1

Danisman:Prof.Dr. Melda YardimogluAhmet Bakir,Ahmet Kirazoglu,Bedrettin Ozsoy,Cem

Armagan,Emine Bilgin,Harun Salman,Iclal Unal,Irem Bunul,Iremnur Torunogullari

Kocaeli Üniversitesi Tıp FakültesiHistoloji ve Embriyoloji A.D.Sunum Tarihi : 7 Subat 2012

Mikroskoplar ve Biz

Temiz Dusunur Grubu

Neyi Amaçladık ?

2

Tıp Fakultelerinde öğrenci mikroskoplarinin kullanımının bilinçli olarak yapılması,

Hatalı mikroskop kullanımının önlenmesi,

Tıp öğrencisinin mikroskopla bağının kurulması,

Mikroskopların maliyetleri, bakım ve onarımlarıyla ilgili yaşanan sıkıntılar nedeniyle mikroskopların korunması ve özenle kullanılması

Mikroskoplar

3

Işık Mikroskobu

-Faz Kontrast

-Floresan

-Polarize

-Karanlık-Aydınlık Alan

Elektron Mikroskobu

Işık Mikroskobu

4

Bu gün en çok kullanılan en basit mikroskop, ışık mikroskobudur. Işık mikroskobunun gözle baktıgımız oküleri ve inceledigimiz preparat kısmının üzerinde yer alan objektif kısmı bulunur. Objektif ve okülerin ayrı ayrı kendilerine göre bir büyütme güçleri vardır. Işık mikroskobunun büyütme gücü ise objektif ve okülerin büyütme güçleri çarpımına eşittir. Işık mikroskoplarında üzerinde 100x yazan immersiyon objektifi bulunur. Bu objektif preparat üzerine immersiyon yagı damlatılarak kullanılır. Bakteriyoloji laboratuvarında en sık bu objektiften yararlanılır.

Faz-Kontrast Mikroskobu

5

Genellikle boyanmamış ve canlı hücrelerde çalışılma zorlugundan tercih sebebi olmaktadırlar. Canlı mataryal, hücre sitoplazması bu mikroskop ile iyi gösterilmektedir.

6

Floresan MikroskobuAydınlanmasında güçlü kaynaklar kullanan (UV ışınları yayan, civa veya xenon yakan ark lambaları) bir mikroskop çeşididir.

Bazı modellerinde lazer kullanımıda gözlenen mikroskopta obje ışıgı absorbe eden moleküller içeriyosa onu farklı renklerde yayar. İnceleme yapılacak materyelde özel boyalar ve özel inceleme işlemleri kullanılır.

Parazitoloji ve bakteriyolojide önemli yer tutarlar.

Polarize Mikroskop

7

Döner bir tabla ile iki nicol prizma veya iki polarıcı çuhayla donatılmış bir optik mikroskoptur.

Siller, keratin, kristal, sinir ve kas fibrilleri, nişasta gibi hücre yapıları ve bölünmedeki mitotik yapı gibi birçok moleküler dünleştiricilerin gösterilmesinde kullanılan mikroskoplardır.

8

Boyanmış ya da canlı örneklerin incelenmesinde kullanılır.

Karanlık Alanda özel bir kondansör yardımı ile ışıklı bir görüntü oluşturmaktadır.

Otragyografide gümüşlenen kısımların ayırt edilmesini saglar.

Tıpta, spiroket gibi bakterilerin ayırdedilmesinde önemli yer tutar.

Karanlik-Aydinlik Alan Mikroskobu

Elektron Mikroskobu (EM)

9

EM, genel olarak cisimden saçılan elektronların görüntülenmesi üzerine kuruludur.

Bu tip mikroskoplar, elektron enerjisine ve ölçüm aletinin çalışma moduna göre, geçirimli EM, taramalı EM, düşük enerjili eletron mikroskobu gibi farklı sınıflara ayrılır.

Kullanım alanları temel bilimlerden (başta kati hal fizigi olmak üzere jeoloji, biyoloji gibi birçok dalı içine alarak), tıbbi ve diger teknolojik uygulamalara kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.

Fakültemizdeki Mikroskoplar

10

Öğrenci Mikroskoplari ( 67 adet )

Arastırma Mikroskoplari (Merkez Laboratuvarı,…

Fakültemizdeki Mikroskoplar

Arastırma Mikroskopları (Histoloji-Embriyoloji , Patoloji , Mikrobiyoloji, Tıbbi Biyoloji, Arastırma Mikroskoplari (Merkez Lab., KABI , DETAB , Hematoloji , Histoloji-Embriyoloji , Patoloji , Mikrobiyoloji, Tıbbi Biyoloji)

Faz-Kontrast Mikroskobu ( Tüp Bebek Merkezinde),

Invert Mikroskop (ICSI,Tup Bebek Merkezinde),

Ameliyat Mikroskopları (Amelyathaneler, DETAB)

QuickTime™ and a decompressor

are needed to see this picture.

Mikroskop Kullanımı ve Bakımı

11

12

Preparatı (lam ve lameli) tablanın üzerindeki sıkıştırma klipslerinin altına yerleştirin.

Preparatta lamel olan tarafın daima yukarda olmasına dikkat edin.

En küçük objektif ile kaba ayar dugmesini kullanarak, aynı zamanda tablaya yan taraftan bakarak tablanın yukarıya dogru yukselmesini sağlayın.

Gözlem esnasında yapılması gerekenler

Her zaman  için en düşük büyütme seviyesi olan objektif ile çalışmaya başlayın.

13

Daha sonra okülere bakarak preparattaki görüntü belirinceye kadar kaba ayar düğmesini aşağıya doğru çevirin.

Kaba ayar yapıldıktan sonra ince ayar düğmesi ile keskin bir görüntü alıncaya kadar ayar yapın.

Gözlem yaparken gözünüzü okülere yapıştırmayın.

Büyütmeyi arttırmak için hareketli revolveri saat yönünde çevirerek ve her objektif değişikliğinde sadece ince ayar düğmesini ayarlayarak görüntüyü odaklayabilirsiniz.

Artan büyütmelerde ışığa gereksinim artacağından diyafram daha fazla açılmalıdır.

Gözlem esnasında yapılması gerekenler

Mikroskop kullanımından sonra dikkat edilmesi gerekenler:

14

Mikroskop zorunlu haller dışında taşınmamalıdır; mutlaka yer değiştirilecekse sadece gövde kolu üzerinden tutulmalı ve taşınmalıdır.

Toz ve rutubet,  mikroskobun en büyük düşmanıdır.

Mikroskobun iç bölümlerine tozun girmesini engellemek için herhangi bir objektifi veya oküleri kesinlikle mikroskop üzerinden çıkarmamalıyız.

Eğer mikroskobun mercekleri, tablası ve gövdesi tozlu ise, tozun silinmesi için yumuşak pamuklu bez parçası kulanınız. Cam mercekler, % 70’lik alkolle silinerek temizlenebilir.

Çalışmamızın sonunda mikroskobu en düşük büyütmedeki objektif seviyesine getirip bırakınız.

Aydınlatma sistemini kapatmayı unutmayınız.

Tüm bu işlemlerden sonra mikroskobumuzu koruma örtüsüyle örterek bırakmalıyız.

15

Halen, Donem l-ll-lll öğrenci laboratuvarlarımızda 41 tane Olympus , 14 tane Nikon , 3 tane Leica , 1 tane de IMEIJI marka mikroskobumuz kullanımdadır.

Bunun disinda 7 tane arizali Olympus marka mikroskop bulunmaktadir .

Öğrenci Laboratuvarlarındaki Mikroskop Sayısı

Daha Detayli Incelersek ;

LAB l (21 adet)

16

Olympus CHK2-F-GS 7 adet

Olympus CH20BIMF200 11 adet

Olympus CX21 FS1 2 adet

Nikon Eclipse E100 1 adet

LAB ll (32 adet)

Leica Galen III 2 adet

Olympus CHK 7 adet 5’i arizali

Leica DFC 290 HD 1 adet

17

Olympus CHK2-F-GS 6 adet 1’i arizali

Olympus CH20BIMF200 9 adet 1’i arizali

Olympus CX21 FS1 3 adet

Nikon Eclipse E100 4 adet

Daha Detayli Incelersek ;

LAB III (14 adet)

18

Olympus CHK2-F-GS 2 adet

Olympus CX21 FS1 1 adet

Nikon Eclipse E100 9 adet

Leica Galen lll 1 adet

IMEIJI 1 adet

Daha Detayli Incelersek ;

Arızalı Mikroskoplar

20

Arızalar ;

Tablasi kayiyor

40 objektif netlesmiyor

Okuler basligi sallanıyor, calışmıyor.

Diyafram calısmiyor,

Prizması kırılmış,

Isığı sarı renkli ve sönük aydınlatıyor

Ayrıca mavi filtrelerin bazi mikroskoplarda düşmüş oldugu belirlendi.

Sonuç olarak:

21

Arızalı Mikroskoplar, seri numaralariyla kaydedildi ve bu durumun, Egitim Komisyonuna rapor halinde sunulmasina karar verildi .

Arızalı Mikroskoplar

İnceleme Sonrasında ;

22

Mikroskoplar %70 lik alkolle ıslatılmış gazlı bezle temizlendi.

Mevcut mikroskoplar preparat incelemesiyle muayene edildi .

Objektifleri , okülerleri ve mekanik kısımları temizlenerek kullanıma uygun şekilde bırakıldı.

Bulgular

23

Öğrenci laboratuvarlarında mikroskopların durumunu inceleme sırasında belli düzensizlikler saptandı.

Laboratuvar dolaplarinda mikroskopların olması gerektiği kısımlarda deterjan,fırça,paspas gibi temizlik malzemeleri görüldü.

Bazı mikroskopların filtrelerinin düşmüş olduğu gözlendi.

Mikroskopların olmasi gereken yerde bırakılmadığı ve temizligine önem verilmediği görüldü.

Bulgular ;

24

Mikroskoplarin sürekli hareket halinde olduğu , bazı mikroskoplarin lavabo evyelerinin üzerinde durduğu ve özetle mikroskoplara gerekli özenin gösterilmediği gözlendi.

Laboratuvar eğitiminde öğrencilerin gruplara ayrılarak çalıştığı düşünülerek hesapalandığında ortalama 3 öğrenciye bir mikroskop düştüğü gözlendi .

Ekonomik BoyutBir mikroskobun KDV hariç fiyatı

25

Nikon E100 Binokuler mikroskop 1,880,00 TL.

Carl Zeiss 1,850 TL.

Olympus

Bir mikroskobun birden fazla öğrenci tarafindan kullanımı sırasında, başlığın vidasının açılarak hareketinin sağlanması nedeniyle çalışmanın sonrasında bu vidanin açık unutulması ve mikroskopların sürekli hareketinden dolayı başlığın düşmesi ( hatta mikroskobun düşmesi bile olası ! ... ) mümkün... Bu nedenle bulgular kisminda bahsettigimiz mikroskoplarda arızaların meydana geldigini dusunmekteyiz .

Tartisma-Yorum

Sonuç

27

Mikroskoplarin düşmanı toz ve nemdir. Bu itibarla mikroskobi salonlarında toz ve nemden korunmuş ortamlara ihtiyac vardir.

Mikroskopların sürekli yer değiştirmesi sakıncalı olup her mikroskobun masada belirli bir yeri olmalıdır.

Yeni eğitim bloğunda hazırlanacak olan öğrenci laboratuvarlarında mikroskopların uygun şekilde kullanılması konusunda özen ve hassasiyet gosterilmesi için uyarı panoları hazırlanması planlandı.

Ayrıca Temiz Düşünür Grubu Olarak ;

28

Mikroskoplarin periyodik olarak temizlenmesini , kontrol edilmesini, arızalarının saptanarak rapor edilmesini,

Arızalı mikroskoplarin servisleri tarafindan onarılmasını,

Son olarak da eğitim ve araştırma sistemini gelistirecek her türlü uygulamanin fakültemizde en kısa zamanda yapılmasının gerekliliğini önemle istemekte ve vurgulamaktayız.

Kaynakça

BILGEHAN H., Temel Mikrobiyoloji ve Bagısıklık Bilimi, Barıs Yayınları, Fakülteler Kita- bevi, Izmir, 1989.

HOWARDB.J. at al. Clinical and Pathogenic Microbiology, The C.V. Mosby Company, st. Louis. Wasington, Toronto, 1987.

JAWETZ E., Melnick J.L., Adelberg E.A., Medical Microbiology, Appleton and Lange, Norwalk, Connecticut / Los Altos, California, 1989.

SONNENWIRTH, A.C., Jarett, L., Gradwohl's Clinical Laboratory Methods and Diag- nosis, vol. I, The C.V. Mosby Company, St. Louis. Toronto, London, 1980.

29

KaynakçaMicroscopes: Time Line. Nobel Web AB

Gould, Stephen Jay (2000). "Chapter 2: The Sharp-Eyed Lynx, Outfoxed by Nature". The Lying Stones of Marrakech: Penultimate Reflections in Natural History. New York, N.Y: Harmony. ISBN 0-224-05044-3

Wootton, David (2006). Bad medicine: doctors doing harm since Hippocrates. Oxford [Oxfordshire]: Oxford University Press. ISBN 0-19-280355-7

BILIM TEKNIK

Vikipedi

L.C. JUNQUEIRA,J.CARNEIRO (2009) Temel Histoloji Text&Atlas - Nobel Tip Kitabevleri - Istanbul .

J.D.Bancroft,M.Gamble - Theory And Practise of Histological Techniques - Churchill Livingston (2002)

30

31

Temiz Düşünür Grubu Teşekkür Eder ..