MITONG PILIPINO

7/17/2019 MITONG PILIPINO

http://slidepdf.com/reader/full/mitong-pilipino 1/11

Mitolohikal na Nilalang at Mito ng Pagkakalikha ng mga Pilipino

Presentation Transcript

May apat na uri Nangangain ng bangkay, naninipsip ng

dugo, naninipsip ng lamang-loob at halimaw Nakakapagpalit ng anyo

Napaghihiwalay ang katawan mula sa may baywang Mukhang matamlay sa

araw at ang mapupulang mata ay may iris na mahaba at manipis tulad ng

sa pusa Takot sa liwanag, maanghang na rekado, bawang, suka, apoy at

kutsilyo.

Malaki, maitim , balbon at may mahabang balbas nakahubad at mahilig

manabako haang nakaupo sa puno Nang-aaakit ng magagandang dilag sa

pamamagitan ng pampapaambon sa kanila ng mga talulot ng bulaklak

upang sa kanila ay sumama ay mapaglibangan Sinasabi na pagpaso o

pagdutdot lamang ng umaapoy na bagay ang makakapagpigit dito sapagdukot ng mga babae

May pakpak at sinasabing dispiguradong kaluluwa. Ang mga daliri

sa kamay , mga paa at sakong ay nakaturo patalikod at nakabaligtad

Nakakalikha ng sanggol ng isang sanggol mula sa patak ng buwanang dalaw

o inunan sa pagkaanak. Nabubuhay nito ang mga batang nalaglag sa

pagkakunan

Isang kanibal at ang balat nito ay sintibay at singkapal ng balat

ng kalabaw May mga mahabang kamay at kuko at nangangain nu buhay na

tao Sa umaga, nakasabit ng parang paniki at sa gabi naghahanap ng

makakain gamit ang matalas na pang-amoy May kakayahang magpalit ng

anyo – bilang isang lalaki, manok o isdang tabang

Mamumuhay sa butas sa katawan ng puno Kung gagawing

haligi ng bahay o gamit ang puno mananatili ang atibat dito Tagahatid ng

bangungot at dinadaganan nito ang mga biktima na karaniwang tulog,

lasing o sobra ang nakain. Ang laki at bigat nito ay sapat na paramakapatay Ang panlaban at pantaboy sa batibat ay pagkagat sa daliri ng

paa o paggalaw sa pinakamalaking daliri sa paa

Sa kuweba sa langitan na tinatawag na !alulundan nakatira ang

dragon Tila isang napalaking ibon kasing laki ng gusali na bihirang lumabas

sa kuweba at nagpapakita lamang kung gutom Karaniwang gustong kainin

ay araw, buwan at mga bituin na nagiging dahilan ng paglaho "pang

mapigilan ang bawa kinakailangan na mag-ingay ang mga tao,

magpatugtog ng musika o mag-alay ng pagkain

Napakalaking ogro na sa kabila ng kakaibang lakas at laki at

natatakot sa alimango Sinisipsip ang tubig sa ilog upang isipin ng mga tao

na ito ay mababaw Tapos unti-unti nilang pawawalan ang tubig sa bibig

upang lunurin ang mga walang kamalaymalay na biktima na kakainin niya

pagkatapos



Sa umaga ay isang napakagandang dilag ngubit sa gabi ay

nakakakilabot na halimaw na naghihiwalay ang katawan Sa itaas na bahagi

ay may anyong babae at may pakpak ng ibon at paa ng kabayo Nakatira sa

kasukalan ng gubat at mahilig kumain ng bata inubutasan ang dibdib

upang makain ang puso at atay Takot sa asin, suka, sibuyas at luya

#agsambit laamng sa mga salitang ito ay sapat na para mataboy ito sa

takot

#arating nakangisi at isang kakilakilabot na ogro na kumakain ng

karne ng kalabaw. $aging naiisahan at naloloko ng mga tao May iisa lamang

na mata, malalaking ngipin at dalawang matutulis na pangil sa magkabilang

bahagi ng kanyang napakalapad at napakakapal na nguso na tumatakip sa

kanyang mukha pag ito ay nakangisi May matalas na pandinig at may

pambihirang lakas sapat na makapaghagis ng kalabaw at ilubog ito

hanggang tuhod sa lupa.

#inakamahilig sa mga alahas at palamuti Nakatira sa isang

marangyang bahay na maraming silid at maging ang bubong at dingding ay

natatakpan ng mga baging na may makukulay na bulaklak Mahilig mag-

estima ng mga kaibigan nito sa bahay Sensitibo sa kagandahan at sobra

ang muhi sa mga tao %ahil sa may pagkatanga ito madali itong malinlang

na ang lubid, itak at tugtog ng tambol ay ang buhok, ngipin at tibok ng puso

ng mga kaaway nitong tao.

Ang dahilan kung bakit walang tigil ang pagsiga ng siyam na araw

at gabi ang mga pamilyang naglalamay ay upang panatilihang malayo ang

ebwa sa kanilang mga patay Matabang nilalang na nakahubad at laging

humahalakhak ng walang tigil at mahilig mangolekta ng napakaraming

bungo ng kanyang mga biktima Takot ang nilalang na ito sa apoy kung kaya

di niya mananakaw ang banagkay habang may sigang malapit

Minsan ay magiliw at mapagbigay sa mga mortal at minsan

naman ay mapanira at nangangain ng tao Anyong tao ngunit napakalaki atkung nanaisin nito ay magagawa niyang maging mabait sa mga tao

inibigyan niya ng apoy ang mga mangangaso na lumalapit sa kanya at

sumasali sa mga mortal sa paligsahan ng pagsisid ngunit may pagkatanga

sa hatian ng premyo Maaaring maging kakila-kilabot gamit ang kanyang

palakol, hihilahin niya patungo sa kanyang kuweba ang mga kaawa-awang

biktima na kanyang lulutuin at pagkatapos ay kakainin.

Isang napakalaking unggoy na may napakahabang buntot.

Naninirahan sa mga puno sa gubat, mayroon itong malalaking mga kamayat paa at ang buong katawan ay nababalutan ng malalambot na balahibo.

Napakalakas ng napakahabnag buntot nito at ito ang ginagamit nito para

itaas ang tao sa puno saka ihahagis matapos nitong patayin sa sakal ang

tao

May pagka-hippie& mahaba nag buhok, mahilig tumugtog

ng gitara at mahilig sa gulay #aborito ang sitaw na kanyang ninanakaw



kung kaya't perwisyo sa mga tao Mahilig magnakaw ng bigas, isda at buhok

ng bata May bagong panganak na kibaan habang umuulan at maliwanag

ang sikat ng araw aligtad ang paa nito, sa harap ang sakong at nakaturo

patalikod ang mga daliri ng paa Nakatira sa mga halamanan na pinalilibutan

ng mga alitaptap Kilala sa pagiging lubos na mapag bigay at namimigay ito

ng palayok o pitaka na puno ng ginto sa mga taong kanyang nagiging

malapit na kaibigan

%uwendeng pastol ng mga usa Kaya maging isang usang kulay

puti na isa lamang ang mata upang lituhin ang mga mangangaso at

ipagtanggol ang mga hayop Karaniwang nasa anyo ng isang matandang

lalaki na may maliliwanag na mga mata at manipis na mahabang balbas

Madaling naiiiwasan ang mga bala ng mangangaso ngunit sa ikalaimang

bala ay nagbabalik na ito sa anyong duwende

Sa gitna at pinakamalalim na bahagi ng dagat naninirahan (iganteng ahas na may dalawang putting sungay na may sukat na tig-)*+

talampakan ang bawat isa May mala-tinik na buhok, maliliwanag na mata,

mahahabang ngipin at malalaki't matitigas na kaliskis Ang dila ay mahaba

at ang dulo ng bunto't nito ay hati sa gitna Kapag gutom ay nagbubuga ng

berdeng likido at umuungol ng malalim at matagal.

Ay isang napakagandang babae sa araw at isang halimaw na may

pakpak sa gabi inagamit nag kagandahan upang mang-akit ng matitipuno

at malalakas na lalaki na papakasalan niya Mula hating-gabi hanggang

madaling araw ay sinisipsipan niya ng dugo ang asawa sa pamamagitan ng

kaniyang mahaba at malatubong dila at kapag namatay ang lalaki ay

maghahanap ulit ng kanyang susunod na biktima Maaaring mamatay sa

pamamagitan ng sibat o tulos ng kawayan

(alimaw na may anyo at tunog ng baka ngunit walang sungay

Nababalot ng mahabang balahibo ang kataan nito at mayroon itong bibig na

kakilakilabot $aging nakanganga kaya nakikita ang isang pares ng matutulisna pangil nito Kanibal at kayang pilasin ang mga biktima sa pamamagitan

ng mga pangil nito

Isang higanteng ahas na sinasabing ang hininga ay makamandag na

lason Karimarimarim ang anyo na may malaking palong, napakahabang dila

na puno ng tinik, matutulis na pangil at isang nakakatwang buntot na biyak

sa dulo. Sa gabing madilim at tahimik takpan ang tenga kapag naririnig na

umaawit ito ng malakas mula sa tirahan nito sa itaas ng bundok.

Malabakal ang tuka at mga kuko, mala-salamin ang mga mata at

mala-espada ang bawat balahibo. Sinasabing sinlaki ng buong isla ng

Negros ang halimaw na ibon at laging inaabanagan ang pagkakataon na

malunok ang buwan. Ang pandinig nito ay nasa bibig kinakailangan ng mga

tao na mag-ingay upang ibuka nito ang bibig at mailuwa ang buwan.



Isang maitim at matangkad na lalaki na walang ulo at minsan

ay walang braso Ang leeg ay bumubula ng dugo o kundi naman ay umaapoy

May masangsang na amaoy at nagbabago ng anyo upang maging baboy,

aso, kambing o pusa na walang ulo o buntot at maglalaho't liltaw kung

nanaisin nito Mahilig manligaw sa magagandang dilag at mahilig magnakaw

sa sampayan ng damit panloob ng mga babae Kahit umaapoy ang leeg nito

ay takot ito sa apoy at para ito ay mataboy ay magsiga ng mga dahongmalakas ang amoy sa tabi ng tirahan nitong puno

Isang maliwanag na bolang apoy na tumatalbog at

gumugulong ngunit walang sinusunog sa dinadaanan nito $ayunin lamang

nito na iligaw ang mga manlalakbay Naglalagi sa bukirin at halamanan

Nagpapalit ng anyo upang maging isang halimaw na bumubuga ng apoy

"pang makabalik sa tamang landas ang naligaw ng santelmo kinakailangan

lamang na isuot nang pabaligtad ang mga damit

Kanibal na dinidilaan ang mga biktima upang patayin Ang ulo at ang

buntot nito ay magkahawig at magsimbilis itong tumakbo na pasulong at

paatras Ang malalaking tenga nito ay hawig sa dahon ng gabi at maingay

pag pinapagaspas

(awig sa kangaroo at kumakain ng bangkay May mabahong

amoy at ang mga mata ay nagbabaga Maliban sa bangkay mahilig din ito sa

biik at talbos ng kalabasa Tulad ng buwitre, inaabananga nito ang taong

naghihingalo upang padaliin ang pagkamatay nito sa pamamagitan ng

pagkagat sa anino nito Kinakatakutan ang amoy ng suok, mga rekado at

matatalas na kutsilyo

(inango mula sa tunog na ginagawa nito (alimaw na

naghihiwalay ang itaas at ibabang bahagi ng katawan Maaari rin isang

mapanlinlang na halimaw na nagiging ibon Sa araw, ito ay may anyong

magandang dalaga ngunit ang mga braso nito ay nagiging itim na pakpak

sa gabi upanga mag-anyong halimaw. Naglalaway kapag nakakakita ngbuntis "pang maiwasan maging biktima ng wakwak maglagay ng suha sa

bubong Napapatay sa pamamagitan ng pagsaksak ng tulos ng kawayan sa

puso nito

Nagkukubbli sa matataas na talahib at nagbibiktima ng mga

manlalakbay sa pamamagitan ng pag-iyak na parang isang naiwang

sanggol. Maliit, maitim, at mabangis na halimaw na may pangil at matutulis

na kuko at may paang mas mahaba pa sa isa Kaluluwa ng mga nilaglag o di

napanganak na mga sanggol at naghihiganti dahil sa pinagkait na buhay sakanila

(inago mula sa tunog na kanilang ginagawa Sa araw ay

parang pangkaraniwang tao at sa gabi ay isang mala-ibon at maitim na

halimaw Nangangain ng lamang loob ng tao. Sumasalakay sa gabi at parang

pusa ito ay tumatalon nang pataas sa bubong ng bahay ng napipinto nitong

biktima. Kayang sumabit ng parang paniki upang makapwesto ng mabuti



pagkatapos ay ilalabas nito ang napakahabang dila upang pilasin ang tiyan

ng natutulog na biktima. "pang mapatay kinakailangan gutumin sa

pamamagitan ng pagputol sa dila nito.

#alatandaan na may tikbalang kapag may malakas na amoy

kambing May ulo at leeg ng kabayo pati ang malagong kiling nito at ang

katawan nito ay sa tao ngunit may paa ng kabayo. Nagpapalit anyo itoupang magpanggap bilang kamag-anak o kaibigan ng manlalakbay para

iligaw ito. Ang sumpa ng tikbalang ay maaaring makabulag o makabaliw

ngunit pag napaamo ito ay maaari ding maging isang tapat na kaibigan at

utusan. Isang tao lamang na pambihirang tapang lamang ang makakabihag

sa tikbalang at kailangang sumakay ito sa likod at kumuha ng tatlong hibla

ng kiling. #ara mapawalang bisa ang sumpa ng tikbalang kinakailangang

tagain ng biktima ang pinakamalapit na puno sa pamamagitan ng sundang

o bolo o kayay suotin pabaligtad ang damit.

Ang mga abgay na naaaninag sa mata ng mga

mangkukulam ay baligtad Karaniwang anyo ng isang pangit na babae na

nakatira sa maliit na kubo sa labas ng bayan Maaaring pasukin ang katawan

sa pamamagitan ng pagsumpa o pagtusok ng karayom sa isang manyika

Maaaring bigyan ng sakit sa ulo, tumor, o sakit sa katawan Kinatatakutan

ang asin, suka, rekado at ilaw na artipisyal gaya ng bumbilya (indi

nakakaakyat ng hagdan kung may bayong dito

(alimaw na nahahati ang katawan sa may baywang Maingat

na itinatagao ang ibabang bahagi ng katawan "pang itaboy ito kinkailangan

magsabog ng asin, suka at rekado sa labas ng bintana habang isaisang

sinasambit ang pangalan ng mga naturang bagay #agbaon ng sibat ang

paraan ng pagpatay dito "pang maging manananggal kumain ng mga

pagkaing nabasa sa laway ng mananagggal o lumunok na sisiw na lalabas

sa lalamunan ng nanghihingalong manananggal

Nannakit sa pamamagitan ng pagsanay sa mga insektong pumasok sa katawan ng kanilang mga kaaway. Ang mga insekto na kanilang

pangkaraniwang inaalagaan ay mga uwang, balang, ipis at uod na

inuutusan nilang saktan o patayin ang mga kaaway ng mga mambabarang.

Ang katawan ng mga biktima ay namamaga hanggang sa pumutok

Albularyo ang makakalaban sa kapangyarihan ng mga barang

Sinasabing ang mga tao na may nunal sa mata ay madaling

makakita ng sirena Magandang dilag mula ulo hanggang baywang at may

buntot Maputi, mahaba ang buhok at may magandang tinig na nang-aakitsa mga kalalakihan May kakayahang magbigay ng kapangyarihan ng

kakayahang huminga sa ilalim ng dagat sa mga kalalakihan at dadalhin sa

ilalim ng tubig upang maging kabiyak Nilulunod ang mga napapasama ng

kanyang loob Karaniwang matatagpuan sa lawa, ilog, look at kuweba sa

likod ng talon



$umilitaw kapag baha dahil hilig nitong sunggaban ang mga binti ng

mga batang lumalangoy at pagkatapos ay hihilahin pababa sa tirahan nito

at bibigyan ng kakayahang makahinga May kulot, maikli at kulay mais na

buhok. Mukhang tao na balbon at kayumangggi ang kulay mula ulo

hanggang baywang at mukhang isda mula baywang pababa Nilulunod ang

mga tao na umaamin na kumakain sila ng karne at isda at maging ang mga

gulay na kulot ang dulo, dahil sila'y kalahating karne at isda at ang kanilangbuhok ay kulot

Minsan sila ay tapat na kaibigan ngunit minsan naman ay

nandurukot ng mga bata Nakatira sa punso na sinasabing pinagtataguan

nito ng mga alahas at mga garapong puno ng ginto. Maliit at kulubot na

matandang lalaki na may malaking ilong, mahaba at manipis na balbas at

malalaking bilog na tainga. Kinakailangan humingi ng pahintulot kapag

dumadaan sa kanilang mga punso dahil sila ay mapaghiganti umagamit

sila ng sumpa na nakakabulag o nakakamatay

Si Malakas, Si Maganda, At Ang #agdami Ng Tao

NANAI naman na mag-asawa nuon ang hangin dagat at ang hangin

lupa, at may anak sila, si kawayan. Isang araw, lumulutang si kawayan sa

tabi ng dagat nang nabangga niya ang paa ng tigmamanokan.

Nagulat, nasaktan at nagalit, pinagtutuka ng tigmamanokan ang kawayan

hanggang nabiyak ito. Kagilagilalas, lumitaw sa isang piraso ang isanglalaki, si Malakas. Sa kabilang bahagi, lumabas naman ang isang babae, si

Maganda. Sila ang dalawang "nang Tao sa daigdig.

I#INATA/A naman ng lindol ang lahat ng ibon at isda upang pag-usapan

kung ano ang dapat gawin sa dalawang tao. Ipinasiya nila na dapat mag-

asawa sina Malakas at Maganda. Nangyari nga ito at marami silang naging

mga anak, na pinagmulan ng iba't ibang tao sa daigdig ngayon. #agtagal,

nayamot ang magasawang Malakas at Maganda sa dami ng kanilang mga

tamad at walang-pakinabang na mga anak. Nais nilang palayasin lahat

subalit hindi nila alam kung saan itatapon ang mga ito kaya nagtiyaga na

lamang ang mag-asawa.

%umami pa uli nang dumami ang mga anak sa paglipas ng panahon at

nangyari na hindi na nakaranas ng tahimik sina Malakas at Maganda. Isang

araw, hindi na nakatiis si Malakas at, dampot ang isang bakawan, pinagha-

hataw ang mga bata. Takbuhan sa takot ang mga anak at nagtago sa iba't

ibang lugar. Ang iba ang nagtago sa mga silid ng bahay, ang iba ay sumingitsa mga dingding. Ang iba ay nagkubli sa mga kalan sa kusina. Ang ibang

anak ay tumakas sa labas, habang ilan ay tuluyang lumayas sa dagat.

Sa ganitong paraan, nagka-iba-iba ang mga tao na kumalat sa daigdig.

Ang mga nagtago sa mga silid ang naging mga pinuno sa mga pulo. Ang

mga sumingit sa dingding ang naging mga alipin. Ang mga nagkubli sa mga

kalan ay naging mga negro. Ang mga tumakas sa labas ang naging mga



malaya. #agkaraan ng maraming taon, ang mga anak ng lumayas sa dagat

ay bumalik, at sila ay mga maputing tao, ang mga dayuhan.

Si $alak, At Si abaye 0Mito ng mga isaya1(iligayn

Nuong unang panahon, may dalawang bathala na namamahay sa

langit, si Kaptan at si Maguayan. Napa-ibig si Kaptan kay Maguayan at sila

ay nag-asawa. Isang araw, tulad sa nangyayari sa mga mag-asawa

pagkatapos ng unang pagsasama, nag-away si Kaptan at si Maguayan. Sa

bugso ng galit ni Kaptan, pinalayas niya ang kanyang asawa. Malaki ang

paghihinagpis na umalis si Maguayan. Nang wala na ang diyosa, ang diyos

na Kaptan ay inabot ng lumbay.

Nabagabag siya ng kamaliang ipinataw niya sa kanyang asawa. Subalit

huli na upang humingi siya ng patawad. (inalughog niya ang buong

kalangitan, subalit hindi niya natagpuan si Maguayan. Tulad sa usok naglahoang diyosa. "pang mahupa ang kanyang lumbay, ang namimighating diyos

ay lumikha ng daigdig at nagtanim ng kawayan sa halaman na

pinangalanang Kahilwayan. Nagtanim din siya ng palay, mais at tubo.

Sa lahat ng mga tanim, ang kawayan ang unang umusbong. Tumubo

itong maganda puno na malambot ang mga sanga at mga dahon na parang

balahibong kumakaway sa daloy ng hangin. Nang makita ang ganda ng

kanyang nilikha, napuno ng ligaya ang kaluoban ni Kaptan. 2Ah,3 buntong

hininga niya, 2kung narito lamang si Maguayan, malulugod siyang masdanitong magandang tanawin sa gitna ng simoy ng hangin at kiskisan ng mga

dahon43 #atuloy ang pagtubo ng kawayan.

Ang halamanan ay lalong gumaganda arawaraw. Isang dapit-hapon,

habang si Kaptan ay nanunuod ng kaway-kaway ng mga dahon sa simoy ng

hangin, isang sapantaha ang nabuo sa kanyang isip at, bago pa niya

namalayan kung ano ang nangyayari, binulong na niya sa kanyang sarili,

2$ilikha ako ng mga mag-aalaga nitong mga halaman.3

Agad-agad, ang kawayan ay nahati sa dalawang kabiyak. Mula sa isang

bahagi, lumitaw ang unang tao. #inangalan ni Kaptan ang tao ng Sikalak,

pangalang nangangahulugan 2ang matipunong nilikha.3 At mula nga nuon,

ang mga katulad ni Sikalak ay tinawag na lalak, o sa palayaw na lalaki.3

#agkatapos, mula sa kabilang bahagi ng biyak na kawayan lumitaw ang

pangalawang nilikha. ininyagan siya ng diyos ng Sikabay, pangalang ibig

sabihin ay 2katulong ng nilalang na malakas.3 Mula nuon, ang kanyang mga

katulad ay tinawag na sibabaye o babaye, sa palayaw. Magkasama, ang dalawang nilikha ay nagtanim sa halamanan at

inalagaan ang mga pananim. Sa kabilang dako, si Kaptan ay nagpunta sa

malayo upang hanapin si Maguayan. Isang araw, pagka-alis ng diyos, niyaya

ni Sikalak si Sikabay na magpakasal sa kanya. Subalit ang babae ay

tumanggi. 2(indi ba magkapatid tayo53 pinagalitan niya ang lalaki. 2Tutuo

ang sinabi mo. Subalit walang ibang tao dito sa halamanan,3 nangatwiran si



Sikalak. 2At kailangan natin ang mga anak na tutulong mag-alaga dito sa

napaka-laking lupa para sa ating panginoon.3

(indi natinag ang babae. 2Alam ko,3 sagot niya, 2subalit ikay ay

aking kapatid. Kapwa tayo isinilang sa iisang puno ng kawayan, at

kaisaisang biyas ang nagkabit sa ating dalawa.3 #agtagal-tagal, matapos ng

mahabang pagtatalo, humingi sila ng payo sa mga isda sa dagat, at sa mgaibon sa himpapawid. Ipinayo ng mga isda at ng mga ibon na magpakasal

sila. (indi pa rin nahimok, sumangguni si Sikabay sa lindol, na sang-ayon

din sa kanilang pag-aasawa. 2Kailangang mag-asawa kayo,3 sabi ng lindol,

2upang magka-tao sa daigdig.3

Kaya nag-asawa sina Sikalak at Sikabay. Ang una nilang anak ay isang

lalaki, na pinangalanan nilang Sibu. #agkatapos, nagkaanak sila ng isang

babae, na tinawag nilang Samar.

Nilikha Ni $umawig ang mga Tao 0!reation Myth

N"6N simula, walang tao sa daigdig. Si $umawig, ang pinaka-

makapangyarihang diwa 0espiritu, god 7, ay bumaba mula sa langit at

pumutol ng maraming yantok 08a9as, reeds7. Siya ang diyos ng araw at

patron ng mga sunadalo at mandirigma ng mga sinaunang #ilipino.

#inaghiwa-hiwalay niya ang mga ito nang tig-dalawa bago ikinalat sa iba't

ibang bahagi ng daigdig. Tapos, inutusan niya ang mga ito.

2Magsalita kayong lahat43 /alang kaabogabog, ang mga yantok ay

naging mga tao, naging isang babae at isang lalaki ang bawat tig-: ikinalat

sa daigdig. At lahat sila ay nagsimulang magsalita subalit magka-kaiba ang

kanilang mga wika. 2Mag-asawa kayong lahat43 Ito ang sunod na utos ni

$umawig. Sumunod ang mga bagong tao at pagkaraan ng panahon,

maraming mga anak ang isinilang. #agtagal pa, nag-asawa-asawa rin ang

mga anak kaya lalong dumami ang mga tao sa daigdig.

$ahat ay nagsalita ng wika ng kanilang mga magulang kaya magka-kaibaang usap-usapan sa iba't ibang bahagi ng daigdig.Napansin ni $umawig na

may mga kailangan ang mga tao, at lumapag siya muli sa lupa upang

magbigay ng biyaya.

%umating ang panahon na ang mga taong nilikha ni $umawig ay

nagkaroon ng sigalot at di pagkakaunawaan. Nagkaroon ng digmaan at

marami ang namatay sa mga pangyayaring ito. Naisip ni $umawig na

kailangan ng pigilan ang pangyayaring ito kayat siya ay lumikha ng nilalang

na siyang maghahatid ng kapayapaan sa buong I;ugao.

%ito isinilang si Aliguyon siya ay matalino at masipag matuto ng iba't

ibang bagay. ata pa lamang ay natuto na siya kung paano makipagdigma

nang mahusay, at paano umawit ng mga mahiwagang mahika. Kaya kahit

nuong bata pa, tiningala na siya bilang pinuno, at hanga ang mga tao sa

kanya. Nang mag-binata si Aliguyon, ipinasiya niyang sagupain si #anga-

iwan, ang pinuno ng tribong kanilang kaaway, sa nayon ng %aligdigan.



Subalit ang sumagot sa kanyang hamon ay ang mabangis na anak ni

#anga-iwan, si #umbakhayon, marunong ng hiwaga at bihasa rin sa

bakbakan tulad ni Aliguyon. (indi naaling, pinukol ni Aliguyon ng sibat si

#umbakhayon. Kasing bilis ng kidlat, umiktad si #umbakhayon upang

iwasan ang sibat at, kagila-gilalas, sinalo sa hangin ang sibat ng isa niyang

kamay4 /ala pang isang kurap ng mata, binaligtad ni #umbakhayon ang

sibat at hinagis pabalik kay Aliguyon. "miwas din si Aliguyon at sinalo rin ngisang kamay sa hangin ang humahagibis na sibat. inaliktad din niya at

ipinukol uli kay #umbakhayon.

#abalik-balik at walang tigil, naghagisan at nagsaluhan ng sibat si

Aliguyon at #umbakhayon hanggang umabot ng tatlong taon, hindi pa rin

tumigil ang bakbakan, at walang nagpakita ng pagod o pagsuko. Subalit sa

bangis at dahas ng kanilang paghahamok, kapwa sila humanga sa giting at

husay ng kalaban, at pagkaraan ng tatlong taong bakbakan, natuto silang

igalang ang isa't isa at nahinto, sa wakas, ang digmaan.

Nag-usap at nagkasundo sila ng payapa ng kanilang nayon ng (annanga

at %aligdigan. uong lugod na sumang-ayon lahat ng tao sa dalawang

nayon, at ipinagdiwang nila ang kampihan ng dalawang bayani.

Sa paglawak ng katahimikan, umunlad ang dalawang nayon. Naging

matalik na magkaibigan sina Aliguyon at #umbakhayon. Nang sapat na ang

gulang ni Aliguyon, pinili niyang asawa si ugan, ang batang-batang kapatid

na babae ni #umbakhayon. Inalagaan niya sa bahay si ugan hanggang

lumaki itong napaka-gandang dalaga. Ang pilining asawa naman ni

#umbakhayon ay ang kapatid na babae ni Aliguyon, si Aginaya. Ang

dalawang pamilya nila ay yumaman at iginalang ng lahat sa I;ugao. %ahil

dito natuwa si $umawig dahil muling nanumbalik ang kapayapaan sa puso

ng kanyang mga nilikha.

Ang Tigmamanokan At Ang # aglikha Sa %aigdig 0The Tagalog Myth o;

!reation7

N66N simula ng daigdig, wala pang lupa. Ang dagat lamang at ang

langitang naruroonat sa pagitan nila ay isang tigmamanokan. / alang tigil

anglipad ng tigmamanokan at d umating ang isang araw nang napagod

siya.Matagal siyang humanap ng malalapagan subalit walang nakita kaya n

aisipniyang galitin ang dagat.

Sa poot ng dagat, pinaghahagis niya ng tubig an g

tigmamanokanhanggang umabot sa langit an g taas ng mga alon. Nagimbalnaman anglangit at, upang mapahupa ang mga alon, binagsaka n ng

maraming bato angdagat. Sa dami ng bato, nagtumpoktumpok ito at nabuo

ang iba't ibang pulosa iba baw ng dagat. Sa wakas, tumigil ang talon ng

mga alon.

Inutos ng langit sa ibon na lumapag sa isa sa mga pulo at duon mag-pugad.

At huwag nang gambalain ang dagat at ang lan git. Mula nuon,tahimik na



namuhay ang lawin, at iba pang mga ibon, sa mga pulo sa pagitan ng

dagat at langit.

%igmaan& K ung # aano Nilikha Ang %aigdig 0A !ebuano Tale o; the !reation

o; the /orld7

$I"-$I6N taon sa nakaraan, nuong wala pang araw o buwan, o mga

bituwin, walang lupa - ang daigdig ay natatakpan ng dilim at malawak na

dagat. At sa itaas, ng taklob ng langit. Ang makapangyarihang Kaptan ang

hari sa langit, samantalang ang tubig ay kaharian ni Maguayan. May anak

na babae si Maguayan, ang ngalan ay $idagat. $alaki ang anak ni Kaptan, si

$ihangin.

Nagkasundo ang dalawang diyos na mag-asawa ang mga anak nila kaya

nagsama ang hangin at dagat. Nagka-anak sila ng < lalaki at isang babae, si

$isuga, hubog sa lantay na pilak, mahinhin at mayumi. Ang mga lalaki ay si$ikalibutan, buong bato, malakas at matapang, si $iadlao, lantay na ginto at

laging masaya, at si $ibulan, buong tanso, mahina at kimi. Mahal silang

lahat ng mga magulang at pinalaki sila sa ligaya. %umating ang panahon,

namatay si $ihangin. Si $ikalibutan, ang panganay, ang nagmana ng pagka-

hari sa hangin.

(indi nagtagal, si $idagat man ay namatay. Naiwang ulila ang mga anak

kaya inaruga sila ng mga lolo, sina Kaptan at Maguayan, at iniligtas sa

anumang panganib. #aglaki, nawili si $ikalibutan sa minanang pagka-hari sahangin, at hinangad niyang palakihin pang lalo ang kanyang kapangyarihan.

(inimok niya ang dalawang kapatid na lalaki na sumabwat sa kanyang

pagagaw sa lakas ng lolo, si Kaptan. Tumanggi muna ang : kapatid subalit

nagalit si $ikalibutan kaya pumayag na rin si $iadlao upang mapahinahon

ang kapatid.

Magkatulong, madali nilang napilit ang kiming kapatid, si $ibulan.

Naghanda sila at biglang sinugod ang langit subalit hindi nila naibagsak ang

nakaharang na pintong bakal. #inawalan ni $ikalibutan ang pinaka-malakas

niyang hangin at giniba ng ipu-ipo ang pintong bakal. $umusob ang <

magka-kapatid subalit hinarap sila ng puot na puot na Kaptan. Natakot ang

< at mabilis na tumalilis subalit ipinahagad sila sa kidlat ni Kaptan. Ang

kiming $ibulan ang unang tinamaan, natunaw at naging bilog na bola.

Sunod tinamaan at natunaw ang ginintuang $iadlao.

Nang tamaan ng kidlat si $ikalibutan, nagkapira-piraso ang kanyang

katawang bato at kalat-kalat na bumagsak sa dagat. Napaka-laki ngkatawan ni $ikalibutan kaya ang tipak-tipak na bato ay usli sa dagat at

naging mga pulo. Samantala, ang mayuming $isuga ay nalumbay at

hinanap ang mga kapatid, walang malay na nagka-digmaan, at puot na puot

ang kanyang lolo. #apalapit pa lamang siya sa langit nang nalingatan si

Kaptan at, bago nakapag-pigil, pinukol din ng kidlat. Nadurog si $isuga sa

libulibong piraso ng pilak.



Sukdulan pa rin ang galit, lumundag sa dagat si Kaptan at sumisid upang

sabakan si Maguayan na akala niya ay kasabwat sa paglusob. Subalit

mabilis na lumitaw si Maguayan at nangatwirang wala siyang kinalaman sa

nangyari, sapagkat natutulog siya nuon sa kalaliman ng dagat.

Napahinahon din niya sa wakas si Kaptan, at magka-akbay silang nagluksa

sa pagkamatay ng mga apo, lalo na ang maganda at mahinhing $isuga.

Sinubok nilang ibalik ang buhay ang mga apo subalit hindi abot ng kanilangkapangyarihan, kaya pinatawan na lamang nila ng liwanag na kikinang

habang panahon.

Sa gayon, ang ginintuang katawan ni $iadlao ay naging araw 0sol, sun7,

ang kiming $ibulan ang naging buwan 0luna, moon7, at si $isuga ay naging

libu-libong bituwin sa langit. Ang buhong na $ikalibutan ay hindi binigyan ng

liwanag at hindi inangat sa langit. Ipinasiya ng lolo na gamitin ang kanyang

pira-pirasong bangkay bilang sibulan ng ibang uri ng tao.

Naglabas ng buto si Kaptan at itinanim sa isang pulo na dating bahagi ni

$ikalibutan. %inilig ito lagi ni Maguayan at hindi nagtagal, tumubo ang isang

puno ng kawayan. Mula sa isang biyas 0node7 nito, lumabas ang isang lalaki,

si Sikalak, at isang babae, si Sikabay. Sila ang magulang at ninuno ng lahat

ng tao sa daigdig.

Documents

MITONG PILIPINO