Metodologia badań nad Metodologia badań nad dyskursem politycznymdyskursem politycznym

Marcin Erdmann, Koło Naukowe Socjolingwistów ILS,mgr Danuta Przepiórkowska, Zakład Socjolingwistyki i

Pragmatyki Językowej,

10 marca 2009

Język a polityka – początki badańJęzyk a polityka – początki badań

retoryka – jedna z najstarszych dyscyplin akademickich

czynniki społeczne: propagadna z czasów II Wojny Światowej, pojęcie nowomowy (Wodak/de Cillia, 2006:707)

studia nad propagandą III Rzeszy (lingwistyka tekstu, pragmatyka, język mediów)

pierwsze publikacje: pomijanie kontekstu społecznego, nacisk na pojedyncze zjawiska językowe (Reisigl, 2006: 648)

Political linguistics, Politolinguistik, Political linguistics, Politolinguistik, lingwistyka polityczna(?)lingwistyka polityczna(?)

Burkhardt (1996) Politolinguistik. Versuch einer Ortsbestimmung

sformułowanie Politolinguistik – pierwsze użycie

subdyscyplina lingwistyki i nauk politycznych

próba uporządkowania przedmiotu badań

wszystkie publiczne, instytucjonalne wypowiedzi na tematy polityczne – rozmowy o polityce, język mediów, język polityki (Wodak/de Cillia, 2006:707)

Utz Maas – na podstawie teorii Foucaulta wykazał wpływ czynników społecznych na kształt języka

Politolinguistic approach wg.Politolinguistic approach wg.Reisigla (2008:97)Reisigla (2008:97)

Analiza retoryki politycznej (Analyzing Political Rhetoric)

retoryka – praktyczna sztuka efektywnego i skutecznego wygłaszania przemówień, perswazyjnego użycia języka(logos, ethos, pathos)

„polityczna” - głoszona przez polityków, choć sprawy polityczne dotyczą każdego z nas

podejście interdyscyplinarne: połączenie retoryki, lingwistyki (krytycznej analizy dyskursu) i nauk politycznych

Politolinguistic approach wg.Politolinguistic approach wg.Reisigla (2008:97)Reisigla (2008:97)

polity – podstawowe normy, reguły i zasady kultury politycznej

policy – wymar odnoszący się do treści, polityka rozumiana jako kierunek postępowania , formułowanie programów i zadań rządu

politics – proces wyrażania politycznych interesów, poparcia lub sprzeciwu

drugie rozróżnienie – obszar działania politycznego, ramy społecznej interakcji

zinstytucjonalizowane cele działań dyskursywnych realizowane w ramach 8 obszarów działania

Politolinguistic approach – pojęcie Politolinguistic approach – pojęcie dyskursu (HAD)dyskursu (HAD)

dyskurs – forma społecznego działania

sposób nadawania znaczenia pewnemu obszarowi życia społecznego

tekst – materialnie trwały wytwór działań językowych

dyskurs – złożona wiązka następujących po sobie aktów językowych dotyczących określonego tematu makro

sytuacje społeczne, struktura instytucjonalna kształtują dyskurs i jednocześnie są przez niego kształtowane

obszar działania społecznego – wycinek rzeczywistości stanowiący odniesienie dla dyskursu

8 obszarów działania politycznego8 obszarów działania politycznegoproces legislacyjny

kształtowanie opinii publicznej (starcia w debatach telewizyjnych)

wewnątrzpartyjne kształtowanie postaw i opinii (konwenty, zjazdy)

ponadpartyjne kształtowanie postaw i opinii (rozmowy koalicyjne)

organizowanie relacji między państwami(negocjacje traktatów międzynarodowych)

administracja polityczna(wcielanie w życie konkretnych aktów prwnych przez urzędników)

kontrola polityczna (petycje w sprawie referendum)

Politolinguistic approach wg.Politolinguistic approach wg.Reisigla (2008:97)Reisigla (2008:97)

każdemu typowi działania przypisany jest gatunek mowy

gatunek mowy – ściśle usankcjonowany i usystematyzowany sposób uzycia języka

tematy dyskursu mogą przemieszczeać się pomiędzy obszarami działania

dyskurs na dany temat nie jest systemem zamkniętym – zjawisko interdyskursywnośći

przykład: argumentacja rasistowska przy debacie na temat zwalczania bezrobocia

Metoda wieloaspektowa – 4 poziomy Metoda wieloaspektowa – 4 poziomy kontekstukontekstu

bezpośredni kontekst językowy (co-text)

międzytekstowe i międzydyskursywne związki pomiędzy wypowiedziami, gatunkami mowy

pozajęzykowe zmienne społeczne, socjologiczne i instytucjonalne ramy poszczególneych kontekstów sytuacyjnych

szerszy kontekst społeczny, historyczny i polityczny działań dyskursywnych

BibliografiaBibliografia

Reisigl, M. (2006) Discourse of National Socialism, Totalitarian [w:] Encyclopedia of Language and Linguistics vol. 6, Elsevier 2006

Reisigl, M. (2008) Analysing Political Rhetoric [w:] Wodak/Krzyżanowski(eds.) Qualiltative DA in the Social sciences

Wodak, R./de Cillia, R (2006) Political Speeches and Persuasive Argumentation [w:] Encyclopedia of Language and Linguistics: Second Edition vol. 6, Elsevier 2006

Wodak, R. (2008) Dyskurs populistyczny [w:] Duszak, A./Fairclough, N. Krytyczna analiza dyskursu, Universitas 2008