MEHANIZACIJA-PRETOVARA-skripta

MEHANIZACIJA PRETOVARA

Predavač: Dr Ratko Đuričić, doc.Asistent: Aleksandar Blagojević, dipl.ing.saob.

MESTO, ULOGA I ZNAČAJ PRETOVARNIH PROCESA U REPRODUKCIJI

Pretovarni procesi podrazumevaju dinamički niz promena stanja pretovarnog sistema sa jedinstvenim ciljem koji se sastoji u realizaciji pretovarnog zadatka. Pretovar se pojavljuje u svim fazama procesa reprodukcije. Pretovarni procesi nisu klasičan vid transporta.

Oni postoje:unutar svakog vida transporta,

na prelazu iz jednog u drugi vid transporta, u industriji.

Pretovar je element strukture svakog: transportnog skladišnog i proizvodnog sistema.

Od kvaliteta realizacije pretovarnog procesa zavisi efektivnost spoljnog transporta. Zadržavanje na pretovaru za transportna sredstva je gubitak.Zadaci pretovarnih procesa određeni su stepenom razvijenosti proizvodnih snaga.

PRETOVARNI ZADA TAK

Osnovne komponente pretovarnog zadatka su:

I) funkcije koje pretovarni sistemi realizujuII) karakter okruženja u kome pretovarni sistem funkcioniše

III) karakteristike tehnoloških zahteva koje pretovarni sistem realizujeIV) skup veličina kojima se opisuje predmet rada - roba.

I) Funkcije pretovarnog procesa: 1. prostorno izjednačavanje, 2. vremensko izjednačavanje, 3. kvantitativno izjednačavanje u kratkom vremenu, 4. izjednačavanje asortimana.

II) Okruženje pretovarnog sistema: 1. oblik veze 1. - izlaz i ulaz robe u proces reprodukcije, 2. oblik veze 2. - posledica promene transportnog sredstva, 3. oblik veze 3. - veza transportnog i konzumnog sistema.

III) Tehnološki zahtevi u pretovarnom sistemu:

1.istovar 8. sortiranje2. transport 9. direktan pretovar

glavni →3. skladištenje

sporedni →10. obezebeđenje tereta

4. čuvanje 11.transport i manipulacija unutar5. iskladištenje nekog proizvodnog procesa6. transport7. utovar

IV) Veličine za opisivanje egzistencijalnog stanja robe:1. vrsta robe - kvalitativno obeležje robe, 2. pojavni oblik robe - određene fizičko tehnološke osobine robe, 3. količina - mera ukupnosti robe na jednom mestu:

- masa - zapremina - broj jedinica

4. mesto - predstavlja prostornu karakteristiku pretovarnog zadatka, 5. vremenske koordinate sa intervalom strpljivosti - određuje trenutak prispeća

robe ili trenutak pojave zahteva za robom.

Klasifikacija robe:

I) rasuta roba

II) komadna

III) tečna

IV) gasovita.

I) Rasuta roba - je ona roba čije fizičko-mehaničke osobine omogućavaju svrsishodno zahvatanje i odlaganje.

Fizičko-mehaničke ososbine rasutih materijala:

1. Nasipna zapreminska težina ( m)

2. Stepen zbijenosti robe (

3. Unutrašnje i spoljno trenje

4. Stepen popunjenosti p)

5. Veličina komada (granulometrijski sastav)

6. Abrazivnost.

II) Komadna roba - je ona roba koja zbog određenih osobina kao što su: velika masa, velika zapremina ili velika osetljivost zahtevaju rukovanje komad po komad.

1. palete Osnovna obeležja komadne robe:2. mali kontejneri (1-3m3) 1. oblik

3. srednji kontejneri (3-11m3) 2. težina4. veliki kontejneri 3. osetljivost.

Prema kinematici kretanja radnog organa pretovarana sredstva se dele na: sredstva sa kontinualnim i sredstva sa cikličnim dejstvom. 2

TRAKASTI TRANSPORTER

Je transportni uređaj koji pomoću beskrajne trake prenosi robu između dvije tačke.

Konstrukcija:

beskrajna traka, ramovi noseće konstrukcije,

valjci ili klizna podloga za nošenje trake, zatezna i pogonska stanica.

Opšte karakteristike:

1. sila za kretanje se prenosi putem trenja, 2. mogućnost primene više pogonskih bubnjeva, 3. traka mora biti zategnuta, 4. velika opterećenja zahtevaju primenu nosećih valjaka,

- laka roba ---- > klizna površina - fini rasuti materijali, velike brzine---- > vazdušna kliznica

5. noseća grana trake je obično gornja 6. poprečna grana trake može biti:

- ravna (komadna roba) - koritasta - profilisana (za rasutu robu)

7. transportna putanja - horizontalna i - kosa

8. mogućnost prilagođavanja vertikalnoj ravni, 9. mogu biti reverzibilni, 10. maksimalna brzina transportera sa jednom trakom je 10 km/h.

Dobre osobine :

1. univerzalno sredstvo (transport rasute i komadne robe) 2. kontinualan prenos robe 3. velika brzina ( v≤10m/s) 4. veliki kapacitet 5. mali otpori kretanja 6. mala potrošnja energije 7. jednostavna ugradnja u malom prostoru 8. mogućnost ostvarivanja velikih dužina 9. fleksibilnost po pitanju vođenja transportne trake 10. neutralno ponašanje radnog organa 11. nizak nivo buke 12. niski troškovi održavanja i ekspoloatacije 13. mogućnost kombinovanja sa drugim pretovarnim i pomoćnim uređajima

Loše osobine:

1. ograničen nagib 2. trake su osetljive na hemijske uticaje, visoke temperature, poremećaje 3. veliko zaprašivanje 4. nema osobinu aktivnog zahvatanja tereta.

3

2. veliku elastičnost 3. postojanost oblika 4. malo istezanje 5. malu hidroskopnost 6. otpornost na mehaničke, hemijske i biološke uticaje 7. malu sopstvenu težinu 8. visoka otpornost na habanje.

Vrste trake:

1. gumena 2. plastična 3. čelična 4. traka od pletene žice.

1. Gumena traka

Sastoji se od:jezgra - korda (tekstilni ulošci, čelična vlakna) gumenog omotača (prirodna ili sintetička guma).

Jezgro - prima sile naprezanja (obezbeđuje vučnu sposobnost trake). Omotač jezgro. Temperaturni opseg rada -25 do +60(80)ºC. Stepen istezanja - parametar. Pouzdanost trake zavisi od mesta gde je traka sastavljena. Širina: 3200mm.

2. Plastična traka

Sastoji se od :

jezgra omotača (PVC, poliamid ili drugi plastični materijali). Plastične tr otporne na:

- vlagu - ulja - masnoću - derivate nafte - hemikalije - morsku vodu.

Širina plastične trake je od 200 - 4500mm.4

3. Čelična traka

Materijal za izradu je hladno valjani čelik (sa oplemenjivanjem):- glatke - presvučene gumom.

Poseduju veliku tvrdoću => pogodne za transport predmeta sa oštrim ivicama. Sa gumom => kos transport. Širina: 200 – 1500mm.

Karakteristike:

1. velika robusnost 2. čvrstoća 3. tvrdoća 4. elastičnost 5. bešuman hod 6. dobro ponašanje na svim temperaturama.

Nedostatak: zamor materijala.Ne primenjuju se bubnjevi već par paralelno postavljenih diskova obloženih gumom.

4. Trake od pletene žice

Materijal za izradu:Simens-Martinov:

- blanko (koristi se gde nema korozije) - galvanizirane (gde ima korozije).

Legirani čelici - bolja zaštita od korozije.

Tipovi pletenih traka:

1. sa okovima 2. sa člancima 3. u obliku saća 4. u obliku pletenice.

Maksimalna širina do 5000mm. Formiranje koritastog i trouglastog profila nije moguće. Velika fleksibilnost u kreiranju transportne putanje (moguća izgradnja i spiralnih transportera) Primena: u industriji gde se pojavljuju visoke temperature.

PRORAČUN KAPACITETA TRAKASTOG TRANSPORTERA

KOMADNI TERET

Q k 3600

V( kom / h )l

Q kt 3,6

VG p ( kN / h )l

Gp – težina komada robe (N)

l – rastojanje između komada robe na traci(m)

V – brzina kretanja trake (m/s)

RASUTI TERET

Q v 3600 F m V ( m 3 / h )

Q t 3600 Fm V m ( kN / h )

Fm – površina poprečnog presjeka materijala koji se kreće po traci (m2)

V – brzina kretanja trake (m/s)

m - nasipna zapreminska težina materijala (kN/m3)

METODE PRORAČUNA PROFILA NA TRACI

metoda - HANFSTENGELA

b 0 ,9 B 0 , 05 ( m )

h 12b

( m )

F r23 b h ( m 2 )

(0,9 B 0,05)22

F (m )k 9

Fr – površina materijala kod ravne trake (m2)

b - osnovica paraboličnog odsječka (m)

h - visina (m)

Fk – površina materijala kod komadne trake (m2)

metoda - STIMELENA

Transportni kapacitet za ravnu traku

Qtr 240 v kp(0,9B 0,05)2 (kN / h)

Transportni kapacitet za trapeznu traku

Q 440 v kp

(0,9B 0,05)2 (kN / h)tk

p – koeficijent popunjenosti

k– koeficijent smanjenja popre čnog presjeka materijala na traci usled nagiba trake.

– nasipna zapreminska težina

v – brzina (m/s)

metoda – APROKSIMACIJA SLOBODNO FORMIRANIM TROUGLOM

Fr max

B 2tg ( m 2 )4

F r max – maksimalna površina materijala kod ravne trake

metoda – OPTIMIZIRANI PROFIL FIRLING

Cilj je da se optimizira odnos m/b koji daje maksimalnu površinu presjeka za datu širinu trake

F max

– faktorb 2 presjeka

4

F b2 m2 2O

max 4 4

O m – keficijent proporcionalnosti profila trakeb

VALJCI ZA NOŠENJE TRAKE

- Valjci čine približno 20 % cijene transportera

- Traka 25-35% cijene transportera

- Tehnički vijek valjka je 36 000 h, a vremenski zavisi od uslova rada i kreće se od 4-6 godina

- Broj valjaka i rastojanje valjaka zavisi od opterećenja, što je opterećenje veće veća je i gustina

valjaka

- Eksperimentalna istraživanja su pokazala da relativan ugib trake ne bi trebao da prelazi

vrijednost

0,5% do 2%.

METODE ZA ODREĐIVANJE SNAGE ZA POGON

- Postoje tri osnovne metode za određivanje snage za pogon trakastog transportera sa

valjcima

1. Metod jedinstvenih koeficijenata otpora

2. Metod pojedinačnih otpora

3. Metod specifične energije

METOD JEDINSTVENIH KOEFICIJENATA OTPORA

Bazira se na određivanju parcijalnih snaga

NCD NL NQ NH NZ (kW )

NCD - Ukupno potrebna snaga na vratilu pogonskog bubnja i motora

NL - Snaga za pogon neopterećenog transportera

NQ - Snaga potrebna za prenošenje tereta

NH - Snaga potrebna za dizanje tereta

NZ - Snaga za savlađivanje dodatnih otpora

Stvarna snaga

NCM

NCD gdje je:p stepen iskorišćenja pogonskog motora

p

Snaga za pogon ne opterećenog transportera

NLC f L v ( q m1 q m2 ) cos

(kW )1000

C - jedinstveni koeficijent otpora Cglavni sporedni

glavni

f - koeficijent koji govori o ukupnim trenjima kod TT

f 0,0017 - dobri uslovi

f 0,025 - srednji uslovi

f 0,025 0,1 - loši uslovi

L - dužina posmatrane sekcije TT

v - brzina TT i od nje zavisi proizvodnost TT

qm1 - predstavlja zbir težina valjaka po dužnom metru opterećenog i neopterećenog dijela trake

qm2 - uključuje se sopstvena težina trake

- ugao nagiba TT u odnosu na horizontalu

Snaga potrebna za prenošenje tereta

NQC f L Qt cos

(kW )3600

C - jedinstveni koeficijent otpora

f - koeficijent koji govori o ukupnim trenjima kod TT

L - dužina posmatrane sekcije TT

Qt - transportni kapacitet TT


Snaga potrebna za podizanje tereta

NH

Q t

H (kW ) “+ “- ako podižemo teret

3600 “-” – ako spuštamo teret

NH 0 - za horizontalnu traku transportera

H L sin

Qt - transportni kapacitet TT

H - visina


Snaga za savlađivanje dodatnih otpora

Dodatna snaga Nz uzma u obzir gubitke koji nastaju na istovarnom uređaju i zavise od širine

trake.

NZ (kW )

Ovi otpori se opisuju

NZ 0,75kW , ako je B 500mm

Nz 1,5kW , ako je 500mm B 1000mm

NZ 2 3kW , ako je B 1000mm

Suma svih ovih snaga definiše snagu potrebnu za pogon TT

METOD POJEDINAČNIH OTPORA

Preciznija metoda koja se bavi parcijalnim otporima segmenata trasa traka transportera.

Te tačke - su tačke između kojih su iste vrijednosti otpora pri čemu se počinje od

silazne tačke(silazak trake sa pogonskog bubnja)

Ova metoda naziva se I metoda ophoda.

Za bilo koje dvije tačke na traci zatezne sile su povezane ovim izrazom

Si

Si 1 W

i,i 1

Otpori utiskivanja valjaka u traku i rotacija valjaka

Ovaj otpor je glavni otpor pri kretanju trake.

Ima dvije verzije i to otpor na opterećenom dijelu trake i na neopterećenom dijelu

trake

Otpor na opterećenom dijelu

WGO (qt qo qro ) Wr L cos (N )

qt- težina tereta po dužnom metru qt

Gt - težina istovarnog uređaja

l - rastojanje između dva uzastopna paketa

qo - sopstvena težina trake

qro - redukovana težina valjaka

Wr - koeficijent otpora

L - dužina TT

- nagib TT

Otpor na neopterećenom dijelu

WGN (qo qrn ) Wr L cos (N )


qrn - redukovana težina valjaka na neopterećenom dijelu

Wr - koeficijent otpora

L - dužina TT

- nagib TT

Otpor pri podizanju i spuštanju

Otpor podizanja, odnosno spuštanja u opterećenoj grani je:

WGO (qt qo ) H (N )

WDN qo H (N )


qt - težina tereta po dužnom metru

H - visina

Otpor prelaska (savijanja) trake preko(oko) zateznog bubnja

WZ K Sn

K - Koeficijent koji je funkcija obuhvatnog ugla

Sn - Nailazna sila na bubanj

K f ( )

K 1,05 1,06, - kodstepeni=

K 1,03 1,04, - kodstepeni=

K 1,02 1,03, - kodstepeni<

Otpor prelaska (savijanja) trake preko(oko) pogonskog bubnja

WPB K (Sn Ss )

K - Koeficijent koji je funkcija obuhvatnog ugla

Sn - Nailazna sila na bubanj

Ss - Silazna sila sa pogonskog bubnjaOtpor na štitnom skretaču

WŠS Cu 2 qt B(N )

B - širina trake

Cu 2 - koeficijent otpora na štitnom skretaču

za koeficijent se preporučuje vrijednost Cu 2 2,7 3,6

qt - težina materijala koji traka nosi po dužnom metru

ČLANKASTI TRANSPORTER

Konstrukcija:

radni (vučni) organ noseći elementi

noseća konstrukcija pogonski i zatezni lančanik pogonska i zatezna stanica.

Opšte karakteristike:

1. radni organ - jedan ili dva lanca 2. noseći elementi se postavljaju na radni organ 3. noseći elementi mogu biti:

- ploče- letve (komadna roba)- štapovi - korita (drvo, čelik, plastika) - kutija (rasuta roba)- posuda (tečna roba)

4. oblik nosećeg elementa zavisno od vrste robe 5. < 70ºC 6. brzina: 0,1<V<0,66m/s (mnogo manje od trakastog) 7. Qt=10.000(20.000) [kN/h] 8. dužina nekoliko stotina metara (izuzetno 2000m) 9. B=ƒ(Qt,amax) 10. utovar rasute robe preko usipnog levka 11. istovar se realizuje u zavisnosti od vrste robe.

Dobre osobine:

1. robusna konstrukcija 2. fleksibilnost transportne putanje 3. dobro održavanje.

Loše osobine:

1. velika težina 2. mala brzina 3. velika potrošnja energije 4. velika cena postrojenja 5. dinamički otpori izazivaju zamor materijala u postrojenju 6. mogućnost zaglavljivanja materijala.

Primena:

1. primenjuje se za komadnu i rasutu robu 2. za horizontalan i kos transport 3. trasa može da ima i prostoran oblik 4. mesta primene: - čeličane

- livnice - rudnici- industrija građevinskog materijala, hemijska - u pogonima za reciklažu otpadaka- kao pokretni trotoari i stepenice- člankasti transporter sa pločama koje se prevrću

koriste se za sortiranje.

Transportni kapacitet

Qv 3600 F v p cosm 3

, transport rasute robeh

F - Površina presjeka materijala

Za nagib transportera transportni kapacitet je:

m 3 Qv 900 B 4 h B tg v p

h2


Qv 3600 B h v p m3 h


Qv 1800 B (2h l1 tg( ) v p m3 h

Širina radnog organa razlika je kapaciteta i brzine, B f Q, v

Postoji kontrolni kriterijum za izbor minimalne širine članka gdje je B 3 4 amax

LQ -dužina transportera

N3 NHQt LQ sin

kW3600

NZW - Dopunski otpori

1000 p

W Wn

WD Zi

i 1

NCT

1,2 1,6NL N

Q NH - Potrebna snaga na vratilu

NCM

NCT - Potrebna snaga motora

p

- Da bi se očitala vrijednost koeficijenta otpora f mora se sračunati redukovani

f f f

f

2 ( f

k z

dz )

dt 2

dt - prečnik valjaka preko koga se oslanja vučni

Konstrukcija:1. pogonska i zatezna stanica 2. vučni element sa koficama 3. kućište (zatvoreno) 4. ulazni i izlazni levak

Opšte karakteristike:1. koristi se za rasutu robu sitne i srednje granulacije 2. ugao transporta 60º<5<90º 3. način vezivanja kofica

> čvrsto vezane > sa pokretnom vezom

4. vučni element > lanac (kod sporohodnih 0,4<V<1,3 m/s) - donja granica (ne ide niže

3. pojava dinamičkih udara 4. opasnost zaglavljivanja komada 5. opasnost od eksplozije

Primena:1. retko kao samostalno sredstvo, obično je deo nekog postrojenja 2. u elektranama, silosima, za istovar brodova i vagona 3. zrnasta i sitnokomadna roba.

Transportni kapacitet:

Qt 3,6Vk kN

ap v m

h

Određivanje snage za pogon

Snaga potrebna za pogon elevatora može se odrediti preko jedinstvkoeficijenta ili preko pojedinačnih otpora.

- Određivanje snage za pogon preko jedinstvenog koeficijenta

NH

Q H 0 (1,15 k k2 v) kW- Potrebna snaga za pogon

3600

Maksimalna sila u vučnom elementu je:

S 1,15 Q ( 1 k k) N3,6 vmax t 2 3

Smax 1,15 H0 (qt k3 q0 ) daN

- Određivanje snage za pogon preko pojedinačnih otpora

a/ otpor kretanja radnog organa kod lančanog elevatora

WL w1 (qt 2 q0 ) H0 2Sg N b/ otpor

podizanja

WH qt H0 N

c/ otpor zahvatanja materijala

WS K S As1 qt N

Potrebna snaga na vratilu pogonskog motora za savlađivanje za savlađivanje ovih otpora je:

NCM(W

L WH W

s ) v kN

1000 p k

Maksimalna sila za dimenzionisanje vučnog elementa(lanca) je sila u nailaznoj tački na pogonskoj zvezdici

Smax Sv WLV WH q H WS N

WLV w1 (qt q0 ) H0 Sg N

Otpor kretanja u opterećenoj grani je:

Početna sila zatezanja na zateznoj stanici kod elevatora sa frikcionim prenosom obimne sile sa bubnja na vučni element (trakasti elevatori i lančani bez zupčastog prenosa) određuje sa na bazi prenosne moći frikcionog prenosa:

Sg

Wi c

2 Wi e 1 1 N

TRANSPORTER STRUGA Č

Namjenjen je za kos i horizontalni transport rasute robe.

Konstrukcija:1. beskrajni vučni element (jedan ili dva lanca, ređe više) 2. lopatice 3. oluk (otvoren) 4. lončanik (zatezna i pogonska zvezda) 5. noseća konstrukcija.

Opšte karakteristike:1. može biti: a) stacionarni i

b) pokretno postrojenje 2. lanac se oslanja na noseću konstrukciju preko valjaka (može biti izveden i sa

klizanjem) 3. utovar - u bilo kojoj tački duž radnog organa 4. istovar - u bilo kojoj tački duž radnog organa 5. materijal se kreće u gomilicama 6. transportni kapacitet Qt<3.000[kN/h]

7. transportna dužina L<250[m]8. brzina transporta V<0.8[m/s]9. nagib <40[º].

Dobre osobine:1. jednostavna i robusna konstrukcija 2. neosetljivost na zatrpavanje materijalom, tj. preopterećenje 3. jednostavan utovar 4. lak istovar 5. mogućnost direktnog postavljanja radnog organa na materijal.

Loše osobine:1. veliko habanje vučnog elementa, lopatica i korita 2. mogućnost zaglavljivanja, gnječenje i trošenje materijala 3. mali transportni kapacitet 4. velika potrošnja energije.

Primena:1. za horizontalan i kos transport rasute robe 2. mesta primene: - hemijska, metaloprerađivačka industrija

- rudarstvo - u skladištima - brodovima.


Q 3,6

Vp

k v kNp mt

a h


Snaga potrebna za pogon transportera strugača rezultira iz sledećih otpora:

- trenja, klizanja ili kotrljanja radnog organa

W1 2 q0 Lop f N

- trenja materijala o zidove oluka

W2 qt LQP f1 N

- podizanja

W3 qt LQ sin N

- Ako se težina tereta po dužnom metru izrazi preko transportnog kapaciteta

qt

Qt N

3,6 v m- U slučaju da je dužina transporta kraća od dužine transportera LQ<L0

potrebna snaga za pogon je:

NCT

Qt LQ ( f1

cos sin ) 1 (2 L q0

v f cos ) NZ

kW3600 1000 0

LANČANI TRANSPORTER U OKLOPU - REDLER

Po konstrukciji i načinu rada sličan je transporteru strugaču, s tom razlikom što se

transport realizuje u zatvorenoj cijevi(oluku) relativno malog presjeka u kojoj se kreće

profilisani lanac koji u radnom dijelu (pošto oluk ima dva dijela radni(opterećeni) i

neradni (ne opterećeni) vuče čestice radnog materijala kao kompaktnu masu

Konstrukcija:1. oluk - opterećen i neopterećen deo (zatvoren) 2. profilisan lonac 3. pogonska i zatezna zvezda 4. utovarni i istovarni levak.

Opšte karakteristike:1. zatvoren oluk 2. transportni princip se zasniva na sabijanju čestica materijala 3. zahvaljujući trenju između materijala i lanca materijal se kreće 4. sličnost sa strugačem 5. zaostajanje materijala za lancem 6. i do 50% manja brzina materijala od lanca

7. transportni kapacitet Qt≤6.000kN/h 8. brzina transporta materijala v≤0.4m/s 9. brzina lanca vk≤0.8m/s10. dužina jedne sekcije Lo≤150m11. visinska razlika Ho≤500m12. temperatura robe t≤500ºC

Dobre osobine:1. zahteva manji prostor za ugradnju o.d.t. 2. zahteva kućište (nema zaprašivanja) 3. eliminisana opasnost od eksplozije 4. moguć transport uz primenu inertnog gasa 5. utovar i istovar se realizuje u bilo kojoj tački 6. moguće mešanje (razdvajanje) raznorodnih materijala 7. mala potrošnja energije

Loše osobine:1. veliko habanje zidova oluka i lanca 2. visoki troškovi (oblaganja) 3. transportni kapacitet je ograničen 6000kN/h

Primena:1. za prašinaste, pahuljaste, sitno zrnaste do sitnokomadne (Qmin ≤50mm) robe 2. materijal mora biti ujednačene granulacije i složnosti ≤40% 3. transport velikih materijala ≤500ºC 4. mesta primene: - hemijska - silosi i bunkeri (najviše)

- prehrambena - metaloprerađivačka- cementare industrija.

5. sa njim je moguć i vertikalni transport.


Qt

kN3600 F1 vk p m k1 k2 v

h


Snaga potrebna za pogon transpo

NCT

Qt LQ (k3

f1

cos sin ) 1 (2 L q0

vk

f cos ) NZ

kW3600 1000 0

- Maksimalna sila u lancu dobija se preko formule:

P 1000 NCT

Z vSn Ss N

PUŽNI - ZAVOJNI TRANSPORTER

Najstarije transportno sredstvo sa kontinualnim dejstvom, uprkos starosti i danas ima široku primjenu.

Konstrukcija:1. oluk sa dovodnim levkom i ispustom 2. vratilo sa pužem 3. pogonski uređaj (motor, spojnica, reduktor)

Opšte karakteristike:- materijal se potiskuje (kao matica)

Dobre osobine:1. jednostavna konstrukcija 2. mali prostor za ugradnju 3. niski troškovi održavanja 4. zatvoreno kućište (štiti okolinu) 5. utovar i istovar je moguć u bilo kojoj tački 6. pogodan je za : horizontalan, kos i vertikalan transport 7. može se koristiti za: - hlađenje

- sušenje - mešanje - zagrevanje - pranje - presovanje - preseljavanje.

Loše osobine:1. veliko je trenje između materijala, zidova oluka i puža - veliko habanje

elemenata transportera 2. velika potrošnja energije 3. opasnost od zagađivanja.

Primena:1. za transport prašinastih, zrnastih i komadnih materijala srednje veličine 2. za transport malih količina robe <1200kN/h 3. na kratkim distancama <40m(60m) 4. otvoreni puž 5. mesta primene: - u raznim oblastima industrijske proizvodnje

- hemijska industrija.

Da bi se dobila ukupna snaga potrebna za pogon pužnog transportera moraju se u obzir sledeće parcijalne snage:

NWq

t LQ W cos n

s h kW

1000 60

Ns q

t L

Q (

W cos sin )

s 0,75

D

s n

s kW 1000 60

NLq os L L d L n s kW

1000 60

NHq

t LQ sin n

s hs kW

1000 60

NZ (CN 1)(NW Ns NL ) kW

NCT CN (NW Ns NL ) NH kW

NCM NCT kW

p

Zbog teškoća oko utvrđivanja ovih odnosa, u praktičnom radu snaga se može odrediti preko jedinstvenog koeficijenta preko sledećeg izraza:

NCMq

t LQ v q

t LQ v sin kW

1000 p 1000 p

ROTORNI BAGER

Konstrukcija:1. obrtni gornji deo na kome se nalazi radni organ

. radni točak (rotor sa vedrima)

. nosač rotora (strela)

. pogonski motor

. kotorka sa sistemom užadi i mehanizmom za podizanje i spuštan

. trakasti transporter

. protiv teg

. mehanizam za obrtanje lagera2. donji obrtni deo nosi:

. konzolu sa transporterom. utovarni uređaj za usmeravanje materijala

3. postolje lagera sa trčećim strojem.

Opšte karakteristike:. sredstvo za kontinualni iskop materijala. kontinualan pretovar robe na sredstvo koje realizuje sledeću fazu. rotorni lageri za kopanje - eskavatori. rotorni lageri koji se koriste kao pretovarna sredstva - reklajmeri. donji deo se obrće za 270º-360º. najkarakterističniji deo je radni organ. pogon: kod malih dizel a ostali preko elektromotora.

Dobre osobine:1. najsavršenija konstrukcija u familiji bagera 2. veliki kapacitet 3. mala potrošnja energije.

Loše osobine:- veliko oscilovanje

KLIZNICE

Konstrukcija:1. oluk 2. cev 3. koritaste kliznice 4. razni profili (trapezni, polukružni, eliptični, parabolični oblik) 5. klizne staze.

Opšte karakteristike:1. najprostiji oblik gravitacionog transportera 2. regulacija brzine se ostvaruje korišćenjem---- 3. prema obliku mogu biti: - prave i

- spiralne 4. za prašinastu robu - kliznica i gravitacione cevi kružnog ili kvadratnog o 5. komadna i rasuta roba (ne prašinasta) - otvoreni koritasti profili, ravne i

spiralne kliznice 6. kapacitet:

- <2000 kN/h (vreće i kutije) - 2000-5000 kN/h (rasuta roba) - ^<0.6

7. materijal za izradu: - čelični lim velike tvrdoće - narđajući čelik - liv - tvrdo drvo

8. oblaganje bazaltom - kod abrazivnih materijala.

1. između tereta i kliznice se formira vazdušni film 2. vazduh prodire između čestica 3. δ=2-18%

Primena, dobre i loše osobine:1. za transport prašinastih i sitnozrnastih materijala 2. pogodno za transport materijala u koje lako prodire vazduh 3. jednostavna konstrukcija 4. niski investicioni troškovi 5. mala potrošnja energije 6. nema habanja delova 7. mesta primene: punjenje i pražnjeje bunkera i silosa.

VALJKASTI TRANSPORTERI

Konstrukcija:1. valjci ili rolne 2. ramovi sa osovinama za valjke - noseća konstrukcija

Opšte karakteristike:1. teret leži na elementima koji rotiraju (ne klizi) 2. nagib staze 1-7% 3. sa rolnama - laki tereti 4. mogućnost ugradnje kočionih valjaka 5. kočenje: - direktno

- indirektno 6. regulacija brzine pored kočenja ostvaruje se izborom ugla nagiba 7. Pogonjeni valjkasti transporteri - mogući kos transport i do 15º

KOLICA

Konstrukcija:• prema broju točkova: - sa jednim

- dva - tri - četiri

• prema načinu upravljanja: - preko slobodno vođenih točkova - preko rude

• prema načinu zahvatanja tereta: - kolica sa aktivnim i - sa pasivnim odlaganjem i zahvatanjem.

VILJUŠKARI• Čeoni, sa težištem tereta izvan baze viljuškara • sa težištem u bazi (bez protiv tega) • hibridni sa pomeranjem tereta pri zahvatanju i odlaganju • za rad u visokoregalnim skladištima

Prema nosivosti:1. laki 2. srednji 3. srednje teški 4. teški 5. super teški.

• za rukovanje paletnim jedinicama i malim kontejnerima

Viljuškari za rukovanje teretom u visoko regalnim skladištima:1. viljuškari slagači

• sa rotirajućom viljuškom • sa teleskopskom viljuškom • sa C-kukom

2. viljuškari za komisioniranje

ČEONI INDUSTRIJSKI I TERENSKI VILJUŠKARI SA SEDIŠTEM ZAVOZAČA

Konstrukcija:1. ram sa osovinama i pogonskom grupom 2. sisitem za upravljanje 3. uređaj za dizanje

• ram • kolica za nošenje viljuški • hidraulični cilindri

Opšte karakteristike:1. prva generacija viljuškara 2. pogon:

• elektrobaterijski • sa SUS motorom

3. sa tri ili četiri točka (sa tri točka nestabilniji) 4. zadnji točkovi upravljački 5. težište tereta izvan baze viljuškara 6. obavezna primena kontratega

- mali pritisak na tlo - male spoljne dimenzije - mali radijus okretanja (dobre manevarske osobine)

• mogu biti bez i sa sedištem za vozača • evropsku pool paletu podiže i slaže samo sa niže (čeone) strane, bočno

zahvaćenu samo podiže od tla i transportuje • drugi tip ovog viljuškara je sa "slobodnim" viljuškama, viljuške se

nalaz između nosača točkova i potpuno su slobodne • ovaj koncept gradnje se koristi i u gradnji Piggy-Back viljuškara (za

tran od vrata do vrata).

VILJUŠKARI SA POMERANJEM TERETA PRI ZAHVATANJU I ODLAG

• druga generacija viljuškara • prema načinu pomeranja pri zahvatanju i odlaganju:

1. sa pomeranjem tereta u pravcu podužne ose vozila 2. sa pomeranjem tereta upravno na osu vozila 3. sa rotacijom rama, odnosno težišta tereta

1. Sa pomeranjem tereta u pravcu podužne ose vozila • sa translatornim pomeranjem čitavog rama • sa translatornim pomeranjem viljuški (veliki momenti, ali imaju tehološke prednosti prilikom manipulisanja) - ovaj sistem je bolji • nosivost od 10-20kN

2. Sa pomeranjem tereta upravno na osu vozila: • sa dva upravljena točka (bočni viljuškar) • sa više upravljenih točkova (četvorostrani viljuškar)

VILJUŠKARI ZA RUKOVANJE TERETOM U VISOKOREGALNIMSKLADIŠTIMA

• treća generacija viljuškara • dva konstruktivna oblika:

1. viljuškari slagači i 2. viljuškari za komisioniranje

• velike visine slaganja do 12,6m • uži radni prolazi 1,5-1,8m • nema bočnih skretanja pri zahvatanju i odlaganju • savremeni viljuškari za komisioniranje imaju mogućnost slaganja u rega

VILJUŠKARI SLAGAČI

Nosivost 10, 15, 20 [kN]Porastom visine dizanja nosivost se smanjujehmax=12,6mTri tipa zahvatnih uređaja:

1. rotaciona viljuška: • zahvatanje sa poda, bočna i sa čela, sve vrste paleta • nema ograničenja visine paleta i kontejnera • razmak viljuški se podešava manuelno • mogućnost opsluživanja regala i sa leve i sa desne strane bez

napuštanja radnog hodnjika 2. teleskopska viljuška:

• na može da zahvata teret sa poda • manja širina radnog hodnjika od rotacione veljuške i "C"-kuke • radni ciklus kraći od rotacione viljuške i "C"-kuke jer nema rotacije

3. "C"-kuka:

TRANSPORTNO - MANIPULATIVNA VOZILA ZA RUKOVANJEKONTEJNERIMA

I) Pomoćni uređaji, kolica i specijalni oblici nadgradnje na vozilima II) Portalna vozila za rukovanje kontejnerimaIII) Kontejnerski viljuškari

I) 1. Pomoćni uređaji: a) četiri postolja sa točkovima b) plato prikolice c) paleta sa vazdušnim jastucima 2. Kolica (dvodelna) 3. Specijalni oblici nadgradnje na vozilima: a) sa bočnim b) sa čeonim pretovarom.

II) Portalna vozila za rukovanje kontejnerima: • grade se u dva oblika: 1. dvodelna

2. jednodelna • koriste se za transport, pretovar i slaganje po visini u skladišnoj zoni ko terminala • pri realizaciji pretovarnih operacija moraju da opkorače drumsko ili žele vozilo.

1. Dvodelni portalni manipulator: • dva razdvojena portala • svaki portal ima četiri točka • na prednjem portalu svi točkovi su upravljački

b) sa zahvatanjem odozgo (bolji su, tj.nemaju posebna ograničenja)

3. kombinovanih ------- sa klještima (za ISO kontejnere i drumske poluprikolice za Piggy-Back transport).

AGVS

Osnovne karakteristike (prednosti):• velika fleksibilnost transportne putanje • jednostavna ugradnja • jednostavno povećanje transportnog kapaciteta • smanjenje oštećenja robe • humaniji uslovi rada • automatsko upravljanje • bolja organizacija • smanjenje broja zaposlenih • neosetljivost na dužinu radnog vremena.

Primena:Automatizacija transportnih operacija: - u proizvodnji

- na montažnim linijama - skladištima - RTC-ima - bolnicama

Njihova primena i nagli razvoj ostvaruje se zahvaljujući navedenim karakteristik

Klasifikacija:I) Mehaničko vođenaII) Bezkontaktno vođenja vozila

okviru ograničenog radnog vremena.

Klasifikacija:• prema vrsti pogona:

a) sa električnim i b) SUS motorima

• prema konstruktivnom obliku: a) mosne b) ramne c) lučke - portalne

MOSNA DIZALICA

Konstrukcija:• most • kolica (na mostu) • zahvatni uređaj sa mehanizmom za dizanje i spuštanje • pogonski sistem • upravljački sistem

Most se kreće po šinama visoko podignutim iznad operativne površine.

Klasifikacija prema konstrukciji kolica:• standardne dizalice konvecionalnog oblika • namenski tj. specijalni oblik mosnih dizalica:

a) dizalice prilagođene potrebama procesa u metalurgiji b) slagači c) specijalne dizalice za automatizovana skladišta profila i šipkasto

materijala d) konzolne zidne dizalice e) viseće dizalice.

Konstrukcija mora da teži sledećem:1. angažovanje male površine na doku 2. slobodan prolaz transportnih sredstava kroz portal 3. mala masa obrtne nadgradnje 4. jednostavna konsrukcija sistema za promenu dohvata.

UREĐAJI I PRIBOR ZA ZAHVATANJE TERETA

1. kuka i uzengije 2. sredstva za vezivanje tereta 3. klješta i stezaljke 4. trapez 5. magneti i pneumatski uređaji 6. zahvatni uređaji za zbirne i standardizovane logističke jedinice 7. grabilice.

MOGUĆA MESTA I OSNOVNA NAČELA RACIONALIZACIJE PRETOVA PROCESA

Mogućnosti racionalizacije:I) Tehnoloških zahteva u pojavljivanjuII) Tehnoloških zahteva u realizacijiIII) Pretovarnih procesa u oblasti organizacije

• određivanje potrebnog broja pomoćnih sredstava 2. tehnička sredstva za realizaciju pretovarnih operacija

• izbor tipične tehnologije • izbor sredstava u okviru tipične tehnologije • utvrđivanje potrebnog broja ili kapaciteta pretovarnih sredstava

III) Mogućnosti racionalizacije pretovarnih procesa u oblasti organizacije 1. dvofazni način realizacije tehnoloških zahteva 2. izbor strategije upravljanja pretovarnim sredstvima.

Documents

MEHANIZACIJA-PRETOVARA-skripta