1 | P a g e

Szkolenie Dzieci i Młodzieży

Praktyczny Przegląd Literatury

Opracowane przez

Innowacyjna edukacja i szkolenia

dla kadry szkoleniowej pracującej z dziećmi i młodzieżą

Marieke Fix, Nicolette Schipper-van Veldhoven, Sergio Lara-Bercial, Julian North, A.J. Rankin-Wright,

Declan O’Leary, Sheelagh Queen, Kris Van der Haegen, Manuel Dupuis, Rafael Navarro, Sonia García,

Pedro Lara, Dave Piggott, Lolita Dudeniene, Ladislav Petrovic, Judith Balogh and Birute Statkeviciene.

www.icoachkids.eu @iCoachKidsEU

Wszystkie prawa zastrzeżone © 2017 przez iCoachKids

2 | P a g e

Oświadczenie

Wspracie Komijsi Europejskiej dla powstania niniejszej publikacji nie stanowi

wsparcia dla informacji w niej zawartych,które odzwierciedlają poglądy autorów .

Komisja Europejska nie może być pociągnięta do odpowiedzialności za

wykorzystanie informacji zawartych w poniższych materiałach.

Credit Birute Statkeviciene

3 | P a g e

Spis Treści Wprowadzenie ........................................................................................................................................ 4

Szkolenie Dzieci i Młodzieży Praktyczny Przegląd Literatury - obecny stan wiedzy ............................ 6

Otoczenie ............................................................................................................................................ 6

Wartości i Przekonania ....................................................................................................................... 6

Nakreślenie Wizji i Strategii .............................................................................................................. 7

Kształtowanie Środowiska i Budowanie Relacji ................................................................................ 9

Prowadzenie Treningów i Współzawodnictwa ............................................................................... 10

Refleksja i Podnoszenie Kompetencji ............................................................................................. 11

Deklaracja iCoachKids zastosowanie praktyczne ................................................................................ 12

1. Będę kierować się dobrem moich podopiecznych .................................................................... 12

2. Będę działać holistycznie . ......................................................................................................... 13

3. Będę inkluzywny . ...................................................................................................................... 13

4. Moje zajęcia będą bezpieczne i dobrą zabawą ....................................................................... 14

5. Miłość do sportu będzie ważniejsza niż szkolenie .................................................................. 15

6. Będę skupiać się na podstawowych umiejętnościach . ........................................................... 16

7. Będę odnosić się do rodziców w pozytywny sposób ................................................................ 16

8. Będę planować progresywne sesje treningowe .................................................................... 17

9. Będę różnicować metody aby wzbogacić proces uczenia się . ............................................. 18

10 Będę wykorzystywał współzawodnictwo jako narzędzie rozwoju.. ............................................ 19

4 | P a g e

Wprowadzenie

Każdego dnia w Europie miliony dzieci i młodzieży uprawia sport lub podejmuje aktywność fizyczną .

Jednakże większość kadry szkoleniowej jest albo niewykwalifikowana lub posiada niskie

kompetencje ogólne, które nie przygotowują jej do specyfiki pracy z tą grupą wiekową .

ICoachKids (iCK) jest międzynarodowym, opartym na współpracy wielu ośrodków1 projektem ,

wspartym ze środków Erasmus+, którego celem jest wsparcie rozwoju wyspecjalizowanej Kadry

Szkoleniowej grup Dziecięco-Młodzieżowej w krajach członkowskich Unii Europejskiej aby

zapewnić pozytywne doświadczenie z uczestnictwa w aktywnościach sportowych prowadzonych

przez odpowiednio przeszkoloną kadrę trenerską .

Niniejszy dokument jest Praktycznym Streszczeniem znacznie większego przeglądu literatury

będącego jednym z filarów iCK (możliwy do pobrania na (www.icoachkids.eu) . Jest „Praktyczny”

ponieważ w przystępny i zrozumiały sposób podsumowuje , opublikowane wyniki badań i przenosi

je na grunt codziennej pracy trenerskiej . Publikacja ta zawiera proste i praktyczne porady które

trenerzy dzieci i młodzieży mogą stosować od razu aby udoskonalać swoje programy i sesje

treningowe .

Wnioski z przeglądu literatury iCK zostały ustrukturyzowane z wykorzystaniem

funkcjonalnego modelu szkolenia zaproponowanego przez Europejski Zespół ds. Szkolenia

Sportowego (ESCF; Lara-Bercial et al.;2017, wykres 1 poniżej ).

Wykres 1. Główne zadania Trenera (Reproduced from ESCF, Lara-Bercial et al., 2017, p.27.)

1 Leeds Beckett University jest liderem projektu iCK przewodzi konsorcjum ośmiu organizacji włączając

International Council for Coaching Excellence (ICCE), Sport Ireland, the Hungarian Coaching Association, Netherlands Olympic Committee (NOC*NSF), Universidad Europea w Hiszpani, Lithuanian Sports University and the Royal Belgian Football Association.

5 | P a g e

W świetle wniosków płynących z przeglądu literatury, grupa ekspercka iCK opublikowała

Deklarację iCK, zawierającą 10 Przykazań Szkolenia Dzieci i Młodzieży, którymi trenerzy i kluby

sportowe powinny kierować się aby zagwarantować pozytywne doświadczenie .

Dodatkowo niniejszy dokument zawiera rozdział zawierający praktyczne wskazówki ułatwiające

wprowadzanie każdego z tych zaleceń przez trenerów, kadrę zarządzającą oraz administrację na

poziomie organizacji i klubu .

Deklaracja iCoachKids

Życzymy wam samych sukcesów w pracy trenerskiej oraz w rozwoju wykwalifikowanych kadr

pracujących z dziećmi i młodzieżą .

Zespół iCoachKids

6 | P a g e

Szkolenie Dzieci i Młodzieży Praktyczny Przegląd Literatury - obecny

stan wiedzy

Otoczenie

W literaturze akademickiej panuje rosnące przekonanie o konieczności zrozumienia i uwzględnienia społeczno-kulturowego otoczenia w jakim umiejscowiona jest organizacja sportowa . Należy upewnić się, iż wpasowuje się ona w odpowiedni sposób w swój kontekst społeczno-kulturowy .

Uwydatnia się to w tzw. “ zależności od otoczenia ” treningu sportowego, rozumianego np.: jako stosunek do nauki i sportu w danym państwie a także istniejącą twardą i miękką infrastrukturę sportową oraz zasoby .

Literatura dostarcza dowodów, iż kontekstualne założenia (np. : dotyczące kultury lub płci ) wpływają w jaki sposób trenerzy są postrzegani lub jak są pozycjonowani w sporcie . Podkreśla to wagę pozytywnych i funkcjonalnych interakcji pomiędzy trenerami a wszystkimi interesariuszami w tym obszarze: rodziny, kluby, szkoły i organizacje sportowe .

Trenerzy powinni nie tylko być świadomi otoczenia w jakim pracują ale także aktywnie je kształtować np. poprzez dialog z rodzicami, kadrą zarządzającą i pozostałymi interesariuszami .

Wartości i Przekonania

Dobrze rozwinięta filozofia trenerska, jest jednym elementów który pozwala nam rozróżnić pomiędzy trenerem ekspertem a nowicjuszem . Jest ona swoistym „systemem nawigacji”, którym kierują się szkoleniowcy podejmując decyzje w swojej codziennej pracy .

Trenerzy rozwijają swoją filozofię poprzez poznanie oraz syntezę wartości i przekonań otoczenia z ich własnymi . Jest to proces ciągły, wraz z nabywaniem wiedzy i doświadczenia, filozofia trenerska może ulegać zmianie .

Proces szkoleniowy jest zatem interakcją pomiędzy konkretnymi zachowaniami, wartościami i przekonaniami trenera i jego otoczenia .

Auto-refleksja ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju filozofii trenerskiej. Szkoleniowcy powinni znaleźć odpowiedni czas i miejsce aby krytycznie przeanalizować swoje podejście / filozofię, zachowania, hierarchię wartości, przekonań i decyzje .

Credit LBU

7 | P a g e

Nakreślenie Wizji i Strategii

Rozwój sportowca podlega tym samym czynnikom i procesom, które wpływają na ogólny rozwój osoby ludzkiej . Jednakże badania w sporcie dzieci i młodzieży rzadko korzystają z dorobku innych gałęzi wiedzy, aby opisać ścieżki rozwoju.

Badacze podkreślają iż rozwój dziecka / sportowca jest uwarunkowany przez predyspozycje genetyczne, czynniki środowiskowe oraz ich wzajemne interakcje .

Żaden z czynników wpływających na rozwój

(genetyka, rodzice, trenerzy, kultura i

rówieśnicy) nie działa w próżni, co sprawia iż

jest to proces niejednostajny, uwarunkowany

od wielu zmiennych. Badacze przestrzegają

przed rozpowszechnioną praktyką wczesnej

selekcji i identyfikacji młodych talentów

tylko na podstawie genetycznych

predyspozycji i bieżących wyników. Jest

wysoce wątpliwe czy koncentracja tylko na

tych dwóch obszarach pozwoli wskazać,

które dzieci będą dominować w sporcie wyczynowym na poziomie seniorskim .

W większości dyscyplin powinno się unikać selekcji przed okresem dojrzewania lub

przynajmniej poddać jej zasadność krytycznej analizie .

Literatura proponuje dodatkowe wskaźniki inne niż wiek chronologiczny aby poprawnie zidentyfikować stadium rozwoju dziecka . Zalicza się do nich wiek względny, wiek treningowy i wiek biologiczny . Postulowane jest używanie stadium rozwoju zamiast wieku jako wskaźnika rozwoju .

Literatura proponuje podejście uwzględniające wiek i stadium rozwoju, aby ukierunkować trenerów i osoby zarządzające . Bazuje ono na założeniu, iż dzieci mają różne potrzeby w różnym wieku / stadiach rozwoju . Podejście takie jest powszechnie używane w innych dziedzinach takich jak edukacja czy psychologia, jednakże nie jest powszechnie stosowane w pracy szkoleniowej. Często prowadzi to do praktyki traktowania młodszych grup wiekowych jako „małych dorosłych” . Szkoleniowiec musi różnicować swoje podejście i metody zależnie od tego czy pracuje z dziećmi czy dorosłymi oraz dziećmi i młodzieżą w różnych stadiach rozwoju .

Podejście uwzględniające wieku/stadium rozwoju, podkreśla znaczenie ułatwienia przejścia pomiędzy kolejnymi etapami . Badania dają nam wgląd w złożoność tego procesu i oferują praktyczne rekomendacje jak przygotować dzieci do nadchodzących wyzwań .

Credit LBU

8 | P a g e

Efektywni szkoleniowcy grup dziecięcych powinni w swej pracy wykorzystywać podejście holistyczne. Literatura prezentuje bogaty zbiór modeli rozwoju dziecka, wywodzących się z tego podejścia, które pozwala najmłodszym rozwijać zarówno życiowe kompetencje i umiejętności, jak również umiejętności fizyczno-techniczne .

Literatura dostarcza dowodów na to, iż jest możliwe czerpanie szerszych korzyści z uczestnictwa w zajęciach sportowych np. : zdrowy tryb życia, pozytywne postrzeganie siebie, wartości poznawcze, umiejętności życiowe oraz poprawne zachowania społeczne . To całościowe ujęcie dowiodło zwiększenia szans na lepsze wyniki, jakość życia i aktywne uprawianie sportu przez całe życie .

Uczestnictwo w zajęciach sportowych może przynieść korzyści w postaci nabycia i rozwinięcia kompetencji społecznych, emocjonalnych i życiowych, jednakże nie jest to gwarantowane . Warunkiem koniecznych do ich uzyskania, są pozytywne relacje z rówieśnikami i trenerami, na wytworzenie których potrzeba czasu . Należy także dodać, iż wszelkie te umiejętności nie przenoszą się automatycznie na inne sfery życia dziecka . Plany treningowe powinny zawierać elementy ukierunkowane na rozwój tych umiejętności .

Podkreśla to kluczową rolę przyjaznej, pedagogicznej atmosfery w jakiej odbywają się zajęcia, pozwalającej dziecku na nabycie umiejętności życiowych oraz utrwalenie nawyku regularnej aktywności fizycznej na dalsze lata .

Przez długi okres narrację dotyczącą rozwoju dzieci dominowała tzw. Kultura Deficytu (co jest nie tak z dziećmi ?). Tymczasem literatura oferuje nam rozwiązania oparte o rozwijanie silnych stron, skoncentrowanych na tym, jak wykorzystać potencjał danego dziecka zamiast, koncentrowaniu się na jego brakach.

Trenerzy muszą bardziej zacząć postrzegać siebie jako animatorów /przewodników / liderów opinii, swoistych „influenserów” aniżeli nadzorców, kontrolerów .

9 | P a g e

Kształtowanie Środowiska i Budowanie Relacji

Termin pedagogika w literaturze występuje w dwóch znaczeniach, zależnie od kultury i tradycji w danym państwie:

o Teoria i praktyka nauczania o Dziedzina zajmująca się psychosocjologicznym rozwojem dzieci i młodzieży

In any case, the literature states that a pedagogical climate is set with the child’s best interest at heart. In sport this has also been referred to as an athlete-centred approach. A positive relationship between coach and child is the foundation of a pedagogical climate. On the other hand, ‘having fun together’ can be seen as ‘the glue’ between the child, the coach and the sport.

W obu przypadkach literatura podkreśla, iż klimat w jakim prowadzone są zajęcia powinien dobro dziecka nadrzędnym priorytetem . Podejście takie w sporcie często określane jest mianem atleto-centrycznego . Pozytywna relacja pomiędzy trenerem a podopiecznym jest podstawą „pedagogicznego klimatu” . Z drugiej strony wspólna dobra zabawa jest spoiwem łączącym trenera, dziecko i daną dyscyplinę sportu .

Wyniki badań w dziedzinie spotu proponują różne modele “klimatu pedagogicznego”. Wśród nich koncept „otoczenia motywującego” jest najbardziej rozpowszechniony .

Trenerzy powinni być świadomi, że atmosfera nastawiona na doskonalenie prowadzi do lepszych osiągnięć, wyższego poziomu motywacji wewnętrznej, większego zaangażowania i usposobienia do przyswajaniu wiedzy i umiejętności . Przykład trenera odgrywa kluczową rolę w rozwoju . Wzmacnianie autonomii, kompetencji oraz poczucia przynależności do grupy wpływa na lepsze doświadczenie z uczestnictwa w sporcie .

Trenerzy muszą postrzegać siebie jako wzorce do naśladowania „ang.role model”

dla swoich podopiecznych .

Literatura dostarcza także dowodów na to, iż uczestnictwo w sporcie może nieść za sobą także negatywne konsekwencje.

Dbanie o szeroko rozumiane bezpieczeństwo oraz komfort dzieci musi być priorytetem trenerów oraz decydentów . Wszyscy interesariusze muszą dołożyć możliwych starań, aby zapewnić dzieciom bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne.

Credit Heidi Thomas

Credit Heidi Thomas

10 | P a g e

Wśród czynników ryzyka prowadzących do negatywnego doświadczenia w sporcie literatura wymienia, negatywne zachowania i nawyki trenera, młodego zawodnika oraz środowiska . Należy tu wspomnieć o hierarchicznej strukturze niektórych organizacji sportowych, nadużywania władzy, możliwych zachowań o charakterze pedofilskim, czy nadmierne ambicje młodych zawodników ( obsesja perfekcjonizmu i inne ) .

Prowadzenie Treningów i Współzawodnictwa

W celu ukształtowania i umocnienia entuzjazmu do aktywności fizycznej, trenerzy muszą oferować atrakcyjną formułę zajęć sportowych, które dają możliwości do zabawy i podnoszenia kompetencji .

Dla efektywnego rozwoju dziecka w obszarze sportu, proces uczenia się powinien być zindywidualizowany i skrojony na miarę możliwości przyswajania wiedzy. Szkoleniowiec musi zrozumieć indywidualną ścieżkę rozwoju każdego dziecka .

Trener musi określić kluczowe zagadnienia i reguły swojej dyscypliny i skupić swoją uwagę na najważniejszych kwestiach na danym stadium rozwoju . Średnio i długookresowe programy szkoleniowe muszą być ukształtowane, wokół tych zagadnień, które są cykliczne doskonalone i rozszerzane – bazując na dobrze zdefiniowanych, krótko i długo-okresowych celach .

Plany treningowe muszą być elastyczne i oferować możliwość adaptacji do zmieniającej się sytuacji . Podkreśla to znaczenie planowania krótko, średnio i długo- okresowego oraz kluczową rolę autorefleksji w procesie szkoleniowym .

Rozwój podstawowych umiejętności ruchowych powinien być priorytetem we

wczesnym wieku .

Dodatkowo, treningi powinny zawierać segmenty “samo-organizacji” aby pobudzić inicjatywę oraz poczucie odpowiedzialności za przebieg zajęć wśród uczestników.

W celu uzyskania najlepszych efektów, w szkoleniu należy zachować równowagę pomiędzy ćwiczeniami a nauką poprzez grę . Uzyskanie i przekazywanie zawodnikom odpowiedniej informacji zwrotnej jest kluczowe. Aby przyspieszyć i utrwalić wyniki trenerzy powinni pamiętać aby nie skupiać się tylko i wyłącznie na tym „co” ale także wyjaśniać swoim podopiecznym „dlaczego” i „w jaki sposób” wykonujemy dane ćwiczenie .

Sesje treningowe powinny dawać uczestnikom jak najwięcej możliwości do samodzielnego rozwiązywania-problemów, umożliwiając tworzenie własnych rozwiązań . Daje to szansę na głębsze zrozumienie doskonalonej czynności i wykazanie się inicjatywą .

Trenerzy powinni mieć świadomość istnienia różnych typów informacji zwrotnej i wykorzystywać ją w odpowiedni sposób do potrzeb swoich podopiecznych .

Według literatury współzawodnictwo, kiedy przeprowadzone właściwy sposób jest kluczowym elementem dla rozwoju i motywacji . Może być także wykorzystane jako narzędzie ewaluacji i oceny postępów . Trenerzy muszą mieć świadomość istnienia znaczących różnic pomiędzy dziećmi i ich potrzebą współzawodnictwa .

11 | P a g e

Literatura dostarcza niezbitych dowodów, iż koncentrowanie się tylko na „wygrywaniu” podczas współzawodnictwa, prowadzi do negatywnych konsekwencji w rozwoju dzieci.

Trenerzy muszą mieć świadomość, iż poprzez sport dzieci rozwijają się na wielu płaszczyznach: technicznej, taktycznej, fizycznej, towarzyskiej i emocjonalnej . Rozwój w tych obszarach jest współzależny i powinien być w miarę możliwości równomierny .

Refleksja i Podnoszenie Kompetencji

Trenerzy eksperci oraz szkoleniowcy odnoszący sukcesy, w sposób ciągły poddają krytycznej analizie zwój warsztat. Dotyczy ona nie tylko wyników osiąganych przez ich podopiecznych ale także własnych metod pracy .

Refleksja przyspiesza proces rozwoju trenera oraz poprawia jego efektywność .

Istnieje bogaty wachlarz modeli do jej efektywnego przeprowadzenia, pozwala ona doskonalić szkoleniowcom ich kompetencje oraz warsztat pracy .

Autorefleksja jest nabytą umiejętnością, która wymaga „otwartego- umysłu” . Wraz ze wzrostem wiedzy i nabywania doświadczenia przez trenera ich wartości i przekonania będą się zmieniać i ewoluować.

Credit Heidi Thomas

12 | P a g e

Deklaracja iCoachKids – zastosowanie praktyczne .

Teraz kiedy dowiedzieliśmy się jak literatura postrzega szkolenie dzieci i młodzieży, możemy

przejść na poziom praktyczny, który odnosi się do Twojej codziennej pracy . Następna sekcja

wykorzystuje Deklarację iCK aby uporządkować myślenie i dać jasne porady jak wcielić jej zalecenia

w pracy szkoleniowej .

1. Będę kierować się dobrem moich podopiecznych .

Dobro dziecka musi być najwyższym priorytetem, należy wsłuchać się w ich potrzeby i oczekiwania .

Postaraj się zdjąć “okulary dorosłego” i spojrzeć na sport oczami dziecka . Wygląda on

znacznie inaczej z ich punktu widzenia .

Poznaj motywacje dzieci do uczestnictwa w twoich zajęciach. Dlaczego tam są ?

Co chcą z nich wynieść ? Co lubią a czego nie ? Jakie miały wcześniejsze doświadczenia ?

Określ wiek i stadium rozwoju dzieci które szkolisz, umożliwi Ci to w lepszy sposób

określić ich potrzeby oraz lepiej zaplanować zajęcia aby zmaksymalizować

zadowolenie i zdobywanie umiejętności .

13 | P a g e

2. Będę działać holistycznie .

W trakcie twoich zajęć postrzegaj i rozwijaj dzieci przede wszystkim jako istoty ludzkie nie tylko

jako sportowców .

Rozwijaj ich umiejętności i kompetencje psycho-społeczne, nie tylko fizyczne .

Daj im możliwości aby rozwinąć pozytywną samoocenę poprzez docenianie każdego

dziecka niezależnie od poziomu umiejętności , ukierunkowując ich uwagę na osobisty

rozwój i zaangażowanie.

Stwórz atmosferę, która

umożliwia i promuje

rozwój społecznych,

emocjonalnych,

poznawczych i

moralnych

umiejętnościach dzieci .

Aby to osiągnąć

wykorzystuje ćwiczenia i

aktywności, które

angażują dzieci nie tylko na płaszczyźnie fizycznej . Wykorzystuj „momenty

dydaktyczne” i stawiaj im wyzwania, które pobudzają myślenie tak samo jak aktywność

ruchową .

Dobra sesja treningowa, to nie taka gdzie wszyscy uczestnicy wyglądają na aktywnych i

są w ciągłym ruchu ale taka gdzie są zaangażowani całościowo, nawet jeśli w pewnych

momentach są statyczni.

3. Będę inkluzywny .

Upewnij się, że twoje zajęcia są dostosowane do różnych rodzajów umiejętności i motywacji .

Szkolenie wymaga tworzenia rozwiązań “szytych na miarę”, poznaj swoich podopiecznych i

podejmij wyzwanie zindywidualizowania swojego podejścia .

Upewnij się, że usunięte zostały bariery uczestnictwa, tak iż każde dziecko czuje się

komfortowo niezależnie od pochodzenia, motywacji, poziomu umiejętności i

wcześniejszych doświadczeń.

Przed rozpoczęciem zajęć, przywitaj się z każdym z podopiecznych, używając ich imion,

zapytaj się jak minął dzień .

Poświęcaj porównywalny czas i uwagę każdemu dziecku, niezależnie od poziomu ich

umiejętności .

Umiejętne różnicowanie – prowadzenie zajęć podczas których, wszystkie dzieci są

zaangażowane i uczą się jest jednym z najtrudniejszych wyzwań . Wymaga bardzo dużej

wiedzy odnośnie podopiecznych oraz planowania- jednak korzyści jakie można uzyskać,

są jest warte tego wysiłku !

Credit Birute Statkeviciene

14 | P a g e

Wykorzystaj Skalę inkluzywności opracowaną przez Ken Black’a i Pam Stevenson, aby

tworzyć zajęcia włączające wszystkie dzieci .

o Czynność otwarta: wszystkie dzieci wykonują to samo ćwiczenie bez ograniczeń

o Czynność zmodyfikowana : dzieci wykonują to samo ćwiczenie ale z pewnymi

modyfikacjami tak aby każde mogło je z powodzeniem wykonać

o Czynności równoległe : wszystkie wykonują tę samą czynność ale w grupkach o

zbliżonych poziomach umiejętności

o Zróżnicowane aktywności : każdy podopieczny, wykonuje inną czynność

odpowiednią do ich potrzeb

4. Moje zajęcia będą bezpieczne i dobrą zabawą .

Dzieci chcą się dobrze bawić i uczyć ale aby mogły zajść te procesy , uczestnicy muszą czuć się

bezpiecznie. Jako Trener musisz budować pozytywne relacje oraz przyjazną i atmosferę, która

pozawala im się rozwijać i sprawia że chcą wracać na kolejne zajęcia

Najważniejszym czynnikiem decydującym o tym ile dzieci wyniosą z uczestnictwa w

zajęciach , jest jakość relacji pomiędzy trenerem i jego podopiecznymi . Powinien być to

jeden z twoich priorytetów, dlatego nie bój się działać niestandardowo oraz poświęcać

czas aby je stworzyć .

Bezpieczeństwo fizyczne i emocjonalne jest najważniejsze :

o Upewnij się że infrastruktura nie stwarza zagrożeń dla uczestników : sprzęt ,

nawierzchnia, otoczenie boiska , pogoda i inne. Zrób wszystko co w twojej mocy

aby zminimalizować czynniki ryzyka .

o Upewnij się że atmosfera w której odbywają się zajęcia jest wolna od zagrożeń :

dzieci nigdy nie powinny czuć na sobie presji albo strachu ze względu na

zachowania trenera .Na krzyczenie, groźby, poniżanie oraz wyśmiewanie nie ma

miejsca w sporcie dziecięcym .

o Z powyższego punktu nie wynika, iż dzieci nie powinny być motywowane czy

ponosić konsekwencji swojego zachowania, jednak musi odbywać się to w

odpowiedni

sposób .

Upewnij się że dzieci

są chronione od

potencjalnych

zagrożeń dla ich

zdrowia i życia (np. :

miej wdrożone

odpowiednie

protokoły i procedury)

Credit Sport Ireland

15 | P a g e

Może zabrzmi to paradoksalnie ale nie pozwól aby nauka wchodziła w drogę dobrej

zabawie. Kiedy dzieci się bawią, są mocno zaangażowane w jakąś aktywność , odczuwają

więcej pozytywnych emocji , przyswajają wiedzę szybciej oraz zachowują ją na dłużej .

Dobra zabawa może mieć wiele znaczeń- może oznaczać uczenie się czegoś nowego,

podekscytowania z poprawnego wykonania danego ćwiczenia za pierwszym razem .

To także uczucie towarzyszące podjęciu wyzwania, rywalizacji, czasem to chodzi po

prostu o wspólne wygłupianie się .

Kiedy trener dobrze się bawi, jego podopieczni również dobrze się bawią !

5. Miłość do sportu będzie ważniejsza niż szkolenie .

Tylko bardzo mały odsetek dzieci chce być zawodowymi sportowcami, a jeszcze mniejszej części

z nich udaje się tego dokonać . Jednakże wszystkie dzieci mają potencjał aby być zdrowymi,

aktywnymi dorosłymi . Zbudowanie w nich nawyku regularnej aktywności fizycznej jest częścią

twojej pracy .

Spraw aby twoi podopieczni chcieli wracać na kolejne zajęcia . Muszą postrzegać je jako

zabawę i przyjemne doświadczenie. Stosuj zróżnicowane, nieszablonowe metody,

upewnij się że uczą się nowych umiejętności, spraw iż twój trening jest ważnym

elementem ich tygodniowego planu zajęć.

Zachęcaj do aktywności fizycznej całą rodzinę twoich podopiecznych, np.: przez

organizowanie od czasu do czasu sesji rodzic i dziecko .Jeśli prowadzisz zajęcia z

młodszymi dziećmi może to odbywać się nawet na każdych zajęciach .

Powinieneś także uświadamiać rodziców jak ważne dla ich dzieci jest aby widziały swoich

rodziców uprawiających sport.

Poświęć czas aby, pomóc dzieciom zrozumieć korzyści płynące z uprawiania sportu,

aktywności fizycznej oraz prowadzenia zdrowego tryby życia .

Credit Heidi Thomas

16 | P a g e

6. Będę skupiać się na podstawowych umiejętnościach .

Nie koncentruj się wyłącznie na specyficznych umiejętnościach dyscypliny sportowej, której

zajęcia prowadzisz. W młodszym wieku dzieci muszą nabyć podstawowe umiejętności ruchowe i

nauczyć się jak grać w gry z wykorzystaniem uniwersalnych zasad taktycznych mających

zastosowanie w większości sportów. Podejście takie prowadzi do zwiększonego uczestnictwa w

sporcie w dorosłym życiu oraz lepszych efektów szkoleniowych .

Owszem, jeśli prowadzisz zajęcia z danej dyscypliny, twoje sesje będą miały jej

specyficzny „aromat , jednak główne składniki „ potrawy” powinny być uniwersalne :

o Podstawowe umiejętności motoryczne inaczej zwane jako podstawowe

umiejętności ruchowe ( stabilność, kontrola przedmiotów i przemieszczanie się

lub balans, zwinność i koordynacja) .

o Podstawowe umiejętności gier zespołowych np.: wykorzystanie przestrzeni,

tworzenie przewagi, antycypacja, śledzenie innych zawodników

Wszystkie te umiejętności mogą być doskonalone poprzez gry i zabawy nawiązujące do

struktury i umiejętności twojej dyscypliny . Nie musisz jej porzucać podczas pracy nad

podstawowymi kompetencjami ruchowymi, wystarczy że będziesz kreatywny !

Chcemy nadać naszym treningom „aromat” dyscypliny, nie „rozgotować” .

Wraz ze wzrostem i rozwojem dzieci, oraz opanowaniem przez nie podstawowych

zdolności ,możesz wprowadzać bardziej złożone umiejętności ruchowe oraz techniki,

umiejętności i zagadnienia techniczne właściwe dla twojej dyscypliny .

7. Będę odnosić się do rodziców w pozytywny sposób .

Nie powinno postrzegać rodziców naszych podopiecznych jako wrogów, są oni największym

zasoby jakie mają do dyspozycji trenerzy, szkoły i kluby . Podobnie jak wy, chcą wszystkiego co

najlepsze dla swoich dzieci - partnerstwo to słowo klucz.

Nie dowiesz się w jaki

sposób rodzice mogą Ci

pomóc, jeśli nie

będziesz z nimi

rozmawiał. Kluczowe

jest stworzenie i

utrzymywanie kanałów

komunikacji. Mogą to

być luźne rozmowy

przy linii bocznej, przez

bardziej

sformalizowane

zebrania grupowe, czy

spotkania indywidualne . Możesz wykorzystać anonimowe ankiety internetowe aby

poznać ich opinie

Credit Heidi Thomas

17 | P a g e

Rodzice znają swoje dzieci lepiej niż ktokolwiek inny. Jeśli chcesz poznać swoich

podopiecznych , tak aby lepiej dopasować do nich swój przekaz, warto skonsultować się

z rodzicami .

Rodzice mają niesamowite zdolności organizacyjne, (ogarniają życie rodzinne!), jak

również umiejętności techniczne związane z wykonywanymi przez nich zawodami .

Czerpanie z ich potencjału oraz doświadczenia jest na wyciągnięcie ręki, jednak musisz

wykonać wysiłek aby z niego skorzystać . Potrzebujesz pomocy przy czynnościach

administracyjnych, ściąganiu składek, zaprojektowaniu plakatu, zbieraniu funduszy,

prowadzeniu mini-vana, szukasz asystenta albo video-koordynatora ?

Rodzice twoich podopiecznych powinni być pierwszymi osobami do których się zgłosisz .

Chcą Oni przyczynić się do rozwoju dziecka, być może czekają tylko czekają na okazję do

większego zaangażowania.

Oczywiście rodzice mogą być czasem nadgorliwi i powiedzieć lub zrobić rzeczy, które są

niestosowne…. Jednakże rolą trenera jest wspierać rodziców i pomóc im zrozumieć w

jaki sposób mogą pomóc swoim dzieciom , czerpać najwięcej korzyści z uczestnictwa w

sporcie . Rola trenera jako edukatora, jest nie do przecenienia .

8. Będę planował progresywne sesje treningowe .

Musimy pamiętać ,iż zabieramy naszych podopiecznych ” w edukacyjną podróż”, szkolenie

dzieci i młodzieży nie powinno koncentrować się na osiąganiu szczytu formy w sobotę aby

wygrać mecz, a być ukierunkowane na osiąganie średnio – i długookresowych holistycznych

celów . Pamiętaj, jeśli nie opracujesz dobrego planu, zaplanowałeś swoje niepowodzenie !

Po pierwsze, trener musi mieć jasno sprecyzowane cele szkoleniowe dla swoich

podopiecznych. Jakie umiejętności i kompetencje fizyczne, techniczne, taktyczne,

mentalne oraz psychospołeczne, chcemy aby nasze dzieciaki opanowały ?

Następnie musimy “wrzucić wsteczny bieg” aby wyznaczyć cele krótko-, Średnio- i

długookresowe oraz plany treningowe, które pozwolą je osiągnąć .

Twoja rola będzie zależeć od tego jak długo będziesz pracować ze swoimi

podopiecznymi, jednak niezależnie od tego czy będzie to 5 godzin, 5 dni, 5 tygodni, 5

miesięcy czy 5 lat musisz mieć opracowany plan .

Plany roczne oraz sezonowe (makro-cykle) muszą być ze sobą powiązane, bloki

treningowe (mezo-cykle) i pojedyncze jednostki treningowe (mikro-cykle) oraz każde

ćwiczenie i gra jaką wykorzystujesz podczas swoich zajęć powinny przyczyniać się do

realizacji celów średnio- i długookresowych.

Programy, plany oraz poszczególne treningi muszą być dostosowane do możliwości

dzieci, rozumianych jako wiek oraz stadium rozwoju . Dzieci to nie mali dorośli !

Trener musi dostosować gry I zabawy do podopiecznych, nigdy odwrotnie .

18 | P a g e

9. Będę różnicować metody szkoleniowe aby wzbogacić proces uczenia się.

Przyswajanie wiedzy i umiejętności jest skomplikowanym procesem, który wymaga czasu.

Zróżnicowane strategie szkoleniowe i pedagogiczne, stosowane w sposób komplementarny

mogą przyczynić się do osiągnięcia zakładanych rezultatów.

Nie ma uniwersalnej , jedynie słusznej metodyki szkoleniowej. Różne strategie są

odpowiednia dla różnych stadiów uczenia się, przynoszą zróżnicowane rezultaty.

Metody szkoleniowe oparte na powtarzaniu, koncentracji uwagi na jednej umiejętności

są zalecane w

początkowym etapie nauki,

prowadzą do szybkich

postępów i dają trenerowi

więcej kontroli nad tym co i

w jaki sposób powinno

zostać opanowane .

Jednakże taki sposób

prowadzenia zajęć nie tylko

nie sprawia frajdy

uczestnikom , dodatkowo

nie prowadzi do retencji

zdobytej wiedzy oraz nie

sprawdza umiejętności

wykorzystania jej w

kontekście gry lub współzawodnictwa.

Metody szkoleniowe oparte na całkowitym lub częściowym odwzorowaniu warunków

danej dyscypliny (uczenie oparte na wykorzystaniu gier), są rekomendowane kiedy

udało się opanować podstawowych umiejętności . Ten sposób prowadzenia zajęć

zdecydowanie sprawia więcej frajdy uczestnikom, prowadzi do większej retencji nabytej

wiedzy, promuje „naukę w kontekście”, co ułatwia przeniesienie umiejętności z treningu

do warunków współzawodnictwa . Jednakże postępy odbywają się w wolniejszym

tempie a trener ma mniejszą kontrolę nad ich przebiegiem

Co więcej, niezależnie czy prowadzimy sesje oparte na ćwiczeniach, czy grach i

zabawach, nasze sesje treningowe powinny dawać uczestnikom możliwość do nauki

rozwiązywania problemów, stworzenia własnych rozwiązań dla zagadnień techniczno –

taktycznych a przez to , dogłębne zrozumienie danej czynności .Pozwala to rozwinąć

inicjatywę a także poczucie współodpowiedzialności za rozwój .

Przy dobieraniu metod treningowych nie należy stosować podejścia zero-jedynkowego.

Umiejętne dobranie metody treningowej dostosowanej do bieżących potrzeb naszych

podopiecznych jest sztuką, opanowanie jej pozwala zmaksymalizować szanse na

retencję nabytej wiedzy i umiejętności.

Credit Birute Statkeviciene

19 | P a g e

10. Będę wykorzystywał współzawodnictwo, jako narzędzie do rozwoju .

Współzawodnictwo w swojej naturze nie jest ani dobre ani złe, wszystko zależy od tego jak jest

ono zorganizowane, przedstawiane i zarządzane. Kiedy wykorzystywane umiejętnie, może być o

niesamowitym czynnikiem motywującym i źródłem dobrej zabawy . Może ono nauczyć młodych

podopiecznych wielu pożytecznych lekcji i postaw, takich jak uczciwość, gra fair-play, szacunek,

praca zespołowa i odporność .

Upewnij się że format i atmosfera w jakiej odbywa się współzawodnictwo jest

dostosowana do wieku, stadium rozwoju oraz z uwzględnia potrzeby dzieci .

Format współzawodnictwa, który w bezrefleksyjny sposób odwzorowuje „dorosłą

wersję” danej dyscypliny, jest z góry skazany na niepowodzenie .

Trener powinien zastanowić się w jaki sposób najlepiej zaadoptować daną dyscyplinę do

możliwości dzieci, poprzez modyfikację wymiarów pola gry, wagi i rozmiaru piłki, liczby

graczy w danej drużynie, długości czasu gry, wyścigu, rozmiarów siatki/kija/rakiety itp.

Współzawodnictwo i wygrywanie to dwie odrębne kwestie . Celem uczestnictwa w

meczach czy zawodach powinna być nauka właściwego podejścia do rywalizacji, nie

koncentracja na wygrywaniu. Celem rywalizacji jest dawanie z siebie wszystkiego i

zaangażowanie na 100% cały czas. Nastawienie na zwycięstwo za wszelką cenę może

nieść za sobą negatywne konsekwencje .

Dla pewnych grup wiekowych i w pewnych okolicznościach zapisywanie wyników,

wygrywanie i przegrywane nie powinno być brane pod uwagę . Podejście ” swobodnego

sportowego święta” gdzie gra się dla przyjemności może być bardziej adekwatne .

Dla dzieci, współzawodnictwo jest jeszcze jednym z narzędzi zdobywania wiedzy i formą

treningu . Szczególnie po osiągnięciu pewnego wieku, służyć może jako narzędzie

porównywania umiejętności, które może kierunkować proces szkoleniowy i dostarczać

motywacji .

Współzawodnictwo, może być fantastycznym sposobem na poszerzenie kręgu

znajomych naszych podopiecznych, poprzez umożliwienie im interakcji z graczami

drugiej drużyny w duchu partnerstwa i koleżeństwa, a nie wrogości .

W niektórych krajach i dyscyplinach „miesza się składy” podczas rozgrywania spotkań .

Mamy nadzieję, że powyższe

wskazówki będą dla was przydatne.

Chcielibyśmy poznać wasze opinie

na ich temat na @iCoachKidsEU

Życzymy powodzenia w waszej pracy

trenerskiej !

Zespół iCoachKids Tem

Credit Heidi Thomas