Ahmet Kasm Fidan

www.darulkitap.com

MESNEV

nsz

Toplumlarn varln korumas ve gzel bir gelecek kurmas, gemileriyle olan balarnn salamlyla yakndan alkaldr. Bugn, kltrel gemiimizi tesis edenleri tanmaya her zamankinden daha ok ihtiyacmz olduu gereiyle kar karyayz. Gemiimize ait nemli ahslarn bir model olarak, yeni nesillerin nne koyulmas gerekmektedir. zerinde yaadmz corafya, yetitirdii fikir, bilim ve devlet adamlar asndan ok deerli ve zengindir. Bu ahslar asrlardr, sanat eserleri, iirleri ve yaam tarzlaryla toplumumuzun nnde yrmekte ve onlarn geleceine k tutmaktadr. Bu topraklar bize ait klan ulular kervannn banda Mevln hazretleri gelmektedir. Onun eserleriyle yakt era, sadece bu topraklar deil, btn dnyay aydnlatmaya devam ediyor. Yolda kalmlar, yolunu armlar, kafas karklar varln hakikatine aryor. Yedi yzyl nce syledii szlerin yanks artarak sryor. nsanla, inancn gerek g olduunu retiyor. Mevln'y ve eserlerini tanmak bizim ihtiyatr. En byk eseri olan Mesnev olgunlat dnemin eseridir. iin onun hayat bir her ynyle

''Mesnev, hakikate ulama ve yakn srlarn ama hususunda din asllarnn asllardr'' der Mevln ve devam eder: ''phe yoktur ki Mesnev gnllere ifadr, hznleri giderir, Kur'an' apak bir hale koyar, rzklarn bolluuna sebep olur, huylar gzelletirir. Mesnev'nin en zengin malzemesi hikyelerdir. nsan bu eseri okurken herhangi bir kitab okur gibi deil, kendisini bir sohbet halkasna girmi gibi hisseder. Mesnev'deki hikyeleri hikmetleriyle birlikte ele aldk. Mmkn olduunca Mevln'nn o hikyeyi anlatmasndaki gayeye bal kalmaya alarak aklamalarda bulunduk. Mesnev'den derlediimiz bu hikyelerin, Mevln'nn eserlerine bir kap bir gei olmasn mit ediyoruz.

Ahmet Kasm Fidan

BRNC CLT

Padiah ve Criye

ok eski zamanlarda bir padiah vard. Dnyada padiah olduu gibi, mnev ynden de ok stn bir kiilie sahipti. Padiah bir gn, atna binerek baz yaknlaryla ava kt. Yolda giderken bir criye grd. Grr grmez k oldu. Bir ku kafeste nasl rpnrsa padiahn ruhu da beden kafesinde yle rpnmaya balad. Parasn vererek cariyeyi satn ald. Padiah arzusuna kavutuu iin mutluydu, fakat kader bu ya, criye hastaland. Padiah batdan, doudan, ksacas her taraftan hekimleri bir araya getirdi. Onlara, ''Her ikimizin can hibir nemi yok. yaralym, hastaym, bulur, iyiletirirse Hekimler, da sizlerin ellerinde. Onsuz hayatmn nk hayatmn can odur. Dertliyim, ama dermanm o. Kim benim canma derman inci ve mercan hazinemi ona vereceim.''

''Bu uurda canmz feda edercesine alalm. Aklmz, tecrbemizi ve btn hnerlerimizi bir araya getirelim. Beraber dnelim, tedaviyi beraber yapalm. Her birimiz hastalklarn tedavisinde, bu zamann s'syz. Elimizde her derdin merhemi vardr'' dediler. Gurura kaplarak, her eyin kendi ellerinde olduunu sandlar. ''nllah iyi ederiz'' demediler. Bu nedenle Hak Tel onlara insanlarn ciz olduunu gsterdi. Hekimler ne il verdiyseler, tedavi iin ne yaptysalar da hasta iyilemedi. Aksine hastal artt. Bu arada zavall criye gnden gne eridi, kl gibi inceldi. Padiahn ise gzlerinden de rmaklar gibi yalar akyordu. Padiah hekimlerin bu hastalk karsnda grnce yalnayak doru mescide kotu. ciz kaldklarn

Mihrabda secdeye kapand. Secde ettii yer gz yalaryla srlsklam sland. Padiah Hakk'n huzurunda kendini kaybetti. Bir mddet sonra, batt yokluk denizinden kt. Kendine geldi. Gzel bir dille Allah'a hamdetmeye ve dua etmeye balad. ''Ey en az ba dnya mlk, dnya padiahl olan Allahm! Ben ne syleyeyim? Sen zaten gizlediklerimizi de bilirsin. Ey Allahm! Btn arzu ve isteklerimizde sana snmamz gerekirken, biz yine yolumuzu ardk. Bir criyeye gnl verdik. Hastalannca da, sen varken hekimlere bavurduk. Geri sen, Ey kulum, ben senin gizlediin btn srlar bilirim ama sen yine onlar dile getir, meydana dk' buyurdun.'' Padiah can gnlden yalvararak cokuyla dua edince; Allah'n lutuf ve balama denizi de cotu, kprd. Padiah gz yalar ierisinde alayarak yalvarrken bir ara kendinden geti. Uykuya dald. Ryasnda bir pr grd. O pr padiaha, ''Ey padiah! Sana mjdeler olsun, dilein kabul olundu. Yarn sana garip klkl, ok deerli bir hekim gelecek. Hekimlikte ok bilgilidir. Doru, emniyetli ve gvenilir bir kiidir. Onun verecei il, hibir sihrin tesir etmeyecei bir sihir gibidir'' dedi. Padiah, ryasnda kendisine sylenen zat, pencere nnde beklemeye balad. Glge iinde gne gibi parlayan bir zat grd. Faziletli, hnerli, bilgili birine benziyordu. Bir

grnr, yoktu.

bir grnmez gibiydi. Sanki bir hayal, hem vard hem

Kapy amak iin grevlilerden nce kendisi kotu. telerden gelen misafirini karlad. Padiah da misafir de ayr ayr vcutlarda tek bir ruh ve birbirini tanyan birer mna denizi gibiydiler. ki can birbirini kavumu, birlemi, bir olmutu sanki. Padiah, ''Benim asl sevgilim criye deil senmisin. te Allah'n hikmeti; dnyada iten i kar, sebeplerden sebep doar'' dedi. Padiah kollarn ap, o ilh hekimi kucaklad. Ak gibi onu gnlne, ta cannn iine soktu. Buluma, arlama, hatr sorma ve yemek gibi iler bitti. Sonra padiah hastann ve hastaln durumunu anlatarak onu hasta criyenin yanna gtrd. Hekim hastann yzne bakt, nabzn dinledi. Hastalnn belirtilerini sordu, sebeplerini dinledi. ''Dier hekimlerin yapt tedaviler faydal olmam, iyi edeceklerine hastaln artrmlar'' dedi. Hekim hastaln ne olduunu anlamt, fakat padiaha sylemedi. Hznnn ve zntsnn okluundan criyenin gnl hastas olduunu tesbit etti. Hastann bedeni salam, yaral olan gnlyd. Sonra yle dedi: ''Saray boalt, ieride kimseler kalmasn. Kede bucakta bizi kimse dinlemesin. Hastaya soracam baz sorular olacak. Alacam cevaplara gre tedavimi belirleyeceim.'' Hekim istedii gibi hastayla ba baa kald. Yavaa yanna yaklaarak tatl ve yumuak bir sesle, ''Nerelisin? Memleketini bilmem gerek. nk her memleketin ilc baka bakadr. Memleketinde akrabalarndan kimler var? Kime yaknsn? zlediin arkadalarn var m?'' diye sordu. Hekim elini kzn nabzna koymutu. Soru sorarken bir yandan da nabzn kontrol ediyordu. Criye; evine, efendilerine, hemehrilerine ait olaylar bir bir anlatyor, bandan geenleri hikye ediyordu. Hekim bir taraftan criyenin anlattklarn taraftan nabznn atna dikkat ediyordu. dinliyor, dier

Hastann nabzn tutmaktan maksad; konuma srasnda hangi isim getiinde criyenin nabznn hzlanacan tesbit etmekti. nk criyenin nabzn hzlandracak olan isim, onu sevgi uruna yataklara dren kiinin de kim olduunu ortaya karacakt. Hekim, ''Kendi memleketinden nasl ktn? Daha nce hangi ehirde idin?'' diye sordu. Criye bir ehir ad syledi, fakat ne yznn renginde ne de nabznda bir deiiklik oldu. Daha sonra srasyla gittii ehirleri, orada bulunanlar, oturup tuz ekmek yedii yerleri birer birer sayp dkt, ancak durumunda bir deiiklik olmad. Hekim ok ho bir ehir olan Semerkant'tan soruncaya kadar criyenin nabz salkl bir insann nabz gibi att. Semerkant'n ad geince, kzn nabznn at hzland ve yanaklar al al oldu. nk o, Semerkantl bir kuyumcuya kt. Ondan ayr dmenin strabn ekiyordu.

Hekim criyeyi yataa dren derdin sebep olann bulunca; o kuyumcunun ehrin hangi semtinde ve hangi mahallesinde oturduunu sordu, rendi. Criyeye, ''Senin hastalnn ne olduunu imdi anladm. Allah'n yardmyla seni bu hastalktan kurtaracam. Yalnz sakn bana anlattklarn kimseye syleme. Padiaha hi syleme. Gnln srlarnn mezar olsun'' diye tembihledi. Hastann yanndan ayrlan hekim, doruca vard. Meseleyi biraz ona anlatarak, padiahn yanna

''Tedavi iin yaplacak olan i, bir an nce o kuyumcunun buraya getirilmesidir. Hediye olarak altnlar ve ssl elbiseler gndererek kuyumcuyu kandr. Semerkant'tan buraya davet et'' dedi. Bunun zerine padiah becerikli iki adamn Semerkant'a gnderdi. Eliler kuyumcunun yanna varp padiahn hediyelerini takdim ettiler. Ona sanatnn ehirler aarak herkes tarafndan bilindiini, bu nedenle padiahlarnn kendisini kuyumcuba olarak saraynda grmek istediini bildirdiler. Padiahlarnn cmertliini ve bol ihsanda bulunduunu sylediler. Kuyumcu gz kamatran hediyelere, gururunu okayan iltifatlara ve vaad edilen makamlarn ekiciliine kapld. Bulunduu ehirden ve oluk ocuundan ayrlarak padiahn sarayna geldi. Saraya gelen kuyumcuyu hekim karlad. Alp padiahn huzuran kard. Padiah kuyumcuya pek ok iltifat ve ihsanda bulundu. Altn hazinesinin sorumluluunu ona verdi. Hekim bunun zerine; ''Ey byk sultan! O criyeyi de bu kuyumcuya ver ki, criye de iyilesin'' deyince; padiah, o ay yzl gzel criyeyi kuyumcuya balad. Alt ay kadar muratlarna erdiler. Criye de tamamen iyileti. Daha sonra hekim kuyumcu iin bir erbet hazrlad. erbeti iince, gnden gne erimeye balad. Kuyumcu

Kuyumcu zayflaynca, iyice irkinleti. Yz sararp soldu. Kzn gnl de ondan tamamen soudu. Bir sre sonra da kuyumcu lnce, kzn ak tamamen sona erdi. O dnyalar gzeli tertemiz oldu. *** Bu hikyede geen padiah ruhumuz, criye nefsimiz, hekim mrid-i kmildir. Kuyumcu ise, dnya sevgisinin ve dnyalk arzularn semboldr. Padiah olan ruh her bakmdan stn zelliklerle yaratld halde, criye olan nefse gnl vermitir. Ruh aslnn ne olduunu hesaba katmadan, nefsinin esiri olmutur. Nefis, yaratl icab gz aalardadr. Criyenin kuyumcuya olan ak, nefsin dnyaya olan meylini sembolize eder. Ruh, nefsin kendisine yar olmamasndan ve hastalndan dolay zgndr. Bunun iin are arar. Nefsi, birok hekime gsterir. Nefsi tedavi edemeyen hekimler, sahte eyhlerdir. Ruh becerikli ve aktan ve hastalktan kurtuldu. Arnp

mahir bir hekim arar. O da ilh bir yardm olarak gnderilen mrid-i kmildir. Ruh, mrid-i kmille karlanca gerek sevgilisinin o olduunu anlar. Gnl verdii nefsin de mnev hastalklardan kurtulmasn ister. Ruh, mridinin tavsiyesine uyarak nefsi, dnyev arzularyla buluturur. Bu kavuma, nefsin madd arzulardan bkmasn salar. Mridin verdii illarla dnyev arzular tamamen yok olur. Sonuta dnyev arzularn ve zenginliin sembol olan kuyumcu yok olunca, nefis dt hatay anlar. ehvetten ve ihtirastan kurtulur. Ruha lyk, tertemiz bir sevgili olur. Ruhlar leminde mutlu bir yaants olan ruhun, dnya lemine geldikten sonra, madd arzulara kaplmaktan dolay ektii straplar, urad bel ve musibetlerle birlikte, bunlardan kurtulu areleri hikye edilmitir.

Bakkal ve Papaan Bir bakkaln yeil renkli, gzel sesli, sz sylemesini bilen bir papan vard. Bu papaan dkknn bekisi gibiydi. Alverie gelenlere, nkteli szler syleyerek akalar yapard. nsanlar bir ey sorduunda insan gibi cevap verir ve onlarla gzel gzel konuurdu. Papaanlara has t de ok tatlyd. Efendi bir gn evine gitmi, papaan ise bakkalda bekilik yapyordu. Bir kedi, kovalad fareyle birlikte dkknn iine dald. Can korkusuyla ne yapacan aran zavall papaan, bir o yana, bir bu yana kamaya alt. Dkknn bir kesine sraynca orada bulunan gl ya ielerini devirdi. ieler krld, yalar dkld. Ortalk iyice kart. Hibir eyden haberi olmayan dkkn sahibi iine dnd. Etrafna bakp durumu anlaynca ok kzd. Papaann stne dklen yalardan, bu ii onun yaptn dnd. O fkeyle papaann bana vurdu. Vurmasyla da olan oldu. Papaann bandaki tyleri dkld. Kel oldu, dili tutuldu, konuamaz oldu. Bakkal yaptna piman olup ah vah etmeye balad ama ne are. San, sakaln yolarak, ''Keke elim krlsayd da o tatl dilli papaanma vurmasaydm'' diye yaknmas bounayd. Papaan kel bayla, sessiz sedasz sinmi bir vaziyette oturuyordu. Bakkal, papaann eski neeli haline dnmesi iin, etrafa sadakalar ve hediyeler datt. Aradan gnler gemesine ramen, ku hi konumad. Bakkal, papaann bir daha hi konumayaca dncesiyle akn ve alamakl bir haldeydi. Kunuturmak iin trl trl acayip ve garip sesler kararak onu neelendirmeye altysa da bir fayda salayamad. Dkkn sahibi uran srdrrken, bir ara dkknn nnden kel bal bir dervi geti. Papaan onu grnce dile geldi. ''Hey arkada'' diye, dervie seslenerek, ''Sen nasl byle kel oldun? Yoksa sen de gl ya ielerini mi krdn?'' dedi. Papaann bu szn duyanlar glmeye balad. nk papaan,

kel bal derviin de kendisi gibi gl ya ielerini devirdii iin, sahibi tarafndan bana vurularak salarnn dkldn zannediyordu. *** Papaann, kendisini dervile kyas etmesi kendi bilgi ve tecrbesiyle snrldr. Dervi, bal olduu tarikat ve merep gerei o halde gezmekteydi. Bunu bilmeyen papaann yapt deerlendirme, insanlarn kendisine glmesine sebep olmaktadr. nsanlarn, Allah dostlar hakknda yanlgya dmeleri de ayn sebepledir. nsanlar velleri kendi nefisleriyle kyas ederler. Ac suyla tatl suyun berrakl ayndr. kisini ayrt edebilmek tatmakla mmkndr. Allah'n dostlarn deerlendirebilmek iin, o makam ve hali yaamak ve tatmak gerekir. Bilgi sahibi olmadan yaptmz kyaslamalar, papaan misali gln durumlara dmemize sebep olur.

Usta ve a rak Bir ustann, a bir ra vard. Usta bir gn randan, ierideki depoya gidip raftaki ieyi getirmesini istedi. a rak depoya gitti. Rafa baktnda iki ie olduunu grd. Dnp ustasna gelerek, ''Usta rafta iki ie var. Hangisini getireyim?'' diye sordu. Usta da, ''Olum, o rafta bir ie var. al brak. O bir ieyi al gel'' dedi. rak itiraz etti. ''Ustacm beni azarlama. Ben o rafta iki ie grdm. Hangisini istiyorsan syle getireyim.'' ocua laf anlatamayacan anlayan usta, ''O zaman o iki ieden birini kr, dierini getir'' dedi. rak gitti, ienin birini yere vurup ienin de gzden kaybolduunu farketti. *** nsanlarn arzu ve fkeleri, a grmelerine neden olacandan gerei gremezler. Hatann kendilerinde olabileceine ihtimal vermezler. paralaynca iki

Edep Musa aleyhisselm zamannda, sriloullar'nn rzk gkten gelirdi. Bir zahmete ve skntya girmeden, Allah Tel'nn lutfu kereminden beslenirlerdi. Musa aleyhisselmn kavmi arasnda bu ilh yardmn ve deerini bilmeyen cahiller oktu. Bunlar, verilen nankrlk ederek, '' Biz toprakta yetien soan, mercimek gibi yeilliklerden ve sebzelerden isteriz'' kymetini nimetlere sarmsak, dediler.

Yaptklar bu edepsizlik, gkyznden gelen sofrann kesilmesine sebep oldu. Ekmekleri gelmedi. Bldrcn kuunun etiyle kudret helvasn bulamaz oldular. Yemek ihtiyalarn karlamak iin topra ilemek zorunda kaldlar. Bahe

bellediler, tarla srdler, ekin ekip bitiler. Yorgunluklar yanlarna kr kald. Musa aleyhisselm bunlar iin tekrar efaati oldu. Rabbine niyazda bulundu. Keremi bol olan Allah, iinde eitli nimetlerin bulunduu tabaklarla dolu sofray gkten indirdi. Bu sefer Hz. Musa onlara yalvararak uyard: '' Bu sofra devamldr. Yeryznden kalkmayacak ve eksilmeyecektir. lemlerin rabbi olan Allah'n sofrasnda a gzllk etmek, hrsa kaplmak nankrlktr.'' Musa aleyhisselm sanki onlar hi uyarmam gibi, bu edep yoksulu kstahlar, kendileri iin gelen sofradan yemek ardlar. Dilenci karakterli grgszlerin hrs yznden bu ilh rahmet kaps kapand. *** Hrs yokluk sebebi ve Allah'a kar edepsizliktir. Kendimizi kontrol edelim. Cenb- Hak'tan edepli bir insan olmay dileyelim ve edebi elde etmek iin rabbimize yalvaralm. Edebi olmayann Allah'n lutfundan mahrum kalacan bilelim. Edepsizliin unutmayalm. ve zararlarnn btn topluma, yaylacan

Zalim Padiahla Fitneci Vezir Eski zamanlarda yahudilerin zalim bir padiah vard. Hz. s dmanyd. Hristiyanlar eitli eziyetlerle yakar, yandrr ve ldrrd. akn padiah, Musa ile s'nn yolunda yryen peygamberler kabullenemiyordu. (a.s) ikisinin de olduunu bir Allah trl

Bu padiahn kendisinden de kt, dzenbaz, hilekr ve fitneci bir veziri vard. Hile yaparak akan suyu bile durdururdu. Bir gn padiaha, ''Padiahm, hristayanlar canlarn kurtarmak iin dinlerini gizliyorlar. Hem ldrmekle de bunlarla baa klmaz'' dedi. Padiah, ''Syle bakalm, bu Hristiyanln yaylmasn ve hristiyanlarn oalmasn nasl engelleyeceiz? Gizli ve ak dnyada hristiyan kalmamas iin gerekli tedbiri alalm'' dedi. Vezir bunun zerine hile dolu plann anlatt. ''Padiahm! Gya bana kzarak, kulamn ve elimin kesilmesini, burnumun ve dudamn yarlmasn emredin. Sonra da beni idam etmek iin drtyol aznda bir idam sehpas kurdurun. Tellllar kartarak halk toplayn. Son anda sizin kramayacanz biri benim affm sizden istesin. Bunun zerine siz de beni uzak bir yere srgne gnderin. Byle yaparsan hristiyanlar benden phelenmez. Ben de rahatlkla aralarnda fitne ve fesadm yayarm. Gittiim yerde onlara derim ki: Ben gizlice hristiyan olmutum. Padiah bu srrm rendi. Bana bu zulm yapt. Eer s aleyhisselmn mnev yardm yetimeseydi Yahudiliinden dolay beni ldrecekti. Ben Hz. s'nn uruna canm, bam

vermeyi canma minnet sayarm. Onun dininin btn bilgilerine sahibim. Hristiyanln cahillerin elinde kalm olmas, bana byk strap veriyor. zlyorum. Belimize Hristiyanln kemerini baladmzdan beri, Yahudilik'ten kurtuldum. Allah'a ve s'ya krler olsun. Bu hak dinin yol gstericisiyim. Ey insanlar, devir s'nn devridir. Onun dininin emirlerini candan ve gnlden dinleyiniz diyerek vaazlarma balarm.'' Padiah vezirin bu dzenini akllca buldu. ok houna gitti. Derhal istediklerini yerine getirdi. Veziri hristiyanlarn ok olduu bir blgeye srd. Halk vezirin bana gelenlerden dolay ok ard. Vezir srld yerde halk dine davete balad. Hristiyanlar azar azar onun evresine toplandlar. Vezir onlara gizlice ncil'in, namazn srlarn anlatyordu. Grnte Hristiyanln emirlerini anlatsa da anlattklar hristiyanlar tuzaa ekmek iin bir yemdi. mansz vezir badem ezmesinin iinde sarmsak saklar gibi, din nasihatilii yapyordu. Szleri, iine zehir katlm eker erbeti gibiydi. Gerek hristiyanlar, o szlerin ardndaki acl hissediyorlar ama tam zemiyorlard. Cahil ve anlay az olan hristiyanlar, gnllerini hilekr vezire tamamyla kaptrmlard. Vezir Hz. s'nn yeryzndeki vekili, szleri de boyunlarnda birer halkayd artk. Vezir, ksa zamanda bir emriyle lme gidecek kadar kendisine bal, yz binlerce hristiyan etrafna toplad. Aradan tam alt sene geti. Yaplan plan adm adm uygulanrken, padiahla vezir arasnda gizlice haberlemeler yaplyordu. Padiah bu ii bir an nce bitirmesini isterken, vezir padiahtan biraz daha sabretmesini diliyordu. O dnemde, Hz. s'nn kavminin banda yneticilik yapan on iki emr vard. Bu emrlerin hepsi de vezirin tuzana dt. Ona inanyor ve gveniyorlard. Onun iin lmeye bile hazrdlar. Samimiyetinden hi phe etmiyorlard. Vezir bu arada her emr iin Hristiyanln ilkelerini anlatan on iki kitapk hazrlad. Her kitapk birbirinden ayr hkmlerle doluydu. Dinin emir ve yasaklar birbirini tutmuyordu. Kitapn birinde riyzet ve aln tvbenin esas, Allah'a dnn art olarak bildirilirken, dierinde aln insana bir fayda getirmeyecei yazlyd. O kitaba gre cmertlik Allah' bulmak iin yeterliydi. Bir dier kitapta a kalmann da cmertliin de Allah'a irk komak olduu ifade ediliyordu. O kitaba gre de her eyin ba Allah'a tevekkl ve teslimiyetti. Bir baka kitapkta da dier kitapktaki belirtilen dncenin tamamen zddna, kulun yapmas gereken eyin hizmet ve ibadet olduu, ibadetsiz ve hizmetsiz bir tevekkln su olduu belirtiliyordu. Hilekr vezirin hazrlad, bu kitapklarn hibiri birbirine uymuyordu. Birinde yaplmas tavsiye edilen eyler dierinde yasaklanyor, su kabul ediliyordu.

Vezir bir mddet sonra hilesinin gerei olarak vaaz ve nasihati brakarak yalnzla ekildi. Krk-elli gn halvette kald. Kendine inananlar ayrlk ateiyle yakt. Halk, onun insana huzur veren halinden, gzel konumalarndan, sohbetinin zevkinden uzak dmekten, deli divane oldu. Yanna vardlar ve yalvarp yakardlar, szlayp dvndler. Gzleri grmeyen bir m gibi yolun ortasnda rehbersiz kaldklarn bildirdiler. Vezir onlara, ''Ruhum dostlarmla beraber fakat halvetten kmama izin yoktur'' dedi. Kendisine inananlar, ''Ey kerem sahibi! Senden ayr dnce, biz her eyimizi kaybettik, gnlden de dinden de yetim kaldk. Bir kusurumuz varsa affedin. Bize cefa ektirmeyin'' dediler. Vezir, ''Bana inanyor ve gveniyorsanz, kemltm kabul ediyorsanz neden srarc oluyorsunuz? Ben gnlmn halleriyle megul olmak istiyorum'' dedi. nananlar, ''Ey vezir! Senin kemltn inkr etmiyoruz. Senden ayr dmenin strabyla, gzlerimizden yalar aktarak yalvaryoruz'' dediler. Vezir onlara halvete girdii yerden yle seslendi: Hz. s'dan bana emir geldi ve, ''Btn yaknlarndan ayrl ve yalnz kal'' dendi. dostlarndan,

Vezir sevenlerinin yalvarp yakarmalarna, ah edip inlemelerine aldrmad. Halvetine devam etti. Bir mddet sonra da emrleri yanna artt. Her biriyle ayr ayr grt ve her birine, ''Benden sonra yerime sen geeceksin. Hristiyanl insanlara sen anlatacaksn. Hak dinin senden baka temsilcisi yoktur. Yalnz ben hayatta olduum srece bu srr kimseye aklamayacaksn'' diyerek ellerine yazm olduu kitapklardan birer tane verdi. Kitapklar hususunda da u tembihte bulundu: ''s aleyhisselmn insanla getirdii gerek hristiyanlk bu kitapkta yazldr. Sana verdiim bu kitabn dndakiler yanltr.'' Daha sonra vezir krk kendisini ldrd. gn kapsn kapad. Krknc gn de

Halk onun lmn duyunca, mezarnn ba kyamet yeri gibi oldu. Kabrinin banda bir ay oturdular, alayp inlediler, matemini tuttular. Matem acs hafifleyince halk dedi ki: ''Ey emrler! Vezirin yerine sizlerden kim geecek? Bize bildirin ki, ona uyalm. Elimizi, eteimizi ona teslim edelim. Batan gneimizin yerine bir mum olsun.'' On iki grubun liderlerinden bir emr ileri atld ve, ''O byk insan, yerine vekil ve halife olarak beni brakt. te elimdeki bu kitapck szlerimin delilidir'' dedi. Bir baka emr, ''Hayr, gerek halife benim'' diye ortaya kt. On iki emr de gerek halife ve vekilin kendisi olduunu iddia ediyordu. Her emrin bir elinde kl, dierinde kitapk vard. Sarho filler gibi birbirlerine saldrdlar. Her emr peindekilerle birlikte halifelik mcadelesine giriti. Savatlar, vurutular yz binlerce hristiyan ld. Kesik balardan kuleler olutu. Bylece vezirin ektii fitne tohumlar yeerdi. Hz. s'nn dinine inananlar arasnda ayrlklar meydana geldi. Vezir de can pahasna muradna ermi oldu.

*** Bu hikyede u yet-i kerimelere iaret vardr: ''Onlar dinlerini paraladlar, blk blk oldular. Her grup kendi inanc ile sevinmekte ve ferahlamaktadr'' (Rm 30/32). ''De ki! Ey kitap ehli! Geliniz, aranzda eit olan tek sze, ancak Allah'a kulluk edelim. Ona hibir eyi e ve ortak komayalm. Allah' brakp birbirimizi rab edinmeyelim'' (l-i mrn 3/64).

Atee Atlan ocuk Dnyadaki gcn s aleyhisselma inananlara zulm etmek iin kullanan yahudi bir padiah vard. Veziri ile birlikte, hristiyanlar birbirine dren padiah ile ayn soydan geliyordu. Bu padiah, s aleyhisselma inananlardan kurtulmak iin, zalimliine uygun den bir yol bulmutu. ehrin orta yerine azgn bir ate yaktrarak yanna da bir put diktirmiti. O puta secde etmeyen hristiyanlar atee attryordu. Kucanda ocuuyla bir kadn getirdiler ve puta secde etmesini istediler. Kadnn secde etmekte isteksiz davrandn gren padiahn adamlar, ocuu kadnn elinden alarak kzgn atein iine attlar. ''Eer secde etmezsen sen de atee atlacaksn'' derler. ocuun strabyla yklm olan zavall anne, aknlk iinde puta secde edecei srada ocuk atelerin iinden yle seslenir: ''Anne, puta secde etme, yanma gel. Ben burada ok rahatm. Daha nce grmediim gzellikler ierisindeyim.'' Bunun zerine anne iine dt aknlktan kurtulur, koarak alevlerin arasna dalar. Onun ardndan oraya toplanan halk da kendini atee atmaya balar. Grevliler insanlarn kendilerini atee atmalarna engel olamazlar. Grd bu manzara karsnda dahi insafa gelmeyen padiah, ''Ne oldu senin yakcln'' diyerek atee kzar. Ate dile gelerek padiaha cevap verir: ''Ben bir emir kuluyum. Allah'n emri olmadan kimseyi yakamam.'' nananlara selmet olan dnya atei, alevlerini artrarak etrafa yaylr. O zalim padiah ve ona hizmet edenleri iine alr; yakar ve kl eder. *** Allah'a inananlara bir ar var burada. Ey inananlar! Nefse muhalefet etmek ve eytana uymamak iin zorluklara katlann ve sabr ateine girin. Bylece, Allah'n brahim aleyhisselma yapt gibi ikramlara ulaacaksnz. Atein ierisindeki nimet sofrasna oturacaksnz.

Ambar ve Fare Bizler u dnya denilen ambarda buday toplayan kiiler gibiyiz. Ambarmza budaylar dolduruyoruz, ama topladmz budayn bir yandan eksildiinin farknda deiliz. Budaymzn byle azalmasnn sebebinin, olduunu hi dnmyoruz. Bu farenin ambara giren fare eitli hile ve

tuzaklarla ambarmzdaki buday boalttn gremiyoruz. Fare bizim ambarn altna delikler am. Koyduumuz buday srekli yiyor. Emeimiz boa uup gidiyor. Ey Hakk' talep eden kii! nce fareden kurtulmann eresini bulmak gerekir. Fareyi uzaklatrdktan sonra, ancak ambarn istediin gibi doldurursun. *** Yaptmz btn gzel ameller, iler, ibadetler, insan davranlar, yardmlar bizim iin hiret ambarna attmz birer sevap budaydr. Bu mnev ambarn hrsz olan fare nefsimiz ve onun arzulardr. Yaptmz amellerin boa gitmemesi iin, nefis faresini gnl ambarndan kovmalyz.

Padiah ile Leyl Mecnn'u akndan deli divane eden kz, devrin padiah merak etti. Adamlarna, onu grmek istediini, bulup huzuruna getirmelerini emretti. Adamlar Leyl'y bulup huzuruna getirdiler. Padiah, Leyl'y dnyann en gzel ve ekici kzlarndan biridir diye tahayyl ediyordu. Karsnda esmer tenli ve zayf l kzn gren padiah ard, hayretler iinde, ''Mecnn'u deli eden, perian olup llere dmesine sebep olan Leyl sen misin? ok gzel de deilsin. Halbuki senden ok daha gzel olan, nice kzlar var'' dedi. Leyl hemen padiaha cevap verdi: ''Padiahm, susunuz! nk Mecnn deilsin. Gzelliimi grebilmen iin Mecnn'un gzyle bakmalsn. Ben Mecnn'un baklarnda gzelim.'' *** Mecnn'un kendini Leyl ile snrlad gibi, btn gayesini dnyaya ve dnyalk arzulara ynlendirenler, mnev ve ruhan lemin gzelliklerinden habersiz yaarlar.

Allah'n Resl'ne Saygszlk Bir gn biri srf alay etmek iin, Muhammed aleyhisselmn adn azn eerek syledi. Annda aznn payn ald. Az arpld ve ylece kald. Sonra yaptndan ok utand. Pimanlk duyarak Allah Resl'nn yanna geldi ve, ''Ey ilh bilgilere ve ledn ilminin srlarna vkf olan Muhammed! Beni affet. Cahilliimden dolay senin isminle alay ettim. Halbuki asl alay edilecek kii benmiim'' dedi. *** Bir kimseyi tanmak, gizledii dncelerini ortaya karmak istiyorsanz onun iyi ve temiz kiiler hakkndaki kanaatini reniniz.

Hz. Hud'un ve eybn- R'nin izgisi Hz. Hud (a.s) kavmine Allah'n azab gelecei zaman, kendisine inananlar bir araya toplad. Onlarn etrafna bir izgi ekti. syan edenleri helk etmek iin Allah'n gnderdii iddetli frtna, izginin iindekilere sabah yeli gibi tatl esti ve inananlar incitmedi. izginin dnda kalanlar ise havalarda uarak yerlere arpt. mmet-i Muhammed'in evliyalarndan olan eybn- R de cuma namazna gidecei zaman, obanlk yapt koyunlarn etrafna bir izgi ekerdi. Kurtlar srye saldramad gibi, o izgiyi ap koyunlarn yanna ulaamazd. Hibir koyun da izgiden dar kmazd. *** izdii izgiyle kurtlarn ve koyunlarn arzularna engel olan eybn- R gibi, peygamberlerin yolundan giden Allah dostlar da sevenlerini dinin llerinin izgisinde tutar.

Tavann Hilesi Bir zamanlar balta girmemi bir ormanda, peneleri gl, sesi gr, grnts dehetli bir aslan vard. Ormandaki btn hayvanlar, bu aslann karnn doyurmak iin avlanmasndan ylmlard. Her gn aralarndan biri eksildiinden dolay, bugn acaba sra bende mi korkusundan titrer olmulard. Gnn birinde hayvanlar, bu korkuya yeter demek iin, ormann gzel bir vadisinde toplandlar. Aralarnda aslanla baa kabilecek hibir hayvan olmad iin, en doru zmn, her gn aslana ilerinden birini yemek olarak sunmak olduuna karar verdiler. Her gn kura ekilecek, kurada kan hayvan kendi istei ile gidip aslana yem olacakt. Bylece dier hayvanlar, ormanda korkusuzca dolaabilecekti. Aslann huzuruna gidip tekliflerini akladlar. Aslan, ''Hile yapmayacanza, sznzde duracanza inansam, gzel bir teklif. Fakat ben undan bundan ok hile grdmden, azm yand. Onun iin size gvenmiyorum. Avlanmaya devam edip rzkm kendim arayacam'' dedi. Orman sakinleri, aslana tevekkl etmesini, tevekklle rzknn almadan geleceini, av peinde komasna gerek olmadn sylediler. Aslan, ''Yaamak iin almal ve rzkmzn peinde komalyz. Bizleri ve bu dnyay yaratann nmze koyduu merdivenden kmak gerekir. Kural budur. Hayatta kalmak iin almak esastr'' diyerek teklife scak bakmad. Orman sakinleri, bin bir rnekler vererek tevekkl etmenin yeterli olduunu, Allah'n yaratt canly a brakmayacan anlatp aslan ikna ettiler. Aslanla aralarnda bir anlama yaparak daldlar. Ormandaki hayvanlar anlamaya uydular. Her gn aslann yemeini ayana kadar gtrdler. Bu ekilde gnler geti. Bir gn kura tavana kt. Tavan yan izip bakaldrd ve, ''Bu zulm ne zamana kadar srecek? Birinin kp buna engel olmas gerekir'' dedi. Dier hayvanlar, ''Byle yapma. Bugne

kadar herkes uyum ierisinde davrand. Hepimiz ormanda rahat dolar olduk. Verdiimiz szn, ettiimiz yeminin gereini yapmak zorundasn'' dediler. Bunun zerine tavan arkadalarndan sre istedi. Bu beldan tamamen kurtulmann bir aresine bakacan bildirdi. Dncesinin ne olduunu soranlara srrn aklamayacan belirtti. Aslan geciken yemeini beklerken, bir yandan da fkesinden penesiyle yeri kazyordu. Tavann yava yava geldiini grnce, kkreyerek bard: ''Ey aptal hayvan! Beni bekletmekten korkmuyor musun? Neredesin? Niye salnarak gelirsin?'' Tavan, ''Aman efendim, lutfedip balarsanz gecikmemin sebebini aklayaym'' dedi. Aslan, ''Ahman zr kabahatinden byk olur. yilii de lyk olunca yaparm'' dedi. Tavan, ''Her ne kadar lutfunuza lyk deilsem de syleyeceklerim sizin iin ok nemlidir'' diyerek anlatmaya balad: ''Efendim, sabahn kuluk vaktinde, daha semiz bir tavan arkadamla birlikte size gelmek zere yola ktk. Yolda nmze bir baka aslan kt. Bizi ldrp yemek istedi. Kendisine, Biz bu ormann padiahnn yiyeceiyiz, ona gidiyoruz, bizi geciktirme' dediysek de laf anlatamadk. Sizin padiahnz da kim oluyor? Benim yanmda onun adn nasl aznza alrsnz? Sizi de padiahnz da para para ederim' dedi. Bunun zerine ben kendisinden size haber vermek iin izin istedim. Karmza kan aslan da, Arkadan bana rehin brakrsan olur' dedi. Ona ok yalvardm, ancak fayda etmedi. Arkadam rehin olarak brakt. Beni de size gnderdi. Ya bu korkusuz aslan yolumuzdan ekiniz ya da bundan sonra size gnderilecek yemekten midinizi kesiniz.'' Aslan, ''abuk d nme. Beni o kendini bilmezin yanna gtr. Onun gibi yzlercesinin cezasn verdim, onun da cezasn vereyim'' deyince tavan nde, aslan arkada yrmeye baladlar. Tavan daha nceden iaret koyduu bir kuyuya doru aslan gtrd. O derin kuyuya yaklatklarnda tavan geride kalmaya, ok korktuunu belirten davranlarda bulunmaya balad. Bu durumu gren aslan iyice sinirlendi ve, ''Neden geride kalyorsun? Benim yanmda korkmana gerek yok'' dedi. Tavan, ''Padiahm o aslan u ilerideki kuyuda oturuyor. Onun iin korkumdan yryemiyorum'' dedi. Aslan, ''Korkma gel. Ben onun iini bir penede bitiririm. Sen yr bak bakalm kuyuda m?'' dedi. Tavan, ''Ben korkumdan yaklaamyorum. Efendim, siz beni kucanza alrsanz, cesaret edip bakabilirim'' dedi. Aslan tavan kollarnn arasna ald. Beraber kuyunun yanna yaklatlar. Kuyuya baktklarnda suyun zerinde aslan ve tavann aksi grnd. Aslan kuyuda heybetli bir aslanla, iman tavan grnce kollarnn arasndaki tavan bir kenara frlatp, kkreyerek kuyuya dald. Derin kuyunun iinde boulup gitti. Tavan sevinle mjde vermek iin dier hayvanlarn yanna koarken bir yandan da dans ediyordu.

Nice zamandr canlarna kyan aslandan kurtulduklarn renmek btn orman sevince bodu. Bayram gibi kutlamalar yaptlar. Herkes kk tavan tebrik etti, vg dolu szler sylediler. Kk tavan tevazuyla, ''Ben kk bir tavanm. G veren Allah'tr. O yardm etti. Zihnime kuvvet, gnlme nur ihsan etti. Onun yardmyla aslan alt ettim'' dedi.

Azril'den Kaan Adam Hz. Sleyman'n hkm srd devirlerde, bir adam koa koa saraya gelerek, Hz. Sleyman'n huzuruna kar. Benzi sapsar, korkudan tir tir titrer bir halde, Sleyman aleyhisselmdan kendisine yardm etmesini ister. Hz. Sleyman bu adama sorar: ''Ne oldu sana byle? Seni bu kadar korkutan ey nedir?'' Adamcaz nefes nefese: ''Azril bana yle fkeli bakt ki, canm alacandan korktum. Koup sana geldim.'' Hz. Sleyman, ''Peki, benden istein nedir?'' der. Adamcaz, ''Ey canlar koruyan adaletli padiah! Senin hkmn rzgra geer, emret de beni Hindistan'a gtrsn. Bel ki o zaman canm kurtarrm'' der. Syelman aleyhisselm rzgra, adam istedii yere brakmasn emreder. Rzgr adam Hindistan'n i taraflarnda bir yere uurarak brakr. Ertesi gn divan kurulur ve herkes Hz. Sleyman aleyhisselmn huzurunda toplanr. Hz. Sleyman Azril'e, ''Dn bana bir adam geldi. Kendisine fkeyle baktn syledi. O mslman evinden barkndan, oluundan ocuundan uzaklatrmak iin mi yle baktn? Sebebi nedir?'' der. Azril, ''Ey Sleyman! Ben ona fkeyle deil, aknlkla baktm. nk Cenb- Hak bana, O kulumun cann bugn Hindistan'da al' diye emir buyurmutu. Ben de o adam burada grnce ararak kendi kendime, Bu adamn burada ne ii var? Yzlerce kanad olsa Hindistan'a varmas ok zor' dedim. Onun iin adama tuhaf ve aknlkla baktm. Fakat Hindistan'a gittiim zaman vazifemi yerine getirdim'' diyerek cevaplar. *** nsanlar ihtiraslarna kaplarak yoksulluktan ve lmden korkarlar. Halbuki btn dnya ilerimizi lm gereini kabullenip, gz nnde bulundurarak yapmalyz. Kimden, neyi karyoruz? Allah'tan kaabileceini dnmek byk bir cahillik deilmidir? adam orada buldum, ve Hz. Sleyman'n sorusunu

Hz. mer ve Romal Eli Halifeler dneminde, dnyann byk bir blmn hkimiyeti altnda bulunduran Roma mparatorluu'ndan Medine ehrine bir eli gnderildi. Gnler sren yolculuktan sonra Medine'ye ulaan eli, halifenin sarayn sordu. Eyasn zaferler yorgun bir ekilde

indirip atn dinlendirmek istiyordu. Zafer stne kazanan, adaleti ile dillere destan olan bu byk

yneticinin, grkemli bir saray eli halka sarayn yerini sordu.

olmas

gerektiini

dnen

Medine halk eliye, ''Halifenin dnyalk saray yoktur ama ok aydnlk bir gnl saray vardr. Her ne kadar ad halife ve emr olarak dnyaya yaylmsa da o garip bir dervi gibi kk bir evde oturur'' dediler. Daha nce hi iitmedii szleri duyan Romal elinin, Hz. mer'i grme merak iyice artt. Atn ve eyasn bir kenara brakp, byk insan bir an nce grme sevdasna kapld. Onun yabanc olduunu ve Hz. mer'i aradn anlayan bir bedev kadn eliyle bir hurma aacn gstererek, ''te u hurma aacnn altnda yatan Hz. mer'dir'' dedi. Eli, gsterilen aaca yaklatnda heyecandan titremeye balad. Orada uyuyan kiinin heybetinden etkilenmi ve gnl bir ho olmutu. Sevgi ve korku gibi birbirine zt iki duygunun gnlnde belirdiini hissetti. akn bir durumdayd. Kendi kendine, ''Ben imdiye kadar nice padiahlar grdm, sultanlarn huzuruna ktm, ama hibiri beni, bu aacn altnda yatan sradan grnml adam kadar heyecanlandrmad'' dedi. Saygyla yanna yaklaarak elini balayp beklemeye balad. Bir mddet sonra Hz. mer uykudan uyand ve ayaa kalkt. Eli Hz. mer'e sayg gsterip, selm verdi. Hz. mer (r.a) elinin selmn ald. Korkudan yrei arpan eliyi yanna ararak sakinletirdi. Gnln alp neelendirdi. Karlkl konumaya baladlar. Hz. mer'in iten davranmas sohbetlerini koyulatrd. Hz. mer, d yabanc gibi grnen o elinin iini uyank ve dost buldu. Onun ruhunun ilh srlar arzuladn sezdi. Eliye Allah'n sfatlarndan bahsetti. Sohbet srasnda eli: ''Ey mminlerin emri! Ruh, ycelikler leminden yeryzne nasl indi? Sonsuzluklar leminde zgr iken, ten kafesine neden girdi?'' Hz. mer: ''Hak ruha efsunlar okudu, kssalar syledi, ruh da ilh emirle bylendi. Baz eyler maddleince anlam kazanr. rnein, yamur damlalar sedeflerin iinde inci olur. Kan damlalar ceylann karnnda misk kokusuna dnr. Ekmek sofrada canszken, insan vcudunda neeli bir ruh kesilir.'' Eli bu cevap karsnda zihnindeki btn skntlardan kurtulduunu, ruhunun hafiflediini hissetti. Asl olann ne olduunu kefetti. Fakat byle byk bir kayna bulmuken brakmak istemedi. Faydalanmak iin sormaya devam etti. ''Duru ve berrak bir su gibi olan ruhun, bulank bir yer gibi olan cesette hapsedilmesinin hikmeti nedir?'' Hz. mer: ''Ses ve szle ilgisi olmayan mnay neden kelimelerle ifade ediyorsak, neden yazya dkyorsak, ruh da bu yzden beden denilen kalba sokulmutur.'' Sorduu sorulara ald cevaplar, eliyi mna kadehinden iki imi gibi mest etti. Kendinden geirdi. Getirdii haberi de ne iin geldiini de unuttu.

Allah'n byklne, gcne kuvvetine arp kald. Bu makama ulanca da elii brakt ve mna leminin padiah oldu. *** Mevln hazretleri, bu kssada, yaratl, varlklarn yaratlndaki hikmet ve kudreti, yaratltaki gelimeyi, insann nefsinden gememesinin demir zincirlerle balanmaktan farksz olduunu, kendisine has slbuyla anlatyor.

Tcir ile Papaan Ticaretle uraan bir adamn gzel bir papaan vard. Bir gn bu tcir ii gerei Hindistan'a gitmek iin yol hazrlna balad. Cmertlii ile tannan bu tccar, kle ve criyelerine tek tek sordu: ''Sana Hindistan'dan ne getireyim? Ne istersin?'' Her biri ayr ayr istekte bulundu. Bu cmert ve iyi kalpli tccar onlarn isteklerini not ald. Getireceine dair sz verdi. Sra papaana geldi. Ona da sordu: ''Ey gzel kuum, sen ne istersin?'' Papaan, ''Oradaki papaanlar grnce, halimi onlara anlat. Papaanmn size selam var. Sizi zlediini ve kurtuluu iin are bulmanz konusunda yardmc olmanz istiyor dersin'' dedi. Szlerine devam ederek. ''Ben gurbet ellerde zlemle ve ayr dmenin strabyla rpnrken, sizlerin yeil ormanlarn gzel aalarnn dallarnda dolaarak keyfetmeniz reva mdr? Dostlarn vefas byle mi olur? Sizler boylu poslu gzel elerinizle zevk sefa ierisindesiniz. Ben ise burada mahpusum. Yreim kan alar. Hi olmazsa, sabahn seherinde u garibi de hatrlayn. Dostlarn dostu hatrlamas mutluluktur. Baka bir ey istemiyorum'' dedi. Tccar, papaann selmn ve mesajn oradaki dostlarna gtrmeyi de kabul ederek kervann hazrlayarak, yola koyuldu. Gnlerce yol aldktan sonra, Hindistan'n br ucuna vard. Aalarn zerinde papaanlar grnce, atn durdurarak onlara seslendi. Evde kafeste besledii papaann selmn bildirdi. Sylemesini istedii szleri, bir bir aktard. Tccar szlerini bitirir bitirmez, oradaki papaanlardan biri birka kere titredi. Nefesi kesilerek dp ld. Bu durumu grnce sylediine de syleyeceine de piman oldu. Kendi kendine, ''Bir canlnn lmne sebep olarak gnaha girdim. Galiba bu papaan, benim papaann ya bir yakn ya da ok candan seveniydi'' diye dnd. Hindistan'daki alveriini bitirerek memleketine Herkesin istediklerini birer birer teslim etti. dnd.

Papaan, tccarn hediyeleri datmasn kafesinden izliyordu. Kle ve criyelerle ii bittiinde sahibine seslendi. ''Benim armaanm nerede? Papaan dostlarma selmm ulatrdn m? Onlarn haberlerini bana anlat ki, ben de dierleri gibi mutlu olaym.'' Tccar, ''Sevgili kuum! Bana yle bir i yaptrdn ki, sana uyup da nasl byle bir

cahillik yaptma hl pimanlk neye yarar?''

yanmaktaym.

Bin

piman

oldum

ama

Papaan bu szleri duyunca olanlar daha Sevgili kuunun srarlarna dayanamayan bandan sonuna bir bir anlatt.

ok merak etti. tcir, olanlar

''Sylediin yere gittim. Dostlarna selmn ve sylediklerini aktarnca ilerinden biri, senin gnderdiin haberin zntsne dayanamam olacak ki dp ld. Bu durumu grnce ok piman oldum. Ne gelir ki elden? Bir kez sylemi bulundum'' dedi. Tccarn bu anlattklarn dinleyen kafesteki papaan da, nce titredi, sonra kaskat kesildi. Tcir kendi gzel papaannn da ayn ekilde dp ldn grnce, akl bandan gitti. Alayp szlanmaya, ah vah edip dvnmeye balad. Bandaki klahn yere atarak, ''Ey gzeller gzeli papaanm. Ho sesli kuum, yoldam, srdam. Ne oldu sana? Neden bu hale geldin?'' diye feryat etti, atlar yakt. l papaan zntyle kafesin iinden knca, papaan birden canlanp utu. Yksek bir dala kondu. Tcir kuun bu durumuna ard kald. Ban kaldrp, ''Ey gzel papaanm! Ben bu iten bir ey anlamadm. Sen bu hileyi nereden rendin? Byle canmz yaktn'' dedi. Papaan konduu yerden cevap verdi: ''Sevgili efendim! Hindistan'daki o ku, yapt hareketle bana yol gsterdi. Selmm alnca dp lm gibi yapmas, bana tt. Sz sylemeyi, neelenmeyi brak. nk sen, gzel szler sylediin iin o kafesin ierisine hapsedildin. Kurtulmak iin kendini l gibi gster. Esirlikten kurtul demek istedi.'' Tcirin hayata bakn deitirecek ok ho bir de t verdi. ''Efendim! Sen de benim gibi yap. lmeden nce l. Cann, ten kafesinin esaretinden kurtar. Ruhun gerek vatann gzelliklerine usun.'' Papaan efendisine, ''Allaha smarladk'' diyerek vatanna ve dostlarna doru kanat rpt.

Gayb Yamuru Reslullah Efendimiz (s.a.v), bir gn dostlarndan birinin defni iin mezarla gitmiti. Oradan dndnde, Hz. ie'nin yanna geldi. Hz. ie, Peygamber Efendimiz'in mbarek sarn, yzn, salarn, yakasn, gsn, kollarn, elleriyle kontrol etti. Peygamber Efendimiz, ''Byle ne aryorsun?'' diye sordu. Hz. ie, ''Bugn hava bulutluydu ve sen mezarlkta iken yamur yamt. Sen hi slanmamsn'' dedi. Peygamber Efendimiz, ''O srada bana ne rtmtn?'' diye sorunca, Hz. ie, ''Senin aln rtmtm'' diye cevap verdi. Reslullah Efendimiz, ''Ey gnl tertemiz olan ie! O aldan dolay, Allah sana gayb yamurlarn gstermi. O senin grdn yamur, bildiin gkyznden yaan yamur deildir. O baka buluttan, baka gkten yaar'' buyurdu.

*** Vellerin szleri gayb leminden gelen yamurlar gibidir. nsanlarn gnln bahara evirir. Filizleri canlandrr. Yapraklar ve dallar yeillendirir.

htiyar algc Hz. mer zamannda bir algc ok gzel eng alard. Blbller onu dinlerken kendinden geerdi. algsndan kan nameler, dinleyenleri bazan neelendirir, bazan da insann akln bandan alr, ruhunu kanatlandrr, hayal lemlerinde gezdirirdi. Zaman geti, ya ilerledi, algc ihtiyarlad. Gzelim sesi irkinletii iin itibardan dt. Artk bir ey kazanamaz duruma gelmi, bir dilim ekmee muhta olmutu. Bir gn, ii yanarak Cenb- Hakk'a niyazda bulundu. Rabbine, ''Allahm, sen bana uzun bir mr, birok frsat verdin. Benim gibi deersiz kulundan ihsann eksik etmedin. Yetmi yl, eitli gnahlar ileyerek sana isyan ettim. Bir gn olsun rzkm kesmedin. Artk kazancm yok. Bugn senin misafirinim. Sana konuk oluyorum. algm da senin iin alacam'' dedi. engini alarak mezarla gitti. Medine mezarlnda bir hayli alayarak eng ald. Sonra da engini yastk yapp uyudu. O srada, Halife mer'e de bir uyku hali geldi. Kendini uykudan alamad. deti olmad halde, o saatte uykuya dald. Ryasnda bir ses ona, ''Ey mer, kulumuzu ihtiyatan kurtar. Mezarlkta has bir kulumuz var. Beytlmlden 700 dinar al, gtr o kulumuza ver. Ona de ki: imdilik ihtiyalarn bununla karla. Paran bittiinde tekrar gel.'' Hz. mer ryasnda duyduu sesin heybetiyle uyand. Hemen hazrln yapp mezarln yolunu tuttu. Mezarln evresinde dnd dolat. Birka tur att. algc ihtiyardan baka kimseyi gremedi. Ryasnda bildirilen has kulun, ihtiyar algc olabileceine ihtimal vermiyordu. Mezarl yeniden dolat. Arad, tarad, baka bir kimseye rastlayamad. Kendi kendine, ''htiyar algc nasl olur da bana bildirilen tertemiz, hizmete lyk bir kul olur?'' diye dnd. lde avn arayan aslan gibi mezarln iini, dn etrafn bir daha dolat. htiyar algcdan baka etrafta kimse bulunmadna kanaat getirdi. Karanlk iinde nice nurlu gnller vardr diyerek, ihtiyar algcnn yanna gitti. Saygyla oturdu. Aksrarak geldiini haber verdi. htiyar algc srayarak uyand. Karsnda emr'l-mminn Hz. mer'i grnce ard ve korkudan titremeye balad. Beti benzi att. Oradan uzaklamak istedi ama yapamad. inden, ''Y rabbi! Sen yardm et'' dedi. Hz. mer, ''Benden korkma. Sana, Hak Tel'dan mjde getirdim. Selm edip, hatrn soruyor. htiyalarn iin bu paray gnderdi. Bunlar harca, bittiinde bana gel'' dedi. algc ihtiyar bunlar duyunca utancndan titreyip alamaya

balad. Bir hayli aladktan sonra, ''Rabbimle arama perde oldun'' diyerek engisini paralad. Alayp, szlayarak rabbine yle yalvard: ''Ey Allahm! syanla geen mrme ac. Bir gnmn bile kymetini bilemedim. mrm bo yere harcadm. Nefesimi arklar syleyerek tkettim. Dnyadan ayrlacam unuttum. Yazklar olsun bana. Gn bitti akam oldu. Allahm! Verdiklerine raz olmayan nefsimi, sana ikyet ve btn yaptklarma da tvbe ediyorum.''

Hannne Direinin nlemesi Medine'de yaplan ilk mescidde, minber yoktu. Cuma gnleri Peygamber Efendimiz ayakta hutbesini okurken, mihrabn yanndaki hurma direine dayanrd. Bu, sekiz sene byle devam etti. Bu zaman zarfnda mslmanlar oalmt. Cemaat kalabalk olduu iin mslmanlardan bir ksm, Peygamberimiz'in mbarek yzn gremiyordu. Bunun iin basamakl mtevazi bir minber yapld. Peygamber Efendimiz bu minber zerine kp hutbesini okumaya balaynca; daha nce hutbe okurken dayand hurma direinden inleme sesleri gelmeye balad. Kundaktaki bebein alamasna benzer sesler iitildi. yle ki mescidde bulunanlar bu inleme ve feryad duydu. Cansz bir direin byle inleyip feryat etmesine sahbeler ardlar. Peygamber Efendimiz yeni yaplan minberden inerek, inleyen hurma direinin yanna gitti. ''Ey direk! Ne istiyorsun?'' diye sordu. Direk, ''Senin ayrln yznden alarm. Daha nce hutbe verirken bana dayanrdn. imdi ise beni brakp, minberin stne ktn.'' Bunun zerine Peygamber Efendimiz ona, ''Ey srr ahdine yolda olan aa! Syle ne istiyorsun? Dilersen seni yemilerle dolu bir hurma fidan yapaym ya da cennette devaml yemyeil kalan, lmsz selvi fidan m olmak istersin?'' Direk, ''Y Reslallah! isterim'' dedi. O direi, gmdler. *** Ey gafil! Bunu duy da bir aatan aa kalma. Sen de Hannne direi gibi ayrlktan inle ve Allah'n davetine uy. Dnya ilerinden. Hakk'a ynelmeyi unutma. Hakk'a ynelen, Hakk'a yaklar. Hakk'a yaklaan, lutfuna mazhar olur. kyamet gn Ben lmszl gibi ve bki iin olan yere

insanlar

dirilmesi

Eb Cehil'in Elindeki Talar Bir gn Eb Cehil, Avucunun iine ta yanna gitti. Peygamber paralar Efendimiz'i saklayarak denemek istedi. Peygamberimiz'in

''Gklerin srrndan haberin varsa ve gerekten peygamber isen, bil bakalm avucumda gizlediklerim nedir?'' diye sordu.

Peygamber Efendimiz (s.a.v) buyurdu: ''Elindekilerin ne olduunu ben mi syleyeyim? Yoksa hak peygamber olduumu avucunda sakladklarn m sylesin?'' Eb Cehil, ''kinci teklifin mmkn deil, olamaz'' dedi. Peygamber Efedimiz, ''Allah'n kudreti, daha da tesine kadirdir'' buyurduunda Eb Cehil'in elindeki talar kelime-i ehadet getirmeye baladlar. Her bir ta ''l ilhe illallah, Muhammeden Reslullah'' dedi. Eb Cehil att. talardan bu szleri duyunca fkeyle onlar yere

Bak As Bir gn Eb Cehil, Peygamber Efendimiz'e, ''Himoullar'nda, senden daha irkini yoktur'' dedi. Peygamber Efendimiz, ''Her ne kadar haddini atnsa da yine de doru syledin'' buyurdu. Biraz sonra, Hz. Eb Bekir Reslullah Efendimiz'in yanna geldiinde, ''Ey gne! Sen ne doudansn ne batdan, latif nurunla parla'' dedi. Peygamber Efendimiz, ''Deersiz dnya sevgisinden kurtulan aziz dostum! Sen de doru syledin'' buyurdu. Orada bulunan sahbeler bu durum karsnda ardlar ve, ''Ey insanlarn en ereflisi! Birbirine tamamyla zt eyler sylendi. kisine de doru syledin, buyurdunuz. Sebebi nedir?'' diye sordular. Peygamber Efendimiz buyurdu: ''Ben, Hakk'n kudret eliyle cillad bir aynaym. Bana bakan, olduu gibi kendini grr.''

Dil Bilginiyle Gemici Kendini beenmi bir dil bilgini gemi ile seyahat ediyordu. Yolda gemiciye sordu: ''Hi dil bilgisi okudun mu?'' Gemici, ''Hayr, okumadm'' dedi. Dil bilgini, ''mrnn yars boa gemi'' cevabn verdi. Gemici, dil bilgininin bu davranndan sesini karmad. Kzdn belli etmedi. rahatsz oldu ama

Bir zaman sonra, denizde frtna kt. Rzgr gemiyi dalgalarn zerinde bir girdaba doru srklyordu. Dalgalarla bouan gemicinin, gz dil bilginine takld. Gemici yksek sesle sordu: ''Hocam yzme bilir misiniz?'' Dil bilgini korku ierisinde bzld yerden cevap verdi: ''Ho szl, gzel gemici bilmiyorum.'' Gemici; ''Yazk, mrnn tamam gitti. nk, gemi bu girdaptan kurtulamaz, batar'' diyerek dil bilginine iyi bir ders verdi. *** Dil bilgininden maksat; dedikodudan ibaret ilmine marur olan, kimseyi adam yerine koymayan gafillerdir. Byle lzumsuz bilgilere sahip olanlar, o bilgiyle dnyada biraz ie yarasalar da, hayat gemileri lm girdabna girince o bilgilerinin bir ie yaramadn anlarlar. lm girdabnda

hiret bilgisine vkf olanlar yzebilir.

Bedevnin Hediyesi ok eski zamanlarda iyilik sever ve cmert bir halife vard. Halife olmas gereken btn gzelliklere sahipti. Yaad Badat ehri onunla drt mevsim bahar yaard. Bu halifenin zamannda, bir bedev ile kars lde son derece fakir bir durumda yayordu. Bir gece bedevnin kars, kocasna sylenmeye balad: ''Herkes rahat iinde yayor, biz yoksulluk ekiyoruz. Ekmeimiz yok, dert katmz, suyumuz gz ya. Gndzleri gne elbisemiz, geceleri yorganmz ay . Ay gkte grnnce, pide zannedip elimizi uzatrz. Fakirliimizden fakirler bile utanmakta.'' Bedev hanmna cevap verdi: ''Gelir iin szlanarak, mrn boa harcama. Zaten mrmzden geriye ne kald? ou gitti, az kald. Allah btn yarattklarnn rzkn verir. Akll olan, rzkn azna ouna bakmaz. Hrsnn esiri olmaz. ektiimiz btn skntlar ve dertler lmn habercisidir. Bize lm kolaylatrr. Bolluk iinde tatl bir mr srenin lm ac olur. Benim gzel karcm, bak sabah oldu. Sen, kadar bu yoksulluk masaln anlatacaksn? Ben, bana verileni yeterli buluyorum. sonsuzdur.Yolum kanaat yoludur.'' daha ne zamana gvenim

Rabbime

olan

Kanaat sahibi bedev, trl iltifatlarla hanmn sakinletirmeye alt. hlsla yrei yana yana, sabaha kadar hanmna nasihat etti. Fakat kr etmedi. Hanm, ''Ey adam! Bu kanaatten sen ne elde ettin? Ne kazandn? Kanaat bizim iin bitmez tkenmez skntdan baka ne getirdi?'' Kadn kocasna daha nice sert ve ac szler syledi. Bedev karsna, ''Hanm, sen kadn msn? Dert ve znt kayna msn? Ben anlamadm. Sana yoksulluumla vndm sylyorum, sen tutup yoksulluumu bama kakyorsun. Kimseden bir isteim ve midim yok. Gnlmde kanaatten bir dnya var. Ne olurdu? Sen de yoksullukla kucaklap dost olsan. Mnev deerler kazansan. Allah'n izzeti, ikram ve lutuflar sana yetmez mi? Hanm yoksulluumla urama, kavgay brak. yakam brak ya da ben evi terkedeyim.'' Yolumu kesme. Ya

Kadn kocasnn fkelenip sinirlendiini grnce, alamaya balad. Taktik deitirdi. Gnl alc yumuak bir konuma tarzn seerek kocasn ikna etmeye alt: ''Biliyorsun ki ben senin ayann topraym. Bedenim, canm, varm, youm hepsi senin. Senin emrindeyim. Bu ekil konumalarm yoksulluk yznden ve sabrmn kalmamasndandr. Senin rahatn dnyor, yoksul kalman istemiyorum. Sen benim canmsn. Her eyimi senin yoluna feda edecek kadar, seni ok seviyorum. Senin iyiliini istediimden dolay, benden ayrlp uzaklamay dnmen ne kadar yanl. Yine de bir hata yaptysam zr dilerim.'' Kadn bu eit gzel ve tatl szler sylerken bir yandan da

alyordu. Gzel kadnn gz yalar kocann gnlne tesir etti. Bedev, ''Hanm, seni zp krdmsa, zr diliyorum. Bilmeni isterim ki ben de Allah iin seni ok seviyorum. imdi bana yoksulluktan kurtulmamz iin ne are dndn aka syle.'' Kadn, ''Badat'taki halifeye git. Onun kaps, atee tapana da mslmana da ak. htiya sahiplerine ihsanlar dillere destan. Bereketli nisan yamurlar gibi herkes ondan faydalanr.'' Bedev, ''Halifenin yanna varmak iin bir bahane bulmamz lzm. Eli bo gidilir mi?'' Hanm, ''Halifeye bir testi tatl yamur suyu gtr. Padiahn hazinesinde ok deerli mallar vardr. Fakat byle tatl suyu yoktur.'' Hanmnn teklifi adamn da aklna yatt. Hanmna, ''Sen testinin azn iyice kapat. Dn gzel bir keeye sarp dik. Padiahm orucunu bu su ile asn.Dorusu dnyann baka bir yerinde de byle gzel su bulamaz'' dedi. Bedev ertesi gn yola dt. Gece gndz yol ald. Testinin bana bir i gelmesin diye de ok dikkat ediyordu. Sa salim Badat'a ulat. Halifenin sarayn sorup, rendi. Sarayn kapsndaki grevliler kendisini gler yzle karladlar. Ona, ''Yoksullar cmertlere, cmertler de yoksullara muhtatr'' gibi tatl szler syleyip ieri aldlar. Grevliler bedevye sordu: ''Ey Araplar'n ereflisi, nereden geliyorsun? Yolculuun nasl geti? Yorgun musun?'' Bedev, ''Beni iltifatnzla sizler ereflendirirsiniz. Yz evirirseniz mahrum kalrm. Sultann lutfunu mit ederek, lden gelmi bir garibim.'' Bedev, dinlenmi yamur suyu dolu testiyi grevlilere uzatarak, ''Bu yeil ve yeni testiyle birlikte, iinde dinlenmi tatl yamur suyu padiahma hediyemdir. Bu armaan padiaha gtrn. Padiahmn ihsanyla bir fakir yoksulluktan kurtulsun.'' Bedevnin bu safiyeti karsnda grevlilerin glesi geldi. Glmediler. nk, padiahn gzel huylar btn memurlarna da tesir etmiti. Halife bedevnin hediyesini kabul edip teekkr etti. Testiyi altnla doldurarak geri vermelerini emretti. Adamlarna, ''l yolu uzun ve meakkatlidir. Bu zavally, Dicle nehri zerinden gemiyle memleketine gnderin. Kestirme olur'' diye tembihledi. Grevliler gemiye bindirmek iin, bedevyi Dicle nehrinin kenarna gtrdler. Bedev taptatl suyuyla grl grl akan Dicle'yi grnce ok utand. Padiahn kendisine bir testi altn ihsan etmesinden ok, testiyle gtrd yamur suyunu kabul ederek alicenaplk gsterdii, incelik ve nezket dolu davranna hayran oldu. *** Mevln hazretleri, bu hikyede geen kiilerin neyi sembolize ettiini kendisi aklamtr. Bedev akln, hanm da nefsin semboldr. Nefis ve akl iyiyi ktden ayrt edebilmek iin gereklidir. Bu ikisi topraktan yaratlm olan beden evinde otururlar. Birbirleriyle gece gndz mcadele ederler. Kadn, yani nefis devaml beden evinin ihtiyalarn

dile getirir. eref ister, makam ister, giyecek ister, ekmek ister, sofra ister. Hikyedeki kadnn yapt gibi nefis de arzularna ulaabilmek iin deiik taktikler uygular. Bazan byklenir, bazan yzn topraa srer, bazan da tevazu gsterir. Akl cisman arzu ve itiyaklardan uzaktr. O Allah sevgisiyle ve Allah sevgisini kaybetmenin korkusuyla yaar. Bedevnin destisinden maksat slikin vcududur. indeki sudan murat slikin pek az olan amel ve ilmidir. Halife mrid-i kamili temsil eder. Dicle nehri mrid-i kmilin sahip olduu mrifetullahtr. Mrid-i kmilin sahip olduu mrifetullah ilminden istifade etmek iin, kapsna testisi bo olarak gitmek gerekir.

Avlanmaya kan Aslan, Kurt ve Tilki Bir gn, arslan kurt ve Avlanrken birbirlerine szleirler. tilki avlanmak iin daa karlar. yardm etmek iin, aralarnda

Geni arazide, yardmlama sayesinde daha ok av yakalayacaklardr. Aslann kurt ve tilkiyle arkadalk yapmak zoruna gitse de, yoldaln ikram ve lutuf olarak grr. leri rast gider. Bir yaban kz, bir da keisi, bir de tavan avlarlar. Avlarn kanlar ierisinde srkleyerek aalk bir su bana getirirler. yice yorulmular hem de iyice ackmlar. zellikle kurtla tilkinin, aznn suyu akmaya balar, paylarn bir an nce almann hrs ierisindedirler. Ormanlar padiahnn, bu avlar adaletle paylatrmasn beklerler. Aslan, kurtla tilkinin agzllklerini farkeder. Fakat sesini karmaz. Yzlerine glerken, kendi kendine, ''Datacam paya, adaletime gvenmeyene ben ne yapacam bilirim'' diye dnr. Aslan, ''Ey tecrbeli ve ihtiyar kurt, avladmz hayvanlar aramzda adaletli bir ekilde paylatr. Yeni bir adalet ortaya koy. Vekilim sensin.'' Kurt, ''Padiahm! Sizin byklnze, iri ve byk olan bu yaban kz yakr. evikliinize ve semizliinize uygun der. Kei, orta boyda ve irilikte, o da bana uygun der. En kmz tilki olduuna gre, avmzn en kk paras olan tavan da onun hakkdr'' der. Aslan bu paylatrma karsnda kzp kkrer, ''Ey kurt! Nasl paylatrdn pek anlayamadm. Ey kendini bilmez eek! Yakla ve karma ge de bir daha syle'' der. Yanna yaklanca bir pene vurarak kurdu paralar. Aslan tilkiye: ''Ey tilki! imdi bu avlar adaletli bir ekilde sen paylatr bakalm.'' Tilki nce aslann nnde saygyla eilir, yer per sonra, ''Bu semiz yaban kz, efendimizin kuluk yemeidir. Gne bunu yiyerek balarsnz. u kei de aziz padiahmza, le yemei iin gzel bir yahni olur. Lutuf ve kerem sahibi sultanmzn akam yemeindeki erezi de tavan olsun'' deyince. Aslan, ''Ey tilki, adaletin n sen yaktn. Tam haka paylatrdn. Syle bakalm, bu taksimi kimden rendin?'' Tilki kuyruunu bacaklarnn arasna sktrp kurnazca glerek, ''Kurdun bana gelenlerden efendim, kurdun

bana gelenlerden'' der. Aslan, ''Alak kurdun bana gelenlerden ibret alp hikmetle davrandn iin, btn avlar sana balyorum'' diyerek tilkiyi dllendirir. Paylatrma ii nce kendisine verilmi olsayd, kurdun kbetine urayacak olan tilki, avlarn taksimini kurttan sonra yapm olmaktan dolay yzlerce kere kreder. *** Bizler de, dnyaya sonradan geldiimiz iin kredelim. Gemi kavimlerin helk olma sebeplerinden ibret alalm. Tilki gibi kendimizi koruyalm. yet-i kerimede yle buyruluyor: ''Yeryznde gezin, dolan, peygamberlerini yalanlayanlarn sonunun ne olduunu grn'' (l-i mrn 3/37).

Sevgilinin Kaps Bir gn, bir k sevgilisinin kapsna giderek, kapsn ald. erideki sevgilisi: ''Kim o? '' k: ''Kapy alan benim.'' Bunun zerine sevgili, ''Git kapmdan, senin ieriye girme zamann daha gelmemi. Benim ak soframda hamlara yer yok'' diyerek kapy amad. Kiiyi olgunlatran, nifaktan kurtaran, ayrln verdii straptr. Sevgilinin kapsndan geri evrilen k, yollara dt. Tam bir yl ayrlk acsyla yand, sevgili hasreti ekti. Ayrlk acsyla pitikten sonra, sevgilinin evi etrafnda dolamaya balad. Cesaretini toplad. Sevgiliyi incitecek bir sz sylememe zenini gstererek, edeple kapnn halkasn vurdu. Sevgili ieriden, ''Kapy alan kim?'' diye sordu. k, ''Ey gnlm alm olan gzel! Kapdaki sensin'' dedi. Sevgili, ''Mademki sen ben olmusun, gir ieri. Gnl evi dardr. kilie ise, yer yoktur'' diyerek a evine ald.

Sflerin Yeri Padiahlarn meclislerinde, sol tarafa, yiitler, pehlivanlar, kahramanlar oturur. nk yiitlik ve cesaret duygusunun yeri olan yrek, insan bedenin sol tarafndadr. Hesap, kitap ve yazma iiyle uraanlar ile idareciler padiahn sa tarafnda otururlar. Kayt tutmak, yaz yazmak, defter tamak sa elin iidir. Sflere ise padiahn karsnda yer verirler. Zira sfler, cann aynasdr. Aynaya bakmak, karsnda olmakla mmkndr. Ayna ruhu parlatr, kalbi kuvvetlendirir.

Hz. Yusuf'un Dostu ok uzaklardan, efkatli bir dostu Hz. Yusuf'a ziyaret iin geldi. Misafiri oldu. Hz. Yusuf, ocukluk arkadayla oturup sohbete balad. Hz. Yusuf'un kardelerinin kskanlndan, kuyuya atmalarndan, zindanda geen yllardan, ekilen skntlarn sonunda ilh yardmn yetimesinden, uzun uzadya konutular. Sonunda Yusuf aleyhisselm misafirine

sordu: ''Dostun kapsna eli bo gitmek, deirmene budaysz gitmek gibidir. Bize ne hediye getirdin?'' Misafir utana skla, ''Sana armaan getirmek iin birka eye baktm, fakat hibirini sana lyk grmedim. Altn madenine, altn krnts gtrlemez. Denize bir damla su hediye verilmez. Sana gnlm ve canm getirdim desem, Kirman'a baharat satmaya gitmi gibi olurum. Senin gzelliinden baka, Msr lkesinin ambarnda olmayan bir ey yok. Ey gzmn nuru Yusuf'um! Sana armaan olarak ayna getirdim. Gne gibi parlayan gzelliine baktka, sevinir beni hatrlarsn. Zaten gzeller, hep aynaya bakar'' dedi. Koltuunun altndan kard aynay Yusuf'a sundu. *** Cenb- Hak maher gnnde insanlara, ''Kyamet gn iin, ne armaan getirdiniz?'' diye soracak. Eer o gne inanyorsan, inkr etmiyorsan, neden hazrlk ierisinde deilsin? Azck olsun yemeyi imeyi brak da Hak'la buluacan gn iin bir armaan hazrla. Geceleri az uyuyanlara katl. Seher vakti gnahlarnn balanmasn dileyenlerden ol.

Sarn Hasta Komusunu Ziyaret Etmesi Komuluk ilikilerine ve insanla nem veren bir zat, tand bir sara, komusunun hasta olduunu haber verdi. Bunun zerine o sar, komusunun hatrn sormas gerektiini, fakat bu sar kulakla nasl yapacan dnd. Kendi kendine, ''nsan hasta olunca sesi de zayflar. Komudur gitmek lzm. Fakat, sylediklerini bu kulakla duymam mmkn deil. En iyisi dudaklar kprdaynca sylediklerini tahmin eder, ona gre konuurum'' dedi. Ziyarete gittiinde komusuyla arasnda geebileceini dnerek, hazrlk yapt. yle bir konuma

''Ey benim dertli komum! Naslsn?'' derim. O da bana, ''yiyim, houm'' der. Ben, ''Allah'a krler olsun'' derim. Sonra ne tr yemekler yediini sorarm. O da herhalde bana, ''erbet itim veya mercimek orbas yedim'' der. Ben de, ''Afiyet olsun'' dedikten sonra, tedavi iin hangi doktorun geldiini sorarm. O, ''Filan hekim'' deyince, ''O doktorun aya ok uurludur. ini bilen biridir. yi ki onu armsnz. O doktorla hastaln iyileti saylr'' derim. Sar kafasnda kurgulad bu senaryoya gre komusunun ziyaretine gitti. Selm verip bir keye oturduktan sonra, ''Naslsn komum?'' diye sordu. Hasta, ''ok fenaym, lyorum.'' Sar, ''Allah'a krler olsun'' deyince, hastann can sklr. Komusunun bu sz onu krar. krn sras m diye dnrken, sar sorar: ''Ne yiyorsun?'' Hasta o kzgnlkla, ''Zehir zkkm'' diye cevap verir. Sar yine nceden tasarlad gibi tebessm ederek: ''Afiyet olsun'' der. Bunun zerine hasta iyice sinirlenir, fakat belli etmez. Sar sormaya devam eder: ''Tedavi iin hangi hekim geliyor?'' Artk dayanamayan hasta btn fkesiyle, ''Kim gelecek? Azril

geliyor. Sen nasl komusun? Defol git bamdan'' diye barr. Bunun zerine sar olanca sakinliiyle, ''O mu geliyor? Onun aya ok uurludur. Sevin neelen. Hastaln iyileti saylr'' diye cevap verir. Hasta, byle bir komusu olduu iin ok zlr. ''Meer biz bu komuyu tanyamamz. Can dmanmzm'' diye dnr. Sar, bir mddet sonra msaade isteyerek kalkar ve komuluk hakkn dediini dnerek sevinle komusunun evinden ayrlr. Sar vazifesini yapmann mutluluuyla evine giderken hasta komusu, onun hakknda, ''Hasta ziyareti hatr sormak, gnl almak iin yaplr. Adam hatrmz krd gibi, hastalmz artrd'' diye dnmektedir. *** Sar, komusunu Allah rzs iin deil, det yerini bulsun diye ziyaret ediyor. Sevap ilediini zannederek ayrlyor. Halbuki, komusunu teselli edemedii gibi, dostluklarnn bozulduunun farknda deil. Bunun gibi kulun ihlsla yapmad ameller de Allah katnda ayn neticeyi verir. Gsteri olsun diye yaplan iler, kulu gizli irke drebilir. Sevap yerine gnah kazandrr.

Rumlar'la inliler'in Resim Yarmas inliler, ''En iyi resmi ve nak biz yaparz'' iddiasnda bulundular. Rumlar da, ''Hayr, bu konularda bizim stmzde kimse yoktur. Ustalmz daha stndr'' dediler. Her iki tarafn iddialar, adaleti ile bilinen bir padiahn kulana gitti. Padiah, ''Bu konuda sizleri imtihan edeceim. Bakalm hangi taraf iddiasnda hakl kacak? Greceiz'' dedi. Rum ve in lkesinin ressamlar, yarma iin hazrlklarn yaptlar. inli ressamlar, ''Bize bir oda verin, siz de bir oda aln. Her grup kendi alma odasnda sanatn ve hnerini gstersin. Sonunda padiah gelip, ortaya kan eseri deerlendirsin'' dediler. Kaplar kar karya olan iki odadan biri inli sanatkrlara, dieri Rum diyarnn sanatkrlarna verildi. inliler padiahtan yz eit boya istediler. Padiah hazinesini sanatkrlarn emrine verdi. inliler'in istedii boya malzemeleri her sabah kendilerine verildi. Sanatkrlar da btn titizlikleriyle bu boyalarla eitli resimler ve ssler yaptlar. Naklar ilediler. Rum lkesinin ressamlar ise, ''Pas giderilmeden boya bir ie yaramaz. Resim yaplmaz diyerek'' her taraf gzelce cilladlar, parlattlar. Btn duvarlar gkyz gibi sade ve temiz oldu. inliler resimlerini yapp bitirdiler. Kendilerine ok gveniyorlard. Sevin ve neelerinden elenceler dzenlediler. Bu durum padiaha haber verildi. Padiah nce, inli ressamlarn alma yapt odaya girdi. Resim ve naklarna bakt.Btn yaplanlar hrikulde, ok gzeldi. Resimlerdeki

incelik ve gzellie hayran oldu. inli ressamlarn yanndan takdir hisleriyle ayrlan padiah, Rum diyarnn ressamlarnn alt odaya geti. Rum ressamlar, iki oda arasndaki grnty engelleyen perdeyi kaldrdlar. inli ressamlarn binlerce boyayla, gnlerce emek vererek yapm olduu resimler, bu odann cillanm duvarlarna yansd. inli ressamlarn odasndaki ss ve resimler, daha parlak bir biimde bu odann duvarlarndayd. Rum diyar ressamlarnn alma yaptklar oda, inli ressamlarn odasndan ok daha gzeldi. Bu odann, seyredenlerin gzlerini yuvalarndan darya kartacak, muhteem bir gzellii vard. Bylece Rum diyarnn ressamlar, iddialarnda hakl ktlar. mtihan kazandlar. *** Bu hikyede inli ressamlar zhir ilim ehlini temsil eder. Rum diyarnn ressamlar ise sflerdir. Hak sfler, Allah'n zikriyle, ibadetlerle, iyiliklerle gnl aynasn parlatrlar. Aynann kiri ve pasnn cilalanarak temizlenmesi; cimrilikten, hrstan ve kinden arnmaktr. Dnce ve duygularn arlndan kurtulup, irfan denizinin aydnlna ulamaktr.

Lokman ve Kleler Lokman Hekim'in Kur'an'da ismi geer. Peygamber olup olmad bilinmeyen kiiden biridir (zeyir, Zlkarneyn ve Lokman). Habeli veya zenci olduu, memleketinden getirilip kle olarak sriloullar'na satld rivayet edilmitir. Lokman Hekim efendisinin tarafndan ok kskanlrd. hizmetindeyken, dier kleler

Bir gn, efendisi Lokman' dier klelerle birlikte baheye gnderdi. Vazifeleri, baheden topladklar meyveleri efendilerine getirmekti. Kleler topladklar meyveleri yama eder gibi byk bir itahla yediler. Efendilerinin yanna varnca da, ''Meyvelerin hepsini Lokman yedi'' dediler. Bunun zerine, efendi Lokman'a kzd, sylendi. Lokman efendisinin kzgnlnn sebebini aratrp anlaynca dedi ki: ''Ey kerem sahibi olan efendim! Klelerin hakknda bir karar vermeden nce, onlar bir imtihan et. Hepimize bol bol scak su iir. Sen atl, biz yaya olarak krda koalm. O zaman, meyveleri kimin yedii anlalr ve hakkmzda doru karar verirsin.'' Efendisi Lokman'n dedii gibi yapt. Sonra onlar krda aa yukar koturdu. Kleler yorgunluktan kusmaya baladlar. Yiyip itiklerini kartnca, kimin yalanc olduu ortaya kt. *** Aynaya beni irkin gsterme demen fayda vermez. Teraziye ne koyarsan onu tartar. Kyamet gn de, Allah btn gizlediklerimizi gzel irkin demeden ortaya dkerek, hesap grr.

Hz. mer Zamannda kan Yangn Hz. mer'in halifelii dneminde Medine'de byk bir yangn kt. Ate talar dahi, kuru odun gibi yakyordu. Binalar ve evleri saran ate havada uan kularn kanatlarn tututuruyordu. ehrin yars alevlere teslim olmutu. Atee kova kova su verilmesine ramen bir faydas olmuyor, ate inadna artarak devam ediyordu. Halk yangn sndremedi. aresiz kalnca koarak Halife Hz. mer'in yanna gitti. ''Y mer! Bu yangn su ile snmyor'' dediler. Hz. mer, ''O ate Allah'n iaretlerindendir. Alevleri byle coturan sizin cimriliinizdir. Suyu brakn da yoksullara yardmda bulunun. Cimrilikten tvbe edip, cmert olun'' dedi. Halk, ''Y mer! Bizim kapmz herkese aktr. Yardm etmekten holanan cmert kiileriz'' deyince; Hz. mer, ''Siz verdiinizi, Allah iin vermiyorsunuz. Gayeniz gsteri yapmaktr. Yerlemi bir geleneiniz var. det yerini bulsun diye yardm ediyorsunuz. Allah'n kabul edip etmeyeceinden ekinerek, korkarak balanmay dileyerek verin ki, Allah size merhamet etsin'' dedi. *** Yardm ve sadaka, Allah rzs iin gerek ihtiya sahiplerine verilmelidir. Haram ilerde harcayacak olana, yardm verilmemelidir. hlsla erbabna yaplmayan yardmlar, bely defetmez.

Hz. Ali'nin hls Hz. Ali sava srasnda, altna ald bir dman ldrmek zereydi. Tam o srada, dman yzne tkrd. Bunun zerine Hz. Ali dmann brakt, ldrmekten vazgeti. Ayaa kalkt. Dmanna, ''Seni balyorum, serbestsin'' dedi. Dman olan sava bu duruma ararak, ''Beni ldrmekten seni vazgeiren sebep nedir?'' dedi. Hz. Ali yle cevap verdi: ''Klcm Allah yolunda ve O'nun rzs iin kullanrm. Nefsim iin deil. Sen savarken yzme tkrnce, nefsime ar geldi. Sana kzdm. O kzgnlkla seni ldrseydim, nefsimin intikamn alm olacaktm. Allah iin ldrm olmayacaktm.'' Hz. Ali'nin dman bu szleri duyunca gnlnde Hakk'n nuru parlad ve imana geldi. Bu olay zerine, o yiidin kabilesinden elli kadar kii de mslman oldu. Bu asil ve ince davran, insanlar slm'la ereflendirdi. *** hls ve sevgi klc, elik kltan daha keskindir. Ordular dize getirir. Peygamber Efendimiz buyuruyor: ''Kim Allah iin sever, Allah iin fkelenir, Allah iin verir, Allah iin vermezse, phe yok ki, o mminin iman kemal bulmutur'' (Feyz'l-Kadr, 4/29).

KNC CLT

Kandaki Beyaz Kl Ay Sanan Adam Hz. mer'in halife olduu zamanlarda, ramazan geldi. Birka kii hilli gzetlemek iin Aralarnda Hz. mer de vard. aynn vakti daa kt.

Oru aynn baladn iln edecek olan yeni ay, grmenin heyecan iindeydiler. lerinden biri, ''Y mer! te hill, urada'' dedi. Hz. mer bunun zerine gkyzne dikkatlice bakt. Fakat hilli gremedi. Hilli grdn syleyen adama, ''Gkyzn senden daha iyi gryorum. Ben hilli gremedim. Sen ellerini slayp yzn bir svazla da, ondan sonra bak bakalm. Hilli grebilecek misin?'' Adam sylenileni yapnca, ''Demin grdm hill, imdi yok oldu'' dedi. Hz. mer, ''Kandan kvrlan bir kl gznn nne geldi. O kl seni yanltt'' dedi. *** Vcudundaki btn erilikleri dzeltip doru ol. Doru bildiin yolda, hakszla boyun eme. Drst olmayan kiilerle yaplan dostluk, akl kartrr, insan yanla sevkeder. Ylan alan Hrsz Hrszn biri, ylan oynatcsnn sandn ald. Ahmak hrsz, ok deerli bir ey aldn dnerek seviniyordu. Sandn kapan anca, ylan hrsz soktu. Ylan kendini alan inlete inlete ldrd. Ylanc, kaybolan ylann bulmak iin hrszn peine dt. Bir yandan da, ylanna kavumak iin rabbine dua ediyor, yardm diliyordu. Ylanc byle gezerken, hrszn lsyle karlat. Hrsz, ald ylann zehirleyip ldrdn grnce, ''Bizim ylan hrsz temizlemi. Hrsz bulaym, ylanm geri alaym diye dua ediyordum. Allah'a krler olsun ki, o duam kabul edilmedi. Ylanmn alnmas zarar deil krm'' diye dnd. *** Nice dualar vardr ki dua edenin aleyhinedir. Kiinin zararna ve helkine sebep olacak bu dualar, rabb'l-lemn kereminden ve merhametinden kabul etmez. Kul ise, dualarnn kabul ommadn sanr.

Ahmak Kii ve s Ruhullah Her naslsa ahman biri, s aleyhisselma yol arkada oldu. Beraber yrrlerken, bir hendein iinde baz kemikleri gren bu adam Hz. s'ya, ''Ey yol arkadam! lleri nasl dirilttiini bana da ret. Yararl bir insan olaym. llerin kemiklerini dirilteyim.'' Hz. s, ''Sus, o senin yapacan i deildir'' dedi. O adam, ''Y nebiyallah! Madem ism-i azama, ben lyk deilim. Sen oku da u kemikler dirilsin.'' s

aleyhisselm adamn bu talebinden rahatsz Israrclndan can ok sklr. Yine de isteini getirir. Kemiklere ism-i azam okur.

olur. yerine

Dirilen kemiklerin arasndan siyah bir aslan kar. Adama bir pene vurup ldrr. Aslan, adamn ban kopartp paraladnda, beyninin ceviz byklnde olduu grlr. Hz. s aslana sorar: ''Neden bu adam ldrdn?'' Aslan, ''Sen ondan rahatsz olduun iin'' der. Hz. s, ''Peki, kann niye imedin?'' Aslan, ''Birincisi, onun kan benim rzkm deildi. kincisi, onu ldrmem, avlanp yemek iin deil, ibret iindi'' der. *** O aptal kii s Ruhullah gibi bir peygamberi buldu. Fakat kendini diriltmeyi dnmeyerek frsat kard. Cannn derdine derman aramad. Nefsinin arzusuna uyarak, kendisine bir faydas olmayan ie merak sard. Belsn da buldu.

Sf ile Hizmeti Bir sf seyahate kt. Dnp dolarken, bir gece yolu bir tekkeye urad. Orada misafir oldu. Hayvann ahra balad. Kendisi de bakeye geip oturdu. Tekkedeki dier dervilerle birlikte tasavvuf edeplere gre, ilh feyzi talep ettiler. Zikir ve sohbet bittikten sonra sfye sofra kurdular. Yemei grnce, sfnin aklna hayvan geldi. Hizmetiye, ''Ahra git, hayvana saman ve arpa ver'' dedi. Hizmeti, ''Eskiden beri bu iler benim iim. Sylemenize bile gerek yok'' dedi. Sf, ''Arpay slatp ver. Hayvancaz yaldr, dileri kesmez'' dedi. Hizmeti, ''L havle... Gereksiz konuuyorsun. Tarif ettiin eyleri herkes benden renir'' dedi. Sf, ''nce srtndan semeri al, yaralarna da merhem sr'' dedi. Hizmeti, ''L havle... imi bana tarif etme. Ben senin gibi yz binlerce misafir arladm'' dedi. Sf, ''Eeime su vermeyi de unutma. Yalnz verdiin su lk olsun'' dedi. Hizmeti, ''L havle... Artk senden utanyorum'' dedi. Sf, ''Arpasna da azck saman kartr'' dedi. Hizmeti, ''L havle... Efendi, sz ksa kes'' dedi. Sf, ''Eeimin yatt yerleri de gzelce bir spr. Ta ve gbrenin zerine yatmasn. Yatt yer slaksa biraz kuru toprak dk'' dedi. Hizmeti, ''L havle... Baba, yetti artk. i bilen kimseye tavsiyeye gerek yoktur'' dedi. Sf, ''Kaa ile srtn gzelce tmar etmeyi de unutma'' dedi. Hizmeti, ''Baba, artk utan. Biz iimizi biliyoruz. Hemen arpa ve saman getirmeye gidiyorum. Sen keyfine bak, eeini bana brak'' dedi. Hizmeti sfyi yatrd. Uykusu ile ba baa brakt. Ne eee bakt ne de ahra urad. Ortalkta klhanbeyi gibi dolaan arkadalarnn yanna gitti. Sfnin eei iin istediklerini anlatp gltler. Sfiyle alay ettiler. Sf ise, yol yorgunu olduundan hemen uykuya dald. Gece boyunca eeiyle ilgili kt ryalar grd. Bazan eeini kurtlar paralyor, bazan da eei bir kuyuya ya da ukura dyordu. Bir ara hafakanlar iersinde uyandnda ahra gidip eeini

kontrol etmek istedi, fakat derviler evlerine ekildiinden tekkenin btn kaplar kapalyd. Yapacak bir ey yoktu. yle dnerek kendini sakinletirdi.''Bu hizmeti bizimle ayn sofraya oturup yemek yedi. Ayn sofraya oturanlar birbirini aldatmaz.'' Sf bu vesveseler iinde uyurken eein durumu ok ktyd. Yol yorgunluunun yannda btn geceyi a olarak geirdi. Srtndaki palan ters dnm, ta toprak ierisinde strap ekiyordu. Sabah olunca, insafsz hizmeti ahra geldi. Eein palann dzeltti, ucu sivri bir sopayla birka kere drtt eek, can acsyla yerinden doruldu. Sf eeine binip kervana katld. Yola koyuldu. Biraz sonra btn gcn yitiren eek, adm ba yzst yere kapaklanmaya balad. Herkes eein hasta olduunu sand. Biri eein kulan burdu, biri damanda yara var m diye bakt. Dieri nallarnn arasna ta girip girmediini kontrol etti. Bir bakas da gznde leke var m diye aratrd. Hibir ey bulamaynca sfye sordular: ''Ey sf! Hani sen eeinin salamlyla vnyordun? Ne oldu buna?'' Sf, ''Eek btn gece l havle' yedii iin bu duruma dt. Eein geceleyin yemi yiyecei l havle' olursa, gece yapt tesbihin secdesini gndz yapar.'' *** Bu kssada sf Allah yolunu talep eden kiidir. Eek onun nefsidir. Hizmeti, nefsi terbiye edecek olan eyhtir, mriddir. Gerekli olgunlua ulaamam, dnyalk baz menfaatler iin insanlar aldatan sahte eyhlere kar dikkatli olmak gerekir. Sahte eyhlerin peinden gidenler, hikyedeki eek gibi ilh feyizden yana a kalrlar. Hem de tasavvuf yolunda ilerlemek yle dursun, her admda yere tkezleyip derler.

Padiahtan Kaan Doan Kuu Padiahlardan birinin, ok gzel bir doan vard. Bu ku bir gn, saraydan kat. ocuklarna orba yapmak iin un eleyen, yal bir kocakarnn kulubesine girdi. Kocakar, iyi bir cins olan bu gzel doan yakalad. Kocakar, ''Zavall ku! Sana iyi bakmamlar. Kanatlarn fazla bym, trnaklarn da uzam'' dedi. Doan balayarak kanatlarn ksaltt, trnaklarn kesti. Yemesi iin de nne saman koydu. Bir yandan da, ''i bilmeyenler seni hasta eder, anneciin sana ok gzel bakp bytecek'' diyordu. Padiah doann aramaya kt. Akama doru kocakarnn bulunduu kulubeyi buldu. Birdenbire doann o halde grnce, ok zld, hznlendi. Padiah doanna, ''Bu, senin bize olan vefaszlnn cezasdr. Her trl ihtiyacn karland halde, tutulduun saraydan kap, bu kt kulbeye neden girdin? Bana gelenleri de hak ettin'' dedi.

Padiah bunlar sylerken, doan krk kanadn padiahn eline srerek hal dili ile, ''Ben yanl yaptm, su iledim'' demek istiyordu. *** Cahil, sevgisi ile de zarar verir. yilik yaptn zannederek, byk ktlklere sebep olur. nsan yaratl gerei, hata yapabilir. Hatada srar etmeyerek, tvbe etmelidir. Candan tvbe edenleri, Cenb- Hak affeder. Yeter ki kul samimi olsun. Gz yalaryla birlikte dua ve iltica etsin.

Cmert eyh eyh Ahmed b. Hadraveyh hazretleri, cmertlii ile bilinirdi. Bu yzden de hep borlu yaad. Zenginlerden bor ald paralar, fakirlere ve kimsesizlere datrd. Bor ile bir tekke yaptrd. Tekkesini, cann, maln, her eyini Allah yolunda harcard. Zenginlerden alp, yoksullara datma iinde bir grevli gibi alrd. Borlarn da kendisine ummad yerden gelen hediyelerle derdi. Hayatn bu ekilde ihtiya sahiplerine hizmetle devam ettiren eyh Ahmed hazretleri, bir gn hastaland. O srada, 400 dinara yakn borcu vard. lm derecesinde hasta olduunu duyan alacakllar, hemen bana topland. eyhin durumunu grnce, paralarndan mit kesen alacakllar suratlarn astlar. eyh kendi kendine, ''unlarn haline bak. Allah'n hazinesinde benim 400 dinarm deyecek altn yokmu gibi davranyorlar'' diyordu. O srada, darda helva satan bir ocuun sesi duyuldu. eyh hizmetindeki mridine, dar kp helvac ocuun tepsisindeki helvann hepsini satn almasn gizlice emretti. Hizmeti sf dar kp, helvac ocukla pazarlk yapt. Yarm dinara helvann hepsini satn ald. Helva kabn getirip eyhin yanna koydu. eyh alacakllara, ''Buyrun helva yiyin, afiyet olsun'' dedi. Alacakllar helvay yiyip bitirdiler. Helvac ocuk bo tepsiyi eline alp eyhten helvann cretini istedi. Hasta yatandan eyh, ''Ben nasl para vereyim? lmek zere olan borlu biriyim'' dedi. ocuk, bu cevap zerine elindeki tepsiyi yere vurarak alayp barmaya balad. Aldatldn dnerek, ''Ayam krlsayd da bu tekkenin kapsndan gemeseydim'' dedi. ocuun feryatlar, evredeki hayrl hayrsz dier insanlar da oraya toplad. Alacakllarn da bu duruma canlar skld. leri geri sylenmeye baladlar. eyhe, ''Bizim canmz yaktn, malmz yedin, yetmiyormu gibi ocua da hakszlk yapyorsun'' dediler. ocuk ikindi vaktine kadar tekkede alayp durdu. eyh onun alamasyla hi ilgilenmiyor, gzlerini kapatm, yorgannn altna bzlm yatyordu. kindi namaz vakti ieri girdi. Taba taba alacakllara geldiinde, hizmeti elinde bir tabakla eyhin yanna brakt. eyh, hizmetiye vermesini syledi. Hizmeti getirdii

taba alacakllarn nne koydu. Taban rtsn kaldrdklarnda, herkes hayretler iinde kald. Taban iinde, eyhin borcu olan 400 dinar bulunuyordu. Dierleriyle birlikte helvac ocuun paras da zel olarak gelmiti. Bu durumu gren alacakllar, eyh hakknda yaptklar kt zandan utandlar, piman oldular. eyhin ellerine sarlp helllik istediler. ''Ey byk eyh, bu ne hikmettir? Bu iin srr nedir? Bize anlat'' dediler. Bunun zerine eyh, ''Borcumun denmesini Allah'tan istedim. O da bana, doru yolu gsterdi. O parann gelmesi, ocuun alamasna balyd. Helvac ocuun masumane alamas, rahmet denizini coturdu. Alacanzn denmesine vesile oldu.'' *** Btn insanlar Allah'n af ve merhametine muhtatr. Bizi balamas iin, rabbimize snmalyz. O'na can gnlden snmann yolu da pimanlk gz yalardr. Kulun btn itenliiyle alamas, rabb'l-lemnin rahmetine vesile olur.

Zhidin Gzleri Devaml ibadetle megul olan, alayp gz ya dken bir zhide, arkada, ''Vcudunun hakkn da korumak lzm. Alamaktan gzlerini kaybedeceksin'' dedi. Zhid cevap verdi: ''Gzn iki hali vardr. Ya ilh gzellikleri grr ya da grmez.'' Gz hakkn nurunu gryorsa, maksat Bozulmas, az veya ok grmesi nemli Allah'a ulamas, rzsn kazanmas kaybetmesinin bir deeri yoktur. Yok nurunu gremeyecekse, byle isyankr kr olmas daha iyidir. ele gemi demektir. deildir. nk insann sonucunda, iki gzn eer bu gz, Allah'n bir gzn grmesinden,

kzn Yerine Geen Aslan Kylnn biri, ok sevdii kzn ahrna balad. Gece olunca, aslan gelip kz yedi. Karnn doyurmann getirdii rehavetle, kzn yerine yatt. Kyl gece vakti ahra geldi. Her taraf karanlk olduu iin eliyle yoklayarak kzn aramaya balad. Aslan bulunca kzn bulduunu zannetti. Sevinle san solunu okamaya balad. Bunun zerine aslan, ''Eer ortalk aydnlk olsayd, beni korkusuzca okayan bu adamn d patlar, yrei kan kesilirdi. Beni kz zannettii iin byle rahat rahat okayp, seviyor'' diye dnd. *** Nefsini tanmayan, hilelerini bilmeyen kii gece karanlnda kzn sevdiini zanneden kii gibidir. Aslann bir vuruta insan paralad gibi, nefsn arzular da insan cehenneme

gtrr. Mrid-i kmil aydnl temsil eder. nsann nefsini tanyp, terbiye etmesine vesile olur.

Misafirin Eei Sfnin biri, seyahati srasnda bir tekkeye Kendi eliyle eeini ahra balad. Gzelce verdi. ini bakasna brakmad. misafir oldu. yemini suyunu

Bu tekkenin sfleri ok yoksuldu. Toplanp aralarnda misafire ne ikram edeceiz diye konutular. Misafirin eeini satmaktan baka arelerinin olmadna karar verdiler. Eei pazar yerine gtrp sattlar. Parasyla yicek bir eyler aldlar. Tekkenin mumlarn yaktlar. iln ettiler. Akama ziyafet ve sem olduunu

Misafir uzak yoldan gelmiti, yorgundu. Tekkedekiler onu gzelce dinlendirdiler. Akam olunca yemee davet ettiler. Birbirinden gzel szlerle kendisine iltifat edip, sayg gsterdiler. Yemekten sonra sem balad. Misafir sf, kendine gsterilen sevgi ve ilgiye karlk vermek iin tekkedekilerin cokusuna katld. Mutfaktan tten duman, yerden kalkan toza kart. Sflerin ak ve muhabbetle dnmeleri ortal birbirine katt. Sem sonuna doru, algc ar aksak bir makamla algsn n alarak, ''Eek gitti, eek gitti'' demeye balad. Sfler hararetle bu tempoya uydular. Bir yandan ayaklarn vururken, dier yandan ellerini rparak, hep bir azdan seher vaktine kadar, ''Ey oul eek gitti, eek gitti'' diye tempo tuttular. Misafir sf de onlarn heyecanna ayak uydurmaya alyordu. Sem bitti, boald. meclis dald. Herkes evine ekildi. Tekke

Sabahleyin sf, eeine yklemek iin eyasn odasndan dar kard. Yola kmak iin hazrlklarn yapt. Eeini almak iin ahra gittiinde bulamad. Kendi kendine, ''Akam pek az su imiti. Herhalde tekkenin hizmetisi suya gtrmtr'' dedi. Hizmeti geldiinde sordu: ''Eek nerede?'' Hizmeti, ''Bu ne biim soru? Akamdan beri eek gitti diye barmyor musun?'' Sf, ''Ben, eeimi sana emanet etmitim. Koruman gerekirdi'' dedi. Hizmeti, ''Sflerin hepsi zerime ulland. Onlarla ba edemezdim. Zorlayp aldlar'' dedi. Sf, ''Peki, bana niye haber vermedin?'' dedi. Hizmeti, ''Vallahi defalarca geldim, ama sen eek gitti lafn hepsinden daha cokulu sylyordun. Haberin vardr diye dndm. Hatta ne kadar tevekkl ehli, rif bir sf diye takdir ettim'' dedi. Sf, ''Sfler gerekten akla sylyorlard. Onlar taklit etmek, bana da byk zevk verdi. Fakat sonuta eeim elden kt. Bilinsizce yaptm taklit, bana pahalya mal oldu'' dedi. *** Yemek hrs, zevke dknlk, insann akln krletirir.

Doruyu bulmasna engel olur. Tasavvufun ekli ve zevkleriyle oyalanmak sfnin ilerlemesini durdurur.

Mflis Adam Malsz, mlksz, evsiz, barksz bir adam vard. A gzl ve arszd. Ayn zamanda insanlar aldatrd. Kad buna ceza verdi. Hapishaneye koydu. Ksa zamanda oradakileri de kendinden bktrd. nsanlk erefini ayaklar altna alan bu adam, arlmad halde, sinek gibi her sofraya dalard. Altm kiinin yiyeceini tek bana yerdi. Selmsz, sabahsz, yzszlkle oturduu sofrada, hi kimsenin bir lokma yemesine frsat vermezdi. Zindandakiler bu durumu kadya ikyet ettiler: ''Ya bu rezil adam olarak gnder.'' buradan al ya da bunun yemeini hakl ayr

Kad durumu inceleyince, hapishanedekilerin anlad. O adam huzuruna artarak,

olduunu

''Bu zindandan k git. Evinde otur.'' Adam, ''Hapishane benim iin cennet gibi. Eer beni oradan kartrsan, yokluktan, yolsuzluktan lrm'' dedi. Kad bu adamn ktln ve hibir eyinin olmadn, btn ehirde bilinmesine karar verdi. Tellllar ard: ''Kimse ona bir ey satmasn. Bir kuru bile olsa, bor vermesin. Bu adam dava etmek iin gelenlerin, davasna baklmayacaktr. Btn ehri gezdirin, herkese duyurun'' dedi. Odun satan birinin kadar dolatrdlar. devesine bu sahtekr bindirip, akama

Akam olunca oduncu, ''Sabahtan beri deveme bindin. Deve iin, bir avuluk saman paras ver'' dedi. Adi herif, ''ehirdeki btn canl cansz ne varsa, hepsi benim ne mal olduumu rendi. Sen renemedin mi? Bu vakte kadar devenle, benim mflis biri olduumu duyurmak iin dolatk. Haydi yr git evine'' dedi. *** Bu hikyedeki tellallar, enbiya ve evliyalardr. Mflis adam dnyadr. Deveci de gaflet ehli insanlar temsil etmektedir. Enbiya ve evliya, insanlarn geici dnya zevklerine dalmamalarn tler. Gaflet ierisindeki insanlar, onlarn nasihatlerine kulak asmaz, dnyadan fayda umarlar.

Hintli Kle Hintli bir kle vard. Efendisi ile aralarnda anlamazlk kt. Kle efendisine ok fkelendi. Efendisine zarar vermek istedi. Hemen evin damna kp, ba aa atlad. Kendini ldrd. *** Enbiya ve evliyay kabul etmemek; hastann doktora, ocuun

retmenine itiraz etmesine benzer. Byle bulunan kimse, sonuta kendine zarar verir. Padiahn Kleleri mtihan

bir

davranta

Bir padiah ucuza iki kle satn ald. Grn dzgn olan kleyi yanna ararak sohbete balad. Padiah, insann, dilinin altnda sakl olduunu biliyordu. Padiah konutuu kleyi zeki ve tatl dilli buldu. Dier kleyi yanna arnca, dilerinin kapkara, aznn da koktuunu farketti. Konumas da pek dzgn deildi. Padiah gzel yzl kleyi, hamama gnderdi. Dileri rk, az kokan klenin, anlay ve ahlkn renmek iin, ''Ben seni beendim ama, dier arkadan senin iin iyi eyler sylemedi. Kt arkadalarla dp kalktn, hrsz olduunu syledi'' dedi. irkin kle, ''Arkadam ne sylediyse dorudur. Szlerinden dolay onu ayplamam. Kusuru kendimde ararm'' dedi. Padiah ne yaptysa o kleye, arkada hakknda kt bir sz syletemedi. irkin kle arkadann btn iyiliklerini sayp dkt. Ona toz kondurmad. Padiah irkin kleyi ikaz etti ve, ''Arkadan vmede fazla ileri gitme. Onu imtihan ederim. Neticesinden sen utanrsn'' dedi. O srada gzel kle hamamdan geldi. Padiah huzuruna ararak; ''Shhatler olsun. Hi eksilmeyecek nimetlere eriesin. ok zarif ve gzel grnyorsun. Keke dier klenin syledii kt huylar, sende olmasayd. O zaman, seninle daha iyi dost olurduk'' diyerek onu da dier kle gibi denemek istedi. Gzel klenin bir anda tavr deiti: ''Padiahm! O dinsizin, benim hakkmda sylediklerini ltfen bana da syler misiniz?'' Padiah, ''Senin iki yzl olduunu, gzel grnne aldanmamak gerektiini ve iinin fesatln'' anlatt. Kle, arkadann kendisi hakkndaki szleri duyunca iyice fkelendi. Az kprd, yz kzard. Hiddet ierisinde onunla eskiden arkada olduunu, kt huylar yznden arkadal braktn syledi. Arkada hakknda kt eyler sayp dkmeye balaynca, padiah onu susturdu: ''Yeter artk. Bu denemeyle, her ikinizin asln renmi oldum. Onun az kokuyor, senin ise iin rm, ruhun kokuyor. Bundan sonra sen, o gzel huylu, doru szl arkadann emrindesin.'' *** Yz gzellii, zdeki irkinlii gizleyemez. teki ktlk er veya ge ortaya kar. Hem madd gzellikler yok olup gider. gzellii dediimiz mna gzellii ise lmszdr.

Baykularn Arasndaki Doan Padiahlar, av iin doan kuu beslerler. O ku av iin salverildiinde iini bitirip tekrar padiahn yanna dner. Bir padiahn av iin gnderdii doan kuu, yolunu ard. Baykularn yaad bir viraneye girdi. Baykular tela kapld. Bu doan bizi, u harap yerden kartr, yerimizi alr diye korktular. Doan kuunun bana tler.

Kanatlarnn tylerini yolmak iin ekitirmeye baladlar. Doan, ''Ey baykular! Tela kaplmanza gerek yok. u ykk viraneniz sizin olsun. Ben, vatanma gidip, padiahn bileinde nazlanacam'' dedi. Baykulardan biri, ''Bu doan sizi, yerinizden ve yurdunuzdan etmek iin hile yapyor'' dedi. Doan kuu, ''Padiah adamlaryla beni aryordur. Klma zarar gelirse, btn bayku yuvalarn kknden kazr. Padiahn sevgilisi olan hi kimse garip kalmaz. Ey baykular! Siz de, bana uyun. Hepiniz birer doan olun'' dedi. *** Allah yolunu talep eden kii, dnyada padiahlar padiah olan rabb'l-lemni unutmadan yaamaldr. Asl vatan olan hiret yurdunu zlemeli, viran olas dnyaya aldanmamaldr.

Susam Adam Bir derenin kysnda, ykseke bir duvar vard. Duvarn stnde de susam, dertli bir adam duruyordu. Suya ulap susuzluunu gidermesini duvar engelliyordu. Zavall adam gznn nndeki suya ulamak in balk gibi rpnyordu. Birden aklna duvardan suya kerpi atmak geldi. Kerpicin dmesiyle suyun kartt ses, sevgilisinin sesini duyan k gibi adam sarho etti. Bunun zerine duvardan kopard kerpileri birbiri pei sra suya atmaya balad. Dere dile geldi: ''Ey insanolu! Byle kerpi atarak beni niye rahatsz ediyorsun? Bunun sana ne faydas var?'' Susam adam, ''Kerpi atmamn bana iki faydas var. Birincisi, kerpi dtnde kan su sesi susuzluumu hafifletiyor. kincisi, kopardm her kerpi ta duvar biraz daha alaltp beni suya yaklatryor.'' *** nsann suya, yani Allah'a ulamasn engelleyen, nefsn arzularndan oluan varlk duvardr. Susayan kimsenin suya ulamak iin aba gsterdii gibi, insan da varlk duvarn ykmak iin gayret gstermelidir.

Diken Eken Adam Tatl szl, fakat sert huylu adamn biri, yolun stne dikenler ekti. Oradan geenler onu aypladlar, dikenleri skp atmasn istediler. Adam sylenenlere aldr etmedi. Dikenler her geen gn byyor, gelip geenleri rahatsz ediyordu. nsanlarn elbiseleri dikenlerden yrtlyor, yoksullarn ayaklar paralanyordu. O beldenin valisi, ''Bu dikenleri sk'' diye emir verdi. Adam da, ''Efendim, bir gn skeceim'' dedi. Yarn skerim, br gn skerim derken zaman geti. Dikenler iyice kkleti. Vali adam yanna arp yine ikaz etti: ''u dikenleri bir an nce sk. Sznde dur. ini erteleme.'' Adam yine, ''Merak etmeyin, skeceim'' deyince vali, ''Sen hep yarn diyerek, yapacan ii erteliyorsun. Fakat una

dikkat etmiyorsun. Her geen gn o dikenler byyp gleniyor. Derinlere kk salyor. Dikenleri skecek olan sen ise her gn ihtiyarlyorsun. Gcn kuvvetin azalyor.'' *** Sen her kt huyunu, bir diken bil. O dikenleri, Hz. Ali'nin Hayber Kalesi'nin kapsn kopard gibi, nefsinle mcadele ederek sk, at. yle yapamyorsan, o dikenleri alayp, gl fidan haline getirecek bir mrid-i kmili bul. Kt huylarnn iyiye evrilmesinde, mrid-i kmil rehberin olsun.

Aclar Sevgiyle Tatllar Lokman, iinde becerikli, sadk ve sevilen bir kleydi. Efendisi ona oullarndan daha ok gvenirdi. nk o, grnte kleydi ama nefsinin efendisiydi. Efendisi, ondaki bu olgunluun farkndayd. Lokman' zat etmek iin uygun bir frsat kolluyordu. Efendinin nne yemek geldiinde, Lokman' arr, nce onun yemesini isterdi. Onup yiyip itiklerini zevkle yer, yemediklerine elini srmezdi. Bir gn, efendiye bir kavun hediye getirdiler. Her zaman olduu gibi Lokman' artt. Kavundan bir dilim kesip Lokman'a uzatt. Lokman, ikram edilen kavunu itahla yedi. Efendi bir dilim daha verdi. Lokman, ayn ekilde onu da yiyip bitirdi. Efendi Lokman'n kavunu itahla yediini grnce, ok sevdiini dnerek, bir dilim kalasya kadar hepsini ikram etti. Son kalan dilimi azna gtrp bir lokma alnca, kavunun tadnn zehir gibi olduunu farketti. Kavunun aclndan gznden ate kt. Boaz yand. Dili kabard. Azndaki aclk gittikten sonra, Lokman'a, ''Byle ac kavunu nasl itahla yedin?'' diye sordu. Lokman, ''Efendim! Bugne kadar sizin birok gzel ikramnza nil oldum. Ac olduunu bilmeyerek verdiiniz bu ikram, geri evirmekten utandm. Ayrca size olan sevgim, kavunun acln bana hissettirmedi.'' *** Aclar, sevgiyle tatllar Bakr, yourulunca sevgiyle altn olur Bulanmlar, sevgiyle durulur Dertler, sevgiyle devasn bulur Sevgi, ly diriltir ah ise sana kle yapar.

Tvbe in Pimanlk Gerekir Bir mmin, sesli olarak Mlk sresini okuyurdu. Oradan gemekte olan inkrc filozofun biri, ''Eer suyunuz derine gider de akmaz olursa, size tatl suyu kim getirebilir?'' yet-i kerimesini duyunca itiraz etti. ''Kazma ile kazar, derine kaan suyu kartrz. Ne var

bunda?'' dedi. Filozof, o gece yatp uyuduunda, ryasnda aslan gibi bir yiit grd. O yiit, filozofa bir tokat patlatt. Filozofun iki gz birden grmez oldu. O yiit, filozofa, ''Ey aklsz adam! Eer yapabiliyorsan, gznn kaynandan kazma ile bir k kar'' dedi. Filozof korkuyla olduunu anlad. uykusundan uyandnda, iki gznn de kr

Kalbi kfrle bezenmi olduundan alayp, szlayp tvbe de etmedi. Tvbe edebilseydi Allah'n lutfuyla gzleri tekrar grebilirdi. *** Tvbe iin pimanlk gerekir. nsann ii yana yana, ah ederek, gz yalar dkerek acziyetini dile getirmesi rabb'l-lemnin rahmetini eker. Peygamber Efendimiz de, ''Tvbe pimanlktan ibarettir'' buyurmulardr. Gnl imei pimanlkla akmazsa, gz bulutu yamur yadrmaz. Yamur gibi yamazsa, gnah atei nasl sner?

obann Duas Musa aleyhisselm, yolda giderken bir obana rastlad. oban yle diyordu: ''Ey Allahm! Ey Allahm! Sen neredesin? Sana kul kurban olaym. arn dikeyim. Salarn tarayaym, Elbiseni ykayaym. Bitlerini kraym. Sana st getireyim. Elini peyim. Ayan ovaym. Uykun geldiinde yatacan yeri spreyim. Ey byk Allahm! Btn keilerim yoluna kurban olsun. Hey hey diye arp, feryat ettiim rabbim benim.'' Musa aleyhisselm sordu: ''Sen bunlar kimin iin sylyorsun?'' oban, ''Yeri g yaratan, Allahma sylyorum'' dedi. Hz. Musa, ''Sen akln m kaybettin? Byle sama sapan eyleri nasl sylersin? Ayakkab, orap gibi eyler sana ait ihtiyalardr. lemlerin rabbinin bir eye ihtiyac olmak gibi bir sfat yoktur. Byle konuacana, azna pamuk tkayp susman hayrldr'' diyerek oban azarlad. oban, ''Ey Musa! Bu azarlamanla, sen benim azm diktin. Pimanlk ateiyle canm yaktn'' diyerek, bir ah ekti. Elbisesini yrtp, ln yolunu tuttu. Biraz sonra Hz. Musa'ya vahiy geldi: ''Kulumuzu bizden ayrdn. Senin grevin, kullarm bana yaklatrmak m? Yoksa ayrmak m?'' Bu ikaz zerine Hz. Musa, obann peine dt. oban bulup mjde verdi. ''Senin iin Allah izin verdi. Bildiin gibi ibadetini yapacaksn. Gnlne nasl gelirse yle syle.'' oban, ''Ey Musa! Daha nce iinde bulunduum cezbe halinden ktm. imdi szle anlatlamayacak bir hal ierisindeyim'' dedi. *** Yaptmz taat ve ibadetlerin Hakk'a lyk olmadn bilmeli ve itiraf etmeliyiz. Yaptmz hamd ve seny, obann szleri gibi uygunsuz kabul etmeliyiz. Gerekten de bizim krmz ne kadar mkemmel olursa olsun, Hak Tel'ya nisbetle

eksiktir, kusurludur.

Ylan Yutan Adam Atna binmi gitmekte olan bir bey, uyumakta olan adamn azndan ieri ylann girdiini grd. Yetiip mdahale etmek istediyse de baarl olamad. Ylan uyuyan adamn azndan ieri kat. Akll biri olan bey, uyuyan adama birka topuz darbesi vurdu. Adam yaknlarda bulunan elma aalarnn altna kadar kovalad. Aalarn altnda rk el