng l 1 mch in gm 4 mch nhnhsong song hp li. (Mch nhnh song song l phn dy qun nmgia 2 chi in c cc tnh khc nhau).Nu my c 2p cc th s c 2p mch nhnh song song.
Kt lun:- Trong dy qun xp n gin th s mch nhnh song song bngs cc t hay s i mch nhnh song song bng s i cc : a = p- Nu dy qun xp tho mn 2 iu kin: chi than nm trnng trung tnh hnh hc v h thng mch t i xng th scin ng cc nhnh bng nhau v t gi tr ln nht.
NextChng 2Back
(+)
my in mt chiu
2-3: dy qun xp phc tp1. Bc dy qun:
c im ca dy qun xp phc tp l yG = m (m = 2, 3, 4...). Thng thng ch dng m = 2. Trong nhng my cng sut tht lnmi dng m > 2.Khi m = 2 = yG:- Nu s rnh nguyn t v s phn t l chn th tac 2 dy qun xp n c lp.
- Nu s rnh nguyn t v s phn t l ta c 2 dyqun xp n nhng khng c lp m ni tip nhauthnh 1 mch kn.
Nh vy c th coi dy qun xp phc tp gm m dy qun xp n lm vic song song nh chi than. V chi than phi c b rng m ln phin gp mi c th ly in ra.
NextChng 2Back
my in mt chiu
y1y y2
1 2 3 4 5
2. S khai trin:Dy qun xp phc tp c: yG = m = 2; 2p = 4; Znt = S = G = 24.
a) Cc bc dy qun: y2 = y1 - y = 6 - 2 = 4
yG = y = 2
6424
p2Zy1 ===
b) Th t ni cc phn t:
NextChng 2Back
Khp kn+y1
Khp kn
Lp trn 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 1
7 9 11 13 15 17 19 21 23Lp di 1 3 5
+y1
Lp trn 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 2
8 10 12 14 16 18 20 22 24Lp di 2 4 6
my in mt chiu
Gin khai trin dy qun MMCDy qun xp phc tp yG = m = 2; 2p = 4; Znt = S = G = 24.
N SSN
NextChng 2Back
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
n
A1 + B1 -
A + B -
A2 + B2 -
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 2223 24
Cc t v chi in nh dy qun xp n. Ch khc l b rng chiin 2 ln phin gp c th ly in ng thi 2 dy qun ra.
my in mt chiu
Dy qun xp phc tp do m dy qun xp n cng u chungchi than do s i mch nhnh song song ca dy qun: a = m.p.
2-4: dy qun sng n1. Bc dy qun:
y1 = .
Dy qun sng n khc vi dy qun xp n yG.p2
Znt
NextChng 2Back
Mun cho khi qun xong vng th nht u cui ca phn t th p phi k vi u u ca phn t u tin th s phin i chiu mcc phn t vt qua phi l: p.yG = G 1 yG = (G l sphin gp).
Du (+) ng vi dy qun phi. Du (-) ng vi dy qun tri.
p1G
y1 = . y2 = y - y1 = yG - y1.
y = yG =
p2Znt
p1G
my in mt chiu
y1 y2
y
2. S khai trin:Khai trin dy qun sng n c Znt = S = G = 15; 2p = 4
a) Bc dy qun:y1 = = - = 3 (bc ngn) . y2 = y - y1 = 7 - 3 = 4.
y = yG = = = 7 (dy qun tri)
415
43
2115
p2Znt
p1G
NextChng 2Back
b) Th t ni cc phn t:
+y1
Lp trn 1 8 15 7 14 6 13 5 12 4 11 3 10
4 11 3 10 2 9 1 8 15Lp di 7 14 6
2 9
13 5
1
12
+y2
my in mt chiu
SNSN
Gin khai trin dy qun MMCDy qun sng n c Znt = S = G = 15; 2p = 4
NextChng 2Back
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
B2 -A2 +
B -
B1 -
A +
A1 +
1 23 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
n
Quy lut ni dy ca dy qun sng n l ni tip tt c cc phnt di cc cc c cng cc tnh li ri ni vi cc phn t di cccc c cc tnh khc cho n ht.
my in mt chiu
Dy qun sng n ch c 1 i mch nhnh song song: a = 1.
2-5: dy qun sng phc tp1. Bc dy qun: Tng t nh vi dy qun sng n.
Ring bc vnh gp: yG pmG
=
2. S khai trin:
a) Tnh bc dy qun: y1 = = = 4 (dy qun bc ngn)
yG = 8 = y; y2 = y - y1 = 8 - 4 = 4.
p2Znt
4
2
4
18
2218
pmG
=
=
b) Th t ni cc phn t:
m = 2; 2p = 4; Znt = S = 18.
NextBack
Khp kn
Khp kn
+y1
Lp trn 1 9 17 7 15 5 13 3 11 1
5 13 3 11 1 9 17 7 15Lp di
+y1
Lp trn 2 10 18 8 16 6 14 4 12 2
6 14 4 12 2 10 18 8 16Lp di
+y2
+y2
my in mt chiu
Gin khai trin dy qun MMCDy qun sng phc tp c: m = 2; 2p = 4; Znt = S = 18
NextChng 2Back
N SSN
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
1 23 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
n
B2 -A2 +
B -
B1 -
A +
A1 +
my in mt chiu
Dy qun sng phc tp gm m dy qun sng n hp li do s i mch nhnh song song ca dy qun sng phc tp: a = m.
NextChng 2Back
2.6: Dy cn bng in th
1.iu kin dy qun i xng:
- Dy qun MMC tng ng nh 1 mch in gm 1 s nhnhsong song ghp li. Mi nhnh gm 1 s phn t ni tip nhau.
- Dy qun phi m bo 1 s yu cu sau:+ m bo v cm ng t: H thng mch t phi c cu to
i xng, t thng cc cc nh nhau.+ iu kin v dy qun: Tt c cc dy qun to thnh mch
nhnh phi tng ng nhau v s phn t ca cc nhnh cng phitng ng.
- iu kin bnh thng: sc in ng sinh ra trong cc mch nhnh song song bng nhau, dng in phn b u trong cc nhnh.
my in mt chiu
- Dy cn bng in th lm mt s khng i xng ca mch t trong M cn bng in th cc mch nhnh ca dyqun xp nm di cc cc t c cng cc tnh c gi l dycn bng loi 1. Bc th yt bng s phin i chiu di mii cc:
yt = a
GpG
=
- Dy cn bng lm mt s phn b khng i xng ca inp trn vnh gp gi l dy cn bng loi 2.
Bc th: yt = a
Ga
S=
2. Dy cn bng in th loi 1:
3. Dy cn bng loi 2:
NextChng 2Back
my in mt chiu
Chng 3:Cc quan h in t trong my
3.1: Sc in ng dy qun phn ng
3.2: M men in t - cng sut in t
3.3: Cn bng nng lng - tn hao- hiu sut
NextPhn IBack
my in mt chiu
3.1: Sc in ng dy qun phn ngSc in ng trung bnh cm ng trong 1 thanh dn c chiu
di l, chuyn ng vi vn tc v trong t trng bng: etb = Btb.l.v l bc ccD l ng knh phn ng. p l s i cc.n l tc quay phn ng(v/pht)
: t thng khe h di mi cc t (Wb)
NextChng 3Back
60np2
60nD
... =
pi
l
v =
Btb =
l
60np2 .
60np2 .. etb = .l. =
Nu gi N l tng s thanh dn ca dy qun th mi mch nhnh song song s c thanh dn ni tip nhau. Nh vy sc inng ca my: a2
N
E =
Trong : Ce = l h s ph thuc kt cu my v dy qun.
a2N
na60
pN..
a60pN
.etb = Hay E = Ce..n (V)
my in mt chiu
3.2. M men in t - cng sut in t1. Mmen in t:
Khi M lm vic trong dy qun phn ngs c dng in chy qua. Tc dng ca ttrng ln dy dn c dng in chy qua ssinh ra mmen in t trn trc my.
- Lc in t tc dng ln tng thanh dn: f = Btb.l.i
M = Btb. .l.N. . a2
I 2
D Thay D = v Btb = ta c:pi
p2l.
M = . .l.N. = ..I = CM. .I (Nm) l.
a2I
pi
2p2
pia2pN
NextBack
Gi N l tng s thanh dn ca dy qun v dng trong mch nhnhl: i
= I
/2a th mmen in t tc dng ln dy qun phn ng l:
Trong : CM = l h s ph thuc kt cu my.pia2pN
l t thng di mi cc t (Wb).
my in mt chiu
S
nM
B Btb
2. Cng sut in t:
Cng sut ng vi mmen in t (ly vo vi my pht v a ravi ng c) gi l cng sut in t: Pt = M.
= l tc gc phn ng.60
n2pi
pia2pN
60n2pi
a60pN
- Trong ch my pht: M ngc chiu quay vi phn ng nnng vai tr l mmen hm. My chuyn cng sut c (M.) thnh cng sut in (EI).- Trong ch ng c: M c tc dng lm quay phn ng cngchiu vi chiu quay phn ng. My chuyn cng sut in (EI) thnh cng sut c (M.)
NextChng 3Back
Pt = ..I . = .n..I = E . I
my in mt chiu
1. Tn hao trong MMC:
3.3: Cn bng nng lng - tn hao - hiu sut
a) Tn hao c( pc):b) Tn hao st (pFe):
c) Tn hao ng (pcu): Gm 2 phn: - Tn hao ng trn mch phn ng: pcu. = I
2RVi: R = r + rb + rf + rtx ; (r : in tr dy qun phn ng;
rf : in tr cc t ph; rb : in tr dy qun b; rtx: in tr tip xc chi than.)
- Tn hao ng trn mch kch thch:(Bao gm tn hao ng ca dy qun kch thch v ca in triu chnh trong mch kch thch): pcu.kt = Ukt Ikt
NextBack
0p
- Hai loi tn hao trn tn ti ngay c khi khng ti nn gi l tnhao khng ti: p0 = pc + pFe. Tn hao ny sinh ra M hm ngay ckhi khng ti nn gi l M khng ti: M0 =
Chng 3
my in mt chiu
d) Tn hao ph: (pf)Trong ng v trong thp u sinh ra tn hao ph. Tn hao phthng kh tnh. Ta ly pf = 1%Pm
2. Gin nng lng v hiu sut:
a) My pht in:
- Gin nng lng:
- Hiu sut:
( )11
cuFeco1
1
2
Pp1
PpppP
PP
=
++==
NextChng 3Back
Pt = P1 - (pc + pFe) = P1 - p0 = E IP2 = Pt - pcu = U.I
my in mt chiu
P1 Pt
pcupFepc
P2
b) ng c in:Ta c cng sut in m ng c nhn t li:
P1 = U.I = U.(I + Ikt )Vi: I = I + Ikt l dng nhn t li vo.
U l in p u cc my.Pt = P1 - (pcu. + pcu.kt)Pt = EI
Cn li l cng sut c a ra u trc: P2 = M. = Pt - (pc +pFe)
- Gin nng lng:
P1 Pt
pcu. + pcu.kt pFe pc
P2- Hiu sut:
( )11
cuFeco1
1
2
Pp1
PpppP
PP
=
++==
NextChng 3Back
my in mt chiu
4-1: t trng lc khng ti-T Trng cc t chnh-
4-2: t trng khi c ti
NextPhn IBack
Chng 4 : T trngtrong my in mt chiu
my in mt chiu
4-1: t trng lc khng ti
1.T trng chnh v t trng tn:
T thng chnh l t thng i qua khe h khng kh gia phn ng vcc t trong phm vi 1 bc cc.
0
T thng ca cc t c tnh nh sau: c = 0 + = 0(1+/ 0 ) = 0.t
NextChng 4Back
0Vi t = 1+ l h s tn t ca cc t chnh.
2. Sc t ng cn thit sinh ra t thng:
- Do mch t hon ton i xng v sc t ng cc cc t nhnhau nn ta ch cn tnh cho 1 i cc.
my in mt chiu
- c t thng chnh 0 ta cn cung cp cho dy qun kchthch 1 sc t ng F0 no . n gin cho vic tnh ton ta dngcch phn on mch t thnh 5 on: khe h khng kh (), rngphn ng (hr), lng phn ng (l), cc t (hc), gng t (lG).
NextChng 4Back
B
S
Khi sc t ng cn thit cho 1 i cc s tnh nh sau:F0 = I.W = H.l = 2H. + 2Hr.hr + H.l + 2Hc.hc + HG.lG
= F + Fr + F + Fc + FGTrong : h ch chiu cao, l ch chiu di. Trong mi on cng t trng c tnh: H = vi B = , S, l t thng, tit din, h s t thm ca cc on.
a) Sc t ng trn khe h F: F = 2H.* Khi phn ng nhn:
- Do khe h gia cc t v phn ng khng u: gia th khe hnh, 2 u mp cc t khe h ln: max = (1,5 2,5) nn phn b tcm nhng im thng gc vi b mt phn ng cng khc nhau.
my in mt chiu
hc hc
hrhr
l
lG
B
b
- n gin ta thay ng cong t cm thc tbng 1 hnh ch nht c chiu cao l B v y lb = . sao cho din tch hnh ch nht bngdin tch bao bi ng cong thc t. (b l cungtnh ton ca cc t cn l h s tnh toncung cc). Trong MMC c cc t ph th = 0,62 0,72;
MMC khng c cc t ph th = 0,7 0,8
NextBack
- Phn b t cm di 1 cc t biu din nhhnh v. T cm gia cc t c gi tr ln nhtcn 2 mp cc tr s gim dn v ng trungtnh hnh hc gia 2 cc t th bng 0.
Chng 4
my in mt chiu
Gi l l chiu di phn ng theo dc trcv lc l chiu di cc t th ta c chiu di tnhton l = . Vi l = l1- ng.bg
ng,bg l s rnh v chiu rng rnh thng gi.2
ll c+ Bl
lcl1
T cm khe h khng kh:
Sc t ng c tnh:
=
=
blSB
.
=
==
.
.....
bl2B2H2F
001
* Khi phn ng c rng: - Khi tnh ton ta phi quy i phn ngc rng v phn ng nhn bng cch tngkhe h khng kh l ' = K. vi ' cgi l tr s tnh ton ca khe h.
K l h s khe h: t1 l bc rng;br1 l chiu rng nh rng
++
=10b
10tK
1r
1
Ta c sc t ng phn ng khi c rng :
F = 2.H.' F = 2.H. K. = 2.F1. K = 2. .K' = K.
... bl0
NextChng 4Back
my in mt chiu
br1
t1
b) Sc t ng trn rng phn ng:
Hrtb
Hr1t1
br1
x
br2
t2
Hr2
T thng i qua 1 bc rng t1 l t = B.l.t1Xt 1 tit din ng tm vi mt phn ng,
cch nh rng 1 khong x th t thng i qua tit din gm 2 thnh phn:
xrrxt +=Chia 2 v ca (1) cho Srx (tit din rng) ta c:
(1)
rx
xr
rx
rx
rx
t
SSS
+
=
rx
rx
t BS
=
rx
rx
rx BS
=
l tr s t cm tnh ton v thc t ca rngv
NextChng 4Back
(1)
Vi phn ng c rng v rnh khi t thng i qua khe hkhng kh th phn lm 2 mch song song i vo rng v rnh phnng. Do t dn ca thp ln hn khng kh nhiu nn i b phn tthng i vo rng. t1 l bc nh rng
t2 l bc chn rng
my in mt chiu
*) ngha ca Brx:Coi ton b t thng u i qua rng phn ng (mch t cha
bo ho). Khi Btx> 1,8 Tesla th mch t bt u bo ho, t tr tngdn, ta khng th b qua t cm trn rnh. Khi thnh phn th 2 ca biu thc (1') biu din nh sau:
rxxr0rxxrrx
xr
xr
xr
rx
xr KHKBSS
SS....
=== (2)- Gi thit rng nhng mt ct hnh tr ngang rng v rnh cc cao x u l nhng mt ng tr ca t trng th khi c th xemnh Hrx = Hrx Thay vo (1'): rxxrrxrx KHBB .. '0+= (3)
Gi tr biu thc ny c th tm c t ng cong t ho B = f(H) v qua cc bc tnh c th sau:
+ V ng cong t ho ca li st phn ngKhi bit kch thc ca rng v rnh ta c: 1
klblt
SSK
crx
x
rx
xrrx ==
Vi: Kc l h s p cht li st; Stx, tx l tit din rng v bc rng cao x; l, l l chiu di thc v tnh ton ca li st.
my in mt chiu
B(2)
(1)
0Hrx H
rxrx0 KH ..
Brx
+ T ng cong t ho cho cc tr s ca tcm Brx ta tm c Hrx tng ng Brx theo (3).Sau v ng biu din (ng 2).
- Ngoi ra tr s t cm tnh ton ca rng cng c
th xc nh theo biu thc: crx
1
rx
trx klb
ltBS
B
=
= (4)
* Thc t khi tnh ton sc t ng rng ch cn tnh H 3 im theochiu cao rng: nh rng, chn rng v gia chiu cao rng. Khi trs tnh ton ca cng t trng trung bnh bng:
( )2rrtb1rr HH4H61H ++= (5)
Gi hr l chiu cao rng th sc t ng rng i vi 1 i cc l:Fr = 2. Hr. hr (6)
* n gin ta ch cn xc nh t cm v t trng tit din cchchn rng 1/3 lm tr s tnh ton. Khi ta c: Fr = 2. Hr1/3. hr (7)Trong my in 1 chiu t cm ni hp nht ca rng = 1,8 2,3 T.
my in mt chiu
c) Sc t ng trn lng phn ng:
T thng sau khi i qua khe h khng kh vo phn ng qua rng v rnh s phn b khng u: gn rng c t cm ln hnnhng s khc bit khng ln lm nn c th ly t cm trung bnh lng phn ng tnh ton.
T cm lng phn ng:c
00
klh2S2SB
....
=
=
=
Trong : l t thng phn ng;
l tit din lng phn ng.
20
=
cklhS .. =
Theo ng cong t ho t B H
Khi sc t ng trn lng phn ng c tnh: F = H.l
NextChng 4Back
my in mt chiu
d) Sc t ng trn thn cc t v gng t:
Tnh ton sc t ng cc t ta phi xt n nh hng ca tthng tn. Khi t thng cc t ln hn t thng chnh: c = 0.tvi t = 1,15 1,25 l h s tn t.
Thc t do tn ra khp cc t nn t thng cc phn trncc t v gng t cng khc nhau. Nhng n gin ho tnh ton tacoi nh trn cc t v gng t c t thng khng i. (G = 1/2c)
Ta c: v
Vi Sc v SG l tit din cc t v gng tc
cc S
B
=
G
cG S2
B
=
Sc t ng cc t v gng t: Fc = 2.Hc.hc hc: chiu cao cc tFG = HG.lG lG: chiu di trung bnh ca gng t.
NextChng 4Back
my in mt chiu
3. ng cong t ho ca MMC:
ng biu din quan h gia 0 v F0gi l ng cong t ho ca MMC.
F0
a b cmNu ko di on tuyn tnh ta c quan
h = f(F). Khi t thng t gi tr nh mcth on ab c trng cho sc t ng khe hcn on bc c trng cho sc t ng ri trncc phn st ca mch t.
ab = F F0 = ac = F + Fr + F + Fc + FGbc = Fr + F + Fc + FGt th k l h s bo ho ca mch t.
ab
ack
F
F0==
Trong cc M trit li dng vt liu v cng sut khi in
p l nh mc ta chn im lm vic l im chm bo ho (im c: im m ng cong t ho bt u cong vi k = 1,1 1,35).
NextChng 4Back
my in mt chiu
4-2: t trng ca my in khi c ti
1. T trng cc t chnh: N
S
T hnh v phn b t trng ca cc t chnhca my 2 cc ta thy t trng chnh nhn trccc lm trc i xng v khng thay i v trtrong khng gian.
2. T trng phn ng:
a) Chiu ca t trng phn ng:
* Khi chi than t trn trung tnh hnh hc:
Chng 4Back Next
- Trc sc t ng tng ca c dy qun sinhra lun lun trng vi trc chi than.
Trung tnhhnh hcN
S
N
n
S
my in mt chiu
* Nu dch chi than khi trung tnh hnhhc ng vi 1 on b trn phn ng:
- Phn tch sc t ng phn ng F thnh 2 thnhphn: + Sc t ng ngang trc Fq.
+ Sc t ng dc trc: Fd.
b) S phn b t trng trn b mt phn ng:
* Khi chi than trn ng trung tnh hnh hc: (*)Ta xt 1 mch vng i xng vi im gia ca 2 chi than th
1 im cch gc l x sc t ng c tnh nh sau:Fx = A.2x (A/i cc)
A = (A/cm): l ph ti ng ca phn ng.
i = l dng trong thanh dn.
.
.
DiN
pi
a2I
NextBack
Sc t ng s ln nht khi x = . Khi : F = A.2. = A..2
2
Chng 4
my in mt chiu
N
n
S
Trung tnhvt l
Trung tnhhnh hc
N
CDn
S
A B
b
b
(*)
Fd
Fq
F
NextChng 4Back
- Nu b qua t tr ca li thp tht tr ca mch phn ng ch cn l 2 khe h khng kh nn t cm ca phnng di mt cc t c biu din: Bx = 0.Hx = 0. = 0.
= 0. .x 2F x
2x2A.
A
Di mi bc cc trong phm vi 2b dng in sinh ra sc t ngdc trc cn trong phm vi ( - 2b) dng in sinh ra sc t ngngang trc: Fd = A.2b (A/i cc)
Fq = A. ( - 2b)
FxA/2
Bx
N S
F
* Khi chi than dch khi trung tnhhnh hc 1 khong b no :
Tm li: t trng phn ng ph thuc vo v tr ca chi than vmc ca ti.
my in mt chiu
(*)
NextChng 4Back
3. Phn ng phn ng:a) Khi chi than t trn ng trung tnh hnh hc:
mN S
F (4)
(3)(1)
(2)
m
- S phn b ca t trng do ttrng cc t chnh v t trngphn ng hp li nh sau:
(4): T trng tng khi mch tbo ho.
(1): T cm ca cc t chnh.(2): T trng phn ng.(3): T trng tng khi mch t
cha bo ho.
*)Tm li:
Khi chi than t trn trung tnh hnh hc ch c phn ng ngang trclm mo dng t trng khe h v xut hin ng trung tnh vt l
my in mt chiu
m
m
NextChng 4Back
b) Khi chi than dch khi trung tnh hnh hc: Phn tch sc t ng phn ng thnh 2 phn: Fq v Fd.- Thnh phn ngang trc Fq c tc dng lm mo dng t trngcc t chnh v kh t 1 t nu mch t bo ho.- Thnh phn dc trc Fd nh hng trc tip n t trng cc tchnh. N c tc dng kh t hoc tr t tu theo chiu x dch cachi than. (*)
Do yu cu ca i chiu ch cho php quay chi than theochiu quay ca phn ng trong trng hp my pht cn ng c thngc li.
my in mt chiu
4. T trng cc t ph: Sf N Nf S Sf
NextBack
F
(2)
(3)
(1)
Hb-1
Hb-2
Hb-3
(1): Sc t ng cc t chnh.
(3): Sc t ng cc t ph.(2): Sc t ng phn ng.
Hnh b-3: Phn b t cm.Hnh b-2: Sc t ng tng.
my in mt chiu
Chng 4
Tc dng ca cc t phl sinh ra 1 sc t ng trittiu t trng phn ngngang trc v to ra t trngngc chiu vi t trngphn ng khu vc ichiu.
NextChng 4Back
Hnh c3: Cc t ph ctc dng tr t.
Hc3
Hc2
Hc1
SN NfSfS
F
Hnh c1: Cc t phkhng nh hng ti ttrng tng.Hnh c2: Cc t ph ctc dng kh t.
my in mt chiu- Khi chi than t trn trung tnh hnh hc th cc t ph
khng nh hng n cc t chnh.
Cch ni cc t ph:
F
NfSf
N
S
5. T trng dy qun b:
(1)
(2)
F
NextChng 4Back
- Tc dng ca dy qun b lsinh ra t trng trit tiu phnng phn ng lm cho t trngkhe h v cn bn khng b modng na.
ng (1): Sc t ng caphn ng phn ng ngang.
ng (2): Sc t ng cady qun b.
ng (4): Phn b t trng tngkhi c c dy qun b v cc t ph.
Cch ni dy qun b:
ng (3): Sc t ng khi khng ti.
N NfS Sf S
(3)
my in mt chiu
(4)
Chng 5 : i chiu
5.1: Nguyn nhn sinh ra tia latrn vnh gp
5.2: Qu trnh i chiu
5.3: Cc phng php ci thini chiu
NextPhn IBack
my in mt chiu
5.1: Nguyn nhn gy tia la trn vnh gp
NextChng 5Back
1. Nguyn nhn v c kh:- Vnh gp khng ng tm vi trc.- S cn bng b phn quay khng tt.- B mt vnh gp khng phng do nhng phin i chiu hoc mi ca cch in gia cc phin i chiu nh ln.- Lc p chi than khng thch hp (mnh qu c th lm mn chiv vnh gp), kt chi trong hp chi, hp chi than khng c gicht hay t khng ng v tr.
2. Nguyn nhn v in:- Do sc in ng phn khng khng trit tiu ht sc in ngi chiu.- Do s phn b khng u mt dng in trn mt tip xc vquan h phi tuyn ca in tr tip xc: rtx = f(t,) vi l thng sc trng cho tc dng nhit v hin tng in phn di chi than.
my in mt chiu
3. Cc cp tia la in:
Bng cc cp tia la in (*)
- Ta thy tia la mnh gy hao mn nhanh chng chi than v vnhgp. Do tia la cp 2 ch cho php vi nhng ti xung ngn hn, tia la cp 3 ni chung l khng cho php.
- Ch lm vic lu di vi cp tia la 1.
NextChng 5Back
my in mt chiu
1.Mt s khi nim:
5.2: Qu trnh i chiu
a) Qu trnh i chiu:
NextChng 5Back
b) Chu k i chiu:
2i 2i 2it = 0 0 < t < Tc t = Tc
Qu trnh i chiu ca dng in khi phnt di ng trong vng trung tnh hnh hc v bchi than ni ngn mch gi l s i chiu.
i i i i i i i ii i i i
S NA2
B1
A1 S
B2
my in mt chiu
N
- Qu trnh i chiu ca dng in trong mi phn t tn ti trong 1 khong thi gian rt ngn.
NextChng 5Back
- Khong thi gian dng in hon thnh vic i chiu gi l chuk i chiu (Tc). l thi gian cn thit vnh gp quay i 1 gcng vi chiu rng ca chi, ngha l Tc = (1)
G
c
v
b
bc l chiu rng ca chi gp.vG l vn tc di ca vnh gp.
Gi DG l ng knh vnh gp Ta c: bG = pi. bG l bc vnh gpG : s phin gp vG = DG. pi. n = bG.G.n
GDG
Gi G l h s trng khp th: G = Thay vo (1):
Tc = = G. (2)G
c
bb
nGbb
G
c
.. nG1.
(y l chu k i chiuca dy qun xp n)
my in mt chiu
2. Cc sc in ng trong mch vng i chiu:- Sc in ng t cm eL:
dc
ccL
T
i2L
dt
diLe ==
- Sc in ng h cm eM:
===n
1n
dc
uMn
nn
1n
n
1MnM M.
T
i2e
dt
di.Mee
Mn l h s h cm gia phn t ang xt v phn t th n.in l dng in trong phn t th n
NextChng 5Back
my in mt chiu
- Sc in ng i chiu ec: sinh ra khi phn t i chiu chuynng trong t trng tng hp ti vng trung tnh:
ec = 2.W.Bc.lc.v.W: s vng ca phn t i chiu.Bc: T cm i chiu
- Sc in ng phn khng epk: epk = eL + eM m bo i chiu c tt th sc in ng phn khng
phi lun lun ngc chiu vi sc in ng i chiu.
3. Phng trnh i chiu:
Theo nh lut Kishop 2 vit cho mch vng phn t b:i.rpt + i1.(rtx1 + rd) - i2.(rtx2 + rd) = e (1)Trong :rpt : in tr ca phn t i chiu.rd : in tr dy ni.rtx1,2: in tr tip xc ca chi than vi phin gp 1 v 2.e : Tng cc sc in ng sinh ra trong phn t i chiu:e = eM + eL + ec = epk + ecTheo nh lut Kishop 1 vit cho cc nt 1 v 2:Nt 1: i + i - i1 = 0 (2)Nt 2: - i + i - i2 = 0 (3)
i: dng ngn mch chy trong phn t i chiu.i1, i2: dng chy qua dy ni vi cc phin i chiu 1 v 2.
NextChng 5Back
i i i i
1 2i1 i2
a b c
1 2
my in mt chiu
Cc dng i, i1, i2 c th tnh t cc phng trnh (1), (2) v (3) nu cc i lng khc bit.
i.rpt + i1.(rtx1 + rd) - i2.(rtx2 + rd) = ei + i - i1 = 0
- i + i - i2 = 0
- mc gn ng gi thit rpt 0, rd 0. Ta c: i1.rtx1 - i2.rtx2 = e i + i - i1 = 0- i + i - i2 = 0 1tx2tx
1tx2tx
1tx2tx
rr
ei.
rr
rri
+
+
+
=
V gi thit rpt 0, rd 0 nn (rtx1+ rtx2) l tng tr ca phn ti chiu khi b chi than ngn mch v dng if chnh l dng ngn mch trong phn t gy bi e
NextChng 5Back
(4)
my in mt chiu
if
Gi thit rng rtx1, rtx2 t l nghch vi b mt tip xc ca chiin vi phin i chiu 1 v 2. Trong qu trnh i chiu t 0 nTc vi iu kin bc = bG th cc b mt tip xc c tnh nh sau:
ST
tS
dctx =2 S
T
tTS
dc
dc1tx
=
Vi S l din tch tip xc ton phn cachi vi phin gp.
txdc
dctx
1tx1tx r
tT
Tr
S
Sr
== txdc
tx2tx
2tx rt
Tr
S
Sr ==
Thay (5), (6) vo (4) ta c:
(5)
nm
dc r
ei.
T
t21i
+
=
)1T(t
T.rr
dc
2dc
txnm
=
(6)
(7)
Vi
NextChng 5Back
K hiu rtx l in tr tip xc ton phnng vi mt tip xc ton phn S ta c:
(*)
(7): L phng trnh i chiutng qut.
my in mt chiu
SStx2
Stx1
4. Cc loi i chiu:a) i chiu ng thng:
e = 0 v dng in i chiu l
dc
i.T
t21i
=
Mt dng in 2 pha i vo v i ra bngnhau: J1 = J2 nn khng c tia la xut hin. (*)
b) i chiu ng cong:
if, rnm
0
(1)
(2)
(3)
tm e 0 nn if 0.
Dng in ph ny s cng vi dng c bnlm cho dng in i chiu tr nn phi tuynv ta c i chiu ng cong.
nmf
r
ei
=
(1): rnm(t)(2): if(t) khi e > 0(3): if(t) khi e < 0
Ta biu din if di dng sau: (e = const):
NextChng 5Back
my in mt chiu
Tc
1
t
i1t
-i
0
i22+i
i
* Gi s epk > ec hay e > 0 v githit rtx = const th dng i chiuc dng:
* Gi s epk < ec hay e < 0 th if idu theo ng (3). Khi dng ichiu c dng:
Ta thy 1 < 2 nn J1 < J2 => i chiuvt trc v c tia la u vo cachi.
NextChng 5Back
Ta thy 1 > 2 nn J1 > J2 => i chiumang tnh tr hon. Tia la xut hin u ra ca chi in khi phn t ri khiv tr ngn mch.
my in mt chiu
+i2
i2
0
-it
i1
Tc
1
t
i
-i
Tc
1t i1
i2
2+i
0 t
i
1.Phng php dng cc t ph:
5.3. Cc phng php ci thin i chiu
Bin php c bn ci thin i chiu trong MMC l to ra ttrng i chiu ti vng trung tnh hnh hc bng cch t nhngcc t ph gia nhng cc t chnh. Mun vy sc t ng ca cct ph Ff phi ngc chiu vi sc t ng phn ng ngang trc. V tr s ngoi vic trung ho phn ng phn ng ngang trc cn phito ra 1 t trng ph sinh ra ec lm trit tiu epk.
Mt khc : Fq v epk t l vi i do sc t ng cc t ph v ttrng i chiu cng phi bin i t l vi ph ti. Mun vy dyqun cc t ph phi ni tip vi dy qun phn ng ng thi mch t cc t ph khng bo ho. Thng thng khe h gia cc t phvi phn ng ln hn so vi cc t chnh (t 1,5 2 ln).
NextChng 5Back
my in mt chiu
2. Phng php x dch chi than khi trung tnh hnh hc:
my pht: Chi than ang c t trn trungtnh hnh hc. Ta xt 1 phn t dy qun:
-i ec
epk+ieq
e
NextChng 5Back
my in mt chiu
N
n
S
*) Nhn xt: Khi M lm vic ch my pht ci thin ichiu ta phi dch chi in khi trung tnh hnh hc 1 gc: = + theo chiu quay phn ng. Cn ch ng c th dch chi in i 1 gc ngc chiu quay phn ng.(: l gc gia trung tnh hnh hc v trung tnh vt l.
: l gc ng vi iu kin t trng tng bng t trng i chiu)
4. Nhng bin php khc:Chn chi than ph hp, gim sc in ng phn khng ...
NextChng 5Back
my in mt chiu
3. Dng dy qun b: Trong cc M cng sut ln v ti thay i t ngt ngi ta
thng dng dy qun b h tr cho cc cc t ph. Dy qunb c t di mt cc t chnh v s trit tiu t trng phnng di phm vi mt cc t chnh v lm cho t trng chnh hunh khng thay i. Dy qun b ni tip vi dy qun phn ngnn c th b bt c ti no.
Chng 6 : My pht mt chiu
6.1: Nhng khi nim c bn
6.2: c tnh c bn ca my pht mt chiu
6.3: My pht mt chiu kch t song song
NextPhn IBack
6.4: My pht mt chiu kch t ni tip
6.5: My pht mt chiu kch t hn hp
6.6: My pht mt chiu lm vic song song
my in mt chiu
NextChng 6Back
6.1: Nhng khi nim c bn
1. Phn loi: Tu theo phng php kch thch cc t chnh MFMC c phn thnh 2 loi:
a) My pht in mt chiu kch t c lp:b) My pht 1 chiu t kch:
UI
Ikt
I
Hnh a
U
I I
I
Hnh b
Trong mi trng hp cng sut kch thch chim 0,3 0,5% Pm.
+ My pht mt chiu kch thch song song: I = I + Ikt (hnh a).+ My pht mt chiu kch thch ni tip: I = Ikt = I (hnh b).+ My pht mt chiu kch thch hn hp: I = I + Iktss (hnh c).
I
IU
Ikt
Hnh c
U
I
Iktss
Iktnt
I
my in mt chiu
NextChng 6Back
2. Phng trnh cn bng m men:
Ta c: P1 = pc + pFe + PtChia 2 v cho : hay: Mq = M0 + Mt
Trong : Mq l mmen ca my pht in.M0 l mmen cn khng ti.Mt l mmen in t.
+
+=
dtFeco1 PPPP
Nu t M0 + Mt = MCT (mmen cn tnh) th phng trnh cn bngmmen s l: Mq = MCT
3. Phng trnh cn bng in p:
U.I = E.I - (I2rdq + UtxI)
+=
txdq
I
UrIEU
t l in tr mch phn ng
txdq
I
Urr
+= U = E - Ir
my in mt chiu
P1
pc pFe
Pt
pcu
P2
P2 = Pt - (pcu + pf)
4. Cc c tnh ca my pht 1 chiu:
C 5 dng c tnh:+ c tnh khng ti: U0 = E = f(Ikt) khi I = 0, n = const.+ c tnh ngn mch: In = f(Ikt) khi U = 0, n = const.+ c tnh ngoi: U = f(I) khi Ikt = const, n = const.+ c tnh ph ti: U = f(Ikt) khi I = const, n = const.+ c tnh iu chnh: Ikt = f(I) khi U = const, n = const.
NextChng 6Back
my in mt chiu
1. c tnh khng ti: U = f(Ikt) khi I = 0, n = const.
6.2: Nhng c tnh c bn camy pht mt chiu
c tnh c xc nh bng thc nghim theo s th nghim
Khi I = 0 U = E = Ce..n = Ce.. c tnh lp li dng ng cong t ho ring ca my in.
Ikt
V
A
I
A'
-IktmIktm
AU
B
0Ikt
B
my in mt chiu
NextChng 6Back
2. c tnh ngn mch: In = f(Ikt) Khi U = 0, n = const.
0
Ikt
(1)
(2)In
(1): My c kh t d.(2): My cha c kh t d.
- Do U = 0 ta c E = IR ngha lton b sc in ng sinh ra bp cho st p trn mch phn ng.
- Mt khc: dng ngn mch c hn ch bng (1,25 1,5)Im vR rt nh v vy E nh Ikt tng ng nh mch t khngbo ho. Do E t l tuyn tnh vi Ikt nn I cng t l vi Ikt ctnh c dng ng thng.
NextChng 6Back
my in mt chiu
Tam gic c tnh:
Dng tam gic c tnh
(1): c tnh khng ti(2): c tnh ngn mch.
ln ca AB ph thuc vo loi my, ln nht MMC khng c cc t phv dy qun b. my c cc t ph v dy qun b phn ng phn ng hu nhb trit tiu, cnh AB 0. MMC kch t hn hp, dy qun ni tip c tc dngtr t v nu sc t ng ca n ln hn AB, ngha l ngoi phn sc t ng trit
tiu nh hng ca phn ng phn ng cn sc t ng tr t th cnh AB snm v bn phi ca BC.
Gi s khi ngn mch trong phn ng c dng Im tng ng vi dng kch thchIt = OC: 1 phn OD sinh ra sc in ng khc phc in p ri trn in trphn ng Im.R = AD = BC; Phn cn li DC = AB dng khc phc phn ngphn ng lc ngn mch.
0 C D It
Enm
Inm=Im B A
U (1)
I (2)E,I
A B
U (1)I (2)
Inm=Im
Enm
0 D C It
E,I
my in mt chiu
NextChng 6Back
ABC c cnh BC t l vi dng in phn ng v cnh AB trong iu kin mch t khng bo ho t l vi phn ng phn ng (t l vi I) gi l tam gic c tnh.
3. c tnh ph ti: U = f(Ikt) khi I = const, n = const.
NextChng 6Back
Dng c tnh:(1): c tnh khng ti.(2): c tnh ph ti.
ng (2) c th xc nh khi bit ng (1) v tam gic c tnh: Gi s bit tam gic c tnh 1 ch ti no . VD ti nhmc l tam gic ABC. Ta t tam gic sao cho nh A nm trn ctnh khng ti, cc cnh AB v BC song song vi trc honh v trctung ng thi t l vi ph ti, khi tam gic dch chuyn song songvi chnh n nh C s v nn c tnh ph ti.
0
A1 B1
C1
(2)C
BA(1)U
IktIkt
Rt
I
A
V
my in mt chiu
4. c tnh ngoi: U = f(I) Khi Ikt = const, n = const.
Um = U0 - Um vi iu kin Ikt =Iktmgi l bin i in p nh mc:
( )%155%100U
UU%U
dm
dm0=
=
0 ImI
U
E
Um
UU0
Um
* C th dng c tnh ngoi t ctnh khng ti v tam gic c tnh:Cho OP = Ikt = constPP' = UI = 0 = E im Dt tam gic ABC c AB v BC theot l ng vi I = Im sao cho A nmtrn c tnh khng ti cn BC nmtrn ng thng ng PP' PC lin p khi I = Im ta c im D' v gc phn t th 2.
U
D'
I Im 0 P Ikt
P'A B
C
D
Im/2
my in mt chiu
Ikt
Rt
I
A
V
Ikt
0I
5. c tnh iu chnh:Ikt = f(I) Khi U = const, n = const
c tnh iu chnh cho ta bit cn phi iu chnh dng kch thch nh th no gi cho in p u ra ca my pht khng thay i khi ti thay i.
NextChng 6Back
my in mt chiu
1. iu kin t kch ca my:
6.3: My pht mt chiu kch t song song
m bo my t kch c cn c cc iu kin sau:- Trong my phi tn ti 1 lng t d d = (2 3)% m- Cun dy kch thch phi u ng chiu hoc my quay ng chiu sinh ra dng ikt > 0- Nu tc quay bng hng s th in tr mch kch thch phi nhhn 1 in tr ti hn no . Hoc nu in tr mch kch thch bng hng s th tc quay phi ln hn 1 tc ti hn no .
UI
Ikt
I
Nu my pht thomn 3 iu kin trn th qu trnh t kch xy ra nh sau:
NextChng 6Back
rkt2 rkt1
U = Iktrkt
Ikt0
U rthA
my in mt chiu
h mch kch thch v quay my pht n nm. Do trong my tn ti d nn trong dy qun s cm ng 1 sc in ng E v trn 2 cc my s c 1 in p U = (2 3)% Um.
Ni kn mch kch thch trong mch kch thch s c: no . Dng ny sinh ra t thng d v tng (d + d ) > d ssinh ra dng kch thch ln hn. C nh vy my s tng kch t in p u cc tng ln v my tip tc t kch cho n khi n lm vic n nh im A.Nu d ngc chiu vi d th my s khng t kch c.
2. c tnh ngoi:U = f(I) khi Ikt = const, n = const
U
Um Um(1)
(2)
I
IthImI00
(1): c tnh ngoi ca MF kch t c lp.(2): c tnh ngoi ca MF kch t song song.
NextChng 6Back
kt
'kt
r
UI =
my in mt chiu
UB
0 Iktm Ikt
3. c tnh khng ti:
4. c tnh iu chnh:Ikt = f(I) khi U = const, n = const(1): ca my pht kch thch song song(2): ca my pht kch thch c lp
NextChng 6Back
Ikt
0I
(1)(2)
my in mt chiu
MFMC kch thch ni tip cng thuc loi t kch.
6.4: My pht mt chiu kch t ni tip
I Ikt
I
Rt
Do dng ti I = I = Ikt nn trong my ch c 2 lng ph thuc nhau l U v I nn ta ch xy dng c tnh ngoi: U = f(I) khi n = const.
- V khi ti tng in p 2 u cc my pht thay i nhiu nn thc t t dng loi my ny.
NextChng 6Back
- Khi I = Ith mch t bo ho in p bt u gim
0
U
Ud
Ith I
my in mt chiu
My pht mt chiu kch thch hn hp c 2 cun dy kch thch. Tu theo cch u dy m ta c s ni thun v ni ngc.
6.5. My pht mt chiu kch t hn hpU
I
Iktss
Iktnt
I1. c tnh ngoi: U = f(I) khi n = const
0 I
U0
U(1)
(2)
(3)(4)
Khi ni thun in p c gihu nh khng i (ng (2))
Khi b tha (ng 1) in p s tng khi ti tng. iu ny c ngha quan trng trong vic truyn ti in nng i xa.
Nu ni ngc 2 dy qun kch thch (ng (4)) khi ti tng p sgim nhanh hn so vi my pht kch thch song song (ng (3))
NextBack Chng 6
my in mt chiu
U
I
Iktss
Iktnt
I
2. c tnh iu chnh:
0 I
(2)
(1)
(3)Iktng (1) : Khi ni thun 2 dy qun kch thch v b bnh thng.
(2) : Khi b tha.
(3) : Khi ni ngc 2 dy qun kch thch.
NextChng 6Back
my in mt chiu
1. iu kin ghp cc my pht lm vic song song:
6.6: My pht mt chiu lm vic song song
Cng cc tnh: Sc in ng ca my pht II phi bng in p U ca thanh gp.Nu ghp cc my pht kch thch hn hp lm vic song song thcn c iu kin th 3: Ni dy cn bng gia cc im m v n nhhnh b.
A A
V
F2F1
Hnh a
A A
mI n
F1 F2
Hnh b
NextBack
my in mt chiu
Chng 6
2. Phn phi v chuyn ti gia cc my pht in:
IIIII
(2)
(2')
U
(1')
(1)EII=U
I = III = II+III
Ghp my pht II lm vic song song vi my pht I.
Vic thay i EI v EII bng cch bin i dng kch t IktI v IktIIhoc bng cch thay i tc quay ca cc ng c s cp.
NextChng 6Back
my in mt chiu
Do E2=U nn my II cha tham gia pht in v ton b ti vn do my I m nhn. Lc ny c tnh ngoi ca 2 my l ng (1) v (2).
Chng 7 : ng c mt chiu
7.1: Nhng khi nim c bn
7.2: M my ng c in mt chiu
7.3: ng c in mt chiu kch thch song song hoc c lp
NextPhn IBack
7.4: ng c mt chiu kch thch ni tip
7.5: ng c mt chiu kch thch hn hp
my in mt chiu
1. Phn loi:
7.1: Nhng khi nim c bn
UI
Ikt
I
Hnh b
U
I I
I
Hnh c
U
I
Iktss
Iktnt
Hnh d
II
IU
IktUktHnh a
+ ng c mt chiu kch thch hn hp: I = I + Ikt (hnh d).
+ ng c mt chiu kch thch c lp: I = I (hnh a).
+ ng c mt chiu kch thch song song: I = I + Ikt (hnh b).
+ ng c mt chiu kch thch ni tip: I = I = Ikt (hnh c).
NextChng 7Back
my in mt chiu
2. Phng trnh cn bng p:Cng sut in a vo u ng c kch thch song song l:
P1 = U.(I + Ikt)Pt = P1- (pcu.kt + pcu.)
EI = U.(I + Ikt) - (U.Ikt + I2.R) E = U - I.R
3. Phng trnh cn bng mmen:
Pt = pFe + pc + P2
+
+=
2Fecodt PPPP
Mt = M0 + M2
t: M0 + M2 = MCT (Mmen cn tnh) Mt = MCT
Trong : M0: mmen cn khng ti.M2: mmen ph ti.
NextChng 7Back
my in mt chiu
P1 Pt
pcu. + pcu.kt pFe pc
P2
1. Yu cu khi m my:
7.2. M my ng c mt chiu
Dng m my phi c hn ch n mc nh nht trnh cho dy qun khi b chy hoc nh hng xu n i chiu.
M men m my phi c tr s cao nht c th c hon thnh qu trnh m ma ngha l t c tc quy nh trong 1 thi gian ngn nht.
2. Cc phng php m my:
- Khi m my trong mi trng hp u phi m bo c maxngha l trc khi ng ng c vo ngun in, bin tr iu chnh dng kch thch phi t v tr sao cho in tr kch thch nh nht mmen t gi tr ln nht ng vi mi gi tr ca dng phn ng.
NextChng 7Back
my in mt chiu
a. M my trc tip:
Ti thi im u: n = 0 E = 0 U = I.R I = Imm = I = (5 10)Im.
V dng m my ln nn phng php ny t c s dng. Ch yu dng cho ng c cng sut vi trm ot (v R tng i ln nn Imm (4 6)Im).
RU
b. M my nh bin tr:
CU
Ikt
0 T
12 3 4
5M
rmm
- Khi m my nh bin tr dng c tnh:
mmi
i
RR
EUI
+
=
Rmmi l in tr m my th i.
NextChng 7Back
my in mt chiu
- Bin tr m my c tnh sao cho: Imm = (1,4 1,7)Im i vi cc ng c cng sut ln Imm = (2 2,5)Im vi ng c cng sut nh.
Qu trnh m my c biu din nh hnh v: n
1 2 3 4 5
0 MMc
M
I
nI1
I2M1
M2
NextChng 7Back
Thng dng m my cho nhng ng c cng sut ln kt hp c vic iu chnh tc bng cch thay i in p.
c) M my bng in p thp (Umm < Um):
Phi dng 1 ngun c lp c th iu chnh in p c cung cp cho phn ng ng c. Mt ngun khc U = Um cung cp cho mch kch thch.
my in mt chiu
1. c tnh c:
7.3. ng c in mt chiu kch thch song song hoc c lp
T phng trnh: E = Ce..n
Thay M = CM..I ta c: (1)
=
=
e
e C
R.IU
C
En
2Me
e .C.C
R.M
C
Un
=
Vi iu kin: U = const, Ikt = const khi M (hoc I) thay i th t thng cng hu nhkhng i.
ng c ny c dng trong trng hp tc hu nh khng i khi ti thay i (my ct kim loi...)
0
nn0
Mm M(I)
NextChng 7Back
my in mt chiu
k
R.Mnn 0 =
Vi v k = Ce.CM.
=
e0
C
Un
2
(1)
2. iu kin n nh ca ng c:Xt c tnh M = f(n) ca ng c in v Mc = f(n) ca ti nh hnh v:
Ta c:
vi:
l qun tnh phn quay.
dt
djMM c
+=
g4
GDj
2
=
Trng hp a: P l im lm vic ca h thng c M = Mchay 0
dn
dM=
Nu v l do no tc tng: n = nlv + n th Mc > M ng c b ghm, tc gim dn v im P n = nlv. Ngc li: nu tc gim Mc < M ng c c gia tc v t tc lm vic.
Nh vy: iu kin lm vic n nh ca h thng l: dn
dMdndM c Mc lm tc tip tc tng mi hoc s gim tc s dn n hu qu l tc gim mi.
dn
dM
dn
dM c
dndM
dndM c>
NextChng 7Back
my in mt chiu
M
0
M McP
Hnh a
nlv
nn
Hnh b
0
MM
McP
n
nnlv
3. iu chnh tc : 2
Me
e .C.C
R.M
C
Un
=
a. Phng php thay i t thng:
1
n
0
n0m
n01
n02
2m
M
Bng cch thay i tr s ca bin tr trong mch kch thch. Cc ng ny c n0 > n0mv giao nhau ti 1 im trn trc honh ng vi (n = 0, I = )
R
U
b. Thay i in tr ph trn mch phn ng:
0
nn0 Rf = 0
Rf1Rf2
Rf3 M
( )k
RR.Mnn f0
+=
NextChng 7Back
my in mt chiu
c) Phng php thay i in p:
0 M
UUm n02
n01
n03n
Vic cung cp in p cho ng c c thc hin bng 1 ngun c lp bng cch ghp thnh t hp my pht - ng c.
4. c tnh lm vic:
a) c tnh tc : n = f(I) ging c tnh c:
=
.C
R.I
C
Un
e
e
b) c tnh mmen: M = f(I) khi U = Um = const M = CM..I
Do Ikt = const khi U = const = const M = f(I) l ng thng.
M
0Ic) c tnh hiu sut: = f(I)
Khi U = Um = const.max c tnh vi dng in ti I = 0,75Im. Khi tn hao khng i trong ng c(pc + pFe) bng tn hao bin i trong mch phn ng (ph thuc rdq v t l I
2 ) 0
0,75Im
I
max
NextChng 7Back
my in mt chiu
1. c tnh c ca ng c 1 chiu kch thch ni tip:
7.4: ng c mt chiu kch thch ni tip
V I = I = Ikt trong phm vi rng c th biu th = K.I (1)Trong : K = const khi I < 0,8Im v gim i 1 cht khi I > 0,8Im
do nh hng bo ho ca mch t.
M = CM..I. Thay phng trnh (1) vo ta c:
M
22
MC
K.M
KCM
==
MC
K.M =
2Me
e .C.C
R.M
C
Un
=
=
K.C
R
K.M.C
CU
e
e
M (2)
Nu b qua R th n t l vi hay . MU
2
2
n
CM =
Khi mch t cha bo ho c tnh c c dng hypecbol bc 2.
NextChng 7Back
my in mt chiu
0 M
n
ng c mt chiu kch thch ni tip vi c tnh c rt mm c ng dng trong nhng ni cn iu kin m my nng n v cn thay i tc trong 1 vng rng (cu trc, xe in...)
Khi n gim th M tng v ngc li. Trong trng hp mt ti (I = 0, M = 0) th n c tr s rt ln v th loi ng c ny khng cho php lm vic trong iu kin c th mt ti (ai truyn...).
2. iu chnh tc :a) iu chnh tc bng cch thay i t thng:
Vic thay i t thng trong ng c kch t ni tip c th thc hin theo 3 phng php:
NextChng 7Back
my in mt chiu
Mc in tr sun vo dy qun kch thch. (Hnh a)
U
RktRS
C
I
(a)
U
C
Wkt
W'kt
I
(b)
U
RS
Rkt
I
(c)
Mc in tr sun vo mch phn ng. (Hnh c)Thay i s vng dy ca dy qun kch thch. (Hnh b)
NextChng 7Back
Hai bin php u cho cng 1 kt qu: nu dng kch thch ban u l Ikt thdng sau khi iu chnh l I'kt = k.IktVi k l h s gim.
+ Trng hp a: + Trng hp b: 1RR
RkSkt
S Fd Kb > 1: b tha - ng (2 )
- Khi FCB < Fd Kb < 1: b thiu - ng (3).
ng dng:
NextChng 8Back
my in mt chiu
8.2: My pht hn mt chiuMy pht hn phi c c tnh ngoi U = f(I) c dc cao nhhnh v. My pht hn c sn xut vi:
U = 35V (U0 = 80) v I = 500A
0
U
Rt1
Rt2Rt3 I
Thc t ch to c loi my pht c bit c s nh sau:
Khi I tng t thng ca cc cc ln d gim nhiu cn t thng ca cc cc b n khng thay i (do li thp bo ho) t thng tng (d + n) gim rt nhanh khin cho UAB h thp rt nhiu nn c tnh ngoi rt dc. Ch : Khi I tng UBC cung cp cho cc dy qun kch thch vn gi khng i v n khng i.
NextChng 8Back
+ -Rt
INnNd
C
B
SdSn
A
I"I'
F1
F2
my in mt chiu
My pht 1 cc l loi my c bit khng vnh gp cho php t c dng in ln (n 50000A) in p thp (1 50V).
8.3: My pht mt cc
Cu to nh hnh v:Hai cc t hnh tr lng vo nhau. Thanh dn t trn hnh tr trong (Rto) (hay c thdng chnh bn thn rto thay cho thanh dn) hai u ni cht vi 2 vnh C 1 v C2.
Khi rto quay trong cc thanh dn s sinh ra sc in ng vdng in ly ra t cc chi t ln 2 vnh C1 v C2. V dng in rt ln, trnh tn hao ngi ta dng chi than bng kim loi lng (thu ngn Natri) dn dng ra ngoi.My pht 1 cc c dng cho in phn, cp in cho cc nam chm in ca thit b tng tc NextChng 8
C1C2
2
S 1
N
my in mt chiu
L my pht in dng bin i chuyn ng quay thnh tn hiu in (in p). Yu cu i vi loi my ny l phi c quan h U = f(n) l ng thng v chnh xc 0,2 0,5 %.
8.4: My pht o tc
- Khi khng ti ta c: U = E = Ce..n = Ke.n (v = const).
t
R
U
t
R
U- Khi c ti : I = U = E - .R
U = E - I.R E = U.(1 + )t
R
U
t
e
t
R
R 1
n.K
R
R 1
EU
+=
+
NextChng 8Back
my in mt chiu
n
URt =
Rt1
Rt2
Hnh a
U
n
Hnh b
Nu b qua tc dng ca phn ng phn ng v st p do tip xc gia chi than vnh gp th c tnh u ra l tuyn tnh. (h a).
gim qun tnh ca phn quay v s p mch ca t thng vin p v s tn ti ca rng trn mt phn ng ta dng rto rng.
Nhim v: bin i tn hiu in (in p iu khin) nhn c thnh di chuyn c hc ca trc tc ng ln cc b phn iu khin hoc iu chnh khc.
8.5: ng c tha hnh
Yu cu: tc ng nhanh, chnh xc, mmen v tc quay phi ph thuc vo in p iu khin theo quan h ng thng.Cu to: tng t nh 1 ng c kch t c lp. N c th c iu khin trn phn ng hoc trn cc t:
ng c tha hnh tc ng nhanh ngi ta ch to phn ng c qun tnh nh di dng rto rng hoc dt hnh a c mch in.
NextChng 8Back
my in mt chiu
+ Khi iu khin cc t: in p iu khin c a vo dy qun kch thch. Nh vy cng sut iu khin s nh nhng quan hn = f(Uk) khng l ng thng.
+ Khi iu khin trn phn ng in p kch thch t thng trc trn dy qun kch thch, ng c trng thi chun b tha hnh. Khi c Uk t ln dy qun phn ng lp tc ng c hot ng. Vi phng php iu khin ny: M = f(Uk) v n = f(Uk) l nhng ng thng.