MIÊDZYNARODOWY STANDARD KONTROLI JAKOŒCI 1 …polanskiaudyt.pl/wp-content/uploads/2012/08/MSKJ_1_KONTROLA... · Firma opracowuje i stosuje system kontroli jakoœci obejmuj¹cy zasady

MIÊDZYNARODOWY STANDARD KONTROLI JAKOŒCI 1

KONTROLA JAKOŒCI FIRM PRZEPROWADZAJ¥CYCH BADANIAI PRZEGL¥DY SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH

ORAZ WYKONUJ¥CYCH INNE ZLECENIA US£UGATESTACYJNYCH I POKREWNYCH

(Stosuje siê od dnia 15 grudnia 2009 r.)

SPIS TREŒCI

Paragraf

Wprowadzenie

Zakres standardu ........................................................................................ 1-3

Obowi¹zywanie standardu ......................................................................... 4-9

Data wejœcia w ¿ycie .................................................................................. 10

Cel ............................................................................................................. 11

Definicje .................................................................................................... 12

Wymogi

Stosowanie i przestrzeganie odpowiednich wymogów .............................. 13-15

Elementy systemu kontroli jakoœci ............................................................ 16-17

Obowi¹zki kierownictwa zwi¹zane z zapewnianiem jakoœci w firmie ....... 18-19

Odpowiednie wymogi etyczne ................................................................... 20-25

Akceptacja i kontynuacja wspó³pracy z klientem oraz szczególnych zleceñ ... 26-28

Zasoby ludzkie ........................................................................................... 29-31

Przeprowadzenie zlecenia .......................................................................... 32-47

Nadzorowanie ............................................................................................ 48-56

Dokumentacja systemu kontroli jakoœci ..................................................... 57-59

Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce

Stosowanie i przestrzeganie odpowiednich wymogów .............................. A1

Elementy systemu kontroli jakoœci ............................................................. A2-A3

Obowi¹zki kierownictwa zwi¹zane z zapewnianiem jakoœci w firmie ....... A4-A6

Odpowiednie wymogi etyczne ................................................................... A7-A17

Akceptacja i kontynuacja wspó³pracy z klientem oraz szczególnych zleceñ ... A18-A23

MSKJ 1 11

Zasoby ludzkie ........................................................................................... A24-A31

Przeprowadzenie zlecenia .......................................................................... A32-A63

Nadzorowanie ............................................................................................ A64-A72

Dokumentacja systemu kontroli jakoœci ..................................................... A73-A75

Miêdzynarodowy Standard Kontroli Jakoœci (MSKJ) 1 „Kontrola jakoœci firm prze-prowadzaj¹cych badania i przegl¹dy sprawozdañ finansowych oraz wykonuj¹cychinne zlecenia us³ug atestacyjnych i pokrewnych” nale¿y odczytywaæ w kontekœcieMSRF 200 „Ogólne cele niezale¿nego bieg³ego rewidenta oraz przeprowadzanie ba-dania zgodnie z Miêdzynarodowymi Standardami Rewizji Finansowej”.

KONTROLA JAKOŒCI FIRM PRZEPROWADZAJ¥CYCH BADANIAI PRZEGL¥DY SPRAWOZDAÑ FINANSOWYCH ORAZ WYKONUJ¥CYCH

INNE ZLECENIA US£UG ATESTACYJNYCH I POKREWNYCH

12 MSKJ 1

Wprowadzenie

Zakres standardu

1. Niniejszy Miêdzynarodowy Standard Kontroli Jakoœci (MSKJ) dotyczyodpowiedzialnoœci firmy za jej system kontroli jakoœci badañ i przegl¹dówsprawozdañ finansowych oraz innych zleceñ us³ug atestacyjnych i pokrew-nych. Niniejszy standard nale¿y odczytywaæ ³¹cznie z odpowiednimi wy-mogami etycznymi.

2. Inne oœwiadczenia Rady Miêdzynarodowych Standardów Rewizji Finansoweji Us³ug Atestacyjnych (IAASB) zawieraj¹ dodatkowe standardy i wytycznedotycz¹ce odpowiedzialnoœci pracowników firmy za procedury kontroli jako-œci okreœlonych rodzajów zleceñ. Na przyk³ad MSRF 2201 omawia procedurykontroli jakoœci badania sprawozdañ finansowych.

3. System kontroli jakoœci sk³ada siê z zasad zaprojektowanych w taki sposób, abymo¿liwe by³o zrealizowanie celu okreœlonego w paragrafie 11, a tak¿e z proce-dur niezbêdnych do wdro¿enia i nadzorowania zgodnoœci z tymi zasadami.

Obowi¹zywanie standardu

4. Niniejszy standard ma zastosowanie do wszystkich firm zatrudniaj¹cych zawo-dowych ksiêgowych do przeprowadzania badañ i przegl¹dów sprawozdañ fi-nansowych i innych zleceñ us³ug atestacyjnych i pokrewnych. Charakter zasadi procedur opracowanych przez poszczególne firmy w celu przestrzegania ni-niejszego standardu zale¿y od wielu czynników takich, jak wielkoœæ i rodzajdzia³alnoœci operacyjnej firmy oraz od tego, czy jest ona czêœci¹ sieci.

5. Niniejszy standard okreœla cel firmy jako przestrzeganie jego postanowieñ orazzawiera wymogi umo¿liwiaj¹ce firmie zrealizowanie tego celu. Dodatkowo za-wiera powi¹zane wytyczne w formie materia³ów dotycz¹cych zastosowañi inne materia³y objaœniaj¹ce, które zosta³y omówione w paragrafie 8 a tak¿emateria³y wprowadzaj¹ce stanowi¹ce odpowiedni kontekst dla w³aœciwegozrozumienia niniejszego standardu oraz definicje.

6. Cel niniejszego standardu stanowi kontekst dla jego wymogów i ma za zadaniepomóc firmie w:

� Poznaniu dzia³añ, które nale¿y podj¹æ oraz

� Podjêciu ewentualnej decyzji o potrzebie dodatkowych dzia³aniach, abycel zosta³ osi¹gniêty.



MSKJ 1 13

1 MSRF 220 „Kontrola jakoœci badania sprawozdañ finansowych”.

7. Wymogi niniejszego standardu wyra¿one zosta³y poprzez zastosowanie czasowni-ka w formie teraŸniejszej*.

8. Tam gdzie to niezbêdne materia³y dotycz¹ce zastosowañ oraz inne materia³yobjaœniaj¹ce dostarczaj¹ dalsze objaœnienia wymogów i wytycznych ich stoso-wania. W szczególnoœci:

� Bardziej szczegó³owo wyjaœniaj¹, co oznacza dany wymóg lub jakiegodzia³ania dotyczy oraz

� Zawieraj¹ przyk³ady zasad i procedur, które mog¹ byæ odpowiedniew danych okolicznoœciach.

O ile wytyczne same w sobie nie nak³adaj¹ wymogów, to maj¹ znaczenie dlaw³aœciwego zastosowania wymogów. Materia³y dotycz¹ce zastosowañ orazinne materia³y objaœniaj¹ce mog¹ tak¿e s³u¿yæ jako Ÿród³o podstawowychinformacji o zagadnieniach objêtych niniejszym standardem. Tam gdzie to za-sadne, dodatkowe rozwa¿ania dotycz¹ce organizacji audytorskich sektora pub-licznego lub mniejszych firm zosta³y zawarte w materia³ach dotycz¹cychzastosowañ i innych materia³ach objaœniaj¹cych. Te dodatkowe rozwa¿aniastanowi¹ pomoc w stosowaniu wymogów niniejszego standardu. Jednak nieograniczaj¹ one ani nie zmniejszaj¹ odpowiedzialnoœci firmy w zakresie stoso-wania i przestrzegania wymogów zawartych w niniejszym standardzie.

9. Niniejszy standard w sekcji „Definicje” zawiera opis znaczeñ przypisanych po-szczególnym pojêciom przyjêtym na potrzeby niniejszego standardu. Definicje temaj¹ pomóc w spójnym stosowaniu i interpretacji niniejszego standardu i nieuchylaj¹ definicji, które w innych celach mog¹ byæ ustalone przez prawo, regu-lacje lub w inny sposób. S³ownik pojêæ dotycz¹cy miêdzynarodowych standar-dów wydanych przez IAASB w Podrêczniku Miêdzynarodowych StandardówRewizji Finansowej i Kontroli Jakoœci IFAC zawiera pojêcia zdefiniowanew niniejszym standardzie. Zawiera równie¿ opis innych pojêæ zawartych w ni-niejszym standardzie, co pomaga w ca³oœciowej i spójnej interpretacji i t³uma-czeniu.

Data wejœcia w ¿ycie

10. Systemy kontroli jakoœci zgodne z niniejszym standardem nale¿y stworzyæ do15 grudnia 2009 r.



14 MSKJ 1

* Uw. t³um. – stosowane w ka¿dym MSRF w czêœci okreœlaj¹cej wymogi sformu³owanie auditor shall+ czynnoœæ przet³umaczono na jêzyk polski za pomoc¹ czasu teraŸniejszego, bieg³y rewident wykonujeczynnoœæ, zgodnie z konwencj¹ t³umaczeniow¹ przyjêt¹ w Unii Europejskiej. Niezastosowanie formynakazowej poprzez u¿ycie s³ów musi, ma, powinien itp. nie zmienia faktu, ¿e wyra¿ona w ten sposóbczynnoœæ wskazuje na zobowi¹zanie bieg³ego rewidenta do jej wykonania, a zwolnienie od tego wymo-gu mo¿e nast¹piæ jedynie w sposób przywidziany w danym MSRF.

Cel

11. Celem firmy jest stworzenie i stosowanie systemu kontroli jakoœci, aby uzy-skaæ wystarczaj¹c¹ pewnoœæ, ¿e:

(a) Firma i jej personel przestrzegaj¹ zawodowych standardów i obowi¹-zuj¹cych wymogów prawnych i regulacyjnych oraz

(b) Sprawozdania sporz¹dzone przez firmê lub partnerów odpowiedzialnychza zlecenia s¹ odpowiednie w danych okolicznoœciach.

Definicje

12. Na potrzeby niniejszego standardu poni¿sze terminy maj¹ nastêpuj¹ce znaczenie*:

(a) Data sprawozdania – wybrana przez przedstawiciela zawodu data spo-rz¹dzenia sprawozdania.

(b) Dokumentacja zlecenia – zapis wykonanej pracy, otrzymanych wynikóworaz wniosków sformu³owanych przez przedstawiciela zawodu (terminytakie, jak „dokumenty robocze” lub „dokumentacja pracy ” s¹ tak¿e cza-sem u¿ywane).

(c) Partner odpowiedzialny za zlecenie2 – partner lub inna osoba z firmy, któraodpowiada za zlecenie i jego przeprowadzenie oraz za wydane w imieniufirmy sprawozdanie, oraz która – je¿eli jest to wymagane – otrzyma³a od-powiednie upowa¿nienie od organizacji zawodowej, organu prawnegolub regulacyjnego.

(d) Kontrola jakoœci wykonania zlecenia – proces maj¹cy na celu przeprowa-dzenie, w dniu lub przed dat¹ sprawozdania, obiektywnej oceny znacz¹cychos¹dów oraz wniosków, które zespó³ wykonuj¹cy zlecenie sformu³owa³podczas sporz¹dzania sprawozdania. Proces kontroli jakoœci wykonaniazlecenia dotyczy badañ sprawozdañ finansowych jednostek notowanychna gie³dzie papierów wartoœciowych oraz tych innych zleceñ, o ile wystê-puj¹, w zwi¹zku z którymi firma stwierdzi³a koniecznoœæ przeprowadzeniakontroli jakoœci wykonania zlecenia.

(e) Osoba przeprowadzaj¹ca kontrolê jakoœci wykonania zlecenia – part-ner, inna osoba z firmy, odpowiednio wykwalifikowana osoba spoza firmylub zespó³ z³o¿ony z takich osób, z których ¿adna nie jest cz³onkiem ze-spo³u wykonuj¹cego zlecenie, posiadaj¹cych wystarczaj¹ce i odpowied-nie doœwiadczenie i uprawnienia do przeprowadzenia obiektywnej ocenyznacz¹cych os¹dów oraz wniosków sformu³owanych przez zespó³ wyko-nuj¹cy zlecenie podczas sporz¹dzania sprawozdania.



MSKJ 1 15

* Uw. t³um.: Terminy zdefiniowane poni¿ej maj¹ swoje analogiczne, lecz nie to¿same odpowiednikiw MSRF 220.

2 Pojêcia „partner odpowiedzialny za zlecenie”, „partner” i „firma” nale¿y stosowaæ, kiedy jest to zasad-ne, odnosz¹c je do ich odpowiedników w sektorze publicznym.

(f) Zespó³ wykonuj¹cy zlecenie – wszyscy partnerzy i pracownicy wyko-nuj¹cy zlecenie oraz wszystkie osoby zatrudnione przez firmê lub firmênale¿¹c¹ do sieci, którzy przeprowadzaj¹ procedury zwi¹zane ze zlece-niem. Pojêcie to nie obejmuje zewnêtrznych ekspertów zatrudnionychprzez firmê lub firmê nale¿¹c¹ do sieci.

(g) Firma – indywidualny przedstawiciel zawodu, spó³ka, korporacja zawo-dowych ksiêgowych lub inna jednostka zrzeszaj¹ca zawodowych ksiêgo-wych.

(h) Inspekcja – procedury odnosz¹ce siê do ju¿ zakoñczonego zlecenia, któ-rych celem jest dostarczenie dowodów na to, ¿e zespó³ wykonuj¹cy zle-cenie przestrzega³ odnoœnych zasad i procedur firmy dotycz¹cych kontrolijakoœci.

(i) Jednostka notowana na gie³dzie papierów wartoœciowych – jednostka,której udzia³y, papiery wartoœciowe lub instrumenty d³u¿ne s¹ notowanena uznanej gie³dzie papierów wartoœciowych lub znajduj¹ siê w obrociena podstawie przepisów uznanej gie³dy lub podobnego organu.

(j) Nadzorowanie – proces ci¹g³ej analizy i oceny systemu kontroli jakoœcifirmy, w tym okresowe inspekcje wybranych zakoñczonych zleceñ bada-nia, zaprojektowany w celu dostarczenia firmie wystarczaj¹cej pewnoœci,¿e jej system kontroli jakoœci dzia³a skutecznie.

(k) Firma nale¿¹ca do sieci – firma lub jednostka nale¿¹ca do sieci.

(l) Sieæ – wiêksza struktura, która:

(i) ma na celu wspó³pracê oraz

(ii) której wyraŸnym celem jest podzia³ zysków lub kosztów lub wspó³-w³asnoœæ, wspólne sprawowanie kontroli lub nadzoru, stosowaniewspólnych zasad kontroli jakoœci i procedur, wspólnej strategii biz-nesowej, korzystanie ze wspólnej nazwy lub znacz¹cej czêœci za-wodowych zasobów.

(m) Partner – ka¿da osoba uprawniona do zaci¹gniêcia w imieniu firmy zobo-wi¹zania do wykonania zlecenia us³ug zawodowych.

(n) Personel – partnerzy i pracownicy.

(o) Zawodowe standardy – standardy wydawane przez IAASB, które zosta³yzdefiniowane w Przedmowie do Miêdzynarodowych Standardów Kon-troli Jakoœci, Rewizji Finansowej, Przegl¹du, Us³ug Atestacyjnych i Po-krewnych oraz odpowiednie wymogi etyczne.

(p) Wystarczaj¹ca pewnoœæ – w kontekœcie niniejszego standardu wysoki,ale nie absolutny poziom pewnoœci.



16 MSKJ 1

(q) Odpowiednie wymogi etyczne – wymogi etyczne, którym podlega zespó³wykonuj¹cy zlecenie oraz osoba przeprowadzaj¹ca kontrolê jakoœci wy-konania zlecenia, które zazwyczaj obejmuj¹ czêœæ A i B Kodeksu etykidla zawodowych ksiêgowych (Kodeks etyki IFAC) Miêdzynarodowej Fe-deracji Ksiêgowych oraz krajowe wymogi, je¿eli s¹ bardziej restrykcyjne.

(r) Pracownicy – osoby nie bêd¹ce partnerami, w tym zatrudnieni przez fir-mê eksperci.

(s) Odpowiednio wykwalifikowana osoba spoza firmy – osoba spoza firmyposiadaj¹ca umiejêtnoœci i kompetencje do wystêpowania w charakterzepartnera odpowiedzialnego za zlecenie, na przyk³ad mo¿e ni¹ byæ partnerz innej firmy lub (odpowiednio wykwalifikowany) pracownik z organi-zacji zawodowych ksiêgowych, której cz³onkowie mog¹ przeprowadzaæbadania i przegl¹dy historycznych informacji finansowych lub œwiadczyæinne us³ugi atestacyjne lub pokrewne, albo osoba z firmy œwiadcz¹cejstosowne us³ugi kontroli jakoœci.

Wymogi

Stosowanie i przestrzeganie odpowiednich wymogów

13. Pracownicy firmy odpowiedzialni za opracowanie i stosowanie systemu kon-troli jakoœci zapoznaj¹ siê z ca³oœci¹ niniejszego standardu, w tym z mate-ria³ami dotycz¹cymi zastosowania i innymi materia³ami objaœniaj¹cymi, abyzrozumieæ cel standardu i w³aœciwie stosowaæ zawarte w nim wymogi.

14. Firma przestrzega ka¿dego wymogu zawartego w niniejszym standardzie, chy-ba ¿e ze wzglêdu na okolicznoœci panuj¹ce w firmie, wymóg nie ma zastosowa-nia do wykonywanych przez ni¹ zleceñ badania i przegl¹du sprawozdañfinansowych oraz innych zleceñ us³ug atestacyjnych i pokrewnych. (Zob. par. A1)

15. Wymogi zosta³y opracowane w celu umo¿liwienia firmie osi¹gniecia celu okreœlo-nego w niniejszym standardzie. W³aœciwe zastosowanie wymogów jest zatemkluczowe dla osi¹gniêcia tego celu. Jednak w zwi¹zku z tym, ¿e okolicznoœcimog¹ siê znacz¹co ró¿niæ od siebie i nie mo¿na ich do koñca przewidzieæ, firmarozwa¿a, czy istniej¹ szczególne zagadnienia lub okolicznoœci wymagaj¹ce odniej opracowania dodatkowych zasad i procedur, oprócz tych wymaganych przezniniejszy standard, dla osi¹gniêcia okreœlonego celu.

Elementy systemu kontroli jakoœci

16. Firma opracowuje i stosuje system kontroli jakoœci obejmuj¹cy zasady i proceduryuwzglêdniaj¹ce ka¿dy z poni¿ej wymienionych elementów:

(a) Obowi¹zki kierownictwa zwi¹zane z zapewnianiem jakoœci w firmie.

(b) Odpowiednie wymogi etyczne.



MSKJ 1 17

(c) Przyjmowanie zleceñ i kontynuowanie wspó³pracy z klientem orazszczególnych zleceñ.

(d) Zasoby ludzkie.

(e) Przeprowadzenie zlecenia.

(f) Nadzorowanie.

17. Firma dokumentuje swoje zasady i procedury i komunikuje je swoim pracow-nikom. (Zob. par. A2-A3)

Obowi¹zki kierownictwa zwi¹zane z zapewnianiem jakoœci w firmie

18. Firma okreœla zasady i procedury zaprojektowane w celu promowania we-wnêtrznej kultury dzia³ania, opieraj¹cej siê na uznaniu jakoœci za kluczowyelement przy realizacji zlecenia. Takie zasady i procedury wymagaj¹ od dyre-ktora wykonawczego firmy (lub jego odpowiednika) lub, jeœli to odpowiednie,od zarz¹du kieruj¹cego z³o¿onego z partnerów (lub jego odpowiednika), aby przyj¹³ostateczn¹ odpowiedzialnoœæ za system kontroli jakoœci firmy. (Zob. par. A4-A5)

19. Firma opracowuje takie zasady i procedury, aby ka¿da osoba lub osoby – wy-znaczone przez dyrektora wykonawczego lub zarz¹d kieruj¹cy z³o¿ony z part-nerów do sprawowania operacyjnej odpowiedzialnoœci za system kontroli –mia³y wystarczaj¹ce i odpowiednie doœwiadczenie i umiejêtnoœci oraz niezbêd-ne uprawnienia do przyjêcia tej odpowiedzialnoœci. (Zob. par. A6)

Odpowiednie wymogi etyczne

20. Firma ustala zasady i procedury niezbêdne do uzyskania wystarczaj¹cej pew-noœci, ¿e firma i jej personel przestrzegaj¹ odpowiednich wymogów etycznych.(Zob. par. A7- A10)

Niezale¿noœæ

21. Firma ustala zasady i procedury zaprojektowane w sposób umo¿liwiaj¹cy uzy-skanie wystarczaj¹cej pewnoœci, ¿e firma i jej personel oraz, tam gdzie ma tozastosowanie, inne osoby podlegaj¹ce wymogom zachowania niezale¿noœci(w tym pracownicy firm nale¿¹cych do sieci) zachowuj¹ niezale¿noœæ wtedy,gdy wymagaj¹ tego odpowiednie wymogi etyczne. Wspomniane zasady i proce-dury umo¿liwiaj¹ firmie: (Zob. par. A10)

(a) Informowanie o wymogach niezale¿noœci personelu oraz, tam gdzie mato zastosowanie, innych osób podlegaj¹cych tym wymogom oraz

(b) Identyfikowanie i ocenê okolicznoœci oraz powi¹zañ wywo³uj¹cych zagro-¿enia utraty niezale¿noœci oraz podjêcie stosownych dzia³añ w celu wyeli-minowania tych zagro¿eñ lub zredukowania ich do akceptowalnegopoziomu poprzez zastosowanie zabezpieczeñ lub, jeœli to odpowiednie,



18 MSKJ 1

wycofuje siê z wykonywania zlecenia, je¿eli jest to mo¿liwe w œwietle obo-wi¹zuj¹cego prawa lub regulacji.

22. Takie zasady i procedury wymagaj¹, aby: (Zob. par. A10)

(a) Partnerzy odpowiedzialni za zlecenia dostarczali firmie odpowiednie in-formacje o zleceniodawcy, w tym zakresie œwiadczonych us³ug, abyumo¿liwiæ firmie ocenê ogólnego wp³ywu, o ile taki istnieje, na wymogidotycz¹ce niezale¿noœci.

(b) Personel niezw³ocznie informowa³ firmê o okolicznoœciach i powi¹za-niach stwarzaj¹cych zagro¿enie dla niezale¿noœci, tak, aby mo¿liwe by³opodjêcie odpowiednich dzia³añ oraz

(c) Gromadzono i przekazywano odnoœne informacje odpowiedniemu per-sonelowi, aby:

(i) Firma i jej personel móg³ z ³atwoœci¹ stwierdziæ, czy spe³nia wymo-gi niezale¿noœci.

(ii) Firma mog³a utrzymywaæ i aktualizowaæ swoje dane dotycz¹ce nie-zale¿noœci oraz

(iii) Firma mog³a podj¹æ odpowiednie dzia³anie w stosunku do rozpo-znanych zagro¿eñ niezale¿noœci na poziomie niemo¿liwym do za-akceptowania.

23. Firma ustala zasady i procedury zapewniaj¹ce jej wystarczaj¹c¹ pewnoœæ, ¿ejest informowana o przypadkach naruszenia wymogów niezale¿noœci orazumo¿liwiaj¹ce jej podejmowanie odpowiednich dzia³añ s³u¿¹cych rozwi¹zaniutakich problemów. Takie zasady i procedury zawieraj¹ wymogi zapewniaj¹ce,aby: (Zob. par. A10)

(a) Pracownicy niezw³ocznie informowali firmê o znanych im przypadkachnaruszenia niezale¿noœci.

(b) Firma niezw³ocznie informowa³a o zidentyfikowanych przypadkach na-ruszenia tych zasad i procedur:

(i) Partnera odpowiedzialnego za zlecenie, który, wraz z firm¹, powi-nien zaj¹æ siê przypadkami naruszenia zasad i procedur oraz

(ii) Innych pracowników w firmie oraz, tam gdzie to dpowiednie, sieæoraz inne osoby podlegaj¹ce wymogom niezale¿noœci, które po-winny podj¹æ odpowiednie dzia³ania oraz

(c) Firma by³a niezw³oczne informowana, jeœli to konieczne, przez partneraodpowiedzialnego za zlecenie i przez inne osoby, o których mowa w punk-cie (b) (ii), o dzia³aniach podjêtych w celu rozwi¹zania problemu, aby natej podstawie firma mog³a oceniæ, czy powinna podj¹æ dalsze dzia³ania.



MSKJ 1 19

24. Przynajmniej raz w roku od wszystkich pracowników, od których wymogi etycznewymagaj¹ zachowania niezale¿noœci, firma uzyskuje pisemne potwierdzeniedotycz¹ce przestrzegania jej zasad i procedur dotycz¹cych niezale¿noœci.(Zob. par. A10-A11)

25. Firma ustala zasady i procedury: (Zob. par. A10)

(a) Okreœlaj¹ce kryteria wskazuj¹ce na potrzebê wprowadzenia zabezpie-czeñ s³u¿¹cych zmniejszeniu do akceptowalnego poziomu zagro¿eniaza¿y³oœci wynikaj¹cego z d³ugotrwa³ego anga¿owania do przeprowadza-nia zlecenia atestacyjnego tego samego personelu wy¿szego szczeblaoraz

(b) Przewiduj¹ce, w przypadku wszystkich badañ sprawozdañ finansowychspó³ek notowanych na gie³dzie papierów wartoœciowych, wymóg rotacjipo up³ywie okreœlonego czasu partnera odpowiedzialnego za zleceniei osób przeprowadzaj¹cych kontrolê jakoœci wykonania zlecenia oraz,tam gdzie ma to zastosowanie, innych osób podlegaj¹cych wymogom ro-tacji, zgodnie z odpowiednimi wymogami etycznymi. (Zob. par. A12 –A17)

Akceptacja i kontynuacja wspó³pracy z klientem oraz szczególnych zleceñ

26. Firma ustala zasady i procedury dotycz¹ce akceptacji i kontynuacji wspó³pracyz klientem oraz szczególnych zleceñ, które s¹ niezbêdne do uzyskania wystar-czaj¹cej pewnoœci, ¿e firma podejmie lub bêdzie kontynuowaæ wspó³pracêi zlecenia tylko wtedy, gdy:

(a) Posiada kompetencje niezbêdne do przeprowadzenia zlecenia a tak¿e od-powiednie zasoby, w tym czas i œrodki, (Zob. par. A18, A23)

(b) Mo¿e przestrzegaæ odpowiednich wymogów etycznych oraz

(c) Rozwa¿y³a uczciwoœæ klienta i nie posiada informacji, które kaza³yby jejs¹dziæ, ¿e klient jest nieuczciwy. (Zob. par. A19-A20, A23)

27. Takie zasady i procedury wymagaj¹, aby:

(a) Firma uzyska³a informacje, które uznaje za niezbêdne w danych okolicz-noœciach przed przyjêciem zlecenia od nowego klienta, przy podejmowaniudecyzji o kontynuacji dotychczasowego zlecenia oraz rozwa¿aniu przyjêcianowego zlecenia od dotychczasowego klienta. (Zob. par. A21-A23)

(b) W przypadku, gdy stwierdzono konflikt interesów w zwi¹zku z przyjê-ciem zlecenia od nowego lub dotychczasowego klienta, firma zadecydo-wa³a, czy w³aœciwe bêdzie przyjêcie zlecenia.

(c) Po tym, gdy zidentyfikowano kwestie dyskusyjne, a firma postanowi³azaakceptowaæ lub kontynuowaæ wspó³pracê z klientem lub przyj¹æszczególne zlecenie, firma udokumentowa³a sposób rozwi¹zania tychkwestii.



20 MSKJ 1

28. Firma ustala zasady i procedury kontynuacji zlecenia i wspó³pracy z klientem od-nosz¹ce siê do okolicznoœci, w których firma uzyskuje informacje, którewp³ynê³yby na odmowê przyjêcia zlecenia, gdyby by³y jej wczeœniej znane.Takie zasady i procedury obejmuj¹ uwzglêdnienie:

(a) Zawodowej i prawnej odpowiedzialnoœci maj¹cej zastosowanie w da-nych okolicznoœciach, w tym czy firma ma obowi¹zek poinformowania oso-by lub osób, które zleci³y zlecenie lub w niektórych przypadkach, odpo-wiednich organów regulacyjnych oraz

(b) Mo¿liwoœci wycofania siê ze zlecenia lub zarówno ze zlecenia jaki wspó³pracy z klientem. (Zob. par. A22-23)

Zasoby ludzkie

29. Firma ustala zasady i procedury s³u¿¹ce uzyskaniu wystarczaj¹cej pewnoœci, ¿ezatrudnia odpowiednich pracowników posiadaj¹cych przygotowanie, umiejêt-noœci i przestrzegaj¹cych zasady etyczne konieczne do:

(a) Wykonania zlecenia zgodnie z zawodowymi standardami oraz obo-wi¹zuj¹cymi wymogami regulacyjnymi i prawnymi oraz

(b) Umo¿liwienia firmie lub partnerom odpowiedzialnym za zleceniesporz¹dzanie sprawozdania odpowiedniego w danych okolicznoœciach.(Zob. par. A24-A29)

Wyznaczenie zespo³u wykonuj¹cego zlecenie

30. Firma przypisuje partnerowi odpowiedzialnemu za zlecenie odpowiedzialnoœæza realizacjê ka¿dego zlecenia oraz opracowuje zasady i procedury, którewymagaj¹, aby:

(a) To¿samoœæ i rola partnera odpowiedzialnego za zlecenie by³y przekazy-wane kluczowym osobom spoœród kierownictwa klienta i osobom spra-wuj¹cym nadzór.

(b) Partner odpowiedzialny za zlecenie posiada³ odpowiednie przygotowa-nie, kompetencje i uprawnienia do wykonywania wyznaczonych zadañoraz

(c) Zadania spoczywaj¹ce na partnerze odpowiedzialnym za zlecenie by³y jasnookreœlone i przekazywane do wiadomoœci temu partnerowi. (Zob. par. A30)

31. Firma ustala równie¿ zasady i procedury doboru odpowiednich pracownikówposiadaj¹cych niezbêdne kompetencje i umiejêtnoœci do:

(a) Wykonania zlecenia zgodnie z zawodowymi standardami oraz obowi¹-zuj¹cymi wymogami regulacyjnymi i prawnymi oraz

(b) Umo¿liwiaj¹cymi firmie lub partnerom odpowiedzialnym za zlecenie spo-rz¹dzenie sprawozdañ, które s¹ odpowiednie w danych okolicznoœciach.(Zob. par. A31)



MSKJ 1 21

Przeprowadzenie zlecenia

32. Firma okreœla zasady i procedury maj¹ce na celu uzyskanie wystarczaj¹cej pewno-œci, ¿e zlecenie jest przeprowadzane zgodnie z zawodowymi standardami orazobowi¹zuj¹cymi wymogami regulacyjnymi i prawnymi oraz ¿e firma lub part-ner odpowiedzialny za zlecenie wydaj¹ sprawozdania, które s¹ odpowiedniew danych okolicznoœciach. Takie zasady i procedury obejmuj¹:

(a) Zagadnienia zwi¹zane z promowaniem spójnoœci w zakresie jakoœciprzeprowadzanego zlecenia. (Zob. par. A32-A33)

(b) Obowi¹zki dotycz¹ce nadzoru oraz (Zob. par. A34)

(c) Obowi¹zki dotycz¹ce przegl¹du. (Zob. par. A35)

33. Zasady i procedury kontroli firmy okreœla siê przy za³o¿eniu, ¿e bardziej do-œwiadczeni cz³onkowie zespo³u wykonuj¹cego zlecenie przeprowadzaj¹ przegl¹dpracy wykonanej przez mniej doœwiadczonych cz³onków zespo³u.

Konsultacje

34. Firma ustala zasady i procedury opracowane w sposób dostarczaj¹cy wystar-czaj¹cej pewnoœci, ¿e:

(a) Prowadzone s¹ odpowiednie konsultacje dotycz¹ce trudnych lub spornych za-gadnieñ.

(b) Dostêpne s¹ wystarczaj¹ce œrodki umo¿liwiaj¹ce odpowiednie konsultacje.

(c) Rodzaj, zakres i wnioski p³yn¹ce z tych konsultacji s¹ dokumentowanei uzgadniane zarówno przez osobê d¹¿¹c¹ do uzyskania konsultacji jaki konsultanta oraz

(d) Wnioski wynikaj¹ce z konsultacji podlegaj¹ wdro¿eniu. (Zob. par. A36-A40)

Kontrola jakoœci wykonania zlecenia

35. Firma okreœla zasady i procedury wymagaj¹ce przeprowadzenia – w odniesie-niu do odpowiednich zleceñ – kontroli jakoœci wykonania zlecenia, którazapewnia obiektywn¹ ocenê znacz¹cych os¹dów dokonanych przez zespó³wykonuj¹cy zlecenie oraz wniosków sformu³owanych w trakcie sporz¹dzaniasprawozdania. Takie zasady i procedury:

(a) Wymagaj¹ przeprowadzenia kontroli jakoœci wykonania wszystkich ba-dañ sprawozdañ finansowych jednostek notowanych na gie³dzie papie-rów wartoœciowych.

(b) Okreœlaj¹ kryteria, w oparciu o które wszystkie inne badania i przegl¹dyhistorycznych informacji finansowych oraz inne zlecenia us³ug atestacyj-nych i pokrewnych s¹ oceniane pod k¹tem stwierdzenia koniecznoœci prze-prowadzenia kontroli jakoœci wykonania zlecenia oraz (Zob. par. A41)



22 MSKJ 1

(c) Wymagaj¹ przeprowadzenia kontroli jakoœci wykonania wszystkich zle-ceñ spe³niaj¹cych kryteria ustalone zgodnie z paragrafem 35(b).

36. Firma opracowuje zasady i procedury okreœlaj¹ce charakter, czas trwania i za-kres kontroli jakoœci wykonania zlecenia. Takie zasady i procedury wymagaj¹,aby sprawozdanie ze zlecenia nie by³o datowane przed zakoñczeniem kontrolijakoœci wykonania zlecenia. (Zob. par. A42-A43)

37. Firma ustala zasady i procedury, które wymagaj¹, aby kontrola jakoœci wyko-nania zlecenia obejmowa³a nastêpuj¹ce czynnoœci:

(a) Dyskusjê na temat znacz¹cych spraw z partnerem odpowiedzialnym zazlecenie.

(b) Przegl¹d sprawozdañ finansowych lub innych informacji o przedmiociezlecenia i proponowanego sprawozdania.

(c) Przegl¹d wybranej dokumentacji zlecenia dotycz¹cej znacz¹cych os¹dówdokonanych przez zespó³ wykonuj¹cy zlecenie i sformu³owanych wnio-sków oraz

(d) Ocenê wniosków sformu³owanych podczas sporz¹dzania sprawozdaniaoraz rozwa¿enie czy zaproponowane sprawozdanie jest odpowiednie.(Zob. par. A44)

38. W przypadku badañ sprawozdañ finansowych jednostek notowanych na gie³dziepapierów wartoœciowych firma ustala zasady i procedury wymagaj¹ce, abykontrola jakoœci wykonania zlecenia uwzglêdnia³a tak¿e rozwa¿enie nastê-puj¹cych elementów:

(a) Ocenê niezale¿noœci firmy w zwi¹zku z okreœlonym zleceniem, przepro-wadzon¹ przez zespó³ wykonuj¹cy zlecenie.

(b) Czy przeprowadzono odpowiednie konsultacje w zakresie spraw, któ-rych dotycz¹ rozbie¿ne opinie b¹dŸ innych trudnych lub spornych sprawi wnioski wyci¹gniête z przeprowadzonych konsultacji oraz

(c) Czy objêta przegl¹dem dokumentacja odzwierciedla wykonan¹ pracêzwi¹zan¹ z dokonaniem znacz¹cych os¹dów oraz czy potwierdzawyci¹gniête wnioski. (Zob. par. A45-A46)

Kryteria wyboru osób przeprowadzaj¹cych kontrolê jakoœci wykonania zlecenia

39. Firma ustala zasady i procedury dotycz¹ce sposobu wyznaczania osób przepro-wadzaj¹cych kontrolê jakoœci wykonania zlecenia oraz okreœla wymogi, jakieosoby te powinny spe³niaæ:

(a) Kwalifikacje merytoryczne wymagane do wype³nienia zadañ, w tym ko-nieczne doœwiadczenie i uprawnienia oraz (Zob. par. A47)



MSKJ 1 23

(b) Stopieñ, w jakim z osob¹ przeprowadzaj¹c¹ kontrolê jakoœci wykonania zle-cenia mo¿na siê konsultowaæ bez nara¿ania jej obiektywizmu. (Zob. par.A48)

40. Firma ustala zasady i procedury firmy opracowane w taki sposób, aby zacho-waæ obiektywizm osób przeprowadzaj¹cych kontrolê jakoœci wykonania zlece-nia. (Zob. par. A49-A51)

41. Zasady i procedury firmy umo¿liwiaj¹ zast¹pienie osoby przeprowadzaj¹cejkontrolê jakoœci wykonania zlecenia, je¿eli jej zdolnoœæ do przeprowadzeniaobiektywnej kontroli zmala³a.

Dokumentacja dotycz¹ca kontroli jakoœci wykonania zlecenia

42. Firma ustala zasady i procedury dotycz¹ce dokumentacji kontroli jakoœci wy-konania zlecenia, które wymagaj¹ dokumentacji potwierdzaj¹cej, ¿e:

(a) Przeprowadzono procedury wymagane przez politykê firmy dotycz¹c¹kontroli jakoœci wykonania zlecenia.

(b) Kontrola jakoœci wykonania zlecenia zosta³a zakoñczona w dacie lubprzed dat¹ sprawozdania oraz

(c) Osobie przeprowadzaj¹cej kontrolê nie s¹ znane ¿adne nierozwi¹zanesprawy, które kaza³yby jej s¹dziæ, ¿e znacz¹ce os¹dy wydane przez ze-spó³ wykonuj¹cy zlecenie oraz wyci¹gniête przez niego wnioski nie s¹ od-powiednie.

Rozbie¿noœæ opinii

43. Firma okreœla zasady i procedury umo¿liwiaj¹ce postêpowanie i rozwi¹zywa-nie sytuacji zwi¹zanych z rozbie¿nymi opiniami powstaj¹cymi w gronie zespo³uwykonuj¹cego zlecenie, miêdzy osobami udzielaj¹cymi konsultacji oraz, tamgdzie ma to zastosowanie, miêdzy partnerem odpowiedzialnym za zlecenie a osob¹przeprowadzaj¹c¹ kontrolê jakoœci wykonania zlecenia. (Zob. par. A52-A53)

44. Takie zasady i procedury wymagaj¹, aby:

(a) Wnioski wynikaj¹ce z konsultacji zosta³y udokumentowane i wdro¿oneoraz

(b) Nie wydawano sprawozdania do czasu rozwi¹zania danej sprawy.

Dokumentacja zlecenia

Ukoñczenie gromadzenia koñcowych akt zlecenia

45. Firma ustala zasady i procedury dla cz³onków zespo³u wykonuj¹cego zleceniedotycz¹ce terminowego gromadzenia koñcowych akt zlecenia po zakoñczeniusprawozdañ ze zlecenia. (Zob. par. A54-A55)



24 MSKJ 1

Zachowanie tajemnicy, sprawowanie pieczy, uczciwoœæ, dostêpnoœæ i odzyskiwalnoœædokumentacji zlecenia

46. Firma ustala zasady i procedury okreœlaj¹ce zachowanie tajemnicy, sprawowa-nie pieczy, uczciwoœæ, dostêpnoœæ i odzyskiwalnoœæ dokumentacji zlecenia.(Zob. par. A56-A59)

Przechowywanie dokumentacji zlecenia

47. Firma ustala zasady i procedury dotycz¹ce przechowywania dokumentacji zle-cenia przez odpowiedni okres odpowiadaj¹cy potrzebom firmy lub przez okreswymagany przez prawo lub regulacje. (Zob. par. A60-A63)

Nadzorowanie

Nadzorowanie przestrzegania zasad i procedur kontroli jakoœci firmy

48. Firma opracowuje proces nadzorowania niezbêdny do uzyskania wystar-czaj¹cej pewnoœci, ¿e zasady i procedury dotycz¹ce systemu kontroli jakoœci s¹przydatne, adekwatne, dzia³aj¹ skutecznie i s¹ przestrzegane w praktyce. Pro-ces ten:

(a) Obejmuje sta³¹ analizê i ocenê systemu kontroli jakoœci firmy – w tym nazasadach cyklicznych – inspekcjê co najmniej jednego zakoñczonegozlecenia ka¿dego z partnerów odpowiedzialnych za zlecenie.

(b) Wymaga przypisania odpowiedzialnoœci za proces nadzorowania partne-rowi lub partnerom lub innym osobom posiadaj¹cym wystarczaj¹ce i od-powiednie doœwiadczenie oraz pozycjê w firmie, która umo¿liwia imprzyjêcie tej odpowiedzialnoœci oraz

(c) Wymaga, aby osoby wykonuj¹ce zlecenie lub przeprowadzaj¹ce kontrolêjakoœci wykonania zlecenia nie bra³y udzia³u w inspekcji zlecenia.(Zob. par. A64-A68)

Ocena, informowanie i dzia³ania naprawcze podjête w zwi¹zku z rozpoznanymi s³aboœciami

49. Firma ocenia skutki s³aboœci zauwa¿onych w wyniku procesu nadzorowaniaoraz ustala, czy stanowi¹ one:

(a) Przyk³ady, które niekoniecznie wskazuj¹ na to, ¿e system kontroli jakoœcifirmy jest niedostateczny dla uzyskania wystarczaj¹cej pewnoœci, ¿e firmastosuje standardy zawodowe oraz przestrzega wymogów regulacyjnychi prawnych, a sprawozdania wydawane przez firmê lub przez partnerówodpowiedzialnych za zlecenia s¹ odpowiednie w danych okolicznoœciachlub

(b) Systemowe, powtarzaj¹ce siê lub inne znacz¹ce s³aboœci, które wymagaj¹podjêcia natychmiastowych dzia³añ naprawczych.



MSKJ 1 25

50. Firma informuje odpowiednich partnerów odpowiedzialnych za zlecenie oraz innyw³aœciwy personel o s³aboœciach zauwa¿onych w wyniku procesu nadzorowaniaoraz rekomenduje podjêcie odpowiednich dzia³añ naprawczych. (Zob. par. A69)

51. Zalecenia dotycz¹ce odpowiednich dzia³añ naprawczych wobec stwierdzo-nych s³aboœci obejmuj¹ jedn¹ lub wiêcej z poni¿szych czynnoœci:

(a) Podjêcie odpowiednich dzia³añ naprawczych w zwi¹zku z okreœlonymzleceniem lub cz³onkiem personelu.

(b) Poinformowanie osób odpowiedzialnych za szkolenia i rozwój zawodo-wy o wyci¹gniêtych wnioskach.

(c) Zmiany zasad i procedur dotycz¹cych kontroli jakoœci oraz

(d) Dzia³ania dyscyplinarne w stosunku do osób, które nie przestrzegaj¹ za-sad i procedur firmy, a szczególnie w stosunku do czyni¹cych to w spo-sób notoryczny.

52. Firma ustala zasady i procedury postêpowania w przypadkach, w których wy-niki procedur nadzorowania wskazuj¹, ¿e sprawozdanie mo¿e byæ niew³aœciwelub ¿e w trakcie przeprowadzania zlecenia pominiêto procedury. Takie zasadyi procedury wymagaj¹ od firmy okreœlenia odpowiednich dzia³añ w celu za-pewnienia zgodnoœci z zawodowymi standardami i obowi¹zuj¹cymi wymoga-mi prawa i regulacjami oraz rozwa¿enia zasadnoœci skorzystania z poradyprawnej.

53. Przynajmniej raz do roku firma informuje partnerów odpowiedzialnych za zle-cenia oraz inne odpowiednie osoby z firmy, w tym dyrektora wykonawczegofirmy lub, tam gdzie jest to w³aœciwe, zarz¹d kieruj¹cy z³o¿ony z partnerów,o wynikach nadzorowania sytemu kontroli jakoœci. Tego rodzaju informacjeumo¿liwiaj¹ firmie oraz wymienionym osobom podjêcie niezw³ocznych i od-powiednich dzia³añ zgodnych z pe³nionymi przez nie rolami i zakresem odpo-wiedzialnoœci. Przekazywane informacje dotycz¹ nastêpuj¹cych zagadnieñ:

(a) Opisu przeprowadzonych procedur nadzorczych.

(b) Wniosków wyci¹gniêtych na podstawie procedur nadzorczych.

(c) Tam gdzie jest to w³aœciwe, opisu systemowych, powtarzaj¹cych siê lubinnych znacz¹cych s³aboœci oraz dzia³añ podjêtych w celu rozwi¹zanialub naprawy tych s³aboœci.

54. Niektóre firmy dzia³aj¹ w ramach sieci i w celu zachowania spójnoœci mog¹ zasto-sowaæ niektóre lub wszystkie procedury nadzorcze na zasadach sieciowych. Je¿elifirmy dzia³aj¹ce w sieci stosuj¹ wspólne procedury i zasady nadzorcze zaprojekto-wane w celu przestrzegania niniejszego standardu oraz polegaj¹ na takiego rodzajusystemie nadzorowania, wówczas:

(a) Przynajmniej raz do roku w ramach struktury sieciowej przekazuje siê in-formacje dotycz¹ce pe³nego zakresu i wyników procesu nadzorowaniaodpowiednim osobom z firm nale¿¹cych do sieci oraz



26 MSKJ 1

(b) W ramach struktury sieciowej przekazuje siê niezw³ocznie informacje natemat wszelkich zidentyfikowanych s³aboœci systemu kontroli jakoœci od-powiednim osobom z firmy lub firm nale¿¹cych do sieci w sposób umo¿li-wiaj¹cy im podjêcie niezbêdnych dzia³añ, aby odpowiedzialni za zleceniepartnerzy z firm nale¿¹cych do sieci mogli polegaæ na wynikach procesumonitorowania wprowadzonego w ramach sieci, chyba ¿e firma lub sieæzadecyduje inaczej.

Skargi i za¿alenia

55. Firma ustala zasady i procedury zaprojektowane w sposób umo¿liwiaj¹cy uzy-skanie wystarczaj¹cej pewnoœci, ¿e postêpuje odpowiednio w zwi¹zku z:

(a) Skargami i za¿aleniami na nieprzestrzeganie przez firmê zawodowychstandardów i obowi¹zuj¹cych wymogów prawnych i regulacyjnych oraz

(b) Za¿aleniami na nieprzestrzeganie systemu kontroli jakoœci firmy.

W ramach tego procesu firma ustala œciœle okreœlone sposoby komunikacji, zapomoc¹ których personel firmy mo¿e zg³aszaæ swoje obawy bez lêku przedpodjêciem w stosunku do niego dzia³añ odwetowych. (Zob. par. A70)

56. Je¿eli wyniki dochodzenia w sprawie skarg i za¿aleñ wskazuj¹ na s³aboœci pro-jektu lub dzia³ania zasad i procedur kontroli jakoœci firmy lub nieprzestrzega-nie zasad systemu kontroli jakoœci firmy przez osobê lub osoby, firma podejmujeodpowiednie dzia³ania zgodnie z tym, jak zosta³o to omówione w paragrafie 51.(Zob. par. A71-A72)

Dokumentacja systemu kontroli jakoœci

57. Firma okreœla zasady i procedury wymagaj¹ce odpowiedniej dokumentacji za-pewniaj¹cej uzyskanie dowodów na dzia³anie ka¿dego z elementów jej syste-mu kontroli jakoœci. (Zob. par. A73- A75)

58. Firma ustala zasady i procedury wymagaj¹ce przechowywania dokumentacjiprzez wystarczaj¹cy okres, który osobom przeprowadzaj¹cym procedury nad-zorcze umo¿liwi ocenê przestrzegania przez firmê zasad systemu kontroli jako-œci – lub przez d³u¿szy okres, je¿eli jest to wymagane przez prawo lubregulacje.

59. Firma ustala zasady i procedury wymagaj¹ce dokumentacji skarg i za¿aleñ orazodpowiedzi na nie.

***



MSKJ 1 27

Zastosowania i inne materia³y objaœniaj¹ce

Stosowanie i przestrzeganie odpowiednich wymogów

Uwagi szczególne dotycz¹ce mniejszych jednostek (Zob. par. 14)

A1. Niniejszy standard nie obliguje do przestrzegania wymogów, które nie maj¹zastosowania, na przyk³ad w przypadku indywidualnego przedstawiciela zawodudzia³aj¹cego bez pracowników. Wymogi niniejszego standardu, takie jak do-tycz¹ce zasad i procedur doboru odpowiednich pracowników do zespo³u wy-konuj¹cego zlecenie (zob. par. 31), odpowiedzialnoœci za kontrolê (zob. par.33) i corocznego komunikowania wyników nadzorowania partnerom z firmyodpowiedzialnym za zlecenie (zob. par. 53) nie maj¹ zastosowania w przypadkubraku pracowników.

Elementy systemu kontroli jakoœci (Zob. par. 17)

A2. Ogólnie w komunikatach nale¿y opisaæ zasady i procedury kontroli jakoœcioraz cele, które maj¹ byæ osi¹gniête w drodze ich stosowania, a tak¿e poinfor-mowaæ o indywidualnej odpowiedzialnoœci ka¿dego pracownika za zapewnia-nie jakoœci i oczekiwaniu, ¿e bêdzie przestrzega³ tych zasad i procedur.Zachêcanie pracowników firmy do przekazywania swoich pogl¹dów i obaww kwestiach kontroli jakoœci wskazuje na znaczenie przyk³adane przez firmêdo uzyskiwania opinii o jej systemie kontroli jakoœci.

Uwagi szczególne dotycz¹ce mniejszych jednostek

A3. Dokumentacja i przekazywanie zasad i procedur w ma³ych firmach mo¿e mieæmniej formalny i rozleg³y charakter ni¿ w wiêkszych firmach.

Obowi¹zki kierownictwa zwi¹zane z zapewnianiem jakoœci w firmie

Promowanie wewnêtrznej kultury jakoœci (Zob. par.18)

A4. Kierownictwo firmy oraz okreœlone przez nie wzorce znacz¹co wp³ywaj¹ nawewnêtrzn¹ kulturê dzia³ania obowi¹zuj¹c¹ w firmie. Promowanie ukierunko-wanej na osi¹ganie jakoœci wewnêtrznej kultury dzia³ania zale¿y od jasnych,spójnych oraz czêstych dzia³añ i komunikatów pochodz¹cych od kierownictwawszystkich szczebli, w których podkreœla siê zasady i procedury kontroli jako-œci firmy oraz wymogi mówi¹ce o tym, aby:

(a) Wykonywaæ pracê, która spe³nia zawodowe standardy oraz regulacyjnei prawne wymogi oraz

(b) Sporz¹dzaæ sprawozdania, które s¹ odpowiednie w danych okoliczno-œciach.

Tego rodzaju dzia³ania i komunikaty zachêcaj¹ do tworzenia kultury, w którejuznaje siê i nagradza pracê wysokiej jakoœci. Tego rodzaju treœci mog¹ byæ



28 MSKJ 1

przekazywane w trakcie seminariów szkoleniowych, spotkañ, formalnych lubnieformalnych rozmów, oœwiadczeñ na temat misji, w periodykach lub w me-morandach, ale nie musz¹ ograniczaæ siê do tych form. Mog¹ byæ w³¹czonew wewnêtrzn¹ dokumentacjê firmy i materia³y szkoleniowe oraz proceduryoceny partnerów i pracowników w taki sposób, by wspomaga³y i wzmacnia³ypogl¹d firmy na temat znaczenia jakoœci oraz praktycznych sposobów jejosi¹gania.

A5. Szczególne znaczenie w promowaniu wewnêtrznej kultury opartej na jakoœcima uznanie przez osoby kieruj¹ce firm¹, ¿e strategia dzia³alnoœci powinna pod-legaæ nadrzêdnemu wymogowi, którym jest osi¹ganie przez firmê jakoœci wewszystkich realizowanych przez ni¹ zleceniach. Promowanie takiej wewnêtrz-nej kultury obejmuje:

(a) Ustanowienie zasad i procedur dotycz¹cych oceny wyników dzia³alno-œci, wynagradzania i promocji (w tym systemów motywacyjnych dla pra-cowników) zaprojektowanych w taki sposób, aby wykazaæ nadrzêdn¹wagê zaanga¿owania firmy w zapewnianie jakoœci,

(b) Przydzielenie kierownictwu zadañ w taki sposób, aby racje o charakterzekomercyjnym nie by³y nadrzêdne wobec zapewniania jakoœci wykony-wanej pracy oraz

(c) Przeznaczenie wystarczaj¹cej iloœci œrodków na rozwój, dokumentacjêi wspomaganie zasad i procedur kontroli jakoœci.

Przydzielenie odpowiedzialnoœci operacyjnej za system kontroli jakoœci firmy (Zob. par.19)

A6. Wystarczaj¹ce i odpowiednie doœwiadczenie i umiejêtnoœci umo¿liwiaj¹ oso-bie lub osobom odpowiedzialnym za system kontroli jakoœci firmy zidentyfiko-waæ i zrozumieæ zagadnienia dotycz¹ce kontroli jakoœci oraz opracowaæ od-powiednie zasady i procedury. Odpowiednie uprawnienia umo¿liwiaj¹ tej oso-bie lub osobom wdro¿enie tych zasad i procedur.

Odpowiednie wymogi etyczne

Przestrzeganie odpowiednich wymogów etycznych (Zob. par. 20)

A7. Kodeks etyki IFAC ustala podstawowe zasady etyki zawodowej, które obejmuj¹:

(a) Uczciwoœæ.

(b) Obiektywizm.

(c) Kompetencje zawodowe i nale¿yt¹ starannoœæ.

(d) Zachowanie tajemnicy oraz

(e) Profesjonaln¹ postawê.



MSKJ 1 29

A8. Czêœæ B Kodeksu etyki IFAC ilustruje sposób zastosowania za³o¿eñ koncepcyj-nych w okreœlonych sytuacjach. Dostarcza przyk³adów zabezpieczeñ, któremog¹ okazaæ siê w³aœciwe, by zapobiec zagro¿eniom nieprzestrzegania podsta-wowych zasad oraz przyk³adów sytuacji, w których zabezpieczenia przed tymi za-gro¿eniami nie s¹ dostêpne.

A9. Podstawowe zasady s¹ wzmacniane w szczególnoœci przez:

� Kierownictwo firmy.

� Edukacjê i szkolenie.

� Nadzorowanie oraz

� Proces postêpowania w razie nieprzestrzegania zasad.

Definicja „firmy”, „sieci” i „firmy nale¿¹cej do sieci” (Zob. par. 20-25)

A10. Definicje „firmy”, „sieci” i „firmy nale¿¹cej do sieci” wystêpuj¹ce w odpowied-nich wymogach etycznych mog¹ ró¿niæ siê od tych zawartych w niniejszymstandardzie. Na przyk³ad Kodeks etyki IFAC3 definiuje „firmê”* nastêpuj¹co:

(a) Osoba fizyczna prowadz¹ca dzia³alnoœæ, spó³ka lub korporacja zawodo-wych ksiêgowych.

(b) Jednostka kontroluj¹ca podmiot, o którym mowa w pkt (a), poprzezstrukturê w³asnoœciow¹, zarz¹dzania lub w inny sposób oraz

(c) Jednostka kontrolowana przez podmiot, o którym mowa w pkt (a), po-przez strukturê w³asnoœciow¹, zarz¹dzania lub w inny sposób.

Kodeks etyki IFAC dostarcza równie¿ wytycznych dotycz¹cych terminów„sieæ”, i „firma nale¿¹ca do sieci”.

W celu spe³nienia wymogów zawartych w paragrafach 20-25 definicje u¿ytew odpowiednich wymogach etycznych maj¹ zastosowanie w zakresie, w jakims¹ niezbêdne dla interpretacji tych wymogów etycznych.

Pisemne potwierdzenie (Zob. par. 24)

A11. Pisemne potwierdzenie mo¿e byæ w formie papierowej lub elektronicznej.Uzyskuj¹c potwierdzenie oraz podejmuj¹c odpowiednie dzia³ania w zwi¹zkuz informacjami wskazuj¹cymi na nieprzestrzeganie zasad i procedur do-tycz¹cych niezale¿noœci, firma demonstruje znaczenie, jakie przywi¹zuje doniezale¿noœci oraz unaocznia personelowi aktualnoœæ tego zagadnienia.

Zagro¿enie za¿y³oœci (Zob. par. 25)

A12. Kodeks etyki IFAC omawia zagro¿enie za¿y³oœci, które mo¿e byæ wywo³aned³ugotrwa³ym anga¿owaniem do przeprowadzania zlecenia tego samego per-sonelu wy¿szego szczebla oraz zabezpieczenia, które mog¹ byæ odpowiedniew zwi¹zku z tego rodzaju zagro¿eniem.



30 MSKJ 1

* Uw. t³um.: Firma audytorska (w skrócie zwana równie¿ firm¹ – ang. firm) jest to, w myœl polskich prze-pisów, podmiot uprawniony do badania sprawozdañ finansowych.

3 Kodeks etyki dla zawodowych ksiêgowych IFAC.

A13. Okreœlaj¹c odpowiednie kryteria postêpowania wobec zagro¿enia za¿y³oœcimo¿na wzi¹æ pod uwagê kwestie takie, jak:

� Rodzaj zlecenia, w tym zakres, w jakim dotyczy zagadnieñ bêd¹cychprzedmiotem publicznego zainteresowania oraz

� Czas wykonywania zlecenia przez personel wy¿szego szczebla.

Do przyk³adów zabezpieczeñ zaliczamy rotacjê personelu wy¿szego szczeblalub wymaganie przeprowadzenia kontroli jakoœci wykonania zlecenia.

A14. Kodeks etyki IFAC uznaje, ¿e zagro¿enie za¿y³oœci jest szczególnie wa¿new kontekœcie badania sprawozdañ finansowych jednostek notowanych nagie³dzie papierów wartoœciowych. W przypadku tego rodzaju badañ, Kodeksetyki IFAC wymaga objêcia rotacj¹ partnera4 odpowiedzialnego za zlecenie poup³ywie ustalonego z góry okresu, nieprzekraczaj¹cego zwykle siedmiu lat,oraz dostarcza odnoœnych standardów i wytycznych. Wymogi krajowe mog¹ustalaæ krótsze okresy rotacji.

Rozwa¿ania dotycz¹ce organizacji audytorskich sektora publicznego

A15. Przepisy ustawowe mog¹ okreœlaæ zabezpieczenia przed utrat¹ niezale¿noœcibieg³ych rewidentów sektora publicznego. Niemniej jednak mog¹ nadal istnieæzagro¿enia dla niezale¿noœci niezale¿nie od istnienia œrodków ustawowychopracowanych celem jej zabezpieczenia. A zatem ustalaj¹c zasady i procedurywymagane w paragrafach 20-25, bieg³y rewident sektora publicznego mo¿emieæ wzgl¹d na mandat wykonywania zleceñ w sektorze publicznym i rozpa-trywaæ w tym kontekœcie wszelkie zagro¿enia.

A16. Jednostki notowane na gie³dzie papierów wartoœciowych, o których mowaw paragrafie 25 i A14, nie s¹ powszechne w sektorze publicznym. Niemniejmog¹ istnieæ inne jednostki sektora publicznego, które s¹ znacz¹ce z uwagi naswoj¹ wielkoœæ, z³o¿onoœæ lub aspekty interesu publicznego, i które w konsek-wencji posiadaj¹ szerokie spektrum interesariuszy. Dlatego mog¹ wystêpowaæprzypadki, w których firma okreœla, w oparciu o swoje zasady i procedury kon-troli jakoœci, ¿e jednostka sektora publicznego jest jednostk¹ znacz¹c¹ z punktuwidzenia rozbudowanych procedur kontroli jakoœci.

A17. W sektorze publicznym legislacja mo¿e okreœlaæ zlecenia i czas zatrudnieniabieg³ych rewidentów pe³ni¹cych obowi¹zki partnerów odpowiedzialnych zazlecenie. W wyniku tego mo¿e nie byæ mo¿liwe œcis³e przestrzeganie wymo-gów rotacji partnera odpowiedzialnego za zlecenie, które maj¹ zastosowanie dojednostek notowanych na gie³dzie papierów wartoœciowych. Niemniej jednakw przypadku spó³ek sektora publicznego uznanych za znacz¹ce, zgodnie z pa-ragrafem A16, w interesie publicznym organizacji audytorskich sektora publicz-nego mo¿e byæ ustalenie zasad i procedur promuj¹cych zasadê rotacji partneraodpowiedzialnego za zlecenie.



MSKJ 1 31

4 Kodeks etyki IFAC, Definicje.

Akceptacja i kontynuacja wspó³pracy z klientem oraz szczególnych zleceñ

Kompetencje, zdolnoœci i zasoby (Zob. par. 26(a))

A18. Rozwa¿ania czy firma posiada kompetencje, zdolnoœci i zasoby do przyjêcianowego zlecenia od nowego lub dotychczasowego klienta obejmuj¹ przegl¹dspecyficznych wymogów zlecenia a tak¿e profilów obecnego partnera orazpracowników ze wszystkich stosownych szczebli oraz uwzglêdnienie, czy:

� Personel firmy posiada odpowiedni¹ wiedzê o bran¿ach i przedmiociezlecenia.

� Personel firmy posiada doœwiadczenie zwi¹zane z maj¹cymi zastosowa-nie wymogami regulacyjnymi i sprawozdawczymi lub zdolnoœæ do skutecz-nego zdobycia niezbêdnych umiejêtnoœci i wiedzy.

� Firma posiada wystarczaj¹c¹ iloœæ cz³onków personelu posiadaj¹cychniezbêdne umiejêtnoœci i kompetencje.

� Jest mo¿liwy dostêp do ekspertów, kiedy zachodzi taka potrzeba.

� Istnieje dostêp do osób spe³niaj¹cych kryteria i wymogi zwi¹zane z prze-prowadzeniem kontroli jakoœci wykonania zlecenia, tam gdzie ma onazastosowanie oraz

� Firma jest zdolna do zakoñczenia zlecenia w wyznaczonym terminie.

Uczciwoœæ klienta (Zob. par. 26(c))

A19. W kontekœcie uczciwoœci klienta, zagadnienia, które firma rozwa¿a obejmuj¹na przyk³ad:

� To¿samoœæ i reputacjê g³ównych w³aœcicieli klienta, kluczowego kierow-nictwa, podmiotów powi¹zanych oraz osób sprawuj¹cych nadzór.

� Rodzaj dzia³alnoœci jednostki, w tym jej praktyki gospodarcze.

� Informacje na temat postawy g³ównych w³aœcicieli, kluczowego kierow-nictwa oraz osób sprawuj¹cych nadzór wobec takich zagadnieñ, jak agre-sywna interpretacja standardów rachunkowoœci oraz œrodowisko kontroliwewnêtrznej.

� Czy klient w sposób natarczywy d¹¿y do utrzymania honorarium firmyna tak niskim poziomie jak to mo¿liwe.

� Oznaki dotycz¹ce niew³aœciwego ograniczania zakresu pracy.

� Oznaki mówi¹ce o tym, ¿e klient móg³ uczestniczyæ w praniu brudnychpieniêdzy lub w innego rodzaju dzia³alnoœci przestêpczej.

� Przyczyny przekazania zlecenia nowej firmie i nieprzekazania go po-nownie firmie poprzedniej.

� To¿samoœæ i gospodarcza reputacja podmiotów powi¹zanych.



32 MSKJ 1

Zakres wiedzy firmy na temat uczuciowoœci klienta zasadniczo ulegnie posze-rzeniu w trakcie kontynuowania wspó³pracy z tym klientem.

A20. �ród³a informacji uzyskane przez firmê o takich zagadnieniach mog¹ obej-mowaæ:

� Zgodn¹ z odpowiednimi wymogami etycznymi wymianê informacjiz obecnymi lub wczeœniejszymi dostawcami profesjonalnych us³ug ksiê-gowych na rzecz klienta i rozmowy z innymi stronami trzecimi.

� Kierowanie zapytañ do innego personelu firmy lub do stron trzecich ta-kich, jak pracownicy banku, doradcy prawni i osoby z bran¿y.

� Przeszukiwanie w³aœciwych baz danych.

Kontynuacja wspó³pracy z klientem (Zob. par. 27(a))

A21. Decyduj¹c o tym, czy kontynuowaæ wspó³pracê z klientem, firma rozwa¿a za-gadnienia, które powsta³y w trakcie realizacji bie¿¹cych lub wczeœniejszychzleceñ oraz ich wp³yw na kontynuacjê wspó³pracy. Na przyk³ad klient móg³rozpocz¹æ rozszerzanie swej dzia³alnoœci gospodarczej na obszary, w którychfirma nie posiada niezbêdnej wiedzy lub doœwiadczenia.

Wycofanie siê ze zlecenia (Zob. par. 28)

A22. Zasady i procedury zwi¹zane z mo¿liwoœci¹ wycofania siê ze zlecenia lub za-równo ze zlecenia jak i wspó³pracy z klientem uwzglêdniaj¹ nastêpuj¹ce za-gadnienia:

� Omówienie z kierownictwem odpowiedniego szczebla lub z osobami spra-wuj¹cymi nadzór odpowiednich czynnoœci, które firma mog³aby podj¹æw oparciu o odnoœne fakty i okolicznoœci.

� Jeœli firma stwierdzi, ¿e odpowiednie jest wycofanie siê z realizacji zlece-nia, omówienie z kierownictwem odpowiedniego szczebla lub z osobamisprawuj¹cymi nadzór u klienta wycofania siê ze zlecenia lub zarówno zezlecenia jak i wspó³pracy z klientem oraz przyczyny wycofania siê.

� Rozwa¿enie, czy istnieje zawodowy, regulacyjny lub prawny wymóg kon-tynuacji zlecenia lub obowi¹zek poinformowania o wycofaniu siê ze zlece-nia lub zarówno ze zlecenia, jak i wspó³pracy z klientem z jednoczesnympodaniem przyczyn podjêtych decyzji organom regulacyjnym.

� Udokumentowanie znacz¹cych spraw, konsultacji oraz wniosków i podstawwyci¹gniêcia tych wniosków.

Rozwa¿ania dotycz¹ce organizacji audytorskich jednostek sektora publicznego(Zob. par. 26-28)

A23. W sektorze publicznym biegli rewidenci mog¹ byæ wyznaczani zgodnie z pro-cedurami ustawowymi. W zwi¹zku z tym pewne wymogi i rozwa¿ania do-



MSKJ 1 33

tycz¹ce akceptacji i kontynuacji wspó³pracy z klientem i szczególnych zleceñsformu³owane w paragrafach 26-28 i A18-A22 mog¹ nie mieæ zastosowania.Niemniej jednak ustalenie okreœlonych zasad i procedur jak te opisane wczeœ-niej mo¿e dostarczyæ wartoœciowych informacji bieg³ym rewidentom sektorapublicznego w zwi¹zku z przeprowadzan¹ przez nich ocen¹ ryzyka i wype³nia-niem obowi¹zków sprawozdawczych.

Zasoby ludzkie (Zob. par. 29)

A24. Zagadnienia pracownicze zgodne z zasadami i procedurami firmy dotycz¹cymizasobów ludzkich obejmuj¹ na przyk³ad:

� Rekrutacjê.

� Ocenê wyników pracy.

� Zdolnoœci, w tym czas wykonywania zleceñ.

� Kompetencje.

� Rozwój kariery.

� Procedury dotycz¹ce awansowania.

� Wynagradzanie.

� Ustalanie potrzeb personelu.

Skuteczne procesy i procedury rekrutacji pomagaj¹ firmie w wyborze osóbuczciwych, które cechuje zdolnoœæ do podwy¿szania kompetencji i umiejêtno-œci niezbêdnych do wykonywania pracy w firmie oraz posiadaj¹cych odpo-wiednie cechy umo¿liwiaj¹ce im wykonywanie zadañ w sposób fachowy.

A25. Kompetencje mo¿na zdobyæ na wiele ró¿nych sposobów, w tym poprzez:

� Edukacjê zawodow¹.

� Ustawiczne doskonalenie zawodowe, w tym szkolenia.

� Doœwiadczenie zawodowe.

� Trening pod okiem bardziej doœwiadczonych pracowników, na przyk³adinnych cz³onków zespo³u wykonuj¹cego zlecenie.

� Edukacjê w zakresie niezale¿noœci personelu, od którego wymaga siê za-chowania niezale¿noœci.

A26. Sta³e kompetencje personelu firmy zale¿¹ w znacznym stopniu od ustawiczne-go doskonalenia zawodowego, dziêki któremu personel mo¿e utrzymywaæswoj¹ wiedzê i umiejêtnoœci. Skuteczne zasady i procedury podkreœlaj¹ potrze-bê ustawicznych szkoleñ dla personelu ka¿dego szczebla oraz dostarczaj¹ nie-zbêdne œrodki i pomoc szkoleniow¹, która umo¿liwia personelowi rozwijaniei utrzymywanie wymaganych kompetencji i umiejêtnoœci.



34 MSKJ 1

A27. Firma mo¿e wykorzystaæ odpowiednio wykwalifikowan¹ osobê z zewn¹trz, naprzyk³ad wtedy, gdy wewnêtrzne zasoby techniczne i szkoleniowe nie s¹ dostêpne.

A28. Procedury firmy dotycz¹ce oceny wyników pracy, wynagradzania i awansowaniapowinny uwzglêdniaæ i nagradzaæ rozwój i utrzymywanie kompetencji i zaan-ga¿owanie na rzecz przestrzegania zasad etycznych. Dzia³ania, które mo¿epodj¹æ firma w zwi¹zku ze zdobywaniem i utrzymywaniem kompetencjii zaanga¿owania na rzecz przestrzegania zasad etycznych, obejmuj¹:

� Uœwiadamianie personelowi oczekiwañ firmy co do wyników pracyi przestrzegania zasad etycznych.

� Przekazywanie personelowi okresowych ocen i udzielanie porad do-tycz¹cych wyników pracy, postêpów i rozwoju kariery oraz

� Pomoc personelowi w zrozumieniu, ¿e osi¹gniêcie pozycji zwi¹zanejz wy¿szym poziomem odpowiedzialnoœci zale¿y, miêdzy innymi, od ja-koœci pracy i przestrzegania zasad etycznych a nieprzestrzeganie okreœlo-nych przez firmê zasad i procedur mo¿e doprowadziæ do podjêcia dzia³añdyscyplinarnych.

Rozwa¿ania szczególne dotycz¹ce mniejszych jednostek

A29. Wielkoœæ i uwarunkowania firmy wp³ywaj¹ na strukturê procesu oceny wynikówpracy firmy. W szczególnoœci mniejsze firmy mog¹ stosowaæ mniej formalne me-tody oceny wyników pracy swego personelu.

Wyznaczenie zespo³ów wykonuj¹cych zlecenie

Partnerzy odpowiedzialni za zlecenia (Zob. par. 30)

A30. Zasady i procedury obejmuj¹ systemy nadzorowania ob³o¿enia prac¹ oraz do-stêpnoœæ partnerów odpowiedzialnych za zlecenia, aby zapewniæ tym osobomwystarczaj¹c¹ iloœæ czasu niezbêdn¹ do wype³nienia spoczywaj¹cych na nichobowi¹zków.

Zespo³y wykonuj¹ce zlecenie (Zob. par. 31)

A31. Wyznaczenie przez firmê zespo³ów wykonuj¹cych zlecenie i okreœlenie pozio-mu wymaganego nadzoru obejmuje, na przyk³ad, rozwa¿enie nastêpuj¹cychzagadnieñ dotycz¹cych zespo³u wykonuj¹cego zlecenie:

� Zrozumienie i praktyczne doœwiadczenie w zakresie realizacji zleceño podobnym charakterze i z³o¿onoœci, zdobyte w drodze odpowiedniegoszkolenia i praktyki.

� Zrozumienie zawodowych standardów oraz obowi¹zuj¹cych wymogówprawnych i regulacyjnych.



MSKJ 1 35

� Wiedza merytoryczna, w tym dotycz¹ca odnoœnej technologii informa-tycznej.

� Wiedza na temat bran¿, w których klienci prowadz¹ dzia³alnoœæ.

� Zdolnoœæ do dokonywania profesjonalnych os¹dów oraz

� Zrozumienie zasad i procedur dotycz¹cych kontroli jakoœci firmy.

Przeprowadzenie zlecenia

Spójnoœæ w zakresie jakoœci przeprowadzonego zlecenia (Zob. par. 32(a))

A32. Firma promuje spójnoœæ w zakresie jakoœci przeprowadzonego zlecenia po-przez swoje zasady i procedury. Czyni to czêsto za pomoc¹ pisemnych lub ele-ktronicznych podrêczników, narzêdzi komputerowych lub innych formstandardowej dokumentacji oraz specyficznych materia³ów z wytycznymi do-tycz¹cymi bran¿y lub przedmiotu zlecenia. Zagadnienia w nich uwzglêdnioneobejmuj¹:

� Sposób w jaki zespó³ wykonuj¹cy zlecenie jest informowany o zleceniuw celu zrozumienia celów wykonywanej pracy.

� Proces przestrzegania maj¹cych zastosowanie standardów zwi¹zanych zezleceniem.

� Proces nadzoru nad realizacj¹ zlecenia, szkoleniem i nauczaniem praco-wników.

� Metody przegl¹du wykonanej pracy, znacz¹cych os¹dów oraz formy wy-danego sprawozdania.

� Odpowiedni¹ dokumentacjê wykonanej pracy oraz czasu i zakresu prze-prowadzonego przegl¹du.

� Procesy s³u¿¹ce zapewnieniu aktualnoœci wszystkich zasad i procedur.

A33. Odpowiednia praca w zespole oraz szkolenia pomagaj¹ mniej doœwiadczonymcz³onkom zespo³u wykonuj¹cego zlecenie w lepszym zrozumieniu celów przy-dzielonej pracy.

Nadzór (Zob. par. 32(b))

A34. Nadzór nad zleceniem obejmuje:

� Œledzenie postêpów realizacji zlecenia.

� Rozwa¿enie kompetencji i umiejêtnoœci poszczególnych cz³onków ze-spo³u wykonuj¹cego zlecenie oraz tego, czy posiadaj¹ wystarczaj¹c¹ iloœæczasu do wykonania pracy, czy rozumiej¹ instrukcje oraz czy praca jestwykonywana zgodnie z zaplanowanym podejœciem do zlecenia.

� Rozwa¿enie znacz¹cych spraw pojawiaj¹cych siê w trakcie realizacji zle-cenia, rozwa¿enie ich znaczenia i odpowiednie zmodyfikowanie zapla-nowanego podejœcia oraz



36 MSKJ 1

� Zidentyfikowanie w trakcie zlecenia spraw wymagaj¹cych konsultacjib¹dŸ rozwa¿enia przez bardziej doœwiadczonych cz³onków zespo³u wy-konuj¹cego zlecenie.

Przegl¹d (Zob. par. 32(c))

A35. Przegl¹d obejmuje rozwa¿enie, czy:

� Praca zosta³a wykonana zgodnie ze standardami zawodowymi oraz obo-wi¹zuj¹cymi wymogami prawnymi i regulacyjnymi.

� Wskazano na znacz¹ce sprawy, które bêd¹ przedmiotem dalszych rozwa-¿añ.

� Przeprowadzono odpowiednie konsultacje a wyci¹gniête wnioski zosta³yudokumentowane i wdro¿one.

� Istnieje potrzeba zrewidowania rodzaju, czasu przeprowadzenia oraz za-kresu wykonanej pracy.

� Wykonana praca potwierdza uzyskane wnioski i jest odpowiednio udo-kumentowana.

� Uzyskane dowody s¹ wystarczaj¹ce i odpowiednie dla potwierdzeniasprawozdania oraz

� Cele zastosowanych procedur zlecenia zosta³y osi¹gniête.

Konsultacja (Zob. par. 34)

A36. Konsultacja obejmuje dyskusjê na odpowiednim poziomie zawodowym z oso-bami z firmy lub spoza firmy, które posiadaj¹ odpowiednie doœwiadczenie.

A37. W trakcie konsultacji wykorzystywane s¹ odpowiednie zasoby badawcze jakrównie¿ ³¹czne doœwiadczenie i wiedza merytoryczna firmy. Konsultacje po-magaj¹ w promowaniu jakoœci oraz doskonal¹ zastosowanie os¹du zawodowe-go. Odpowiednie uwzglêdnienie konsultacji w zasadach i procedurach firmypomaga promowaæ kulturê, która konsultacje uznaje za mocn¹ stronê firmyi zachêca personel do konsultowania siê w sprawach trudnych lub spornych.

A38. Skuteczna konsultacja na temat znacz¹cych kwestii merytorycznych, etycz-nych i innych przeprowadzana w obrêbie firmy lub, gdzie ma to zastosowanie,poza firm¹ jest mo¿liwa, gdy osoby konsultowane:

� Pozna³y wszystkie wa¿ne fakty, które umo¿liwi¹ im udzielenie uzasad-nionej porady oraz

� Posiadaj¹ odpowiedni¹ wiedzê, wysok¹ pozycjê zawodow¹ i doœwiad-czenie.

oraz kiedy wnioski wynikaj¹ce z konsultacji s¹ w³aœciwie dokumentowanei wdra¿ane.



MSKJ 1 37

A39. Dokumentacja konsultacji przeprowadzonych z innymi przedstawicielami za-wodu w sprawach trudnych lub spornych, która jest wystarczaj¹co kompletnai szczegó³owa, przyczynia siê do zrozumienia:

� Zagadnienia bêd¹cego przedmiotem konsultacji oraz

� Wyników konsultacji, w tym wszelkich podjêtych decyzji, podstaw podjêciatych decyzji oraz sposobu, w jaki zosta³y wdro¿one.

Rozwa¿ania szczególne dotycz¹ce mniejszych jednostek

A40. Firma potrzebuj¹ca konsultacji zewnêtrznych, na przyk³ad firma bez odpowied-nich zasobów wewnêtrznych, mo¿e skorzystaæ z us³ug doradczych œwiadczonychprzez:

� Inne firmy.

� Organizacje zawodowe i regulacyjne lub

� Organizacje komercyjne œwiadcz¹ce odpowiednie us³ugi kontroli jakoœci.

Przed zawarciem umowy o takie us³ugi wziêcie pod uwagê kompetencji i zdol-noœci zewnêtrznego us³ugodawcy pomaga firmie okreœliæ, czy us³ugodawcaten posiada odpowiednie kwalifikacje w tym zakresie.

Kontrola jakoœci wykonania zlecenia

Kryteria kontroli jakoœci wykonania zlecenia (Zob. par. 35 (b))

A41. Kryteria, które firma powinna rozwa¿yæ przy ustalaniu, czy zlecenia, inne ni¿badania sprawozdañ finansowych jednostek notowanych na gie³dzie papierówwartoœciowych, nale¿y obj¹æ kontrol¹ jakoœci wykonania zlecenia, s¹ nastêpuj¹ce:

� Rodzaj zlecenia, w tym zakres, w jakim dotyczy zagadnieñ bêd¹cychprzedmiotem publicznego zainteresowania.

� Zidentyfikowanie nietypowych okolicznoœci lub ryzyk zwi¹zanych zezleceniem lub grup¹ zleceñ.

� Czy prawo lub regulacje wymagaj¹ przeprowadzenia kontroli jakoœciwykonania zlecenia.

Rodzaj, czas przeprowadzenia oraz zakres kontroli jakoœci wykonania zlecenia (Zob.par. 36-37)

A42. Sprawozdanie ze zlecenia nie jest wydawane do czasu zakoñczenia kontroli ja-koœci wykonania zlecenia. Niemniej jednak dokumentacja z kontroli jakoœciwykonania zlecenia mo¿e byæ skompletowana po dacie wydania sprawozdania.

A43. Terminowe przeprowadzenie kontroli jakoœci wykonania zlecenia na odpo-wiednich etapach zlecenia pozwala na niezw³oczne rozwi¹zanie znacz¹cych



38 MSKJ 1

spraw zgodnie z intencj¹ osoby przeprowadzaj¹cej kontrolê jakoœci wykonaniazlecenia przed lub w dniu wydania sprawozdania.

A44. Zakres kontroli jakoœci wykonania zlecenia mo¿e zale¿eæ miêdzy innymi odz³o¿onoœci zlecenia, czy jednostka jest notowana na gie³dzie papierów wartoœcio-wych oraz ryzyka, ¿e sprawozdanie mo¿e nie byæ odpowiednie w danych oko-licznoœciach. Przeprowadzenie kontroli jakoœci wykonania zlecenia nie zmniejszaodpowiedzialnoœci partnera odpowiedzialnego za zlecenie.

Kontrola jakoœci wykonania zlecenia w jednostce notowanej na gie³dzie papierówwartoœciowych (Zob. par. 38)

A45. Inne sprawy wa¿ne dla oceny znacz¹cych os¹dów dokonanych przez zespó³wykonuj¹cy zlecenie, które mog¹ zostaæ uwzglêdnione podczas kontroli jako-œci wykonania zlecenia badania sprawozdañ finansowych jednostki notowanejna gie³dzie papierów wartoœciowych, obejmuj¹:

� Znacz¹ce ryzyka rozpoznane w trakcie zlecenia oraz sposób reakcji na teryzyka.

� Os¹dy, w szczególnoœci dotycz¹ce istotnoœci i znacz¹cego ryzyka.

� Znaczenie oraz rodzaj skorygowanych i nieskorygowanych zniekszta³ceñrozpoznanych w trakcie zlecenia.

� Zagadnienia, o których nale¿y poinformowaæ kierownictwo oraz osobysprawuj¹ce nadzór oraz, tam gdzie to odpowiednie, inne strony takie jakorgany reguluj¹ce.

Powy¿sze sprawy, zale¿nie od okolicznoœci, mog¹ równie¿ mieæ zastosowaniedo kontroli jakoœci wykonania zlecenia badania sprawozdañ finansowych in-nych jednostek, jak równie¿ przegl¹dów sprawozdañ finansowych oraz innychzleceñ us³ug atestacyjnych i pokrewnych.

Rozwa¿ania dotycz¹ce organizacji audytorskich sektora publicznego

A46. Mimo ¿e nie s¹ jednostkami notowanymi na gie³dzie papierów wartoœciowych,jak to opisano w paragrafie A16, niektóre jednostki sektora publicznego mog¹mieæ wystarczaj¹ce znaczenie uzasadniaj¹ce potrzebê przeprowadzenia kon-troli jakoœci wykonania zlecenia.

Kryteria wyboru osób przeprowadzaj¹cych kontrolê jakoœci wykonania zlecenia

Wystarczaj¹ca i odpowiednia wiedza merytoryczna, doœwiadczenie i uprawnienia(Zob. par. 39 (a))

A47. O tym, co stanowi wystarczaj¹c¹ i odpowiedni¹ wiedzê merytoryczn¹, doœwia-dczenie i uprawnienia decyduj¹ okolicznoœci zwi¹zane ze zleceniem. Naprzyk³ad osoba przeprowadzaj¹ca kontrolê jakoœci wykonania zlecenia badania



MSKJ 1 39

sprawozdañ finansowch jednostki notowanej na gie³dzie papierów wartoœcio-wych powinna posiadaæ wystarczaj¹ce i odpowiednie doœwiadczenie orazuprawnienia do wystêpowania w charakterze partnera odpowiedzialnego zabadanie sprawozdañ finansowych jednostek notowanych na gie³dzie papierówwartoœciowych.

Konsultacje z osob¹ przeprowadzaj¹c¹ kontrolê jakoœci wykonania zlecenia (Zob.par. 39 (b))

A48. Partner odpowiedzialny za zlecenie mo¿e konsultowaæ siê z osob¹ przeprowa-dzaj¹c¹ kontrolê jakoœci wykonania zlecenia w trakcie jego trwania, na przyk³ad,aby stwierdziæ, ¿e os¹d wydany przez partnera odpowiedzialnego za zleceniezostanie zaakceptowany przez osobê przeprowadzaj¹c¹ kontrolê jakoœci wyko-nania zlecenia. Konsultacja taka pozwala na unikniêcie rozbie¿noœci opinii naostatnim etapie zlecenia i nie musi pomniejszaæ zdolnoœci osoby przeprowa-dzaj¹cej kontrolê do wykonania zadania. W przypadku, gdy rodzaj i zakreskonsultacji staje siê znacz¹cy, obiektywizm osoby przeprowadzaj¹cej kontrolêmo¿e byæ podany w w¹tpliwoœæ, chyba ¿e zostan¹ podjête starania ze strony za-równo zespo³u wykonuj¹cego zlecenie jak i osoby przeprowadzaj¹cej kontrolêw celu zachowania obiektywizmu tej osoby. Je¿eli nie jest to mo¿liwe, wów-czas wyznacza siê inn¹ osobê z firmy lub odpowiednio wykwalifikowan¹ oso-bê spoza firmy, aby przyjê³a obowi¹zki osoby przeprowadzaj¹cej kontrolê lubosoby, z któr¹ bêd¹ prowadzone konsultacje w zwi¹zku ze zleceniem.

Obiektywizm osoby przeprowadzaj¹cej kontrolê jakoœci wykonania zlecenia (Zob. par. 40)

A49. Firma powinna ustaliæ zasady i procedury opracowane w taki sposób, aby za-chowaæ obiektywizm osób przeprowadzaj¹cych kontrolê jakoœci wykonaniazlecenia. Takie zasady i procedury zapewniaj¹, ¿e osoba przeprowadzaj¹cakontrolê jakoœci wykonania zlecenia:

� Tam gdzie to ma zastosowanie, nie zosta³a wybrana przez partnera odpo-wiedzialnego za zlecenie.

� Nie uczestniczy w innym charakterze w realizacji zlecenia w okresieprzeprowadzania kontroli.

� Nie podejmuje decyzji za zespó³ wykonuj¹cy zlecenie oraz

� Nie jest stron¹ powi¹zañ, które mog³yby zagra¿aæ jej obiektywizmowi.


A50. W przypadku firmy posiadaj¹cej niewielu partnerów mo¿e nie byæ wykonalne,aby partner odpowiedzialny za zlecenie nie by³ zaanga¿owany w wybór osobyprzeprowadzaj¹cej kontrolê jakoœci wykonania zlecenia. Odpowiednio wy-kwalifikowane osoby z zewn¹trz mog¹ byæ zatrudnione przez indywidualnych



40 MSKJ 1

przedstawicieli zawodu lub przez ma³e firmy w celu przeprowadzenia kontrolijakoœci wykonania zlecenia. Alternatywnie, niektórzy indywidualni przedsta-wiciele zawodu lub ma³e firmy mog¹ chcieæ skorzystaæ z us³ug innych firmw celu u³atwienia kontroli jakoœci wykonania zlecenia. W przypadku, gdy firmakontaktuje siê z odpowiednio wykwalifikowanymi osobami z zewn¹trz, zastoso-wanie maj¹ wymogi zawarte w paragrafach 39-41 oraz wytyczne zawarte w pa-ragrafach A47-A48.

Uwagi szczególne dotycz¹ce organizacji audytorskich sektora publicznego

A51. W sektorze publicznym ustawowo wyznaczony bieg³y rewident (na przyk³adgeneralny bieg³y rewident lub inna odpowiednio wykwalifikowana osoba wy-brana w jego imieniu) mo¿e wystêpowaæ w roli równorzêdnej do roli partneraodpowiedzialnego za zlecenie, na którym spoczywa ca³oœciowa odpowiedzial-noœæ za badania w sektorze publicznym. W takich okolicznoœciach, tam gdziema to zastosowanie, wybieraj¹c osobê przeprowadzaj¹c¹ kontrolê jakoœci wy-konania zlecenia bierze siê pod uwagê jej niezale¿noœæ od badanej jednostkioraz zdolnoœæ do przeprowadzenia obiektywnej oceny.

Rozbie¿noœæ opinii (Zob. par. 43)

A52. Skuteczne procedury zachêcaj¹ do identyfikowania rozbie¿nych opinii na wczes-nym etapie, dostarczaj¹ jasnych wytycznych co do czynnoœci, jakie nale¿ypodj¹æ na póŸniejszym etapie oraz wymagaj¹ prowadzenia dokumentacji do-tycz¹cej rozwi¹zywania rozbie¿noœci oraz wdra¿ania uzyskanych wniosków.

A53. Procedury maj¹ce na celu rozwi¹zanie takich rozbie¿noœci mog¹ obejmowaækonsultacje z innym przedstawicielem zawodu lub firm¹, organizacj¹ zawo-dow¹ b¹dŸ organem regulacyjnym.

Dokumentacja zlecenia

Zakoñczenie gromadzenia koñcowych akt zlecenia (Zob. par. 45)

A54. Prawo lub regulacje mog¹ ustalaæ limity czasowe dla ukoñczenia gromadzeniakoñcowych akt zlecenia w przypadku szczególnych zleceñ. Je¿eli prawo lubregulacje nie ustalaj¹ takich limitów czasowych, paragraf 45 wymaga, aby fir-ma ustali³a limity czasowe, które odzwierciedlaj¹ potrzebê terminowego ukoñ-czenia gromadzenia koñcowych akt zlecenia. W przypadku badania na przyk³ad,taki limit czasowy wynosi zwykle nie wiêcej ni¿ 60 dni od daty sprawozdaniabieg³ego rewidenta.

A55. W przypadku, gdy w jednostce zosta³y wydane dwa ró¿ne lub wiêcej sprawoz-dañ na temat tej samej informacji o przedmiocie zlecenia, zasady i proceduryfirmy dotycz¹ce limitów czasowych gromadzenia koñcowych akt zlecenia od-nosz¹ siê do ka¿dego ze sprawozdañ tak, jakby sprawozdania te dotyczy³y



MSKJ 1 41

osobnych zleceñ. Mo¿e byæ tak na przyk³ad, gdy firma wydaje sprawozdaniebieg³ego rewidenta na temat informacji finansowych czêœci grupy na potrzebykonsolidacji oraz, w póŸniejszym terminie, sprawozdanie bieg³ego rewidentana temat tych samych informacji finansowych w zwi¹zku z badaniem usta-wowym.

Zachowanie tajemnicy, sprawowanie pieczy, integralnoœæ, dostêpnoœæ i odzyskiwal-noœæ dokumentacji zlecenia (Zob. par. 46)

A56. Odpowiednie wymogi etyczne nak³adaj¹ na personel firmy obowi¹zek prze-strzegania w ka¿dym przypadku zasad zachowania tajemnicy informacji zawar-tych w dokumentacji badania, chyba ¿e klient udzieli³ specjalnego upowa¿nieniado ujawnienia informacji lub te¿ istnieje prawny lub zawodowy obowi¹zek ichujawnienia. Okreœlone prawa lub regulacje mog¹ nak³adaæ na personel firmydodatkowe obowi¹zki dotycz¹ce zachowania tajemnicy informacji dotycz¹cychklienta, w szczególnoœci danych osobowych.

A57. Niezale¿nie od tego, czy dokumentacja zlecenia jest w formie pisemnej, ele-ktronicznej czy innej, mo¿e nast¹piæ naruszenie integralnoœci, dostêpnoœci lubodzyskiwalnoœci powi¹zanych danych w przypadku, gdy dokumentacja uleg³azmianie, powiêkszeniu lub likwidacji bez wiedzy firmy, zaginê³a bezpowrotnieb¹dŸ zosta³a zniszczona. Zatem kontrole, które firma opracowuje i wdra¿aw celu unikniêcia niedozwolonej zmiany lub utraty dokumentacji zlecenia,mog¹ obejmowaæ kontrole, które:

� Umo¿liwi¹ okreœlenie kiedy i przez kogo dokumentacja zlecenia zosta³autworzona, zmieniona lub zweryfikowana.

� Chroni¹ integralnoœæ informacji na wszystkich etapach zlecenia, szcze-gólnie wtedy, gdy do informacji ma dostêp zespó³ wykonuj¹cy zlecenielub przekazywana jest ona innym stronom przez internet.

� Zapobiegaj¹ nieautoryzowanym zmianom w dokumentacji zlecenia oraz

� Zezwalaj¹ na dostêp do dokumentacji zlecenia cz³onkom zespo³u wyko-nuj¹cego zlecenie i jeœli to niezbêdne, innym upowa¿nionym stronom ce-lem w³aœciwego wywi¹zania siê z obowi¹zków.

A58. Kontrole, które firma opracowuje i wdra¿a w celu zachowania tajemnicy, spra-wowania pieczy, integralnoœci, dostêpnoœci i odzyskiwalnoœci dokumentacjizlecenia, mog¹ obejmowaæ:

� Przydzielenie has³a cz³onkom zespo³u wykonuj¹cego zlecenie celemograniczenia dostêpu do dokumentacji zlecenia w formie elektronicznejdo upowa¿nionych u¿ytkowników.

� Odpowiednie czynnoœci zabezpieczaj¹ce dokumentacjê zlecenia w for-mie elektronicznej na odpowiednich etapach zlecenia (np. sporz¹dzaniezapasowych kopii).



42 MSKJ 1

� Procedury s³u¿¹ce w³aœciwej dystrybucji dokumentacji zlecenia miêdzycz³onków zespo³u wykonuj¹cego zlecenie na jego pocz¹tku, przetwarzaniejej w trakcie i zebranie pod koniec zlecenia.

� Procedury s³u¿¹ce ograniczeniu dostêpu oraz umo¿liwiaj¹ce w³aœciw¹dystrybucjê i poufne przechowywanie dokumentacji zlecenia w formie pa-pierowej.

A59. Ze wzglêdów praktycznych oryginalna dokumentacja w formie papierowejmo¿e byæ zeskanowana elektronicznie a póŸniej w³¹czona do akt zlecenia.W takich przypadkach procedury firmy opracowane w celu zachowania inte-gralnoœci, dostêpnoœci i odzyskiwalnoœci dokumentacji mog¹ wymagaæ od ze-spo³u wykonuj¹cego zlecenie:

� Wygenerowania zeskanowanych kopii odzwierciedlaj¹cych pe³n¹ treœæoryginalnej dokumentacji w formie papierowej, w tym rêczne podpisy,odsy³acze i adnotacje.

� W³¹czenia zeskanowanych kopii do akt zlecenia, w tym oznakowaniei podpisanie zeskanowanych kopii, jeœli to konieczne oraz

� Umo¿liwienia, aby zeskanowane kopie mog³y byæ przetwarzane i druko-wane, jeœli to koniczne.

Mog¹ istnieæ prawne, regulacyjne lub inne powody, ze wzglêdu na które firmazachowuje – wczeœniej zeskanowan¹ – oryginaln¹ dokumentacjê.

Przechowywanie dokumentacji zlecenia (Zob. par. 47)

A60. Potrzeba przechowywania przez firmê dokumentacji zlecenia oraz okres jej prze-chowywania zale¿¹ od rodzaju zlecenia oraz okolicznoœci, w jakich znajduje siê fi-rma, na przyk³ad czy dokumentacja zlecenia jest jej potrzebna dla sporz¹dzeniarejestru spraw istotnych dla przysz³ych zleceñ. Okres przechowywania mo¿e rów-nie¿ zale¿eæ od innych czynników, takich jak, czy krajowe prawo lub regulacjeustalaj¹ okreœlone okresy przechowywania dokumentacji w przypadku niektórychrodzajów zleceñ lub czy w danym systemie prawnym istniej¹ powszechnie przyjê-te okresy przechowywania dokumentacji zlecenia w przypadku braku okreœlonychwymogów prawnych lub regulacyjnych w tym zakresie.

A61. W szczególnym przypadku zleceñ badania, okres przechowywania bêdzie zwyklenie krótszy ni¿ piêæ lat od daty sprawozdania bieg³ego rewidenta lub, jeœli jestpóŸniejsza, od daty sprawozdania bieg³ego rewidenta dotycz¹cego grupy.

A62. Procedury, które firma przyjmuje w odniesieniu do przechowywania doku-mentacji zlecenia obejmuj¹ procedury pozwalaj¹ce sprostaæ wymogom zawar-tym w paragrafie 47 podczas okresu przechowania dokumentacji, na przyk³ad:

� Umo¿liwiaj¹ przetwarzanie i dostêp do dokumentacji zlecenia w trakcieprzechowywania, szczególnie w przypadku dokumentacji elektronicznej,gdy¿ technologia mo¿e byæ ulepszana lub zmieniana w miarê up³ywuczasu.



MSKJ 1 43

� Zapewniaj¹, tam gdzie to konieczne, rejestr zmian wprowadzanych do doku-mentacji zlecenia po skompletowaniu akt zlecenia oraz

� Umo¿liwiaj¹ upowa¿nionym stronom z zewn¹trz dostêp i przegl¹d okreœlo-nej dokumentacji zlecenia dla celów kontroli jakoœci lub w innych celach.

Prawo w³asnoœci dokumentacji zlecenia

A63. Jeœli prawo i regulacje nie stanowi¹ inaczej, dokumentacja zlecenia stanowiw³asnoœæ firmy. Firma mo¿e, wed³ug swego uznania, udostêpniaæ klientom czê-œci lub wyj¹tki zaczerpniête z dokumentacji zlecenia pod warunkiem, ¿e takieujawnienie nie podwa¿y wa¿noœci wykonanej pracy lub, w przypadku zleceñus³ug atestacyjnych, niezale¿noœci firmy lub jej pracowników.

Nadzorowanie

Nadzorowanie przestrzegania zasad i procedur kontroli jakoœci firmy (Zob. par. 48)

A64. Celem monitorowania przestrzegania zasad i procedur kontroli jakoœci jest za-pewnienie oceny:

� Przestrzegania zawodowych standardów oraz obowi¹zuj¹cych wymo-gów prawnych i regulacyjnych.

� Czy system kontroli jakoœci zosta³ odpowiednio zaprojektowany i skute-cznie wdro¿ony oraz

� Czy procedury i zasady kontroli jakoœci zosta³y odpowiednio zastosowane,przez co sprawozdania wydawane przez firmê lub przez partnerów odpowie-dzialnych za zlecenie s¹ odpowiednie w danych okolicznoœciach.

A65. Ustawiczna analiza i ocena systemu kontroli jakoœci dotyczy nastêpuj¹cych za-gadnieñ:

� Analiza:

o Nowych zmian obowi¹zuj¹cych standardów zawodowych oraz wy-mogów regulacyjnych i prawnych oraz, tam gdzie ma to zastosowa-nie, sposobu, w jaki zosta³y odzwierciedlone w zasadach i procedu-rach firmy.

o Pisemnych potwierdzeñ dotycz¹cych zgodnoœci z zasadami i proce-durami niezale¿noœci.

o Ustawicznego doskonalenia zawodowego (UDZ), w tym szkoleñoraz

o Decyzji zwi¹zanych z akceptacj¹ i kontynuacj¹ wspó³pracy z klien-tami oraz szczególnych zleceñ.

� Ustalenie dzia³añ naprawczych, które powinny byæ podjête oraz udosko-naleñ systemu, w tym przekazywania informacji o zasadach i proce-durach firmy dotycz¹cych edukacji i szkoleñ.



44 MSKJ 1

� Przekazywanie odpowiedniemu personelowi w firmie informacji o s³abo-œciach w obszarze systemu kontroli jakoœci, poziomie jego zrozumienialub przestrzegania.

� Dzia³ania podejmowane przez w³aœciwy personel firmy, dziêki którym dozasad i procedur kontroli jakoœci s¹ niezw³ocznie wprowadzane niezbêdnemodyfikacje.

A66. Zasady i procedury cyklu inspekcji mog¹ na przyk³ad okreœlaæ cykl, który obej-muje 3 lata. Sposób, w jaki zorganizowany jest cykl inspekcji, w tym czas wy-boru poszczególnych zleceñ, zale¿y od wielu czynników, w tym od:

� Wielkoœci firmy.

� Iloœci i geograficznego rozmieszczenia biur.

� Wyników wczeœniejszych procedur nadzorczych.

� Zakresu uprawnieñ posiadanych zarówno przez personel oraz biura (naprzyk³ad czy poszczególne biura s¹ uprawnione do przeprowadzaniaw³asnych inspekcji czy te¿ wy³¹cznie g³ówne biuro mo¿e je przeprowa-dzaæ).

� Rodzaju i z³o¿onoœci praktyki zawodowej i organizacji firmy.

� Ryzyka zwi¹zanego z klientami firmy oraz ze szczególnymi zleceniami.

A67. Proces inspekcji obejmuje wybór poszczególnych zleceñ, przy czym wybórniektórych z nich mo¿e nie byæ poprzedzony uprzednim poinformowaniem ze-spo³u wykonuj¹cego zlecenie. Okreœlaj¹c zakres inspekcji firma mo¿e uwzglêd-niæ zakres lub wnioski wyp³ywaj¹ce z programu niezale¿nej zewnêtrznej in-spekcji. Tym niemniej program niezale¿nej zewnêtrznej inspekcji nie mo¿ebyæ substytutem w³asnego wewnêtrznego programu nadzorowania jednostki.


A68. W przypadku ma³ych firm mo¿e zachodziæ koniecznoœæ przeprowadzenia procedurnadzorczych przez osoby odpowiedzialne za zaprojektowanie i implementacjê zasadi procedur kontroli jakoœci firmy lub zaanga¿owane w kontrolê jakoœci wykonaniazlecenia. Firmy zatrudniaj¹ce niewielk¹ liczbê osób mog¹ chcieæ zatrudniæ odpowie-dnio wykwalifikowan¹ osobê z zewn¹trz lub inn¹ firmê w celu przeprowadzenia in-spekcji zlecenia i innych procedur nadzorczych. Alternatywnie firma mo¿e ustaliæzasady wspólnego wykorzystywania zasobów z innymi odpowiednimi organizacja-mi w celu u³atwienia dzia³añ nadzorczych.

Informowanie o s³aboœciach (Zob. par. 50)

A69. Informuj¹c o rozpoznanych s³aboœciach osoby inne ni¿ partnerzy odpowie-dzialni za zlecenie zazwyczaj nie wskazuje siê na konkretne zlecenia, którychone dotycz¹, choæ mog¹ tym niemniej wystêpowaæ przypadki, w których usta-



MSKJ 1 45

lenie konkretnego zlecenia mo¿e staæ siê niezbêdne, aby osoby inne ni¿ partne-rzy odpowiedzialni za zlecenie, mog³y wype³niæ spoczywaj¹ce na nich obowi¹zki.

Skargi i za¿alenia

�ród³o skarg i za¿aleñ (Zob. par. 55)

A70. Skargi i za¿alenia (z wyj¹tkiem tych, które s¹ ewidentnie b³ahe) mog¹ powstaæwewn¹trz firmy lub poza firm¹. Mo¿e je zg³osiæ personel, klienci lub inne stro-ny trzecie. Mog¹ je otrzymaæ cz³onkowie zespo³u wykonuj¹cego zlecenie lub inneosoby spoœród personelu firmy.

Zasady i procedury dochodzeniowe (Zob. par. 56)

A71. Zasady i procedury ustalone w celu postêpowania dochodzeniowego w spra-wie skarg i za¿aleñ, mog¹ na przyk³ad okreœlaæ, ¿e partner nadzoruj¹cy postê-powanie dochodzeniowe:

� Posiada wystarczaj¹ce i odpowiednie doœwiadczenie.

� Ma odpowiednie uprawnienia w firmie oraz

� Nie jest w jakikolwiek sposób zaanga¿owany w zlecenie.

Partner nadzoruj¹cy postêpowanie dochodzeniowe, jeœli to konieczne, mo¿ezaanga¿owaæ doradcê prawnego.


A72. W przypadku firm zatrudniaj¹cych niewielu partnerów mo¿e nie byæ wykonal-ne, aby partner nadzoruj¹cy postêpowanie dochodzeniowe nie by³ zaanga¿o-wany w zlecenie. Ma³e firmy i indywidualni praktycy mog¹ chcieæ skorzystaæz us³ug odpowiednio wykwalifikowanej osoby z zewn¹trz lub innej firmyw celu przeprowadzenia postêpowania dochodzeniowego w sprawie skarg i za-¿aleñ.

Dokumentacja systemu kontroli jakoœci (Zob. par. 57)

A73. Forma i treœæ dokumentacji ewidencjuj¹cej dzia³anie ka¿dego z elementówsystemu kontroli jakoœci jest kwesti¹ os¹du i zale¿y od kilku czynników, w tym od:

� Wielkoœci firmy i iloœci jej biur.

� Rodzaju i z³o¿onoœci praktyki zawodowej i organizacji firmy.

Du¿e firmy mog¹ na przyk³ad stosowaæ elektroniczne bazy danych w celudokumentowania takich zagadnieñ, jak potwierdzenia niezale¿noœci, ocenyprzeprowadzonego zlecenia oraz wyniki inspekcji nadzorczych.



46 MSKJ 1

A74. Odpowiednia dokumentacja nadzorowania obejmuje na przyk³ad:

� Procedury nadzorcze, w tym procedury wyboru zakoñczonych zleceñ,które bêd¹ przedmiotem inspekcji.

� Zapis dokonanej oceny:

o Przestrzegania zawodowych standardów oraz obowi¹zuj¹cych wy-mogów regulacyjnych i prawnych.

o Czy system kontroli jakoœci zosta³ odpowiednio zaprojektowanyi skutecznie wdro¿ony oraz

o Czy procedury i zasady kontroli jakoœci zosta³y odpowiednio zasto-sowane, przez co sprawozdania wydawane przez firmê lub przezpartnerów odpowiedzialnych za zlecenie s¹ odpowiednie w danychokolicznoœciach.

� Identyfikacjê zauwa¿onych s³aboœci, ocenê ich skutków oraz podstawydla ustalenia, czy i jakie dalsze dzia³ania s¹ niezbêdne.

Rozwa¿ania dotycz¹ce mniejszych firm

A75. Mniejsze firmy mog¹ skorzystaæ z bardziej nieformalnych metod dokumento-wania swoich systemów kontroli jakoœci takich, jak rêczne notatki, listy kon-trolne i formularze.



MSKJ 1 47

Documents

MIÊDZYNARODOWY STANDARD KONTROLI JAKOŒCI 1 …polanskiaudyt.pl/wp-content/uploads/2012/08/MSKJ_1_KONTROLA... · Firma opracowuje i stosuje system kontroli jakoœci obejmuj¹cy zasady