Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë · Web viewZhvilloi shkathësi teknike dhe te shprehive punuese per perdorimin e foto-kamerave bashkohore dhe te pajimeve laboratorike

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2014-15

Dizajn grafik

Kosovë, 2013

1

Republika e KosovësRepublika Kosova-Republic of Kosovo

Qeveria –Vlada-Government

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë- Ministarstva Obrazovanja Nauke i Tehnologije-Ministry of Education Science &Technology

Kabineti i Ministrit /Kabinet Ministra/ Cabinet of the Minister

UDHËZIM ADMINISTRATIVPË ZBATIMIN E PLANIT DHE PROGRAMIT TË RISHIKUAR PËR ARSIMIN PROFESIONAL PËR FUSHAT:ADMINISTRATË, EKONOMI, SHËNDETËSI, BUJQËSI, HORTIKULTURË, USHQIMORE, MAKINERI, ELEKTRO, HOTELERI-TURIZËM, KOMUNIKACION, KIMI-TERKNOLOGJI, NDËRTIMTARI, GRAFIKË, TEKSTIL, MUZIKË, ART PËR NIVELIN E PARË DHE TË DYTË (KL.X,XI dhe XII)

NUMËR: Datë:

Në mbështetje të nenit 31 paragrafit 3 të ligjit për Arsimin Parauniversitar në Republikën e Kosovë, (Gazeta zyrtare nr. 17/16 shtatorë 2011) neni 6, 6, të Ligjit mbi Arsimin dhe Aftësimin Profesional, në pajtim me shtojcën 6 të rregullores nr. 02/2011 për fushat e përgjegjësisë administrative të Zyrës së Kryeministrit dhe Ministrive (dt. 22.03. 2011) dhe nenin 38 (6) të Rregullorës së punës së Qeverisë nr. 09/2011 nxjerr:

Neni 1Qëllimi

Qëllimi i këtij udhëzimi është zbatimi i planit dhe programit mësimor të rishikuar për shkollat e mesme të larta profesionale, për nivelin e I-rë dhe të II-të (kl.X,XI dhe XII).

2

Neni 2Planprogrami

Plani dhe programi i rishikuar për nivelin e I-rë dhe të II-të për:1. Lëmin e Administratës me profilet: Asistent Administrate, Asisten juridik, Orgaanizator i aktiviteteve Shoqerërore2. Lëmin e Ekonomisë me profilet: Banka dhe i sigurime, Kontabilist Shpediter dhe Logjistike, Tregt.me pak/shumicë, Administrim biznesi, Marketing, Financa,Administratë,2.1. Lëndët: Ekonomi e Ndërrmarësi, dhe Menaxhim i projekteve.3. Lëmin e Elektos me profilet: Mekatronikë, Informatikë, Audio&Video, Telekomunikacion, PTT, Riparues i paisjeve te zyres, Rip.i Elektronikes Industriale, Rip. Elektronikes konsumuese, Energjetikë, Makina elektrike, Instalues elektrik.4. Lëmin e Hoteleri-Tur. me profilet: Asist ent hotelier, Asist. Restorani, Gjelbërës, Pastiçer, Asistent Turizmi.5. Lëmin e Transport dhe Trafik me profilet: Transport rrugorë, Trafik rrugor, Lëvizje trenave, Tërheqje trenave dhe Drejtues i trenave, Operator në aviacion.6. Lëmin e Kimi-Teknologji me profilet:Përfitimi i metaleve, Përpunimi i metaleve, Gjeologji, Miniera, Teknologjia e gomës dhe plastikës, Tek. E materialeve të ndërtimit, Riciklimi, Laborant i fizikës, Laborant i biologjisë, Laborant i kimisë.7. Lëmin e Makinerisë me profilet: Saldator, Operator prodhimi, Mekanik i makinave, Instalues i ngrohje dhe klimatizimit, Automekanik, Metalpunues, Instalues i ujësjellësit dhe kanalizimi, Vegeltar,8. Lëmin e Ndërtimtarisë me profilet:Ndërtimtari, Arkitekturë, Gjeodezi.9. Lëmin e Grafikës me profilet: Grafik i përgaditjes grafike, Shtypit, Mediave, Libërlidhjes.10. Lëmin e Tekstitlit me profilet: Konfekcione, Vekim, Thurës, Tjerrës, Rrobaqepësi.11. Lëmin e Shëndetësisë me profilet: Asistent i stomatologjisë, Teknik i dhëmbëve, Mami, Infermier i Pediatri, Infermier i përgjithshëm, Teknik i farmacisë.12. Lëmine Ushqimore me profilin:Teknologji ushimore i përgjithshëm13. Lëmin e Bujqësisë me profilet: Lavërtari –Perimkulturë, Pemtari-Vreshtari, Veterinë, Blegtori, Mbrojtje e bimëve, Prodhimi dhe përpunimi i duhanit, Fermeri, Bletarisë14. Lëmin e Hortikulturës me profilet:Hortikulturë e përgjithshme.15. Lëmin e Drurit me profilet:Pylltari, Përpunimi i drurit, Zdrukthëtari.

3

16. Lëmin e Artit me profilet:Arti figurativ aplikativ, Dizajni grafik, Dizajni i enterierit, Dizajni i tekstilit, Dizajni i tekstilit dhe veshjeve, Formësues i qeramikës.17. Lëmin e Muzikës: 17.1. Lëmin e përgjithshme me profilet:Bashkëpunëtor i përgjithshëm.

17.2. Lëmin e artistike instrumentale me profilet:Interpretues i pianos, Interpretues i harqeve (violinë, violë, kontrabas), Interpretues frymor (Flautë, Klarinet, Trombo, Basi), Interpretues –solo këngë,

të gjitha plaprogramet e këtyre lëmive dhe profileve iu janë bashkangjitur këtij Udhëzimi administrativ.

Neni 3Dispozitat shfuqizuese

Me hyrjen në fuqi të këtij udhëzimi administrativ, shfuqizohet UA nr.19/2008 dt.19.08.2008

Neni 4Hyrja në fuqi

Ky udhëzim administrativ hyn në fuqi me fillimin e vitit shkollor 2013/14.

____________________________

Prof.dr.Ramë Buja,ministër

4

Parathënie

Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t’u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme.

Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t’iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji.

Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat profesionale.

Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme gjatë tri viteve të shkollimit profesional, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie të lirë e demokratike, të aftë për t’u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës, kërkesave universitare në shkallë vendi, rajoni e më gjerë.

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm të Lartë Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve.

Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata ekspertë që me përkushtim të madh punuan në rishikimin e planprogrameve ekzistuese.

5

PËRMBAJTJA

I. Korniza e programit mësimor profesional për profilin “Dizajn grafik ’’.

II. Programet e lëndëve profesionale profesionale.

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10.1. Teoria e formes,2. Fotografia3. Historia e artit4. Vizatim dhe pikturë5. Bazat e teknologjis grafike,6. Shkrim7. Formësim grafik

b) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11.

1. Historia e artit2. Vizatim dhe pikturë3. Grafikë,4. Shkrim5. Pllakat,6. Përgatitja e librit7. Formësim grafik,

c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12.

1. Menaximi i artit2. Multimediat3. Vizatim dhe pikturë 4. Grafikë 5. Pllakat6. Përgatitja e librit7. Formësim grafik

III.Literatura e rekomanduar

1. Formësimi grafik – Miodrag M. Nedelkoviç 1988 2. Tipografia – Emil Ruder 19773. Formësimi tipografik – Franjo Mesarosh 19634. Enciplopedia grafike – Franjo Mesarosh 19705. Historia e librit – Stipqeviçi6. Typo dhe pllakat – Fridrich Friedel 7. Logo – Conëay Lloyd Morgan8. Ilustrimi – Aksel Munte9. Amercan Trademark desines – Barbara Baer Capitman

IV. Struktura e sistemit të arsimit në Kosovë

6

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2014/15

Arti figurativ aplikativ

7

Korniza e programit mësimor profesional

Lëmi: Arti pamorëProfili: Dizajn grafikKlasa: 10Niveli: I

Njoftime të përgjithshme për shkollimin

1. Struktura e shkollimit

Arsimimi në profilin mësimor “Dizajn grafik” trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë dhe ofrohet në shkollat profesionale. Ky profilin përmban kurrikulin e profilit mësimor “Dizajn grafik”, dhe është i strukturuar në lëndë mësimore (teorike) të ndara në dy grupe kryesore:- grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.- grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proçeset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin e dizajnerit grafik.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit

Qëllimi kryesor i shkollimit për është zhvillimi i personalitetit të nxënësve per t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e gadishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës dhe për t’u zhvilluar individualisht në drejtimet emocionale, intelektuale dhe profesionale.Për të realizuar këto qëllime, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë nxënësve :

- Mundësië e përshtatshme për të nxënë pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë fizike e mendore ;

- Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme per të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit e aftësimit profesional të mëtejshëm ;

- Kushte për të njohur dhe zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare ;

- Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në fushën e dizajnit grafik

- Lehtësi për të kuptuarit e mjedisit shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si dhe për të qenë të vetëdijshëm per rolin që mund të luajnë në shoqëri.

8

- Mbështetje për të zhvilluar ndjenjen e disiplines, kuriozitetin intelektual dhe vlerat morale ;

- Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësit që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme profesionale.

- Mbështetje per te çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre dhe për të marrë përgjegjësi në proçesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional.

- Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe besimit të ndërsjelltë nëpërmjet përvojes së punës praktike.

- Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit Europian.

3.Grupi të cilit I drejtohet shkollimi

Shkollimin për “Dizajn grafik”, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetsore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi.

Në raste të veçanta, kur kërkesat për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa kapacitetet reale të shkollave profesionale, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) përgatit udhëzime të veçanta me kritere pranimi të posaçme për këto shkolla.

4. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm

Përfundimi me sukses I shkollimit për profilin mësimor “Dizajn grafik”, me të drejtë kalimi për në shkollimin e lartë universitar.

5. Mundësitë e punësimit

Shkollimi për “ Dizajn grafik ”, i referohet shtypshkronjave, studiove per dizajn grafik, studiove per punimin e reklamave që janë aktuale dhe shihen me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo, Dizajneri i grafikes mund të punësohet në ndërmarrje (firma, kompani) që merren me reklamime te produkteve te ndryshme, ose mund të vetëpunësohet si dizajner grafik ambulant, në këtë sektor, sipas kërkesave të klientëve. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një bisnes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë.

6. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit

Kompetencat e përgjithshmeNdjekja e shkollimit në profilin mësimor “Dizajn grafik”, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme të cilat do t’i shërbejnë atij në përvetësimin e me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë:

9

- Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e ndjenjat e tij dhe për argumentuar opinionet për çështje të ndryshme.

- Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të mbledhjes dhe shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional.

- Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.

- Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore.

- Të nxisë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efiçiente.

- Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale.

- Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij.- Në kontekstin e pavarësisë në vendim-marrje, të tregojë vet-kontroll në ushtrimin e

veprimtarive të tij.- Të organizojë drejt proçesin e të nxënit e tij dhe të shfaqë gadishmërinë e vullnetin

për një të nxënë që zgjat gjithë jetën.- Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e

objektivave të pranuara.- Të vlerësojë dhe vet-vlerësojë nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar

dhe çuar më tej arritjet. Kompetencat profesionaleMe përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në Profilin mësimor “ Dizajn grafik ”, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:- Lexon dhe interpreton skema dhe projekte të dokumentacionit teknik të dizajnit grafik- Përgatit skica të thjeshta për projektime te librit,pllakatit reklame,logos e tj.- Përgatit vendin e punës për projektimin e dizajnit te grafikes.- Perzgjedh veglat, pajisjet dhe materialet e duhura per dizajnim grafik.- Perdor dhe miremban veglat dhe pajisjet e punes .- Respekton standardet e profesionit.- Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit.- Përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim ngritjen profesionale.. Projekton projekte të dizajnit grafik. - Projekton projekte tëtotal dizajnit.- Bën përshkrimin teknik të projekteve.- Kryen llogaritje të thjeshta eknomike që lidhen me veprimtarinë profesionale.- Respekton legjislacionin për profesionin e dizajnerit grafik.

10

III. Plani mësimor për profilin “Dizajn grafik “

Nr.

Lëndët dhe modulet mësimore

Orët javore/vjetore dhe kreditet

Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12A. Lëndët e përgjithshme (1093) orë 12 (420) 11(385) 9(288)1. Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3(96)2. Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (64)3. Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (64)4. Matematikëaplikative 2 (70) 2 (70) /5. Teknologji e informimit 1(35) 1 (35) 1 (32)6. Ekonomi dhe ndërmarrësi 1 (35) 1 (35) 1 (32)7. Edukatë qytetare 1 (35) / /

B. Lëndë profesionale (2171orë) 20 (700)orë 21(735) 23(736)1. Teori e formës 2(70) / /2. Menaxhimi i artit 1 (32)3. Multimedia / / 1 (32)4. Fotografia 3 (105)5. Historia e artit 2 (70) 2 (70) /6. Vizatim dhe pikturë 4 (140) 4 (140) 4 (128)7. Bazat e teknologjisë grafike 2 (70) / /8. Grafikë 1 (35) 2 (64)9. Shkrim 2 (70) 2 (70) /10. Pllakat / 4 (140) 5 (160)11. Pregaditja e librit / 3 (105) 4 (128)12. Formësim grafik 5 (175) 5 (175) 5 (160)

C.Modulet e praktikës profesionale

1. 2. Gjithsej:(A+B) 32(1120) 32(1120) 32 (1024) Raportet kohore:Lëndët profesionale-61,3%; Praktika profesionale-0,0%

11

IV. Udhëzime për zbatimin e kornizës së programit mësimor profesional:

Lëndët e përgjithshme janë të njëjta për të gjitha profilet arsimore dhe programet e detajuara të tyre parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT.Javët mësimore sipas klasave: - Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë .- Klasa 12 – 32 javë Java mësimore ka 5 ditë x 6 orë/ditë = 30 orë mësimore në javë.Një orë mësimore është 45 minuta.Mbështetur në kapitujt dhe temat mësimore të paraqitura në programet e detajuara të lëndëve profesionale, mësuesit e lëndëve teorike profesionale bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse. Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të përgaditjes në Profilin “Dizajn grafik”, do të organizohet në formë provimesh, të fokusuara në dy drejtime kryesore:- Provimi për lëndët e kulturës së përgjithshme.- Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale.Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në diplomën përkatëse pas përfundimit të shkollimit katërvjeçar.Modalitetet e vlerësimit të nxënësve me nota, të provimeve përfundimtare dhe të përmbajtjes së çertifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT.

V. Udhëzime të përgjithshme didaktikeMësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin maksimalisht të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme.E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proçes analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, niveli e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimdhënëse etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues e mësimdhënës të shkollës.Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proçes të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me niveln e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësuesit dhe instruktorët e praktikave.Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit Dizajner grafik.Mësuesit dhe duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit teorik për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi.

12

Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësuesit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës.Përsa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe të pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësuesit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim, vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësuesi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, të testuara në situata pune reale apo të simuluara. Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësuesit nga lektor i thjeshtë, në një moderator, mbikqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

13

Programet e lëndëve profesionale ARSIMI PROFESIONAL

Dizajn grafik

14

Klasa 10

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Teoria e formës”

Lëmi: Arti pamorëProfili: Dizajn grafik Klasa : 10 I.Q ё llimet e l ё nd ё s

Nё përfundim tё trajtimit nё klasës e 10 nxёnёsi duhet tё: - zhvilloj ndjenjën dhe aftёsin e tyre pёr tё pёrjetuar hapsirёn dhe kompozimet.- njohё strukturёn e kompozimit figurativ.- njoh elementet e kompozimeve dhe parimet e kompozimit - ketë aftësi pёr shprehje figurative me ndihmёn e rrugës analitike tё detyrave.- njohё teknikat e ndryshme pikturimi- ketë aftësi pёr zhvillimin e aftësive profesionale nё lёmit e arteve tё ndryshme, dhe tё disiplinave hapësinore

II.Fondi i orëve t ё lindës

35 javё x 2 orё / javё = 70 orё

Kapitulli 1: Drita dhe përceptimi i formës 14 orë

a.) Qёllimet e kapitullit: Nё përfundim tё kapitullit, nxёnёsi duhet tё:- vёrejё dallimet nё fushёn e tё parit- vёrejё cilёsinё e perceptimeve vizuale- dalloj kontrastin si kusht tё pёrceptimit tё formave - tё vёrejё prezencen e dritës si kusht pёr nxitjen e sensacionit vizual

b.) Temat e kapitullit:- Vrojtimi i dallimeve nё fushёn e tё parit - Cilësia pёrceptive vizuale- Kontrasti si kusht i perceptimit tё formave - Prezenca dhe veprimi i dritës si kusht pёr nxitjen e sensacionit vizual

c.) Udhёzime didaktike pёr kapitullin Rekomandohet qё mësuesi qё:

15

ilustrojё ligjeratё me tekste, sllajde, mjete tё punës etj.d.) Kushtet pёr realizimin e kapitullit- nё klasё apo studio (punëtori tё pikturës)

Kapitulli 2: Drita dhe komponimi 14 orё

a) Qёllimet e kapitullit Nё përfundim tё kapitullit nxёnёsi duhet tё :- kuptoj kompozicionin si tёrёsi nё hapsirё- kuptoj hapsiriёn tredimensionale- bёjё organizimin e vlerave plastike

b) Temat e kapitullit - hapësira dhe kompozimi - hapësira tredimensionale- organizimi i vlerave plastike

c) Udhёzime didaktike pёr kapitullinRekomandohet qё mësuesi tё: ilustroj vizatime, tekste, sllajde si dhe vizatime tё gjeneratave tё mëhershme.

d) Kushtet pёr realizimin e kapitullit- klasё apo studio (punëtori tё pikturës)

Kapitulli 3 : E lementet e kompozicionit 26 orё

a) Qёllimet e kapitullitNё përfundim tё kapitullit nxёnёsi duhet tё:- analizoj elementet e kompozicionit dhe tё realizoj studime analiltike tё vijes- njohё karakterin e formave, si dhe llojet e formave- dalloj raportet ndërmjet madhësive- shpjegojё vlerat teksturale tё sipërfaqeve dhe formave- organizoj dhe kontrolloj vlerat e valerit- njohё ngjyrёn, kontrastin dhe vetitё psikologjike tё ngjyrёs

b). Temat e kapitullit- Elementet e kompozicionit - Vija - Forma- Tekstura- Valeri- Ngjyra c). Udhёzime didaktike pёr kapitullinRekomandohet qё mësuesi duhet tё:- ilustroj vizatime, tekste si dhe vizatime tё nxёnёsve tё gjeneratave tё mëparshme

16

d). Kushtet pёr realizimin e kapitullit- klasё, studio ( punëtori tё pikturës)- letra, ngjyra, brusha, lapsa etj

Kapitulli 4: Parimet e komponimit 16 orё

a) Qёllimet e kapitullitNё përfundim tё kapitullit nxёnёsi duhet tё:- njohё parimet e kompozimit- njohё gradacionin si ritëm- njohё harmoninё – ngjajshmёrinё nё mes vlerave- dallojё kontrastin si raport tё kundërt tё vlerave

b). Temat e kapitullit- parimet e kompozimit- gradacioni si ritëm i shkallё shkallёshmёrisё- harmonia ngjajshmёria ndërmjet vlerave- kontrasti si raporte tё kundërta ndërmjet vlerave

c). Udhёzime didaktike pёr kapitullin

Rekomandohet qё mësuesi tё: ilustrojё tekste, literaturё, mjete mësimore bashkëkohore, kinoprojektorin, sllajda, epidiaskopin etj.

d). Kushtet pёr realizimin e kapitullit- nё klasё apo studio pёr pikturё.

17

Programi i lendes

“Fotografi”Lëmi: Arti pamorëProfili: Dizajn grafikKlasa: 10-të

I Qellimi i lendesNë përfundim të kapitullit, nxënëi duhet të:- Njoh rolin e perdorimit te fotografise ne dizajn- Njoh dallimet ndermjet pllakatit,pajisjes se librit,te grafikes utilitare- Perdor fotografin ne menyre adekuate.- Zhvilloi shkathësi teknike dhe te shprehive punuese per perdorimin e foto-kamerave

bashkohore dhe te pajimeve laboratorike.- Zhvilloi aftesi kreative dhe krijuese.

II. Fondi i oreve

35 jave x 3 ore / jave =105 ore

III .Programi i hollesishem i lendes

Kapitulli I : Kronologjia e fotografise 6 orë

a)Qellimet e kapitullit Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet te :- shpjegoj pasqyren e zhvillimit historike te fotografise .- shpjegoj llojet e veglave per pune .- njohe llojet e fotokamerave.- njohe llojet e materjaleve per realizimin e fotografise .- krijoj shprehin per precizitet si element I domosdoshem ne lemin e fotografise.

b)Temat e kapitullit- kamero obskura (dhoma e erte),- Nips - Dager- Talbot- Istman

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoje permbajtjen dhe rendesin e historikut te fotografise,- Zhvilloj debatin ne lidhje me teorin e pionerve te fotografis,

d)Kushtet per realizimin e kapitullit Mesimi zhvillohet ne klase

18

- Diaprojektori per projekcionin e fotografive ne murr,- Krijimi i atmosferese se kamera- obskures me ndihmen e eresimit te kabinetit te

fotografis,

Kapitulli 2: Mjetet dhe materjali 5 orë a)Qëllimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- njohe perdorimin e shkalles se ekspozicionit,- caktoje hapjen e blendes mvarsisht nga intenziteti I drites

b)Temat e kapitullit.- Kapaku i trupit,- Shkalla e ekspozicionit,- Viziri- Objektivi-forca e drites- Shkalla e blendimit

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoi randesine e pjeseve optike dhe mekanike te foto kameres - Shpjegoi randesine e matjes se drites.- Shpjegoi rendesine e hapjes se blendes.

d) Kushtet per realizimin e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne klase - Diaprojektori per projektsionin e fotogrfise ne murre(pjesve te foto kameres)- Demostrimi I pjeseve mekanike te foto kameres- Demonstrimi I pjesve optike te foto kameres

Kapitulli 3 Objektivi 10 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- dije te perdore llojet e ndryshme teobjektiveve mvaresisht prej situates.- aftesohet qe i pavarur te shpreh mendimin e vet ne perdorimin e objektiveve

b ) Temat e kapitullit- Objektivi standart.- Objektivi kandegjere- Telobjektivi- Zumobjektivi

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoi menyren e sistemit te objektiveve

19

- Shpjegoi momentin e perdorimit te objektovit te caktuar.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne klase- Kamera fotografike - Llojet e objektiveve

Kapitulli 4:Drita 10 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- dije te perdore dritematesin - dije vlerat e filmit (ASA)

b ) Temat e kapitullit- Drita natyrale- Drita artificiale- Dritematesi

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoje vlerat per matjen e intensitetit te drites- Shpjegoje llojet e ndriqimit artificial- Shpjegoje menyren e perdorimit te dritematesit

d)Kushtet per realizimin e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne klase- Paisjet per ndriqimin artificial- Dritematesi

Kapitulli 5:Filmi 10 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- njohe shtresat perberese te filmit - dije te lexoi vlerat e filmit

b ) Temat e kapitullit- Emulzioni - Anti halo shtresa - Ndriteshmeria e filmit - Njesia e sensilibitetit ISO

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te :

20

- Shpjegoi perberjen e shtresave te filmit- Shpjegoi ndishmerine e filmit- Sjell shenbuj konkret para nxenesve

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet ne klase- Prezentoi pjese te filmit- Prezantoi vlerat e sensibilitetit te filmit(te shenuara ne ambalashe)

Kapitulli 6:Tipat e foto-kamerave 10 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- njohe tipat e foto-kamerave sipas formatit. - njohe tipat e foto-kamerave sipas sistemit per mprehtesi dhe automatik.

b ) Temat e kapitullit- Tipat e foto-kamerave sipas formatit.- Tipat e foto-kamerave sipas sistemit per mprehtesi dhe autumatik.

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoi llojet e foto-kamerave sipas formatit.- Shpjegoi llojet e foto-kamerave sipas mprehtesis dhe automatikes.- Sjell shenbuj konkret para nxenesve.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet ne klase.- Prezentoi llojet e foto-kamerave sipas formatit , sistemit dhe automatikes.

Kapitulli 7:Pajimet laboratorike 15 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- tregoje rendesine dhe qellimin e pajimeve laboratorike.- perzgjedhe menyren e trajtimit sipas veprimit te tyre.

b ) Temat e kapitullit- Aparati per zmadhim (per fotografine bardh-zi).- Ora per ekspozicion te dozes per zhvillimin e filmit.- Aparati per terjen e filmit.- Tacnet laboratorike.- Aparati per terje te foto letres.- Drita laboratorike per fotografine bardhe-zi.

21

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoi proceduren e zhvillimit te negativit (filmit).- Shpjegoi proceduren e zhvillimit te pozitivit (foto letres). - Shpjegoi proceduren e tharjes se foto letres.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet ne kabinetin e footografise.- Prezentohen te gjitha pajisjet:Ap.per zmadhim,ora per kohezgjatjen e zhvillimit,tacnet

per kemikalje,aparati per tharje dhe drita laboratorike.

Kapitulli 8:Pajisjet e studios 10 orë a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- tregoje rendesine e llojeve te materialevete cilet perdoren per prapavije ne studio.- pershkruaj menyren e fotografimit te arkitektures dhe portretit.

b ) Temat e kapitullit- Reflektoret me drite permanente dhe flesh-reflektoret.- Siperfaqet e prapavijes se foljeve.- Ferllaufet e prapavijes.- Drita spot,ombrellat,makinat per ere.

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoi randesine e perdorimit te llojeve te drites artificiale ne atele.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Meimi zhvillohet ne cabinet- Prezentoje te gjitha llojet e ndritqimit artificial dhe rendesine e saj ne fotografi.

Kapitulli 9:Proceset Laboratorike 30 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- njohe llojet e materialit fotografik (negativin).- njohe llojet e kemikaljeve per zhvillimin e negativit dhe pozitivit.- njohe kohezgjatjet e zhvillimit,larjes dhe fiksimit.- njohe gradacionin e materialeve qe i perdore.

b ) Temat e kapitullit- Negativi .- Procesi I futjs se filmit ne doze,zhvillimi,fiksimi,larja dhe terja e filmit.- Llojet e zhvillimit dhe pregaditja e zhvilluesit dhe te fiksimit.

22

- Pozitiv proceset-llojet dhe gradacioni , siperfaqet e letres,llojet dhe pregaditja e poziv zhvilluesit.

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- zhvilloi ushtrime dhe demonstroi procedurat e zhvillimit te materialit fotografik.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet ne kabinetin e footografise.- Prezentoi menyren e perdorimit te se zhvilluesve negative (per film).- Prezentoi menyren e pregaditjes se zhvilluesve pozitiv (per foto leter).- Prezentoi menyren e tharjes se foto letres.- Menyren e perdorimit te ores per kohezgjatjen e zhvillimi- Shpjegoje randesin e dritave laboratorike.

23

Programi i lëndës

“Histori e artit”

Lëmi: Arti pamorëProfili: Dizajn Grafik Klasa : 10

I. Qëllimi i lëndës Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 10 nxënësi duhet të - shpjegoj rëndësinë parimet dhe rregullat kryesore të Historisë së Artit- njohja e nxënësve me të ariturat më të rëndësishme në artin botror- njohja e nxënësve me stilet artistike dhe me përmendoret më të rëndësishme- njohja e nxënësve me mjeshtrit ( artistët) me rëndësi në Hisotirnë e Artit- mundësia të shpjegoj rëndësin për konceptet themelore dhe ligjësitë estetike- zhvillimi i aftësive të nxënësve, për vrojtim dhe të menduar analitik - zhvillimi rreth vlerësimit të veprave artistike- zhvillimi i shprehive tek nxënësit për shfrytzimin e muzeve, ekspozitave, galerive dhe

të manifestimeve tjera artistike.

II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë / javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Hyrje në historinë e artit 2 orë

a). Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësit duhet të:- Shpjegojë karakteristikat e artit së bashkësisë së parë njerzore - Shpjegojë bazat shoqërore të paraqitjes së artit - ketë njohuri për pikturën e shpellave llasko, alltamira - njohë artin e neolitit, stonhengj , dollomitet, menhirët - Njohuri për kohën e bronzës, vorbtarinë, veglat paisjet

b). Temat e kapitullit - Arti i bashkësisë së parë njerzore- Bazat shoqrore të paraqitjes së artit- Piktura e shpellave llasko, alltamira - Arti i neolitit, stonhengj, dollomitet, menhiret- Vorbtaria- koha e bronzes , veglat e paisjet

24

c). Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të - ilustroj tekste, literaturë, mjete bashkëkohore, kinoprojektorin sllajde etj.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa apo salla e posaqme për Historinë e Artit- literatura, sllajde, kinoprojektorin

Kapitulli 2: Arti i popujve të lindjes 7 orë

a). Qëllimet e kapitullit

Në përfundim të kapitullit nxënësi, duhet të: - Ketë njohuri për artin e popujve të lindjes (njohë karakteristikat e artit të lindjes)- Ketë njohuri për artin e Egjiptit ( njohë karakteristikat e artit egjiptian)- Ketë njohuri për artin mesopotanez ( karakteristikat e artit mesopotanez)- Ketë njohuri për artin kretomiken (karakteristikat e artit kretomiken)

b). Temat e kapitullit - Arti i popujve të lindjes- Arti i Egjiptit- Arti mesopotamez - arti kretomiken

c) Udhëzime didaktike Rekomandohet që mësuesi të- ilustrojë qështjet që trajtojnë temat konkrete - të jap detyra konkrete për nxënësit

d). Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa për Historinë e Artit- kinoprojektori , sllajdet , literaturë

Kapitulli 3: Arti i popujve antik 14 orë

a). Qëllimi i kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të :- ketë njohuri për artin dhe kulturën ilire,- Ketë njohuri për artin antik Grek (karakteristikat e saja)- Ketë njohuri për artin e vjetër Grek (karakteristikat e saja )- Ketë njohuri për artin Grek të periudhës klasike ( karakteristikat e saja)- Ketë njohuri për artin Grek të periudhës helenistike ( karakteristikat e saja)- Ketë njohuri për kulturën etrure ( karakteristikat e saja)- Ketë njohuri për artin Romak ( karakteristikat e saja )

25

b). Temat e kapitullit- Arti antik Grek- Arti i vjetër Grek- Arti Grek i periudhës klasike - Arti Grek i periudhës helenistike - Kultura etrure - Arti romak

c). Udhëzime didaktikeRekomandohet që mësuesi të: - ilustrojë ligjeratat me shembuj të ndryshëm dhe konkret dhe të përdor mjete të

konkretizimit (sllajde, literaturë, filma etj).

d). Kushtet për realizimin e kapitullit- Në klasë apo kabinet për Historinë e artit

Kapitulli 4: Arti i mesjetës 11 orë

a). Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi, duhet të:- Ketë njohuri për artin e mesjesës (karakteristikat e artit të mesjetes) - Ketë njohuri për artin e bizantit (përmendoret, ikonat)- Ketë njohuri për artin roman ( skulptura, freskat)- Ketë njohuri për artin gotik (karakteristikat e stilit gotik )

b) Temat e kapitullit- Arti i mesjetës- Arti i bizantit- Arti roman - Arti gotik

c). Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të - Trajtojë shembuj konkret të temave- Të angazhojë nxënësit në punë me mjete, sllajde, literatur etj

d). Kudhtet për realizimin e kapitullit- klasë apo kabinet për histori të artit- kinoprojektorë, sllajde, literaturë

Kapitulli 5: Arti mesjetar shqiptar 14 orë

a).Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - ketë njohuri për skulptorin- arkitektin Andreja Alleshi –Dursaku

26

- ketë njohuri për piktorin shqiptar të ikonave Onufri - ketë njohuri për krijimtarinë e piktorit të ikonave David Selenicën - të ketë njohuri për krijuesit, vllezërit Zografi, Atanas dhe Konstatin

b). Temat e kapitullit- Skulptori arkitekti Andreja Alleshi – Dursaku – arkitektura dhe skulptura- Onufri – ikonograf , piktor i ikonave - David Selenica, krijimtaria ikonografike - Vllezërit Zografi, krijimtaria ikonografike

c). Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- tregojë shembuj konkret të temave - të informojë nxënësit me shembuj vizuel

d). Kushtet për realizimin e kapitullit- klasë apo kabinet për Histori të Artit- sllajde, filma, literaturë. Kapitulli 6: Arti Renesansës 22 orë

a).Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të - ketë njohuri për artin e renesansës – arkitektura, skulptura, piktura- ketë njohuri për artin protorenesansës- arkitektura, skulptura, piktura- ketë njohuri për artin e renesansës së hershme – arkitektura, skulptura, piktura- ketë njohuri për renesansën e lartë Leonardo Davinçi, Mikelanxhello Bonaroti - ketë njohuri për renesansën në Venedikë- ketë njohuri për renesansën në Flandër - ketë njohuri për renesansën në Gjermani

b) Temat e kapitullit- Arti i renesansën - Protorenesansa- Renesansa e hershme- Renesansa e lartë- Renesansa në Venedikë- Renesansa në Flandër - Renesansa në Gjermani

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të- tregojë shembuj konkret të temave- angazhojë nxënësit të përdorin mjete, literaturë , sllajde, mjete vizuele

d). Kushtet për realizimin e kapitullit- klasë apo kabinet për Historinë e Artit- kinoprojektor, sllajde , literatur

27

Programi i lëndës

“Vizatim dhe pikturë”

Lëmi: Arti pamorëProfili: Dizajn GrafikKlasa: 10

I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet të :- fitojë njohurit dhe aftësi vizuele për përceptimin e vlerave figurative - aftësohet të përdorin vizatimin dhe pikturimin të përjetojnë dhe krijojnë të bukurën- zbatojnë njohurit teorike dhe praktike në jetën e përditëshme- formojnë shprehi punuese, panvarësisë, përpikërisë- kenë njohuri më të ariturat në vizatim dhe pikturimë gjatë historisë së artit të kombit

tonë dhe popujve tjerë, në veqanti të arriturat në artin pamor bashkëkohor - kultivoj ndjenjën humanitar, zhvillimi i kulturës dhe formimin e porsonalitetit moral- aftësohet të vrejë karakterin e dukurive natyrore, të formave dhe të veprave artisitke.

II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 4orë = 140 orë


Kapitulli 1: Vija dhe drejtimi 24 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:- dijë si përdoret lavjerrësi, shkopthi, këndmatësi kërkuesi e motiveve - dijë fazat e vizatimit dhe pikturimit- dije mjetet per vizatim dhe bazat- dijë kuptimin, llojet dhe rëndësin e vizatimit dhe pikturimit - dijë veprimet psikologjike të vijës - dijë drejtimet themelore, drejtimet në konponim, drejtimet në hapësirë - dijë parimet e rendit estetik (ritmi, harmonia, kontrasti, barazpesha, drejtimi)- dijë si bëhet matja horizontale dhe vertikale

b) Tema e kapitullit- funkësioni i vijës në raport me - hapësirën- masën- sipërfaqën- vija si arabeskë

28

c) Udhëzimmet didaktive për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të :- shpjegojë detyrën dhe menyrën e punës - bëjë korekturen gjatë orës së mesimit në mënyrë individuale - angazhoj nxënësit në punë të panvarur- ushtroj nxënësit si përdoren vijat ndimëse

ç) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa- tabela për vizatim dhe pikturim- lapsa- ngjyra; akkuarel, pastel, tempër, vajit - bazat për vizatim(letër, pakoletër, karton, pelhurë,)- brusha për pikturim- objekte të përdorshme - trupa gjeometrike- funderimi gipsi

Kapitulli 2: Madhësia dhe forma 24 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- dijë rëndësin e formës dhe formave - dijë marrëdhëniet e madhësive mbrenda një forme kompozicionit - dijë poziten hapësinore dhe raporti ndërmjet formave në natyrë, lidhjet që formohen

me format artistike (me prekje ,mbulim,gërshetim)- dije te beje zgjedhjen tonale te siperfaqes

b) Temat e kapitullit - vizatimi i elementeve të përdorëshme dhe trupave gjeometrik- vizatimi dhe pikturimi i natyrës së qetë - parqitja dhe perceptimi i trupave gjeometrike me madhësi dhe forma të ndryshme

c) Udhëzimet didaktive për kapitullinRekomandohet që mësuesi të :- shpjegojë për llojet e formave dhe madhësive - shpjegoj cilat janë format bazë, format natyrale dhe ato artistike - aranazhoj motivin për vizatim apo pikturim- bëjë korekturen gjatë se mesimit ne vizatim dhe pikturim

ç) Kushtet për realilzimin e kapitullit - klasa(atelea)- lapsa të butë - letër për vizatim format të caktuar

29

- ngjyra ujit (akuarel), pastel, tempër- brusha për pikturim- reprodukime- dijafilma- projektor

Kapitulli 3: Tekstura 20 orë

a) Qëllimet e kapitullitNe përfundim të kapitullit , nxënësi duhet të:- dijë të zbatoj me sukses llojet e teksturës në vizatim dhe pikturim- dijë rëndësin e teksturës në artet figurative dhe aplikativ- dallojmë teksturën: të lëmuar, të vrazhëd, të butë, të fortë etj.- dijë vlerat teksturale të sipërfaqeve dhe formave

b) Temat e kapitullit- paraqitja dhe përceptimi i teksturës në vizatim dhe pikturim- vizayimi i objekteve të përdorshme - vizatimi dhe pikturimi I natyrës së qetë me drapëri c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- shpjegojë rëndësin dhe rolin e teksturës në vizatim dhe pikturim- bëjë demostrimin e teksturës me mjete të konkretizimit - bëjë korekturen e duhur gjatë orës mësimore dhe në mënyrë individuale

ç) Kushtet për realizimin e kapitullit - për ralizimin e sukëseshëm të lëndës së vizatimit dhe pikturimit programi parasheh

përdorimin e këtyre modeleve - trupat gjeometrike të plota dhe telore - objekte të përdoreshme - drapëri- fondrim gipsi- baza për vizatim dhe pikturim(letër, karton, pelhurë,)- ngjyra uji, (akuarel), tempër, pastel, vajit- brusha për pikturim- lapsa të butë

Kapitulli 4: Valeri 24 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapituli, nxënësi duhet të :- dijë kuptimin dhe rëndësin e valerit në vizatim dhe pikturim - dijë qelësat e valerit, inervalet dhe ritmi- dijë të përdorë valerin në vizatim dhe pikturim- dijë mënyrën e realizimit e paraqitjes së hapësirës dhe paraqitja dekorative e hapësirës

30

b) Temat e kapitullit- pikturimi i valerit në ton të një ngjyre (në shumten e rasteve ngjyrës së bardhë dhe të zezë)- struktura dhe valeri- masa dhe valeri - hapsira dhe valeri

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- shpjegojë rëndësin dhe përdorimin e valerit në vizatim dhe pikturim - shpjegojë qelësat e valerit (qelësi i larët, i mesëm, i thellë)- aranazhoj motivin e duhur për pikturim dhe vizatim- bëjë korekturen e duhur gjatë orës së vizatimit dhe pikturimit- japë detyrat në klasë

ç) Kushtet për realizimin e kapitullit - mësimi zhvillohet në klasë (atele)- llojet të ndryshme të mjeteve- lapsa, ngjyra, letër dhe baza tjera pikturash brusha për pikturë - mjete konkretizuese (reprodukime, diafilma)

Kapitulli 5: Ngjyrërat 24 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- dijë si ndahen ngjyrërat- dijë cilat janë ngjyrërat bazë (primare) dhe cilat janë ngjyrërat e përfituara (sekudare)- njohe spektrin e ngjyrërave - dijë harmonin e barazisë, veçantisë koloristike- dijë si bëhet përzirëja e ngjyrërave

b) Temat e kapitullit - pikturimi i natyrës së qetë me elemente nga bota bimore (fauna) me drapëri - pikturimi i objekteve të përdorshëme dhe gjeometrike - pikturimi tonal, gradacioni i toneve

c) Udhëzime didaktive për kapitullinrekomandohet që mësuesi të :- shpjegojë detyren dhe menyren e punes - bëjë aranzhimin e motivit për vizatim dhe pikturim- organizojë punën me nxënës- bëjë analizën e punimeve më të sukëseshme

ç) Kushtet për realizimin e kapitullit - fondrim gipsi

31

- elementet e florës - elemente të faunës- objektet të përdorëshme- trupat gjeometrik- drapëri- ngjyra- lapsa- brusha për pikturim- letër, karton, pelhurë - paletë për përzirëjen e ngjyrërave - tempertin, vaj lini

32

Programi i lëndës

“Bazat e teknologjise grafike “

Lëmi: Arti pamorëProfili: Dizajn grafikKlasa: 10-të

I.Qellimi i lendes

Në përfundim të kapitullit,nxënësi duhet të :- fitoje njohuri teorike elementare te domosdoshme per programet e proceseve te

ngushta profesionale- te arrije nje baze solide nga teorija per te vazhduar me sukses arsimimin e metejshem.- te jet i njoftuar me rregullat baze ne veprimtarin grafike.- zhvilloje aftesi qe diturin teorike ta zbatoj ne pune praktike.


35 javë x 2 orë/javë = 70 orë


Kapitulli 1: Bazat e formesimit tipografik 6 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- tregoje rendesin e periudhave te shtypit gjate historise;- dalloi teknikat themelore te shtypit;- dalloi llojet e materialeve grafike;- dalloi fazat kryesore te punes ne veprimtarin grafike.

b) Temat e kapitullit- hyrje ne historin e shtypit;- veprimtaria grafike sot.- rregullat baze tipografike;- sistemi tipografik i matjevec).Udhëzime didaktike për kapitullin- shpjegime nga mesim dhenesi;- pyetje pergjigje;- demonstrim i mostrave te ndryshme.

33

a) Kushtet për realizimin e kapitullitMesimi zhvillohet ne klase- Praktika per realizimin e temes.

Kapitulli 2: Punimi i rradhitjes 6 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Dalloje menyrat teknike te rradhitjes;- dalloj origjinen dhe llojin e shkrimeve;- dalloje shenjat e korrektures dhe ti zbatoi ne evidentimin e tyre ne tekstin me

gabime;- perzgjedh menyren adekuate per rradhitje.

b) Temat e kapitullit - Doreshkrimi.- Korrektura.- Rradhitja me plumb.- Rradhitja e shkruar.- Fotorradhitja.- Rradhitja me kompjuter.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - shpjegoje rregullat baze per nje doreshkrim; - prezentoje dorshkrime te ndryshme; - zhvilloje ushtrime ne rradhitje me dore nga shkronjat e plumbit;- zhvilloje ushtrime me prdorimin e shenjave te korrektures- jap detyra per rradhitje me kompjuter- vlersoje nxenesin per detyrat ne klase.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mesimi zhvillohet ne klase- llojje te ndryshme te shkronjave te dores nga plumbi;- kompjuteri me pajisjen shtese te nevojshme;

Kapitulli 3: Punimi i modeleve për kopjim 14 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- parapregadite origjinalin per fotografim;- dalloje terrmet baze ne reprofotografim;- dalloje ngjyrat baze nga sinteza aditive dhe substraktive;- tregoje menyrat per perpunimin e modelit per kopjim.- dalloje menyren e modelit per tekniken e caktuar te shtypit;- zbatoje menyren per ndarjen e ngjyrave nga origjinali.

34

b) Temat e kapitullit - Rreprofotografija .- Termet baze ne reprofotografi.- Mjetet dhe aparaturat fotografike.- Rasteri.- Fotografimi i orgjinaleve bardh e zi.- Fotografimi i origjinaleve me ngjyra.- Sinteza additive dhe substraktive e ngjyrave.- Montazhi grafik

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoje origjinen e fotografise latente ; - prezentoje llojet e ndryshme te origjinaleve;; - zhvilloje ushtrime ne perzierjen e ngjyrerave;- jap detyra te pavarura ne punimin e fotografive;- vleresoje nxenesin per detyrat ne klase,pjesmarje ne mesim dhe ne detyrat te

pavarura.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mesimi zhvillohet ne klase- lloje te ndryshme te fotomaterialeve;- fotoaparatura;- kompjuteri me pajisjen shtese te nevojshme.

Kapitulli 4:Punimi i formave te shtypit 15 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- tregoje qellimin e pergjithshem te kimigrafise per punimin e formave te shtypit;- prshkruaje menyren e punes per punimin e formes se shtypit per shtypin e larte;- pershkruaje menyren e punes per punimin e formes se shtypit per shtypin e rrafshte;- prshkruaje menyren e punes per punimin e formes se shtypit per shtypin e thelle;- prshkruaje menyren e punes per punimin e formes se shtypit per shtypin e

depertueshem.b) Temat e kapitullit - Kimigrafia.- Klishea.- Rradhitja me plumb.- Forma e shtypit per shtypin e larte.- Forma e shtypit per shtypin e rrafshte.- Forma e shtypit per shtypin e thelle.- Forma e shtypit per shtypin e deprtueshm.

35

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - te pasuroje shpjegimin ne punimin e formave t shtypit ne shembuj dhe mjete

korrekte; - te angazhoje nxenesit ne diskutime per punimin dhe rolin e klishes per reproduktimin e fotografise; - proqesi i qepjes ;- proqesi i kompletimit;- amballazhi dhekatallazhi;- perpunimi i letres.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit: Mesimi zhvillohet ne klase- pajisjet per ndritqimi artificial;- dritematsi;

Kapitulli 5: Shumezimi 15 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtije kapitulli nxënësi duhet të:- dalloj teknikat themelore te shtypit dhe karakteristikat te cilat i posedon qdo teknik;- prshkruaj mnyren e procesit te punes per qdo teknik themelor te shtypit;- dalloje teknikun me te pershtatshem per ta shtype nje prodhim grafik;

b) Temat e kapitullit - teknika e shtypit te larte.- teknika e shtypit te rrafsht.- teknika e shtypit te thelle.- teknika e shtypit te deprtueshm.- Teknika speciale te shtypit

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - te pasuroje shpjegimin ne teknika te shtypit,me skica,me shembuj dhe mjete

konkrrete; - te parashtroje pyetje pergjigje;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klase speciale- lloje te ndryshme makinash sipas makinave te shtypit;- tabela didaktike per konkretizim;

36

Kapitulli 6:Prpunimi grafik 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- tregoje randsin dhe qllimin e lidhjes s librit;- dalloj materialet t cilat prdoren;- przgjedh matriale sipas llojit dhe randsis s prodhimit grafik;- przgjedh mnyren e trajtimit t punimeve sipas trajtimit t tyre.

b) Temat e kapitullit - Liberlidhja- Procesi i prerjes.- Procesi i palimit.- Procesi i qepjes.- Procesi i kompletimit. - Procesi i lidhjes.- Amballazhi dhe katonazhi.- Perpunimi i letres.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasuroje shpjegimin me skica,shembuj dhe mjete konkrrete; - zhvilloje ushtrime per procesin e palimit dhe kompletimit;- demonstroje me monstra te ndryshme- vlersoj nxenesin pr detyrat n klas,pjesmarrje n msim dhe n detyra tpavarrura.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klase speciale- mesimi zhvillohet ne grupe;- lloji dhe forma te ndryshme te letres per konkretizimin e mesimit. Kapitulli 7:Materialet baze ne veprimtarin grafike 6 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- tregoje randsin dhe qllimin e materialeve grafike;- dalloj materialet grafike;- przgjedh matriale sipas llojit t prodhimit grafik;- przgjedh mnyren e trajtimit sipas veprimit t tyre.b) Temat e kapitullit - Materialet metalike- Materialet e letres- Masat plastike- Ngjyrat.- Ngjitsi.

37

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - demonstrim i monstrave t ndryshme.- pyetje prgjigje

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Msimi zhvillohet n klas- Monstra t ndryshme t metaleve,letres,ngjyres dhe ngjitsit;

38

Programi i lëndës

“Shkrim”


I.Qellimi i lendes

Në përfundim të lëndës,nxënësi duhet të :- tregoje rendesine e formesimit ne punen praktike grafike.- njohe materialet dhe veglat per pune .- zgjedhe llojet e vijave te shkronjave dhe numrave.- tregoje aftesine ne perdoimin dhe zbatimin e sakte te ngjyrave gjate proqesit te realizimit.

II. Fondi i orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndësKapitulli 1: Shenjat e Para 5 orë

a). Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- shpjegoje pasqyren e zhvillimit historik te shkrimit nga shenjat e para.- shpjegoje llojet e veglave per pune - njohe llojet e letres.- njohe llojet e vijave.- krioje shprehine per precizitet si element i domosdoshem ne industrine grafike.

b). Temat e kapitullit- Pasqyre e zhvillimit historik te shkrimit nga shenjat e para (vizatimet,vizatimet e

reduktuara si shenja te para te shkronjave);- Zhvillimi i shkrimit ne veprat e shkruara me dore;- Perdorimi i shkrimit nga tekstet e pasterta deri te

libri,pllakati,amballazhi,diploma,urimet,ftesat,dhe shprehjet tjera grafike;

c). Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- Shpjegoje permbajtjen dhe randesine e shkrimit me shembuj konkret;- Zhvilloje debatin ne lidhje me punen manuele dhe aritja graduale e ushtrimeve me

pende

39

- Lidh punen ne bashkpunim me lendet tjera grafike.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne klase- Lloje te ndryshme te letres .- Lloje te ndryshme te pendave kaligrafike;- Veglat per matje dhe terheqjen e vijave.

Kapitulli 2: Mjetet dhe materjali 5 orë

a) Qellimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet te:- njohë viskozitetin e pendave kaligrafike- njihë llojet e pendave - dijë të punoj panda prej kallamit b)Tema e kapitullit. - Mjetet dhe materjali që do të përdoret për shkrim - Mënyra e përdorimit të pendave kaligrafike

c)Udhëzimet didaktike për kapitullin - Rekomandohet që mësimdhënsi të:- Shpjegoj rendësin dhe llojet e matejaleve që do të përdoren- Shpjegoj rendësin e përdorimit të pendave, brushave dhe kallamit d) Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet në klasë- Llojet e ndryshme të letres dhe pendat kaligrafike - Veglat per matje dhe terheqjen e vijave

Kapitulli 3;Ushtrimi i potezit 10 orë

a)Qëllimet e kapitullit - Në perfundim të kapitullit nxenesi duhet të shpjegoj menyren e mbajtjes se

pendes.- Të aftesohet qe i pavarur te shpreh mendimin e vet ne punimin e shkronjave - te dije te caktoj lartesit dhe distancat e shkronjave

b)Temat e kapitullit- Ushtrimi i potezit - Kendi i mbajtjes së pendes kaligrafike dhe terheqja e drejt e dores - Caktimi i lartesis së shkronjave - Distanca ndermjet shkronjave,fjaleve,rreshtave dhe bardhesija-c)Udhezimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mesimdhënsi të;

40

- Shpjegoj mënyren e terheqjes së potezit - Shpjegoj rendësin e gjërsive të pendave kaligrafike

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet në klas- Llojet e ndryshme të letres dhe pergamentit - Pendat kaligrafike dhe ngjyra,- Veglat për matje dhe tërheqjen e vijave

Kapitulli 4;Konstruktimi i shkronjave 10 orë

a)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kalitullit nxenësi duhet:- Të dije të konstruktoi shkronjat - Të njohë llojet e shkronjave dhe numrave - Të dijë të caktoijë madhësit e shkronjave sipas gjeresise se pendes.

b)Temat e kapitullit - Shkrimi skelet blok ,alfabeti - Lartesit e caktuara te shkronjave - Shkrimi I drejt dhe jo i drejt i tekstit - Venja e drejt e shkonjave - Ushtrimet dhe shembuj

c)Udhezimet didaktive për kapitullin Rekomandohet që mesimdhensi të :- Shpjegoj menyren e konstruktimit të shkonjave me shembuj konkret - Shpjegoj caktimin e lartesise se shkonjes dhe shpartimin e formatit të caktuar

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet në klasë - Llojet e ndryshme te librave te shtypur,fotografi te stelave romake me- mbishkrim,llojet te kartmonedhave dhe monedhave si dhe simboleve te ndryshme - Letra.ngjyra si dhe llojet e pendave kaligrafike - Veglat për matje dhe tërheqjen e vijes.

Kapitulli 5: Shkrimi blok gjashtë fulesh 12 orë

a)Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- njohë menyren e caktimit të lartesisë së shkronjes me vula - të caktoi llojin dhe niansen engjyres së pendes kaligrafike

b)Temat e kapitullit- vlera e shtypit të shkronjave- rrumbullaksimi i fushave

41

- shkrimi blok gjashtë vulash, alfabeti- venja e shkronjave sipas vertikales she horizontales

c)Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënsi të:- shpjegoi menyren e kostruktimin të shkronjave me shembuj konkret - shpjegoi mënyren e caktimit të lartësisë së shkronjes.- shpjegoi menyren e shpartimit të formatit të caktuar.- sjell shembuj konkret para nxënësve-libra,revista dhe shembuj të tjerë

d)Kushtet për relizimin e kapitullit- mësimi zhvillohet në klasë- llojet e ndryshme të librave të shtypur , fotografi të stelave romake me mbishkrime ,- llojet e kartmonedhave dhe monedhave si dhe simboleve te ndryshme- letra , ngjyra si dhe llojet e pendave kaligrafike- veglat per matje dhe terheqjen e vijes .

Kapitulli 6:Konstruktimi i shkronjave 28 orë

a)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kapitullit nxenesi duhet:- te dije te konstruktoi shkronjat - te dije te perdor veglat per konstruktimin e shkronjave:- Vizoret dhe kompasin - te dije te perdorë lakoret per konstruktimin e serifeve - te krijoj shprehine per precizitet si element I domosdishem ne industrin grafike

b)Temat e kapitullit- katrorja kapitale ABCDA- komponimi i teksteve te caktuara

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- shpjegoi menyren e konstruktimit te shkronjav e me shembuj konkret - shpjegoi menyren e konstruktimit me ndimen e katrorit ,rrethit ,elipses dhe

diagnaleve.- shpjegojë mënyren e terheqjes së serifeve me ndihmen e lakores- ngjyrosja e shkronjave.

d) Kushtet për realiziminm e kapitullit- mësimi zhvillohet në klasë- ku përmesë së cilës demostrohet mënyra e konstruktimit të shkronjave- letra dhe ngjyra- veglat për matje dhe tërheqjen vijës- trekëndsha,kompas dhe lakore

42

Programi i lëndës

“Formësim Grafik”


I. Qellimi i lendes

Në përfundim të lëndës,nxënësi duhet të :- tregoi aftesine e sensit per kompozim grafik,per te gjitha menyrat e shprehjes dhe

funksioneve ne fushen e komunikimit grafik- tregoi aftesi per bartjen informatave me ndihmen e shkrimit tipografik,

kompozimit ,shprehjes dhe funksionit ne fushen e komunikimit vizuel.



Kapitulli 1: Njohja e sistemeve te zmadhimit 18 orë

a)Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- njohe llojet e materialeve per pune .- te krijoi shprehine per precizitet si element i domosdoshe ne dizajn grafik.- aftesohet qe i pavarur te beje komponimin e shkoronjave.

b)Temat e kapitullit- njohja e sistemeve te zmadhimit proporcional dhe te zvogelimit te formalit.

c).Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te:- Shpjegoje permbajtjen dhe randesine e menyrave te zamdhimit proporcional dhe

zvoglimiit.- Shpjegoi menyren e perdorimit te episkopit i cili ben rritjen – pozitiv.- Rritja me ndiihmen e diagonales.- Lidhe punen me bashkpunim me lendet e tjera diz.grafik.

d).Kushtet për realizimin e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Lloje te ndryshme te letres .

43

- Tabela me shina.- Veglat per matje.- Brushat e ndryshme,ngjyrat..

Kapitulli 2: Kompozicioni grafik 18 orë

a) Qellimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet te:- aftesohet qe i pavarur te shpreh mendimin e vet ne komponimin e siperfaqeve.- njohe karakterin e formave,si dhe llojet e vijave.- zhvillimi I aftesive te nxenseve ,per vrojtim dhe te menduar analitik. b)Tema e kapitullit. - Projektimi dhe punimi i kompozicionit te siperfaqeve te caktuara me vija bardh zi duke perdorur drejt rasteriu linear pa krujzimin e rasterit linear pa kruajzimin e rasterit ne formatin 33.33 cm.

c)Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- Shpjegoi menyren e projektimit te rasterit.- Shpjegoi perdorimin e llojet e lapsoreve.

Kapitulli 3;Rasteri 18 orë

a)Qëllimet e kapitullit Në perfundim të kapitullit nxenesi duhet të :- Fitoi njohuri dhe aftesi vizuele per perceptimin e vlerave grafike.- Aftesohet qe te perdore veglat per perfitimin e rasterit.

b)Temat e kapitullit- Projektimi dhe punimi i kompozicionit te siperfaqeve te shenuara me vija bardh-zi

dhe te siperfaqeve bardh-zi duke perdorur drejt rasterin linear dhe kryqezimin e rasterit duke fituar 6-7 tone me ndihmen e rasterit ne formatin 33,33 em.

c)Udhezimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mesimdhënsi të;- Shpjegoi ndikimin e kontrastit ne siperfaqe.- Shpjegoi ndikimin e vijave ne siperfaqe.- Shpjegoi perfitimin e skalertonike me kryqezimin e vijave.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- Llojet e ndryshme te literatures profesionale.- Lloje te letrave te ndryshme- Vegla per terheqjen e vijave dhe matje.- Lapsa ,panda dhe ngjyra te ndryshme.

44

-Kapitulli 4;Kompozicioni 18 orë

a)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kalitullit nxenësi duhet:- Të dije të perdore rasterin pikore.- Te dije te punoi tonet valer me brushe .- Te dije te punoi tonet valer me laps - Te dije te punoi tonet valer me gershetimin e vijave.

b)Temat e kapitullit - Projektimi dhe punimi i kompozicionit te siperfaqeve te caktuar me vijat bardh -zi

dhe te siperfaqeve bardh-zi duke perdorur rasterin pikor jo te drejt dhe linear ne formatin 33/33 cm.

- Projektimi dhe punimi I kompozicioneve te siperfaqeve te shenuara me vija bardh-zi dhe te siperfaqeve bardh- zi duke perdorur toneet vale rte nje ngjyre,ne formatin 33/33 cm.

c)Udhezimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mesimdhensi të :- Shpjegoi menyren e punimit te valerit tonal me pika .- Shpjegoi menyren e punimit te valerit me vija.- Shpjegoi perdorimin e vizores .”T” dhe trekendeshit.- Sjelle shembuj konkurent para nxenesve-libra,revista etj.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes .- Vegla te ndryshme ,vizore,lapsa,panda dhe brusha.- Shebuj te ndryshem ,punime te suksseshme si dhe literature pprofesionale.- Letra-tone vale rte ndryshem.- Episkop

Kapitulli 5: Kompozicioni figurative grafik 24 orë

a)Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- dije te projektoi fonde te ndryshme .- dije te perdore brushat tipografike,kallamin etj.- dije qe perms

b)Temat e kapitullit- Karakteristikat figurative – grafike te rradhitjes.- Vlerat tonale te rradhitjes te fituara me rradhitjen e bardhe,gjysem te zeze dhe te

zeze .- Vlerat tonale te rradhitjes te fituara me denduri te ndryshme dhe madhesi te ndryshme

te shkronjave ne rradhitje.

45

- Pozitivi dhe negativi i rradhitjes .- Projektimi dhe punimi i kompozicionit nga rradhitja ,inicialet dhe elementet tjera

percjellese tipografike .- Zgjidhje nje dhe dyngjyreshe ne formatin 33/33 cm.

c)Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënsi të:- shpjegoi menyren e kostruktimin të shkronjave.- shpjegoi perdorimin e veglave per konstruktimin e fondeve te caktuar,mr ndihmen e

elementeve gjeometrike.- shjegooi menyren e punnimit negative perms kontakt kopjes.

d)Kushtet për relizimin e kapitullit- mësimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- vegla te ndryshme per projektimin e shkronjave.- vegla per punimin e rastereve.- vegla per terheqjen e vijave dhe matje.- kompjuter dhe aparatur per zmadhim.

Kapitulli 6:Vlera t figurative grafike te titullit 24 orë

a)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kapitullit nxenesi duhet:- dije te beje rradhitjen e titullit dhe caktoi `madhesin.- dije te caktoi hapsiren ndermjet titujve ,nentitujve dhe rreshtave.- dije te beje nje lidhje kompozicionale dhe estetike ne mes te

titujve,nentitujve,shtyllave dhe fotografise.

b)Temat e kapitullit- Vlerat figurative –grafike te titullit,mbititullit,nentitullit,ndermjet titujve dhe

radhitjes.- Lidhja e tyre kompozicionale,funksionale dhe stilistike me elemente tjera tipografike.- Projektimi dhe punimi i kompozicionit nga

rradhitja ,iniciale,titujt,nentitujt ,ndermjettituj dhe elementeve tjere percjelles tipografik.

- Zgjidhjet nje dhe dy ngjyreshe format 33/33cm.

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- shpjegoi (preferoi) fonde per perdorim ne tituj ,nentituj etj.- shpjegoi ndikimin e hapsirave ne mes rreshtave.- demonstroi zgjedhjen ideore perms komputerit.

d) Kushtet për realiziminm e kapitullit- mësimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- materiale te ndryshme per realizimin e detyrave.

46

- vegla te ndryshme per realizimin e detyrave.- kompjuteri me programe adekuate per diz.grafik - mesimi zhvillohet ne grupe.

Kapitulli 7:Zgjedhjet figurative-grafike te faqes se prospektit ose katalogut 27 orëa)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kapitullit nxenesi duhet: - dalloi menyrat teknike te rradhitjes - dalloi ,origjinen dhe llojin e shkronjave .- perzgjidh materiale sipas llojit dhe rendesise per dizajnimin e prospektit ose

katalogut.- te perdorekompjuterin me programe adekuate per dizajn gafik.

b)Temat e kapitullit- Projektimi dhe punimi i faqes se titullit te prospektit ose katalogut me ilustracion dhe

te gjjitha elementet tjera percjellese .- Zgjidhjet nje,dy dhe shumengjyreshe ne formate te ndryshme standarde.

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- pasuroi shpjegimin me skica ,shembuj dhe mjete konkrete .- jep detyra per rradhitje me kompjuter.- prezentoi fotografi te ndryshme per perdorim ne zgjidhjen e prospektit apo katalogut.

d)Kushtet për realiziminm e kapitullit- mësimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- parapergadite fotografi te ndryshme - parapergadite fonde te ndryshme .- percakton dimensionin per catalog dhe prospect.- mesimi zhvillohet ne grupe.

Kapitulli 8:Zgjidhjet figurative-grafike te shpalljeve TV 28 orë

a)Qellimet e kapitullitNë perfundim te kapitullit nxenesi duhet:- dalloi materialet te cilat perdoren .- perzgjedh materialet sipas llojit dhe rendesise.- perzgjedh madhesite ,svondin dhe ngjyrat.- perzgjesh materialet sipas llojit dhe rendesise.

b)Temat e kapitullit- Projektimi dhe punimi I tri shpalljeve –shpicave TV.- Zgjidhjet nje ,dy dhe shumngjyreshe te shpalljeve statike TV ne formatin standardte

zvogeluar.

47

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te:- pasuroi shpjegimin me skica,shembuj dhe mjete konkrete.- demonstroi menyren e zgjedhjes ideore perms programeve adekuate me kompjuter.

d) Kushtet për realiziminm e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- mesimi zhvillohet ne grupe.- lloje te ndryshme per realizimin e detyrave.- kater dhe folje me nianca te ngjyrave te ndryshme .- kompjuter me pajisje percjellese.

48

Programet e lëndëve profesionale ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

Dizajn grafik

49

Klasa 11Programet e lëndëve profesionale

Programi lëndës

“Historia e Artit”

Lëmi: Arti pamorëProfili; Dizajn grafikKlasa: 11

I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 11 nxënësi duhet të :- Shpjegoi rëndësin parimet dhe rregullat kryesore të historisë së artit- Njohja e nxënësve me të ariturat me të rëndësishme në artin botror- Njohja e nxënësve me stilet artistike dhe me përmendoret më të rëndësishme- Njohja e nxënëseve me mjeshtrit (artistet) me rëndësi në historinë e artit- Mundësia të shpjegoi rëndësinë për konceptet themelore dhe ligjësitë estetike- Zhvillimi i aftësive të nxënësve për vrojtim dhe të menduar analitik- Zhvillimi reth vlerësimit të veprave artistike- Zhvillimi i shprehive tek nxënësit për shfrytëzimin e muzeve, ekspozitave, galerive

dhe të manifestimeve të tjera artistike

II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë / javë = 70 orë

III.Programi i holësishëm i lëndës

Kapitulli 1. Baroku 16 orë

a. Qëllimet e kapitullit :- Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - kuptoj bazat ideore dhe kuptimi i barokut - njoh veqoritë e arkitekturës barokiane - të ketë njohuri për permendore barokiane- njoh Lorenco Berninin dhe skulpturen e barokut- ketë njohuri për pikturën e barokut (Karavagjo dhe ndikimi i tij në pikturën

evropiane)- njohuri për pikturën e barokut në Spanjë: El greko, velaskezë , murilo, zurbaron- të njihet me përhapjen e barokut në evrop – Piter Paolo Rubensin

50

- njihet me kushtet shoqërore dhe kulturore në shekullin XVII në Holandë përkatësisht me krijimtarinë e Rembrandit.

- Njihet në shekulllin XVII në Francë në kohën e sundimit të Luigjit XIV –arkitektura Puseni, Loreni, artizanatet, tapiseria, mobiljet, plastika e imt, artaria

b. Temat e kapitullit- Bazat ideore dhe kuptimi , - karakteret – veqoritë e arkitekturës së barokut, - përmendoret e spikatura, - Lorenco Bernini dhe skulptura e barokut- piktura e barokut në Itali, Karaqi dhe akademia e tij në pikturën evropiane- piktura e barokut në Spanjë: El greko, Vellaskez,Murillo, Zurbaron- përhapja e barokut në Evropë – Pubensi (Piter Paolo Rubens)- kushtet shoqrore dhe kulturore në shek. XVII në Holandë – Rembrant Van Rinj - Shek. XVII në Francë në kohën e sundimit të Luigjit XIV: arkitektura, Puseni,

Loreni, artizanatet, tapiseria, mobiljet, plastika e imt dhe artaria.

a. Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që musuesi të:- ilustorjë teste, literaturë, mjete bashkëkohore kinoprojektorin, sllajde, dividi etj.

d. Kushtet për realizimin e kapitullit- Klasë apo kabinet për hisorinë e artit - literaturë, sllajde , dividi etj.

Kapitulli 2 : Arti i evropes në shek. XVII 6 orë

a. Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit duhet të:- kenë njohuri për rethanat shoqrore dhe artistike të epokes, arkitektet freng të shek.

XVIII dhe veprat e tyre- njoh rymat kryesore në pikturën frenge: Vato, Shardeni, pertrirja e pikturës së miletit:

Tiepollo dhe shkolla kombëtare angleze e shek. XVIII- njoh rrymën e neoklasicizmit , origjinën arkitekturën skulpturën, pikturën e Lui

Davidit dhe të Engrit

b. Temat e kapitullit - Rethanat shoqrore dhe artistike të epokës , arkitektet freng të shek. XVIII dhe veprat e

tyre. - Rrymat kryesore në pikturën frenge: Vato, Shardeni, pertrirja e pikturës së miletit:

Tiepollo dhe shkolla kombëtare Angleze e shek. XVII.- Neoklasicizmi: origjina, arkitektura, skulptura, piktura e Lui Davidit dhe Engrit

c. Rekomandohet që mësuesi të : - Të ilustrojë teste literaturë teste literaturë bashkëkohore kinoprojektorin,

51

- sllajde, - dividi etj.

d. Kushtet për realizimin e kapitullit- Klasa apo kabineti për historinë e artit-Kapitulli 3 Arti i shek. XIX 19 orë

a. Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- njohë rethanat shoqërore të epokës – arkitektura- informohet për paraqitjet e drejtimeve artistike: romantizmin, Ezhen delakroa,

Francisko de Goja, Teodor Zhiriko- informohet për realizimin në Francë , origjinën dhe veqoritë,Gustav Kurbe, Domje

dhe Mile- të ketë njohuri për impresionizmin- origjinën e saj dhe karakteristikat themelore.

Përfaqsuesit kryesor: Klod Mone, Mane, Renoar, Edgard Dega etj. - Të ketë njohuri për skulpturën inpresioniste : Rodeni dhe Medardo Roso- Ketë njohuri për neoimpresionizmin – përkatësishtë për Zhorsh Sera - Ketë njohuri Vinsent Van Gogun - Ketë njohuri për krijimtarin e Pol Sezanit dhe rëndësinë e tij në artin bashkëkohor

b. Temat e kapitullit- Rrethanat shoqrore të epokës- Arkitektura- Paraqitja e drjtimeve artistike: romantizmi, Ezhen Dela Kroa, Teodor Zhiriko,

Francisko de Goja. - Realizmi në francë: origjina dhe veqoritë Origjina dhe veqoritë, Kurbe, Domje, Mile- Impresionizmi, origjina dhe karakteristikat themelore, përfaqsuesit kryesor: Mone,

Mane, Renuar, Dega.- Skulptura impresioniste: Rodeni dhe Medardo, Roso.- Neoimpresionizmi – Zhorzh Sera- Krijimtaria e Vincnt Van Gogut- Krijimtaria e Pol Cezanit dhe rëndësia e tij për artin bashkëkohor

c. Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:- ilustrojë teste literaturë mjete bashkëkohore, kinoprojektorin dividin etj

d. Kushtet për realizimin e kapitullit - klasa apo kabineti për Historinë e Artit

Kapitulli 4. Arti i shekullit XX 18 orë

a. Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësit duhet të:

52

- ketë njohuri për bazat ideore të artit të shekullit XX në evropë –arkitektura, materijale të reja ndërtimore, funksionaliteti i arkitekturës moderne

- ketë njohuri për ekspersionizmin dhe përfaqësuesit e tij kryesor:Edvard Munch, Gjems Ensor, Grupi Ura (Die Brucke) dhe kalorsi i kaltërt ( Bluriter Ostar Kokoshka)

- ketë njohuri për kubizmin – për vetitë dhe përfaqsuesit - ketë njohuri për krijimtarinë e Pablo Pikasos - ketë njohuri për futuristët dhe grupin Dada- ketë njohuri për mbirealizmin si dukuri në litersi, film dhe pikturë - ketë njohuri për paraqitjen e artit apstrak – Vasilje Kandinski - ketë njohuri për Pit Monderianin dhe Neoplasticizmin- ketë njohuri për shkollën e dizajnit industrial – Bau Hausi - ketë njohuri për skulpturën evropiane në gjysmën e parë të shekullit XX (bartësit

kryesor të tendencave të reja, Brankuzi dhe Anri Muri)

b. Temat e kapitullit- bazat ideore të artit të shekullit XX në evropë - arkitektura materiale të reja ndertimore, funksionaliteti i arkitekturës moderne- ekspresionizmi dhe përfaqsuesit e tij kryesor Edvard Munch, Xhems Ensor grupi Ura

(Die Brucke), kalorsi i kaltërt (Blu riter), Oskar Kokoshka - Kubizmi vetitë dhe përfaqsuesit - Krijimtaria e Pablo Pikasos - Futuristët dhe grupi Dada- Hiperalizmi (mbiralizmi) si dukuri në tërsi film dhe pikturë - Paraqitja e artit apstrak – Vasilje Kandilski - Pit Mondriani dhe neoplasticizmi - Shkolla e dizajnit industrial (- Bau Hausi )- Skulptura evropiane në gjysmën e parë të shekullit XX – bartësit kryesor të

tendencave të reja (Brankuzi dhe Henri Muri)

c. Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të : trajtoj shembuj konkret të temave- Të angazhojë nxënësit në punë me mjete, sllajde dividi, literaturë etj

d. Kushtet për realizimin e kapitullit- klasë apo kabinet për Histori të Artit - Kinoprojektor, dividi , literaturë etj

Kapitulli 5: Arti bashkëkohor shqiptar 12 orë

a. Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- njohë krijimtarinë pikturale të Ibrahim Kodrës – paraqitja e kubizmit në pikturën e

Ibrahim Kodrës - ketë njohuri për krijimtarinë e Musli Mulliqit – fazat ekspresioniste në pikturën e

Musli Mulliqit

53

- ketë njohuri për kirjimtarinë e veprave skulpturale të Agim Qavdarbashës - ketë njohuri për krijimtarinë pikturale të Gjelosh Gjokës – tendencat e pikturës

metafizike - ketë njohuri për krijimtarinë e Nysret Salihamixhiqit, Rexhep Ferit, Gjevdet Gjafës ,

Nebi Muriqit- krijimtaria e dizajnit grafik – Shyqri Nimani

b. Temat e kapitullit- paraqitja e kubizmit në pikturën e Ibrahim Kodrës- paraqitja ekspresioniste në pikturën e Musli Mulliqit- skulptura e Agim Qavdarbashës- metafizika në artin piktural të Gjelosh Gjokës - arti apstrak në pikturat e Nysret Saliamixhiqit - piktura e Rexhep Ferrit, Nebi Muriqit, Gjevdet Gjafës- krijimtaria e dizajnit grafik – Shyqri Nimani

c. Udhëzime didaktike- Rekomandohet që mësuesi të: ilustrojë qështjet që trajtojnë temat konkrete- të jap detyra konkrete për nxënësit

d. Kushtet për realizimin e kapitullit- në klasë apo kabinet për Histori të Artit- kinoprojektori, sllajde, dividi, literaturë etj.

54

Programi i lëndës“Vizatim dhe pikturim”

Lëmia: Arti pamorëProfili: Dizajn grafikKlasa: 11

I.Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasen e 11të nxënësi duhet të :- të tregojë rëndësinë e vizatimit dhe pikturimit- të që ti zbatojë në praktikë me sukses njohuritë e fituara të zgjedh detyra

profesionale,të zotrojë teknikat e vizatimit dhe pikturimit si dhe mënyrën e përdorimit të mjeteve materiale,

- të zhvilloj të vrojtuerit vizuel dhe kuprimin estetikë në lidhëshmeri me profesionin e tij të ngushtë.

- të zhvillojë aftësi vizuele në përceptimin e vlerave figurative për përsosjen e kritereve të ngushtë

- të zhvillojë aftësi vizuele për përceptimin e vlerave figurative për përsosjen e- kritereve të vlerësimit të informative të marra.- të zhvillojë ndjenjen për harmonin kompozicionale dhe elementet figurative

II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 4 orë = 140 orë


Kapitulli 1 : Konstrukcioni dhe proporcioni 24 Orë

a)Qëllimet e kapitullit - Me përfundimin e këtij kapitulli nxënësi duhet të :- përshkruaj elementet me të cilat realizohet konstrukcioni(horizontal,vertikala,

drejtimi,madhësia)- njohë konstrukcionin hapësinor dhe logjiken konstruktive- zhvillojë ndienjen për barazpeshë,masë dhe proporcione- zhvilloj kuptimin e vrojtuarit:proporcionet plastike dhe vlerat hapësinore,harmonisë

dhe kontrastit

b)Tema e kapitullit- krahasimi i madhësive- përmasa dhe perspektiva- skala tonale e vijave- konstrukcioni dhe proporcion

55

c)Udhëzime didaktike për kapitullimRekomandohet që mësuesi të :- demostroj në mënyrë të ilustruar dhe me mjetet të konkretizimit detyrën e caktuar- angazhoj dhe motivoj nxënësit në procesin mesimor- arranzhojë motivin e duhur- bejë kontrollimin dhe korekturen gjatë orës së mësimit në mënyrë individuale

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me format dhe strukturë të ndryshme- lapsa të but (B4, B5 )thëngjill,tush,tush i laviruar,brusha penë - trupa gjeometrike me tela dhe të plota fonderim gipsi,objekte të përdorëshme,draperi

me teksturë dhe ngjyrë të ndryshme.

KAPITULLI 2: Vlera plastike 28 orë

a)Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli,nxënësi duhet të :- arrij plasticitetin e formae dhe valerin plastike në motivin e caktuar me ndihmen e

vijës,tonit dhe dendurisë së rasterit.- të dalloj raportet bardhë – zi- njohë parimet themelore të plastikës:konstrukcioni i formës dhe kultivimi për

ndjënjen e volumit- dallojë rëndësin e madhe dhe të vogël të elementeve

b)Temat e kapitullit- vija si dukuri plastike dhe relevante në hapsirë- konstrukcioni i formës dhe volumit- arrtija e plasticitetit me ndihmën e rasterit

c)Udhëëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- shpjegojë rëndësineë e vlerave plastike në artet figurative dhe aplikative- aranzhojë motivin e duhur ku vin në shprehje vlerat plastike- analizojë dhe kontrolloj veprat e nxënsëve - motivoj nxënësit për punë kreative dhe të pavarur

d)Kushtet për realizimi e kapitullit- letra me format dhe strukturë të ndryshme- lapsa të but (B4, B5 )thëngjill,tush,tush i laviruar,brusha penë - trupa gjeometrike me tela dhe të plota fonderim gipsi,objekte të përdorëshme,draperi


KAPITULLI 3:Komponimi 24 orë

a)Qëllimi i kapitullit

- në përfundimin e kërij kapitulli,nxënësi duhet të:

56

- krijoj unitetin e rrafshit dhe elementeve me të cilat komponohet- përvetsoj elementet dhe parimet e kompozicionit- paraqes ritmin e përberë në kompozicion- krijoj barazpeshen në raport me elementet e kompozicionit- njohë struktrurën e kompozimit figurativ dhe kompozimin me ndihmen e rrugës

analitike të detryrave.

b)Temat e kapitullit- komponimi me anën e kontrastit- dominanta dhe uniteti i elementeve në kompozicion- shema lineare dhe strukturale e kompozicionit

c)Udhëzime didaktike e kapitullit - rekomandohet që mësuesi të:- përzgjedhë paisjet dhe mjetet e duhura për punë- demostroj dhe ilustroj detyrën e caktuar- aranzhoj motivin- bëjë kontrollimin dhe korekturen gjatë procesit të mësimit në mënyrë individuale- vendos motivin e saktë,korekt dhe qendrat kompozicijale

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me format dhe strukturë të ndryshme- lapsa të but (B4, B5 )thëngjill,tush,tush i laviruar,brusha penë - trupa gjeometrike me tela dhe të plota fonderim gipsi,objekte të përdorëshme,draperi


KAPITULLI 4:Vlerat e valerit 24 orë

a)Qëllimi i kapitullitNë përfundimin e kërij kapitulli,nxënësi duhet të:- kuptojë valerin si sai drite në tonin e një ngjyre- bejë organizimin dhe kontrollimin e vlerave të valeri- analizoj problemin drite-hije dhe ndikimin e tyre në shfaqjen e formës- bejë përceptimin e paraqitjes së modelit të zgjedhur në format të caktuar.

b)Temat e kapitullit- valeri si sasi drite- raportet e valerit- çelsat e valerit- nuansa,valeri dhe intenziteti

c)Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të:- shpjegojë mënyrën se si arihet deri te valeri- shpjegojë metoden e përdorimit të tonit në pikturë

57

- kontrolloj analizoj dhe të bejë korrekturen gjatë orës së mësimitd)Kushtet për realizimin ekapitullit- letra me format dhe strukturë të ndryshme- ngjyra,pastel,akuarel,tempere,akrilik,vajit- brusha me madhësi të ndryshme- trupa gjeometrike,fonderim gipsi,objekte të përdorëshme,drapëri

KAPITULLI 5:Pikturimi i natyrës së qetë me elemente të florës dhe drapërisë 24 orëa)Qellimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit,nxënësi duhet të:- bëjë radhitjen e objekteve të vendosura në natyrën e qetë- përcaktojë shkallen e tonit të ngjyrërave kromatike dha akromatike- bëjë analizen e ngjyrërave të ngrohta dhe të ftohta (në natyrën e qetë të aranzhuar në

mënyrë të veçantë)

b)Temat e kapitullit- gama dhe koloriti- përceptimi dhe paraqitja(pikturimi i natyrës së qetë me elemente të florës- ngjyra si element i formes

c)Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- aranzhojë natyrën e qetë me elemente të florës dhe drapërisë të theksuar- bejë kontrollimin dhe korrekturen gjatë orës mësimore në mënyrë individuale- motivoj nxenesit për punë kreative dhe të pavur

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me format dhe strukturë të ndryshme- ngjyra,pastel,akuarel,tempere,akrilik,vajit- brusha me madhësi të ndryshme- trupa gjeometrike,fonderim gipsi,objekte të përdorëshme,drapëri

KAPITULLI 5:Enterier dhe eksterier 24 orë

a)Qëllimi i kapitulllitNë përfundim të këtij kapitulli,nxënësi duhet të:- vëzhgoj mirë raportet hapësirorë të cilat janë të paraqitura në motivin përkatës- bëjë zgjidhjen koloristike të masës dhe hapësires- zhvilloj ndjenjat për harmoni koloristike dhe kompozicionale- studijoj raportet hapsinore ne enterier dhe eksterier nëpër mes të vlerave koloristikeb)Temat e kapitullit- interpretimi i lirë i motiveve dhe temave pikturale- puna në natyrë- ngjyra si element figurativ

58

c)Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- demostrojë sa më shumë reprodukime të mjeshtreve të mëdhej të artit pamor- të zhvilloj diskutime sipas mundësisë- të kontrolloj analizojë dhe të bëjë korekturen e punimeve të nxënsëve në mënyrë

individuale gjatë orës së mësimit

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me format dhe strukturë të ndryshme- ngjyra,pastel,akuarel,tempere,akrilik,vajit- brusha me madhësi të ndryshme- trupa gjeometrike,fonderim gipsi,objekte të përdorëshme,drapëri me teksturë dhe

kolorit të ndryshme- elemente nga bota e florës dhe faunës

59

Programi i lëndës

“Grafikë”

Lëmi: Arti pamorëProfili; Dizajn grafikKlasa: 11

I. Qëllimet e lëndës

Në përfundim të trajtimit në klasën e 11 nxënësi duhet të:- zhvilloj ndjenjën dhe aftësin e tyre për të përjetuar hapsirën dhe kompozimet.- njohë strukturën e kompozimit figurative.- njohë elementet e kompozimeve dhe parimet e kompozimit- ketë aftësi për shprehje figurative me ndihmen e rrugës analitike të detyrave.- njofë teknikat e ndryshme të grafikës- ketë aftësi për zhvillimen e aftësive profesionale në lëmin e grafikës figurative dhe disiplinave tjera hapsinore dhe të dritë hijës.


35 javë x 1 orë / javë = 35 orë


Kapitulli: 1 Dritë-hija dhe përceptimi i formës 5 orë

a.) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- vërejë dallimet në fushën e të parit- vërejë cilësinë e përceptimeve vizuale- dalloj kontrastin si kusht të përceptimit të formave- të vërejë prezencen e dritë-hijës si kusht për nxitjen e sensacionit visual.

b.) Temat e kapitullit:

- Vrojtimi i dallimeve në fishën e të parit- Cilësia përceptive vizuale - Kontrasti si kusht i perceptimit të formave- Prezenca dhe veprimi i dritë-hijës si kusht për nxitjen e sensacionit visual.

c.) udhëzime didaktike për kapitullinrekomandohet që mësimdhënësi të ilustrojë (konkretizojë) me vizatime, tekste

sllajde,reproduksione si dhe vizatime nga gjenerata të më hershme.

60

d.) kushtet për realizimin e kapitullit- në studio (punëtori të grafikës),apo klasë.

Kapitulli 2: dritë hija dhe komponimi i tyre 5 oë

a).Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet te : - kuptoj kompozicionin si tërësi në hapsië- kuptoj hapsirën tredimensionale - bëjë organizimin e vlerave plastike - efektet e hije-dritës ta përshkojn tërsin përmbajtësore grafike

b.) Temat e kapitullit -hapësira dhe kompozimi - hapësira tredimensionale - organizimi I vlerave plastike- trajtimi senzual i valerit

c). Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:- ilustroj vizatime,tekste,sllajde, si dhe vizatime të gjeneratave të mëhershme.

d.) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë apo studio ( punëtori të grafikës )

Kapitulli 3: Elementet e kompozicionit 5 orë

a.) Qëllimet e kapitullit Në përfundim te kapitullit nxënësi duhet të:- analizoj elementet e kompozicionit dhe të realizoj studime analitike te vijës- njohë karakterin e formave,si dhe llojet e formave- dalloj raportet ndërmjet madhësive- të di të paraqes kontrastin e thellë grafik- shpjegojë vlerat teksturale të sipërfaqeve dhe formave - organizoi dhe kontrolloi vlerat e valerit - njohë ngjyrën,kontrastin dhe vetitë psikologjike te ngjyrës

b). Temat e kapitullit - Elementet e kompozicionit - Vija

61

- Forma- Tekstura- Valeri- Ngjyra

c.) udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi duhet të:- demonstroj reproduksione nga literature,punime nga gjeneratat e kaluara.të

shoqëruara me kmentime nga mësimdhënësi.

d.) kushtet për realizimin e kapitullit Në studio – puntori grafike,klasë

- letra,ngjyra,brusha,tushi,panda,lapsi,linoleumi,druri,pllaka bakri,thika,shaberi etj.

Kapitulli 4: Parimet e komponimit 5 orë

a,) Qëllimet e kapitullit në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- njohë parimet e kompozimit- njohë gradacionin si ritëm- njohë harmoninë – ngjajshmërin në mes vlerave- dallojë kontrastin si raport të kundërt të vlerave- barazpeshën kompozicionale qendrore, piramidale,diagonale,si dhe horizontale

b.) Temat e kapitullit- parimet e kompozimit- gradacioni si ritëm I shkallë shkallëshmërisë- harmonia ngjajshmëria ndërmjet vlerave- kontrasti si raporte të kundërta ndërmjet vlerave- llojet e komponimit.

c.) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:

- Ilustrojë tekste,literature mjete mësimore bashkëkohore, kino projektorin, (epi diaskopin). Etj.

d.) kushtet për realizimin e kapitullit- në studio (punëtori grafike) apo klasë. Kapitulli 5: Shtypi ne G.Figurative 5 orë

a) – Qellimet e Kapitullit Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet te njohe llojet e shtypeve - si hyrje- Shtypi i Larte- Shtypi i Mesem- Shtypi i Thelle

62

b) – Temat e Kapitullit - Pregatitja e vizatimeve si dhe klishes per Sh. te Larte - Seleksionimi I punimit me kriter maksimalisht te plotesuar, pregatitja e klishes per

Sh. te Mesem - Seleksionimi, pregatitja e punimit – klishes per Shtyp te Thelle

c)– Udhezime Didaktike per Kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- ilustroj me grafika te nxenesve te gj. - Te kaluara reproduksioneve , vizita paraprakisht te galerise , ekspozitave etj.- Ateleve, studiove individuale te artisteve

d)– Kushtet per Realizimin e KapitullitNe studio ( punetori grafike – presa dhe elemente tjera percjellese) apo ne klase.

Kapitulli i 6:Teknikat e grafikës figurative 5 orë

a.) Qellimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- ketë dijeni për teknikat e grafikës figurative- linogëdhendjen- drugëdhendjen- bakërshkrimi- bakërakuatinta

b). temat e kapitullit- përgaditja e vizatimit, si dhe klishesë (linoleumit)- dedikuar teknikës linogëdhendje- seleksionimi i vizatimit të punuara më herët- për teknikën e drugëdhendjes.

c). Udhëzimet didaktike për kapitullin udhëzohet që mësimdhënësi të:- ilustroinjësit me grafikat e nxënësve të gjeneratave të më herëshme, - apo mundësishtë të ndonjë autori artistic,- vizita paraprake të organizuara galerive,ekspozitave etj.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit Në studio punëtori grafike - klasë

Kapitulli 7: Ngjyrat në grafikën figurative 3 orë a). Qellimet e kapitullit:në përfundim të kapitullit,nxënësi duhet të:- dijë se gjerë në sa ngjyra mund të realizoj grafika figurativedhe

63

- sit ë përdoren- krijimi i grafikës një ngjyrësh (palosje)- krijimi i grafikës me dy dhe tri ngjyra (palosje)

b) temat e kapitullit:- seleksionimi i vizatimit të punuara më herët- Pregaditja e klishes – sistemi i palosjes së ngjyrave (një ngjyrësh)- sistemi i palosjes së ngjyrave (dy,tre ngjyrësh)

c). udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësimdhënësi të:- konkretizoj me grafika të punuara nga nxënësit e gjeneratave të kaluara,- reproduksione por vazhdimishtë duke asistuar gjatë punës së nxënësit.

d). Kushtet për realizimin e kapitullitNë studio (puntori grafike) apo në klasë.

Kapitulli 8: shtypi digjital 2 orë

a). Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të- njohë punën në komjuter (corel,photo shop)- krijoj efekte grafike digjitale më elementare- përdorimi i paisjeve digjitale për shtyp (printeri,pluteri etj.

b). temat e kapitullit- të mësuarit e programeve kompjuterike corel,photoshop- përgaditja e punimeve manuele bartja në komjuter, duke e pasuruar me

efekte plotësuese digjitale.- Egzekutimi, në paisjet elektronike digjitale.

c). udhëzime didaktike për kapitullin:- Reproduksione, mostra të punimeve nga gjenerata të më parshme,tekste d). kushtet për realizim të kapitullit- Në studio puntori grafike apo në klasë me paisjet elektronike digjitale dhe mjete tjera

përcjellëse.

64

Programi i lëndës

“Shkrim”


I.Qellimi i lendes

Në përfundim të kapitullit,nxënësi duhet të :- tregoje aftesi ne zoterimin e shkrimit dhe vizatimit te shkronjave dhe njohja e stilit

dhe karakteristikave te shkronjave.- tregoje aftesi ne zoterimin e parimeve themelore te shkrimit,komponimit dhe te

teknikes se prezentimit.- njohe materialet dhe veglat per pune.


35 javë x 2 orë/javë = 70 orë


Kapitulli 1:Alfabeti 8 orë

a).Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- shpjegoje pasqyren e zhvillimit historiknga shenjat e para;- shpjegoje llojet e veglave per pune;- krijoje shprehine per precizitet si element i domosdoshem ne industrine grafike;

b). Temat e kapitullit- Vizatimi i shkronjave,blok-shkrimi normal alfabeti;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te:- shpjegoje permbajtjen dhe rendesine e shrimit me shembuj konkret;- shpjegoje menyren e projektimit te shkronjave permes programeve te caktuara me

kompjuter;- ben prerjen e shkronjave me kater. d). Kushtet për realizimin e kapitullit

65

Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- lloje te ndryshme te letrave.- vegla te ndryshme per konstruktimin e shkronjave.- mesimi zhvillohet ne grupe.

Kapitulli 2: Bloku Freng 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Njohe llojet e pendave kaligrafike;- Njohe llojet e brushave kaligrafike;- Dije te punoj pend kaligrafike nga kallami;

b) Temat e kapitullit - Vizatimi i shkronjave- Bloku freng,verzal dhe alfabeti.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhenesi:- Mesimi zhvillohet ne grupe.- Shpjegoje rendesine dhe llojet e materialeve qe do te perdoren.- Shpjegoje menyren e terheqjes se potezit dhe rendesine e vijave.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Llojet e ndryshme te letres dhe pergamenteve.- Vegla per matje dhe terheqjen e vijave (shpartimi)- Penda,brusha,panda nga kallami dhe ngjyra.

Kapitulli 3:Alfabeti inicial 8 ore

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Duhet te dije kendin e mbajtjes se pendes kaligrafike.- Te aftesohet qe i pavarur te shpreh mendimin e vet ne punimin e shkronjave.- Shpjegoje llojet e veglave per shkrimin e shkronjave.- Te aftesohet qe ne programet kompjuteristike te projektoj fonde te ndryshme.

b) Temat e kapitullit - Shkrimi i shkronjave Inicial.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoje rendesine e gjersive te pendave dhe vulave.- Shpjegoje menyren e shpartimit ne format te caktuar.- Shpjegoje menyren e projektimit te shronjave dhe printimin e tyre ne hamer.

66

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Veglat per matje dhe terheqjen e vijave.- Llojet e pendave dhe brushave kaligrafike.- Aparatura per rritjen e shkronjave.

Kapitulli 4:Alfabeti Gjysemunicial 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Dije t’i konstruktoj shkronjat.- Nohe fondet dhe numra te ndryshem.- dije te shkruaj me dore te lire (brushe,kallam).

b) Temat e kapitullit - Shkrimi I shkronjave Gysemunicial.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të - Sjelle shembuj konkrete para nxenesve si libra,revista etj.- Shpjegoje menyren e caktimit te lartesive te shkronjave.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi zhvillohet kabinetin e grafikes.- Tavolina me vizore te “T” ,trekendesha,kompas dhe lakore.- Lakore per konstruktimin e serifave dhe elipses.

Kapitulli 5: Shkronjat Calson 10 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtije kapitulli nxënësi duhet të:- Njohe menyren e caktimit te lartesise se shkronjes.- Njohe mundesine e perdorimit te shkronjave ne dizajnin bashkkohore.- njohe llojet e letrave speciale per kaligrafi.

b) Temat e kapitullit - Shkrimi i shkronjave Calson.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoi periudhen e konstruktimit te fondit Calson.- Shpjegoi mendyren e konstruktimit te ABCDes.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi hvillohet ne kabinetin e grafikes.- Mesimi zhvillohet ne grupe.

67

- Mjetet per realizimin e shkronjes “3D”- Kompjuter me pajisje percjellse.

Kapitulli 6:Kurziv-humanistika 10 orë a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Punoi ABCDE me pende kaligrafike.- Te aftesohet qe i pavarur te shpreh mendimin e vet,me parapergaditjen (shpartimin)e

lartesive te shkronjave sipas vulave te pendes.

b) Temat e kapitullit - Shrimi i shkronjave Kurziv-humanistika.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoi rendesine dhe historikun e stikit Humanistika.- Shpjegoi kendin e terheqjes se potezave vertikal. d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Llojet e pendave ,brushave dhe kallamit.- Veglat per matje dhe terheqjen e vijave. Kapitulli 7:Serifi 10 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Sens figurativ-estetik te vlerave viznele te shkronjave.- Te aftesohet i pavarur te shprehe mendimin e vet,ne konstruktimin e serifeve.

b) Temat e kapitullit - Pamja dhe perdorimi i serifit.c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoi menyren e konstruktimit te serifeve.- Shpjegoi menyren e perdorimit te lakoreve ne finalizimin e serifeve.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Mjete per konstruktimin e elipses,rrethit dhe serifit.- Letra te ndryshme per kaligrafi.

68

Kapitulli 8:Blok shkrimi 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Njohe mundesine e perdorimit te shkronjave ne dizajnin bashkohore.- Njohe llojet e letrave speciale per kaligrafi- Shjegoi llojet e veglave per konstruktimin-shkrimin dhe prerjen e shkronjave.

b) Temat e kapitullit - Blok shkrimi-normal,alfabeti,bloku freng ABCDA verzale dhe kurent.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoi historikun e shkurter dhe rendesine perdorimit te sh.Blok- Shpjegoi menyren e projektimit te shkronjave permes programeve komjuterike.- Prerja e shkronjave permes katerve.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Te gjitha veglat per konstruktimin e shkronjave blok- Realizimi I disa shkronjave ne “3D” ne materialin e styroporit.- Kompjuteri me pajisje percjellese.

69

Programi i lëndës

“Pllakati”


I Qëllimi i lëndësNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- fitoi aftesi te shpreh idene ne menyre te permbledhur dhe qarte.- zotroje teknikat e formesimit te pllakatit.- zhvilloi aftesi qe diturine teorike te zbatoi ne pune praktike.

II. Fondi i oreve 35 jave x 4 ore / jave =140 ore

III. Programi i hollesishem i lendes

Kapitulli I : Pllakat 23 orë

a)Qellimet e kapitullit Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet te :- tregoi rendesine e periudhave te pllakatit.- zotroi teknikat e formesimit te pllakatit.- zhvilloi aftesi qe diturine teorike ta zbatoi ne pune praktike.

b)Temat e kapitullit- Pasqyre e zhvillimit historic te pllakatit .Pllakati si forme e veqante e shprehjes - grafike dhe figurative .Format themelore te pllakatit .- Konciziteti ,suxhestiviteti,impreziviteti.Renddesia e pllakatit ne komunikim - bashkohore grafik.

c)Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- shpjegime nga mesimdhenesi .- demonstrimi i monstrave te ndryshme.- demonstrimi i mostrave perms aparatures per rritje dhe zvoglim.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.

Kapitulli 2: Zgjedhje figurative-grafike e pllakatit 24 orë a) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:

70

- punoi skicat ideore per realizimin e pllakatit.- punoi (zgjedhe) fondin e caktuar te shkronjave.- zgjedhe menyrat per realizimin e detyres.

zgjedh formatin per realzimin e detyres.

b)Temat e kapitullit.- Projektimi dhe punimi i pllakatit ,- I komponuar nga siperfaqet e pasterta me gradacion vlerash tonale nje ngjyreshe me tekst

minimal.- Pllakat-nje ngjyreshe te formatit 35/50cm.

c) Udhezimet didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoi temen e detyres .- Shpjegoi menyren e realizimit te skices perfundimtare per realizimin e detyres.- Shpjegoi rritjen e elementeve te detyres me mjete optike ne format tet caktuar.- Shpjegoi menyren e ngjyrosjes se detyres perms teknikave te ndryshme.

d) Kushtet per realizimin e kapitullitMesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Aparatura te ndryshme per ritje,episkop,diaprojektor.- Tavolina per realzimin e shtypit te rrafshet ,serigrafia etj.- Presa grafike (shtyp te thedhe).- Aerografi (me kompresor).

Kapitulli 3:Zgjidhje figurative-grafike e pllakatit 23 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- dalloi teknikat themelore te shtypit dhe karakteristikat te cilat i posedon qdo teknike.- dalloi tekniken e realizimit me te pershtatshme per realizimin e detyres.- dalloi(caktoi)formatin e pllak.

b)Temat e kapitullit- Projektimi dhe punimi i pllak. te komponuar nga studimi i trupve gjeometrik ne - hapsire.- zgjidhja e problemit te retrospectives.- pllakati dy ngjyresh me perdorim te toneve .- formati 50/70 cm.Perdorimi minimal i tekstit.

c)Udhezime didaktike per kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te:- pasuroi shpjegimin perms shembujve te projektuar me episkop.- pasuroi shpjegimin perms teknikave te ndryshme per realizimin e detyrave.- pasuroi shpjegimin perms llojeve te ngjyrave.

71

d)Kushtet per realizimin e kapitullitMesimi realziohet ne kabinetin e grafikes.- lloje te ndryshme aparatashper rritje.- lloje te ndryshme pajisjesh per teknika te realizimit .- kompjuter.- kater per prerjen e shabllonave te ndryshem .- aerograf.

Kapitulli 4:Zgjidhje figurative grafike e pllaktit 24 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- dalloi llojet e bdryshme te fondeve .- njoh ngjyren ,kontrastin dhe vetite psikologjke te ngjyres.- njoh gradacionin si rritem.- zhvilloi ndjenjen dhe aftesine per ta krijuar prespektiven ajrore.

b ) Temat e kapitullit- Projektimi dhe punimi i pllakatit nga studimi i veglave,paimeve,xhamit,lekures,- tekstilit etj.nga studimi i materializuar.- me komponim te tekstit adekuat.- zgjidhje shumengjyreshe ne format 50/70cm

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te :- Shpjegoje rreguallat baze per realizimin e skices ideore .- jap detyra per realizimin (perdorimin) dhe pikturimin e materialeve te- ndryshme,organike dhe inorganike ne forma te ndryshme.- jep detyra per konstruktimin e shkronjave logos etj.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit- Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- lloje te ndryshme (shablona)te fondeve,me madhesi te ndryshme.- kompjuteri ,me paisje shtese te nevojshme.

Kapitulli 5:Zgjidhje figurative grafike te pllakatit 23 orë

a ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- dalloi menyrat e realzimit me perdorimin e figuracionit.- dalloi menyrat e realizimit me perdorimin e tipografise.- dalloi menyrat e realizimit te siperaqeve te pasterta me ngritjen dhe uljen e gradacionit.- dalloi tekniken me te pershtatshme per ta realizuar pllak.

b ) Temat e kapitullit- Tema e pllakatit nga lemi i propagandas per manifestime kulturore,artistike,politike- etj..Projektimi dhe punimi I pllakatit nje dhe dy ngjyresh.

72

- Formati :33/70 ,50/70cm.

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te :- Pasuroi shpjegimin ne teknikat te shtypit ,me skica,me shembuj dhe mjete konkrete.- Parashtroi pyetje dhe pergjigje.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi realizohet ne kabinetin e grafikes.- Lloje te ndryshme paisjesh optike,elektronike.- Taela prej xhamit me ndriqim indirect.

Kapitulli 6:Zgjedhje figurative-grafike te pllakatit me perdorimin e fotografise 23 orea ) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet te:- tregoi rendesine dhe qellimin e materialeve grafike .- dalloi meterialet grafike.- perzgjedh menyren e trajtimit sipas veprimit te tyre.- tregoi rendesine e fotografise.

b ) Temat e kapitullit- Tema e pllakatit nga lemi i pllakatit reklam-propragandistik.- perdorimi i fotografive ose fotografise.- projektimi dhe punimi i pllakatit dy dhe shumngjresh me fotografi bardh-zi dhe kolon.- formati 33/70,35/50 dhe 50/70 cm.

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te :- zhvilloi debatin ne lidhje me punen dhe aritja graduale e ushtrimeve me brushe.- lidhe punen me bashkpunim me lendet tjera grafike.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet ne kabintin e grafikes.- brusha te ndryshme (me gjeresi te ndryshme).- rrjeta me dendesi te ndryshme vrimash.- emuzione ,filma grafik etj.- vegla te ndryshme per prerje ,dhe terheqjen e vijave.

73

Programi i lëndës

“Pregaditja e Librit”


I.Qellimi i lendes

Në përfundim të kapitullit,nxënësi duhet të :- Fitoi njohuri teorike elmentare te domosdoshme per programet e proceseve te ngushta

profesoionale.- Te jete i njoftuar me rregullat baze ne verimtarine grafike.- Zhvilloi aftesi qe diturine teorike ta zbatoi ne pune praktike .- Zotri perdorimin e programeve kompjuterike per dizajn grafik.



Kapitulli 1:Zgjedhjet figurative-grafike te librit 21 orë

b).Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- dalloi teknikat e ndryshime per reaizimin e ilustrimeve.- Dalloi llojet e materialeve te ndryshme - Dalloi veglat per realizimin e detyrave.

b).Temat e kapitullit- Libra nga lemi i poezise dhe beleteristikes.- Projekktimi dhe punimi i kopertines,faqes se titullit ,dy faqe tipike me te gjitha

elementet.- Zgjidhjet nje dhe dy ngjyreshe te librit me forma te ndryshme standarde.

c).Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet qe mesimdhenesi te:- demonstrim i mostrave te ndryshme .- demostroi llojet e letrave te gramazheve te ndryshme- preferoi fonde te ndryshme per realizimin e librit.- Demonstroi programet kompjuteristike.

74

d).Kushtet për realizimin e kapitullitMesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Mesimi zhvillohet ne grupe - Letra te ndryshme- Brusha,airbrush,ngjyra.- Kompjuter me pajisje percjellse.

Kapitulli 2: Zgjedhje figurative-grafike te reviztave apo gazetave 21orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Dalloi teknikat ne realizimin e ilustrimeve.- Dalloi materialet e ndryshme per realizimin e librit.- Dalloi fondet e ndryshme per realizimin e detyres.- Dalloi programet kompjuteristike per realizimin e detyres.

b) Temat e kapitullit - Revistat ,permbajtjesh te ndryshme .- Projektimi i kopertinave te reviztave dhe dy faqeme te gjitha elementet.- Zgjidhjet nje dyngjyrshe formati standard.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhenesi:- Shpjegoi rregullat baze per zgjedhje ideore .- Prezantoi shembuj te ndryshem .- Prezantoi fonde te ndryshem per realizimin e detyres.- Demonstroi programet kompjuteristike per disajn grafik.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Materiale te ndryshme per realizimin e detyres.- Vegla te ndryshme per realizimin e detyres.- Kompjuter me paisje percjellse.

Kapitulli 3:Zgjidhje figurative-grafike e librit 21 ore

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Dalloi fondet dhe perardhjen e tyre,dhe realizimin.- Dalloi veglat per projektimin e kopertinave te librit.- Dalloi forzecim,klapnet,rikna etj.

b) Temat e kapitullit - Tekste dhe doracake.- Projektimi dhe punimi i kopertinave me titull ,dy faqe me te gjitha elementet.- Zgjidhje shumngjyreshe te librit ,formati standard.

75

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoi llojet e materialeve per realizimin e kopertines me klapne dhe forzecit.- Shpjegoi (referoi) llojet e tabakeve.- Shpjegoi menyren e dizajnimit te kopertinave permes kompjuterit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.- Mesimi zhvillohet ne grupe.- Letra te gramazheve te ndryshme ,kartuqa ,ngjites.- Vegla per terheqjen e vijave dhe vegla per prerje.

Kapitulli 4:Zgjidhje figurative grafike te librit te xhepit 21 ore

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Dije te perdore llojin e letres per kopertina dhe dy faqe ve me te gjitha elemntet.- Dije te beje ngjitjen e kopertinave me tabaket.- Dije te caktoi madhesine (dimensionet) e librit te xhepit.

b) Temat e kapitullit - Projektimi dhe punimi kopertinave dhe dy faqe me te gjitha elementet.- Zgjidhjet shume ngjyreshe te librit te xhepit,formale te ndryshme,standarde.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoi llojet e materialeve, ngjtseve per realizimin e librit te xhepit.- shpjegoi llojet e ngjyrave,brushave dhe teknikat per realizimin e kopertines.- shpjegoi (demonstroi) shtypin prove permes printerave.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mesimi zhvillohet kabinetin e grafikes.- Mesimi zhvilohet ne grupe.- Tavolina per prerjen e letrave te trashesive te ndryshme.dhe veglat per realizimin e

kopertinave.- Kompjuteri,printeri laserik.

Kapitulli 5: Zgjidhje grafike figurative-grafik te katalogjeve monografive 21 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtije kapitulli nxënësi duhet të:- Dije te perzgjedh materialin per monografi dhe katalogje.- Dije te percaktohet per llojet e fondeve ,per radhiitjen e titujve,nentitujve dhe

teksteve.- Dije te zgjedh llojin e letres per realizimin e detyres.b) Temat e kapitullit

76

- Projektimi dhe punimi i katalogut ,monografise nga lemi i shkences dhe artit.Projektimi dhe punimi i kopertinave,faqja e titullit,kater faqe me te gjitha elementet.Zgjidhje shumngjyreshe formati standard.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoi menyren e formesimit te katalogjeve dhe monografise .- Shpjegoi funksionin e pjeseve te librit dhe me rregullat e formesimit te librit.- Shpjegoi menyren e perpunimit te fotografive permes kompjuterit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mesimi hvillohet ne kabinetin e grafikes.- Mesimi zhvillohet ne grupe.- Lloje te fotografive ,sllaideve etj.- Lloje te letrave me gramazh te ndryshem, kartuqa.- Vegla per prerje- Kompjuter ,printer laserik dhe kater.

77

Programi i lëndës

“Formësim Grafik”


a).Qellimi i lendes

Në përfundim të lëndës,nxënësi duhet të :- tregoi aftesine e sensit per kompozim grafik,per te gjitha menyrat e shprehjes dhe

funksioneve ne fushen e komunikimit grafik- tregoi aftesi per bartjen informatave me ndihmen e shkrimit tipografik,

kompozimit ,shprehjes dhe funksionit ne fushen e komunikimit vizuel.



Kapitulli 1: Njohja e sistemeve te zmadhimit 20 orë

a)Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- njohe llojet e materialeve per pune .- te krijoi shprehine per precizitet si element i domosdoshe ne dizajn grafik.- aftesohet qe i pavarur te beje komponimin e shkoronjave.

b)Temat e kapitullit- njohja e sistemeve te zmadhimit proporcional dhe te zvogelimit te formalit.

c).Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- Shpjegoje permbajtjen dhe randesine e menyrave te zamdhimit proporcional dhe

zvoglimiit.- Shpjegoi menyren e perdorimit te episkopit i cili ben rritjen – pozitiv.- Rritja me ndiihmen e diagonales.- Lidhe punen me bashkpunim me lendet e tjera diz.grafik.

d)Kushtet për realizimin e kapitullitMesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes.

78

- Lloje te ndryshme te letres .- Tabela me shina.- Veglat per matje.- Brushat e ndryshme,ngjyrat..

Kapitulli 2: Kompozicioni grafik 20 orë

a) Qellimet e kapitullit- Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet te:- aftesohet qe I pavarur te shpreh mendimin e vet ne komponimin e siperfaqeve.- njohe karakterin e formave,si dhe llojet e vijave.- zhvillimi I aftesive te nxenseve ,per vrojtim dhe te menduar analitik. b)Tema e kapitullit. - Projektimi dhe punimi I kompozicionit te siperfaqeve te caktuara me vija bardh-zi

duke perdorur drejt rasteriu linear pa krujzimin e rasterit linear pa kruajzimin e rasterit ne formatin 33.33 cm.

c)Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- Shpjegoi menyren e projektimit te rasterit.- Shpjegoi perdorimin e llojet e lapsoreve.

Kapitulli 3;Rasteri 20 orë

a)Qëllimet e kapitullit - Në perfundim të kapitullit nxenesi duhet të :.- Fitoi njohuri dhe aftesi vizuele per perceptimin e vlerave grafike.- Aftesohet qe te perdore veglat per perfitimin e rasterit.

b)Temat e kapitullit- Projektimi dhe punimi I kompozicionit te siperfaqeve te shenuara me vija bardh-zi

dhe te siperfaqeve bardh-zi duke perdorur drejt rasterin linear dhe kryqezimin e rasterit duke fituar 6-7 tone me ndihmen e rasterit ne formatin 33,33 em.

c)Udhezimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mesimdhënsi të;- Shpjegoi ndikimin e kontrastit ne siperfaqe.- Shpjegoi ndikimin e vijave ne siperfaqe.- Shpjegoi perfitimin e skalertonike me kryqezimin e vijave.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- Llojet e ndryshme te literatures profesionale.- Lloje te letrave te ndryshme- Vegla per terheqjen e vijave dhe matje.

79

- Lapsa ,panda dhe ngjyra te ndryshme.

Kapitulli 4;Kompozicioni 15 orë

a)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kalitullit nxenësi duhet:- Të dije të perdore rasterin pikore.- Te dije te punoi tonet valer me brushe .- Te dije te punoi tonet valer me laps - Te dije te punoi tonet valer me gershetimin e vijave.

b)Temat e kapitullit - Projektimi dhe punimi I kompozicionit te siperfaqeve te caktuar me vijat bardh-zi dhe

te siperfaqeve bardh-zi duke perdorur rasterin pikor jo te drejt dhe linear ne formatin 33/33 cm.

- Projektimi dhe punimi I kompozicioneve te siperfaqeve te shenuara me vija bardh-zi dhe te siperfaqeve bardh-zi duke perdorur toneet vale rte nje ngjyre,ne formatin 33/33 cm.

c)Udhezimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mesimdhensi të :- Shpjegoi menyren e punimit te valerit tonal me pika .- Shpjegoi menyren e punimit te valerit me vija.- Shpjegoi perdorimin e vizores .”T” dhe trekendeshit.- Sjelle shembuj konkurent para nxenesve-libra,revista etj.

d)Kushtet per realizimin e kapitullit - Mesimi zhvillohet ne kabinetin e grafikes .- Vegla te ndryshme ,vizore,lapsa,panda dhe brusha.- Shebuj te ndryshem ,punime te suksseshme si dhe literature pprofesionale.- Letra-tone vale rte ndryshem.- Episkop

Kapitulli 5: Kompozicioni figurative grafik 30 orë

a)Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- dije te projektoi fonde te ndryshme .- dije te perdore brushat tipografike,kallamin etj.- dije qe perms

b)Temat e kapitullit- Karakteristikat figurative – grafike te rradhitjes.- Vlerat tonale te rradhitjes te fituara me rradhitjen e bardhe,gjysem te zeze dhe te zeze.- Vlerat tonale te rradhitjes te fituara me denduri te ndryshme dhe madhesi te ndryshme

te shkronjave ne rradhitje.

80

- Pozitivi dhe negativi i rradhitjes .- Projektimi dhe punimi i kompozicionit nga rradhitja ,inicialet dhe elementet tjera

percjellese tipografike .- Zgjidhje nje dhe dyngjyreshe ne formatin 33/33 cm.

c)Udhëzimet didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënsi të:- shpjegoi menyren e kostruktimin të shkronjave.- shpjegoi perdorimin e veglave per konstruktimin e fondeve te caktuar,mr ndihmen e

elementeve gjeometrike.- shjegooi menyren e punnimit negative perms kontakt kopjes.

d)Kushtet për relizimin e kapitullit- mësimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- vegla te ndryshme per projektimin e shkronjave.- vegla per punimin e rastereve.- vegla per terheqjen e vijave dhe matje.- kompjuter dhe aparatur per zmadhim.

Kapitulli 6:Vlera t figurative grafike te titullit 30 orë

a)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kapitullit nxenesi duhet:- dije te beje rradhitjen e titullit dhe caktoi `madhesin.- dije te caktoi hapsiren ndermjet titujve ,nentitujve dhe rreshtave.- dije te beje nje lidhje kompozicionale dhe estetike ne mes te

titujve,nentitujve,shtyllave dhe fotografise.

b)Temat e kapitullit- Vlerat figurative –grafike te titullit,mbititullit,nentitullit,ndermjet titujve dhe

radhitjes.- Lidhja e tyre kompozicionale,funksionale dhe stilistike me elemente tjera tipografike.- Projektimi dhe punimi I kompozicionit nga rradhitja ,iniciale,titujt,nentitujt ,

ndermjettituj dhe elementeve tjere percjelles tipografik.- Zgjidhjet nje dhe dy ngjyreshe format 33/33cm.

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- shpjegoi (preferoi) fonde per perdorim ne tituj ,nentituj etj.- shpjegoi ndikimin e hapsirave ne mes rreshtave.- demonstroi zgjedhjen ideore perms komputerit.

d) Kushtet për realiziminm e kapitullit- mësimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- materiale te ndryshme per realizimin e detyrave.- vegla te ndryshme per realizimin e detyrave.

81

- kompjuteri me programe adekuate per diz.grafik - mesimi zhvillohet ne grupe.

Kapitulli 7:Zgjedhjet figurative-grafike te faqes se prospektit ose katalogut 20 orëa)Qellimet e kapitullit Në perfundim te kapitullit nxenesi duhet: - dalloi menyrat teknike te rradhitjes - dalloi ,origjinen dhe llojin e shkronjave .- perzgjidh materiale sipas llojit dhe rendesise per dizajnimin e prospektit ose

katalogut.- te perdorekompjuterin me programe adekuate per dizajn gafik.

b)Temat e kapitullit- Projektimi dhe punimi I faqes se titullit te prospektit ose katalogut me ilustracion dhe

te gjjitha elementet tjera percjellese .Zgjidhjet nje,dy dhe shumengjyreshe ne formate te ndryshme standarde.

c)Udhezimet didaktike per kapitullin Rekomandohet qe mesimdhenesi te:- pasuroi shpjegimin me skica ,shembuj dhe mjete konkrete .- jep detyra per rradhitje me kompjuter.- prezentoi fotografi te ndryshme per perdorim ne zgjidhjen e prospektit apo katalogut.

d) Kushtet për realiziminm e kapitullit- mësimi zhvillohet në kabinetin e grafikes.- parapergadite fotografi te ndryshme - parapergadite fonde te ndryshme .- percakton dimensionin per catalog dhe prospect.- mesimi zhvillohet ne grupe.

82

Klasa 12

Programet e lëndëve profesionale

PROGRAMI I LËNDËS

“Menaxhimi i artit”


I.Qëllimet e lëndësNë përfundim të trajtimit të lëndës ”Menaxhimi i artit” në klasën e 12 nxënësi do të jetë i aftë të:- hulumtoj dhe eksploroj definicionet e problemeve, - ilustroj strategjinë e formacioneve në organizatat strukturore,- dallojë faktoret me të rëndësishem të konturimit të organizatave kulturore,- interpetoj informatat në lidhjet ndërmjet menaxhimit,udhëheqjës dhe sipërmarrjës.- shpjegoj përgjëgjësit kulturore dhe sociale për menaxhimin e arteve etj… II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 1 orë/javë =32 orë


Kapitulli 1: Menaxhimi i arteve 9 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit,nxënësi duhët të:- tregoj se qfarë përmban lënda “Menaxhimi i arteve”;- bëj përmbledhjën e prezantimeve dhe diskutimeve të një numri të temave;- dalloj menaxhimin strategjik kulturor;- dalloj menaxhimin kulturor organizativ;- dalloj sipërmarrjen kulturore. b) Temat e kapitullit- Menaxhimi arteve.- Një retrospektivë historike.- Një mision kulturor.- Procesi i menaxhimit të kulturës : qarqet e informimit.

83

- Procesi i menaxhimit të kulturës: lidhjet.- Menaxhimi ndërkombëtar i arteve.- Të ardhurat dhe funksionet (detyrat) në biznesin e artit.- Menaxhimi i suksesëshëm i artit.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet qe mesuesi të :- ilustrojë tekste,literaturë;- angazhojë nxënësit në zgjedhjën e problemeve të thjeshta menaxherike.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Klasë për menaxhimin e artit, literatura,tekstet dhe interneti. Kapitulli 2:Menaxhimi strategjik kulturor 7 orë

a) Qellimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- tregoj njohuri për menaxhimin strategjik kulturor të zhvillimit të politikës

tradicionale;- tregoj njohuri për hulumtimin e mjedisit;- tregoj njohuri te shpikjës (novacioni);- tregoj njohuri praktike.

b) Temat e kapitullit - Zhvillimi i politikës tradicionale. - Menaxhimi strategjik. - Hulumtimi i mjedisit. - Novacioni. - Praktika.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet qe mesuesi të :- ilustroj temat konkrete për nxënës.- jap detyra konkrete për nxënës.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasë për menaxhimin e artit, tekstet literature, interneti etj…

Kapitulli 3: Menaxhimi kulturor organizativ 8 orë

a) Qellimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- përshkruaj për strukturimin organizatës;- tregoj njohuri për rritjën dhe zhvillimin e organizatës kulturore;- ilustroj komponentet e një organizate;- skicoj konturat e një projekti të organizatës;

84

- demostroj Projektimin e organizatës;- dalloj ndryshimet organizative.

b) Temat e kapitullit- Strukturimi i organizatës.- Rritja dhe zhvillimi i organizatave kulturore.- Komponentët e një organizate.- Konturet në projektimin e organizatës.- Projektimi i organizatës.- Kultura organizative.- Ndryshimet organizative

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- ilustroj temat konkrete dhe mjete bashkohore.- jap detyra konkrete për nxënës.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasë për menaxhimin e artit, literaturë, interneti etj.

Kapitulli 4: Sipërmarrja kulturore 8 orë

a) Qellimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- pershkruaj nga udhëheqja kulturore;- tregojë interesim për menaxhimin e jashtem të arteve;- trëgoj njohuri për drejtimin e një modeli kulturor ekologjik;- tregoj njohuri për sipërmarjet kulturore.

b) Temat e kapitullit- Udhëheqja kulturore.- Menaxhimi i jashtëm i arteve.- Drejt një modeli kulturor-ekologjike.- Sipërmarrjet kulturore.

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet qe mesuesi të:- trajtoj temat temat konkrete;- jap detyra konkrete për nxënës.

e) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasë për menaxhimin e artit,literaturë, interneti etj…

85

Programi i lëndës

“Multimedia”


I. Qëllimi i lëndës- Në përfundim të lëndës “Multimedia“ të klasës 12-të, nxënësi duhet të jetë i aftë të:- Kuptoj fjalorin dhe njohuritë në përdorimin e sistemeve operuese, aplikacionet dhe

funksionet e tyre, komunikimin e paisjeve hyrëse-dalëse mes vete duke përfshirë gjithashtu teorinë e ngjyrave dhe formatin e fajllave, aftësinë për zgjedhjen dhe përdorë softverin e duhur për detyrat e dhëna nga multimedia.

- Krijoj dhe përdorë fajlla në formate të ndryshme, duke iu përmbajtur koncepteve të dizajnit grafik në shërbim të multimedias.

- Të aftësohet të përdorë teknika të ndryshme softverike për të arritur qëllimin specific të komunikimit digjital dhe të çmoj produktin në shumëllojshmërinë mediale në nivelin e standarteve të kualitetit duke i kombinuar me sukses kreativitetin, komunikimin, bashkëpunimin dhe shkathtësitë teknike.

- Demostroj aftësitë të shpërndaj dhe vlerësoj krijime të përshtatshme në lloj-llojshmërinë e mediave, duke përfshirë monitorin, paisjeve projektuese, kopjeve të shtypura dhe mediave elektronike.

- Përkatis bitmap imigjet për mediat për shtyp dhe digjital duke përdorë veglat bazike grafike në Fotoshop sikur: retushimin, korigjimin, kollazhimin dhe kompozicionin.

- Demostroj shkathtësi dhe efektivitet në përdorimin e strategjive audio/ videos digjitale.

- Bëjë dhe përpunoj foto dhe video digjitale.- Bëjë, përpunoj dhe ruaj llojet e skanimeve.- Bëjë audio dhe video projekte individuale apo për çëllime komerciale.- Kujdeset të jetë në pajtueshmëri me ligjin mbi të drejtat e autorëve në rastet e

shkarkimeve nga interneti të materialeve për përdorim në projektin e caktuar multimedial.

II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 1 orë/ javë = 32 orë


Kapitulli i I: Hyrje në multimedia dhe kompjuterizëm 6 orë

a). Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- tregojë definicionin dhe përmbajtjen e lëndës multimedia.- shjegoj historinë e gjeneratave të kompjuterëve.- njoh fjalorin e shprehjeve nga multimedia.- njoh zhvillimet e programeve grafike deri më sot.

86

- njoh paisjet audio-video.

b). Temat e kapitullit:- Historia dhe definicioni për multimedian.- Historia e kompjutërve.- Fjalori i shprehjeve nga multimedia.- Zvillimi i programeve grafike deri më sot.- Paisjet për multimedia, audio dhe video.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj paraqitjen historike të multimedias dhe definicionin e saj.- shpjegoj historinë e gjeneratave të kompjuterëve.- shpjegoj shprehjet profesionale të paraqitura në këtë lëndë.- shpjegoj programet adekuate për realizimin multimedial.- shpjegoj dhe demostroj paisjet e nevojshme për multimedia.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit: - Mësimdhënës i kualifikuar për multimedia, klasë mësimore e paisur me kompjutër, programe kompjuterike, skanër, aparat fotografik digjital, kamerë, printer etj.

KAPITULLI 2: Veglat grafike 9 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- njoh dhe kryej operime me vegla grafike të programeve kompjuterike.- kryej ruajtjen e fajllave në formate të ndryshme.- kryej përmirësimet dhe kombinimet e imigjeve digjitale.- kryej shkarkime nga interneti dhe të njoh dhe respektoj të drejtën autoriale.- bëjë imigje të ndryshme me përpunime digjitale.

b). Temat e kapitullit:- Përdorimi i specifikave grafike të programeve (p.sh. Fotoshop) për krijimin dhe

rregullimin e imigjeve (fotove, punimeve etj.)- Njohja e formateve të ndryshme digjitale për ruajtjen e fajllave (p.sh. jpg, gif, bmp,

tiff, png etj.)- Krijimi i përmirësimeve të imigjeve digjitale duke krijuar, rregulluar dhe kombinuar

imigjet grafike. - Shkarkimi i imigjeve nga interneti dhe rregullimi i tyre.- Respektimi i ligjit për të drejtat autoriale.- Punimi i imigjeve të ndryshme duke iu referuar njësive mësimore të sipërshënuara.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- demostroj punën me programe grafike adekuate për multimedia.- shpjegoj dhe demostroj mënyrat dhe llojet e ruajtjes së fajllave.- shpjegoj duke demostruar shkarkimin, krijimin dhe përpunimin e imigjeve grafike si

dhe respektimin e të drejatve të kopijimit.

87

- angazhoj nxënësit në krijimin, përpunimin e imigjeve digjitale dhe ruajtjes së tyre në formate të caktuara.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër, programe kompjuterike, internet, skanër,

printer, letër etj.

KAPITULLI 3: Kamera digjitale dhe skaneri 9 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- njohë dhe operoj me funksionet e aparatit digjital si dhe të merr pamje me të.- kryej bartjen e materialit të fotografuar prej aparatit në kompjutër.- bëjë përmirësimin e këtyre fotove me softver digjital.- njohë dhe operoj me printerin për shtypin e punimeve.- njohë punën me skanër dhe të bëjë skanime të ndryshme.- bëjë ruajtjen e skanimeve në formate të përshtatshme.- bëjë vendosje të imigjeve në dokumentet Word të procesuara.

b). Temat e kapitullit:- Kamera digjitale, funksionet e saja dhe fotografimi i pamjeve me te.- Bartja e fotove në kompjutër në formatet adekuate.- Përdorimi i softverit grafik digjital për përpunimin e fotove të zgjedhura.- Shtypi i fotove të pa përpunuara dhe atyre të përpunuara në letër ose presantimi në

formë të sllajdeve. - Skaneri dhe puna me te. Skanimi i fotove bardhë e zi si dhe ato me ngjyra.- Ruajtja e fotove të skanuara në formatin adekuat.- Bartja e imigjit të skanuar në Word dokumentin e procesuar në relacion me këtë foto.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj dhe demostroj punën me aparatin digjital.- angazhoj studentët në fotografimin e pamjeve sipas interesimeve të tyre.- shpjegoj bartjen dhe formatet e fotove të marra nga nxënësit.- shpjegoj mënyrat e përpunimit të fotografive.- angazhoj nxënësit në përpunimin dhe ruajtjen e kopjeve të fotove fillestare dhe kopjet

e fotove të përpunuara individualisht.- angazhoj nxënësit në shtypin e këtyre fotove dhe komentimin e tyre individual dhe

grupor.- shpjegoj dhe demostroj punën me skanër.- angazhoj nxënësit në skanimin e imigjeve të zgjedhura nga vet nxënësit.- angazhoj nxënësit në punimin e një punimi me tekst dhe foto.- angazhoj nxënësit në shtypin e këtij punimi, komentimin dhe vlerësimin e tyre.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër, programe kompjuterike, internet, skanër,

aparat fotografik digjital, printer me ngjyra, letër etj.

88

KAPITULLI 4: Studimi audio vizuel 8 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- bëjë audio projekt me tinguj dhe muzikë.- bëjë mini-radio program individual.- njohë hardverin dhe softverin për video dhe mundësitë e tyre.- njohë teknikat e operimit me kamerë.- bëjë video projektin sipas zgjedhjes.

b). Temat e kapitullit:- Krijimi i audio-s komerciale me narracion me prapavijë tingulli dhe muzike.- Prodhimi i mini-radio programi (P.sh. lajm, sport, transmetim ertj.)- Njohja me hardverin, softverin për video dhe mundësitë e tyre dhe demostrimi i

shembujve të video klipeve.- Demostrimi i teknikave për operim me kamerë.- Krijimi i videos personale apo komerciale për produkt të caktuar.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj dhe angazhoj nxënësit për prodhimin e audios komerciale.- shpjegoj dhe demostroj hardverin, softverin për video dhe të demostroj shembuj nga

video klipet nga burimet e ndryshme.- shpjegoj dhe demostroj teknikat e operimit me kamerë.- angazhoj nxënësit në realizimin e videove të caktuara. d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër, programe kompjuterike për audio/ video

përpunim, internet, kamerë, aparat fotografik digjital etj.

89

LITERATURA Palmer, W., Kellerman, A., & Meyer, J. (1996). Multimedia in the classroom. Boston: Allyn & Bacon. Fundamentals of Multimedia by Ze-Nian Li, Mark S. Drew - Computers - Pearson Prentice Hall. Encyclopedia of Multimedia by Borivoje Furht. Shuman, J.E. (2001). Multimedia concepts. Florence, KY: Thomson Learning. Multimedia: Making It Work - by Tay Vaughan. Jerram, P. (1993). Multimedia PowerTools (2nd ed.). New York: Random House. Olsen, G. (1997). Getting started in multi-media design. Cincinnati, OH: North Light. Fernandez, J. (1998). Wavs, MIDIs & RealAudio with CD-ROM. Foster City, CA: IDG Books Worldwide. Video and Image Processing in Multimedia Systems by Borivoje Furht, Stephen W. Smoliar, HongJiang Zhang. by Borivoje Furht, Stephen W. Smoliar, HongJiang Zhang Garrand, T. (1996). Writing for multimedia: Entertainment, education, training, advertising, and the world wide web. Boston: Focal Press. Lopuck, L. (1996). Designing multimedia: A visual guide to multimedia and online graphic design. Berkeley, CA: Peachpit Press. Strauss, R. (1997). Managing Multimedia Projects. Woburn, MA: Focal Press.

90

http://www.google.com/products/catalog?hl=en&q=multimedia+books&cid=16770392988236334879#ps-sellers




Programi i lëndës

“Vizatim dhe pikturë”

Lemi: Arti pamorëProfili: Dizajn grafik Klasa: 12-të

I. Qëllimet e lëndësNë përfundim të lëndës se zhvilluar në klasen e 12-të nxënësi duhet të:- tregojë njohuri teorike dhe praktike ti zbatojë në profesionin e ardhshëm, - zotërojë njohuri të përgjithëshme nga të dhënat anatomike për ndertimin e formës dhe - proporcionet e kokes dhe trupit te njëriut ne qetësi dhe lëvizje,- zoterojë teknikat e vizatimit si dhe matrialet dhe mjetet për vizatim,- zbatojë me sukses teknikat e pictures,- studioj fenomenet e ngjyrës,teksturës,vlerat e raporteve ndërmjet tyre dhe përdorimin

e tyre në picture,- të zoterojë teknikën e pikturimit dhe menyrat e përdorimit të mjeteve dhe materjalit.

II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 4 orë = 128 orë III.Programi i hollësishësishëm i lëndës

Kapitulli 1:Struktura dhe proporcionet e kokës 20 orë

e) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit,nxënësi duhët të:- zotërojë strukturën e kokës,proporcionet dhe sipërfaqet e saja si dhe strukturën e

pjesevë të kokës(syrit,gojës,veshit,dhe hundës), - përcaktojë karakterin e kokës në tërësi dhe karakteristikat e pjesevë të kokës,- vizatojë kokën në pozita të ndryshme (përpara,anash,tri te katërtat)- pëcaktojë saktë proporcionet e kokës në pozitat e ndryshme,- studiojë me kujdesë proporcionet dhe konstruktin e kokës.

b)Temat e kapitullit - vizatimi i portretit me shikim përpara(anfas)- vizatimi i portretit me shikim anash(profil), - vizatimi i portretit me shikim tri te katërtat.

f) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mesuesi të:- përdor sa më shumë të jetë e mundur mjetet të demonstrimit për realizimin e

kapitullit,- kryej vlerësimin e punës të nxënësve sa më shpesh që është e mundur dhe të behen

komentet në lidhje me to

91

- vezhgojë procesin e punës se nxënësve sjelljeve,angazhimin e tyre në procesin mësimor.

- zhvillojë formen individuale të punës dhe në grupe.g) Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me strukture dhe format te ndryshem,- pako letre, - laps ate butë,thengjill,krejo,pastel,flomastera,dush,brusha,pendë dhe shkumsa - fonderim gipsi portret(busta)antike grekë dhe romake,- draperi me teksturë dhe ngjyra të ndryshme,- tabela për vizatim.- karika për vizatim,- kavaleta

Kapitulli 2: vizatimi i kokës sipas modelit te gipsit 20 orë

b) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- pervetësoj strukturen anatomike të kokës së njeriut, për shkak te vëndosjes - se pjesëve kryesore të saja,- vizatojë kokën sipas modelit të gipsit në disa pamje të saja qoftë në profil,- anfas apo në trit ë katërtat - dalloj karakteristikat e përgjithshme të kokës për të qenë ma lehtë më vendos - detajet e imëta,- zotëroje teknikat e viaztimit, përdorimin e materialevë te cilat janë të begatshme - dhe te dobishme në punen e vizatimit.

c) Temat e kapitullit- viatimi i kokës sipas modelit të gipsit(karakteristikat e pjesëve te kokës)- vizatimi i kokës sipas modelit te gipsit(tipizimi i pjesëve te fytyres,syt,goja,hunda),- vizatimi i kokës sipas modelit te gipsit(proporcionet e kokës me pamje perpara anfas)

proporcionet e kokës me pamje anash(profil), - formësimi plastik i kokës(analiza e mëtejmë e kokës më raport valeri të përbër). c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- nxit aftësi kreative dhe krijuese të nxënësi ,- rrespektojë personalitetin e nxënësit në punen e tij të pavarur,- rris vëmëndjen e nxënësit nepërmjet pyetjeve-pergjegjeve,- kushtojë kujdes gërshëtimit të metodave për realizimin praktik të kerkesave të- parashtruara,

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me strukture dhe format te ndryshem,- pako letre, - laps ate butë,thengjill,krejo,pastel,flomastera,dush,brusha,pendë dhe shkumsa, - fonderim gipsi portret(busta)antike grekë dhe romake,- draperi me teksturë dhe ngjyra të ndryshme,- tabela për vizatim,- karika për vizatim,

92

- kavaleta.

Kapitulli 3: Vizatimi i kokës sipas modelit të gjallë 29 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të- tregojë interesim dhe passion të madh për art- ushtrojë të vendos rregulla në vizatim duke u bazuar në proporcionet e drejta të

kokës,- zotëroj teknikat e vizatimit,materialet dhe mjetet të ndryshme për realizimin e

vizatimit,- zotërojë një morri gjerash pë realizimin e portretit:

strukturen,diagramin,konstrukcionin - proporcionet etj.

b) Tememat e kapitullit- Vizatimi i portretit të femrës (thengjill)(modelimi dhe ndërtimi formës- Vizatimi i portretit të meshkullit (tengjill llojet e hijeve)- Vizatim i portretit të fëmijës (laps plasticiteti I formës- Vizatim i portretit të vajzës(laps).

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet qe mesuesi të - përzgjedh paisjet dhe materialin e duhur të punës- organizoj procesin mësimor në mënyrë individuale,- kontrolloj dhe të bejë korekturën e punimeve në bashkëpunim me nxënësit në menyrë

individuale,- nxit aftësitë kreative dhe krijuese të nxënësit. d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letër ,pako letre me strukture dhe format të ndryshem,- lapsa të butë,thengjill,krejon dush,brusha pendë etj,- fonderim gipsi ,- draperi me teksturë dhe ngjyrë të ndryshme.

Kapitulli 4: Ngjyra 29 orë h) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit,nxënësi duhët të- aftësohet ti zbatojë në praktikë me sukses njohurit e fituara në zgjedhjen e detyrave- profesionale;- demonstrojë harmonin e ngjyrërave dhe kontrastin e ngjyrërave,- të bejë kombinimin e elementeve figurative në pikture,të cilat janë të ngjajshme në

një ose më shumë veti,- tregojë raportet e ngjyrërave në hapsirën e pikturës. i) Temat e kapitullit- pikturimi i natyrës se qetë,(materializimi i teksturës me ngjyrë

93

- pikturimi i natyrë se qetë me elemente nga flora dhe draperi të theksuar- (raporti i ngjyrërave në hapsirë),- pikturimi i natyrës se qetë me objekte të përdorshme dhe fonderim gipsi- (harmonia e ngjyrërave dhe kontrasti i ngjyrërave);- pikturimi i natyrës se qetë me objekte të përdorshme dhe draperi,- (reflektimi i ndersjellt i ngjyrërave), j) Udhëzime didaktike për kapitulliRekomandohet që mësuesi të:- përdorë sa më shumë të jetë e mundur mjete të demonstrimit për realizimin sa ma

mirë për kapitulin,- frymëzojë nxënësit më tema atraktive dhe interesante,- aranzhojë natyren e qetë,- përdorë sa më shumë të jetë e mundur mjete të demonstrimit për realizimin sa ma

mirë për kapitulin,- frymëzojë nxënësit me tema atraktive dhe interesante,- aranzhojë natyren e qetë,

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- letër me baza,structure dhe format të ndryshëm,- karton të preparuar,pelhurë dhe baza tjera pikturimi,- ngjyra akuarel,temperë,vaji,akrilik,pastel etj.- brusha për akuarel,temperë olio etj.- paleta për përzierjen e ngjyrerave,- enë për ujë,- objekte të përdorshme,- draperi,- riprodukime të artistve botëror dhe shqipetar

Kapitulli 5:Pikturimi i portretit 30 orë

a)Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- aftësohet të zotërojë teknikat e pictures(akuarelin,temperen,pastelin,vajit etj,- organizojë komponimin me shumë ngjyra dhe tëbej analizën e dritës dhe hijës,- në model,- përvetësojë analizën e ngrohtësisë në model, d) Temat e kapitullit- pikturimi i portretit, (analiza e karakterit të modelit),- pikturimi i portretit, (analiza e dritës dhe hijes në model),- pikturimi i gjymespikturës në enterier, ( ngjyra si funkcion i largësisë hapsinore),

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- përdor metoda adekuate,ushtrime praktike për realizimin e njësisë mesimore,

94

- nxit aftësitë creative dhe krijuese të nxënësve,- kontrollojë dhe të bejë korekturë e punimeve në bashkpunim me nxënësit në mënyrë individuale,- konkretizojë shpjegimet e tija me materijale demostruese dhe ilustruese,

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me strukture dhe format te ndryshem, - karton,pelhurë dhe baza tjera pë pikturë picture;- ngjyra akuarel,temperë vajit pastel etj,- brusha me madhësi të ndryshme ,- enë për ujë,- objekte të përdorshme,- fonderim gipsi,- draperi,- riprodukime,

95

Programi i lëndës

“Grafikë”

Lëmi: Arti pamorëProfili; Dizajn grafikKlasa: 12-të

I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të nxënësi duhet të:- Përvetësoj konceptet themelore nga teoria dhe praktika e shtypit të thellë - Zhvillojë dhe perfeksionojë të shprehurit sipërfaqësorë, kuptimin për kompozicionin

grafik, funkcionin në fushën e komunikimit vizuel- Përvetësojë disciplinën e teknikës e grafikës që të aftësohet në punën si teknik-dizajni

në industrinë grafike. - Posedojë njohuri teorike dhe praktike të teknikave të shtypit të thellë. II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 2 orë = 64 orë

III. Kapitulli 1: Organizimi I hapësirës 10 orë a). Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit,nxënësi duhët të- Përvetësojë format e hapura dhe ato të mbyllura të konturës të vlerave të bardha, të

murme dhe të zeza- Organizojë hapësiën me vijën e vlerës së njejtë - Organizojë hapësirën me vijën e vlerës se ndryshme- Organizojë formën me vijën dhe mundësitë e lidhjes së formave në tërësi të përbërë:

me prekje, me ndërthurrje, gërshetim dhe mbulim b). Temat e kapitullit- Organizimi i hapësirës me vijën e vlerës së njejtë- Organizimi i hapësirës me vijën e vlerës se ndryshme - Organizimi i formës me vijën lidhjes me prekje - Organizimi i formës me vijën e kidhjes me ndërthurrje - Organizimi i formes me vijen e lidhjes me gërshetim dhe mbulim c). Udhëzime didaktike për kapitulli

96

Rekomandohet që mësuesi të:- Përdorë sa më shumë mjete të demonstrimit për realizimin e kapitullit- Kryejë vlerësimin e punës se nxënësve sa më shpesh që është e mundur dhe të bëhen

komentet në lidhje me to - Zhvilloj formën individuale të punës dhe me grupe d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Letër me baza, strukturë dhe format të ndryshëm,- Laps, dush , dush i laviruar, pendë brushë, - Fondërim gipsi- Objekte të përdorshme- Trupa gjometrik të plota dhe tela- Drapër me teksturë dhe ngjyrë të ndryshme - Riprodukime

Kapitulli 2:Gradacioni i formës 10 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli,nxënësi duhet të:- Përvetësojë gradacionin si ritëm i shkallë-shkallëshmërisë- Aftësohet të organzojë gradacionin e tonalitetit dhe hijëzimit të formës me plane- Paraqet lidhjet e të kundërtave ndërmjet vlerave në formë dhe teksturë- Përvetësojë parimet e komponimit si ligjësi i raporteve hapësinore në grafikë

b) Temat e kapitullit- Vija me ndërtimimin e shkallëve të dritës - Gradacioni i tonalitetit dhe hijëzimet të formës me plane- Format e hapura dhe të mbyllura të konturës së vlerave të bardha dhe të zeza

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të- Përdorë metoda analitike dhe grafike në punën e vetë- Shpjegojë mënyren e gradacionit (valerit) si arrihet me mjete të ndryshme (laps,

pendë, dush, ngjyrë, ejt.)- Konkretizojë shpjegimet e tija me materiale ilustruese d) Kushtet për realizimin e kapitullit- letër- laps- dush, dush të laviruar - pendë- flomastera- ngjyrë (tempero)- trupa gjeometrike të plota (kubi, koni, piramida, cilindri, topi etj.)- fonderim gipsi- objekte të përdorshme- draperi me teksturë dhe ngjyrëra të ndryshme

97

- riprodhime - kompjuter

Kapitulli 3:Kompozicioni i sipërfaqes 16 orë

a)Qëllimi i kapitulit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet të:- Aftësohet të paraqesë kompozicionin sipërfaqësor me anën e vijave- paraqesë variantin tonal të kompozicionit siperfaqsorë- organizojë variante koloristike të kompozicionit sipërfaqësore- aftësohet të organizojë variantin në raster- të kompozicionit sipërfaqësor

b)Temat e kapitullit - Kompozicioni sipërfaqësor i paraqitur me vija- Organizimi i variantit tonal i kompozicionit të sipërfaqes- Organizimi i variantit koloristik- Organizimi i variantit të kompozicionit sipërfaqësor në raster

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- Përcjellë në mënyrë të vazhdueshme punën kreative të nxënësve - Nxitë aftësitë kreative dhe krijuese të nxenësve- Zhvillojë personalitetin e nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si

qytetar aktiv e kompetent - Përcaktojë mënyrën se si do të vlerësohen nxënësit , u komunikohen rezultatet e

arritura si dhe bëhen komente në lidhje me to

k) Kushtet për realizimin e kapitullit - letër - laps- dush, dush I laviruar- pendë - ngjyrë- brusha- material për kolazh- fotografi- riprodukime

Kapitulli 4:Organizimi i kompozicionit me dy e më shumë ngjyra 28 orë

a). Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:

98

- Bëjë organizimin e kompozicionit në dy ngjyra- Përvetësojë organizimin e kompozicionit me tri e më shumë ngjyra- Aftësohet t’i përvetësojë teknikat dhe materialet e grafikës - Përvetesojë mirë fenomenet e ngjyrës, teksturës, valerit dhe raportet ndërmjet tyre

dhe përdorimt në grafikë

b). Temat e kapitullit- Prespektiva tonale në kompozicion- Drita dhe hija në kompozicion- Kompozicioni i organizuar në dy ngjyra - Kompozicioni i organizuar në tri e më shumë ngjyra

c) Udhëzimet didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të:- Orientojë nxënësit në pune kreative dhe të pavarur- Ngritë kreativitetin artistik te nxënësi dhe pengimin e efekteve negative në art

(shundin, komercializimin etj.)- Frymëzojë nxënësin me tema atraktive dhe interesante - Zhvillojë formën individuale të punës dhe në grupe

d)Kushtet për realizimin e kapitullit- letër - dush, dush i laviruar - ngjyrë grafik- pllaka metali, linoleumi, druri- sita sutypi- material për kolazh- fotografi - riprodukime

99

Programi i lëndës

“ Pllakati ”

Lëmi: Arti pamorëProfili: Dizajn grafikKlasa: 12

I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12të nxënësi duhet :- të fitojë aftësi, të shprehin idenë në mënyrë të përmbledhur dhe të qartë,- të zotërojë teknikat e formësimit të pllakatit,- të zhvillojë aftësi që diturinë teorike ta zbatojë në punë praktike.

II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 5 orë/javë = 160 orë


Kapitulli 1 : Zgjidhja figurative - grafike e pllakatit 30 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet:- të dallojë mënyrat e realizimit me përdorimin e figuracionit, - të dallojë mënyrat e realizimit me përdorimin e tipografisë, - të dallojë teknikën më të përshtatshme për ta realizuar pllakatin.

b) Tema e kapitullit- Projektimi dhe punimi i pllakatit të komponuar nga studimi i portretit të Gjergj Kastriotit Skënderbeut, - punimi i pllakatit dy ngjyrësh me përdorim të toneve në formatin 40x60cm,- përdorimi minimal i tekstit.

c) Udhëzime didaktike për kapitullim Rekomandohet që mësimdhënësi:- të demonstrojë mostrat përmes aparaturës për rritje dhe zvogëlim,- të angazhojë dhe motivojë nxënësit në procesin mësimor,- të bëjë kontrollimin dhe korrekturën gjatë orës së mësimit në mënyrën veç e veç.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- letra me format dhe strukturë të ndryshme,- lapsa të butë (B4, B5 ) thëngjill, tush, tush i laviruar, brusha penë,

100

- detyrat realizohen në kabinetin e grafikës,- lloje të ndryshme të letrave.

Kapitulli 2: Zgjidhja figurative – grafike e pllakatit 30 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet:- të punojë skicat ideore për realizimin e pllakatit,- të zgjidhë formatin për realizimin e detyrës,- të punojë(zgjidhë) fondin e caktuar të shkronjave,- të zgjidhë llojin e teknikës për realizimin e detyrës.

b)Temat e kapitullit- Kongresi i Manastirit, - projektimi dhe punimi i pllakatit të komponuar nga shkronjat, nga sipërfaqet e pastra me gradacion vlerash tonale dhe figuracion, - zgjidhje shumëngjyrëshe në formatin 35x50cm .

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë temën e detyrës,- të shpjegojë mënyrën e realizimit të skicës përfundimtare për realizimin e detyrës, - të shpjegojë mënyrën e ngjyrosjes së detyrës përmes teknikave të ndryshme,- të angazhojë dhe motivojë nxënësit në procesin mësimor,- të bëjë kontrollimin dhe korrekturën gjatë orës së mësimit në mënyrën veç e veç.

d)Kushtet për realizimi e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës,- aparatura të ndryshme për rritje, episkop, diaprojektor, etj,- ngjyra, brusha të ndryshme(për pllakat),- aerografi.


a) Qëllimi i kapitullit Në përfundimin e këtij kapitulli, nxënësi duhet:- të njehë ngjyrën, kontrastin dhe vetitë psikologjike të ngjyrës,- të njehë gradacionin si ritëm,- të dallojë llojet e ndryshme të fonteve. - b) Temat e kapitullit- Vlorë 1912,- projektimi dhe punimi i pllakatit nga studimi i figurave historike të shekullit XIX me komponim të tekstit adekuat,- zgjidhje shumëngjyrëshe në format 50x70cm.

c) Udhëzime didaktike e kapitullit Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë rregullat bazë për realizimin e skicës ideore,- të shpjegojë mënyrën e përpunimit të portreteve përmes programeve të caktuara

101

kompjuteristike dhe të përgatit film për rritje,- të shpjegojë mënyrën e rritjes së tekstit të detyrës me pajisje elektronike. d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës,- lloje të ndryshme të formateve të letrës,- fotografi të ndryshme të figurave eminente shqiptare, - kompjuteri, skaneri dhe printeri,- lloje të ndryshme të letrave. Kapitulli 4: Zgjidhja figurative – grafike e pllakatit 35 orë

a) Qëllimi i kapitullit Në përfundimin e këtij kapitulli,nxënësi duhet:- të dallojë llojet e ndryshme të fonteve,- të njehë ngjyrën, kontrastin dhe vetitë psikologjike të ngjyrës,- të njehë mënyrën e përpunimit të fotografive përmes filereve të ndryshëm (kompjuter),- të punojë (përgatis )filmat për rritje.

b) Temat e kapitullit- Pavarësia e Kosovës, me komponim të tekstit adekuat,- projektimi dhe punimi i pllakatit nga studimi i figurës(figurave), tipografisë, sipërfaqeve të pastra me gradacion dhe elemente tjera,- zgjidhje shumëngjyrëshe në format 35x50cm, 50x70cm.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë rregullat bazë për realizimin e skicës ideore,- të jepë detyra për realizimin e portretit,- të jepë detyra për konstruktimin e fonteve të ndryshme,- të angazhojë nxënësit të hulumtojnë dhe zgjedhin fotografitë më interesante.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës dhe fotografisë,- kabineti i grafikës i pajisur me episkop dhe kater,- kabineti i fotografisë me pajisje për fotografi, - kompjuter, skaner, printer dhe kater,- letra të gramazheve dhe dimensioneve të ndryshme, ngjyra dhe brusha për realizimin e pllakatit.


a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të fitojë aftësi që të shprehin idenë në mënyrë të përmbledhur dhe të qartë,- të zhvillojë aftësi që dituritë teorike t’i zbatojë në punë praktike,- të dallojë materialet grafike,- të tregojë rëndësinë e fotografisë.

102

b) Temat e kapitullit- Epopeja e UÇK-së,- projektimi dhe punimi i pllakatit nga studimi i figurës(figurave), tipografisë, veglave të ndryshme sipërfaqeve të pastra me gradacion dhe elemente tjera,- zgjidhje shumëngjyrëshe në format 50x70cm, 70x100cm.c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë rregullat bazë për realizimin e skicës ideore,- të lidhë punën në bashkëpunim me lëndët tjera grafike,- të shpjegojë mënyrën për rritjen e elementeve të detyrës,- të demonstrojë mostra të ndryshme lidhur me temën.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës,- kabineti i grafikës i pajisur me episkop, kompjuter dhe pajisje përcjellëse,- letra të gramazheve dhe dimensioneve të ndryshme, ngjyra dhe brusha për realizimin

e pllakatit,- airbrosh dhe tabak folie të tejdukshme, skalper.

103

Programi i lëndës

“ Përgatitja e librit ”


I. Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12të nxënësi duhet:- të fitojë njohuri teorike elementare të domosdoshme për programet e proceseve të ngushta profesionale,- të jetë i njoftuar me rregullat bazë në veprimtarinë grafike,- të njohët me funksionin e pjesëve të librit dhe me rregullat e formësimit të librit,- të zotërojë përdorimin e programeve kompjuterike për dizajn grafik.

II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 5 orë/javë = 160 orë


Kapitulli 1 : Zgjidhje figurative - grafike të librit 30 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të këtij kapitulli nxënësi duhet:- të dallojë teknikat e ndryshme për realizimin e ilustrimeve,- të dallojë llojet e materialeve të ndryshme,- të dallojë veglat për realizimin e detyrave,- të zhvillojë aftësi që diturinë teorike ta zbatojë në punë praktike.

b) Tema e kapitullit- Abetarja,- projektimi dhe punimi i kopertinës, titulli dy faqe me të gjitha elementet,- dhjetë(10) ilustrime,- zgjidhje shumëngjyrëshe, formati standard.

104

c) Udhëzime didaktike për kapitullim Rekomandohet që mësimdhënësi:- të demonstrojë shembuj të mostrave të ndryshme,- të demonstrojë lloje të materialeve (letrave, kartuçave, ngjitësve) të ndryshëm për

realizimin e detyrës,- të preferojë forma të ndryshme të shkronjave,- të demonstrojë programet kompjuteristike për realizimin e detyrave.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mësimi zhvillohet në kabinetin e grafikës,- mësimi zhvillohet në grupe,- materiale të ndryshme si letra, kartuç, ngjyra, ngjitës dhe airbrosh,- kompjuter me pajisje përcjellëse.

Kapitulli 2: Zgjidhje figurative – grafike të librit 30 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet:- të dallojë teknikat në realizimin e ilustrimeve për fëmijë,- të dallojë llojet e materialeve për realizimin e librit,- të dallojë realizimin e ilustrimeve me ngjyra si tempera, akuarel apo krione,- të dallojë programet kompjuteristike për realizimin e detyrave.

b)Temat e kapitullit- Libër për fëmijë (Qamil Batalli),- projektimi dhe punimi i kopertonave në dy faqe me të gjitha elementet,- forzeci,- dhjetë(10) ilustrime,- realizimi shumëngjyrësh,- formati standard.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë rëndësinë dhe funksionin e pjesëve të librit dhe rregullat e formësimit të

librit,- të shpjegojë llojet e teknikave për realizimin e ilustrimeve, - të shpjegojë, përmes shembujve, teknika të realizimeve të ndryshme të figurave dhe të

preferojë fonte të ndryshme për realizim.

d)Kushtet për realizimi e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës,- mësimi zhvillohet në grupe,- tavolina për kontakt kopje, prerjen e letrave të trashësive të ndryshme dhe pajisje për

realizimin e ilustrimeve,- llojet e pendëve kaligrafike,- kompjuter dhe pajisje përcjellëse.


105

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet:- të dallojë teknikat në realizimin e ilustrimeve për të rritur,- të dallojë llojet e materialeve për realizimin e librit,- të dallojë teknikat për realizimin e ilustrimeve me ngjyra dhe ato zi e bardh,- të dallojë programet kompjuteristike për realizimin e detyrës.

b) Temat e kapitullit- Një prej veprave të Naim Frashërit,- projektimi dhe punimi i korrës së fortë(kopertinës), mbështjellësit me klapne (vesh),- nulta tabaku dhe impresiumi,- dhjetë(10) ilustrime,- zgjidhje shumëngjyrëshe,- formati sipas dëshirës.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë rëndësinë dhe funksionin e pjesëve të librit dhe rregullat e formësimit të

librit,- të shpjegojë llojet e teknikave për realizimin e ilustrimeve, - të shpjegojë llojet e fonteve dhe rëndësinë e tyre. d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës,- mësimi zhvillohet në grupe,- lloje të ndryshme të ngjyrave, tush,- lloje të ndryshme të pendëve kaligrafike dhe brushave,- kompjuter dhe pajisje përcjellëse.


a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet:- të dallojë llojet e materialeve për realizimin e librit,- të dallojë teknikat e ndryshme për realizimin e ilustrimeve për të rritur,- të dallojë llojet e fonteve të ndryshme,- të dallojë llojet e materialeve për realizimin e detyrës.

b) Temat e kapitullit- Një prej veprave të Ali Podrimës,- projektimi dhe punimi i korrës së fortë (kopertinës), mbështjellësit me klapne (vesh),- nulta tabaku dhe impresiumi,- dhjetë(10) ilustrime,- zgjidhje shumëngjyrëshe,- formati sipas dëshirës.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

106

Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë llojet e teknikave për realizimin e ilustrimeve, - të shpjegojë rëndësinë dhe funksionin e pjesëve të librit,- të shpjegojë llojet e fonteve të ndryshëm dhe rëndësinë e tyre. d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës,- mësimi zhvillohet në grupe,- lloje të ndryshme të ngjyrave, tush, pendë dhe brusha të ndryshme,- kompjuter dhe pajisje përcjellëse.


a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet:- të dallojë teknikat në realizimin e ilustrimeve për të rritur,- të dallojë llojet e materialeve për realizimin e librit,- të dallojë llojet teknikat e ndryshme për realizimin e teksteve të caktuara me pendë

kaliografike dhe brushë.

b) Temat e kapitullit- Një prej veprave të Ismail Kadaresë,- projektimi dhe punimi i korrës së fortë (kopertinës), mbështjellësit me klapne (vesh),- nulta tabaku dhe impresiumi,- dhjetë(10) ilustrime,- zgjidhje shumëngjyrëshe,- formati sipas dëshirës.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi:- të shpjegojë llojet e teknikave për realizimin e ilustrimeve, - të shpjegojë rëndësinë dhe funksionin e pjesëve të librit,- të shpjegojë llojet e fonteve të ndryshëm dhe rëndësinë e tyre.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- Mësimi realizohet në kabinetin e grafikës,- mësimi zhvillohet në grupe,- lloje të ndryshme të ngjyrave, krione, tush, pendë dhe brusha të ndryshme,- letra të ndryshme, kartuç të gramazheve të ndryshme, ngjitës, etj,- kompjuter dhe pajisje përcjellëse.

107

Programi i lëndës

“Formësimi i grafikës”


I. Qëllimi i lëndës

Në përfundim të trajtimit të lëndës “Formësimi i Grafikës” në kl. e 12-të nxënësi duhet të jetë i aftë të:- zgjedhë dhe përdor parimet estetike të formësimit grafik.- interpretoj dhe zbatoj konceptet e punës me tipografi.- përdorë ngjyrat si komponent e formësimit grafik.- përdorë paisjet elektronike me të cilat bënë formësimin.- përdorë rasterin dhe llojet e tij gjatë punës.- interpretoj dhe përdorë përpunimin e fotografive në vartësi nga nevojat e aplikimit.- zgjedhë dhe përdor krijimin e llojeve të broshurave.- Zgjedhë dhe aplikoj web faqen personale jo dogjitale.

II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 5 orë 160 orë


KAPITULLI 1: Parimet e formësimit grafik 11 orë

a). Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- shpjegoj parimet e formësimit grafik.- bëjë komponim me afërsi.

108

- bëjë komponim me renditje.- bëjë komponim me përsëritje.- bëjë komponim me kontraste.

b). Temat e kapitullit:- Komponimi me afërsi, (p.sh. të një kartëvizite).- Komponimi me renditje, (të një ftese).- Komponimi me përsëritje, (të një menyeje restoranti).- Komponimi me kontrast, (të një artikulli gazetaresk).

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj parimet e formësimit grafik.- ilustroj me shembuj konkret këto parime.- angazhoj nxënësit të komponojnë sipas karakteristikave të parimeve për formësim grafik.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër dhe printer për demostrim, në mungesë të tyre të përdoren edhe- Letra të bardha dhe me tone gramature më të trashë, laps, tush, penë, ngjyra, brusha.

Kapitulli 2: Tipografia 25 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- interpretoj elementet tipografike: sipërfaqet, vijat, shkronjat. Shkrimin linear.- interpretoj shkronjat e akcentimit, numrat, shenjat e interpunkcionit.- shpjegoj njësitë matëse të standardeve, europiane dhe anglo-amerikane (cm, inq.), të formateve të letrës etj. - interpretoj formësimin tipografik dhe rregullat. - Kompozimin tipografik drejtëpeshimin ose dominantën, trashësinë e shkronjave, inicialet, simetrinë, asimetrinë, ritmin, kontrastin etj.

b). Temat e kapitullit:- Komponime tipografike të thjeshta, të përbëra, dekorative, të kornizuara, simetrike, asimetrike, me akcentime, me ritme, me kontraste dhe pa te.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:- Rekomandohet që mësimdhënësi të:- ilustroj me shembuj konkret elementet tipografike.- ilustroj me shembuj praktik standardet e matjeve ndërkombëtare.- angaxhoj nxënësit të komponojnë dhe vizatojnë formësimet tipografike duke i respektuar rregullat dhe veçoritë e saja.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me pankarta të trajtimit të tipografisë.

109

- Lloje të ndryshme të formateve të letrës.- Lapsa grafik, gomë, tush dhe penë të numrave të ndryshëm.- Kompjutër, printer etj.

Kapitulli 3: Ngjyrat 25 orë

a). Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- interpretoj fizikën e ngjyrave.- të bëjë punime nga vetitë dhe përzierja e ngjyrave, duke përfshirë punime edhe nga ngjyrat aditive, subtraktive, harmonike mono – polikrome si dhe kontraste mono- polikrome.- interpretoj modelet e ngjyrave dhe marëdhëniet e tyre.

b). Temat e kapitullit:- Paraqitja e ngjyrave. Ndikimi i dritës në objekte dhe ndjeshmëria e syrit në përceptimin e tyre.- Vetitë e ngjyrave (nuansimi, ngopja dhe balansimi) etj. - Përzierja e ngjyrave: aditive dhe subtraktive.- Harmonia mono dhe polikrome.- Kontrasti mono dhe polikrome.- Modelet e ngjyrave: RGB, CMYK, CIE, HSB, etj.- Marëdhëniet në mes të ngjyrave: modeli i ngjyrave sipas Munsell-it.- Web spektri i ngjyrave.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:- Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj teorinë e fizikës optike të ngjyrave.- angazhoj nxënësit të punojnë punime nga vetitë e ngjyrave.- angazhoj nxënësit të punojnë ushtrime nga përzierja e ngjyrave.- angazhoj nxënësit të punojnë komponime nga harmonia dhe kontrasti mono dhe polikrome.- shpjegoj modelet e ngjyrave RGB, CMYK, CIE, HSB. - shpjegoj marëdhëniet e ngjyrave sipas modeleve të diagrameve të ngjyrave dhe web spektrin e ngjyrave.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me pankarta e makete për prezantim të kapitullit.- Kompjutër me performansë të avansuar për studim praktik të temave të dhëna.- Printer HP A-3 +, letër për printer.- Viazatim V, laps, gomë, kompas, vizore, ngjyra akrile, brusha.

Kapitulli 4: Paisjet elektronike për formësim grafik 18 orë

a). Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:

110

- shpjegoj dhe operoj me paisjet elektronike për formësim grafik.

b). Temat e kapitullit:- Kompjuteri dhe performansat e tij.- Monitori, principi i punës, llojet CRT dhe LCD, karakteristikat e tyre.- Skaneri, llojet e tyre. Llojet e skanimit: bardh e zi, shkalla e përhirt (grayscale), me ngjyra. Bazhdarimi i performansave të tij - madhësia e skanimit dhe rezolucioni i fajllave etj.- Aparati fotografik digjital – mënyra e punës, bartja e materialeve në kompjutër etj.- Punimi i krijimeve praktike duke i përdorë këto njohuri.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:- Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj dhe demostroj punën dhe performansat e kompjuterit.- shpjegoj punën dhe llojet e monitorëve.- shpjegoj punën me skanër.- shpjegoj punën me aparat fotografik digjital.- angazhoj nxënësit të punojnë punime nga këto tema mësimore.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Mësimdhënës me përkatitje adekuate.- Klasë me paisjet përkatëse: kompjutër, skanër dhe aparat digjital fotografik, printer, letër etj.

Kapitulli 5: Rasteri 15 orë

a). Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- shpjegoj mënyrat e paraqitjes së rasterit sipas hapësirave të renditjes së pikave.- interpretoj llojet e rastereve.- interpretoj madhësitë, dendësitë, efektin moiré, format e pikave të rasterit dhe përdorimin e tij në shtyp.

b). Temat e kapitullit:Krijimi i punimeve nga të gjitha llojete rasterëve.- Gjysëmtoni, paraqitja e rastësisshme e rasterit.- Dihteringu, hapësira e barabart e rasterit.- Llojet e rastereve: outlines, grayscale dhe halftone.- Efekti moiré. - Madhësitë e ndryshme të rasterit.- Dendësia e rasterit.- Forma e pikës të rasterit.- Përdorimi i rasterit në shtypin bardhë e zi dhe me ngjyra.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj përmbajtjen e rasterit.- ilustroj me shembuj konkret nga shtypi për llojet, efektet e paraqitjes së rastereve.- angazhoj nxënësit në diskutime për rasterin.

111

- angazhoj nxënësit të paraqesin në formësimet e tyre grafike, paraqitjen e rastereve me të gjitha karakteristikat e tyre.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore.- Kompjutër, skanër, printer, letër etj.- Shembuj konkret të shtypit nga karakteristikat e rasterëve.- Nëse shkolla ka mungesë paisjesh, punimet mund të realizohen në studiot grafike në qytet.

Kapitulli i 6: Përpunimi fotografisë për aplikim grafik 20 orë

a). Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- tregoj aftësitë e selektimit dhe të përceptimit vizuel të pamjeve.- demostroj kjartësimin e fotografive.- bëjë krijimin e maskave.- bëjë korrektimin e fotografive.- bëjë retushimin.- bëjë ndarjen dhe konvertimin e ngjyrave.- bëjë efektet speciale e filterave nëpër foto.- bëjë aplikimin e fotove të përpunuara në aplikime grafike.

b). Temat e kapitullit:- Punimi i publikimeve të ndryshme me tipografi dhe fotografi.- Zgjedhja dhe aplikimi i fotografive duke e përpunuar me:- Kjartësim.- Krijimi i maskave. - Korrektim. - Retushim. - Ndarja dhe konvertimi i ngjyrave.- Efektet speciale të përdorimit të filterave.- Vendosja e fotografisë në aplikime grafike, shtyp, web-faqe, etj.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj teknikat e përpunimit të fotografisë në programin Adobe Fotoshop.- angazhoj nxënësit të hulumtojnë dhe zgjedhin fotografitë më interesante.- angazhoj në përpunimin e fotografive të zgjidhura për aplikim grafik. - angazhoj nxënësit në vendosjen e fotove të përpunuara nëpër aplikacione grafike.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër, aparat digjital fotografik, mundësisht lidhje interneti, printer dhe letër. etj.

Kapitulli 7: Formësimi grafik i broshurave 14 orë

a). Qëllimet e kapitullit:

112

- Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- bëjë zgjidhjen ideore të broshurës.- bëjë realizimin e formësimit grafik me tekst dhe fotografi.- shtypjen e broshurës.- thyerjen (palimin) e faqeve të broshurës.

b). Temat e kapitullit:- Punimi me ngjyra i broshurës më të përhapur “tri-fold” në dimension prej 20 x 28 cm, duke i aplikuar parimet e formësimit grafik, tipografinë me inkorporim të fotografive.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj qëllimet dhe rëndësinë e broshurave sot. - tregoj shembuj të broshurave të ndryshme. - shpjegoj karakteristikat e broshurës tri-fold.- angazhoj nxënësit individualisht të punojnë broshurat e tyre.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër, printer, letër konsdrukt.

Kapitulli 8: Formësimi grafik i paketimit të produkteve 16orë

a). Qëllimet e kapitullit:- Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:- bëjë zgjidhjen ideore të paketimit.- bëjë zgjidhjen e materialeve të përshtatshme, që do ti përdor.- bëjë një paketim për një produkt të zgjedhur.

b). Temat e kapitullit: - Zgjidhja dhe punimi i një paketimi për një produkt me të gjitha elementet e formësimit grafik..

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj qëllimet dhe rëndësinë e një paketimi tërheqës.- ilustroj me shembuj zgjidhje ideore të paketimeve të produkteve.- angazhoj nxënësit të bëjnë realizimin e një paketim produkti.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër, printer, letër.

Kapitulli 8: Formësimi grafik i web faqeve 16 orë

a). Qëllimet e kapitullit:- Në përfundim të këtij kapitulli, nxënësi duhet të:

113

- bëjë zgjidhjen ideore për web faqen e tij personale.- Bëjë realizimin e web faqes.

b). Temat e kapitullit:- Hulumtimi dhe studimi i web faqeve në internet për inspirim. - Punimi i web faqes personale të vet nxënësit në fletën e bardhë në formatin A-3.

c). Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësimdhënësi të:- shpjegoj rëndësinë dhe specifikat e web faqes në kohën e globalizmit.- shpjegoj web standardet: web lexueshmërinë, web përdorshmërinë, dhe web qasjen- etj.- shpjegoj principet e formësimit të web faqeve.

d). Kushtet për realizimin e kapitullit:- Klasë mësimore e paisur me kompjutër, printer, letër, laps, flomastera, pastela, vizore, kompas, letra me ngjyrë, gërshërë, ngjitës etj.

114

Programet e nevojshme kompjuterike për realizimin e detyrave:

High-Logic Font Creator, Adobe Photoshop, Adobe InDesign, Adobe Illustrator, Adobe Reader, CorelDraw.

Literatura:

Elements and Principles of Design: Student Guide with Activities by Crystal Productions

A Real-World Guide to Using Type in Graphic Design by Timothy Samara

Raster Imaging and Digital Typography II By Robert A. Morris, Jacques André

A Real-World Guide to Using Color in Graphic Design by Noreen Morioka, Terry Stone Sean Adams

The Principles of Beautiful Web Design by Jason Beaird

http://ian-albert.com/graphics/munsell.php

WebDesign.About.com

115

http://webdesign.about.com/

http://www.amazon.com/exec/obidos/search-handle-url/ref=ntt_athr_dp_sr_1?_encoding=UTF8&search-type=ss&index=books&field-author=Jason%20Beaird

http://www.amazon.com/exec/obidos/search-handle-url/ref=ntt_athr_dp_sr_1?_encoding=UTF8&search-type=ss&index=books&field-author=Noreen%20Morioka%2C%20Terry%20Stone%20Sean%20Adams

http://www.amazon.com/exec/obidos/search-handle-url/ref=ntt_athr_dp_sr_1?_encoding=UTF8&search-type=ss&index=books&field-author=Timothy%20Samara

http://crystalproductions.com/catalog/product_info.php/products_id/6450

116

Documents

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë · Web viewZhvilloi shkathësi teknike dhe te shprehive punuese per perdorimin e foto-kamerave bashkohore dhe te pajimeve laboratorike