Upload
others
View
41
Download
2
Embed Size (px)
Citation preview
д-р Билјана Апостоловска-Тошевскад-р Ивица Милевски
Област: Географија, ракопис
MOJATA TATKOVINA
MAKEDONIJA
Recenzent:prof d-r Dragan Kol~akovski.
GEOGRAFIJA
84
-
....................................... 85
- ........................................................ 91
- , .................................................................... 92
............................................... 93
- ........................................................ 94
- ............. 95
................ 96
- ............................................ 98
- ........................................................................... 99
- ....................................................................... 100
-
......................................................................................................... 104
- ......................................................................... 104
- ......................................................................... 109
- ................................................................. 111
- .................................................................................. 118
- ................................................................................................. 119
- ..................................................... 120
........................................................ 121
- ............................................................. 124
- ............................................................... 126
- .................................................................. 128
- ........................................................................ 129
- ....................................................................................................................... 133
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
85
† . .
.
,
. , .
. .
. .
°.
:
„ . ,
. , ,
. . ,
, . ,
, .
. ,
. ( , ,
?!). , ,
. ¢ .
, , .
°„
. , -
. .
-
,
.
,
.
. ,
.
GEOGRAFIJA
86
.
, .
. ,
, .
.
- - .
, -
, .
.
.
.
. .
, .
, .
.
.
† ,
. . :
. .
. ,
. .
. -
. . .
, . .
, ,
. °.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
87
, ,
. ,
. .,
. , .
, -
.
. ,
- .
. , .
- , - .
,
.
, .
,
.
: , , ,
. , .
.
. ,
. , ,
.
.
.
, .
, ¡
: , -
, .
-
- .
.
. .
.
.
- - , ,
, .
GEOGRAFIJA
88
- ?! - .
. , ,
. .
- .
.
.
¡ .
- -
.
, .
. ¡.
, ,
.
,
.
, ,
,
.
.
.
.
.
¡ .
, .
.
.
- - .
, . ,
, .
- . .
, .
.
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
89
- , ,
. , . ,
, .
,
, ,
„ “. . ,
. , ?. .
.
.
, .
, , .
o .
.
-
.
.
,
.
, , . .
, . . .
. .
. , , .
.
.
? - .
.
,
.
GEOGRAFIJA
90
. ,
.
, ,.
.
Aj
.
.
. .
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
91
:
. .
:
. 18
.
- , ? -
.
- - .
- , ? - .
: .
, ,
. - - .
.
. ,
. :
, . ,
, .
, .
, ,
.
- - .
. „
“. , , .
, .
,
.
- - .
, .
.
, .
.
,,
, ,
.
GEOGRAFIJA
92
-
:
.
. :
. , ,
, .
.
.
.
. . .
. .
. ,
, , .
.
. 1963
.
.
, , .
. ,
. .
. .
.
.
.
. -
, .
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
93
,
.
. ¡ 5 17 , 26.
1963
.
.
.
.
.
.
.
,
.
.
.
1991
.
GEOGRAFIJA
94
4 : ,
, , .
,
.
( , , , ,
),
- .
( , ,
, , ),
.
(165 ).
( , ,
, ), (
) ( ,
). (262 ).
.
( , , , ), (
)
.
, 25.713 2
.
ranicite na Makedonija so sosedni zemji ne se etni~ki. Make-
donsko naselenie `ivee vo Egejska Makedonija vo Grcija, vo Pirinska Makedonija vo Bugarija i vo oblastite Golo Brdo i Mala Prespa vo Albanija. Isto taka na teritorijata na Srbija vo oblasta Gora `ivee naselenie so muslimanska veroispoved koe zboruva na makedonski jazik.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
95
.
-75
.
, ,
, .
.
. ,
. ,
.
. .
GEOGRAFIJA
96
. ,
.
.
- .
.
.
, , .
, ,
.
.
.
1948 2002
2002 2.022.547
. 1 2 79 .
.
- ,
, .
.
,
. ,
¡ , 119 2.
1 2 52 .
0
500000
1000000
1500000
2000000
2500000
1948 1953 1961 1971 1981 1994 2002
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
97
2002
.
1/4 .
2/3 15 64
. .
. ,
, , , , ,
.
!
Najgusto naselena oblast vo Makedonija e Skopskata Kotlina so 318 `iteli/km2.
Najretko naselena e oblasta Pore~e 13 `iteli/km2.
Postojat prostori koi se skoro celosno raseleni: Mariovo, Debarca, Azot,i dr.
! Naselenieto vo na{ata zemja staree. Toa zna~i deka se zgolemuva brojot na staroto naselenie, a se namaluva brojot na mladoto naselenie. Postojat delovi vo na{ata tatkovina kako demihisarskiot, kratovskiot kraj, Pore~e, Mariovo, kade mladoto naselenie e mnogu malku zastapeno. Od druga strana, poznato e deka vo delovi od kumanovskiot, polo{kiot kraj i debarskiot kraj mladoto naselenie so~inuva nad 1/3 od vkupnoto naselenie.
0-14 godini
15-64 godini
65 i pove}e godini
GEOGRAFIJA
98
2/3
,
1/3 :
, , , ,
, .
70%
.
-
, ,
.
,
.
.
,
, .
15-
,
.
17-
,
.
.
19- .
, .
, , , , ,
.
.
20- ,
.
.
e vistinsko bogastvo na razli~ni etni~ki zaednici i razli~ni kulturi. Vo vrska so ova etni~ko bogatstvo edna misla dolgo vreme stoe{e ispi{ana na bilbordite niz Makedonija.
Makedonci Albanci
Turci Romi
Srbi Bo{waci, Vlasi, ostanati
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
99
.
, , .
, ,
.
.
.
, .
.
, , , ,
, , .
, , .
.
540000. ,
, . 90000
. ,
. .
.
„ – “
, 84
. 44 .
100.000 , 1322 2433 .
23 2 .
, 66.
10 : , ,
, , , , , , .
.
2 2007 , 36 –
.
.
„. .tatkovinata kopne` na progonetite - zapi{ana misla na eden spomenik vo „@ena park“ vo Skopje.
GEOGRAFIJA
100
34 . 14
, 12 , 8 .
2/3 .
, ¡. .
:
, , - ,
, , .
.
1/4
. -
, , , , ,
.
50.000 100.000 :
, , . .
2.593 .
, . , ,, .
, , , , , , , ,.
12 : , , , , ,, , , , , .
1971 , ,, ,
2004
.
: -
, , ,
, .
.
.
, , , ,
.
.
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
101
, , , ,
.
-
, , .
.
, . ( ).
( ).,
, è
.
,
.
.
, .
,
GEOGRAFIJA
102
1616 .
, .
.
.
, ,
- .
,
. 1/2
,
.
!
se gradovi na najmala nadmorska viso~ina od samo 60 metri.
e najvisokata gradska naselba na 1250 metri. Zatoa go narekuvale „orlovsko gnezdo“.
e najgolem grad vo isto~niot del na na{ata tatkovina. Toj e centar na tekstilnata industrija.
e malo grad~e vo isto~niot del na Makedonija. Se smeta deka imeto go dobilo spored odgleduvawe na vinovata loza. Se prika`uva deka tolku mnogu ja imalo, {to vini~ani koga gi gradele ku}ite mesto voda upotrebuvale vino.
se nao|a na jugoistok od na{ata zemja. Toa e malo son~evo grad~e, ~ij simbol se kalinkite. Sekoja godina vo maj vo nego se odr`uva festivalot na narodni pesni „Folk Fest“.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
103
.
1/3 .
60% 300 ,
. .
800 .
, , , ,
, .
.
, .
,
.
.
, .
. , ,
.
.
.
.
, , , ,
( ), . ¡.
!
Spored oddale~enosta na ku}ite tie mo`at da bidat od zbien i razbien tip. Zbien tip na selo e koga ku}ite se blisku edna do druga, a razbien koga ku}ite se oddale~eni. Naj~esto selata od razbien tip imaat pove}e maala koi me|usebe se razdale~eni. Najmnogu sela od razbien tip ima vo Osogovijata. Kaj ovie sela od edniot do drugiot kraj na seloto mo`e da ima rastojanie od pove}e kilometri.
GEOGRAFIJA
104
-
( 500 1000 ), ( 1000 2000 ),
( 2000 2500 ) ( 2500 )
2/3 .
( , , )
. ,
.
,
, .
(44 ), (2753 )
. ,
830 , .
.
.
, ,
. ,
, , .
, :
, , ( ),
, .
,
: ,
,
( ) .
, ,
.
( 1000 2000 ),
, 2252
, 2029 ( 1883 ).
- ,
. , :
(1922 ), (1803 ) (1744 )
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
105
, (1754 ), ,
.
200 700
. :
, , , , .
, ,
.
, .
,
( ),
.
, .
. ,
,
.
,
GEOGRAFIJA
106
. :
, -
.
. , ,
- , .
.
, .
, ,
. , -
.
, ,
: ,
, .
,
.
(2540 ). : ( ), ( ),
( ) ( ).
, , ,
, , 450 ,
. ,
.
, , 700 ,
.
, -
: ( ),
(2521 ). ,
(2171 ),
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
107
, , ,
,
.
, ,
3700 2.
: .
.
.
, ( )
.
( ) ,
. ,
,
,
.
,
. ,
.
,
, .
, - .
.
( ),
(2753 )
. ,
, .
, (
) ,
100 .
( )
GEOGRAFIJA
108
.
,
. (
- ) ,
(2257 ), (2233 )
. ,
(2273 ) (2288
). ,
.
, , .
: ,
.
, :
(2163 ), (1999 )
(2601 ). ,
.
,
.
!
80 , 20 .
2000 ,
2747 , .
, (2498 )
, 20
.
, 20, 1800 2400 .
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
109
,
: , , ,
,
. , , ,
, ,
.
.
, .
,
1000 , ,
.
. ,
.
(
41° 42° ), 22 23 , 22
21 .
, - ,
.
( , , , )
, , 100 .
12° .
( 1200-1400 / .),
,
( 400 / ).
.
, , , .
„ “
GEOGRAFIJA
110
,
, .
, ,
, , , ,
, ,
. ,
-10° , 40° .
, , ,
.
.
,
, , ,
.
( )
- ,
, .
, ,
,
. .
-20° ,
45° . 400-500 / .,
,
.
, ,
.
,
.
( , , , , ),
- , .
( 600 )
.
( , , ),
, ( -31° ) ( 35° )
.
, .
(695 )
(854 ). , ( 0° )
( 35° )
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
111
. ,
.
, 2000 ,
, ,
0° 1000-1200
. ,
. ,
- .
,
( 600 ),
, , .
,
.
,
. , 5000 ,
( 1 / ), 60- ( 100
/ ), -
1000 / .
, 50-
,
- , .
, ,
, ,
.
!
, „ “,
, 11.000 / .
6.000 / .
GEOGRAFIJA
112
, ,
, .
,
.
, 5 100 : :
, , .
, , .
, ,
, . ,
,
. ,
.
,
, .
, 80% .
. 388
, .
301 , 5 4 .
,
150 3/ ,
. ,
. : , , ,
, : , , ,
.
40 .
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
113
, .
( 225 ),
, 206 , ( 138 ),
,
.
, 80% .
. 388
, .
301 , 5 4 .
,
150 3/ ,
. ,
. : , , ,
, : , , ,
, .
( 225 ),
, 206 , ( 138 )
GEOGRAFIJA
114
,
.
( 60
).
:
( ). ,
, .
,
( ).
„ “ ,
( )
. ,
.
(23 ) ,
,
. (
), ( ),
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
115
160 . ,
110
.
: , .
. ,
, .
,
,
695 . (230 2),
, (119 2)
. - 30 ,
( - ) 14 , 86
. (286 ) (22
) , - .
,
2 . , ,
,
, 140 .,
.
, , 365
,
.
,
, 850 .
275 2, 3 :
(177 2), (50 2) (48 2).
,
- 29 , 17 .
54 .
, ,
. ,
,
.
, . ,
, „ “
è
.
GEOGRAFIJA
116
,
43 2, 2/3, 1/3.
148 . .
- 8 ,
10 . ,
,
. , ,
.
.
, 40-
, ,
1600 2500 . , ,
, , . ,
.
, 2218 , (15 ),
.
„ . “
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
117
,
,
,
, . .
, 120
, : ,
, , .
,
,
, 13-14 2
100 . , ,
, . 2008-2010
,
.
( )
( ) .
GEOGRAFIJA
118
,
,
. ,
( ) .
, 3500
,
. 1/3 ,
,
. ,
1000
. , , , ,
, . , ,
, .
, 1700
, .
,
- , , ,
., 2000 . 2000 ,
.
,
, ¡, .
,
,
.
:
, , , ,
. (7000 2) : - , ,
.
,
, . ,
.
,
.
( , , , ), ,
, ( , , ) .
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
119
, 330
, 78 , 31 , 55 ,
. ,
: , , , , ,
, , , , , , ,
. : , ,
, , , ,
: , , ,
.
, ( , , , ). , ,
: , , , , , ,
, , . , ,
,
, . „ “,
.
, ,
.
, ,
.
,
, .
, , ,
30- ,
GEOGRAFIJA
120
. ,
.
,
,
.
( , ,
, ), , ,
,
. ,
,
.
.
, ,
, ,
. ,
.
.
,
.
,
. ,
. , ,
.
, .
(
, , , ),
.
,
, .
¡.
,
3 , ,
. : ,
. ,
730 2 ,
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
121
,
, , ,
.
,
1947 .
( ), 125 2. „
“ „ “ ,
, , ,
, , , .
,
,
230 2. ,
, ,
.
,
,
.
:
, , ,
, , .
. ,
, .
, , ,
. . 1/2
.
, , ,
.
- .
-
, .
, ,
. .
.
.
GEOGRAFIJA
122
50 ,, , , .
, ,
.
.
800 , ,
. ,
, .
,
27 .
, ,
.
, ¡.
.
- .
, , , , , , .
.
, ,
- , , .
. ,
, , .
, .
!Tutunot e na{e nacionalno obele`je. Se odgleduva niz celata zemja. Sepak najzastapen e vo Pelagonija, Strumi~ko Radovi{k .
pojte ja geografijata so poezijata. Pobarajte ja poemata od Ko~o Racin posvetena na Lenka. ]e zabele`ite deka so godini nanazad na ovaa make-
donska zemja tutunot bil rastenije od koe se `iveelo, so koe se `iveelo i so koe se umiralo.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
123
-
.
, , ,
.
-
,
-
.
.
: , -- .
.
.
.
, - .
.
: , ,
, , , , , ,
.
: , , , ,
, ,
.
,
.
.
, -
.
.
,
, -
.
jabolki
slivi
kru{i
praski
ostanati
GEOGRAFIJA
124
.: , , .
.
.
. .
90%
.
.
..
, . ,
, 20-
.
, ,
: , ,
, , .
.
.
, - ,
.
.
.
150 ,
36%.
„ “ - . „ “
.
- 45
. .
„ “, „ “ „ “.
40 .
„ “ .
120 .
„ “.
„ “.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
125
.
. :
, , , , ,
, , , , , , ,
, .
.
.
50 .
„ “ .
.
.
.
. .
, , ,
, .
.
.
, „ “.
.
.
!
Vo na{ata tatkovina i blagorodni metali: zlato, srebro i platina.Zlatoto le`i{tata na bakar, a srebroto o le`i{tatata na olovo-cinkovata ruda.
GEOGRAFIJA
126
, .
.
„ “ - , „ “
„ “ - „ “, „ “ „ “ -
.
„ “. .
, , , .
90%,
8,5%.
, , ,
.
: ,
, , , , , ,
. ,
.
420 .
„ “.
I, II, III .
“ ”. „ “.
.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
127
, -
, , , .
“ ”
16 .
1443 KWh .
25%
.
„ “, „ “ „ “
, „ “ „ “ , „ “ ,
„ “ , „ “ .
: „ “ , „ “, „ “, „ “,
„ “, „R “, „ “, „ “.
„ “ 1926 , „ “
2004 .
. 400
.
,
¡ . ,
.
:
, , , -
.
GEOGRAFIJA
128
,
, .
,
,
.
.
. , , ,
. ,
.
.
.
.
.
.
19 .
, ,
.
.
,
, ,
.
.
.
, , ,
, , ,
.
, , , , , ,
, .
!
, ,
.
273 .
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
129
,
.
.
.
.
, ¡, ,
, , ,
.
.
.
, ,
, ,
.
, , , , .
2006 50%
.
.
.
.
: ,
.
.
. 10 ,
6, 4.
160 .
.
.
GEOGRAFIJA
130
.
.
.
8 : , ,
, , , ,
.
- , ,
. 30 C,
72 C.
, , ,
. ,
, .
. .
. ,
.
!
Vo Ohridskoto Ezero `ivee ohridskata pastrmka. Taa `ivee samo vo vodite na ova ezero i toa u{te od pred ledenoto doba. Prigotvenata pastrmka e specijalitet interesen za turistite kraj Ohridskoto ezero.
Onie koi }e imaat mo`nost da odat na Ohridskoto ezero neka pobaraat vo ohridskite du}ani nakit od ohridski biser. Toj se pravi od lu{pite na ribata pla{ica koja `ivee vo Ohridskoto Ezero.
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
131
, ,
.
, , ,
.
, , ,
, .
, , , .
, ,
, , - ,
. ,
, , , , .
.
.
, .
,
.
.
Ohrid e biser kraj Ohridskoto Ezero. Toa e interesen grad za turistite spored svojata arhitektura, starata ~ar{ija, tvrdinata, mnogute crkvi. Se veli deka vo Ohrid ima 365 crkvi ili po edna za sekoj den. Od 19- sokaci zapo~nal da se {irat zvucite na starogradskata muzika. I denes se poznati Ohridskite trubaduri so pesnite Biljana plato bele{e, pesnata za grabnuvaweto na Despina i drugi. Sekoja godina vo Ohrid se odr`uva kulturata manifestacija Ohridsko leto koja e so svetsko renome, kako i Balkanskiot festival na narodni pesni i igri. Ohrid e grad- muzej i e pod za{tita na UNESKO.
Struga e drugiot grad biser na bregot na Ohridskoto Ezero. Sekoja godina kraj vodite na Crni Drim se odr`uvaat Stru{kite ve~eri na poezijata. Toga{ vo Struga doa|aat poeti od celiot svet.
GEOGRAFIJA
132
12
,
. , .
, ,
.
,
- .
„ . “ .
. -
, ,
( )
.
: , , , .
MOJATA TATKOVINA MAKEDONIJA
133
: .
, .
, . , . .
, , . .
, . . .
,
,
.
.
, ,
-
.
2006 2005 17,6%.
, ,
, , ,
, , .
,
, . 17 .
.
1/4 . , , ,
, , , , , , , ,
, , , .
16,6%.
45%,
, , , , , , .
, , , , .