Mese~na informacija 6 / 2007...soodvetno („Slu`ben vesnik na RM“ br. 72/2007), a spored odlukata od 25 juni bea zgolemeni vo prosek za 2,27% i 1,78%, soodvetno ( „Slu`ben vesnik

Narodna banka na Republika Makedonija Direkcija za istraùvawe

Mese~na informacija 6 / 2007

Avgust, 2007 godina

Mese~na informacija 6/2007

2


3

S O D R @ I N A Pozna~ajni ekonomski nastani i promeni vo zakonskata regulativa vo Republika Makedonija vo juni 2007 godina

4

I. Dvièwa vo realniot sektor 6 II. Monetarni dvièwa 8 III. Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa 10 Prilog tabeli 13


4

Pozna~ajni ekonomski nastani i promeni vo zakonskata regulativa vo juni 2007 godina

Vo periodot od 1 do 15 juni be{e sproveden popisot na zemjodelstvoto od strana na Dràvniot zavod za statistika, preku koj se o~ekuva da se obezbedat relevantni informacii za brojot na individualnite zemjodelski stopanstva, vkupniot koristen zemji{en fond za zemjodelstvo, ribarstvo i {umarstvo, dobito~niot fond po vidovi i po kategorii, zemjodelskata mehanizacija i oprema, agrotehni~kite merki spored vidot i povr{inata na zemji{teto na koe se primenuvaat, rabotnata sila angaìrana vo ovaa dejnost i sl.

Na 1 juni dostasaa za isplata redovnite rati od postojnite emisii na dràvnite

obvrznici za denacionalizacija.

Na 4 juni vo Belgrad be{e potpi{an Dogovor za kupuvawe na makedonskata osiguritelna kompanija „Vardar osiguruvawe“ od strana na slovene~kata grupacija „Zavarovalnica Triglav“.

Na 11 juni, spored odlukata na Regulatornata komisija za energetika, rafineriskite i

maloproda`nite ceni na naftenite derivati bea zgolemeni vo prosek za 1,45% i 1,35%, soodvetno („Slu`ben vesnik na RM“ br. 72/2007), a spored odlukata od 25 juni bea zgolemeni vo prosek za 2,27% i 1,78%, soodvetno („Slu`ben vesnik na RM“ br. 79/2007).

Vo vtorata dekada od juni vo Republika Makedonija se odviva{e podgotvitelna misija

na Svetskata banka, vo koja be{e razgleduvan napredokot vo sproveduvaweto na reformite predvideni so tretiot Programski zaem za razvojni politiki - PDPL 3, koj predviduva poddr{ka na aktivnostite za reformi vo sudstvoto, pazarot na rabotna sila, biznis opkruùvaweto i regulatornata reforma, reformi vo finansiskiot i bankarskiot sektor, zdravstvoto i procesot na decentralizacija.

Na 11 juni, Ministerstvoto za finansii izvr{i predvremena otplata na pet krediti

kon Svetskata banka, vo vkupen iznos od 96,1 milion evra.

Na 12 juni Agencijata za krediten rejting „Standard & Poor's“ go unapredi kreditniot rejting na Republika Makedonija za negarantiran dolg vo stranska valuta od „BB+“ vo „BBB-“, kako rezultat na novovovedeniot metod nare~en „obnova na krediten rejting“ vo segmentot na sposobnosta na zemjite da go servisiraat negarantiraniot dolg vo stranska valuta.

Na 12 juni be{e sklu~en dogovor pome|u ESM-EVN Makedonija i Vladata na Republika

Makedonija za izgradba na energetski objekti vo tehnolo{ko-industriskata razvojna zona „Bunarxik“, pri {to ovaa kompanija }e po~ne so izgradba na 110-kilovoltna trafostanica „Bunarxik“ i priklu~en 110-kilovolten dalekuvod.

Na 12 juni na Republika Makedonija £ bea odobreni sredstva vo iznos od 15 milioni evra

od Svetskata banka, za proektot za zajaknuvawe na zemjodelskiot sektor. Ovoj proekt treba da go podobri dodeluvaweto na dràvnata pomo{ za zemjodelskiot sektor na na~in usoglasen so pretpristapnite barawa za vlez vo Evropskata unija.

Na 13 juni zapo~na izgradbata na branata Kneèvo na Osogovskite Planini, kako del od

hidrosistemot Zletovica.

Na 14 juni vo Brisel se odrà ~etvrtiot sostanok na Komitetot za stabilizacija i asocijacija me|u EU i Makedonija.

Na 14 juni zapo~na organiziran izvoz na zemjodelski proizvodi od Makedonija vo

Hrvatska so posredstvo na hrvatskata kompanija „Agrokor“. Vo narednite dve godini se o~ekuva ovaa kompanija da investira 200 milioni evra vo izgradba na pove}e otkupni centri na zemjodelski proizvodi vo Republika Makedonija.


5

Na 15 juni Komisijata za berzanski indeks izvr{i redovna revizija na indeksot MBI -

10, pri {to se vovede ograni~uvawe vo odnos na udelot na pooddelna akcija vo sostav na indeksot, koj ne smee da nadminuva 25 procenti. Pritoa, udelot na poedine~na akcija vo indeksot se utvrduva taka, {to iznosot na pazarnata kapitalizacija na taa akcija na denot na revizija se deli so vkupnata pazarna kapitalizacija na site akcii vo sostav na indeksot na denot na revizija.

Na 28 juni gr~kata kompanija „Kosmotel Ko“ i bugarskata kompanija „Nekskom

Makedonija“ dobija odobrenija za fiksen beì~en internet-pristap na nacionalno nivo, poznat kako WiMAX.

Na 29 juni be{e pretstavena Nacionalnata strategija za razvoj na agrarot i na

ruralnite sredini vo periodot 2007-2013 godina, ~ii celi se: konkurentno zemjodelstvo, proizvodstvo na bezbedna i na kvalitetna hrana i racionalno iskoristuvawe na zemji{teto, {umite i na vodata.

Novi zakonski propisi:

- Zakon za bankite („Slu`ben vesnik na RM“ br. 67/2007); - Zakon za ratifikacija na Protokolot 2 kon Dogovorot za slobodna trgovija me|u Republika Makedonija i Republika Turcija („Slu`ben vesnik na RM“ br. 68/2007); - Zakon za ratifikacija na Protokolot kon Dogovorot me|u Vladata na Republika Makedonija i Vladata na Republika Bugarija za zaemna za{tita i pottiknuvawe na investiciite („Slu`ben vesnik na RM“ br. 68/2007); - Zakon za ratifikacija na Dogovorot za izmenuvawe i pristapuvawe kon Centralno-evropskiot dogovor za slobodna trgovija („Slu`ben vesnik na RM“ br. 69/2007); - Zakon za vrabotuvawe i rabota na stranci („Slu`ben vesnik na RM“ br. 70/2007); - Zakon za osnovawe na Agencija za finansiska poddr{ka vo zemjodelstvoto i ruralniot razvoj („Slu`ben vesnik na RM“ br. 72/2007); - Zakon za ratifikacija na Tristranata konvencija vo vrska so Transbalkanskiot naftovoden sistem me|u Republika Albanija, Republika Bugarija i Republika Makedonija („Slu`ben vesnik na RM“ br. 74/2007); - Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za za{tita na potro{uva~ite („Slu`ben vesnik na RM“ br. 77/2007); - Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za supervizija na osiguruvaweto („Slu`ben vesnik na RM“ br. 79/2007); - Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za industriska sopstvenost („Slu`ben vesnik na RM“ br. 79/2007); - Zakon za ratifikacija na Dogovorot me|u Vladata na Republika Makedonija i Vladata na Republika Slovenija za vrabotuvawe na sezonski rabotnici („Slu`ben vesnik na RM“ br. 81/2007).


6

I. Dvièwa vo realniot sektor Vo juni 2007 godina, stapkata na inflacija na mese~na osnova zabeleà minimalno namaluvawe od 0,1%, odrazuvaj}i go glavno padot na cenite na stokite za li~na potro{uva~ka, vo uslovi na minimalen porast na cenite na uslugite. Negativnata promena na inflaciskiot indeks vo celost se dolì na padot na cenite vo kategorijata „ishrana“ (za 0,8% ili prodones od 0,3 p.p. za vkupnata mese~na deflacija), pred s¢ kako rezultat na sezonskiot pad na cenite na sveìot zelen~uk. Minimalen dopolnitelen pridones vo ista nasoka imaa i namalenite ceni na sredstvata za obrazovanie i cenite na uslugite za obrazovanie i razvoj. Od druga strana, vo nasoka na zgolemuvawe na inflacijata deluvaa cenite vo kategorijata „soobra}ajni sredstva i uslugi“ (porast od 0,7%, ili pridones od 0,1 p.p., glavno poradi povisokite ceni na naftenite derivati, vo soglasnost so odlukite na Regulatornata komisija za energetika - RKE od 28 maj i 11 juni 2007 godina), kako i minimalniot pridones na zgolemenite ceni vo kategorijata „higiena i zdravje“. Grafikon 1 Tro{oci na ìvotot (vo %)

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

I.200

5 II III IV V VI VII

VIII IX X XI XII

I.200

6 II III IV V VI VII

VIII IX X XI XII

I.200

7 II III IV V VI

mesec/prethoden mesec

period/ist period od prethodna godina Izvor: Dràven zavod za statistika. Na godi{na osnova, vo juni 2007 godina, inflacijata iznesuva{e 1,3%, {to uslovi minimalno intenzivirawe na prose~nata stapka na inflacija (za 0,1 p.p.), koja vo periodot januari-juni 2007 godina iznesuva{e 0,9%. Vo uslovi na zgolemuvawe na cenite na stokite i pad na cenite na uslugite, prose~nata inflacija i natamu be{e pod vlijanie na istite determinanti kako i vo prvite pet meseci od godinata (povisoki ceni za greewe i elektri~na energija, porast na cenite na hranata, kako i na cenite vo kategoriite „kultura i razonoda“ i „restorani i

hoteli“, pri natamo{en negativen pridones na cenite vo kategorijata „soobra}ajni sredstva i uslugi“). Vo juni 2007 godina, cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi1 zabeleàa zgolemuvawe vo odnos na prethodniot mesec za 1,1%. Mese~niot porast proizleguva{e glavno od povisokite ceni na proizvoditelite na nafteni derivati (pridones od 1,0 p.p. za vkupniot porast, vo soglasnost so zgolemuvaweto na rafineriskite ceni so odlukite na RKE od 28 maj i 11 juni 2007 godina). Inaku, vo najgolem del od prerabotuva~kite granki bea zabeleàni stabilni proizvodstveni ceni, dodeka mnogu pomal del od niv zabeleàa minimalni pomestuvawa. Dopolnitelen minimalen pridones za vkupniot porast na cenite na proizvoditelite ima{e i energetskiot sektor (porast od 1,7%), dodeka proizvodstvenite ceni vo rudarskiot sektor imaa minimalen negativen efekt. Porastot na cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi, na mese~na osnova, uslovi nivno zgolemuvawe na godi{na osnova za 1,0% i minimalno intenzivirawe na prose~nata stapka na rast, koja vo prvata polovina na 2007 godina dostigna 0,7%. Najgolemo inflatorno vlijanie na kumulativna osnova imaa povisokite ceni na energijata (pridones od 1,4 p.p., poradi povisokata cena na elektri~nata i toplinskata energija). Cenite vo prerabotuva~kiot sektor deluvaa vo nasoka na delumno ublaùvawe na vkupniot porast na proizvodstvenite ceni, pod vlijanie na efektot od poniskite ceni na proizvoditelite na nafteni derivati. Sepak, cenite na proizvoditelite na prehranbeni proizvodi i pijalaci, grade`ni materijali i osnovni metali, koi se del na prerabotuva~kiot sektor, i natamu beleèa porast. Po namaluvawata na mese~noto proizvodstvo vo april i maj, vo juni 2007 godina, vkupniot obem na industriskoto proizvodstvo2 povtorno zabeleà porast 1 Prethodni podatoci na DZS. 2 Prethodni podatoci na DZS.


7

na mese~na osnova od 6,6%. Zgolemenoto proizvodstvo vo celost proizleze od pozitivnite dvièwa vo prerabotuva~kiot sektor (zgolemuvawe na proizvodstvoto od pribli`no 10%), pri porast na proizvodstvoto vo 80% od prerabotuva~kite granki. Dominanten faktor za porastot vo ovoj sektor pretstavuva{e naftenata industrija, koja vo juni go nadmina minatomese~noto proizvodstvo za 4 pati, no vakvite dvièwa proizlegoa od niskata sporedbena osnova od prethodniot mesec3. Zna~aen pridones ima{e i proizvodstvoto na elektri~ni ma{ini i aparati, koe be{e za 2,7 pati povisoko vo odnos na prethodniot mesec, kako i zgolemenoto proizvodstvo na tutunski proizvodi i obleka. Energetskiot i rudarskiot sektor i natamu beleèa slabi ostvaruvawa na mese~na osnova, poradi remontite vo dve termoelektrani, {to uslovi i namalena ekstrakcija na kamen jaglen i lignit (glavno namenet za edna od termoelektranite), taka {to ovie sektori i vo juni imaa negativen efekt vrz vkupnoto industrisko proizvodstvo. I pokraj pozitivnata mese~na stapka na rast, dojde do zasiluvawe na padot na industriskoto proizvodstvo na godi{na osnova, koj vo juni dostigna 7,1% i glavno se dolè{e na namalenoto proizvodstvo na elektri~na energija, obleka i nafteni derivati. Istovremeno, kumulativnata stapka na rast od 6,3% vo maj se svede na 3,6% vo juni, pri negativna godi{na stapka na rast na industrijata od 2,5% vo vtoriot kvartal na 2007 godina. I natamu nositel na kumulativniot rast be{e zgolemenoto proizvodstvo na osnovni metali, kako i natamo{niot intenziven rast na proizvodstvoto na grade`ni materijali (proizvodi od drugi nemetalni minerali), koi vo prvata polovina na 3Poradi generalniot remont na proizvodstvenite kapaciteti vo maj 2007 godina.

godinata beleèa visoki kumulativni stapki na rast. Proizvodstvoto na prehranbeni proizvodi i pijalaci zabeleà solidna stapka na rast od 5,5% i ima{e zna~aen pridones kako dominantna granka. Vo vtoriot kvartal, vo tutunskata industrija bea zabeleàni negativni godi{ni stapki na rast ({to se sovpa|a so parcijalnoto zgolemuvawe na cenata na cigarite od april 2007 godina, poradi zgolemuvaweto na akciznite dava~ki), {to voedno dovede do negativna kumulativna stapka na rast na ovaa granka, vo prvata polovina od godinata. Generalno nabquduvano, porast na proizvodstvoto be{e zabeleàn kaj polovina od prerabotuva~kite granki, koi sozdadoa 53% od vkupnoto proizvodstvo na prerabotuva~kata industrija. Kaj ostanatite be{e zabeleàno namaluvawe na proizvodstvoto, a dominantno negativno vlijanie imaa proizvodstvoto na elektri~ni ma{ini i aparati i na obleka. Vo ramki na rudarskiot sektor, pozitiven pridones i natamu ima{e edinstveno zgolemenata ekstrakcija na metalni rudi. Vo prvata polovina na 2007 godina, najizrazeno negativno vlijanie vrz vkupnoto industrisko proizvodstvo ima{e prodlabo~uvaweto na padot na proizvodstvoto na elektri~na energija, koj dostigna 14,1%. Grafikon 2 Industrisko proizvodstvo (vo %)

-35.0

-25.0

-15.0

-5.0

5.0

15.0

I.20

05 II III

IV V VI

VII

VII

IIX X X

IX

III.

2006 II II

IIV V V

IV

IIV

III

IX X XI

XII

I.20

07 II III

IV V VI

mesec/ prethoden mesec

period/ ist period od prethodna godina

Izvor: Dràven zavod za statistika.


8

II. Monetarni dvièwa

Vo juni 2007 godina, primarnite pari4 na mese~na osnova zabeleàa zgolemuvawe od 4,3%, kako rezultat na istovremeniot porast na pobaruva~kata na gotovi pari i na vkupnite likvidni sredstva na bankite5. Vo tekot na mesecot, deviznite transakcii na NBRM6 (realiziran neto-otkup na devizi na devizniot pazar) i denarskite depoziti na dràvata kaj NBRM deluvaa vo nasoka na kreirawe likvidnost, koja vo najgolem del be{e sterilizirana preku monetarnite instrumenti i gotovite pari vo optek. Vo juni 2007 godina, bankite izdvoija 3,7% nad obvrskata za zadolìtelna rezerva (vo denari)7, {to pretstavuva istoriski najnizok vi{ok na likvidnost, vo odnos na obvrskata za zadolìtelna rezerva (namaluvawe za 5,1 procenten poen vo odnos na prethodniot presmetkoven period). Tabela 1 Tekovi na kreirawe i povlekuvawe likvidnost* (vo milioni denari)

31. 05.2007 30 .06 .2007 30 .06 .2007/31. 05.2007

Likvidni s redstva na bankite (smetka na bankite kaj NBR M)

6.861 7.455 594

Kre iraw e likvidnost 4.0881. Neto dom a{ na aktiva -66 .935 -62.901 4.034od t oa:

Denarski depoz iti na dràvata kaj NBRM /1

-14 .637 -13.725 912Blagajni~ki z apis i na NBRM -13.784 -15.095 -1.311Dràvni zapisi z a monetarni celi -7.166 -8. 082 -916Ostanati stavki, neto -21 .056 -21.337 -281

2 . Gotovina vo blag ajna na bankite 1.644 1.590 54

P ovle kuvawe likvidnos t -3.4941. Neto deviz na aktiva 90.799 87.790 -3.0092 . Gotovi pari vo optek 15.359 15.844 -485/1 Isklu~eni se dr avnite zapisi za monetarni celi.* Pozitivna promena-kreirawe likvidnost; negativna promena-povlekuvawe likvidnost.

sos tojbi vo milioni denariprom eni vo m ilioni

denari

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vo uslovi na namaluvawe na maksimalnata kamatna stapka od strana na 4 Analizata se odnesuva na primarnite pari bez zadolìtelnata rezerva na deviznite depoziti. 5 Ja sodrì gotovinata vo blagajna i sredstvata na smetkata na bankite kaj NBRM. 6 Namaluvaweto na neto deviznata aktiva na NBRM (prikaàno vo Tabela 1) se dolì na padot na deviznite depoziti na dràvata kaj NBRM zaradi predvremenata otplata na dolgot kon Svetskata banka. 7 Kako period na odrùvawe (ispolnuvawe) na obvrskata za zadolìtelna rezerva na bankite se smeta periodot od 11. den vo tekovniot mesec do 10. den vo sledniot mesec. Vi{okot se odnesuva na sredstvata izdvoeni na smetkata na bankite kaj NBRM nad obvrskata za zadolìtelna rezerva.

Ministerstvoto za finansii8, kamatnata stapka na dràvnite zapisi (so ro~nost od tri meseci) zabeleà intenziven mese~en pad, po {to slede{e namaluvawe i na kamatnata stapka na blagajni~kite zapisi na NBRM. Taka, vo juni 2007 godina, prose~nata ponderirana kamatna stapka na trimese~nite dràvni zapisi iznesuva{e 5,41% (6,16% vo prethodniot mesec), dodeka na aukciite na blagajni~ki zapisi na NBRM be{e ostvarena prose~na ponderirana kamatna stapka od 4,90% (5,04% vo maj 2007 godina). Grafikon 3 Prose~ni kamatni stapki na blagajni~kite zapisi na NBRM i na dràvnite zapisi (vo %)

3 ,0 0

3 ,5 0

4 ,0 0

4 ,5 0

5 ,0 0

5 ,5 0

6 ,0 0

6 ,5 0

7 ,0 0

7 ,5 0

8 ,0 0I.

20

06

II III

IV V VI

VII

VI

II

IX X XI

XII

I.2

00

7

II III

IV V VI

P r o se ~ n a p o n d e r i r a n a k a m a t n a s t a p k a n a b l a g a jn i ~ k i za p i si ( v o % )

P r o se ~ n a p o n d e r i r a n a k a m a t n a s t a p k a n a d r ` a v n i z a p i si - 3 m e se c i ( v o % ) Izvor: NBRM i Ministerstvo za finansii.

Vo juni 2007 godina, monetarniot agregat M1 zabeleà porast od 1% na mese~na osnova, {to vo uslovi na namaluvawe na depozitnite pari (za 0,6%), vo celost se dolì na zgolemenata pobaruva~ka na gotovi pari (mese~en porast od 3,2%). Vakvite dvièwa, nadopolneti so intenzivniot porast na vkupnite depoziti dovedoa do mese~en porast kaj po{irokite monetarni agregati M2 i M4 od 2,7% i 2,6%, soodvetno. Na godi{na osnova (juni 2007 godina / juni 2006 godina), po{irokite monetarni agregati M2 i M4 bea povisoki za 31,4% i 32,2%, soodvetno, {to delumno se dolì na poniskata sporedbena osnova od juni 2006 godina9. 8 Na aukcijata na trimese~ni dràvni zapisi, odràna na 19.06.2007 godina, maksimalnata kamatna stapka iznesuva{e 5,60%, nasproti 6,35% na poslednata aukcija odràna vo maj 2007 godina. 9 Vo juni 2006 godina, zaradi otkupot na dràvni akcii, be{e zabeleàn zna~itelen odliv na depoziti na korporativniot sektor od bankarskiot sistem, {to uslovi mese~no namaluvawe na vkupnite depoziti i umeren mese~en pad kaj po{irokite monetarni agregati.


9

Tabela 2 Monetarni agregati i nivnite komponenti (vo milioni denari)

30.06.2007 godina

mese~na promena

godi{na promena

vo % vo %

Gotovi pari vo optek 15.844 3,2 8,7Depozitni pari 20.475 -0,6 26,5Monetaren agregat M1 36.319 1,0 18,0Kratkoro~ni denarski depoziti 48.389 6,0 72,4Monetaren agregat M2-denarski del 84.708 3,8 44,0Kratkoro~ni devizni depoziti 62.001 1,2 17,4Monetaren agregat M2 146.709 2,7 31,4Nemonetarni depoziti 8.443 1,0 48,4 -denars ki 4.888 4,4 50,2 -deviz ni 3.555 -3,2 46,1Monetaren agregat M4 155.152 2,6 32,2 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vo tekot na juni 2007 godina, depozitnata baza na bankite prodolì da raste i na mese~na osnova se zgolemi za 3.545 milioni denari, ili za 3,1%. Osnovna uloga vo sozdavaweto dopolnitelen depoziten potencijal na bankite i ponatamu ima{e {tedeweto na privatniot sektor na kratok rok, od ~ij porast proizlegoa 97,5% od mese~nata promena na vkupnite depoziti. Od aspekt na valutata vo koja privatniot sektor preferira da {tedi, dominanten pridones od 83,1% vo porastot na vkupnite depoziti imaa denarskite depoziti. Pritoa, vo uslovi na istovremen porast na depozitite na naselenieto i pretprijatijata, sektorskata analiza pokaà pogolem pridones na korporativniot sektor vo mese~nata promena na vkupnata depozitna baza. Na godi{na osnova (juni 2007 godina / juni 2006 godina), stapkata na porast na vkupniot depoziten potencijal na bankite iznesuva{e 37,3%10. Grafikon 4 Dinamika na depozitite (vo milioni denari)

0

1 0 .0 0 0

2 0 .0 0 0

3 0 .0 0 0

4 0 .0 0 0

5 0 .0 0 0

6 0 .0 0 0

7 0 .0 0 0

8 0 .0 0 0

9 0 .0 0 0

1 0 0 .0 0 0

1 1 0 .0 0 0

1 2 0 .0 0 0

1 3 0 .0 0 0

I.2

00

6

II

III

IV V V

I

VII

VI

II

IX X X

I

XII

I.2

00

7

II

III

IV V VI

D e p o z i t i n a n a s e l e n i e D e p o z i t i n a p r e t p r i ja t i j a V k u p n i d e p o z i t i Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. 10 Visokiot godi{en porast na vkupnite depoziti na bankite delumno ja odrazuva poniskata sporedbena osnova od juni 2006 godina (vidi fusnota 9).

Vo juni 2007 godina, vkupnite krediti na bankite plasirani kaj privatniot sektor, bea povisoki za 3.955 milioni denari, ili za 3,9% na mese~na osnova. Spored analizata na ro~nosta, 71,6% od porastot na vkupnite krediti na bankite proizleze od dolgoro~noto zadolùvawe na privatniot sektor. Od aspekt na valutata, pridonesot na denarskite krediti11 i ponatamu ja zadrà dominantata pozicija vo porastot na kreditnata aktivnost na bankite, dodeka spored sektorskata raspredelba, pozna~aen korisnik na krediti i ponatamu ostana korporativniot sektor (so pridones od 60,3% vo mese~niot porast na vkupnite krediti). Vo juni 2007 godina, godi{nata stapka na porast na vkupnite krediti na bankite kaj privatniot sektor iznesuva{e 32%. Grafikon 5 Plasmani na bankite po sektori (vo milioni denari)

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

I.200

6 II III IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.200

7 II III

IV V VI

7. 500

10.000

12.500

15.000

17.500

20.000

22.500

25.000

27.500

30.000

32.500

35.000

37.500

40.000

Plasm ani kaj pretprijatija (leva skala) P las mani kaj nas elenie ( desna sk ala) Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vo juni 2007 godina, vo domenot na kamatnata politika na bankite ne bea zabeleàni pozna~ajni promeni. Taka, prose~nata ponderirana aktivna kamatna stapka na denarskite krediti za site rokovi i sektori, vo juni 2007 godina, iznesuva{e 10,2%, {to pretstavuva namaluvawe za 0,1 procenten poen vo odnos na prethodniot mesec, dodeka prose~nata ponderirana pasivna kamatna stapka na denarskite depoziti za site rokovi i sektori be{e povisoka za 0,1 procenten poen na mese~na osnova i iznesuva{e 4,8%. 11 Gi vklu~uvaat i denarskite krediti so devizna klauzula.


10

Grafikon 6 Ponderirani kamatni stapki i margini na bankite* (vo %, na godi{no nivo)

Nominalni pas ivni kamatni stapki

Nominalni aktivni kamatni stapki

2,5

3,5

4,5

5,5

6,5

7,5

8,5

9,5

10,5

11,5

12,5

13,5

14,5

I.200

6 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.200

7 II III

IV V VI

Vo juni 2007 godina, prose~nite ponderirani aktivni i pasivni kamatni stapki na deviznite krediti i depoziti za site rokovi, sektori i valuti iznesuvaa 8,4% i 1,9%, soodvetno, i vo odnos na prethodniot mesec ne zabeleàa promeni.

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. *Se odnesuvaat na denarski krediti i depoziti za site ro~nosti i sektori, pri {to se vklu~eni i denarskite krediti i depoziti so valutna klauzula.

III. Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa

Vo juni 2007 godina, vkupnata nadvore{notrgovska razmena12 iznesuva{e 529,4 milioni evra i vo odnos na prethodniot mesec se zgolemi za 7,9%, pri identi~en porast na dvete stavki na razmenata. Imeno, vo juni 2007 godina, izvozot na stoki dostigna istoriski najvisoko mese~no nivo vo poslednite deset godini, vo iznos od 229,1 milion evra i, voedno, ostvari mese~en porast od 7,9%, {to proizleze pred s¢ od zgolemeniot izvoz na obleka i tekstil, tutun, obuvki i èlezo i ~elik. Vo sporedba so istiot mesec od prethodnata godina, izvozot be{e povisok za 40,5%, {to glavno be{e rezultat na zgolemeniot izvoz na èlezo i ~elik i nivni proizvodi, obleka i tekstil, obuvki, rudi i tutun. Vo juni 2007 godina, uvozot na stoki iznesuva{e 300,3 milioni evra i vo odnos na maj 2007 godina, ostvari porast od 7,9%. Analizirano po proizvodi, vakviot porast na uvozot proizleze od zgolemuvaweto zabeleàno kaj uvozot na rudi, mineralni goriva, {e}er i proizvodi od {e}er i farmacevtski proizvodi. Na godi{na osnova, uvozot be{e pogolem za 12,1%, pri {to pozna~ajno u~estvo vo porastot ima{e zgolemeniot uvoz na rudi, vozila, oprema i elektri~ni ma{ini. 12 Prethodni podatoci na NBRM. Izvozot na stoki e prikaàn na f.o.b. osnova, dodeka uvozot na stoki e prikaàn na c.i.f. osnova.

Grafikon 7 Nadvore{notrgovska razmena na Republika Makedonija (vo milioni evra)

-150-100

-500

50100150200250300350400450500550600

I.06 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I.07 II III IV V VI

Izvoz Uvoz Saldo Vkupna NTR

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija. Istovremeniot porast na dvete komponenti na nadvore{notrgovskata razmena dovede do prodlabo~uvawe na trgovskiot deficit od 7,9%, na mese~na osnova. Pritoa, vo juni 2007 godina, stapkata na pokrienost na uvozot so izvoz be{e nepromeneta, vo odnos na prethodniot mesec, i iznesuva{e 76,3%. Vo periodot januari - juni 2007 godina, vkupnata nadvore{notrgovska razmena iznesuva{e 2.842,2 miliona evra i vo odnos na istiot period od prethodnata godina, be{e pogolema za 27,3%, pri istovremen porast na dvete kategorii na razmenata. Imeno, izvozot na stoki vo analiziraniot period zabeleà kumulativen porast od 39,8% i iznesuva{e 1.177,7 milioni evra. Vakviot porast be{e rezultat glavno na zgolemeniot izvoz na èlezo i ~elik i nivni proizvodi za 2,2 pati, a potoa i na


11

zgolemeniot izvoz na obleka i tekstil, rudi, obuvki, hrana i pijalaci. Vo periodot januari - juni 2007 godina, vkupniot uvoz na stoki iznesuva{e 1.664,5 milioni evra i, vo odnos na istiot period od 2006 godina, zabeleà porast od 19,7%, {to glavno se dolì na povisokiot uvoz na èlezo i ~elik i nivni proizvodi, rudi, vozila, oprema i elektri~ni ma{ini. Vo periodot januari - juni 2007 godina, vo sporedba so istiot period od 2006 godina, be{e ostvaren trgovski deficit od 486,8 milioni evra, koj na godi{na osnova be{e ponizok za 11,2%. Pritoa, stapkata na pokrienost na uvozot so izvoz se zgolemi za 10,2 procentni poena i iznesuva 70,8%. Vo juni 2007 godina, vkupniot promet na devizniot pazar iznesuva{e 481,7 milioni evra i na mese~na osnova se namali za 8%. Vo uslovi na pointenziven pad na ponudata od pobaruva~kata na devizi (za 18,9% i 3,7%, soodvetno), neto-proda`bata na devizi od strana na bankite kon pretprijatijata se zgolemi za dvapati. Pritoa, NBRM na devizniot pazar ostvari neto-otkup na devizi od 36,1 milion evra, koj be{e za 17,2% pomal vo odnos na prethodniot mesec. Vo periodot januari - juni 2007 godina, neto-otkupot na devizi na devizniot pazar od strana na NBRM iznesuva{e 213,2 miliona evra. Na 30.06.2007 godina, bruto deviznite rezervi dostignaa 1.418,4 milioni evra i na mese~na osnova se namalija za 3,2%, {to glavno se dolè{e na predvremenata otplata na dolgot kon Svetskata banka. Vo juni 2007 godina, prometot na menuva~kiot pazar iznesuva{e 120,2 miliona evra i vo odnos na prethodniot mesec se namali za 2,2%. Pritoa, vo uslovi na istovremeno namaluvawe na ponudata i na pobaruva~kata na devizi (od 2,3% i 1,7%, soodvetno), be{e ostvaren neto-otkup vo iznos od 57,3 milioni evra, {to pretstavuva{e mese~en pad od 2,7%. Na kumulativna osnova, vo periodot januari - juni 2007 godina, neto-otkupot na menuva~kiot pazar dostigna 325,9 milioni evra, {to pretstavuva{e porast od 19,2% vo sporedba so istiot period od minatata godina.

Grafikon 8 Dvièwe na vkupniot promet na devizniot i na menuva~kiot pazar (vo milioni evra)

0

100

200

300

400

500

I.200

6 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.200

7 II III IV V VI

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Promet na devizen pazar (leva skala)Promet na menuv a~ki pazar (lev a ska la)Neto otkup na menuv a~ki pa za r (desna skala)

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Devizniot kurs na denarot vo odnos na evroto na devizniot pazar be{e stabilen i na 30.06.2007 godina iznesuva{e 61,17 denari za edno evro (na krajot na maj se razmenuvaa 61,19 denari za edno evro). Devizniot kurs na denarot vo odnos na amerikanskiot dolar, na krajot na juni 2007 godina, iznesuva{e 45,42 denara za eden amerikanski dolar i vo odnos na krajot na prethodniot mesec aprecira za 0,4% (na krajot na maj se razmenuvaa 45,60 denari za eden amerikanski dolar). Grafikon 9 Dneven sreden devizen kurs na denarot vo odnos na evroto i na amerikanskiot dolar na devizniot pazar (denari za edinica stranska valuta)

61,00

61,05

61,10

61,15

61,20

61,25

61,30

61,35

61,40

01.0

6.20

0702

.06.

2007

03.0

6.20

0704

.06.

2007

05.0

6.20

0706

.06.

2007

07.0

6.20

07

08.0

6.20

0709

.06.

2007

10.0

6.20

0711

.06.

2007

12.0

6.20

0713

.06.

2007

14.0

6.20

0715

.06.

2007

16.0

6.20

0717

.06.

2007

18.0

6.20

0719

.06.

2007

20.0

6.20

0721

.06.

2007

22.0

6.20

07

23.0

6.20

0724

.06.

2007

25.0

6.20

0726

.06.

2007

27.0

6.20

0728

.06.

2007

29.0

6.20

0730

.06.

2007

43,0

44,0

45,0

46,0

47,0

48,0

49,0

EUR leva skalaUSD desna skala

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Na 30.06.2007 godina, nadvore{niot dolg13 na Republika Makedonija vrz osnova na dolgoro~ni krediti i zaemi iznesuva{e 1.646,8 milioni evra i, vo odnos na prethodniot mesec, se namali za 68,3 milioni evra {to se dolè{e na pogolemiot iznos na plateni obvrski (otplata na dolgot kon Svetskata banka). Taka, vkupnite plateni obvrski vo juni 2007 godina iznesuvaa 106,7 milioni evra (od koi 101,3 milioni evra se glavnica, a 5,5 milioni evra kamata). Istovremeno, bea koristeni sredstva vo iznos od 33,9 milioni evra od koi pogolemiot del otpa|a{e na javniot sektor (53%). Na 30.06.2007 godina, vkupniot dolgoro~en 13 Prethodni podatoci na NBRM.


12

dolg na privatniot sektor iznesuva{e 634 milioni evra i na mese~na osnova ostvari porast od 12,9 milioni evra. Vakvata mese~na dinamika vo celost be{e uslovena od zadolùvaweto na nebankarskiot privaten sektor (u~estvo od 77,1%). Kratkoro~niot nadvore{en dolg, na mese~na osnova, se zgolemi za 7,2 miliona

evra i iznesuva{e 123,5 milioni evra. Vo juni 2007 godina bea sklu~eni krediti vo iznos od 4,3 milioni evra i toa vo celost od strana na privatniot sektor, od koi 74,9% bea sklu~eni na dolg rok.


13

Prilog tabeli Dvièwa vo realniot sektor vo Republika Makedonija Tabela 1 Tro{oci na ìvot i ceni na malo

VI.2007 VI.2007 I-VI.2007V.2007 VI.2006 I-VI.2006

Tro{oci na ìvotot -0,1 1,3 0,9

Ishrana -0,8 1,1 0,7 Tutun i pijalaci 0,0 2,1 1,1 Obleka i obuvki 0,0 0,8 1,4 Domuvawe 0,0 6,0 5,5 Stan (stanarina, voda, uslugi) 0,0 6,3 4,1 Ogrev i osvetlenie 0,0 7,9 8,3 Higiena i zdravje 0,4 1,0 0,2 Kultura i razonoda -0,3 2,4 3,3 Soobra}ajni sredstva i uslugi 0,7 -3,7 -4,6 Restorani i hoteli 0,0 3,1 3,3 Ostanati uslugi nespomnati na drugo mesto 0,0 11,7 4,4

Stoki -0,2 1,9 1,4

Uslugi 0,1 -0,6 -0,9

Ceni na malo 0,1 2,6 2,0

Zemjodelski proizvodi -2,7 3,9 -1,3 Neprehranbeni industriski proizvodi 0,5 3,8 2,8 Industrisko - prehranbeni proizvodi 0,1 0,7 0,8 Pijalaci (alkoholni i bezalkoholni) 0,0 0,4 0,5

Stoki 0,2 2,9 1,9

Uslugi 0,1 2,2 2,1

vo %

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija.


14

Tabela 2 Ceni na proizvoditelite na industriski proizvodi*

VI.2007 VI.2007 I-VI.2007V.2007 VI.2006 I-VI.2006

Ceni na proizvoditelite na industriski proizvodi 1,1 1,0 0,7

Energija 4,7 2,9 -1,7 Intermedijarni proizvodi, osven energija 0,0 3,5 5,2 Kapitalni proizvodi 0,0 0,9 1,8 Trajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 0,0 0,0 0,5 Netrajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka -0,1 -1,7 -1,1

Vadewe rudi i kamen -0,4 -0,6 0,9

Prerabotuva~ka industrija 1,0 -0,6 -0,8

Proizvodstvo na prehranbeni proizvodi i pijalaci 0,0 0,4 1,3

Proizvodstvo na tutunski proizvodi 0,0 -0,6 0,0

Proizvodstvo na tekstilni tkaenini 0,0 -0,5 -0,5Proizvodstvo na predmeti za obleka; dorabotka i boewe krzno 0,0 -2,3 -2,1Izdava~ka dejnost, pe~atewe i reprodukcija na snimeni mediumi 0,0 0,0 -0,6Proizvodstvo na koks, derivati na nafta i nuklearno gorivo 7,7 -6,6 -12,9Proizvodstvo na hemikalii i hemiski proizvodi -0,8 -2,1 -0,6Proizvodstvo na proizvodi od guma i proizvodi od plasti~ni masi 0,4 -2,1 0,7

Proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali 0,0 1,6 2,6

Proizvodstvo na osnovni metali -0,2 10,5 12,7

Proizvodstvo na metalni proizvodi vo metaloprerabotuva~kata faza, osven ma{ini i uredi 0,0 2,1 3,5Proizvodstvo na elektri~ni ma{ini i aparati, nespomnati na drugo mesto 0,0 3,3 5,8

Snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda 1,7 15,4 13,2

*Prethodni podatoci.

vo %



15

Tabela 3 Industrisko proizvodstvo*

VI.2007 VI.2007 I-VI.2007V.2007 VI.2006 I-VI.2006

Vkupno 100,0 6,6 -7,1 3,6

Energija 18,3 4,3 -29,6 -8,4 Intermedijarni proizvodi, osven energija 34,1 4,0 2,9 15,0 Kapitalni proizvodi 5,1 -4,1 -13,0 12,5 Trajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 2,2 13,4 23,1 18,1 Netrajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 40,3 11,0 -8,3 -1,8

Vadewe rudi i kamen 3,9 -7,2 14,6 15,0Vadewe kamen jaglen i lignit, vadewe na treset 1,6 -31,7 -9,3 -0,8Vadewe rudi na metal 0,7 -14,6 2,5 pati 2,4 patiVadewe drugi rudi i kamen 1,5 19,6 -7,6 -8,3

Prerabotuva~ka industrija 83,9 9,8 -5,4 6,0Proizvodstvo na prehranbeni proizvodi i pijalaci 16,1 2,2 0,7 5,5Proizvodstvo na tutunski proizvodi 5,7 28,7 -4,0 -5,4Proizvodstvo na tekstilni tkaenini 1,7 17,9 -13,8 -11,2Proizvodstvo na predmeti za obleka; dorabotka i boewe krzno 11,1 12,6 -21,4 -12,8[tavewe i dorabotka na koà, proizvodstvo na kuferi, ra~ni torbi, sedla, sara~ki proizvodi i obuvki 1,5 21,8 -9,7 -3,9Prerabotka na drvo, proizvodi od drvo i pluta, osven mebel, proizvodstvo na predmeti od slama i pletarski materijal 1,2 55,6 8,1 26,8Proizvodstvo na celuloza, hartija i proizvodi od hartija 1,1 1,2 -16,9 -1,1Izdava~ka dejnost, pe~atewe i reprodukcija na snimeni mediumi 3,1 4,9 -17,9 -0,5Proizvodstvo na koks, derivati na nafta i nuklearno gorivo 4,5 4 pati -28,8 6,3Proizvodstvo na hemikalii i hemiski proizvodi 4,6 6,2 8,2 9,7Proizvodstvo na proizvodi od guma i proizvodi od plasti~ni masi 1,9 34,3 15,9 7,9Proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali 7,3 -10,7 -1,8 18,6Proizvodstvo na osnovni metali 11,2 -3,8 13,3 44,8Proizvodstvo na metalni proizvodi vo metaloprerabotuva~kata faza, osven ma{ini i uredi 3,3 2,7 -8,2 5,7Proizvodstvi na ma{ini i uredi, nespomnati na drugo mesto 1,4 29,4 22,6 45,4Proizvodstvo na elektri~ni ma{ini i aparati, nespomnati na drugo mesto 3,5 2,7 pati 12,6 -41,7Proizvodstvo na motorni vozila, prikolki i poluprikolki 1,1 53,2 -15,5 -22,2Proizvodstvo na drugi soobra}ajni sredstva 1,1 -54,3 -70,4 0,2Proizvodstvo na mebel i drugi raznovidni proizvodi, nespomnati na drugo mesto 2,0 8,3 3,6 -0,8Reciklaà 0,6 -97,3 -98,4 -28,1

Snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda 12,2 -19,3 -32,1 -14,1

* Prethodni podatoci.

struktura vo %

vo %



16

Monetarni dvièwa vo Republika Makedonija Tabela 4 Pregled na Narodnata banka na Republika Makedonija (tekoven kurs, vo milioni denari)

I. Neto devizna aktiva 85116 83884 83221 85066 87857 90799 87790 Aktiva 87761 86503 85676 87526 90111 90799 87849 Pasiva 2645 2619 2455 2460 2254 0 59

II. Neto doma{na aktiva -53852 -55452 -54084 -55711 -56502 -60195 -55952

Krediti na banki, neto -9422 -11596 -11137 -11274 -11726 -13755 -15067 Krediti na banki 34 34 29 29 29 29 28

Aukcija na krediti 0 0 0 0 0 0 0 Aran`mani za reotkup 0 0 0 0 0 0 0 Krediti vrz osnova na hartii od vrednost 0 0 0 0 0 0 0 Dolgoro~ni krediti 24 24 19 19 19 19 18 Avansi 0 0 0 0 0 0 0 Ostanato 10 10 10 10 10 10 10

Instrumenti -9456 -11630 -11166 -11303 -11755 -13784 -15095 Aukcija na blagajni~ki zapisi -9456 -11630 -11166 -11303 -11755 -13784 -15095

Neto, Dràva -30690 -29827 -28241 -29969 -30240 -32124 -264971.Krediti na dr avata 2267 2267 2267 2267 1039 1039 1039 Koristewe na kredit od Fondot 0 0 0 0 0 0 0 Obi~en kredit 0 0 0 0 0 0 0 Otkupeni dràvni hartii od vrednost 1039 1039 1039 1039 1039 1039 1039 Ostanato 1228 1228 1228 1228 0 0 02. Depoziti na dràvata -32957 -32094 -30508 -32236 -31279 -33163 -27536 A) Vo denari -15326 -17161 -17647 -20106 -19997 -21803 -21807Depozitni pari -15326 -17161 -17647 -20106 -19997 -21803 -21807 - Trezorska smetka -10303 -12307 -12416 -14093 -13228 -14135 -13209 - Drugi buxetski fondovi -5023 -4854 -5231 -6013 -6769 -7668 -8598 od toa: Dràvni hartii od vred nost za monetarni celi -4573 -4391 -4756 -5537 -6284 -7166 -8082 Fond za poddr{ka na monetarnata politika 0 0 0 0 0 0 0 B) Vo stranska valuta -17631 -14933 -12861 -12130 -11282 -11360 -5729

Depoziti na Centralna vlada -17515 -14820 -12745 -12015 -11168 -11247 -5599 od koi: Telekom 0 0 0 0 0 0 0 od koi: Fond za pati{ta -81 -81 -81 -81 -81 -81 -81

Drugi depoziti na dràvata -116 -113 -116 -115 -114 -113 -130

3.Eksterna smetka 0 0 0 0 0 0 0

Ostanati stavki, neto -13740 -14029 -14706 -14468 -14536 -14316 -14388 Ostanat aktiva 5727 5746 5760 5691 5612 5689 5610 Ostanata pasiva -5732 -5503 -5512 -5554 -5593 -5605 -5605 od koi: Preodna smetka -171 -25 -66 -58 -46 -25 -68 Kapitalna smetka -11819 -12335 -12463 -12257 -12137 -12046 -11994 Rezidualni stavki -1916 -1937 -2491 -2348 -2418 -2354 -2399

Primarni pari 31264 28432 29137 29355 31355 30604 31838 Gotovi pari vo optek 16206 14527 14986 15034 15531 15359 15844 Gotovina vo blagajna 1526 1397 1520 1468 1567 1644 1590 Smetki na banki 13532 12508 12631 12853 14257 13601 14404 od koi:Zadolìtelna rezerva na devizni depoziti 6373 6462 6509 6595 6675 6740 6949

III.07II.07I.07 VI.07V.07IV.07XII.06

1) Definitivni podatoci. Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija.


17

Tabela 5 Monetaren pregled (tekoven kurs, vo milioni denari)

I. Neto devizna aktiva 108042 106455 107140 108475 110951 113778 107566Narodna banka 85116 83884 83221 85066 87857 90799 87790 Aktiva 87761 86503 85676 87526 90111 90799 87849 Pasiva 2645 2619 2455 2460 2254 0 59Depozitni banki 22926 22571 23919 23409 23094 22979 19776 Aktiva 39707 38257 38837 39614 39419 39424 39000 Pasiva 16781 15686 14918 16205 16325 16445 19224

II. Neto doma{na aktiva 28288 29824 33173 34538 37587 38540 48712

1.Doma{ni krediti 77176 79487 83921 85601 88305 89928 100434 od koi: pobaruvawa od dr avata -17184 -16633 -14556 -15513 -14956 -15969 -9477a) Depozitni banki 107866 109314 112162 115570 118545 122052 126931 -vo denari 84368 85822 87861 90626 93354 96169 99837 Dràva 13377 13067 13562 14337 15165 16041 16907 Krediti 13355 13045 13539 14314 15142 16018 16883 a) Buxet i ministerstva 13095 12762 13241 14052 14994 15893 16777 b) Fondovi 260 283 298 262 148 125 106 v) Instit. na centralnata dràvna vlast: sudovi, itn. 0 0 0 0 0 0 0 Presmetana nenaplatena kamata 22 22 23 23 23 23 24 Nedràven sektor 70991 72755 74299 76289 78189 80128 82930 Krediti 66410 68057 69569 71537 73380 75288 78031 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 9810 9737 9721 9560 9848 10180 10049 Presmetana nenaplatena kamata 4581 4698 4730 4752 4809 4840 4899 -vo stranska valuta 23498 23492 24301 24944 25191 25883 27094 Dràva 129 127 123 119 119 114 113 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 0 0 0 0 0 0 0 Nedr aven sektor 23369 23365 24178 24825 25072 25769 26981 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 1650 1625 1473 1511 1566 1630 1611b) Pobaruvawa na Narodna banka od dràvata -30690 -29827 -28241 -29969 -30240 -32124 -26497

2. Ostanati stavki, neto -48888 -49663 -50748 -51063 -50718 -51388 -51722 od koi: pobaruvawa od dr avata

za zamrznati devizni {tedni vlogovi 0 0 0 0 0 0 0 Presmetana nenaplatena kamata -4603 -4720 -4753 -4775 -4832 -4863 -4923 Ostanato -44285 -44943 -45995 -46288 -45886 -46525 -46799

III.07II.07I.07 VI.07V.07IV.07XII.06

1) Definitivni podatoci. Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija.


18

Monetaren pregled (prodolùva) (tekoven kurs, vo milioni denari)

M4 Vkupno 136330 136279 140313 143013 148538 152318 156278M4 ( nedràven sektor) 135131 135262 139216 141473 147468 151242 155152

M1 (Vkupno) 35436 33102 34022 35281 36164 36484 36864M1 (nedràven sektor) 34747 32583 33433 34254 35708 35954 36319 Gotovi pari vo optek 16206 14527 14986 15034 15531 15359 15844Depozitni pari (vkupno) 19230 18575 19036 20247 20633 21125 21020Depozitni pari (nedràven sektor) 18541 18056 18447 19220 20177 20595 20475 Depozitni banki 19207 18479 18705 19824 20159 20748 20814 Depozitni pari na nedràven sektor 18518 17960 18116 18797 19703 20218 20269 Depozitni pari na dràvata 689 519 589 1027 456 530 545 a) Buxet i ministerstva 551 234 262 226 219 227 232 b) Fondovi 138 284 327 801 236 302 312 v) Instit. na centralnata dràvna vlast: sudovi, itn. 0 1 0 0 1 1 1 Narodna banka - depozitni pari na nedr aven sektor 23 96 331 423 474 377 206

M2 (Vkupno) 129644 129731 133527 136240 140944 143911 147785M2 (nedràven sektor) 128494 128763 132480 134750 139924 142885 146709Kvazi-depoziti (vkupno) 94208 96629 99505 100959 104780 107427 110921 Kvazi-depoziti (nedràven sektor) 93747 96180 99047 100496 104216 106931 110390Depozitni banki 94208 96629 99505 100959 104780 107427 110921 Nedràven sektor 93747 96180 99047 100496 104216 106931 110390 Denari 36317 37295 39293 40511 43540 45648 48389 Stranska valuta 57430 58885 59754 59985 60676 61283 62001 Depoziti na dr avata 461 449 458 463 564 496 531 Denari 460 448 457 462 563 496 531 Stranska valuta 1 1 1 1 1 0 0NBRM - kvazi-depoziti 0 0 0 0 0 0 0

Nemonetrani depoziti (vkupno) 6686 6548 6786 6773 7594 8407 8493 Nemonetarni depoziti vo denari (vkupno) 3678 3641 3739 3799 4536 4734 4938 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta (vkupno) 3008 2907 3047 2974 3058 3673 3555Nemonetarni depoziti (nedràven sektor) 6637 6499 6736 6723 7544 8357 8443 Nemonetarni depoziti vo denari (nedràven sektor) 3629 3592 3689 3749 4486 4684 4888 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta (nedr`. sekt 3008 2907 3047 2974 3058 3673 3555 -Depozitni banki 6686 6548 6786 6773 7594 8407 8493 Nemonetarni depoziti vo denari - nedràven sektor 3629 3592 3689 3749 4486 4684 4888 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta - nedr`.sek 3008 2907 3047 2974 3058 3673 3555 Nemonetarni depoziti vo denari - Dr ava 49 49 50 50 50 50 50 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta - Dràva 0 0 0 0 0 0 0 -NBM nemonetarni depoziti (nedràven sektor) 0 0 0 0 0 0 0 Denari 0 0 0 0 0 0 0 Stranska valuta 0 0 0 0 0 0 0

Vkupni depoziti 120124 121752 125327 127979 133007 136959 140434Vkupni depoziti (nedràven sektor) 118925 120735 124230 126439 131937 135883 139308

IV.07 V.07 VI.07XII.06 I.07 II.07 III.07

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija.


19

Tabela 6 Vkupni depoziti na nedràvniot sektor (vo milioni denari)

30.06.2007 godina

mese~na promena godi{na promena struktura

vo mil. denari

vo mil. denari

vo %vo mil. denari

vo % vo %

Vkupni depoziti 118.833 3.545 3,1 32.268 37,3 100,0

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 110.390 3.459 3,2 29.513 36,5 92,9 -dolgoro~ni 8.443 86 1,0 2.755 48,4 7,1

2. Spored valuta - denarski 53.277 2.945 5,9 21.960 70,1 44,8 - devizni 65.556 600 0,9 10.308 18,7 55,2

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Tabela 7 Depoziti na naselenieto i na pretprijatijata

30.06.2007 godina

mese~na promena godi{na promena

vo mil. denari

vo mil. denari

vo %vo mil. denari

vo %

Vkupni depoziti na naselenieto 100,0 78.017 1.594 2,1 17.581 29,1

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 93,6 73.017 1.425 2,0 15.730 27,5 -dolgoro~ni 6,4 5.000 169 3,5 1.851 58,8

2. Spored valuta - denarski 39,3 30.680 1.319 4,5 12.389 67,7 - devizni 60,7 47.337 275 0,6 5.192 12,3

Vkupni depoziti na pretprijatijata 100,0 38.438 1.875 5,1 14.217 58,7

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 95,1 36.549 2.047 5,9 13.885 61,3 -dolgoro~ni 4,9 1.889 -172 -8,3 332 21,3

2. Spored valuta - denarski 53,2 20.451 1.538 8,1 9.123 80,5 - devizni 46,8 17.987 337 1,9 5.094 39,5

struktura vo %



20

Tabela 8 Depozitni pari na naselenieto i na pretprijatijata

30.06.2007 godina


vo mil. denari

vo mil. denari vo %

vo mil. denari vo %

Depozitni pari 20.475 -120 -0,6 4.287 26,5

- Depozitni pari na naselenieto 4.341 30 0,7 1.026 29,9

- Depozitni pari na pretprijatijata 13.798 -58 -0,4 3.283 31,2

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Tabela 9 Plasmani kaj naselenieto i kaj pretprijatijata

30.06.2007 godina


vo mil. denari

vo mil. denari

vo %vo mil. denari

vo %

Vkupni plasmani 105.012 3.955 3,9 25.449 32,0 Denarski plasmani 78.031 2.743 3,6 19.038 32,3od toa: -pretprijatija 41.664 1.248 3,1 7.013 20,2 -naselenie 36.259 1.502 4,3 12.002 49,5

Devizni plasmani 26.981 1.212 4,7 6.411 31,2od toa: -pretprijatija 25.032 1.138 4,8 5.812 30,2 -naselenie 1.942 73 3,9 595 44,2



21

Tabela 10 Ro~na i sektorska struktura na denarskite i na deviznite plasmani

30.06.2007 godina


(vo %)

Denarski plasmani 100,0

ro~na struktura - kratkoro~ni 43,4 -1,0 -6,8 - dolgoro~ni 56,6 1,0 6,8

sektorska struktura - pretprijatija 53,4 -0,3 -5,3 - naselenie 46,5 0,3 5,3 - ostanato 0,1 0,0 0,0

Devizni plasmani 100,0 0,0 0,0

ro~na struktura - kratkoro~ni 27,7 1,4 -0,3 - dolgoro~ni 72,3 -1,4 0,3

sektorska struktura - pretprijatija 92,8 0,1 -0,7 - naselenie 7,2 -0,1 0,6 - ostanato 0,0 0,0 0,0

(vo procentni poeni)

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Tabela 11 Kamatni stapki

juni 2007 godina


vo %Kamatna stapka na aukciite na blagajni~ki zapisi (28 dena)

4,9 -0,1 -0,9

Prose~na ponderirana kamatna stapka na pazarot na pari (MBKS)*

3,5 -0,2 -1,9

Kamatna stapka na dràvni zapisi so rok na dostasuvawe od tri meseci

5,4 -0,8 -1,1

Ponderirani aktivni kamatni stapki na bankite

10,2 -0,1 -1,1

Ponderirani pasivni kamatni stapki na bankite

4,8 0,1 0,5

vo procentni poeni

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija i Ministerstvo za finansii. * Se odnesuva na bilateralnite trguvawa me|u bankite.


22

Tabela 12 Aukcii na dràvni zapisi

Da t u m na o d r ` u v a w e P o nu d a P o ba r u va ~ ka Re a li za c ijaP o nd e ri r a na

k a m a tn a st a p ka

vo %

D r ` avn i z ap i si s o r ok n a d os ta suv aw e o d 3 m es ec i

05 .0 6 .2 0 0 7 1 .800 2 .068 1.75 8 5,4 419 .0 6 .2 0 0 7 1 .900 2 .173 1.90 0 5,3 8

D r ` avn i z ap i si s o r ok n a d os ta suv aw e o d 6 m es ec i

05 .0 6 .2 0 0 7 20 0 51 7 2 00 5,4 9D r ` avn i z ap i si s o r ok n a do s tas uva we o d 12 m es ec i

19 .0 6 .2 0 0 7 20 0 18 4 1 74 5,8 1

iznosi v o m ili oni d e nar i

Izvor: Ministerstvo za finansii. Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa vo Republika Makedonija Tabela 13 Nadvore{notrgovska razmena na Republika Makedonija (vo milioni evra)

iznos % iznos % iznos %

Vkupna razmena 529,4 2.842,2 38,7 7,9 98,4 22,8 609,7 27,3

Izvoz 229,1 1.177,7 16,8 7,9 66,0 40,5 335,6 39,8

Uvoz 300,3 1.664,5 22,0 7,9 32,4 12,1 274,1 19,7

Saldo -71,2 -486,8 -5,2 7,9 33,6 -32,1 61,5 -11,2

VI.2006iznos

V.2007 I-VI.2006VI.2007 I-VI.2007

VI.2007 I-VI.2007VI.2007

Prethodni podatoci na NBRM. Tabela 14 Deset najgolemi trgovski partneri na Republika Makedonija vo periodot januari-juni 2007 godina (vo milioni evra)

Obem na stokovna razmena U~estvo Izvoz U~estvo Uvoz U~estvo

Pokrienost na uvozot so

izvoziznos % iznos % iznos % %

REPUBLIKA MAKEDONIJA 2.842,2 100,0 1.177,7 100,0 1.664,5 100,0 70,8 od toa:

Srbija 334,4 11,8 205,8 17,5 128,6 7,7 160,1Germanija 325,2 11,4 158,0 13,4 167,2 10,0 94,5Grcija 305,8 10,8 155,5 13,2 150,4 9,0 103,4Italija 234,1 8,2 129,0 11,0 105,1 6,3 122,8Rusija 201,3 7,1 7,6 0,6 193,6 11,6 3,9Bugarija 159,7 5,6 78,0 6,6 81,7 4,9 95,5[panija 114,2 4,0 94,9 8,1 19,2 1,2 493,6Hrvatska 91,7 3,2 52,0 4,4 39,8 2,4 130,7Belgija 79,6 2,8 69,7 5,9 9,8 0,6 710,0Turcija 77,5 2,7 14,8 1,3 62,7 3,8 23,7

Vkupno (10 najgolemi partneri) 1.923,4 67,7 965,4 82,0 958,0 57,6 100,8 Prethodni podatoci na NBRM.


23

Tabela 15 Nadvore{en dolg na Republika Makedonija, koristeni sredstva i plateni obvrski (vo milioni evra)

Sostojba na dolg Koristeni sredstva Plateni obvrski31.05.2007 30.06.2007 V.2007 VI.2007 V.2007 VI.2007

Dolgoro~en dolg 1.715,1 1.646,8 41,8 33,9 46,5 106,7

Javen sektor 1.093,9 1.012,8 4,3 18,0 39,9 98,7

Oficijalni kreditori 862,8 782,7 4,3 18,0 39,9 97,2 Multilateralni kreditori 786,2 696,7 2,8 8,2 39,9 97,1 Bilateralni kreditori 76,6 86,0 1,6 9,7 0,0 0,2Privatni kreditori 231,1 230,1 0,0 0,0 0,0 1,4 Evroobvrznici 150,0 150,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Ostanati privatni kreditori 81,1 80,1 0,0 0,0 0,0 1,4

Privaten sektor 621,2 634,0 37,4 16,0 6,6 8,1 Privatni banki 138,1 145,0 0,0 8,7 2,7 2,9 Nebankarski privaten sektor 483,1 489,1 37,4 7,2 3,9 5,2

Kratkoro~en dolg 116,3 123,5 21,8 7,0 0,4 0,7 Javen sektor 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Privaten sektor 116,3 123,5 21,8 7,0 0,4 0,7

Privatni banki 25,8 32,4 0,0 6,5 0,0 0,4 Nebankarski privaten sektor 90,4 91,1 21,8 0,4 0,4 0,3

Vkupno 1.831,4 1.770,3 63,5 40,9 46,9 107,4 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Tabela 16 Bilans na sostojba na NBRM na 30.06.2007 godina (milioni denari) Aktiva Iznos Pasiva IznosDevizni sredstva 87.849 Primarni pari 24.889Pobaruvawa od javniot sektor 1.626 Instrumenti na NBRM 15.095Pobaruvawa od banki i drugi finansiski organizacii 1.344 Ograni~eni depoziti 521Ostanata aktiva 4.297 Devizni obvrski 59

Depoziti na javen sektor 29.950Kapitalni smetki 11.994Ostanata pasiva 12.608

Vkupno 95.116 Vkupno 95.116 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija.

Documents

Mese~na informacija 6 / 2007...soodvetno („Slu`ben vesnik na RM“ br. 72/2007), a spored odlukata od 25 juni bea zgolemeni vo prosek za 2,27% i 1,78%, soodvetno ( „Slu`ben vesnik