Microsoft Word - EĞELEME MODÜLÜ

T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

METAL TEKNOLOJİSİ

EĞELEME

ANKARA 2007

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarakyaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarındaamaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretimmateryalleridir (Ders Notlarıdır).

Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeyerehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek vegeliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarındauygulanmaya başlanmıştır.

Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliğikazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılmasıönerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşılabilirler.

Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında
satılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGİRİŞ .......................................................................................................................................1ÖĞRENME FAALİYETİ-1 .....................................................................................................31. EĞELERE SAP TAKMAK ................................................................................................ 3

1.1. Eğelemenin Tanımı .......................................................................................................31.2. Eğe Çeşitleri.................................................................................................................. 41.3. Eğelere Sap Seçerken Dikkat Edilecek Hususlar.......................................................... 61.4. Eğelerin Büyüklüklerine Göre Uygun Sap Seçimi ....................................................... 6UYGULAMA FAALİYETİ ................................................................................................ 8Eğeye Sap Takma ................................................................................................................8ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 10

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ...................................................................................................132. EĞELEME ......................................................................................................................... 13

2.1. Eğeleme Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar ............................................................ 132.2. Çalışma Esnasında Eğelere Uygulanan Kuvvetler...................................................... 162.3. Eğeleme Yaparken Duruş Şekilleri.............................................................................172.4. Eğeleme ile Elde Edilebilen Yüzeyler ........................................................................182.5. Eğeleme Sırasında ve Sonrasında Eğenin Bakımı ...................................................... 202.6. Eğe Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar...................................................................212.7. Eğeleme Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar .............................................22UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 23ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 24

CEVAP ANAHTARLARI .....................................................................................................27MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 28KAYNAKÇA......................................................................................................................... 29

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALAR

KOD 521MMI040

ALAN Metal Teknolojisi

DAL/MESLEK Ortak Alan

MODÜLÜN ADI Eğeleme

MODÜLÜN TANIMI Bu modül eğeleme konularının işlemlerini tekniğineuygun olarak yapmayı amaçlayan öğrenimmateryalidir.

SÜRE 40/16

ÖN KOŞULÖlçme kontrol ve Markalama Modülü’ nü almış olmak

YETERLİK Eğe ile istenilen yüzeyleri elde etmek

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Gerekli ortam ve ekipman sağlandığında tekniğe uygunolarak eğeleme yaparak istenilen yüzeyleri elde etmeişini yapabileceksinizAmaçlar

1. Tekniğe uygun olarak eğelere saptakabileceksiniz

2. Tekniğe uygun olarak eğeleme ile istenilenyüzeyleri elde edebileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam: Metal işleri bölümü soğuk şekillendirmeatölyesi

Donanım: Eğe,ahşap ve plastik sap tesviyeci tezgah vemengenesi,gönye, markacı takımları, yumuşak çelikeğe fırçası

ÖLÇME VEDEĞERLENDİRME

Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra, verileneğeleme ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerekkendi kendinizi değerlendireceksinizÖğretmen, modül sonunda size uygulama işi vererek,modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileriölçerek değerlendirecektir

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Bu modül, metal teknolojileri alanında mesleğiniz ile ilgili soğuk şekillendirmekonularından biri olan eğelemeyi öğreneceksiniz. Her geçen gün gelişmekte olanteknolojinin çoğalması (talaş kaldırma makineleri) bile eğelemenin önüne geçememiştir.Evimizde kullandığımız bıçakların bilenmesinden tutun sanayide kullanılan kalıplarınşekillendirilmesine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir.

Bu modülü aldığınızda:

Eğenin tanımını, çeşitlerini, kullanım alanlarını; eğelemenin tanımını,amacınıöğrenecek eğelere sap takabilecek ve istenilen yüzeyleri eğeleme tekniğiyle eldeedebileceksiniz.

Makine parçalarının veya kalıpların şekillendirilmesi yüzeylerin gönyesine getirilmesiistenilen ölçülerin elde edilmesi bizim için önemlidir. Aksi halde makinemiz çalışmaz,kalıplarımızda istenilen verimi alamayız.

Eğeleme, mesleğimizin bir parçası olmasından dolayı bu alanda bilgi ve becerikazanmamız gerekir.

GİRİŞ

2

3

Resim 1.1: Eğeleme işlemi

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

Uygun atölye ortamı ve eğeleme araç ve gereçleri sağlandığında, tekniğe uygunolarak eğelere sap takabileceksiniz.

Eğe satışı yapan yerlere gidip standart eğe büyüklüklerine göre uygun eğe saplarınınaraştırmasını yaparak, sonucu rapor halinde öğretmeninize sonunuz.

1. EĞELERE SAP TAKMAK

1.1. Eğelemenin Tanımı


AMAÇ

ARAŞTIRMA

Çeşitli kesit ve ölçülerdeyapılmış gövde ve sap olmak üzereiki kısımdan oluşmuş gövdesininyüzeylerine diş açılmış kesici elaletlerine eğe denir (Şekil 1.1).

Malzemelerin yüzeyinde eğeyardımı ile talaş kaldırarakistenilen ölçü, şekil ve gönyesinegetirme işlemine eğeleme denir.

Şekil 1.1: Eğe

4

1.2. Eğe Çeşitleri

1 - Kullanım alanlarına göre2 - Boylarına göre3 - Diş büyüklüklerine göre4 - Biçimlerine göre

1.2.1. Kullanım Alanlarına göre Eğeler

1.2.1.1. Saatçi Eğeleri: Hassas işler için yapılmışlardır. Bu tür eğeler, kalıpçılar,modelciler ve hassas parça yapımcıları tarafından kullanılır (Resim1.2).

Resim 1.2: Saatçi eğeleri

1.2.1.2. Tesviyeci Eğeleri: Çift sıra dişli olup Metal işleri bölümünde en çok kullandığımızeğe türüdür. İstenilen yüzeylerin elde edilmesinde kullanılır (Resim1.3).

Resim 1.3: Tesviyeci eğeleri

1.2.1.3. Özel Eğeler: Çelik alaşımları dışında kalan metallerin (kurşun, pirinç, alüminyumbakır v.b) eğelenmesinde kullanılan eğelerdir (Resim 1.4).

Resim 1.4: Özel eğeler

5

1.2.2. Boylarına Göre Eğeler

Eğelerin boyları (4″) 100 mm den (18″) 450 mm’ye kadar değişebilir. Kullanıma enuygun eğeler; 6, 8, 10, 12 parmak ölçüsünde olan eğelerdir (Resim 1.5).

Resim1.5: Boylarına göre eğeler

1.2.3. Diş Adım Büyüklüklerine göre

İki diş arasındaki mesafeye eğenin diş adımı denir.

1.2.3.1. Kaba Dişli: Yumuşak gereçlerin eğelenmesinde kullanılır (Resim 1.6).

Resim 1.6: Kaba dişli eğe

1.2.3.2. Orta Dişli: Eğelenecek yüzeylerin ilk aşamasında kullanılır (Şekil 1.7).

Resim 1.7: Orta dişli eğe

1.2.3.3. İnce Dişli: Sert gereçlerin eğelenmesinde, aynı zamanda işin bitim aşamasındakullanılır (Resim 1.8).

Resim 1.8: İnce dişli eğe

1.2.4. Biçimlerine Göre Eğeler

1.2.4.1. Lama Eğe (Resim 1.9)

Resim 1.9: Lama eğe

6

1.2.4.2. Kare Eğe (Resim 1.10)

Resim 1. 10: Kare eğe

1.2.4.3. Balık Sırtı Eğe (Resim 1.11)

Resim 1.11: Balık sırtı eğe

1.2.4.4. Üçgen Eğe (Resim 1.12)

Resim 1.12: Üçgen eğe

1.2.4.5. Yuvarlak Eğe ( Resim 1.13)

Resim 1.13: Yuvarlak eğe

1.2.4.6. Bıçak Eğe (Resim 1.14)

Resim 1.14: Bıçak eğe

1.3. Eğelere Sap Seçerken Dikkat Edilecek Hususlar

Eğenin kullanma şekline göre sap, elle kolay kavranabilecek nitelikte olmalıdır. Çalışma süresince eli tahrip etmeyecek nitelikte olmalıdır. Saplar eğeye sıkı takılmalıdır, çalışma esnasında sap, yerinden çıkmamalıdır.

1.4. Eğelerin Büyüklüklerine Göre Uygun Sap Seçimi

Eğelerin kaç parmak olduğuna bakılarak uygun sap seçilmelidir

4″- 6″(parmak ) Eğeler için küçük boy saplar seçilmelidir (Resim 1.15). 7″- 9″(parmak ) Eğeler için orta büyüklükteki boy saplar seçilmelidir (Resim 1.16) 10″-14″(parmak ) Eğeler için büyük boy saplar seçilmelidir (Resim 1.17).

7

Resim 1.15

Resim 1.16

Resim 1.17

8

UYGULAMA FAALİYETLERİ

UYGULAMA FAALİYETİ

Eğeye Sap Takma

Aşağıdaki işlem basamaklarını takip ederek size verilen eğeye sap takma işleminigerçekleştiriniz. Bu işlemi gerçekleştirirken önerilere uyunuz.

ÖnerilerUygun iş önlüğü ve eldiven kullanınız, Araç ve gereçleri (Tokmak, sap ve eğe) hazırlayınız.

İşlem Basamakları

Eğeye sap takmak için gerekli ön hazırlığı yapınız. Eğenin büyüklüğüne göre uygun sapı seçiniz .

Seçilen sap plastik ise eğenin sapa takılacak (kuyruk) kısmını ısıtınız. Isınan sap ile eğeyi eksenel doğrultuda sapa kuvvet uygulayarak takınız.

Takılacak sap ahşap ise kademeli olarak deliniz. Sapa arkadan tokmak ile tok sesi gelinceye kadar çakınız.


9

Sapı takarken yarmayınız. Eksenel düzgünlüğü kontrol ediniz (Şekilde, doğru ve yanlış takılmış saplar

görülmektedir).

Eğenin kuyruğu yeteri Sap yanlış takılmış Doğru takılmış halikadar girmemiş

10

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Öğrenme faaliyetinde edindiğiniz bilgileri ölçmeye yönelik çoktan seçmeli testhazırlanmıştır. Bu testi kendinize uygulayınız.

Test sonunda yer alan cevap anahtarı ile eğeleme hakkında edindiğiniz bilgilerikarşılaştırınız.

A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

1. Çeşitli kesit ve ölçülerde yapılmış, gövde ve sap olmak üzere iki kısımdan oluşmuşgövdesinin yüzeylerine diş açılmış kesici el aleti, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Eğe B) Makas C) Keski D) Gönye

2. Aşağıda verilen eğelerden hangisi kalıpçılar, modelciler ve hassas parça yapımcılarıtarafından kullanılan eğe çeşididir?

A) Lama eğe B) Saatçi eğeleri C) Testere eğeleri D) Tesviyeci eğeleri

3.Aşağıda verilen eğelerden hangisi Çelik alaşımları dışında kalan metallerin eğelenmesindekullanılan eğe çeşididir?

A) Kare eğe B) Tesviyeci eğeleri C) Özel eğeler D) Testere eğeleri

4. Aşağıda verilenlerden hangisi standart eğelerin boylarıdır?

A) 4″-18″ B) 4″-20″ C) 6″-18″ D) 6″-20″

5. Eğeleme işlemini yapan bir öğrenci, eğeleme sonunda sağ eli tahriş olmuştur. Bununsebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Küçük boy sap seçmiştir B) Uygun sap seçimini doğru yapmıştır.

C) Büyük boy sap seçmiştir D) Uygun sap seçimini yanlış yapmıştır


11

6. Sert gereçlerin eğelenmesinde, aynı zamanda işin bitim aşamasında kullanılan eğe çeşidiaşağıdakilerden hangisidir?

A) Bıçak eğe B) İnce dişli eğe C) Kaba dişli eğe D) Orta dişli eğe

7. Aşağıdakilerden hangisi biçimlerine göre eğe çeşitlerinden biri değildir?

A) Lama eğe B) Kare eğe C) İnce dişli D) Üçgen eğe

DEĞERLENDİRME

Değerlendirmeniz sonucu cevaplarınızın tamamı doğru ise bir sonraki faaliyetegeçiniz. Yanlış cevaplarınız için öğrenme faaliyetinine dönerek tekrar ediniz.

12

B. UYGULAMALI TEST

Verilen faliyetler doğrultusunda yaptığınız çalışmaları aşağıdaki kriterlere göredeğerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

Ön hazırlık yaptınız mı?

Uygun sap seçimini yaptınız mı?

Kuyruk kısmını ısıttınız mı?

Eksenel düzgünlüğü ayarladınız mı?

Sapı eğeye uygun sıkılıkta taktınız mı?

Değerlendirmeniz sonucu işlem basaklarınızın tamamı evet ise sonraki faaliyetegeçiniz. Değil ise öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.


Uygun atelye ortamı ve eğeleme araç ve gereçleri sağlandığında, tekniğe uygun olarakeğeleme işlemini yaparak, istenilen ölçüleri ve yüzeyleri elde edebileceksiniz.

Çevrenizde bulunan kalıp üretimi yapan fabrikalara gidip, eğeleme işlemi görmüşmakine parçalarını inceleyiniz. Malzemelerin cinsine ve şekillerine göre uygun eğeseçiminin nasıl yapıldığını ve eğeleme işleminin nasıl gerçekleştirildiğini gözlemleyerek,sonucu rapor halinde arkadaşlarınıza sonunuz.

2. EĞELEME

2.1. Eğeleme Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar

2.1.1. Mengenelerde Çalışma Kuralları

Eğeleme işlemlerinde yüksek verim eldeetmek için mengene yüksekliği, dirsekyüksekliğinin 5-8 cm yatlında olması gerekir(Şekil 2.1).

Mengene yükseklikleri mengenedeçalışacak kişinin boyuna göre ayarlanmalıdır.Uzun boylular için mengenenin ayakları altınaağaç plakalar konmalıdır.

Kısa boylular için ise çalışacak olan kişininayakları altına ağaçtan yapılmış ızgara konmalıdır(Şekil 2.2).


AMAÇ

ARAŞTIRMA

Şekil 2.1

13

Şekil 2.2

14

Şekil 2.3

2.1.2. Parçaların Mengeneye Bağlama Şekilleri

Tek taraflı sıkmanın önüne Parçaları mengenenin Mengeneyi sadece ellegeçmek için takoz kullanınız ortasından bağlayınız sıkınız. (Şekil 2.5).(Şekil 2.3). (Şekil 2.4).

Şekil 2.5

Parçaları mümkün İş parçalarının yüzeylerini Uzun parçalarda, önceolduğu kadar kısa bağlayınız korumak için ağızlıklar mengene çenesi arasındaki(Şekil 2.6). kullanınız. (Şekil 2.7). bağlı kısımlarını, sonra

diğer kısımlarınıbağlayarak eğeleyiniz(Şekil 2.8).

Pah kırmak için pah Silindirik parçaların Boruların bağlanmasındamengenesi kullanınız bağlanmasında V kanallı boru mengenesi kullanınız.(Şekil 2.9). takozlar kullanınız (Şekil 2.10). (Şekil 2.11).

Şekil 2.4

Şekil 1.8Şekil 2.6 Şekil 2.7

Şekil 2.10Şekil 2.11Şekil 2.9

15

2.1.3. Eğenin Tutuluşu ve Duruş ile İlgili Kurallar

Eğelerin Tutuluş Şekilleri

Büyük eğelerin tutuluşu Küçük Eğelerin Tutuluşu

Sağ el, sapın ucunu avuç içi alt ayasına Sağ elin işaret parmağı ileyerleşecek şekilde, sol el ise avuç içi ile bastırılır (Şekil 2.13).veya baş parmak ile eğenim ucunabastırılır (Şekil 2.12).

Şekil 2.12 Şekil 2.13

Orta Büyüklükteki Eğelerin Tutuşu

Sağ el sapı kavrayacak şekilde Eğenin ucu işin içinde ise Sol baş parmaksol elin baş parmağı dışındaki sol el sağ elin önüne eğenin ortasınadiğer parmaklardan bir kaçı bastırılmaya iltihak eder sağına veyaeğenin ucundan bastırılır (Şekil 2.15). soluna bastırılır(Şekil 2.14). (şekil 2.16).

Şekil 2.14 Şekil 2.15 Şekil 2.16

16

2.2. Çalışma Esnasında Eğelere Uygulanan Kuvvetler

Sağ el kesme yönünden aşağıdoğru sol el yalnız parçaistikametinde bastırılır ve her ikielin kuvvetleri birbirini tamamlar(Şekil 2.17).

Uygulanan kuvvetler kesmebaskısını meydana getirirler.Eğeleme süresince bu baskı sabitkaldığı taktirde düzgün yüzeylerelde edilebilir.

Eğe ilerlemeye başlarken sol elinsağ elden daha çok baskı yapmasıgerekir.

Eğe orta yere geldiğinde her ikielin baskısı eşit olmalıdır.

Eğe sona yaklaştığı zaman sağelin sol elden daha çok baskıyapması gerekir. Şekil 2.17

Kesme Hareketi (ileriye doğru)İleriye doğru hareketlerde eğebastırılarak kesme sağlanır(Şekil 2.18).

Çekilme Hareketi (geriye doğru)Geriye doğru çekerken eğe bastırılmaz(Şekil 2.19).


17

2.3. Eğeleme Yaparken Duruş Şekilleri

Şekil 2.20

Kesme hareketiGeri hareketi

Eğeleme yaparken işinüzerine bakılır

Eğeleme kol hareketi ileyapılır, sol bacak hafiföne doğru kırılır, vücutyardımı ile eğelemehareketi artırılır (Şekil2.20).

Sol ayak önde, vücutağırlığını çekecek şekildehafif açılı, sağ ayak isegeriye doğru sol ayağıdestekler pozisyondaolmalı, yere sağlambasılmalıdır

18

2.4. Eğeleme ile Elde Edilebilen Yüzeyler

2.4.1. Düzlem Yüzeylerin Eğelenmesi

2.4.2. İç Yüzeylerinin Eğelenmesi

Her iki tarafa da ileri-geri sağa-sola yapılan hareket ile parçanın bütünyüzeylerinde aynı miktarda talaş kalkar( Şekil 2.21).

İşlenecek malzemelerin şekillerinegore uygun eğe seçilmeli (yuvarlakveya balık sırtı eğe

Kanallar ve uzun deliklerde, eğeninileri doğru sürtünme yönüdeğiştirilmemeli.

Eşit dağılımlı bir baskı uygulanmalı(Şekil 2.22 ).

Şekil 2.21

Şekil 2.22

19

2.4.3. Dışa Kavisli Yüzeylerin Eğelenmesi

2.4.4. Küresel Yüzeylerin Eğelenmesi

Şekil 2.23

Eğe düz tutulup ilerleme hareketi verilir. Kavise uygun olarak eğeleme esnasında eğenin kısa

yanı ekseni etrafında döndürülür (Şekil 2.23).

Eğe hem boy ekseni, hem de en eksenietrafında aynı anda döndürülür.

Bütün hareketler yumuşak olmalı veomuz eklemleri ile bilekten gelmelidir(Şekil 2.24).

Şekil 2.24

20

2.4.5. İçe Doğru Olan Kavislerin EğelenmesiYuvarlak veya balık sırtı eğe seçilerek, deliklerin eğelenmesi gibi eğeleme yapılır.

2.5. Eğeleme Sırasında ve Sonrasında Eğenin Bakımı

Çalışma sırasında ve sonrasında eğenin dişleri arasına dolmuş olan talaşlarıntemizlenmesi gerekir. Aksi halde eğe işlenen yüzeyleri ya çizer ya da üzerinde kayar.

Malzemenin cinsine ve isteni

Şekil 2.26

Sert malzemeler eğelenirkentalaşlar, bazen eğe dişlerininarasına sıkışıp kalır, bu sıkışantalaşlar, eğe fırçası ile şekildekigibi temizlenir (Şekil 2.26).

Şekil 2.27

Yumuşak malzemelerineğelenmesinde (alüminyum, bakır,pirinç, kurşun, vb. ) eğe üzerinde sıksık talaşlar yapışır. Eğe temizlemelaması ile şekildeki gibi üst dişleristikametinde sürtmek suretiyletemizlenir (Şekil 2.27).

Şekil 2.25

21

2.6. Eğe Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar

Eğeleme işleminde eğe seçimini yaparken eğelenecek gerecin cinsine ve eğelenecekyüzeyin şekline göre eğe seçiminin yapılması gerekir.

2.6.1. Malzemenin Cinsine göre Eğe Seçimi: Yumuşak malzemelerin eğelenmesinde(Alüminyum, Bakır, Pirinç ve Kurşun), kaba dişli eğeler kullanılır. çelik malzemelerineğelenmesinde ve işlerin bitim aşamasında ise ince dişli eğeler kullanılır.

2.6.2. İstenilen Yüzeye Göre Eğe Seçimi: Malzemelerin alacağı şekillere göre eğeseçimi yapılır. Kare ve dikdörtgen parçalar (Şekil 2.28). Silindirik parçalar (Şekil 2.29).Düzlem yüzeyler (Şekil 2.30). İçe doğru olan kavisler (Şekil 2.31). Keskin ve açılı yüzeyler(Şekil 2.32). Hassas yüzeyler (Şekil 2.33 ).




22

2.7. Eğeleme Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Tezgahta çalışma kurallarına uyunuz, eğelerin dişlerini bir birine temasettirmeyiniz.

Eğelenecek parçanın yüzeyinde yağları temizleyiniz. Çalışmaya başlamadan önce sapın sağlam olup olmadığını kontrol ediniz. Sapsız eğe kullanmayınız.. Eğeleme yaparken eğenin sapı iş parçasına vurulmamalı, eğer bu kurala

uyulmazsa eğe sapı yerinden çıkabilir (Şekil 2.34).

Şekil 2.34

Büyük eğelerde çalışırken sol elin parmakları eğe ucunun altınabükülmemelidir.

İş parçasının kenarındaki çapaklar ve keskin köşeler eli kesebilir, çapaklar vekeskin köşeler eğe ile alınmalıdır.

Eğeleme işlemi yaparken çıkan talaşlar üfleyerek temizlenmemelidir (aynıtezgahta çalışan başka arkadaşlarınızın gözüne gelebilir).

Eğeleme işlemi sırasında eğelenen yüzeye ve eğenin dişlerine el sürülmemelidir(yüzeyler yağlanır eğe yüzeyde talaş kaldırmaz, kayar).

23


Eğeleme

İşlem yapılacak malzemeye uygun eğe seçimini yapınız.

Malzemenin 1 nolu yüzeyini mengeneye bağlayınız. Gönyesine gelene kadareğeleyiniz.

Parçayı doğru olarak bağlayınız.

Kıl gönyeyi parçanın yüzeyinde kısa aralıklarla kaydırarak yüzeyin düzgünlüğünebakınız (öğretmeniniz den yardım alabilirsiniz.)

Mengene kolunu sıkınız. Duruş pozisyonunu alınız. Eldiveninizi takınız. Sapsız eğe kullanmayınız. Eğe dişlerine talaş dolmuş ise temizleyiniz. Eğe fırçası ile eğeyi temizleyiniz. Eğeyi amacı dışındaki işlerde kullanmayınız. 1 numaralı yüzeyi referans alarak 2 numaralı yüzeyi gönyesinde eğeleyiniz. 1 ve 2 numaralı yüzeyi referans alarak 3 numaralı yüzeyi gönyesinde eğeleyiniz. Diğer yüzeyleri de ölçü ve gönyesini, sık sık kontrol ederek eğeleyiniz. Ölçüsünü kontrol ediniz.


24


Öğrenme faaliyetinde edindiğiniz bilgileri ölçmeye yönelik çoktan seçmeli testhazırlanmıştır. Bu testi kendinize uygulayınız.

Test sonunda yer alan cevap anahtarı ile eğeleme hakkında edindiğiniz bilgilerikarşılaştırınız.

A. OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

1. Aşağıdakilerden hangisi parçayı mengeneye bağlama kurallarından değildir?A) Parçalar mengenenin ortasından bağlanır.B) Parçalar mümkün olduğu kadar uzun bağlanır.C) Tek taraflı sıkmanın önüne geçmek için takoz kullanılır.D) Silindirik parçaların bağlanmasında V kanalı kullanılır.

2. Aşağıdakilerden hangisi eğeleme yaparken mengenede çalışma yüksekliği için gereklidir?A) Dirsek yüksekliği B) Bel yüksekliğiC) Göbek yüksekliği D) Omuz yüksekliği

3. Eğelere uygulanan kuvvetler…………………………………meydana getirir.Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki seçeneklerden hangisi gelmelidir?

A) Eğme kuvveti B) Bükme kuvveti C) Çekme kuvveti D) Kesme kuvveti

A) Lama eğe-Kare eğe B) Yuvarlak eğe-Bıçak eğeC) Lama eğe-Balık sırtı eğe D) Lama eğe-Yuvarlak eğe

5. Çalışma sırasında eğe parçanın yüzeyini çizip ve kayıyorsa ne yapılmalıdır?A) Eğe temizleme fırçası ile eğe temizlenmelidirB) Eğenin sapı sıkılmalıdırC) Eğenin kesme yönü değiştirilmelidirD) Parçanın konumu değiştirilmelidir

Değerlendirme

Değerlendirmeniz sonucu cevaplarınızın tamamı doğru ise bir sonraki faaliyetegeçiniz. Yanlış cevaplarınız için öğrenme faaliyetinine dönerek tekrar ediniz.


4. Yan tarafta verilen parçanın eğelenmesinde hangi eğelerseçilmelidir?

25

B. UYGULAMALI TEST

Aşağıdaki resmi verilen parçayı, eğe ile yüzeyinden talaş kaldırarak istenilen ölçü vegönyesine getiriniz Bu işlemi gerçekleştirirken sizden istenilen önerilere uyunuz.

388

90

İşlem basamakları Eğeleme işlemi için gerekli ön hazırlığı yapınız. Eğelenecek yüzeyleri belirleyiniz.

3

2

1

Verilen faaliyetler doğrultusunda yaptığınız çalışmaları aşağıdaki ölçütlere göredeğerlendiriniz.

26

KONTROL LİSTESİ

Değerlendirme ölçütleri Evet Hayır

Eğeleme yapılacak yüzeylere belirlediniz mi?

Malzemeyi mengeneye düzgün bağladınız mı?

Malzemede elde edilmek istenilen yüzeye ve malzeme cinsineuygun diş ve büyüklükte eğe seçimi yaptınız mı?

Malzemenin yüzeyini talaş kaldırarak düzelttiniz mi?

1,2 ve 3 numaralı yüzeyleri gönyesine getirdiniz mi?

Eğelenen yüzeyleri kontrol ettiniz mi?

İstenilen ölçü ve şekilde eğeleme yaptınız mı?

DEĞERLENDİRME

Değerlendirmeniz sonucu işlem basaklarınızın tamamı evet ise modül değerlendirmeyegeçiniz. Değil ise öğrenme faaliyetini tekrar ediniz.

27

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI

1 A

2 B

3 C

4 A

5 D

6 B

7 C

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI

1 B

2 A3 D4 C5 A

CEVAP ANAHTARLARI

28

MODÜL DEĞERLENDİRME

Eğeleme modülünde, öğrenme faaliyetleri sonunda kazandığınız, bilgi, beceri, tavır-tutum ve davranışları, öğretmeniniz, ölçme araçları uygulayarak değerlendirecektir.

Bu değerlendirme için öğretmeninize başvurunuz.

MODÜL DEĞERLENDİRME

29

KAYNAKÇA

Serfiçeli Y.Saip, Metal İşleri Meslek Teknolojisi 1, MEB Yayınları, İstanbul2002.

Aşici Ahmet (Çeviren), Arbeitsstelle für Betriebliche Berufsausbildung,Bonn ABB, BEUT-Vertrieb GMBH. Berlin 30.Köln.Frankfurt (MAIN)

Şahin Naci Tesviyecilik Meslek Bilgisi 1, ANKARA 1994.

KAYNAKÇA

Documents

Microsoft Word - EĞELEME MODÜLÜ