SAKARYA NVERSTES MHENDSLK FAKLTES MAKNE MHENDSL BLM

MKM104 TEKNK RESM-II

DERS NOTU

Akn Ouz KAPTI

2012TEKNK RESM - II Sayfa 1

NDEKLER

1. YZEY LEME ARETLER 1.1. Yzey leme aretiyle Verilen Bilgiler 1.2. Yzey aretleri Dzenlenirken Dikkat Edilecek Hususlar Uygulama 1: ablon Dosya Oluturma Uygulama 2: Yzey areti Uygulamas Uygulama 3: Yzey areti Uygulamas 2. BOYUT TOLERANSLARI 2.1. Tolerans Alan 2.2. Tolerans Kalite Gruplar Uygulama 4: Boyut Tolerans Hesaplama Uygulamas Uygulama 5: Boyut Tolerans Hesaplama Uygulamas Uygulama 6: Boyut Tolerans Hesaplama Uygulamas Uygulama 7: Boyut Tolerans Hesaplama Uygulamas 2.3. Boyut Toleranslarnn Gsterilmesi 3. GEOMETRK KALTE TOLERANSLARI 3.1. Geometrik Kalite Toleranslarnn izime Eklenmesi Uygulama 8: Boyut Tolerans ve Geometrik Kalite Tolerans Uygulamas Uygulama 9: Boyut Tolerans ve Geometrik Kalite Tolerans Uygulamas

4 4 5 6 10 11 13 14 14 16 17 17 17 18 19 22 23 24

Uygulama 10: Boyut Tolerans ve Geometrik Kalite Tolerans Uygulamas 25 4. VDALI BALANTILAR 4.1. Vida Resimlerinin izilmesi 4.2. Vida Resimlerinde Verilmesi Gereken Bilgiler 4.3 Vida eitleri 4.4. Cvata ve Somunlarn Emniyete Alnmas Uygulama 11: Vida Uygulamas Uygulama 12: Vida Uygulamas Uygulama 13: Vida Uygulamas Uygulama 14: Vida Uygulamas 27 29 30 31 33 35 36 36 37

TEKNK RESM - II

Sayfa 2

5. ML-FLAN BALANTISI N KULLANILAN YNTEMLER 5.1. Kamal Balantlar 5.2. Pimler 5.3. Pernolar 5.4. Klipsler 5.5. Segmanlar Uygulama 15: Rijit Kavrama Detay ve Montaj Resmi Uygulamas Uygulama 16: Kasnak Detay ve Montaj Resmi Uygulamas Uygulama 17: Kebent Detay ve Montaj Resmi Uygulamas Uygulama 18: Flan Detay ve Montaj Resmi Uygulamas 6. YAYLAR 6.1. Yay eitleri 6.2. Yaylarn Teknik Resimlerde Gsterilmesi Uygulama 19: Basn Emniyet Valfi Detay ve Montaj Resmi Uygulamas 7. DL ARKLAR 7.1. Dili ark Terimleri Uygulama 20: Dili ark Detay ve Montaj Resmi Uygulamas 8. RULMANLI YATAKLAR Uygulama 21: Rulmanl Yataklara Ait izim Uygulamalar Uygulama 22: Dner Punta izim Uygulamas Uygulama 23: Dili ark Yataklama Uygulamas 9. RESM OKUMA UYGULAMALARI KAYNAKA

38 39 40 41 41 42 43 46 48 50 52 52 54 55 60 61 62 67 69 70 71 72 77

TEKNK RESM - II

Sayfa 3

1. YZEY LEME ARETLER: Bir makine parasnn fonksiyonu ile yzey kalitesi arasnda dorudan bir iliki vardr. rnein, bir plastik enjeksiyon kalbnda zel yntemlerle kalp yzeylerinin parlatlmas gerekirken, bir motor gvdesinin d yzeyleri dkmden kt ekliyle kullanlabilmektedir. Makine paralarnn yzeyleri iin ngrlen yzey zellikleri, teknik resim zerine eklenecek zel iaretler ve aklamalarla belirtilmelidir. Bu zel iaret ve aklamalar Trk Standartlar Enstits tarafndan TS 2040 numarasyla standart hale getirilmitir. Buna gre, yzey zelliklerinin resim zerinde belirtilmesi iin ekil 1.1deki sembol kullanlmal ve ilgili yzeye ait drt farkl tr bilgi sembol zerinde a, b, c ve d ile gsterilen yerlerde ifade edilmelidir. Bu bilgilerle ilgili aklamalar aada verilmitir.

ekil: 1.1. Yzey ileme iareti. 1.1. Yzey leme aretiyle Verilen Bilgiler: a: Mikrometre (m) veya mikroin (in) cinsinden (Ra) przllk deeri ya da przllk snf numaras buraya yazlr. Bu deerler aadaki Tablo 1.1de belirtilmitir: Tablo: 1.1. Przllk snf numaralar ve przllk deerleri. Przllk Deeri (Ra) (m) 50 25 12.5 6.3 3.2 1.6 0.8 0.4 0.2 0.1 0.05 0.025 (in) 2000 1000 500 250 125 63 32 16 8 4 2 1 N12 N11 N10 N9 N8 N7 N6 N5 N4 N3 N2 N1 Przllk Snf Numaras

TEKNK RESM - II

Sayfa 4

b: Yzeye uygulanacak ilem trn belirten ifade buraya yazlr. (temizlenmi, boyanm, sertletirilmi, kaplanm, honlanm, raybalanm, parlatlm, frezelenmi, talanm vb.) c: m cinsinden msaade edilebilir yzey dalgallk deeri buraya yazlr. d: leme izlerinin ynn belirten iaret buraya yazlr. Bu iaretler ve anlamlar u ekildedir: = X M C R P leme izleri semboln uyguland grnn izdm dzlemine paralel leme izleri semboln uyguland grnn izdm dzlemine dik apraz ileme izleri ok dorultulu karmak ileme izleri Dairesel ileme izleri Radyal ileme izleri Noktasal, dorultusuz ileme izleri

1.2. Yzey aretleri Dzenlenirken Dikkat Edilecek Hususlar: 1. Yzey iaretleri l izgileri kalnlnda ve l rakamlar byklnde olmaldr. 2. Yzey iaretlerini oluturan genler simetri eksenleri ilenecek yzeye dik olacak ekilde resim zerine yerletirilmelidir. 3. aretler ait olduklar yzeyin ana izgileri zerine konulmaldr. Yeterli alan olmamas durumunda, yzeye ait l snr izgisi ya da bu amala izilecek bir yardmc izgi zerine de konulabilir. 4. Dnel yzeylere tek iaret kullanlmas yeterlidir. Ancak simetrik yzeylerin her biri ayr ayr iaretlenmelidir. 5. parasnn tm yzeyleri ayn yzey kalitesi koullarnda ilenecekse resim zerine iaret konulmaz. Bunun yerine, resmin st tarafna ve normal iaretin 1,5 kat byklkte ortak bir iaret konulur. 6. paras yzeylerinin ounluu ayn yzey kalitesi koullarnda ilenecek ve az saydaki yzey ise farkl kalitede ilenecek ise, bu yzeylerin iaretleri ait olduklar yzeylere konulur. Yzeylerin ounluuna ait iaret ise, yine 5. maddede olduu gibi, ortak iaret olarak resmin st tarafna konulur. 7. aretler ait olduklar yzeyin lsnn verildii grne konulurlar. 8. Grnmeyen kenarlara, trtl ekilmi yzeylere, matkapta/preste alm deliklere yzey iareti konulmaz. 9. E alan yzeyler ayn yzey kalitesinde olacandan tek yzey iareti yeterlidir. 10. Dili arklarn dilerine ait yzey iaretleri blm dairesi zerine konulur.

TEKNK RESM - II

Sayfa 5

Uygulama 1: Aada belirtilen sayfa ayarlarn yaparak ve yzey iareti iin nitelikli blok oluturarak bir ablon dosya hazrlaynz. (Seilmesi gerekenler italik, yazlmas gerekenler italik-bold olarak gsterilmitir. iareti enter anlamndadr.) A. Yeni Dosya Oluturma: Command: Startup Enter new value for Startup : 1 New Use a Wizard Quick Setup leri 210x297 Son Grid ON View Zoom All B. izim Katmanlarnn (Layers) Oluturulmas: Format Layer New Layer Name (Katman ismi) 0 1 Eksen 2 Grnmez 3 l 4 Tolerans 5 Tarama Red Green Blue Magenta Cyan Color (Renk) White Line Type (izgi tipi) Continuous Center 2 Hidden 2 Continuous Continuous Continuous Line Weight (izgi kalnl) 0.50 0.20 0.35 0.20 0.20 0.20

Format Lineweight Adjust Display Scale: % 20 olarak ayarla. C. Yaz Stili Oluturulmas: Format Text style New Style name: Yazya isim ver OK Font name: Arial, Oblique angle: 15, Height: 0 Apply Close D. llendirme Stili Oluturulmas: Format Dimension style Modify Text Text style bir nceki admda oluturduun yaz stilini se Text height: 3 Symbols and arrows Arrow size: 3 OK Close E. Nesne Yakalama Aralarnn Seilmesi: Tools Drafting settings Object snap Clear all End, Mid, Cen, Qua, Int, Tan, Per aralarn seiniz OK

TEKNK RESM - II

Sayfa 6

F. Yzey leme aretini izerek Nitelikli Blok Haline Getiriniz: Yzey iareti aadaki ekilde grlmektedir (ekil: 1.2-I). Bu iaret, kenar uzunluu 4 mm olan bir ekenar gen eklinde izilir ve bu genin sa taraftaki kolu 4 mm uzatlr. Yatay bir uzant daha eklenir. aretin iki farkl kullanm ekli vardr: Sadece yzey przll bilgisi (a bilgisi) verilecekse yatay uzant izilmez. (Bundan sonra bu iaret Yzey-1 olarak anlacaktr. ekil: 1.2-II). Yzey przllne ilaveten yzeye uygulanacak ilemin tr (b bilgisi), yzey dalgallk deeri (c bilgisi) ve yzeyde kalan izlerin yn (d bilgisi) bilgileri de verilecekse yatay uzant izilir. (Bundan sonra bu iaret Yzey-2 olarak anlacaktr. ekil: 1.2-III).

ekil: 1.2. Yzey ileme iareti. (I: Yzey iareti zerinde bilgilerin gsterilmesi, II: Yzey-1 iareti, III: Yzey-2 iareti). Aadaki komutlar kullanarak sembol iziniz. (Seilmesi gerekenler italik, yazlmas gerekenler italik-bold olarak gsterilmitir. iareti enter anlamndadr.) Command: Line Specify first point: Ekranda Herhangi bir nokta se Specify next point: @4