... پذيري مقايسه كاركردهاي اجرايي انعطافو همكاران: معصومه مختاري

پذيري انعطاف هاي اجراييكاركرد ۀمقايس اتیسم با آموزان دانش در ذهني و حافظه

عادي وپذير آموزش داون نشانگان ،باال كاركرد

2فريدون يارياريدكتر ،1معصومه مختاري

4هيلمحمدحسین عبدال دكتر ،3آبادي حمیدرضا حسندكتر

22/1/23ي:پذيرش نهاي 7/12/22تجديدنظر: 13/7/22تاريخ دريافت:

چكیده دارای آموزاندانشعملکرد مقایسۀبا هدف ،پژوهش حاضر: هدف

-داون آموزش نشانگان دارای آموزاندانش ،باال كاركردبا طیف اتیسم

پذیری انعطاف) اجرایی در آزمون كاركردهایعادی آموزاندانش و پذیر

ش پژوهروش: .انجام شد كاری( حافظۀ كوتاه مدت و ۀذهنی، حافظ

آموزان دانشنفر از 51 در این پژوهش .بودویدادی رپس حاضر از نوع

دارای پسر انآموزدانش نفر از 51باال، كاركرداتیسم پسر دارای

به عادی پسران آموزدانشنفر از 51و پذیرداون آموزش نشانگان

ابزار مورد .شركت كردنددر مطالعه گیری در دسترسنهصورت نمو

آزمون هوش (،س)گارگیلیام اتیسم مقیاس تشخیص استفاده شامل

آزمون و سلروك (مستقیم و معکوسارقام ) كسلر، آزمون حافظۀو

شامل های آماری استفاده شدهآزمونبود. های ویسکانسینكارت

تحلیل تحلیل واریانس چند متغیره، ، یک طرفه تحلیل واریانس آزمون

های و آزمون عاملید، تحلیل كوواریانس چنعاملییانس یکكووار

فقط با توجه به كنترل هوش ها:يافته فرونی و توكی بود.نتعقیبی ب

-انعطافشاخص درباال و گروه گواه كاركرددارای یسم بین گروه ات

دیده داری بین دو گروهجاماندگی تفاوت معناپذیری ذهنی و خطای در

گروه داون با بین گروه نشانگان، حافظه لفهدر مؤ این، عالوه بر .شد

كه درحالی ،وجود داشتداری یمدت تفاوت معنكوتاه در حافظۀگواه

نتایج گیري: نتیجه های دوتایی تفاوتی وجود نداشت.سایر مقایسه در

باال با وجود توانایی كاركرداتیسم دارای آموزاندانش كه ادنشان د

داشتند یاجرایی نقایص آموزان عادی در كاركردبه دانشهوشی نزدیک

.كندرنگ میكم را در كاركردهای اجرایی نقش هوشموضوع و این

باال، نشانگان كاركردهای اجرایی، اتیسم كاركرد هاي كلیدي:واژه

. ذیرپآموزش داون__________________________________________

روانشناسی عمومی فوق لیسانسنويسندۀ مسئول: .5

اه خوارزمی. استادیار دانشگ2 دانشگاه خوارزمی. استادیار 3

دانشیار دانشگاه خوارزمی .4

Mental Flexibility and Memory in

Students with High Functioning Autism,

Educable Down Syndrome and Normal

Students

Masoomeh Mokhtari1, M. A. , Fereidoon

Yaryari2, Ph. D.

, Hamidreza Hassanabadi

3,

Ph.D., Mohammadhosein Abdollahi4, Ph. D.

Received: 5. 10. 13 Revised: 26.2.14 Accepted: 15.4.14

Abstract

Objective: The present study investigated executive functions in students with high functioning Autism (HFA) and students with educable Down syndrome (DS) with Normally developing students, by means of executive functions test (mental flexibility, short term and working memory) in a post hoc research. Method: To fulfill the aim of the study, 15 male students with HFA, 15 male students with educable intellectual disability and 15 normally developing male students were recruited from educational services. The utilized research instruments in this study consisted of The 2

nd version of Gilliam

Autism Rating Scale (GARS2), Wechsler intelligence Test, Wechsler direct and reverse memory test and Wisconsin Card Sort Test (WCST). To analyze the data, one-way ANOVA, Multivariate analysis of variances, Univariate Covariate, Multivariate Covariate and Bonforroni and Tukey Post-hoc were used. Results: Covariance analysis manifested that there was only statistically significant difference between high functioning Autism and control groups with respect to the mental flexibility index and perseveration. Moreover there was significant difference between Down syndrome and control group in short-term memory, while other comparisons did not reveal any significant difference between groups. Conclusion: The results indicated that students with HFA, due to having higher level of intellectual ability and acting at a level closer to normally developing students, showed impairment in the executive functioning. Therefore, this reduced the role of intelligence in the executive function level. Keywords : Executive function, high functioning

Autism, educable Down syndrome. ____________________________________________________

1. Corresponding author: M. A in General Psychology (Email:

Mokhtari.mahsa2@gmail.com(

2. Assistant Professor in Kharazmi University 3. Assistant Professor in Kharazmi University

4. Associated Professor in Kharazmi University

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

1323 ،1هشمار ،چهاردهم سال/ ياستثناي كودكانفصلنامه ___________________________________________________________________________________________

2

مقدمه

در 5اتیسم قوی وجود دارد كه افراد دارای یشواهد

دی از فرایندهای شناختی دارای ضعف هستندموار

نیز 2توانی ذهنیدر كم راهیهم. (2003)فوم بون،

صصان است، ی پیچیده برای پژوهشگران و متخیمعما

های سیبتوانی ذهنی و آو بررسی ارتباط بین كم

ها مورد ای در پژوهششناختی به طور گستردهروان

؛ تانگ و بوراس، 5191بحث است )روجان و تس،

ۀر طول دو دهد(. 2002؛ به نقل از نوو و بونو، 5111

سنجش شناختی،های عصبمدل بررسی اخیر در كنار

. است یافته اهمیت نیز 3شناختیروان نقایص عصب

كلی است كه به فرایند یعبارت 4كاركردهای اجرایی

ذهن و توانایی كنترل جسم، شناخت و هیجان برای

كوربت، ر معطوف به هدف اشاره دارد )هدایت رفتا

كاركردهای . (2001، كنستانتین، هندرن، راک و ازنف

1ذهنی پذیریانعطاف كنترل نقش مهمی دراجرایی

هیجان و عمل دارد و برای زندگی روزمره بسیار در

،، بینس، مورفی و الکساندر)استاس ستحیاتی ا

های اجرایی مشکالت مربوط به كاركرد .(2001

های مشترک تعداد زیادی از آشفتگی یجۀنت احتماالً

های ناتوانی است و مختلف هایود در فرایندموج

ارسایی در ن رشدی متفاوت ممکن است در اثر وجود

دهای اجرایی ایجاد شوهای گوناگون كاركردمقوله

،اجرایی هایاختالل كاركرد .(2002، و مولر )زالزو

بسیاری از مشخصات اتیسم را در ابعاد اجتماعی و

گودارد، رابینسون،گیرد )میبر غیراجتماعی در

تشخیص مسئلۀ .(2001، هاولین دریتسچل، ویزلی و

های شناختی دیگر نقص افتراقی اتیسم كودكان از

كران، است ) دیت زیاذهنی( دارای اهمی توانی)كم

های كاركرد در واقع .(2055، پرینگ، ریدر و هرملین

بعد اصلی آسیب در اجرایی و رفتارهای سازگارانه، دو

توانی ذهنی كم تیسم و افراد دارایتالل ااخ افراد دارای

ین ابعاد ا ،های محدودی، با این وجود پژوهشباشدمی

، چن سو، لین، وو واند )را بررسی و مقایسه كرده

2002.)

كاركردهای اجرایی در پردازش اطالعات،

از خود نقش مؤثر های زندگی روزانه و مراقبت مهارت

مهمی دارد و زمانی كه این كاركردها دچار آسیب

های شوند، افراد در ارتباط با دیگران و انجام فعالیت

شوند )سو و هایی میمعمول خود و غیره دچار دشواری

الگوهای شناختی (.2002و و بونو، ؛ نو2002همکاران،

های اجرایی ارائه شده است. كاركرد گوناگونی در زمینۀ

-لفهها و زیر مؤ تعریف رغم ارائۀ این الگوها به در همۀ

های پیچیدگی و اهمیت كاركرد های متفاوت، بر

اجرایی برای بروز رفتار انطباقی در برابر تغییر شرایط

با (.2002و رسلی، )جرادو است شدهمحیطی تاكید

های لفهعدم یک اتفاق نظر كلی در مورد مؤ وجود

به عنوان لفه بازداری و حافظهكاركردهای اجرایی، مؤ

مورد توافق اكثر ،های اصلی كاركردهای اجراییلفهمؤ

(. از 2002و میتچل، پژوهشگران قرار دارد )راجندران

كاركرد حافظه، بازداری و در بررسی رابطۀ سویی

)فرایندهای شناختی كه انعطاف رفتار بجاییجا

نشان داده شد كه بازداری ،در پی دارند( هدفمند را

ی كاركردهای اجرایی به خصوص حافظۀعامل زیربنای

اما میزان این رابطه در تکالیف مختلف ،است 9كاری

كند )ویلکات، دویل، نیگ، فارون و تغییر می

كاركرد نارسایی طبق نظریۀ (.2001پنینگتون،

تالل اتیسم،اخ خصوصیات اصلی افراد دارای ،اجرایی

اجرایی و تغییر جهت به علت ناتوانی در كنترل كاركرد

است )پکستون و پذیری()انعطاف دادن به مسیر توجه

ها، در (. با این حال، تعدادی از پژوهش2002استای،

)ازنف اندموفق نبودهدستیابی كامل به چنین شواهدی

، كلینهانس، اكشوموف و دلیس؛ 5111ن، و جنس

دربارۀ دانش ما (.2052، لم و یانگ، 2001

و استكاركردهای اجرایی اختالالت طیف اتیسم كم

در این كاركردهای اجراییر احتمالی هوش بر تأثی

احتماالً دها در آزمونعملکرپوشانی گروه و امکان هم

گروه ایی در اینكاركردهای اجر تاییدی بر پیچیدگی

كاركردهای نقص در وجوداین با .(2004است )هیل،

انجام شده به صورت یک نقص اجرایی در مطالعات

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

... پذيري مقايسه كاركردهاي اجرايي انعطافو همكاران: معصومه مختاري

___________________________________________________________________________________________

7

اما هنوز یک ،شده استالعمر در اتیسم مطرح مادام

تابلوی اختصاصی برای اتیسم در این حوزه ترسیم

نقایص كاركردهای كه آیاموضوع نشده است. این

و یا با مرتبط استیسم های اتاجرایی با ویژگی

رابینسون و های هوشی، هنوز شفاف نیستند )ناتوانی

اطالعات كمی در از طرفی دیگر، (.2001 ،همکاران

توان ذهنی كم های اجرایی افراد دارای ردخصوص كارك

های محدود انجام شده، نشان وجود دارد، اما پژوهش

در وظایف مرتبط 2داوننشانگان دادند كه افراد دارای

عف هستند های اجرایی دچار ض با كاركرد

سوال .(2009، هال و دوننی -،كرینسکی مکرلت)كی

های اجرایی با توانایی آسیب در كاركرد است كه این

. عالئم نشانگان داون با هوش ارتباط دارد یا

با توجه به همراهی بین اختالالت طیف بنابراین

راقی وتوانی ذهنی و امکان تشخیص افتكم واتیسم

سوال زیر ،شناخته شده در این حوزه ود مطالعۀكمب

رح شد: در عملکرد افراد دارایدر این مطالعه مط

داون نشانگان و افراد دارای باال كاركرد با اتیسم

-انعطاف های اجراییپذیر در آزمون كاركردآموزش

حافظۀ و حافظه ) ( 2)درجاماندگی پذیری ذهنی

هایی وجود داردچه تفاوت ی(كار حافظۀو 1مدتكوتاه

؟ها چگونه استو این تفاوت

دو مهارت پذیری شناختیو انعطافكاری حافظۀ

ی تخیلی را قوت كه بازهستند خالقیتدر كلیدی

خود باید نقش كاری )كودكان حافظۀ در بخشند؛می

كودک پذیری شناختی انعطاف را به یاد بیاورند( و در

ن دیگر برای بازی ا با كودكاهای خود ربایستی تصمیم

اتیسم دارای ین رو كودكان(. از اتخیلی منطبق كند

های وانمودی هستند دچار اختالل دركه فاقد بازی

بارنت، آدامز، ولکات، ،بارانکباشند )این دو كاركرد می

بازی وانمودی در ، اگرچه (2001 واتسون و كریس

ن عادینسبت به كودكا نشانگان داون كودكان دارای

)یعقوب كمتر دیده شده و این خاص اتیسم نیست

.(5315نژاد،

( در2009) سوینیز، دال، نگداس، مینشو و ـبیتری

های اجرایی را در افراد رسش كاركرد ،طی پژوهشی

ه افراد اتیسم بررسی كردند. نتایج نشان داد ك دارای

ها دچار كاری در تمامی سن اتیسم در حافظۀ دارای

دهند كه این ها نشان میپژوهش ستند. اماآسیب ه

در توانایی راه اندازی زمان با افزایش رشد،همافراد

یک فعالیت شناختی و نگه داشتن اطالعات در ذهن

دهند. خود نشان می عملکرد بهتری از ،در طول زمان

ن این طور بیان كرد كه نقص در توابر این اساس می

د زندگی افرا طول دورۀهای اجرایی همواره در كاركرد

اهدی نیز مبنی بر رشد اما شو ،اتیسم وجود دارد دارای

ی اجرایی در این هاكاركردعادی بعضی از عادی و غیر

دال، هژدوس، مینشو و تریز،یشود )بافراد مشاهده می

اجراییهای كاركرد زمینۀدر (. 2009 سوئینی

-هنظری ،طیف اتیسمدارای اختالالت كودكان)حافظه(

ها نشان تعدادی از پژوهش ارد.تلفی وجود دهای مخ

مدت تفاوت كوتاه حافظۀ در این كودكان اند كهداده

چندانی با گروه كودكان عادی ندارند )راجندران و

هشگران در چنین برخی از پژوهم (.2002میتچل،

اتیسم دارای اند كه كودكانمطالعات خود متوجه شده

ه آسانی كودكان سالم و بهتر قادرند فهرست لغات را ب

توان ذهنی، با توانایی كالمی باالتر از كودكان كم

؛ لوین و 5112؛ راتر، 5119فین و جوی، بیاموزند )

در اما .(5320میراب زاده، به نقل از ؛ 5111همکاران،

كه ( 2001) ویلیامز، گلدستاین و مینشو مطالعۀ

اتیسم بزرگسال دارای 21ی شنیداری و دیدار حافظۀ

فرد سالم به عنوان گروه گواه 34باال را با كاركردبا

دارای تایج نشان داد كه گروه اتیسم مقایسه كردند، ن

خیری و كاری های فوری، تأباال در حافظه كاركرد

در كنند وتر عمل میضعیف نسبت به گروه گواه

چنینهم .دارای آسیب هستندهای اجرایی كاركرد

شان ن( 2055) ، وونگ و چئونگچان، هان، لئونگ

لیفاتیسم در تکا عملکرد كودكان دارایكه دادند

تر از كودكان داری ضعیفطور معنی فراخنای ارقام به

در پژوهشی دیگر كه توسط كوربت و عادی است.

اجرایی های ( انجام شد، كاركرد2001همکاران )

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

1323 ،1هشمار ،چهاردهم سال/ ياستثناي كودكانفصلنامه ___________________________________________________________________________________________

8

دارایپذیری( در كودكان كاری و انعطاف )حافظۀ

52تا 2یسم و كودكان عادی با گروه سنی طیف ات

د كه گروه نتایج نشان داسال بررسی و مقایسه شدند و

-انعطاف تفاوت معناداری در اتیسم كودكان دارای

كاری در یری و حافظۀپذپذیری شناختی، تغییر

دهد نشان می عادی داشتند. این نتایج گروهمقایسه با

دارای ای اجراییدر كاركرده م اتیس كه كودكان دارای

ها پژوهش چنینهمهای كلی و عمیق هستند. آسیب

هایی را آسیب ،اختالل طیف اتیسم دكان دارایدر كو

نشان های اجرایی ددر ارتباط با درجاماندگی در كاركر

ا رفتارها و به عنوان مثال وجود اشتغال ذهنی ب .دادند

ای در كودكان با اختالل اتیسمعالیق محدود و كلیشه

( 2002) ریچلر، بیشاپ، كلینگ و لردپژوهش در

ها، مشخص شده است. با این حال، تعدادی از پژوهش

اند. موفق نبودهدر دستیابی كامل به چنین شواهدی

و ضعف شناختی متمركز بر كه اخیر ) در یک مطالعۀ

( تفاوتی در بود اتیسم بازی نمادین در كودكان دارای

اهده نشد و پیشنهاد شدهای اجرایی مش میزان كاركرد

ای هكاركرد تا نقش انجام شود یبیشتر تحقیقات كه

)لم و یانگ، اجرایی خاص در اتیسم مشخص شود

( از 2001) دیگر رابینسون و همکاران (. از سوی2052

-اتیسم این ر روی كودكان داراینتایج پژوهش خود ب

هدایتی از استنباط كردند كه دشواری در خود گونه

. این مهارتای اختالل طیف اتیسم استه یویژگ

كودكی ثابت ورۀاست و در سراسر د مستقل از هوش

مطالعاتی نشان دادند كه تمامی چنینماند. هم می

رچه اگ های اجرایی با هوش مرتبط نیستند. دكاركر

پایین در تعدادی از توانی ذهنی منجر به عملکردكم

گوی یکسانیشود، اما ال وظایف كاركردهای اجرایی می

افراد با سطح های اجرایی همۀ از نقص در كاركرد

، جرمن، یبهر پایین بدست نیامده است )النفرانچهوش

،در چند مطالعه .(2050 ،دالپوند، آلبرتی و ویانلو

مدت افراد دارای اختالل كوتاه كاری و حافظۀ حافظۀ

النفرانچی، خاص رشدی از قبیل نشانگان داون )

واحد از نقاط ضعف یالگوی، (2004 ،نلوكرنولدی و ویا

)كوهپایه، داده شدهای حافظه نشان لفهدر مؤو قوت

( 2009) و همکاران ركیتل ،ژوهشی دیگردر پ(. 5310

نشانگان داون در نشان دادند كه بزرگساالن دارای

شود یزمان انجام متکالیفی كه به صورت دوتایی و هم

شتری داشتند. های بینسبت به دو گروه دیگر ضعف

توجه بود، دامنۀیادگیری این كودكان نیز كندتر شده

تر كان از دیگر كودكان بهنجار كمو تمركز این كود

و همکاران، ر لتكیتعدادی از مطالعات ) چنین. همبود

-( عنوان می2053، بورال، كررتی و النفرانچی؛ 2009

-كاركردص در داون دارای نقبا نشانگان كنند كه افراد

عۀاشند. در مطالبویژه حافظه میاجرایی به ایه

( 2050)، ژرمن، دالپونت، آلبرتی و ویانلو النفرانچی

ی و ، درجاماندگهای اجرایی مانند تغییر توجه كردكار

مورد نشانگان داون كاری در افراد دارای حافظۀ

های ار گرفت و نتایج نشان داد كاركردبررسی قر

داری ان داون به طور معنینشانگ دارایاجرایی افراد

كاری ای تغییرتوجه، درجاماندگی و حافظۀهدر مؤلفه

لونا، دال، هجداس، تر بود. ضعیفبه گروه گواه نسبت

كوگان، بالمبرگ، شیو، ( و2002) مینشو و اسونی

بویل، پرین، قندور، سینگ، استریک لند، ترواتان و

د سیب در عملکرد افرا( نیز متوجه آ2001)دیک ون

كاری شدند، این نشانگان داون در آزمون حافظۀ دارای

-خود ،پژوهشگران عملکرد این افراد را در یادگیری

پژوهش امادانند. حورانه و با درجاماندگی مرتبط میم

پنینگتون، موون، ها پژوهش متناقض با این یافته

بود كه نشان داد كه ( 2003) ادجین، استدرون و نادل

-گان داون از لحاظ عملکرد در كاركرداننش گروه دارای

داری با گروه تفاوت معنا كاری( )حافظۀ های اجرایی

مشکالت حافظه را ها كه پژوهشدرحالی عادی ندارد.

دانند )شریفی و ویژگی اصلی نشانگان داون می

برخی ( اما 5310، به نقل از كوهپایه، 5321درآمدی،

های اتیسم با نشانهرا كاری ضعف در حافظۀ ،مطالعات

.(2002)راجنداران و میتچل، دانندمرتبط می

هـای كـاركرد بر نارسـایی و نقصـان ها پژوهشاكثر

داون( نشــانگان )اتیســم و در هــر دو اخــتالل اجرایــی

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

... پذيري مقايسه كاركردهاي اجرايي انعطافو همكاران: معصومه مختاري

___________________________________________________________________________________________

2

ایـن دو اخـتالل كههایی شاما پژوه ، گذارندمیصحه

بـر ایـن ،بسیار اندک هستند، دنكنبررسی را مستقیماً

ـ هایی اهتشببا وجود اساس ین ایـن دو اخـتالل كـه ب

ه زیـر دو فرضـی داون ( وجـود دارد، )اتیسم و نشانگان

طیـف آمـوزان دارای بـین دانـش -5شـود: مطرح می

نشـانگان زان دارایآمـو باال بـا دانـش كاركردبا اتیسم

ن عادی از لحاظ كاركرد آموزاپذیر و دانشداون آموزش

اری وجود دارد. دتفاوت معنی ،پذیری ذهنیدر انعطاف

بـاال بـا كـاركرد بـا اتیسـم دارایآموزان بین دانش -2

-پذیر و دانشنشانگان داون آموزش زان دارایآمودانش

مـدت و ه )كوتاهآموزان عادی از لحاظ كاركرد در حافظ

داری وجود دارد.كاری( تفاوت معنی

روش

گیري نمونه و روش نمونه

و از لحاظ بوده رنگگذشته از نوع پژوهش حاضر

ایمقایسه -علی هایدر گروه بررسیشناختی روش

افراد دارای ۀشامل كلی ،آماری ۀجامع. گیردقرار می

مدارس كننده بهمراجعهاتیسم و نشانگان داون

و كرج شهر تهرانسطح در مدارس اتیسم استثنایی و

د. بو 5312 اردیبهشتتا 5315مهر در مقطع زمانی

به صورت گیریدلیل محدودیت نمونه به حجم نمونه

و برآورد تعداد آن بر اساس ادبیات پژوهش دسترسدر

دارای آموزانشد 51شامل نفر در هر گروه، 51

نشانگان دارای آموزدانش 51 وباال كاركرد با اتیسم

بود. عادی آموزدانش 51و پذیرآموزش داون

:رد زیر بودموا شامل گیریبرای نمونه های ورود مالک

بر مبنای نشانگان داون اتیسم یا دریافت تشخیص -5

پزشک و و نظر روان (DSM- IV)پزشکی تشخیص روان

شناسروان

شناسو روان پزشکكه توسط روان آموزانیدانش -2

،شناسیو روان پزشکیهای روانو كلینیک در مراكز

این را گرفته واتیسم و یا نشانگان داون تشخیص

)اتیسم یا و در مدارس دولتی دبومحرز هاشخیصت

با و استثنایی( تهران یا كرج مشغول تحصیل بودند

آموزان و پرسشاین دانش پروندۀاستفاده از مطالعات

برای پزشکی دیگری اختالل روان ،از والدین و معلمان

(مثل اختالل متابولیک) شدمیها مطرح نآن

افرادی اتیسم ن دارایآموزادانش ،مطالعه در این -3

با توجه به انجام ،بودند كه عالوه بر مراحل ذكر شده

در این مطالعه شركت كردند گارس آزمون تشخیصی

آموزان اتیسم دارای با توجه به آزمون وكسلر، دانشو

20 IQ >هایس و باراكات، باال ) كاركرد اتیسم با

. ددر نظر گرفته شدن( 5310، به نقل از ارمغان، 2002

كه نشانگان داون، افرادی بودند آموزان دارایدانش

بر مبنای عالوه بر مشخصات ظاهری مشخص،

تشخیص (DSM- IV)پزشکی تشخیص روان

آزمون ه انجام با توجه بو انگان داون گرفتندنش

10بهر دارای هوشآموزان نشانگان داون وكسلر، دانش

. پذیر شمرده شدندآموزش 20تا

سال 51تا 2بین یسن ۀمحدود -4

سواد خواندن و نوشتن داشتن -1

والدین ) كنندهآموزان شركتوالدین دانش رضایت -9

. (كردند ءفرم رضایت شركت فرزند در تحقیق را امضا

اخذ مجوز از سازمان آموزش و پرورش از پس

،شرایطمهیا شدن های ورود و احراز مالک استثنایی و

ت انفرادی در محیطی آرام پژوهش به صوراجرای

های مزاحم به صورت متقارن همراه با كنترل محرک

سازی همتانیز با گیری گروه گواه. نمونهگرفت انجام

، وضعیت و جنسیت، سطح تحصیالتیرهای در متغ

زمان به صورت در هم شرایط اقتصادی اجتماعی

به پژوهش، ورود هایصورت گرفت. مالکدسترس

های پژوهش برای گروه وند اجرای ابزارگیری و رنمونه

اختالل اتیسم یا به استثناء عدم تشخیص گواه

در این دو گروه دیگر بود.همانند ،نشانگان داون

بودند كه با توجه آموزان عادیدانش گروه گواهمطالعه

550تا 10بهر كسلر دارای هوشبه انجام آزمون و

از طریق نرم آماری مورد استفاده هایآزمون د.بودن

عالوه بر آمار توصیفی میانگین و SPSS 59افزار

طرفه، تحلیل تحلیل واریانس یک انحراف استاندارد،

، تحلیل كوواریانس یک عاملی، متغیرهواریانس چند

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

1323 ،1هشمار ،چهاردهم سال/ ياستثناي كودكانفصلنامه ___________________________________________________________________________________________

11

های تعقیبیو آزمونعاملی چند تحلیل كوواریانس

بود. فرونی و توكیبن

ابزار

برای ها داده آوریدر پژوهش حاضر به منظور گرد

-بندیدستهآزمون از اجرایی های اركردكارزیابی

پذیریانعطافجهت سنجش ویسکانسین های كارت

وكسلر 50عددی و آزمون حافظۀ جاماندگی در و ذهنی

جهت سنجش حافظۀ كوتاه (52و معکوس 55)مستقیم

د. این آماستفاده به عمل كاری مدت و حافظۀ

هشی به شمار پژو های زمونآاز پر كاربردترین ها آزمون

نظری قدرتمندی به ویژه برای و از چارچوب آیند می

اجرایی های كاركردهای خاص لفهه دست آوردن مؤب

اس درجه مقی در گروه اتیسم از برخوردار هستند.

مقیاس تجدید نظر از استفاده شد. بندی اتیسم گیلیام

برآورد بهره هوش شر به منظورنیز شده هوش وكسلر

استفاده به عمل آمد. ناكنندگتك :53كودكان وكسلرهوش مقیاس تجديد نظر شده

ارزیابی ( به منظور 5191این مقیاس توسط وكسلر )

اعتبار این آزمون از كودكان تهیه شده است. هوش

ی ، برا12/0بهر كلی طریق دونیمه كردن برای هوش

13/0بهر عملی و برای هوش 12/0هوش بهر كالمی

؛ ترجمه پاشا 2003شده است )مارنات، گزارش

رای (. در این پژوهش ب5329شریفی و نیکخو،

آموزان شو باالتر در دان 20مشخص كردن بهره هوش

آموزان در دانش 20تا 10اتیسم و بهره هوش دارای

تجدید -سلراز هوش عملی وكنشانگان داون دارای

سم و چون اغلب افراد دارای اتی استفاده شد، نظر شده

نشانگان داون به علت نارسایی كالمی در افراد دارای

تمام از) ارزیابی هوش كالمی با مشکل مواجه هستند

زمون عملی هوش وكسلر در این آ هایخرده آزمون

آموزان عادی اما در دانش (.آموزان استفاده شددانش

دو آزمون عملی و ( از هر550تا 10)بهره هوش

از استفاده گردید. ر شدهتجدید نظ كالمی وكسلر

خرده مقیاس فراخنای ارقام )مستقیم و معکوس( در

جهت مقایسه و سنجش حافظۀ كوتاه هر سه گروه

به عمل آمد. استفاده كاری مدت و حافظۀ (:2گارس )54بندي اتیسم گیلیام مقیاس درجه ويرايش دوم

تهیه شده 5111 این مقیاس توسط گیلیام در سال

آماری و تشخیص های راهنمای س مقولهبر اسااست.

دید نظر شده سه تج -ویرایش چهارم -اختالالت روانی

-ارائه می دارد. این ابزار یک نمره كلی خرده مقیاس

آزمون گارس برای تیسم نام دارد.ا شاخصد كه كن

)بر اساس نمونه ساله مناسب است 22تا 3اشخاص

صان متخصتواند به وسیله والدین و و می اصلی(

آزمون و پایایی اعتبار مدرسه یا خانه كامل شود.

برای مقیاس گیلیام شده هنجاریابی نسخۀبازآزمون

برای ،0/ 11 ، برای ارتباط19/0 ایرفتارهای كلیشه

و )ساسانفربه دست آمد ،11/0 تعامل اجتماعی

، ؛ به نقل از صمدی و مک كونکی2009طلوعی،

ال برای هر دستهسو 54. این آزمون شامل (2053

)صمدی و باشدمی 3تا 0است كه نمره هر سوال بین

-در این پژوهش از مقیاس درجه(. 2053مک كونکی،

( هنجاریابی شده2-سبندی اتیسم گیلیام )گار

. استفاده گردید

: 51ويسكانسین هاي كارتبندي آزمون دسته

ویسکانسین یکی از های كارتبندی آزمون دسته

-روانكاربردترین ابزارهای عصب پر و ترین اصلی

های تواناییو و از طریق آن كاركرد تی استشناخ

پذیری شناختی فکر انتزاعی، انعطافتشکیل مفاهیم، ت

و توانایی تغییر دادن دستگاه شناختی مورد سنجش و

ن آزمون برای بررسی تغییر ای .گیردمیارزیابی قرار

گیری کلو شئله پذیری، حل مس، انعطافمجموعه

گرایش به تکرار و درجا زدن بر مفهوم و توانایی غلبه

، به كار آیند میاجرایی مغز به شمار های كاركردكه از

این آزمون چهار خرده مقیاس را مورد بررسی . رود می

دست یافته، خطای های مقولهكه شامل دهد میقرار

در این درجاماندگی، سایر خطاها و خطای كل است.

كارت 94از ای مجموعهدو بار كننده ه شركتآزمون، ب

نماد )شکل( به 4الی 5 ها آنكه بر روی شود میارائه

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

... پذيري مقايسه كاركردهاي اجرايي انعطافو همكاران: معصومه مختاري

___________________________________________________________________________________________

11

های رنگصورت مثلث، ستاره، صلیب و دایره و به

چندین ، سبز، زرد و آبی نقش بسته است. قرمز

پوردون و والدیه، نقل ازبه ؛ 2005پژوهش )گریو،

های كارتبندی تهآزمون دس و پایایی اعتبار ( از2005

.اند كردهویسکانسین حمایت

ها يافته

دامنه، میانگین سنی و توزیع تحصیلی 5جدول

دهد. های مورد مطالعه را نشان می گروه

هاي مورد مطالعهمیانگین سني و توزيع تحصیلي گروهدامنه، .1جدول

میانگین سنی سنی دامنۀ متغیر

تحصیالت

ششم پایۀ پنجمپایۀ چهارم پایۀ سوم پایۀ دوم پایۀ اول پایۀ

2 3 4 4 5 5 41/55 54-2 گروه اتیسم

0 5 3 3 4 4 94/52 51-1 داون گروه نشانگان

2 0 9 5 0 0 94/50 52-2 گروه كنترل

پوشی احتمالی هوش عملی ه به همدر ادامه با توج

هـای دهای اجرایی به سـنجش عملکـرد گـروه با كاركر

های هوش عملی وكسـلر ه مقیاسمورد مطالعه در خرد

میــانگین و انحــراف 2. جــدول رداختــه شــده اســتپ

هـای های مورد مطالعه در خرده مقیاساستاندارد گروه

. دهدهوش عملی وكسلر را نشان می هاي هوش عملي وكسلرهاي مورد مطالعه در خرده مقیاسهمیانگین و انحراف استاندارد گرو .2جدول

انحراف استاندارد میانگین د مطالعهمور یهاگروه متغیر

عملی وكسلر هوش جمع نمرات 20/1 29/41 اتیسم گروه دارای

29/3 99/59 نشانگان داون دارایگروه

31/4 09/12 گروه گواه

وكسلر عملی بهرهوش

42/53 13/12 اتیسم گروه دارای

14/1 53/19 نشانگان داوندارای گروه

04/9 02/500 گروه گواه

بـین سـه كه شودمشاهده می 2با توجه به جدول

از نظر مجمـوع نمـرات كسـب شـده در آزمـون ،گروه

و P ، 09/539 = (42 >005/0هـوش عملـی وكسـلر

2)F 005/0[ و هــوش عملــی< P ،24/551 = (42 و

2)F چنـین آزمـون دار وجـود دارد. هـم [ تفاوت معنـی

رد گـروه عملکـ تعقیبی بن فرونی نشـان داد كـه بـین

در جمع نمـرات و هـوش داون اتیسم با گروه نشانگان

( و بین گروه سالم و گـروه نشـانگان =005/0Pعملی )

-( تفاوت معنـی =P 005/0ها )داون در همین مقیاس

گـروه با ها بین گروه گواهاشت. این تفاوتدار وجود د

داری تفاوت كلی به معنی دار نبود. با توجهاتیسم معنی

هـوش عملـی بـه یهـا تحلیـل ،در ادامـه ،هابین گروه

شود.نوان متغیر كمکی در نظر گرفته میع

2-سگار هايمقیاسخرده،درصدها و میزان اتیسم دردنمرات خام، نمرات استاندار .3جدول نمرات خام نمرات استاندارد

جمع نمرات میزان اتیسم استاندارد

فتارهای ر ارتباط تعامل اجتماعی درصدی رتبۀ ایكلیشه

رفتارهای ارتباط تعامل اجتماعی ایكلیشه

93-12 1 1 /3< 3 5 5 2 2 9 52 23 23 1/50 55 5 55 33 55 23 93-12 50 1 /3< 3 4 5 1 20 54 9 93-12 2 1 /3< 3 3 5 4 52 54 4 21 25 1/2 50 3 2 35 21 51 93-12 2 1 /3< 3 5 5 9 50 52 1 93-12 55 1 /3< 3 4 5 9 51 55 50 24 52 1/2 4 9 2 20 30 51 93-12 55 1 /3< 3 3 3 1 52 25 9 20 59 9 1 5 50 23 4 25 93-12 1 1 /3< 3 5 5 2 50 2 55 93-12 2 1 /3< 3 3 5 4 52 1 1 20-93 53 9< 1/3 3 5 1 52 53 52 93-12 2 1 /3< 3 5 5 9 52 9 1 93-12 2 1 /3< 3 5 5 9 52 1 50

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

1323 ،1هشمار ،چهاردهم سال/ ياستثناي كودكانفصلنامه ___________________________________________________________________________________________

12

در سارـون گـبر اساس آزم ،3دول ـجه ـوجه بـا تـب

دست آمدارای اتیسم،تایید تشخیص اتیسم بآموزان د دانش

هاي سه گانه در سطوح گروارقام ۀحافظ و ويسكانسین،هاي آزمون میانگین، انحراف استاندارد و تحلیل كوواريانس يک عاملي خرده مقیاس 4جدول

گروه گواه هامتغیر

(n=15)

باال كاركرداتیسم گروه

(n=15)

گروه نشانگان داون

(n=15پذیر )آموزش

آزمون تک متغیری

انحراف میانگین

معیار

ف انحر میانگین انحراف معیار میانگین

معیار

F P هااندازه

تعداد خطاها

()ویسکانسین

23/32

22/59

53/22

30/53

40/22

52/1

015/0 12/2 با كنترل

000/0 559/33 بدون كنترل

پاسخ

درجاماندگی

)ویسکانسین(

251/0 12/5 با كنترل 43/54 20/14 50/30 23/22 34/21 29/32

000/0 151/22 بدون كنترل

های دسته

تکمیل شده

29/4

94/5

29/5

95/2

09/5

21/0

با كنترل

01/2

511/0

000/0 252/52 بدون كنترلفراخنای مستقیم

-كوتاه ۀ)حافظ

(مدت

13/9

35/2

29/9

05/2

00/2

12/0

با كنترل

21/0

95/0

00/0 323/35 بدون كنترل

فراخنای معکوس

كاری( )حافظۀ

99/4

21/0

53/3

22/2

20/0

29/0

با كنترل

20/0

32/0

00/0 324/52 بدون كنترل

تحلیل یانگین، انحراف استاندارد و نتیجۀم 4جدول

های مورد مطالعه را نشان كوواریانس یک عاملی متغیر

وان متغیر با در نظر گرفتن هوش عملی به عن دهد.می

ای وابسته اثر گروه برای متغیره دار(،كمکی )غیر معنی

هـای ی ذهنی و درجاماندگی )تعداد دستهپذیرانعطاف

= 40/0 (های غلط و درجاماندگی، پاسختکمیل شده

؛ P <005/0ویلیکـز المبـدا ؛ = 31/0مجـذور اتـا ؛

دار مشاهده معنی[ با اندازۀ اثر باال، F(9و 22= ) 20/2

حافظـۀ اثر گروه برای متغیرهای وابسته چنینهم د.ش

)فراخنای ارقـام مسـتقیم و كاری كوتاه مدت و حافظۀ

ویلیکز المبـدا = 22/0ا ؛ مجذور ات = 55/0 (معکوس

ــیF(4و 20) = 12/2 ؛ P<044/0؛ ــاهده [، معن دار مش

یل كوواریـانس چنـد با توجه به عدم اطالعات تحل شد.

هـای داری تفاوت عملکرد در مقیاسعاملی برای معنی

هـا، تحلیــل سـنجش كاركردهـای اجرایــی بـین گــروه

بـین ، كـه نشـان داد (3كوواریانس یک عاملی)جدول

هـای تکمیـل و دسـته در پاسخ درجاماندگیروه سه گ

،ویسکانسـین هـای كـارت آزمون شده و تعداد خطا در

ــی ــاوت معن ــود دارد یدارتف ــهوج ــق از ،. در ادام طری

دار تفـاوت معنـی ،فرونی و توكیهای تعقیبی بنآزمون

در باال با گروه گواه كاركردگروه اتیسم عملکرد بین

دسـت بـه ای ویسکانسـین ههر سه خرده آزمون كارت

، كوتـاه مـدت به همین ترتیب در آزمـون حافظـۀ .آمد

وه گواه در حافظـۀ كوتـاه بین گروه نشانگان داون و گر

عنی دار وجود داشـت مستقیم( تفاوت م مدت )حافظۀ

در ادامـه در دار نبود. های دوتایی معنیو سایر مقایسه

داری ، بین سه گروه تفـاوت معنـی كاری آزمون حافظۀ

با اینکه گروه نشـانگان داون نسـبت بـه ،وجود نداشت

عملکـرد دارای بـاال كـاركرد گروه گواه و گروه اتیسـم

بودند.تری ضعیف

گیريبحث و نتیجه

-افطـ ، مقایسـه كـاركرد اجرایـی انع پژوهشهدف

مـدت و كوتـاه حافظـۀ پذیری ذهنـی )درجامانـدگی(،

بـاال، كـاركرد آموزان اتیسـم بـا انشكاری در د حافظۀ

-پـذیر و دانـش آموزان با نشـانگان داون آمـوزش دانش

این پژوهش نتایج به دست آمده در آموزان عادی بود.

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

... پذيري مقايسه كاركردهاي اجرايي انعطافو همكاران: معصومه مختاري___________________________________________________________________________________________

13

پـذیری ارزیـابی انعطـاف با توجه به كنتـرل هـوش در

-بنـدی ذهنی و درجاماندگی كه توسط آزمـون دسـته

نشـان ،رت گرفتها صوهای ویسکانسین در گروه كارت

باال با گـروه گـواه كاركردروه اتیسم گكه عملکرد داد

روه دار بـین گـ وجود تفاوت معنید. دار دارمعنی تفاوت

بـا ایـن پـژوهش در بـاال كـاركرد عادی و گروه اتیسم

انـددیجک، ( و2001) هـای زینگـروویو و الوسـر یافته

گریفس، سو و با نتایجهم (2055) دنسن و هندریکس

ــر، فیــر ، (،5111) وهنــر و گــروس پنینگتــون، بالی

ــمیس، ــل اس ــیپولوتیاب ــانس، و (2002) و س كلینه

طبق نظریۀ سو است.همنا (2001)آكشوموف و دلیس

رایی خصوصیات اصـلی افـراد دارای نارسایی كاركرداج

اتیسم، در واقع، به علت نـاتوانی در كنتـرل اجرایـی و

ن و )پکسـتو تغییر جهت دادن به مسـیر توجـه اسـت

-یش(. در افراد اتیسـم احتمـاال قشـر پـ 2002 استای،

داشته است. مطابق این نظریـه، پیشانی رشد طبیعی ن

توان رفتار تکراری را در اختالل اتیسم تبیین نمود. می

را كنترل كند، فرد نتواند اعمال خود این ترتیب اگربه

یا توجه خود را تغییر دهد، رفتار او در همـان گـذرگاه

ای تواند به آسـانی بـه برنامـه و نمی خواهد شدتثبیت

وجود تفاوت جدید یا گذرگاه دیگری تغییر مسیر دهد.

بـاال و گـروه كـاركرد اتیسـم بین گروه دارای دارمعنی

اخـتالل از رفتـاری ایـن های توان به ویژگی را می گواه

نسـبت داد هـا جمله میل به تکرار و درجا زدن در آن

بـا اخـتالل اتیسـم، بـه طـور كـان كود (.2050)گـالو،

های زمانی طوالنی در كاوش حسی دورهای در گسترده

دشـون بخش درگیـر مـی شیا برای تجارب لذتتکراری ا

بنــابراین (. 2002، چاوارســکا، كلــین، پــاول و ولکمــار)

التر از جمله عالیق محـدود رفتارهای تکراری سطوح با

دكـان بـا بندی فقط از لحاظ رنـگ( در كو طبقه ) مثالً

در واقـع ایـن ،شوددیده میباال كاركردل اتیسم اختال

افــراد در جابجــایی توجــه خــود مشــکل دارنــد )گــالو،

ه اتیسـم دار در دو گـرو تفـاوت معنـی وجود (. 2050

توان این طـور اسـتنباط می را باال و گروه گواه كاركرد

هـای جـزء ویژگـی پـذیری نقـص در انعطـاف كرد كه

هـای رفتـاری آن ریشـه در جنبـه سـتۀ ه ست.ا اتیسم

كاركردهـای رشـدی آشـفته مخصوصـاً -فرایند عصبی

بنـابراین كاركردهـای (. 2052 اجرایی دارد )پلیکـانو،

تواننـد اجرایی، حتی با وجود توانایی هوشی سـالم مـی

نقـش هـوش در ،كه این موضـوع مختل باشندداً شدی

كند.رنگ میكاركردهای اجرایی را كم

در ایسه گروه نشانگان داون و گـروه گـواه مقنتایج

، روسـو، با نتـایج لنـدری پذیری ذهنیشاخص انعطاف

-سـو و بـا پـژوهش هم (2052) دوكینز، زالزو و بوراک

علت سو است.همنا( 2050)های النفرانچی و همکاران

-در گروه نشـانگان داون آمـوزش دار معنیعدم تفاوت

بـا تبیین كرد كه گونهتوان اینرا می با گروه گواه پذیر

ان داون در كـاركرد توجه به كنترل هوش، گروه نشانگ

ذهنـی و درجامانـدگی ضـعفی پـذیری اجرایی انعطاف

مندی كودک اتیسـم بـه عالقه ندارند. به عنوان مثال،

هـای های پرز، نخ، چرخاندن چرخچیزهای خاص )تکه

صـورت عجیـب و غریـب )بـه هـای رفتـار و ماشین(

از رفتار به دور خود چرخیدن را دارند( بیشـتر افراطی

نشـانگان داون اسـت كودكان عـادی و كودكـان دارای

، در مقایسه با كودكـان اتیسمدارای چنین كودكان هم

دیگر، بیشتر گرایش به تکرار و یکسانی در امـور خـود

(.2050)گالو، دارند

دار گروه نشـانگان داون در مورد عدم تفاوت معنی

-بـاال در انعطـاف كـاركرد پذیر با گـروه اتیسـم موزشآ

تـوان بـه مشـکالت پذیری ذهنی در این پژوهش، مـی

ــرد ــاره ك ــانگان داون اش ــی در نش ــناختی و هوش ش

(. به هر حال طبیعـی اسـت 2001)هاالهان و كافمن،

تـوانی كودكان با نشانگان داون كه همگی دارای كم در

اری نیـز دیـده هوشی هستند رفتارها و حركـات تکـر

توانی هوشـی بـه شود، در واقع رفتارهای تکراری با كم

رزینـک، بارانـک، . شـوند تری مـرتبط مـی طور عمومی

بـا ( معتقد هستند كـه 2009) رویس، واتسون و كرایز

اتیسم تمایل به یکسانی دارای كه كودكان توجه به این

و باقی مانـدن در فعالیـت خـود را دارنـد و هـر گونـه

رفـت ایـن كند، انتظار مـی ها را ناراحت میآنتغییری

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

1323 ،1هشمار ،چهاردهم سال/ ياستثناي كودكانفصلنامه ___________________________________________________________________________________________

14

اتیسم مشاهده شود، در دارای شاخص تنها در كودكان

ــا نشــانگان داون نیــز چنــین حــالی كــه در كودكــان ب

، كـه رسـد رو به نظر میشود. از اینرفتارهایی دیده می

بـاال بـه سـبب خصوصـیت خـاص كاركردگروه اتیسم

-رفتـار غیـر دارای اتیسم و اختالل در كاركرد اجرایـی

كه توقف كردن رفتارهای هستند منعطف و درجامانده

باشـد تکراری و كسل كننده برای آنان بسیار دشوار می

دهند. در واقع نشان می معمولو به اشیا دلبستگی غیر

به این دلیل، این كودكان بیشتر از سایرین اصرار دارند

شـته معمول( به همـراه دا خاصی )غیر ءكه همیشه شی

پذیر به سبب نشانگان داون آموزش باشند. ولی احتماالً

رفتــار غیرمنعطــف و دارای نقــص هوشــی و شــناختی

هـای یافتـه . از سـویی بـا توجـه بـه هستند درجامانده

، راســو، داوكینــز، زالزو و بــوراک لنــدریپــژوهش

-بهتر انعطاف بینی كنندۀپیش ،(، هوش كالمی2052)

ــتقل از ر ــناختی و مس ــذیری ش ــی در پ ــد غیركالم ش

بـا كـه رسـد نشانگان داون است. بنابراین به نظـر مـی

-توجه به نقص این دو اختالل در مهـارت كالمـی مـی

-نقـص در كاركردهـای انعطـاف كـه توان احتمال داد

ــذیری از ویژگــی ــن دو پ هــای نقــص شــناختی در ای

اختالل باشد.

كاری حافظۀ كوتاه مدت و حافظۀ نتایج مقایسۀ

ان داد كه بین دو گروه رد بررسی نشسه گروه مو

اما ،باال و گروه گواه تفاوتی وجود ندارد كاركرداتیسم

فراخنای ارقام بین گروه نشانگان داون و گروه گواه در

این اساس داری وجود دارد. برمستقیم تفاوت معنی

های پیشین، یکی از مهم ترین مشکالت طبق پژوهش

-آوری اطالعات مییادر شواری دافراد نشانگان داون، د

نتایج پنینگتون و دمؤی های این پژوهشكه یافته باشد

افراد دارای بود. آنان دریافتند كه( 2003همکاران )

از در برخی در مقایسه با افراد عادی نشانگان داون

كوتاه مدت و عدم كاركردهای اجرایی نظیر حافظۀ

كاری رایی دیگر نظیر حافظۀاجنقص در كاركردهای

طور استنباط كرد كه ن اینتوامی .دارای نقص هستند

عناصر مهم تشکیل ،نشانگان داون در افراد دارای

تر از پایین ،ی مانند حافظه و توجهدهنده رشد ذهن

. عملکرد ضعیف حافظه كه از كودكان عادی است

خیر در آموزان است، باعث تأهای این دانشویژگی

شود. ها میاطفی آنو ع یادگیری تحصیلی و اجتماعی

خصوصیات روانی و رفتاری این افراد كه توان گفتمی

ها در یادگیری است كه آن هایمهمتر از همه توانایی

داری شان به طور معنیدر مقایسه با همساالن عادی

(. 2001 هاالهان و كافمن،است )میانگین از ترپایین

ن، سو با نتایج فریدمهمچنین نتایج این پژوهش هم

( بود كه 2009) میاک، كورلی، یانگ، دفریز و هویت

با هوش مرتبط ییتمامی كاركردهای اجرا :نشان دادند

-ۀتفاوتی در حافظ)در صورت كنترل هوش، نیست

.كاری بین گروه نشانگان داون و گواه دیده نشد(

ین در توانی ذهنی منجر به عملکرد پایاگرچه كم

، اما شودرایی میاجتعدادی از وظایف كاركردهای

كاركردهای اجرایی همۀ از نقص در الگوی یکسانی

. ت نیامده استدسهبهر پایین بافراد با سطح هوش

افراد دارای ری مغز نگاهای عصبنتایج پژوهش

عادی ت كه ساختار غیرداده اس نشانگان داون نشان

های شناختی مشاهده شده در این افراد با مغز با نقص

و قشر پیشانی، فعالیت كمتر هیپوكامپرشد غیرعادی

، خاكستری ارتباط دارد )رو كاهش حجم مغز و مادۀ

از (. 2002؛ سو و همکاران، 2009، لوندر و تورک

اركردی صورت برداری مغزی كهای تصویرروش سویی،

ب وهای خاصی از لبخش اند كهگرفته نشان داده

اول مدت و كاری( در درجه پیشانی در حافظه )كوتاه

ت )ساعد، ترین نقش را داراساهمیت بوده و مهم

تبیین عدم تفاوت در حافظۀ دراز این رو، .(5321

با وجود ضعف )كاری گروه نشانگان داون و گروه گواه

احتماالً (گروه نشانگان داونكاری شدید در حافظۀ

نقص به دلیل ساختار غیرعادی مغز،كه گفتتوان می

، در هنگام پردازش اطالعاتگر مغز های دیدر قسمت

)ارتباط حافظۀ با قشر پیشانی ارتباط سایر نواحی مغز

ه هنگام پردازش اطالعات ب مدت(كوتاه كاری با حافظۀ

.این افراد نسبت داد توانی هوشی توان به كمرا می

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

... پذيري مقايسه كاركردهاي اجرايي انعطافو همكاران: معصومه مختاري___________________________________________________________________________________________

11

با نتایج النفرانچی و همکاران نتایج این پژوهش

ن دهنده ( كه نشا2053ال و همکاران )روب( و 2050)

ن در مجموعه نشانگان داو كلی افراد دارایهای نقص

البته نتیجۀ است. سوناهم باشد،كاركردهای اجرایی می

ممکن است حجم نمونه این پژوهش به دلیل كمی

باشد. های دیگركاستی دارای

مدت و كاری( افراد دارایكوتاهحافظه ) در زمینۀ

ه در این اگرچ -اتیسم در مقایسه با گروه گواه،

تر از گروه گواه در پژوهش گروه اتیسم كمی ضعیف

دار ها معنیكاری عمل كردند ولی این تفاوت حافظۀ

نتایج این پژوهش در این زمینه با نتایج كران -نبود،

سو و با نتایج ویلیامز و ( هم2055و همکاران )

( 2001( و كوربت و همکاران )2001همکاران )

اند یاری از پژوهشگران اظهار داشتهبسسو است. ناهم

خواندن فهرست طوالنی از موضوعات و كه توانایی ازبر

-نشان اتیسم دارای یالت پژواک كالمی افرادنیز تما

ها است. شنوایی باالتر از حد عادی آن حافظۀ دهندۀ

شنوایی كوتاه ها، حافظۀبر اساس بعضی از پژوهش

اد سالم افر نیز به خوبی اتیسمدارای مدت كودكان

اند كه خود متوجه شده است. پژوهشگران در مطالعۀ

قادرند فهرست واژگان را به اتیسم دارای كودكان

سالم و بهتر از دارای رشد عادی آسانی كودكان

توانی ذهنی با توانایی كالمی باالتر كودكان با كم

-؛ به نقل از میراب5111؛ لوین، 5112بیاموزند )راتر،

د کرد باالی حافظه در بعضی از افراعمل (.5320زاده،

آور بروز های شگفتصورت توانمندیاتیسم به دارای

هاست. همساالن آنهای كند كه فراتر از توانمندیمی

برخواندن، محاسبه، خواندن آهنگ، یا مثل توانایی از

تواند های متفاوت موسیقی كه خود میشناخت قطعه

به ؛5113)ماندی، پ باشد از عملکرد باالی هیپوكام

(. 2001نقل از سادوک و سادوک،

،بر كنترل هوش های این پژوهش مبنییافته

م و نشانگان داون در حافظۀتفاوتی بین گروه اتیس

به لحاظ اگرچه ) كاری نشان نداد مدت و حافظۀكوتاه

متغیری نزدیک به معناداری تحلیل كوارریانس تک

،كنترل هوشنتایج در آزمون بدون ولی ،(است

را یبین دو گروه، و عملکرد ضعیف یدارتفاوت معنی

در ارتباط با مقایسه نشان داد. در گروه نشانگان داون

پژوهشی یافت نشد. ،این دو گروه در كاركرد حافظه

آسیب كاركرد به نقایص حافظه معموالً از آنجا كه

ب كاری لشود و در ارتباط با بدت داده میاجرایی نسب

توان این طور استنباط كرد می ،شودض میانی فرپیش

مستقیم با آسیب در اجرایی به طور غیربدكاركردی كه

-به دلیل این دارد.ارتباط این دو گروه توانایی كالمی

در توانایی بازگویی ثری عامل مؤ ،مهارت كالمی كه

چنین با توجه هم باشد،شنیداری می كلمات و حافظۀ

(، 2052) ری و همکارانلند های پژوهشیافته به

كاری و بهتر حافظۀ كنندۀبینیهوش كالمی پیش

اون است. مستقل از هوش غیركالمی در نشانگان د

با توجه به نقص این دو رسد كهبنابراین به نظر می

كه توان احتمال دادمی -اختالل در مهارت كالمی

قص های ننقص در كاركردهای حافظه، از ویژگی

توان تصور كرد یا می این دو اختالل باشد،شناختی در

كه دو عامل وضعیت ژنتیک و سن عقلی در

زیرا ثر است،ای كاركردهای اجرایی مؤهمحدودیت

نتیجه های اجرایی احتماالًمشکالت مربوط به كاركرد

وجود در طی های ممشترک تعداد زیادی از آشفتگی

(. 2002)زالزو و مولر، فرایندهای مختلف است

نزدیک با توجه به كهرسد به طور كلی به نظر می

با اتیسم دارای آموزانهوشی گروه دانشۀ بودن بهر

باال به گروه گواه، در این اختالل با نقص كاركرد

( مواجه 2052رایی )پلیکانو، بیشتر در كاركردهای اج

-دانش توانی هوشی دركم با در نظر گرفتن و هستیم

خیر بیشتر به این داون و تأ نشانگان ن دارایآموزا

دراین گروه در (،2001)سادوک و سادوک، سبب

كوتاه مدت حافظۀ نقص در اجرایی خاص مثل كاركرد

بنابراین. ( مواجه هستیم2003ینگتون و همکاران، )پن

های تحولی متفاوت ممکن است ناشی از ناتوانی

های اجرایی های گوناگون كاركردنارسایی در مقوله

. (2002ند )زالزو و مولر، باش

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

1323 ،1هشمار ،چهاردهم سال/ ياستثناي كودكانفصلنامه ___________________________________________________________________________________________

12

استفاده از یک طرح ،محدودیت این مطالعه

كننده در این ندک شركتمقطعی عرضی و تعداد ا

ها به ناچار به محدود بودن نمونه با توجهمطالعه بود.

گیری غیرتصادفی استفاده شد كه این از روش نمونه

دهی نتایج پژوهش را محدود مسئله قابلیت تعمیم

نوع و میزان داروی مورد استفادۀكنترل بر كرد. عدم

های مبتال به اختالل طیف اتیسم و نشانگان نمونه

باشد. های این پژوهش میداون از دیگر محدودیت

بینكه چنین پژوهشی به طور مستقیم از آنجایی

با توجه و یافت نشد اتیسم و نشانگان داون دارای افراد

رایی در افراد اتیسم و های اجكاركردبه ماهیت رابطۀ

ها و نقش قابل های فردی در آنعوامل احتمالی تفاوت

های جمله صالحیتتوجه در زندگی واقعی از

، اجتماعی، رفتار سازشی روزمره و پیشرفت تحصیلی

های بیشتری درپژوهش در آینده كه شودپیشنهاد می

های اجرایی كسب یک دیدگاه جامع از كاركرد زمینۀ

تا از این رهگذر مدارهای انجام شود حوزهدر این

شناختی درگیر در هر اختالل مشخص شود. بدیهی

ای برای تواند زمینهاست كه نتایج این مطالعه می

یی هاآوریتر با استفاده از فنانجام مطالعات دقیق

و 59غناطیسی كاركردیتصویربرداری رزونانس ممانند

منجر به درک دد و گر 52پرتونگاری انتشار پوزیترون

روشنی از چگونگی یادگیری و تعامل كودكان خردسال

به تحقق اهداف تعلیم و و شان شودبا محیط اطراف

د.یت و فرایند تشخیص و درمان كمک نمایترب

هايادداشت

1) Autism 2) Retardation 3)Neuropsychological 4) Executive functions 5) flexibility Mental 6) working memory 7) Down syndrome 8) Perseveration 9) Short- term memory 10) Memory for digits 11) memory Direct

12) Reverse memory 13) Wechsler Scale for Children 14) Gilliam Autism Rating Scale 15) Wisconsin Card Sorting Test 16)Functional Magnetic Resonance Imaging

17) Positron Emission Tomography منابع

بهبود توانایی توجه اشتراكی كودكان مبتال (.5310ارمغان، شیرین. ). پایان آموزش والدین یف اختالالت اتیسم از طریق برنامۀبه ط

كارشناسی ارشد )منتشر نشده(، دانشگاه شهید بهشتی. نامۀ

بیولوژیکی حافظه. شناختی و های روان(. بنیان5321ساعد، امید. )

تهران: ارجمند.

كوتاه مدت در دانش آموزان ۀحافظ مقایسۀ(. 5310كوهپایه، لیال. )كارشناسی ارشد مۀ. پایان ناآهسته گام با و بدون نشانگان داون

)منتشر نشده(، دانشگاه تهران.

حسن . ترجمۀراهنمای سنجش روانی(، 5329گرا مارنات، گری )

رضا نیکخو. تهران: رشد.پاشا شریفی و محمد

مجله (. تغییرات توجه و حافظه در اتیسم. 5320میراب زاده، آرش. ) .15-19 ششم و هفتم، توان بخشی، شمارۀ

تدوین برنامۀ آموزش شناخت اجتماعی (. 5315یعقوب نژاد، ساجد. )توانایی ذهن و اثربخشی آن بر رشد اجتماعی و بر پایۀ نظریۀ

)منتشر گام با نشانگان داون.انان آهستهگیری نوجودیدگاه

دانشگاه تهران. نشده(،

Baranek, G. T., Barnett, C. P., Adams, E., Wolcott,

N., Watson, L. R., & Crais, E. (2005). Play

infantswith autism: Methodological issues in

retrospective video analysis. American Journal

of Occupational Therapy, 59, 20-30. Beatriz, L., Doll, S., Hegedus, S., Minshew, N, &

Sweeney, J. (2006). Maturation of executive

functio in Autism. Society of Biological

Psychology, 61, 474- 481.

Blair, R. J. R., Frith, U., Smith, N., Abell, F.,

Cipolotti, L. (2002). Fractionation of visual

memory: agency detection and its autism.

Neurosychological 40, 108- 118.

Borella, E. Carretti, B. Lanfranchi, S. (2013).

Inhibitory in Down syndrome: Is there a

specific or general deficit? Research in

Developmental Disabilities, 34, 65-71.

Chan, A. S., Han, M. Y., Leung, W. M., Leung, C.,

Wong, C. N., Cheng, M. C. (2011).

Abnormalities in the anterior cingulated cortex

associated with attention and inhibitory control

deficits: A neurophysiologic study on children

with autism spectrum disorders. Research in

Autism Spectrum Disorders, 5, 254- 266.

Chawarska, k., Klin, A., Paul, R., & Volkmar, F.

(2007). Autism Spectrum Disorder in the

second year Stability and change in syndrome

expression. Journal of Child Psychology and

Psychiatry, 48 (2), 128- 138. Cheunng, M., Chan, A., Sze, S., Leung, W., Yeeto,

C. (2010). Verbal memory deficits in relation

toorganization strategy in high-and low-

function autistic children. Research in Autism

spectrum Disorders, 4, 764-771.

Corbett, B. A., Constantine, L.J., Hendren, R.,

Rocke, D, Ozonoff, S. (2009). Examine execute

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

... پذيري مقايسه كاركردهاي اجرايي انعطافو همكاران: معصومه مختاري___________________________________________________________________________________________

17

functioning in children with autism spectrum

disorder, attention deficit hyperactivity disorder

and typical development. Psychiatry Research,

166, 210-222.

Crane, L., Pring, L., Rydr, N., Hermelin, B. (2011).

Executive functions in savant artists with

autism. Research in Autism Spectrum Disorders,

5, 790-793.

Endedijk, H., Denessen, E., Angelique, W. H.

(2011). Relationships between executive

functioning and homework difficulties in

students with and without autism spectrum

disorder: An analysis of student- and parent-

reports. Learning and Individual Differences,

21, 765- 770. Fombonne, E. (2003). The Prevalence of Autism.

Journal of the American Medical

Association 289,87-89. Friedman, N. P.,Miyake, A., Corly, R. D., Young,

S. E., Defries, J.C., & Hewitt, S. K. (2006). Not all executive functions to intelligence.

Psychological Science, 17, 172- 179. Gallo, D. P. (2010). Diagnosing autism spectrum

disorders, a lifespan perspective. UK: Wiley-

Blackwell., T. P. (2006). Working memory

deficits in neurodevelopmental disorders.

Journal of Child Psychology and Psychiatry, 47,

4-15.

Griffith, E.M., Pennington, B. F., Wehner, E.A., &

Rogers, S. (1999). Executive functions in young

children with Autism. Child Development, 70

(4), 817-832.

Jurado, M. B., & Rossely, M.(2007). The elusive

nature of executive function: A review of our

current Understanding. Neuropsychological

Review, 17, 213- 233.

Hallahan, D.P., & kuffman, J. M. (2009).

Exceptional learners: Introduction to specia

education (9th ed). Boston: Pearson

Publication.

Happe, E., Booth, R., Charlton, R ., Hughes, C.

(2006). Executive function deficit in autism

spectrum disorders and attention- deficit/

hyperactivity disorder: examine profile across

domains and ages. Brain and Cognition, 61(1),

25- 39.

Hill, E. L., (2004). Evaluating the theory of

Executive dysfunction in Autism.

Developmental Review, 24,189-233. Kittler, P., Krinsky-Mc hale, S.J. & Devenny, D. A.

(2006). Verbal intrusions precede memory

decline in adults with Down syndrome. Journal

of Intellectual Disability Research, 50, 1- 10.

Kleinhans, N., Akshoomoff, N., & Delis, D.C.

(2005). Executive functions in autism and

Asperger disorder: Flexibility, fluency, and

inhibition. Developmental Neuropsychology,

27, 379- 401.

Kogan, M.D., Blumberg, S. J., Schieve, L.A.,

Boyle, C. A., Perrin, J. M., Ghandour, R. M.,

Singh, G. K., Strickland, B. B., Trevathan, E.,

Van Dyck, P. C. (2009). Prevalence of parent-

reported diagnosis of autism spectrum children

in the us. Pediatrics, 124, 1395-1403.

Lam, Y. G., & Yeung, S. S. (2012). Cognitive

deficits and symbolic play preschoolers with

autism. Research in Autism Spectrum Disorders,

6, 560- 564.

Landry, O., Russo, N., Dawkins, T., Zelazo, Ph. D.

& Burack, J. A. (2012). The Impact of Verbal

and Nonverbal Development on Executive

Function in Down Syndrome and Williams

Syndrome. JoDD, 18(2),26-35. Lanfranchi, S., Cornoldi, C. & Vianello, R. (2004).

Verbal and visouspatial working memory

defecits in children with Down syndrome.

American Journal of mental Retardation, 109

(6), 456- 466. Lanfrachi, S., Jerman, O., Dalpont, E., Alberti, A.,

Vianello, R. (2010). Excecutive function in

Adolescents with Down syndrome. Journal of

Intellectual Disability Research, 54(4), 308-

319.

Luna, B., Minshew, N. J., Garver, K. E., Lazar, N.

A., Thulborn, k. R., Eddy, W. F., & Sweeney, J.

A.(2002). Neocortical system abnormalities in

autism An FMRI study of spatial Working

memory. Neurology, 59, 834- 840. . Nuovo, S. D., Buono, S. (2007). Psychiatric

syndromes co morbid with mental retardation:

Differences in cognitive and adaptive skills.

Journal of psychiatric research, 41, 765- 800.

Osterling, J., Dawson, G., & Munson, J. (2002).

Early recognition of 1- year- old infants with

autism spectrum disorder versus mental

retardation. Development and Psychopathology,

14(02), 239- 251.

Ozonoff, S., Jensen, J. (1999). Brief report: Specific

executive function profiles in three Nero

developmental disorders. Journal of Autism and

Developmental Disorders, 29 (2), 171- 177.

Paxton, K., & Estay. I. (2007). Counseling People

on the Autism Spectrum A Practical Manual.

London: Jessica Kingsley Publishers.

Pennington, B. F., Moon, J., Edgin, J., Stedron, J.,

Nadel, L. (2003). Executive functions and

developmental psychopathology. Journal of

Child Psychology and Psychhiatry, 37, 57- 87.

Pellicano, E. (2012). The Development of Excutive

Function in Autism. Autism Research and

Treatment, 1, 1-8.

Purdon, S. E., Waldie, B. (2001). A short form of

the Wisconsin card sorting test. Journal of

Psychiatry and Neuroscience, 26, 253-256.

Rajendran, G., Mitchell, P., (2007). Cognitive

theories of Autism. Developmental Review, 27,

224- 260.

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0

1323 ،1هشمار ،دهمچهار سال/ ياستثناي كودكانفصلنامه ___________________________________________________________________________________________

18

Reznick, J. S., Baranek. G. T., Reavis, S., Watson.

L. R., & Crais, E. R. (2006). A parent- Report

Instrument for Instrument Identifying One-

Year-Olds at Risk for an Eventual Diagnosis of

Autism: The First Year Inventory. J Autism Dev

Disord, 37, 1691- 1710.

Richler, J., Bishop, S. L., Kleinke, J. R., & Lord. C.

(2007). Restricted and Repetitive Behaviors in

Young Children with Autism Spectrum

Disorders. J Autism Dev Disord, 37, 73- 85. Robinson, S., Goddard, L., Dritschel, B., Wisley.

M., Howlin, P. (2009). Executive functions

children with Autism spectrum Disorders.

Brrain and Cognition, 71, 362- 368. Rowe, J., Lavender, A., & Turk, V. (2006).

Cognitive executive function in Down's

syndrome. British Journal of clinical

Psychology and Psychology, 45, 5- 17.

Sadock, B. J., & Sadock, V. A. (2009).

Comprehensive textbook of psychiatry. Wolters

Kluwer: Philadelphia.

Samadi, A., & McConky, R. (2013). Indicators of

Autism in Iranian Children. Recent Advances in

Autism Spectrum Disorders, 1, 29-48, Available

in: htt: // dx. Dio.org/10.5772/52853. Stuss, D.

T., Binns, M. A., Murphy, K. J., & Alexander,

M. P. (2009). Dissociations within the anterior

attentional system: Effects of task complexity

and irrelevant information on reaction time

speed and accuracy. Neuropsychology, 16, 500-

573.

Su, C. Y., Lin, Y. H., Wu, Y. Y., Chen, C. C.

(2008). The role of cognition and adaptive

behavior in employment of people with mental

retardation. Research in Developmental

Disabilities, 29, 83- 95.

Willcut, E. C., Doyle, A. E., Nigg, J. T., Faraone, S.

V., & Penington B. F. (2005). Validity of the

executive function theory of attention- deficit/

hyperactivity disorder: A meta- analytic review.

Biological Psychiatry, 57, 731- 749.

Williams, D. L., Goldstein, G., Minshew, N. (2005).

Impaired memory for faces and social scenes in

Autism: clinical implications of memory

dysfunction. Archives of clinical neuro-

psychology, 20, 1- 15.

Zelazo, P. D. & Muller, U. (2002). Executive

function in typical and atypical development. In

Handbook of Cognitive Development (445- 469).

Malden, MA: Black well Publishing.

Zingervich, C., Lavsser, P. D. (2009). The

contribution of executive functions to

participation in school activities of children

with high functioning Autism spectrum

disorder. Research in Autism spectrum

Disorder, 3, 429- 437.

Dow

nloa

ded

from

joec

.ir a

t 20:

29 +

0330

on

Thu

rsda

y F

ebru

ary

13th

202

0