Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu 713[08]/ZSZ/SP/MENiS/2002.08.

PROGRAM NAUCZANIA

MONTER IZOLACJI BUDOWLANYCH 713[08]

Zatwierdzam

Minister Edukacji Narodowej i Sportu

Warszawa 2002

Autorzy: mgr inż. Anna Kusina

inż. Alicja Kulczycka Recenzent: mgr inż. Barbara Horsztyńska Opracowanie redakcyjne: mgr Małgorzata Cencelewicz

2

Spis treści

I. Plan nauczania 4

II. Programy nauczania przedmiotów zawodowych 6

1. Podstawy budownictwa 6

2. Dokumentacja budowlana 12

3. Technologia robót ogólnobudowlanych 17

4. Technologia wykonywania izolacji 25

5. Zajęcia praktyczne 40

3

I. PLANY NAUCZANIA Plan nauczania Zasadnicza szkoła zawodowa Zawód: monter izolacji budowlanych 713[08]

Szkoła

dla młodzieży Szkoła dla dorosłych

Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim

okresie nauczania

Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim

okresie nauczania

Liczba godzin w trzyletnim

okresie nauczania

Semestry I-VI

Lp. Przedmioty nauczania

Klasy I-III Forma stacjonarna Forma zaoczna

1. Podstawy budownictwa 4 3 55 2. Dokumentacja budowlana 2 1,5 27,5

3. Technologia robót ogólnobudowlanych 4 3 55

4. Technologia wykonywania izolacji 10 7,5 137,5

5. Zajęcia praktyczne 31 24 427 Razem 51 39 702

4

Plan nauczania Szkoła policealna Zawód: monter izolacji budowlanych 713[08]

Dla młodzieży Dla dorosłych

Liczba godzin tygodniowo

Liczba godzin tygodniowo w rocznym

okresie nauczania

Liczba godzin

w rocznym okresie

nauczania Lp. Przedmioty nauczania

Semestr I

Semestr II

Forma stacjonarna

Forma zaoczna

1. Podstawy budownictwa 3 – 1 26

2. Dokumentacja budowlana 3 – 1 26

3. Technologia robót ogólnobudowlanych 4 – 2 34

4. Technologia wykonywania izolacji 2 10 5 102

5. Zajęcia praktyczne 12 14 11 222 Razem 24 24 20 410

5

II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH

PODSTAWY BUDOWNICTWA

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posłużyć się terminologią budowlaną, – rozróżnić rodzaje budowli i budynków oraz obiektów i urządzeń

przemysłowych, – rozróżnić technologie wykonania budynku i budowli, – rozróżnić elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne budynku, – rozpoznać instalacje i sieci występujące w budownictwie, – rozróżnić rodzaje izolacji i określić ich znaczenie, – określić zastosowanie poszczególnych materiałów budowlanych oraz

izolacyjnych, – określić zasady organizacji stanowiska roboczego oraz placu budowy, – określić zasady transportu, składowania i magazynowania materiałów

izolacyjnych, – rozróżnić rodzaje rusztowań oraz określić zasady ich użytkowania, – zastosować procedury udzielania pomocy przedlekarskiej osobom

poszkodowanym, – zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania pracy.

Materiał nauczania 1. Wprowadzenie Rodzaje robót izolacyjnych i ich znaczenie w budownictwie. Organizacja stanowiska pracy i placu budowy. Transport poziomy i pionowy materiałów budowlanych na placu budowy i na stanowisko pracy. Zasady składowania materiałów budowlanych. Zasady użytkowania rusztowań i pomostów roboczych. Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczeństwa pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska w budownictwie. Czynniki szkodliwe, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. Zasady bezpieczeństwa podczas transportu oraz magazynowania materiałów i wyrobów budowlanych. Procedury postępowania podczas pracy z urządzeniami o napędzie elektrycznym

6

i pracującymi pod ciśnieniem. Zagrożenia pożarowe – zasady ochrony ppoż. Środki ochrony indywidualnej. Zasady udzielania pomocy przedlekarskiej osobom poszkodowanym. Podstawy prawa pracy. Ćwiczenia • Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych, z uwzględnieniem

przyczyny pożaru. • Dobieranie odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej

do określonego rodzaju robót. • Udzielanie pomocy przedlekarskiej osobie porażonej prądem

(w warunkach symulowanych). 2. Ogólne wiadomości o obiektach budowlanych Podstawowa terminologia budowlana. Metody wykonawstwa budowlanego. Rodzaje budowli i budynków. Obiekty i urządzenia przemysłowe: rurociągi, zbiorniki, komory chłodnicze, kotły, turbiny i piece przemysłowe. Elementy budowli i ich funkcje: fundamenty, ściany, schody, stropy, dachy i stropodachy. Rodzaje i znaczenie dylatacji. Elementy wykończeniowe budynku. Instalacje i urządzenia techniczne w budynku. Obciążenia działające na budowlę. Podstawy fizyki budowli. Instalacje i sieci przemysłowe. Rodzaje izolacji: wodochronne, termiczne, akustyczne, przeciwdrganiowe, chemoodporne i antykorozyjne. Ćwiczenia • Rozróżnianie elementów budowli. • Określanie rodzajów izolacji dla wskazanych elementów

budowlanych. • Określanie rodzaju obciążeń działających na poszczególne elementy

budowli. 3. Materiałoznawstwo Podstawowe materiały budowlane: materiały ceramiczne i kamienne, kruszywa budowlane, spoiwa, zaprawy, betony, drewno i materiały drewnopochodne, metale i wyroby metalowe, tworzywa sztuczne i wyroby z tworzyw sztucznych. Materiały izolacyjne: lepiszcza bitumiczne, materiały do izolacji wodochronnych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, chemoodpornych i antykorozyjnych. Materiały do zabezpieczania i konserwacji materiałów budowlanych. Właściwości techniczne materiałów budowlanych. Zastosowanie poszczególnych materiałów budowlanych oraz izolacyjnych. Zasady składowania, magazynowania i przechowywania materiałów budowlanych. Zasady składowania i magazynowania materiałów łatwopalnych i niebezpiecznych.

7

Ćwiczenia • Określanie zastosowania i warunków przechowywania podstawowych

materiałów budowlanych. • Określanie sposobu magazynowania i przechowywania materiałów

łatwopalnych. Środki dydaktyczne Dokumentacja budowlana. Modele obiektów i elementów budowlanych, Próbki podstawowych materiałów budowlanych. Próbki materiałów izolacyjnych. Katalogi i materiały reklamowe producentów materiałów budowlanych. Plansze dydaktyczne ukazujące przykłady obiektów i elementów budowlanych. Filmy dydaktyczne. Zestawy norm budowlanych, instrukcje, atesty, certyfikaty, regulaminy. Kodeks pracy. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w budownictwie. Plansze dydaktyczne, ilustracje, fotografie obrazujące zagrożenia na stanowiskach pracy. Fantom i środki medyczne niezbędne do nauki udzielania pomocy przedlekarskiej. Typowy sprzęt gaśniczy. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej. Uwagi o realizacji programu

Program nauczania przedmiotu zawiera podstawowe treści z zakresu budownictwa, stanowiące podbudowę kształcenia w zawodzie.

Podczas realizacji programu nauczania szczególną uwagę należy zwrócić na: konieczność stosowania poprawnej terminologii budowlanej, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej, zagrożenia mogące wystąpić w procesie pracy oraz na konieczność ochrony środowiska. Ze względu na dużą różnorodność i wytwarzanie nowych materiałów, należy kształtować u uczniów umiejętność trafnego wyboru materiałów, z uwzględnieniem jakości, trwałości, możliwości zastosowania oraz aspektów ekonomicznych.

W pracy nauczyciela powinny znaleźć zastosowanie metody aktywizujące: sytuacyjna, inscenizacji, dyskusja dydaktyczna oraz metoda projektów. Należy stosować zarówno indywidualną, jak i grupową formę pracy uczniów, pozwalającą na zdobywanie przez nich

8

umiejętności ponadzawodowych takich, jak: komunikowanie się, współpraca w zespole, prezentowanie wyników.

Zajęcia należy prowadzić w szkolnej pracowni ogólnobudowlanej, wyposażonej w materiały budowlane (przynajmniej w postaci próbek), opakowania oraz informatory producentów różnych materiałów budowlanych. Wskazane jest organizowanie wycieczek na teren budowy i do zakładów budowlanych w celu zapoznania uczniów ze sposobami przechowywania i transportowania materiałów. Uczniowie powinni mieć dostęp do różnych źródeł informacji (internet, normy, instrukcje, poradniki, atesty, materiały informacyjne producentów, literatura specjalistyczna). Proponowany podział godzin na realizację poszczególnych działów Lp. Działy tematyczne Liczba godzin 1. Wprowadzenie 50 2. Ogólne wiadomości o obiektach budowlanych 52 3. Materiałoznawstwo 50

Razem 152 Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu przedmiotu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Proponuje się prowadzenie pomiaru osiągnięć dla każdego wyodrębnionego celu lub grup celów kształcenia oraz na zakończenie realizacji programu przedmiotu.

Podczas oceniania należy sprawdzać umiejętność posługiwania się zdobytą wiedzą przez uczniów, zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, prawidłowe stosowanie pojęć, poprawność wnioskowania. Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozę stanu wiedzy i umiejętności uczniów pod kątem założonych

celów kształcenia, – identyfikowanie postępów uczących się w toku realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia,

– sprawdzanie wiedzy i umiejętności ucznia po zrealizowaniu treści kształcenia przedmiotu. Do sprawdzania stopnia opanowania wiadomości i umiejętności

zaleca się stosowanie sprawdzianów ustnych oraz sprawdzianów pisemnych, szczególnie testów składających się z zadań otwartych

9

(krótkiej odpowiedzi, zadań z luką) i zadań zamkniętych (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz).

Ocenianie powinno umożliwić uczniowi poznanie poziomu jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej pracy, samokontroli oraz samooceny. Literatura Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. Oficyna Wydawnicza Rem Script Sp. z o.o., Warszawa 1998 Frankiewicz D.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZ, Warszawa 2002 Frankiewicz D.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. Poradnik dla nauczyciela. KOWEZ, Warszawa 2002 Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZ, Warszawa 2002 Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. Poradnik dla nauczyciela. KOWEZ, Warszawa 2002 Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu budownictwa. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZ, Warszawa 2002 Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu budownictwa. Poradnik dla nauczyciela. KOWEZ, Warszawa 2002 Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 1999 Praca zbiorowa: Poradnik kierownika budowy. PZiTB, Arkady, Warszawa 1989 Praca zbiorowa: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. Budownictwo ogólne. Tom I. Arkady, Warszawa 1990 Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZ, Warszawa 2002 Roj-Chodacka A.: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Poradnik dla nauczyciela. KOWEZ, Warszawa 2002 Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999 Uhman G.: Metoda projektów w średniej szkole zawodowej. CODN, Warszawa 1996

10

Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym. Arkady, Warszawa 1998 Wojewoda K.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. Podręcznik dla ucznia. Zeszyt 3. REA, Warszawa 1999 Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa 1994 Żenczykowski W.: Budownictwo ogólne. Izolacje i roboty wykończeniowe. Tom 4. Arkady, Warszawa 1962 Informator Budowlany: Materiały izolacyjne. Tom 1. MURATOR, Warszawa 2001 Katalog Polskich Norm 2000: Wybór norm budowlanych. Część 1-3. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2000 Rozporządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 28.03.1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych (Dz.U. Nr 13, poz. 93) Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 1.10.1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji, remontach i konserwacji sieci kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 96, poz. 437) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95, poz.507) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744) Czasopisma specjalistyczne: Murator, Atlas Budowlany, Materiały Budowlane, Izolacje Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

11

DOKUMENTACJA TECHNICZNA

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posłużyć się dokumentacją budowlaną i rozróżnić jej elementy, – określić znaczenie rysunku technicznego, – odczytać dokumentację techniczną w zakresie rysunków

architektoniczno-budowlanych, konstrukcyjnych oraz instalacyjnych, – zastosować właściwe oznaczenia graficzne na rysunkach

budowlanych, – zastosować informacje zawarte w opisie technicznym, – skorzystać z norm rysunkowych, – narysować rzuty prostych elementów budowlanych na trzy

płaszczyzny, – wykreślić rzuty aksonometryczne brył geometrycznych i prostych

elementów budowlanych, – zwymiarować i opisać rysunki, – odczytać z rysunków wymiary elementów, – wykonać rysunki odręczne izolacji budowlanych, – posłużyć się podziałką, – posłużyć się podstawowym sprzętem pomiarowym. – wykonać pomiary z natury metodą ciągu pomiarowego, – sporządzić rysunek inwentaryzacyjny, – wykonać przedmiar robót izolacyjnych na podstawie projektu

budowlanego, – określić zasady sporządzania obmiaru robót, – określić zasady sporządzania kalkulacji kosztów i wyceny robót. Materiał nauczania 1. Podstawy rysunku technicznego Normalizacja w budownictwie. Rodzaje rysunków. Opisywanie i wymiarowanie rysunków. Podziałki rysunkowe. Rzutowanie na trzy płaszczyzny. Izometria i dimetria. Ćwiczenia • Rysowanie elementu budowlanego w trzech rzutach. • Rysowanie i wymiarowanie dowolnej figury geometrycznej. • Rysowanie elementu budowlanego w określonej podziałce.

12

2. Rysunek budowlany Zasady sporządzania rzutów i przekrojów obiektów oraz elementów budowlanych. Zasady opisywania rysunków budowlanych. Oznaczenia na rysunkach architektoniczno-budowlanych. Jednobarwne oznaczenia graficzne materiałów budowlanych. Zasady wymiarowania na rysunkach architektoniczno-budowlanych. Zasady sporządzania rysunku odręcznego. Szkice elementów budowlanych. Szkice robocze izolacji budowlanych. Szkice inwentaryzacyjne. Ćwiczenia • Wykonywanie szkiców prostych elementów budowlanych, z

zachowaniem proporcji wymiarów. • Określanie nazw materiałów budowlanych, na podstawie oznaczeń

graficznych. • Szkicowanie przekroju przez strop budynku mieszkalnego, z

opisywaniem warstw podłogowych. 3. Dokumentacja budowlana Projekt budowlany i jego elementy. Rodzaje rysunków: architektoniczne, konstrukcyjne i instalacyjne. Zestawienia materiałów i elementów, wchodzące w skład dokumentacji budowlanej. Zasady wykonywania przedmiaru robót. Ćwiczenia • Odczytywanie z projektu budowlanego rodzaju zaprojektowanej

izolacji. • Wykonywanie przedmiaru robót izolacyjnych określonych elementów

budynku. • Odczytywanie z opisu technicznego rodzaju wykończenia powierzchni

ścian w pomieszczeniach mieszkalnych. 4. Elementy miernictwa budowlanego Rodzaje pomiarów. Podstawowy sprzęt i przyrządy pomiarowe – zasady posługiwania się nimi. Zasady wykonywania obmiaru robót. Szkice i rysunki inwentaryzacyjne. Zasady wykonywania pomiarów inwentaryzacyjnych. Ćwiczenia • Wykonywanie pomiarów inwentaryzacyjnych sali lekcyjnej i

sporządzanie szkicu. • Wykonywanie rysunku inwentaryzacyjnego fragmentu budowli,

na podstawie szkicu.

13

5. Podstawy kosztorysowania robót budowlanych Zasady sporządzania zestawienia i rozliczenia materiałów. Kalkulacja kosztów i wycena robót. Katalogi Nakładów Rzeczowych. Cenniki materiałów i robót budowlanych. Ćwiczenia • Sporządzanie kalkulacji kosztów określonych robót budowlanych,

na podstawie Katalogów Nakładów Rzeczowych oraz cenników materiałów i robót budowlanych.

• Sporządzanie zamówienia materiałowego do wykonywania określonych robót budowlanych.

Środki dydaktyczne Arkusze rysunkowe. Foliogramy, fazogramy, plansze dydaktyczne. Dokumentacja techniczna w skali 1:100 i 1:50 – rysunki architektoniczne, konstrukcyjne, instalacyjne. Modele rzutni, brył geometrycznych. Typowe projekty budowlane. Modele elementów i obiektów budowlanych. Filmy dydaktyczne dotyczące zasad wykonywania rysunków. Podstawowy sprzęt i przyrządy pomiarowe. Katalogi elementów budowlanych. Katalogi Nakładów Rzeczowych. Cenniki materiałów budowlanych. Normy dotyczące zasad sporządzania rysunków technicznych. Uwagi o realizacji programu

Program przedmiotu zawiera podstawowe informacje dotyczące dokumentacji technicznej. Jego realizacja ma na celu ukształtowanie umiejętności: wykonywana i czytania rysunków elementów oraz obiektów budowlanych, posługiwania się dokumentacją techniczno-budowlaną, wykonywania pomiarów inwentaryzacyjnych, sporządzania kalkulacji kosztów oraz wyceny robót.

Podczas realizacji programu główną metodą nauczania-uczenia się powinny być samodzielne ćwiczenia uczniów. Należy przestrzegać zasady stopniowania trudności, przechodząc od zadań prostych do trudniejszych. Sporządzanie rysunków technicznych należy ograniczyć do rysowania prostych elementów budowlanych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych. Tematy ćwiczeń rysunkowych powinny być ściśle związane z zawodem, np. rysunki rozwiązań izolacji. Ćwiczenia

14

dotyczące rysowania odręcznego sprowadzić należy do sporządzania przez ucznia zwymiarowanych szkiców rysunkowych (fragmenty przekrojów, szczegóły izolacji), rysowanych w rzutach i w określonej podziałce. Natomiast ćwiczenia z wykonywania pomiarów budowlanych proponuje się realizować na terenie warsztatów oraz na placu budowy. Powinny one dotyczyć dokonywania obmiaru robót wraz z wykonywaniem inwentaryzacji obiektu.

Szczególną uwagę należy zwrócić na ukształtowanie u uczniów umiejętności wykonywania przedmiaru robót, sporządzania zapotrzebowania materiałowego oraz kalkulacji kosztów, niezbędnych w pracy zawodowej.

Ćwiczenia zawarte w poszczególnych działach tematycznych, stanowią jedynie propozycje, które nauczyciel może wykorzystać podczas zajęć. Wskazane jest jednak przygotowanie i uzupełnienie programu innymi ćwiczeniami.

Zajęcia powinny odbywać się w pracowni wyposażonej w: indywidualne stanowiska kreślarskie z kompletem przyborów rysunkowych dla każdego ucznia, plansze i modele figur płaskich oraz brył, rysunki szczegółów różnego typu izolacji, przykładowe egzemplarze dokumentacji budowlanej (ze szczególnym uwzględnieniem projektów: architektonicznych i instalacyjnych), komplety norm budowlanych dotyczących zasad sporządzania rysunków, Katalogi Nakładów Rzeczowych oraz cenniki do sporządzania kosztorysów robót budowlanych (ze szczególnym uwzględnieniem robót izolacyjnych). Proponowany podział godzin na realizację poszczególnych działów

Lp. Działy tematyczne Liczba godzin 1. Podstawy rysunku technicznego 12 2. Rysunek budowlany 14 3. Dokumentacja budowlana 24 4. Elementy miernictwa budowlanego 12 5. Podstawy kosztorysowania robót budowlanych 14

Razem 76 Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Osiągnięcia szkolne uczniów w zakresie wyodrębnionych celów kształcenia powinny być oceniane na poszczególnych etapach realizacji programu przedmiotu, zgodnie z ustalonymi kryteriami i przyjętymi na początku zajęć.

15

Obserwując czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na zakres opanowania umiejętności: – interpretowania informacji zawartych w dokumentacji technicznej, – szkicowania elementów budowlanych, – stosowania oznaczeń, – opisywania i wymiarowania rysunków. – wykonywania przedmiaru prac i kalkulacji kosztów.

Ważne jest również zwrócenie uwagi na terminowość wykonania, dokładność, estetykę i kompozycję rysunku na arkuszu, a w przypadku rysunków odręcznych na zachowanie kształtu i proporcji.

Podczas realizacji programu przedmiotu należy oceniać uczniów na podstawie: – sprawdzianów ustnych, – sprawdzianów pisemnych, szczególnie testów składających się

z zadań otwartych (krótkiej odpowiedzi, zadań z luką) i zadań zamkniętych (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz),

– sprawdzianów praktycznych (wykonywanie pomiarów, rysunków, zestawień materiałowych, kalkulacji kosztów). W toku zajęć nauczyciel powinien rozpoznawać postępy uczniów oraz

trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia i korygować metody ich realizacji. Popełnione przez ucznia błędy powinny być interpretowane. Uczeń powinien je rozumieć i samodzielnie poprawić. Literatura Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną. Poradnik i materiały dla ucznia. KOWEZ, Warszawa 2002 Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną. Poradnik dla nauczyciela. KOWEZ, Warszawa 2002 Wojciechowski L.:Zawodowy rysunek budowlany. WSiP, Warszawa 1999 Wydawnictwa Normalizacyjne: Budownictwo – zestaw norm dotyczących zasad sporządzania budowlanych rysunków technicznych. Katalogi Nakładów Rzeczowych dotyczące robót budowlanych Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

16

TECHNOLOGIA ROBÓT OGÓLNOBUDOWLANYCH

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić rodzaje i znaczenie robót ogólnobudowlanych podczas

wykonywania robót izolacyjnych, – określić zasady organizacji stanowiska pracy do wykonywania robót

ogólnobudowlanych, – określić zasady transportu ręcznego i mechanicznego materiałów

do robót pomocniczych, – rozróżnić rodzaje rusztowań i określić zasady ich montażu,

użytkowania i demontażu, – dokonać selekcji materiałów oraz dobrać narzędzia i sprzęt do robót

pomocniczych, – określić zasady wykonania podstawowych robót murarskich, – określić zasady przygotowania podłoży pod różnego rodzaju tynki,

okładziny ścienne i powłoki malarskie, – określić zasady i warunki wykonania różnego rodzaju tynków, – określić zasady i warunki wykonania okładzin ściennych związanych

z wykonywaniem izolacji, – określić zasady i warunki wykonania robót malarskich, – określić zasady wykonania podstawowych prac ciesielskich

związanych z wykonywaniem izolacji, – określić zasady przygotowania mieszanki betonowej i wykonania

podstawowych robót betoniarskich, – wykonać przedmiar robót, – obliczyć ilość materiałów potrzebnych do wykonania zadania

i sporządzić zapotrzebowanie materiałowe, – sporządzić kalkulację kosztów robót ogólnobudowlanych, – posłużyć się normami, poradnikami, instrukcjami dotyczącymi

wykonywania robót ogólnobudowlanych, – zinterpretować przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,

obowiązujące podczas wykonywania robót ogólnobudowlanych, – dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej odpowiednio

do rodzaju robót budowlanych, – zastosować procedury udzielania pomocy przedlekarskiej osobom

poszkodowanym.

17

Materiał nauczania 1. Podstawowe roboty murarskie Organizacja stanowiska pracy do robót murarskich. Materiały, narzędzia i sprzęt do robót murarskich oraz zasady ich przygotowywania. Zasady wiązania murów. Sposoby murowania. Zasady wykonywania murów prostych, narożników, ścianek działowych i dociskowych oraz murowania wykładzin. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót murarskich. Przedmiar i kalkulacja kosztów podstawowych robót murarskich. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania prac murarskich. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania robót murarskich. Ćwiczenia • Obliczanie ilości składników zaprawy, na podstawie receptury. • Szkicowanie układu warstw w murze o grubości 25 cm w wiązaniu

pospolitym. 2. Podstawowe roboty betoniarskie Organizacja stanowiska pracy do robót betoniarskich. Materiały narzędzia i sprzęt do robót betoniarskich oraz zasady ich przygotowywania. Zasady przygotowywania, układania i zagęszczania mieszanki betonowej. Pielęgnacja betonu. Zasady wykonywania prostych elementów betonowych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót betoniarskich. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót betoniarskich. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania prac betoniarskich. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania robót betoniarskich. Ćwiczenia • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem betonowego

podkładu pod izolację. • Obliczanie ilości składników do wykonywania mieszanki betonowej,

na podstawie receptury. • Określanie sposobów pielęgnowania świeżego betonu. 3. Podstawowe roboty tynkarskie i okładzinowe

18

Organizacja stanowiska pracy do robót tynkarskich i okładzinowych. Materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania tynków i okładzin oraz ich przygotowywanie. Podłoża pod tynki i sposoby ich przygotowywania. Rodzaje tynków i ich zastosowanie. Tynkowanie ręczne i mechaniczne. Zasady wykonywania tynków surowych i pospolitych. Zasady

wykonywania tynków cienkowarstwowych z gotowych mieszanek i mas tynkarskich. Rodzaje okładzin ściennych i zasady ich wykonywania. Zasady mocowania płyt suchego tynku na zaprawie, ruszcie metalowym i drewnianym. Sufity podwieszone na konstrukcji drewnianej oraz konstrukcji z profili metalowych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót tynkarskich i okładzinowych. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót tynkarskich oraz okładzinowych. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania prac tynkarskich oraz okładzinowych. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania prac tynkarskich i okładzinowych. Ćwiczenia • Określanie sposobu mocowania płyt suchego tynku na ruszcie

metalowym oraz drewnianym. • Planowanie czynności związanych z przygotowywaniem podłoża

betonowego pod tynkowanie. 4. Podstawowe roboty ciesielskie Organizacja stanowiska pracy do robot ciesielskich. Materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania robót ciesielskich oraz ich przygotowywanie. Połączenia drewna i tworzyw drzewnych. Zasady wykonywania prostych elementów ciesielskich związanych z izolacjami: ruszty, obudowa izolacji termicznej dachów i ścian, deskowania. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót ciesielskich. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót ciesielskich. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania prac ciesielskich. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania prac ciesielskich.

Ćwiczenia • Szkicowanie złącza ciesielskiego elementów rusztu drewnianego. • Obliczanie ilości drewna na deskowanie połaci dachu. • Określanie cech technicznych drewna. 5. Podstawowe roboty malarskie Organizacja stanowiska pracy do robót malarskich. Materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania robót malarskich oraz ich przygotowywanie. Podstawowe techniki malarskie i ich zastosowanie. Zasady przygotowania podłoży pod powłoki malarskie. Zasady wykonywania powłok malarskich. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót malarskich. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót malarskich. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania prac malarskich. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej stosowane podczas wykonywania robót malarskich.

19

Ćwiczenia • Określanie warunków termicznych i atmosferycznych, które powinny

być spełnione przed przystąpieniem do robót malarskich. • Planowanie czynności związanych z przygotowywaniem podłoża pod

malowanie. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem powłoki

malarskiej, zgodnie z zasadami techniki malowania oraz uwzględnieniem kolejności prac.

Środki dydaktyczne Filmy i plansze dydaktyczne dotyczące wykonywania robót ciesielskich, murarskich, betoniarskich, tynkarskich, okładzinowych i malarskich. Przezrocza, foliogramy i fazogramy. Próbki materiałów budowlanych. Modele elementów budowlanych. Receptury zapraw, betonów, farb, klejów, impregnatów. Komplety dokumentacji budowlanej, norm, instrukcji wykonywania robót, świadectw dopuszczenia do stosowania materiałów budowlanych, katalogów i cenników. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Instrukcje bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Uwagi do realizacji programu

Program przedmiotu obejmuje podstawowe wiadomości i umiejętności dotyczące wykonywania prostych robót budowlanych, pomocnych podczas realizacji zajęć związanych z wykonywaniem różnego rodzaju izolacji.

Podczas realizacji programu uczeń zapoznaje się z zasadami wykonywania podstawowych prac murarskich, betoniarskich, tynkarskich i okładzinowych, ciesielskich oraz malarskich. W toku zajęć należy wyjaśnić uczniom ogólne zasady organizacji stanowiska pracy, wskazać materiały, narzędzia i sprzęt, niezbędne do wykonywania prac pomocniczych oraz przedstawić zasady ich przygotowania i użytkowania. Szczególną uwagę należy zwrócić na konieczność stosowania materiałów ekologicznych i dbałość o ochronę środowiska, stosowanie zasad gospodarki odpadami, a także przestrzeganie zasad bhp i ochrony ppoż. Konieczne jest doskonalenie umiejętności posługiwania się projektem budowlanym, przepisami, normami, poradnikami oraz instrukcjami. Z uwagi na odrębność poszczególnych rodzajów robót

20

pomocniczych, treści programowe zawarte w poszczególnych działach tematycznych można realizować w dowolnej kolejności.

Zaleca się, aby uczniowie wykonywali podczas zajęć jak najwięcej ćwiczeń. Mogą one dotyczyć: planowania czynności roboczych, obliczania ilości materiałów potrzebnych do wykonania określonych prac, dobierania narzędzi i sprzętu oraz środków ochrony indywidualnej, a także szkicowania różnego rodzaju elementów i rozwiązań budowlanych. Zamieszczony w programie wykaz ćwiczeń ma charakter propozycji. Nauczyciel może przeprowadzić inne ćwiczenia, zapewniające realizację założonych celów kształcenia.

Zajęcia należy realizować w pracowni ogólnobudowlanej, wyposażonej w niezbędne środki dydaktyczne, ułatwiające kształcenie. Uzupełnieniem mogą być wycieczki tematyczne na budowy, do zakładów produkujących materiały budowlane, na wystawy budownictwa i prezentacje firm, umożliwiające uczniom zapoznanie się z interesującymi rodzajami budowli, nowoczesnymi technologiami, urządzeniami oraz sprzętem. Warto zwrócić uwagę uczniom na możliwość korzystania z różnych źródeł informacji, jak: normy, instrukcje, poradniki, atesty, internet, a także na konieczność ciągłego uzupełnienia swej wiedzy.

Konieczna jest korelacja realizowanych treści z zajęciami praktycznymi. Zaleca się, aby zajęcia z Technologii robót ogólnobudowlanych, jak i Zajęcia praktyczne prowadzone były przez tego samego nauczyciela.

Program przedmiotu powinien być realizowany z zastosowaniem metody przypadków, tekstu przewodniego, projektów, gier dydaktycznych, dyskusji dydaktycznej. Zaleca się pracę w grupach, pozwalającą na zdobywanie przez uczniów umiejętności ponadzawodowych takich, jak: komunikowanie się, prezentowanie wyników, prowadzenie dyskusji. Proponowany podział godzin na realizację poszczególnych działów

Lp. Działy tematyczne Liczba godzin 1. Podstawowe roboty murarskie 34 2. Podstawowe roboty betoniarskie 32 3. Podstawowe roboty tynkarskie i okładzinowe 36 4. Podstawowe roboty ciesielskie 24 5. Podstawowe roboty malarskie 26

Razem 152

21

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu nauczania, na podstawie wcześniej ustalonych i przyjętych kryteriów. Ocenianie powinno umożliwić uczniowi poznanie poziomu jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych i wdrażać do systematycznej pracy, samokontroli oraz samooceny.

Proponuje się prowadzenie pomiaru osiągnięć dla każdego wyodrębnionego celu lub grup celów oraz na zakończenie realizacji programu przedmiotu. Jako narzędzie pomiaru dydaktycznego zaleca się stosowanie testów osiągnięć szkolnych. W celu ułatwienia uczniom opanowania wymaganych wiadomości i umiejętności zaleca się opracowanie i udostępnienie pytań sprawdzających oraz sprawdzianów postępów obejmujących materiał nauczania każdego działu programowego. Umożliwi to uczniowi samodzielne określenie zakresu zdobytej wiedzy i pozwoli na uzupełnienie braków.

Podczas oceniania należy zwrócić szczególną uwagę na umiejętność: – interpretowania dokumentacji technicznej, – dobierania maszyn, narzędzi i sprzętu do wykonywania określonych

prac, – planowania procesów roboczych, – określania zasad postępowania podczas wykonywania prac.

Sprawdzaniu i ocenianiu powinna podlegać również współpraca w grupie, sprawność wykonywania przedmiaru prac i kalkulacji kosztów, a także wykorzystanie zasad bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska w procesie planowania pracy.

W toku zajęć nauczyciel powinien rozpoznawać postępy uczniów oraz trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia i korygować metody ich realizacji. Po wykonaniu ćwiczenia uczeń powinien samodzielnie sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny. Następnie, według tego samego arkusza kontroli i oceny dokonuje nauczyciel, biorąc pod uwagę poprawność, jakość i staranność wykonania zadania. Popełnione błędy powinny być interpretowane, a uczeń powinien je zrozumieć i samodzielnie poprawić.

Literatura Adamiec B., Adamiec M.: Roboty zbrojarskie i betoniarskie. WSiP, Warszawa 1993

22

Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. Oficyna Wydawnicza Rem Script Sp. z o.o., Warszawa 1998 Hillar J., Jarmoszuk S.: Ślusarstwo i spawalnictwo. WSiP, Warszawa 1995 Karkoszka T. Wykonanie zbrojenia i betonowania belki i słupa. Zeszyt 4. Wydawnictwo REA, Warszawa 1999 Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 1999 Lenkiewicz W., Zdzierska-Wis I.: Technologia. Ciesielstwo. WSiP, Warszawa 1998 Mac S. Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999 Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. Część 5. WSiP, Warszawa 1997 Martinek W., Szymański E: Technologia. Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1999 Mirski J.: Organizacja budowy. WSiP, Warszawa 1999 Mirski J.Z.: Budownictwo z technologią. Część 3. WSiP, Warszawa 1995 Pierzchlewicz J., Jarmontowicz R.: Budynki murowane, materiały i konstrukcje. Arkady, Warszawa 1994 Praca zbiorowa: Poradnik kierownika budowy. PZiTB, Arkady, Warszawa 1989 Praca zbiorowa: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. Budownictwo ogólne. Tom I. Arkady, Warszawa 1990 Praca zbiorowa: Poradnik – Remonty budynków mieszkalnych. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Vademecum budowlane. Arkady, Warszawa 1994 Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999 Uhman G.: Metoda projektów w średniej szkole zawodowej. CODN, Warszawa 1996 Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym. Arkady, Warszawa 1998 Wolski Z.: Technologia. Roboty malarskie. Podręcznik dla szkoły zasadniczej. WSiP, Warszawa 2000 Wolski Z.: Technologia. Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1998 Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa 1994

23

Żenczykowski W.: Izolacje i roboty wykończeniowe. Budownictwo ogólne. Tom IV. Arkady, Warszawa 1962 Katalog Polskich Norm 2000: Wybór norm budowlanych. Część 1-3. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2000 Ustawa z dnia 7.07.1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414) Rozporządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 28.03.1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych (Dz.U. Nr 13, poz. 93) Czasopisma specjalistyczne: Murator, Atlas Budowlany, Materiały Budowlane, Izolacje Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

24

TECHNOLOGIA WYKONYWANIA IZOLACJI

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń /słuchacz powinien umieć: – rozróżnić rodzaje i typy izolacji, – zaplanować organizację stanowiska pracy do wykonywania izolacji

wodochronnych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, chemoodpornych i antykorozyjnych, zgodnie z wymaganiami technologicznymi, zasadami bhp, ochrony ppoż., ochrony środowiska i zasadami ergonomii,

– dobrać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania określonych izolacji,

– zaplanować transport i określić zasady składowania oraz przechowywania materiałów izolacyjnych,

– dobrać rusztowania odpowiednio do rodzaju i zakresu robót oraz określić zasady ich montażu, użytkowania i demontażu,

– rozróżnić materiały do wykonywania izolacji, – określić zasady przygotowania podłoża pod różnego rodzaju izolacje, – określić zasady i warunki wykonywania izolacji wodochronnych

elementów budowli z zastosowaniem materiałów bitumicznych, tworzyw sztucznych i zapraw wodoszczelnych,

– określić zasady i warunki wykonywania izolacji termicznych elementów budowli oraz wykonywania dociepleń budynków,

– określić zasady wykonywania izolacji termicznych elementów sieci i urządzeń ciepłowniczych oraz kotłów, turbin i pieców przemysłowych,

– określić zasady wykonywania izolacji zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych,

– określić zasady i warunki wykonywania izolacji akustycznych przegród poziomych i pionowych,

– określić zasady wykonywania izolacji akustycznych urządzeń oraz instalacji sanitarnych,

– określić zasady wykonywania izolacji przeciwdrganiowych fundamentów pod maszyny i urządzenia,

– określić zasady przygotowywania powierzchni metalowych pod powłoki antykorozyjne,

– określić zasady nanoszenia powłok antykorozyjnych na elementy metalowe,

– wskazać sposoby zabezpieczania elementów drewnianych przed działaniem ognia,

– wskazać sposoby zabezpieczania elementów drewnianych, murowych, betonowych i tynków przed korozją biologiczną,

25

– wskazać sposoby wykonywania zabezpieczeń chemoodpornych przy użyciu materiałów bitumicznych oraz ceramicznych,

– wskazać sposoby zabezpieczania izolacji przed zniszczeniem, – określić zasady wykonywania konserwacji, napraw i remontów izolacji

wodochronnych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, chemoodpornych i antykorozyjnych,

– wykonać przedmiar robót, – obliczyć ilość materiałów potrzebnych do wykonania zadania oraz

sporządzić zapotrzebowanie materiałowe, – sporządzić kalkulację kosztów robót izolacyjnych, – dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej odpowiednio

do rodzaju robót izolacyjnych, – zastosować procedury udzielania pomocy przedlekarskiej osobom

poszkodowanym, – posłużyć się normami, poradnikami, instrukcjami dotyczącymi

wykonywania izolacji wodochronnych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, chemoodpornych i antykorozyjnych.

Materiał nauczania 1. Wprowadzenie do wykonywania izolacji wodochronnych Rodzaje izolacji wodochronnych i ich znaczenie. Organizacja i warunki wykonywania izolacji wodochronnych. Materiały do izolacji wodochronnych. Narzędzia oraz sprzęt do wykonywania izolacji wodochronnych. Transport i składowanie materiałów na stanowisku pracy. Sprzęt i przyrządy pomiarowe. Rusztowania do robót izolacyjnych. Warunki techniczne wykonywania i odbioru robót. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót izolacyjnych. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej. Ćwiczenia • Dobieranie odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej

do wykonywania izolacji wodochronnych. • Udzielanie pomocy przedlekarskiej osobie poparzonej (w warunkach

symulowanych). • Sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania

izolacji wodochronnej z określonego materiału, na podstawie dokumentacji.

26

2. Izolacje wodochronne z materiałów bitumicznych Zasady wykonywania izolacji wodochronnych z materiałów bitumicznych. Rodzaje materiałów bitumicznych oraz zasady ich przygotowywania. Zasady przygotowywania podłoża do wykonywania izolacji wodochronnych. Pionowe i poziome izolacje fundamentów. Pionowe izolacje ścian fundamentowych i ścian piwnic z zastosowaniem materiałów rolowych oraz powłok bitumicznych. Izolacje fundamentów i ścian fundamentowych ochraniające przed wodą naporową. Izolacje podłóg na gruncie. Izolacje pomieszczeń mokrych. Izolacje balkonów, tarasów i zielonych dachów. Uszczelnienia dylatacji, przejść rur przez ściany oraz wpustów podłogowych. Zasady wykonywania drenażu. Izolacje przeciwwilgociowe zbiorników. Warstwy ochronne i warstwy dociskowe izolacji. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji. Ćwiczenia • Szkicowanie izolacji typu ciężkiego określonej ściany piwnicy. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem izolacji

wodochronnej tarasu, zgodnie z dokumentacją. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem warstwy

ochronnej ściany piwnicy. 3. Izolacje wodochronne z tworzyw sztucznych i zapraw

wodoszczelnych Zasady wykonywania izolacji wodochronnych z tworzyw sztucznych i zapraw wodoszczelnych. Klasyfikacja materiałów z tworzyw sztucznych i ich cechy techniczne. Zasady przygotowywania różnego rodzaju podłoży. Pionowe i poziome izolacje z folii tłoczonych oraz płaskich fundamentów, ścian fundamentowych oraz ścian piwnic. Powłokowe izolacje wodochronne. Pionowe izolacje z zapraw wodoszczelnych ścian fundamentowych i ścian piwnic. Izolacje fundamentów i ścian fundamentowych ochraniające przed wodą naporową. Izolacje z tworzyw sztucznych podłóg na gruncie i pomieszczeń mokrych. Izolacje z tworzyw sztucznych balkonów, tarasów i zielonych dachów. Uszczelnienia dylatacji, przejść rur przez ściany oraz wpustów podłogowych. Izolacje parochronne i paroprzepuszczalne. Wiatroizolacje. Izolacje przeciwwilgociowe zbiorników. Warstwy ochronne z tworzyw sztucznych i warstwy dociskowe izolacji. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji. Ćwiczenia • Rozróżnianie materiałów izolacyjnych z tworzyw sztucznych i

określanie ich zastosowania.

27

• Planowanie czynności związanych z wykonywaniem izolacji przeciwwilgociowej stropu w pomieszczeniu mokrym, zgodnie z dokumentacją.

• Planowanie czynności związanych z wykonywaniem paroizolacji i wiatroizolacji ścian budynku o szkielecie drewnianym.

4. Wprowadzenie do wykonywania izolacji termicznych Znaczenie izolacji termicznych. Organizacja i warunki wykonywania izolacji termicznych. Materiały izolacyjne i pomocnicze, narzędzia oraz sprzęt do wykonywania izolacji termicznych. Transport i składowanie materiałów na stanowisku pracy. Sprzęt i przyrządy pomiarowe Rusztowania do robót izolacyjnych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót izolacyjnych. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót izolacyjnych. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej. Ćwiczenia • Określanie zasad użytkowania rusztowań. • Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania określonej

izolacji termicznej. 5. Izolacje termiczne w budynkach Zasady wykonywania izolacji termicznych w budynkach. Przygotowanie i obróbka materiałów izolacyjnych. Zasady przygotowywania różnego rodzaju podłoży pod izolacje termiczne. Izolacja termiczna podłogi na gruncie. Izolacja termiczna ścian fundamentowych i ścian piwnic. Izolacja termiczna stropu nad pomieszczeniem nieogrzewanym. Izolacja termiczna ścian dwuwarstwowych i trójwarstwowych. Izolacja termiczna elementów ścian takich, jak: nadproża, wieńce, filarki międzyokienne. Izolacja termiczna dachów i stropodachów. Izolacja termiczna balkonów i tarasów. Izolacja ścian z zastosowaniem powłok termoceramicznych. Izolacja termiczna urządzeń oraz instalacji technicznych w budynkach. Warstwy ochronne izolacji z różnych materiałów. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji termicznej. Ćwiczenia • Identyfikowanie elementów budynku, wymagających izolacji

termicznej. • Szkicowanie różnych rozwiązań izolacji termicznych ścian

zewnętrznych. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem izolacji

termicznej stropu nad pomieszczeniem nieogrzewanym, zgodnie z dokumentacją budowlaną.

28

• Określanie stopnia zniszczenia fragmentu izolacji termicznej i planowanie jej naprawy.

6. Docieplanie budynków Zasady wykonywania dociepleń budynków. Przygotowywanie materiałów izolacyjnych i pomocniczych do wykonywania dociepleń. Zasady przygotowywanie różnego rodzaju podłoży. Metody docieplania ścian: lekka mokra, lekka sucha, ciężka mokra. Systemowe technologie docieplania budynków. Docieplanie stropów, dachów i stropodachów. Warstwy ochronne izolacji. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji. Ćwiczenia • Określanie zasad docieplania ścian metodą lekką mokrą. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem warstw

ochronnych izolacji termicznej. • Szkicowanie układu płyt izolacyjnych na ścianie podczas docieplania

ścian metodą ciężką mokrą. 7. Izolacje termiczne elementów sieci i urządzeń ciepłowniczych Zasady wykonywania izolacji termicznych rurociągów i urządzeń ciepłowniczych. Materiały do wykonywania izolacji termicznych rurociągów i urządzeń ciepłowniczych oraz zasady ich przygotowywania. Zasady przygotowywania rurociągu i urządzeń ciepłowniczych pod izolacje. Konstrukcje podtrzymujące izolację. Izolacja rurociągów z zastosowaniem różnych materiałów. Zasady dopasowywania gotowej otuliny do rurociągu. Izolacje natryskowe. Izolacja połączeń kołnierzowych i osprzętu. Zasady uszczelniania dylatacji rurociągu. Izolacje ścian i dna kanałów, zbiorników i wymienników ciepła z zastosowaniem bloków, płyt, cegieł, pianobetonu. Izolacje rurociągów w kanale lub w wykopie metodą zasypową. Zasady zabezpieczania izolacji warstwami ochronnymi z zastosowaniem różnych materiałów. Płaszcze ochronne. Zasady wykończenia powierzchni izolacji rurociągu. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji rurociągów oraz urządzeń ciepłowniczych. Ćwiczenia • Rozróżnianie materiałów do wykonywania izolacji termicznych

rurociągów i określanie ich zastosowania. • Planowanie czynności związanych z przygotowaniem powierzchni

rurociągu pod izolację. • Szkicowanie uszczelnienia dylatacji rurociągu.

29

8. Izolacje termiczne kotłów, turbin i pieców przemysłowych Zasady wykonywania izolacji termicznych kotłów, turbin i pieców przemysłowych. Materiały do wykonywania izolacji termicznych urządzeń przemysłowych oraz zasady ich przygotowywania. Zasady przygotowywania powierzchni urządzeń przemysłowych pod izolacje. Zabezpieczenia antykorozyjne urządzeń. Izolacja termiczna urządzeń z zastosowaniem różnych materiałów izolacyjnych. Izolacje natryskowe urządzeń przemysłowych. Konstrukcje nośne izolacji. Izolacje szczelin dylatacyjnych. Zasady zabezpieczania izolacji warstwami ochronnymi z zastosowaniem różnych materiałów. Płaszcze ochronne. Obróbka wykończeniowa powierzchni izolacji. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji termicznej kotłów, turbin i pieców przemysłowych. Ćwiczenia • Rozróżnianie materiałów do wykonywania izolacji termicznych

urządzeń przemysłowych. • Dobieranie metod wykonywania płaszczy ochronnych na powierzchni

rurociągu. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem konstrukcji

nośnych izolacji. 9. Izolacje zimnochronne rurociągów i komór chłodniczych Zasady wykonywania izolacji zimnochronnych rurociągów i urządzeń chłodniczych. Materiały do wykonywania izolacji zimnochronnych rurociągów i komór ciepłowniczych oraz zasady ich przygotowywania. Zasady przygotowywania powierzchni rurociągów chłodniczych pod izolację. Konstrukcje nośne izolacji. Zabezpieczenia izolacji zimnochronnych: przeciwwilgociowe, antykorozyjne, parochronne. Izolacje rurociągów chłodniczych i urządzeń chłodniczych z zastosowaniem: korka, styropianu, polichlorku winylu, pianki poliuretanowej. Izolacje elementów komór chłodniczych z zastosowaniem płyt izolacyjnych oraz materiałów sypkich. Warstwy ochronne izolacji. Płaszcze ochronne. Oznaczenia rurociągów. Izolacje szczelin dylatacyjnych. Izolacje połączeń kołnierzowych i osprzętu. Zasady wykończenia powierzchni izolacji. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji rurociągów i urządzeń chłodniczych. Ćwiczenia • Dobieranie materiałów do wykonywania izolacji zimnochronnej

określonego urządzenia chłodniczego. • Identyfikowanie rodzaju czynnika płynącego w rurociągu, na

podstawie koloru powierzchni izolowanych rurociągów.

30

• Planowanie czynności związanych z przygotowaniem powierzchni rurociągu pod izolację zimnochronną z uwzględnieniem zabezpieczenia przeciwwilgociowego.

10. Wprowadzenie do wykonywania izolacji akustycznych

i przeciwdrganiowych Znaczenie izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. Organizacja i warunki wykonywania izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. Materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. Sprzęt i przyrządy pomiarowe. Transport i składowanie materiałów na stanowisku pracy. Rusztowania do robót izolacyjnych. Warunki techniczne wykonywania i odbioru robót izolacyjnych. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót izolacyjnych. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej. Ćwiczenia • Rozróżnianie elementów budowlanych, wymagających wykonania

izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. • Rozróżnianie łatwopalnych materiałów izolacyjnych i określanie zasad

ich użytkowania. • Dobieranie narzędzi i sprzętu, niezbędnych podczas wykonywania

izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. 11. Izolacje akustyczne w budynkach Zasady wykonywania izolacji akustycznych w budynkach mieszkalnych oraz w obiektach użyteczności publicznej o podwyższonych wymaganiach akustycznych. Właściwości materiałów stosowanych w izolacjach akustycznych – zasady ich przygotowywania. Izolacje akustyczne przegród poziomych: okładziny, sufity podwieszone, „podłoga pływająca”. Izolacje akustyczne przegród pionowych. Izolacje akustyczne pomieszczeń kinowych, sal koncertowych, sportowych, pomieszczeń wyciszonych. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji akustycznych. Ćwiczenia • Wykonywanie szkicu „podłogi pływającej”. • Opisywanie i szkicowanie sposobu podwieszenia stropu

dźwiękochłonnego. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem izolacji

akustycznej określonego urządzenia sanitarnego.

31

12. Izolacje akustyczne i przeciwdrganiowe instalacji budowlanych, maszyn oraz urządzeń przemysłowych

Zasady wykonywania izolacji przeciwdrganiowych. Właściwości materiałów do izolacji przeciwdrganiowych. Izolacje akustyczne i przeciwdrganiowe urządzeń oraz instalacji budowlanych. Izolacje akustyczne i przeciwdrganiowe fundamentów pod maszyny. Izolacje akustyczne i przeciwdrganiowe fundamentów pod: kotły centralnego ogrzewania, hydrofory, maszynownie dźwigów, wentylatory, klimatyzatory. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji akustycznych oraz przeciwdrganiowych. Ćwiczenia • Określanie zasad wykonywania izolacji akustycznej

i przeciwdrganiowej przewodów instalacji sanitarnej w budynku. • Opisywanie i szkicowanie sposobu zamocowania wanny na stropie

żelbetowym. • Opisywanie i szkicowanie sposobu zamocowania klimatyzatora

na stropie żelbetowym. 13. Wprowadzenie do wykonywania izolacji antykorozyjnych

i chemoodpornych Znaczenie izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych. Organizacja i warunki wykonywania izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych. Materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych. Sprzęt i przyrządy pomiarowe. Transport i składowanie materiałów na stanowisku pracy. Rusztowania do robót izolacyjnych. Warunki techniczne wykonywania i odbioru robót. Przedmiar i kalkulacja kosztów robót izolacyjnych. Przepisy bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej. Ćwiczenia • Dobieranie odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej do

wykonywania izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych. • Dobieranie narzędzi i sprzętu do wykonywania powłoki antykorozyjnej. • Rozróżnianie materiałów do wykonywania izolacji chemoodpornych. 14. Powłoki antykorozyjne na powierzchni metalu Zasady wykonywania izolacji antykorozyjnych. Właściwości materiałów do wykonywania izolacji antykorozyjnych. Zasady przygotowywania farb izolacyjnych Zasady przygotowywania powierzchni metalowych pod powłoki antykorozyjne. Sposoby nanoszenia powłok antykorozyjnych:

32

ręczny i mechaniczny. Zasady wykończenia antykorozyjnych powłok malarskich. Warstwy ochronne izolacji. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji antykorozyjnych. Ćwiczenia • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem powłoki

antykorozyjnej na powierzchni metalu. • Określanie zasad nanoszenia farby izolacyjnej przy użyciu pędzla. • Planowanie czynności związanych z przygotowywaniem powierzchni

metalowej pod izolację antykorozyjną. 15. Zabezpieczenia przed korozją biologiczną i działaniem ognia Zasady wykonywania izolacji antykorozyjnych drewna, cegły, betonu i tynku. Materiały do izolacji antykorozyjnych – ich właściwości i przygotowanie. Izolacja antykorozyjna konstrukcji drewnianych i murowych, betonu oraz powierzchni tynków. Ochrona drewna przed działaniem ognia. Metody nanoszenia powłok antykorozyjnych: malowania, natryskowa, zanurzeniowa. Zasady ręcznego i mechanicznego nanoszenia powłok antykorozyjnych. Zasady przygotowywania elementów drewnianych, konstrukcji murowych i betonowych oraz tynków do nanoszenia powłoki antykorozyjnej. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji antykorozyjnych. Ćwiczenia • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem powłoki

przeciwgrzybicznej powierzchni muru. • Planowanie czynności związanych z przygotowywaniem powierzchni

otynkowanej do nanoszenia izolacji antykorozyjnej. • Dobieranie materiałów do wykonywania zabezpieczenia

przeciwgrzybicznego elementu drewnianego. 16. Powłoki chemoodporne Zasady wykonywania izolacji chemoodpornych. Materiały, wyroby bitumiczne i ceramiczne do wykonywania izolacji chemoodpornych. Zasady przygotowywania powierzchni pod powłoki chemoodporne. Zasady nanoszenia powłok chemoodpornych metodą natryskową. Izolacje chemoodporne z zastosowaniem materiałów bitumicznych. Izolacje chemoodporne z zastosowaniem materiałów ceramicznych. Obróbka wykończeniowa powłok chemoodpornych. Konserwacja, naprawa i remonty izolacji z tworzyw sztucznych. Ćwiczenia

33

• Dobieranie materiałów bitumicznych i ceramicznych do wykonywania izolacji chemoodpornych.

• Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania ceramicznej powłoki chemoodpornej zbiornika.

• Planowanie czynności związanych z przygotowywaniem elementu do nanoszenia powłoki chemoodpornej metodą natryskową.

Środki dydaktyczne Dokumentacja budowlana. Próbki materiałów izolacyjnych do izolacji: wodoodpornych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, chemoodpornych i antykorozyjnych. Receptury zapraw, betonów, klejów, roztworów, emulsji. Narzędzia, sprzęt i urządzenia do robót izolacyjnych. Aparatura kontrolno-pomiarowa. Polskie Normy, certyfikaty, atesty, poradniki, instrukcje i cenniki. Katalogi wyrobów, materiały reklamowe firm produkujących materiały izolacyjne. Plansze dydaktyczne. Modele izolacji i elementów budowlanych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania izolacji wodochronnych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, chemoodpornych i antykorozyjnych, z zastosowaniem różnych materiałów. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót izolacyjnych. Uwagi o realizacji programu nauczania

Program nauczania przedmiotu Technologia wykonywania izolacji skorelowany jest z programami pozostałych teoretycznych przedmiotów zawodowych tak, aby razem stanowiły podstawę do realizacji zadań zawodowych w ramach zajęć praktycznych. Zawarte w nim informacje dotyczą wykonywania izolacji wodochronnych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, antykorozyjnych i chemoodpornych. Proponuje się, aby zajęcia teoretyczne, jak i praktyczne prowadzone były przez tego samego nauczyciela.

34

Zajęcia należy prowadzić w pracowni ogólnobudowlanej, przy zastosowaniu aktywizujących i podających metod nauczania, tj.: metody przypadków, tekstu przewodniego, metody projektów, dyskusji, gier dydaktycznych. Zaleca się pracę w grupach, pozwalającą na zdobywanie przez uczniów umiejętności ponadzawodowych takich, jak: komunikowanie się, praca w zespole, prezentowanie wyników, prowadzenie dyskusji. Zajęcia proponuje się realizować z wykorzystaniem próbek materiałów, modeli izolacji, plansz, foliogramów,

filmów dydaktycznych i dokumentacji technicznej. Wskazane jest również, aby uczeń podczas realizacji działów dotyczących wykonywania izolacji urządzeń miał możliwość zapoznania się z rzeczywistymi urządzeniami, z którymi spotka się podczas zajęć praktycznych. Uzupełnieniem toku nauczania mogą być wycieczki tematyczne na budowy, do zakładów produkujących materiały budowlane oraz na wystawy budownictwa i prezentacje firm, uwzględniające nowości w zakresie stosowanych materiałów, narzędzi oraz technologii.

Podczas realizacji programu nauczania należy zwrócić szczególną uwagę na: – rozwijanie umiejętności interpretowania instrukcji, wykresów, tabel,

norm, przepisów prawnych, – konieczność wykonywania robót izolacyjnych zgodnie z

dokumentacją, – dbałość o ochronę środowiska poprzez stosowanie materiałów

ekologicznych i racjonalną gospodarkę odpadami, – kształtowanie u uczniów postaw i nawyków dotyczących wykonywania

zadań z zastosowaniem zasad bhp i ochrony ppoż., – kształtowanie umiejętności organizowania stanowisk do wykonywania

różnego rodzaju izolacji, – kształtowanie umiejętności sporządzania kalkulacji kosztów oraz

rozliczania prac. Wskazane jest również zwrócenie uwagi na aspekt ekonomiczny

stosowania materiałów izolacyjnych i pomocniczych oraz użytkowanie maszyn i urządzeń. Należy również kształtować samodzielność uczniów w nabywaniu nowych wiadomości i umiejętności oraz rozwiązywaniu problemów oraz nawiązywać do ich doświadczeń i wskazywać możliwości zastosowania posiadanej wiedzy.

Zaleca się wykonywanie ćwiczeń dotyczących analizowania różnego rodzaju dokumentów, planowania pracy, dobierania materiałów, narzędzi i sprzętu, a także sporządzania zapotrzebowań materiałowych. Zamieszczone w tekście programu ćwiczenia mają charakter propozycji. Nauczyciel może przeprowadzić inne ćwiczenia, równoważne pod względem walorów dydaktycznych i zapewniające realizację założonych celów kształcenia.

Z uwagi na brak literatury dla ucznia z zakresu wykonywania izolacji, konieczne jest opracowanie przez nauczyciela materiałów pomocniczych, poradników i zeszytów ćwiczeń.

35

Proponowany podział godzin na realizację poszczególnych działów

Lp. Działy programowe Liczba godzin1. Wprowadzenie do wykonywania izolacji wodochronnych 18 2. Izolacje wodochronne z materiałów bitumicznych 38 3. Izolacje wodochronne z tworzyw sztucznych i zapraw

wodoszczelnych 44

4. Wprowadzenie do wykonywania izolacji termicznych 18 5. Izolacje termiczne w budynkach 34 6. Docieplanie budynków 12 7. Izolacje termiczne elementów sieci i urządzeń ciepłowniczych 12 8. Izolacje termiczne kotłów, turbin i pieców przemysłowych 12 9. Izolacje zimnochronne rurociągów i komór chłodniczych 12 10. Wprowadzenie do wykonywania izolacji akustycznych

i przeciwdrganiowych 18

11. Izolacje akustyczne w budynkach 48 12. Izolacje akustyczne i przeciwdrganiowe instalacji

budowlanych, maszyn oraz urządzeń przemysłowych 24

13. Wprowadzenie do wykonywania izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych 18

14. Powłoki antykorozyjne na powierzchni metalu 24 15. Zabezpieczenia przed korozją biologiczną i działaniem ognia 24 16. Powłoki chemoodporne 24

Razem 380 Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu przedmiotu, na podstawie ustalonych i przyjętych kryteriów, zgodnie z wewnątrzszkolnym systemem oceniania.

Obserwując czynności ucznia i dokonując oceny jego pracy należy zwrócić uwagę na aktywność i samodzielność wykonywania zadań oraz stosowanie nabytych wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych i nietypowych. Sprawdzaniu i ocenianiu powinna podlegać również współpraca w grupie, sprawność wykonywania przedmiaru i kalkulacji określonych prac oraz uwzględnienie zasad bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska w procesie planowania pracy.

Proponuje się prowadzenie pomiaru osiągnięć dla każdego wyodrębnionego celu lub grup celów oraz na zakończenie realizacji programu przedmiotu. Jako narzędzie pomiaru dydaktycznego zaleca się stosowanie testów składających się z zadań otwartych (krótkiej odpowiedzi, zadań z luką) i zadań zamkniętych (wyboru wielokrotnego, na dobieranie, typu prawda-fałsz). W celu ułatwienia uczniom

36

opanowania wymaganych wiadomości i umiejętności zaleca się opracowanie i udostępnienie pytań sprawdzających oraz sprawdzianów postępów, obejmujących materiał nauczania każdego działu programowego. Umożliwi to uczniowi samodzielne określenie zakresu zdobytej wiedzy i pozwoli na uzupełnienie braków.

W toku zajęć nauczyciel powinien rozpoznawać postępy uczniów oraz trudności w osiąganiu założonych celów kształcenia i ewentualnie korygować metody ich realizacji. Po wykonaniu ćwiczenia uczeń powinien samodzielnie sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny. Następnie, według tego samego arkusza kontroli i oceny dokonuje nauczyciel, biorąc pod uwagę poprawność, jakość i staranność wykonania zadania. Popełnione błędy powinny być interpretowane, a uczeń powinien je zrozumieć i samodzielnie poprawić.

Ocenianie powinno umożliwić uczniowi poznanie poziomu jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.

Literatura Adamiec B., Adamiec M.: Roboty zbrojarskie i betoniarskie. WSiP, Warszawa 1993 Arendarski J.: Poprawa izolacyjności cieplnej budynków mieszkalnych. Arkady, Warszawa 1988 Byrdy Cz.: Ciepłochronne ściany budynków mieszkalnych. Politechnika Krakowska, Kraków 1999 Danilecki W., Mączyński M.: Izolacje przeciwwilgociowe. Arkady, Warszawa 1975 Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. Oficyna Wydawnicza Rem Script Sp. z o.o., Warszawa 1998 Jerzak M.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie. PWN, Warszawa 1980 Kisilewicz B., Królak E., Pieniążek Z.: Izolacje wodochronne w budownictwie. Politechnika Krakowska, Kraków 1999 Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 1999 Kukliński E.: Wykonywanie izolacji termicznych w budownictwie. Arkady, Warszawa 1982 Lenkiewicz W., Zdzierska-Wis I.: Technologia. Ciesielstwo. WSiP, Warszawa 1998 Lochner D., Ploss W.: Izolacje cieplne i przeciwdźwiękowe w domkach jednorodzinnych. Arkady, Warszawa 1983

37

Mac S., Leowski J.: Bezpieczeństwo i Higiena Pracy. Podręcznik dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999 Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. Część 5. WSiP, Warszawa 1997 Martinek W., Szymański E.: Technologia. Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1999 Mirski J.: Organizacja budowy. Podręcznik dla uczniów technikum i szkoły policealnej. WSiP, Warszawa 1999 Mirski J.Z.: Budownictwo z technologią. Część 3. WSiP, Warszawa 1995 Pierzchlewicz J., Jarmontowicz R.: Budynki murowane, materiały i konstrukcje. Arkady, Warszawa 1994 Praca zbiorowa: Ciepło, cieplej – taniej, czyli praktyczny poradnik wykonywania dociepleń. ATLAS, 1999 Praca zbiorowa: Poradnik – Remonty budynków mieszkalnych. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Vademecum budowlane. Arkady, Warszawa 1994 Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. Budownictwo ogólne. Tom I. Arkady, Warszawa 1990 Praca zbiorowa:. Poradnik kierownika budowy. PZiTB, Arkady, Warszawa 1989 Rojek Z., Gudaj A.: Wykonywanie izolacji przeciwwwodnych. Arkady, Warszawa 1980 Stankiewicz H.: Zabezpieczanie budowli przed wilgocią, wodą gruntową i korozją. Arkady, Warszawa 1984 Szymański E: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999 Uhman G.: Metoda projektów w średniej szkole zawodowej. CODN, Warszawa 1996 Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym. Arkady, Warszawa 1998 Wolski Z.: Technologia. Roboty malarskie. Podręcznik dla szkoły zasadniczej. WSiP, Warszawa 2000 Wolski Z.: Technologia. Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1998 Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa 1994 Żenczykowski W.: Izolacje i roboty wykończeniowe. Budownictwo ogólne. Tom 4. Arkady, Warszawa 1962 Informator Budowlany. Materiały izolacyjne. Tom 1. MURATOR, Warszawa 2001

38

Informator Budowlany: Chemia budowlana. Tom 2. MURATOR, Warszawa 2001 Katalog Polskich Norm 2000: Wybór norm budowlanych. Część 1-3. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2000 Ustawa z dnia 7.07.1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414), Rozporządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 28.03.1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych (Dz. U. Nr 13, poz. 93) Ocieplanie metodą lekką systemem CERESIT (VWS). Wydawnictwo firmy CERESIT HENKEL Czasopisma specjalistyczne: Murator, Atlas Budowlany, Materiały Budowlane, Izolacje Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

39

ZAJĘCIA PRAKTYCZNE Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu nauczania uczeń/słuchacz powinien umieć: – zorganizować i zlikwidować stanowisko pracy, zgodnie

z wymaganiami technologicznymi, zasadami bhp, ochrony ppoż., ochrony środowiska i zasadami ergonomii,

– zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania określonych prac,

– przewidzieć zagrożenia związane z wykonywaniem czynności roboczych oraz zapobiec im,

– zastosować procedury udzielania pomocy przedlekarskiej osobom poszkodowanym,

– posłużyć się dokumentacją techniczną, instrukcjami producentów i recepturami wyrobów podczas wykonywania zadań,

– zmontować, użytkować i zdemontować rusztowania oraz pomosty robocze,

– dobrać i przygotować podstawowe oraz pomocnicze materiały do wykonywania określonych prac,

– dobrać narzędzia i sprzęt do wykonywania prac oraz ocenić ich stan techniczny,

– przetransportować i dokonać składowania materiałów oraz sprzętu budowlanego na stanowisku pracy,

– sporządzić zapotrzebowanie materiałowe na podstawie przedmiaru robót,

– przygotować różnego rodzaju podłoże pod powłoki malarskie, tynkarskie, okładzinowe oraz do wykonywania różnego rodzaju izolacji,

– wykonać podstawowe roboty murarskie, tynkarskie, okładzinowe, betoniarskie, malarskie oraz ciesielskie związane z wykonywaniem izolacji,

– wykonać izolacje wodochronne z materiałów bitumicznych, tworzyw sztucznych i zapraw wodoszczelnych określonych elementów budowlanych,

– wykonać izolacje wodochronne zbiorników, – wykonać izolacje termiczne elementów budynków, – wykonać docieplenia budynków, – wykonać izolacje termiczne elementów sieci i urządzeń

ciepłowniczych oraz kotłów, turbin i pieców przemysłowych, – wykonać izolacje zimnochronne rurociągów i komór chłodniczych, – wykonać izolacje akustyczne elementów budowlanych, – wykonać izolacje przeciwdrganiowe instalacji budowlanych, urządzeń

przemysłowych i fundamentów pod maszyny, 40

– wykonać izolacje antykorozyjne elementów metalowych, drewnianych, murowych, betonowych i tynków,

– wykonać izolacje chemoodporne urządzeń przemysłowych, – dokonać konserwacji, napraw i remontów określonych typów izolacji, – wykonać powłoki ochronne i zabezpieczenia izolacji, – wykonać demontaż izolacji i zagospodarować odpady pochodzące

z rozbiórki, – określić jakość i prawidłowość wykonanych prac oraz usunąć

ewentualne usterki, – wykonać obmiar wykonanych robót oraz sporządzić rozliczenie

materiałowe, – zastosować odzież roboczą oraz środki ochrony indywidualnej, – skorzystać z urządzeń placu budowy, zaplecza magazynowo-

sprzętowego i socjalnego. Materiał nauczania 1. Wprowadzenie do zajęć praktycznych Zapoznanie się z zasadami organizacji warsztatów szkolnych i przedsiębiorstwa. Ustalenie organizacji zajęć praktycznych. Analizowanie regulaminu zajęć praktycznych. Korzystanie z urządzeń placu budowy, zaplecza magazynowo-sprzętowego oraz zaplecza socjalnego. Przypomnienie zasad obsługi maszyn oraz posługiwania się określonymi narzędziami i sprzętem. Przypomnienie podstawowych przepisów bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska. Pobieranie narzędzi, ubrań roboczych, sprzętu ochrony indywidualnej. Udzielanie pomocy przedlekarskiej osobie poszkodowanej (w warunkach symulowanych). 2. Wykonywanie podstawowych robót murarskich Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do robót murarskich. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych prac murarskich. Dobieranie i sprawdzanie jakości materiałów murarskich. Przygotowywanie materiałów do robót murarskich. Dobieranie i ocena techniczna narzędzi oraz sprzętu do wykonywania robót murarskich. Obliczanie ilości materiałów oraz sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Sporządzanie określonego rodzaju zaprawy murarskiej. Wykonywanie murów przy użyciu różnych technik murarskich. Wykonywanie ścianek działowych i dociskowych. Murowanie wykładzin. Konserwacja i naprawa elementów murowanych. Wykonywanie obmiaru podstawowych robót murarskich. Sporządzanie

41

rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac. 3. Wykonywanie podstawowych robót betoniarskich Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do robót betoniarskich. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych prac betoniarskich. Dobieranie i sprawdzanie jakości materiałów betoniarskich. Dobieranie i ocena techniczna narzędzi oraz sprzętu do wykonywania robót betoniarskich. Obliczanie ilości materiałów i sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Posługiwanie się narzędziami ręcznymi i mechanicznymi oraz sprzętem do robót betoniarskich. Przygotowywanie mieszanki betonowej. Układanie i zagęszczanie mieszanki betonowej oraz pielęgnacja betonu. Wykonywanie prostych elementów betonowych. Konserwacja i naprawa elementów betonowych. Wykonywanie obmiaru podstawowych robót betoniarskich. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac. 4. Wykonywanie podstawowych robót tynkarskich i okładzinowych Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do robót tynkarskich i okładzinowych. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych prac tynkarskich i okładzinowych. Dobieranie i sprawdzenie jakości materiałów tynkarskich i okładzinowych. Przygotowywanie materiałów do wykonywania tynków oraz okładzin. Dobieranie i ocena techniczna narzędzi oraz sprzętu do wykonywania robót tynkarskich i okładzinowych. Obliczanie ilości materiałów oraz sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Przygotowywanie podłoży pod tynkowanie oraz pod okładziny. Posługiwanie się narzędziami ręcznymi i mechanicznymi oraz sprzętem podczas przygotowywania podłoży oraz robót tynkarskich i okładzinowych. Tynkowanie ręczne i mechaniczne. Wykonywanie tynków surowych i pospolitych. Wykonywanie tynków cienkowarstwowych z gotowych mieszanek i mas tynkarskich. Wykonywanie zewnętrznych i wewnętrznych okładzin ściennych z zastosowaniem różnych materiałów. Mocowanie płyt suchego tynku na zaprawie, na ruszcie metalowym i drewnianym. Wykonywanie sufitów podwieszonych na konstrukcji drewnianej oraz z profili metalowych. Konserwacja i naprawa tynków oraz okładzin. Wykonywanie obmiaru podstawowych robót tynkarskich

42

i okładzinowych. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac.

43

5. Wykonywanie podstawowych robót ciesielskich Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do robót ciesielskich. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych prac ciesielskich. Dobieranie i sprawdzanie jakości materiałów ciesielskich. Dobieranie i ocena techniczna narzędzi oraz sprzętu do wykonywania robót ciesielskich. Obliczanie ilości materiałów oraz sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Podstawowa obróbka drewna. Wykonywanie deskowania prostych elementów. Wykonywanie prostych elementów ciesielskich niezbędnych podczas wykonywania izolacji: ruszty, obudowa izolacji termicznej dachów i ścian, deskowania. Konserwacja i naprawa elementów drewnianych. Wykonywanie obmiaru podstawowych robót ciesielskich. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac. 6. Wykonywanie podstawowych robót malarskich Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do robót malarskich. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania podstawowych prac malarskich. Dobieranie i sprawdzanie jakości materiałów malarskich. Dobieranie i ocena techniczna narzędzi oraz sprzętu do wykonywania robót malarskich. Obliczanie ilości materiałów oraz sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Przygotowywanie podłoży pod nakładanie powłok malarskich. Posługiwanie się narzędziami ręcznymi i mechanicznymi oraz sprzętem podczas przygotowywania podłoży oraz robót malarskich. Malowanie z zastosowaniem różnych technik: wapienne, klejowe, emulsyjne, olejne. Lakierowanie. Konserwacja i naprawa elementów malarskich. Wykonywanie obmiaru podstawowych robót malarskich. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac. 7. Wykonywanie izolacji wodochronnych Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do wykonywania izolacji wodochronnych. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania izolacji wodochronnych. Dobieranie i sprawdzanie jakości oraz przydatności materiałów, narzędzi, sprzętu do wykonywania izolacji wodochronnych. Obliczanie ilości materiałów i sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Przygotowywanie materiałów do wykonywania izolacji wodochronnych. Przygotowywanie podłoża pod izolację wodochronną. Ręczne i mechaniczne przygotowywanie zapraw,

44

mieszanek betonowych i tynków wodoszczelnych. Wykonywanie poziomej i pionowej izolacji fundamentów. Wykonywanie pionowej izolacji ścian fundamentowych i ścian piwnic. Wykonywanie izolacji podłogi na gruncie. Wykonywanie izolacji pomieszczeń mokrych. Wykonywanie izolacji balkonów, tarasów i dachów zielonych. Wykonywanie izolacji fundamentów i ścian fundamentowych przed wodą naporową. Wykonywanie wiatroizolacji w budynkach szkieletowych. Wykonywanie paroizolacji poddasza oraz ścian zewnętrznych. Wykonywanie izolacji ścian z zastosowaniem powłok wodochronnych. Uszczelnianie przejść rur przez ściany oraz wpustów podłogowych. Wykonywanie warstw ochronnych izolacji przy użyciu różnych materiałów. Wykonywanie drenażu. Wykonywanie izolacji dna i ścian zbiornika. Uszczelnianie przejść rur przez ściany zbiornika. Uszczelnianie dylatacji. Ocena stopnia zniszczenia istniejącej izolacji. Konserwacja i naprawa izolacji wodochronnej. Wykonywanie obmiaru prac izolacyjnych. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac. 8. Wykonywanie izolacji termicznych Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do wykonywania izolacji termicznych. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania izolacji termicznych. Dobieranie, sprawdzanie jakości i przydatności materiałów, narzędzi, sprzętu do wykonywania izolacji termicznych. Obliczanie ilości materiałów i sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Przygotowywanie materiałów i podłoża do wykonywania izolacji termicznych. Wykonywanie izolacji termicznej podłogi na gruncie. Wykonywanie izolacji termicznej ścian fundamentowych i ścian piwnic. Zabezpieczanie izolacji termicznej ścian fundamentowych i ścian piwnic. Wykonywanie izolacji termicznej stropu nad pomieszczeniem nieogrzewanym. Wykonywanie izolacji termicznej ścian dwu- i trójwarstwowych. Wykonywanie izolacji termicznej elementów ścian: nadproża, wieńce, filarki międzyokienne. Wykonywanie izolacji termicznej dachów i stropodachów oraz balkonów i tarasów. Wykonywanie izolacji termicznych urządzeń oraz instalacji technicznych w budynkach. Docieplanie ścian z zastosowaniem metod: lekkiej mokrej, lekkiej suchej, ciężkiej mokrej. Docieplanie ścian na podstawie instrukcji producenta materiałów termoizolacyjnych. Docieplanie stropów, dachów i stropodachów. Wykonywanie izolacji termicznych instalacji i urządzeń przemysłowych: rurociągów, kanałów, zbiorników i wymienników ciepła, kotłów, turbin i pieców przemysłowych. Wykonywanie izolacji połączeń kołnierzowych i osprzętu. Wykonywanie izolacji zimnochronnych rurociągów i komór chłodniczych.

45

Przygotowywanie powierzchni rurociągów chłodniczych pod izolację termiczną, z uwzględnieniem izolacji przeciwwilgociowej. Wykonywanie izolacji rurociągów chłodniczych przy użyciu różnych materiałów izolacyjnych. Wykonywanie konstrukcji nośnej izolacji. Nakładanie płaszcza ochronnego oraz obróbka wykończeniowa powierzchni izolacji. Malowanie powierzchni izolowanych rurociągów z uwzględnieniem rodzaju czynnika płynącego w rurociągu oraz z zaznaczeniem kierunku przepływu. Wykonywanie izolacji urządzeń chłodniczych z zastosowaniem różnych materiałów izolacyjnych. Wykonywanie izolacji elementów komór chłodniczych przy użyciu płyt i/lub materiałów sypkich. Przygotowywanie powierzchni komór chłodniczych pod izolację, z uwzględnieniem zabezpieczenia parochronnego oraz przeciwwilgociowego. Wykonywanie warstw ochronnych izolacji termicznych przy użyciu różnych materiałów. Wykonywanie zabezpieczeń antykorozyjnych rurociągów i urządzeń. Wykonywanie izolacji szczelin dylatacyjnych. Ocena jakości wykonanej pracy oraz usuwanie ewentualnych usterek. Ocena stopnia zniszczenia istniejącej izolacji. Konserwacja i naprawa izolacji termicznej. Wykonywanie obmiaru prac izolacyjnych. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac. 9. Wykonywanie izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do wykonywania izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. Dobieranie, sprawdzanie jakości i przydatności materiałów, narzędzi, sprzętu do wykonywania izolacji. Obliczanie ilości materiałów i sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Przygotowywanie materiałów i podłoża do wykonywania izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych. Wykonywanie izolacji akustycznych przegród poziomych: okładziny, sufity podwieszone, „podłoga pływająca”. Wykonywanie izolacji akustycznych przegród pionowych. Wykonywanie izolacji akustycznych urządzeń oraz instalacji technicznych w budynkach. Wykonywanie izolacji przeciwdrganiowych urządzeń przemysłowych i fundamentów pod maszyny. Ocena jakości wykonanej pracy oraz usuwanie ewentualnych usterek. Ocena stopnia zniszczenia istniejącej izolacji. Konserwacja i naprawa izolacji antykorozyjnej i przeciwdrganiowej. Wykonywanie obmiaru prac izolacyjnych. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac.

46

10. Wykonywanie izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych Organizowanie, użytkowanie i likwidowanie stanowiska pracy do wykonywania izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych. Stosowanie procedur bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych. Dobieranie, sprawdzanie jakości i przydatności materiałów, narzędzi, sprzętu do wykonywania izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych. Obliczanie ilości materiałów i sporządzanie zapotrzebowania materiałowego do wykonywania prac. Przygotowywanie farb i roztworów do izolacji, zgodnie z instrukcją producenta. Przygotowywanie elementów metalowych do nanoszenia powłoki antykorozyjnej: czyszczenie ręczne lub mechaniczne, piaskowanie, śrutowanie, czyszczenie chemiczne. Usuwanie starych powłok malarskich. Nakładanie powłoki antykorozyjnej sposobem ręcznym lub mechanicznym i metodą zanurzeniową. Obróbka wykończeniowa powłok malarskich. Przygotowywanie elementów drewnianych, konstrukcji murowych, betonowych oraz tynków do nakładania powłoki antykorozyjnej. Wykonywanie izolacji antykorozyjnej elementów konstrukcji drewnianych, murowych, betonowych oraz tynków metodą malowania i natryskową. Zabezpieczanie elementów drewnianych przed działaniem ognia. Przygotowywanie materiałów chemoodpornych. Przygotowywanie powierzchni pod wykładziny chemoodporne. Wykonywanie zabezpieczeń chemoodpornych przy użyciu materiałów bitumicznych i ceramicznych. Wykonywanie wykładzin chemoodpornych z zastosowaniem betonów, kitów, zapraw oraz kształtek. Układanie wykładzin chemoodpornych. Wykonywanie powłok chemoodpornych z folii izolacyjnych. Ocena stopnia zniszczenia istniejącej powłoki antykorozyjnej i chemoodpornej. Konserwacja i naprawa izolacji antykorozyjnej i chemoodpornej. Wykonywanie obmiaru prac izolacyjnych. Sporządzanie rozliczenia materiałowego. Obliczanie wynagrodzenia za wykonaną pracę. Odbiór wykonanych prac. Środki dydaktyczne Podręczne laboratorium materiałów budowlanych. Materiały do robót izolacyjnych. Narzędzia i sprzęt do robót ogólnobudowlanych oraz izolacyjnych. Podstawowy sprzęt i przyrządy pomiarowe. Urządzenia do transportu materiałów. Rusztowania i pomosty robocze. Dokumentacja techniczna robót budowlanych. Normy budowlane, atesty, certyfikaty, instrukcje, świadectwa dopuszczania do stosowania materiałów budowlanych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych.

47

Instrukcje i plansze dotyczące bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska podczas wykonywania prac. Sprzęt ppoż. Odzież ochronna i środki ochrony indywidualnej. Procedury udzielania pomocy przedlekarskiej osobom poszkodowanym. Uwagi o realizacji programu

Realizacja programu przedmiotu w korelacji z zawodowymi przedmiotami teoretycznymi ma na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności wykonywania podstawowych zadań zawodowych.

W celu ukształtowania u uczniów umiejętności prawidłowej organizacji stanowiska pracy oraz unikania wypadków podczas wykonywania zadań, zaleca się rozpocząć realizację zajęć od przypomnienia: – zasad organizacji pracy, – regulaminu zajęć praktycznych, – przepisów bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska, – podstawowych środków ochrony indywidualnej i zaleceń dotyczących

stosowania ubrania roboczego, – zagrożeń, które mogą wystąpić w procesie pracy oraz sposobów

zapobiegania im. Jednakże do tych zagadnień należy wracać podczas realizacji wszystkich działów tematycznych.

Realizacja zajęć praktycznych na budowie wymaga wcześniejszego zapoznania uczniów z warunkami na placu budowy. Dotyczy to przede wszystkim organizacji „dojazdów” i „dojść” oraz zaplecza higieniczno-sanitarnego dla pracowników, a także umiejscowienia pomieszczeń biurowych i magazynowych.

W pierwszej kolejności proponuje się realizację działów dotyczących wykonywania robót ogólnobudowlanych. Umiejętności wykonywania podstawowych robót murarskich, tynkarskich, betoniarskich, malarskich i ciesielskich są pomocnicze, ale i niezbędne podczas wykonywania prac izolacyjnych. Pozostałe działy programowe, dotyczące technologii wykonywania izolacji: wodochronnych, termicznych, akustycznych, przeciwdrganiowych, antykorozyjnych i chemoodpornych stanowią zestawy odrębnych umiejętności i można je realizować w dowolnej kolejności.

Podczas realizacji zajęć praktycznych należy zwracać uwagę na: – przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz zachowanie zasad ochrony środowiska, – kształtowanie u uczniów umiejętności organizacji pracy, – wykonywanie czynności roboczych zgodnie z instrukcją, – jakość i terminowość wykonywanych prac,

48

Zaleca się zwrócenie szczególnej uwagi na konieczność przestrzegania warunków technicznych wykonywania i odbioru robót, umożliwiających ich prawidłowe wykonywanie. Równie ważne jest kształtowanie u uczniów umiejętności wykonywania przedmiarów, obliczania ilości materiałów potrzebnych do wykonania określonej pracy, a także wykonywania obmiarów i sporządzania rozliczenia materiałowego.

Programy poszczególnych działów tematycznych powinny być realizowane metodą ćwiczeń praktycznych, które umożliwiają uczniom zdobycie umiejętności niezbędnych do prawidłowego wykonywania zadań zawodowych. Proponuje się, aby hasło każdego działu programowego realizowane było jako kolejne zadanie praktyczne. W toku zajęć należy odwoływać się wiadomości i umiejętności opanowanych podczas realizacji teoretycznych przedmiotów zawodowych.

Zajęcia praktyczne mogą być realizowane na wydzielonych stanowiskach ćwiczeniowych warsztatów szkolnych, w centrach kształcenia praktycznego lub rzeczywistych warunkach placu budowy oraz w zakładach przemysłowych. Zaleca się, aby zajęcia dotyczące wykonywania izolacji obiektów i urządzeń przemysłowych były realizowane w warunkach rzeczywistych.

Uczniowie, w zależności od wykonywanych zadań, powinni pracować samodzielnie, bądź w zespołach 2-3 osobowych, pozwalających na opanowanie przez nich umiejętności ponadzawodowych, jak: komunikowanie się, współpraca w grupie, prezentowanie wyników.

Pracownia zajęć praktycznych, posiadająca wydzielone stanowiska ćwiczeniowe, powinna być wyposażona w: – podręczne laboratorium do prowadzenia ćwiczeń z zakresu

materiałoznawstwa, – narzędzia i sprzęt do robót ogólnobudowlanych oraz izolacyjnych, – materiały do robót ogólnobudowlanych oraz izolacyjnych, – podstawowy sprzęt i przyrządy pomiarowe, – instrukcje i plansze dotyczące stosowania zasad bhp, ochrony ppoż. i

ochrony środowiska oraz udzielania pomocy przedlekarskiej, – ubrania robocze, środki ochrony indywidualnej, sprzęt ppoż.

Odpowiednio wyposażone stanowiska umożliwią uczniom wykonywanie różnego rodzaju izolacji oraz robót ogólnobudowlanych. Ponadto wskazane jest korzystanie z różnych źródeł informacji, jak: normy, instrukcje, poradniki, atesty, certyfikaty.

Kształcenie w zawodzie monter izolacji budowlanych powinno odbywać się we współpracy z wyspecjalizowanymi firmami wykonującymi izolacje budowlane. Umożliwi to uczniom dostęp do nowoczesnych rozwiązań technologicznych i materiałowych.

49

Z uwagi na brak literatury dla ucznia z zakresu wykonywania izolacji budowlanych, konieczne jest opracowanie przez nauczyciela materiałów pomocniczych, poradników i zeszytów ćwiczeń. Proponowany podział godzin na realizację poszczególnych działów

Lp. Działy tematyczne Liczba godzin 1. Wprowadzenie do zajęć praktycznych 26 2. Wykonywanie podstawowych robót murarskich 76 3. Wykonywanie podstawowych robót betoniarskich 76 4. Wykonywanie podstawowych robót tynkarskich i okładzinowych 88 5. Wykonywanie podstawowych robót ciesielskich 60 6. Wykonywanie podstawowych robót malarskich 60 7. Wykonywanie izolacji wodochronnych 200 8. Wykonywanie izolacji termicznych 200 9. Wykonywanie izolacji akustycznych i przeciwdrganiowych 196 10. Wykonywanie izolacji antykorozyjnych i chemoodpornych 196

Razem 1178 Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów powinno odbywać się systematycznie podczas realizacji programu przedmiotu, zgodnie z ustalonymi i przyjętymi kryteriami oraz zgodnie z obowiązującą skalą ocen. Powinno ono dostarczyć informacji dotyczących zakresu i stopnia opanowania umiejętności określonych w celach kształcenia.

Opanowane wiadomości i umiejętności proponuje się sprawdzać podczas obserwacji czynności wykonywanych przez ucznia w trakcie ćwiczeń, na podstawie: – ustnych sprawdzianów poziomu wiadomości i umiejętności, – sprawdzianów pisemnych (testy osiągnięć szkolnych), – sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu próba pracy.

Ocenę poprawności wykonania określonego zadania należy przeprowadzić w trakcie i po jego wykonaniu. Wymaga to określenia przez nauczyciela kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięć szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów. Ze względu na odrębność tematyczną poszczególnych działów proponuje się, aby każdy z nich zaliczony był oddzielnie.

Ocena wykonania zadania praktycznego powinna być dokonywana w kategoriach: uczeń umie lub nie umie. Ocenę pozytywną można uzyskać, jeżeli ćwiczenie – zadanie praktyczne zostało wykonane zgodnie z dokumentacją, warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót

50

budowlanych, Polskimi Normami, instrukcjami, a także, gdy w trakcie realizacji zostały zachowane przepisy bhp, ochrony ppoż. oraz zasady ochrony środowiska. Ćwiczenia wykonane nieprawidłowo należy powtarzać, aż do uzyskania efektu pozytywnego.

Po zakończeniu realizacji programu przedmiotu Zajęcia praktyczne należy przeprowadzić badanie osiągnięć szkolnych uczniów w formie sprawdzianu teoretycznego (test dydaktyczny wielostopniowy) oraz sprawdzianu umiejętności praktycznych (zadania typu próba pracy). Zaleca się wdrażać uczniów do samooceny. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Potem kontroli według tego samego arkusza oceny powinien dokonać nauczyciel. Literatura Byrdy Cz.: Ciepłochronne ściany budynków mieszkalnych. Politechnika Krakowska, Kraków 1999 Danilecki W., Mączyński M.: Izolacje przeciwwilgociowe. Arkady, Warszawa 1975 Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. Oficyna Wydawnicza Rem Script Sp. z o.o, Warszawa 1998 Francuz W.M., Karpiński J., Sotomski S.: Metodyka praktycznego nauczania zawodu. WSiP, Warszawa 1994 Kisilewicz B., Królak E., Pieniążek Z.: Izolacje wodochronne w budownictwie. Politechnika Krakowska, Kraków 1999 Kowalewski S., Dąbrowski A., Dąbrowski M.: Zagrożenia mechaniczne. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997 Kuczyński A., Lenkiewicz W.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 1999 Kukliński E.: Wykonywanie izolacji termicznych w budownictwie. Arkady, Warszawa 1982 Lenkiewicz W., Zdzierska-Wis I.: Technologia. Ciesielstwo. WSiP, Warszawa 1998 Lochner D., Ploss W.: Izolacje cieplne i przeciwdźwiękowe w domkach jednorodzinnych. Arkady, Warszawa 1983 Mac S. Leowski J.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999 Martinek W. Szymański E.: Technologia. Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1997 Martinek W., Pieniążek J.: Technologia budownictwa. Część 5. WSiP, Warszawa 1997 Mirski J.: Organizacja budowy. WSiP, Warszawa 1999 Mirski J.Z.: Budownictwo z technologią. Część 3. WSiP, Warszawa 1995

51

Praca zbiorowa: Poradnik kierownika budowy. PZiTB, Arkady, Warszawa 1989 Praca zbiorowa: Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. Budownictwo ogólne. Tom I. Arkady, Warszawa 1990 Praca zbiorowa: Poradnik – Remonty budynków mieszkalnych. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Vademecum budowlane. Arkady, Warszawa 1994 Rojek Z., Gudaj A.: Wykonywanie izolacji przeciwwwodnych. Arkady, Warszawa 1980 Stankiewicz H.: Zabezpieczanie budowli przed wilgocią, wodą gruntową i korozją. Arkady, Warszawa 1984 Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999 Urban L.: Murarstwo i tynkarstwo. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1995 Wojciechowski L.: Materiały budowlane w budownictwie indywidualnym. Arkady, Warszawa 1998 Wojewoda K.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. Podręcznik dla ucznia. Zeszyt 3. REA, Warszawa 1999 Wolski Z.: Technologia. Roboty malarskie. WSiP, Warszawa 1996 Wolski Z.: Technologia. Roboty podłogowe i okładzinowe. WSiP, Warszawa 1998 Wolski Z.: Zarys materiałoznawstwa budowlanego. WSiP, Warszawa 1994 Informator Budowlany: Materiały izolacyjne. Tom 1. MURATOR, Warszawa 2001 Informator Budowlany: Chemia budowlana. Tom 2. MURATOR, Warszawa 2001 Katalog Polskich Norm 2000: Wybór norm budowlanych. Część 1-3. Polski Komitet Normalizacyjny, Warszawa 2000 Ustawa z dnia 7.07.1994 r. – Prawo Budowlane (Dziennik Ustaw Nr 89, poz.414) Rozporządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 28.03.1972 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych i rozbiórkowych (Dz.U. Nr 13, poz. 93) Rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 25.02.1999 r. w sprawie warunków technicznych jakimi powinny odpowiadać budynki (Dz. U. Nr 15)

52

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3.11.1992 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 92, poz. 460; Dz. U. Nr 102/95, poz.507) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28.07.1998 r. w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczonych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 115, poz. 744) Czasopisma specjalistyczne: Murator, Atlas Budowlany, Materiały Budowlane, Izolacje Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

53