1

MORDOĞAN RÜZGAR ENERJİSİ SANTRALI

TEKNİK OLMAYAN PROJE ÖZETİ

Proje Konumu : Bitiktepe – Değirmendağı – Kemerdağı – Düzlendağı -

Mordoğan Mevkii, Karaburun/İZMİR

Proje Sahibi : Ayen Enerji A.Ş.

Kurulu Güç : 30.75 MW

Beklenen Ortalama Güvenilir Üretim : 81.422 milyon kWh / yıl

Beklenen Ortalama Emisyon Azaltımı : 48,365 tCO2-eşdeğer / yıl

2

İçindekiler

BÖLÜM 1 - GİRİŞ ............................................................................................................................... 3

BÖLÜM 2 - PROJENİN GENEL TANITIMI / PROJE HAKKINDA GENEL BİLGİLER ................................ 3

2.1 Genel Bilgiler ....................................................................................................................... 3

2.2 Karbon Emisyon İndirimleri ................................................................................................ 4

2.3 Proje Konumunu Gösteren Haritalar .................................................................................. 6

BÖLÜM 3 - PROJENİN ÇEVRESEL, EKONOMİK VE SOSYAL ETKİLERİ ................................................ 8

3.1 Çevresel Etki Değerlendirme ............................................................................................... 8

3.2 Mordoğan Rüzgar Enerjisi Santralı Çevresel Etki Değerlendirme Raporu ......................... 8

3.3 Ornitoloji Raporu ................................................................................................................ 8

3.4 Projenin Çevresel, Ekonomik ve Sosyal Yönden Faydaları ................................................. 8

BÖLÜM 4 - HALKIN KATILIMI TOPLANTISI VE PAYDAŞ YORUMLARI ............................................ 10

4.1 Toplantı Organizasyonu ve Davet ..................................................................................... 10

4.2 Toplantıdan Fotoğraflar .................................................................................................... 10

4.3 Toplantı Tutanağı .............................................................................................................. 14

4.4 Toplantı İmzalı Katılımcı Listesi ......................................................................................... 18

4.5 Toplantı Değerlendirme Formları ..................................................................................... 20

BÖLÜM 5 - PROJENİN ÇEVRESEL, EKONOMİK VE SOSYAL ETKİLERİNİ

HAFİFLETME AMAÇLI TEDBİRLER ................................................................................ 25

5.1 Çevresel Etki Değerlendirmesi .......................................................................................... 25

5.2 Sosyal İlişkiler .................................................................................................................... 25

5.3 Arazi Edinilmesi ................................................................................................................ 25

5.4 Doğal Yaşam ..................................................................................................................... 25

5.5 Bitki Örtüsü ...................................................................................................................... 25

3

BÖLÜM 1 - GİRİŞ

Bu belge, Mordoğan Rüzgar Enerjisi Santralı’nın Karbon Kredisi Emisyon İndirimi için

sertifikalandırılması sürecinde Gold Standard kuralları çerçevesinde hazırlanan dokümanların ve ilgili

diğer bazı belgelerin bir özeti niteliğindedir. Bu dokümanlar, orijinal olarak İngilizce hazırlanan Proje

Tasarım Belgesi (Project Design Document), Gold Standard Pasaport Belgesi (Gold Standard Passport)

ve Yerel Paydaşlar Danışma Raporu (Local Stakeholder Consultation Report) (Bölge Halkı ve İlgili

Kurumları Bilgilendirme Raporu) belgeleridir. Ayrıca, proje normalde Çevresel Etki

Değerlendirmesinden muaf olmasına rağmen, proje sahibi firma tarafından hazırlatılan Çevresel Etki

Değerlendirme (ÇED) Raporu da referans belgeler arasındadır.

Bu belge, geri bildirim sürecinde bölge halkından ve diğer paydaşlardan proje hakkında görüş ve

yorumlarının alınmasında bir özet, temel ve referans olması amacıyla hazırlanmıştır.

BÖLÜM 2 - PROJENİN GENEL TANITIMI / PROJE HAKKINDA GENEL BİLGİLER

2.1 Genel Bilgiler

Mordoğan Rüzgar Enerjisi Santralı, İzmir ili Karaburun ilçesi Bitiktepe – Değirmendağı – Kemerdağı –

Düzlendağı - Mordoğan mevkiine Ayen Enerji A.Ş. tarafından kurulmuştur. 2013 yılında devreye girmiş

olan santralın kurulu gücü 30.75 MW, lisans üretimi 99,409,200 kWh/yıl’dır. TEİAŞ 2013 Faaliyet

Raporu Rüzgar Santralları verilerine göre Proje Tasarım Belgesi’nde hesaplanan beklenen ortalama

güvenilir üretim ise yaklaşık 81.422 milyon kWh/yıl’dır.

Santral 27 Eylül 2013 tarihinde yapılan geçici kabul ile devreye alınmıştır.

Santralda her biri 2.05 MW gücünde 15 adet Suzlon marka rüzgar türbini bulunmaktadır. Bu rüzgar

türbinlerinin özellikleri ve koordinatları aşağıdaki gibidir:

Tablo 1. Suzlon S88 2100kW 50Hz 80m STV GL0304IIa rüzgar türbini özellikleri

Parça / Özellik Açıklama / Değer

Marka Suzlon

Model S88 2100kW 50Hz 80m STV GL0304IIa

Sınıf IEC IIA

Anma Gücü 2100 kW

Kanat sayısı 3 (Yatay eksen)

Rotor çapı 88 m

Rotor tarama alanı 6,082 m2

Türbin göbek yüksekliği 80 m

Jeneratör Stator Gerilimi 690 V (faz-faz)

Jeneratör Frekansı 50 Hz

Çalışmaya başlama rüzgar hızı 4 m/s

Çalışmayı durdurma rüzgar hızı 25 m/s

Tekrar çalışmaya başlama rüzgar hızı 23 m/s

Tasarım Ömrü 20 yıl

4

Tablo 2. Projenin son türbin koordinatları

Mordoğan Rüzgar Enerjisi Santralı Son Türbin Koordinatları

UTM ED50 Koordinatları, UTM Zonu: 35S

Türbin No E N

T01 463,900 4,265,319

T02 463,695 4,265,508

T03 463,670 4,264,925

T04 463,465 4,265,115

T05 463,273 4,264,706

T06 463,656 4,264,244

T07 463,374 4,264,251

T08 463,078 4,264,265

T09 462,754 4,263,779

T10 462,549 4,263,976

T11 462,115 4,263,791

T12 462,308 4,263,603

T13 462,442 4,263,398

T14 462,599 4,263,232

T15 462,825 4,263,082

2.2 Karbon Emisyon İndirimleri

Mordoğan Rüzgar Enerjisi Santralı, rüzgar gücü kullanan yenilenebilir enerji kaynağına dayalı bir üretim

tesisi olduğundan doğalgaz, kömür, fuel oil vs. benzeri bir fosil yakıt kullanmamaktadır. Bu nedenle, bir

fosil yakıtın yanmasından kaynaklanan karbondioksit ve metan gibi sera gazları ile kükürt dioksit ve

azot oksit gibi diğer zararlı gazların emisyonu (salınımı) söz konusu değildir. Yaklaşık yılda 81.422 milyon

kWh olarak beklenen ortalama güvenilir üretim ve 0.594 ton-CO2-eşdeğer/MWh olarak hesaplanan

emisyon faktörü ile proje, ortalama 48,365 ton-CO2-eşdeğer/yıl değerinde bir emisyon indirimine

neden olacaktır. Bunun anlamı, proje yapılmasaydı yılda toplam 48,365 ton karbondioksit ve etkisi

karbondioksite benzer diğer sera gazlarının atmosfere salınacağıdır.

Türkiye, doğalgaz başta olmak üzere fosil yakıtlara dayalı bir enerji sektörüne sahip olduğundan, rüzgar

ve benzeri fosil yakıt kullanmayan yenilenebilir enerji projeleri hava kalitesine katkıda bulunmakta ve

sera gazı etkisiyle oluşan küresel ısınmanın önlenmesinde büyük rol oynamaktadırlar.

Projenin, devreye alınma tarihi olan 2013 yılı dahil ilk 7 yıllık kredi döneminde neden olacağı tahmini

ortalama emisyon azaltım miktarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

5

Tablo 3. Projenin yıllara göre neden olacağı tahmini emisyon azaltım miktarları

Yıllar Emisyon

İndirimleri (t CO2e)

2013 12,588

2014 48,365

2015 48,365

2016 48,365

2017 48,365

2018 48,365

2019 48,365

2020 35,777

Toplam 338,555

Toplam kredi periyodu süresi

7 yıl

6

2.3 Proje Konumunu Gösteren Haritalar

Şekil 1. Projenin Türkiye’deki konumu.

7

Şekil 2. Projenin Ege Bölgesi ve İzmir İlindeki konumu.

Şekil 3. Proje Sahasında türbinlerin Mordoğan Beldesi ve Eğlenhoca Köyüne göre yerleşimi.

8

BÖLÜM 3 - PROJENİN ÇEVRESEL, EKONOMİK VE SOSYAL ETKİLERİ

3.1 Çevresel Etki Değerlendirme

Proje hakkında ilgili mevzuat gereği yapılan değerlendirmede Çevresel Etki Değerlendirmesinden muaf

olduğu kararı verilmiştir. Ancak, sosyal sorumluluk gözetilerek, kredi bulma süreci ve ilgili diğer

konularda sağlayacağı kolaylıklar göz önüne alınarak, ve karbon emisyon indirimi kredileri

sertifikalandırma sürecinde sağlayabileceği faydalar düşünülerek proje sahibi tarafından bir Çevresel

Etki Değerlendirme çalışması yaptırılmış ve bir rapor hazırlatılmıştır.

Projeye ait Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporunda projenin bölgeye herhangi bir muhtemel

olumsuz etkisi bulunamamıştır.

3.2 Mordoğan Rüzgar Enerjisi Santralı Çevresel Etki Değerlendirme Raporu

Proje sahası için hazırlanan Şubat 2011 tarihli Çevresel Etki Değerlendirme Raporu’nda, projenin tanımı

ve amacı açıklanmış, proje için seçilen yerin konumu, projenin çevresel, ekonomik ve sosyal boyutları

tartışılmıştır. Projeden etkilenecek alan, projenin inşaat ve işletme aşamalarında bu alan üzerindeki

etkileri ve alınacak önlemler hakkında bilgi verilmiştir. İşletme faaliyete kapandıktan sonra olabilecek

ve süren etkiler ve bu etkilere karşı alınacak önlemler hakkında bilgi verilmiştir. Arazi edinimi, projenin

alternatifleri, izleme programı ve halkın katılımı da bilgi verilen diğer konulardır.

Proje geliştirme sürecinde uyulan mevzuat da raporda yer verilen konular arasındadır. Sonuç

bölümünde raporda değinilen konular özetlenerek genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Sonuç olarak, projenin çevresel, ekonomik ve sosyal yönden muhtemel olumsuz bir etkisine

rastlanmamıştır.

Ayrıntılı bilgi için rapora bakılabilir.

3.3 Ornitoloji Raporu

Projeye ait Mordoğan Rüzgar Enerjisi Santralı Çevresel Etki Değerlendirme Raporu’nda projenin

bölgedeki kuşlar üzerindeki etkilerini inceleyen bir ornitoloji raporu da bulunmaktadır. Bu rapor sonucu

projenin bölgedeki kuş hayatı üzerinde herhangi bir olumsuz etkisine rastlanmamıştır.

Ayrıntılı bilgi için rapora bakılabilir.

3.4 Projenin Çevresel, Ekonomik ve Sosyal Yönden Faydaları

Projenin aşağıdaki konularda olumlu etkileri olacaktır:

İklim Değişikliği ve Hava Kalitesi:

Türkiye’de elektrik enerjisi genellikle fosil yakıtlardan (başta doğal gaz olmak üzere kömür, linyit, fuel

oil, vs. ) sağlanmakta, bu durum başta CO2 olmak üzere sera gazlarının, SOx ve NOx gibi diğer zararlı

gazların ve parçacıklı madde formundaki diğer kirleticilerin salınımına neden olmaktadır. Rüzgar

enerjisinden elektrik elde edilen proje bu tür bir salınım yaymadığı için bu zararlı gaz ve diğer

kirleticilerin salınımında azalmaya neden olacak, hava kirliliği ve iklim değişikliği ile mücadeleye

yardımcı olacaktır.

9

İstihdam ve Gelirde Artış

Projenin hem inşaat, hem de işletme aşamalarında bölgede bir istihdam artışı olacaktır. Bu, bölgeye

projenin gerçekleşmediği duruma kıyasla net bir ekonomik fayda sağlayacak, bir gelir artışına neden

olacaktır.

İş Kalitesinde İyileşme

Proje tarafından oluşturulan işler, özellikle işletme sırasında sağlanacak işler, verilecek eğitim, teknik

düzey ve iş güvenliği standartları yönünden bölgedeki ortalama işlerden daha kaliteli olacaktır.

Bölge Ekonomisine ve Refahına Katkı

Projenin inşaat ve işletme aşamalarında gerekli malzemeler ve iaşe ihtiyacı bölgeden karşılanacaktır.

Tesisin inşaatı sırasında bazı taşeron işleri için bölgedeki firmalarla anlaşılmıştır. Ayrıca proje sahibi

sosyal sorumluluk kapsamında yapacağı katkılarla bölgede yoksulluğun azaltılması, gelir artışı, sağlık ve

eğitim hizmetlerine ulaşım ve bu hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi gibi konularda yardımcı olmayı

planlamaktadır.

Temiz ve Ucuz Enerji Hizmetlerine Erişim

Proje, rüzgar enerjisinden elektrik ürettiği için herhangi bir gaz veya diğer kirletici salınımına neden

olmamakta, temiz bir enerji kaynağı olarak ülke elektrik sistemine katkıda bulunmaktadır. Rüzgar

yenilenebilir bir enerji kaynağı olduğundan sürdürülebilir kalkınma ile enerjide arz güvenliğine olumlu

bir katkısı vardır. Rüzgar bedava bir kaynak olduğundan doğal gaz, kömür ve petrol gibi fosil yakıtlara

verilen paradan tasarruf edilerek ekonomik katkı sağlanmakta ve daha ucuz enerji elde edilmesine

yardımcı olmaktadır. Ayrıca Türkiye gibi elektrik enerjisi üretiminin çoğunu yurt dışından ithal edilen

fosil yakıtlardan sağlayan bir ülke için enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasında rüzgar enerjisi çok

önemlidir. Elektrik enerjisi ve elektrik enerjisi üretiminde kullanılacak yakıtların ithalinden

kaynaklanabilecek siyasi çatışma ve krizlerin azaltılmasına da katkıda bulunulacaktır.

10

BÖLÜM 4 - HALKIN KATILIMI TOPLANTISI VE PAYDAŞ YORUMLARI

4.1 Toplantı Organizasyonu ve Davet

Toplantı 17 Mart 2011 Perşembe günü İzmir İli, Karaburun İlçesi, Mordoğan Beldesi, Mordoğan

Mahallesi Büyük Kıraathane’de (İşletmeci: Aydın AŞIKI) yapılmıştır. Toplantı öncesi, sadece proje sahası

yakınlarındaki bölge halkı değil, projeyle ilgili olduğu düşünülen diğer tüm yerel, ulusal ve bazı

uluslararası paydaşlar (projeden, doğrudan veya dolaylı bir şekilde, olumlu veya olumsuz olarak

etkilenen; veya proje üzerinde, doğrudan veya dolaylı bir şekilde, olumlu veya olumsuz etkisi olan kişi

veya kurumlar) toplantıya davet edilmeye çalışılmıştır.

4.2 Toplantıdan Fotoğraflar

11

12

13

14

4.3 Toplantı Tutanağı Toplantı 17 Mart 2011 Perşembe günü saat 14:00’da yapıldı. Toplantının başında katılımcı listesi, projenin teknik olmayan özeti ve broşürler dağıtıldı. Toplantı video kamera ile kaydedildi ve fotoğraflar çekildi. Toplantının açılışı İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden Alp Kocabaş tarafından yapıldı. Projenin son durumu ve aldığı izinler hakkında kısaca bilgi verildi. Toplantının yapılış amacı anlatıldı ve katılımcılardan görüş ve yorumlarını belirterek katkı yapmaları istendi. Ardından projenin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporunu hazırlayan Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti’den Burcu Kuz sunumu gerçekleştirdi. Sunumda proje alanına en yakın yerleşim biriminin konumu, proje alanının tanıtımı, projenin yol açabileceği gürültü seviyesi, rüzgar enerjisinin avantajları, projenin kuşlara ve kuş göç yollarına etkisi, ornitolog raporu dahil bir çok konuda bilgi verildi. Sunumdan sonra katılımcılara soruları olup olmadığı soruldu ve katkı yapmaları istendi. Yorum (Kenan Üstündağ – Mordoğan Beldesi Merkez Mahallesi Muhtarı) – Gürültü konusunda endişelerimiz var. Bunun dışında projeyi destekliyoruz. Denildiği gibi olursa burası ihya olur. Soru (Teoman Tiryakioğlu) – Gürültü konusu rahatsız edici olabilir. 55 dB insanın uyku seviyesidir. Projenin yol açacağı gürültü seviyesi nedir? Cevap (Burcu Kuz – Topçuoğlu Madencilik Ltd. Şti.) – Tüm türbinlerin yol açtığı gürültü 250 m uzaklıkta 62 dB, 500 m uzaklıkta 55 dB olarak hesaplandı. Bu değerler mevzuattaki 70 dB limitinin altındadır. En yakın konut 350 m uzaklıkta, en yakın yerleşim birimi olan Mordoğan Beldesi de 600 m uzaklıkta olduğundan bu değerler uygundur. Daha sonra bu konuda yapılan kısa bir tartışma sonucu daha iyi fikir ve bilgi sahibi olmak isteyenlerin firmanın halen çalışan Aydın ili Didim ilçesindeki Akbük Rüzgar Enerjisi santralına veya yakındaki diğer bir santrala götürülebileceği ve çalışan rüzgar türbinlerinin çıkardığı sesi duyabilecekleri söylendi. Bu konuda anlaşmaya varıldı. Ardından EGEÇEP’ten (Ege Çevre Platformu) Ertuğrul Barka söz aldı. Kendini tanıtarak EGEÇEP dönem sözcüsü olduğunu ve aynı zamanda İzmir Kimya Mühendisleri Odası’nda da görevli olduğunu, İzmir Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü’nde 25 yıl süreyle çalıştığını belirtti. Kendisini çağırdıkları için firmaya teşekkür etti. Diğer firmaların toplantılarına çağırmadıkları ve belge kaçırdıkları aktif bir sivil toplum kuruluşu olduklarından söz ederek firmanın kendilerini çağırmasının önemini vurguladı. Ses seviyesi için rakam verilmesi gerektiğini ve 90 dB değerinde bilinç kaybı olduğunu ve sağlığın bozulduğunu söyledi. Bir kesilip bir başlayan kesikli bir sesin sürekli bir sesten daha rahatsız edici olduğunu belirtti. Kuşlar ve yarasalar konusunda bir zarar “beklenmemektedir” ifadesinin yetersiz olduğunu, daha net bir ifade kullanılması gerektiğini söyledi. Cevap olarak kuş raporunu hazırlayan profesörün ÇED raporunu hazırlayan ekiple birlikte muhtarı ziyaret ettiği ve yörede ayrıntılı bir incelemede bulunarak raporu hazırladığı, ve proje sahasının ana ve tali kuş göç yolları üzerinde olmadığı söylendi. Kuş ve yarasalara karşı türbinlerde gündüz kanatların değişik renklere boyanması, gece de bir işaret ışığının yakılması şeklinde bir önlem alınacağı belirtildi. Soru (Anonim) – (EGEÇEP temsilcisi Ertuğrul Barka’ya hitaben) – Bizim burada bir çöplüğümüz var. Bu sorun bizim için ses ve desibel değerinden daha önemli. Bu konuda siz şimdiye kadar ne yaptınız? Ayrıca bu türbinler rüzgar üreterek bizim çöp alanının kokusunu buraya daha fazla gelmesine neden olur mu?

15

Cevap – (EGEÇEP temsilcisi Ertuğrul Barka) – Biz bu yöredeki bütün çöp alanlarının ve yarattıkları sorunların farkındayız. Bu konuda da gerekli çalışmaları yapıyoruz. Cevap – (Altuğ Gümrükçü – Elektrik-Elektronik Müh. – Ayen Enerji A. Ş.) – Aydın ili Didim ilçesinde yaklaşık 2,5 yıldır devrede olan bir rüzgar enerjisi santralımız var. Yöre halkıyla yakın iletişimimiz var. Her şeyden önce rüzgar türbinleri rüzgar üretmez. Var olan rüzgarı kullanarak enerjiye çevirir. Bu nedenle rüzgar önünde bir set görevi görerek rüzgar hızını azaltıp çöp alanının kokusunu artırmak yerine azaltabilir. Rüzgar türbinlerden geçtikten sonra bir türbülansa girer ve yaklaşık 175 m sonra ilk haline döner. Bu nedenle türbinler birbirlerini etkilememeleri için belli aralıklarla konur. Hayvanlar konusuna gelince, iki buçuk yıllık sürede Didim’deki Akbük santralımızın çevresinde ölen hayvanları saydık. Santralımızdan Didim’e giden 30 km’lik asfalt bir yol var. Bu yol belediye veya özel idarenin yaptığı ve bizimle hiç bir ilgisi olmayan bir yol. Bu yolda 2 yıl içinde sadece bizim sayabildiğimiz kadarıyla 22 tilki, 5 köpek ve 30’dan fazla kirpinin öldüğünü belirledik. Köpekler belki doğal hayatın bir parçası sayılmayabilir ancak tilkilerin fare ile ilişkili olarak önemli olduğunu düşünüyorum. Bu sürede santral sahasında ise sadece türünü bilemediğimiz bir kemirgen öldü. Onu da santralı koruyan bekçi köpekleri boğdu. Bunun dışında santral sahasında bir hayvan ölümü yok. Yani çevredeki yolların hayvanlara etkisi santraldan çok daha fazla. Gürültü ile ilgili olarak yaklaşık 150 m aşağımızda bir yerleşim yer var. Yaklaşık kuş uçuşu 150 m ama tepe olarak bakılırsa uzaklık olarak 1 km’yi bulur. Oradaki yerleşimciler ilk birkaç ay rahatsız olduklarını belirttiler. Bu arada biz santral çalışanları olarak 24 saat oradayız. Ben her gün sabahtan akşama kadar oradayım. Bunun hafta sonu tatili yok. Ayrıca bir arıza olduğunda gece üçte dörtte bile gidiyorum. Ayrıca vardiyalı olarak devamlı orada bulunan arkadaşlar var. Enerji üretimi işi devamlı bir iş, mesai saatlerine bağlı değil. Şimdiye kadar gürültüyle ilgili bir sağlık problemi hiç olmadı. Santralının elektromanyetik etkisi çok az. Cep telefonu parazitleri yok. Sahada kablosuz internet bağlantısı da her zaman var. Bu konuda en çok sorun çıkaracak olan metal direklerin özel bir boyası var. Bu boya elektromanyetik dalgaları etkisizleştiriyor, ancak absorbe etmiyor. Bu nedenle bir sinyal kaybı olmuyor. Sesle ilgili problemler olabilir. İlk aylarda hassas bazı insanlar rahatsız olabilir. Türbinlerin ses çıkarmaması mümkün değil. Ancak doğada hiçbir şey vermeden bir şey alamazsınız. Biraz gürültü olabilir. Ancak bu rahatsızlık verecek seviyede değil. Atık olarak sadece türbinlerin dişli kutularından çıkan yağ var. Bunu biz şirket politikası olarak asla sahada depolamıyoruz. Üç yılda bir on beş gün süren bir işlemle boşaltıp imha edilmesi için sorumlu bir kuruluşa veriyoruz. Sahada atık yağ tutulmuyor. Sahada hakim rüzgar yönü kuzeydoğu. Dediğim gibi türbinler rüzgarı biraz olsun keserek çöp alanından gelen koku konusunda olumsuz değil, bilakis olumlu bir etki yaratacaktır. Soru (Anonim) – Çöp alanı konusunda bir şey yapmayı düşüyor musunuz? Cevap – (Altuğ Gümrükçü – Elektrik-Elektronik Müh. – Ayen Enerji A. Ş.) – Çöp alanı konusunda kesinlikle bir şey yapmayı planlıyoruz. Santral sahası çöp alanına çok yakın. En azından santral sahası ve yolu ile çevrelerindeki çöp alanı temizlenecek. Ayrıca çöp alanı konusunda mevzuatın elverdiği ve

16

gücümüzün yettiği ölçüde yerel yönetimlerle işbirliği içinde bir şey yapılacak. Bu katkının miktarı konusunda kesin bir şey söyleyemem ancak kesin olarak bir şey yapılacak. Soru – (EGEÇEP temsilcisi Ertuğrul Barka) – Santralınızda türünü bilemediğimiz bir hayvan öldü dediniz. Bu hayvan türünün son örneği olamaz mı? Bölgede endemik türler olmadığından emin misiniz? Cevap –(Altuğ Gümrükçü – Elektrik-Elektronik Müh. – Ayen Enerji A. Ş.) – Aynı durum çevredeki yollar için de geçerli. Bizim demek istediğimiz santralın hayvanlara zarar verme ihtimali çevredeki yollardan çok daha az. Cevap –(Burcu Kuz – Topçuoğlu Maden Ltd. Şti.) – Kuş göç yolları ve yarasalar hakkında araştırma yapıldı. Saha ana ve tali göç yolları üzerinde değil. Doğal bitki ve hayvan varlığı da ÇED raporu ile ayrıntılı olarak incelendi. Yörede endemik tür yok. Santral sahası da ormanlık arazi olarak sınıflandırılmış bir arazi. Toprak yapısı kireçli ve tuzlu. Tarım ve hayvancılığa uygun değil. Soru – (Anonim) – Santral sahası çitle çevrilecek mi? Cevap – (Ortak) – Her türbinin çevresinin çitle çevrilmesi planlanıyor. Cevap – (Alp Kocabaş – İzmir İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) – Avrupa Birliği’nde rüzgar türbinleri çok yaygın. Bunlar hareket alanını kapatmayacak şekilde çitle çevriliyor ve çevrelerinde tarım ve hayvancılık yapılabiliyor. Ayrıca her türlü denetim de yapılıyor. Siz de her konuda İzmir İl çevre ve Orman Müdürlüğü’ne başvurarak dilek ve şikayetlerinizi iletebilirsiniz. Yorum – (EGEÇEP temsilcisi Ertuğrul Barka) – Biz rüzgar enerji santralarına soğuk bakmıyoruz. Eğer enerji üretilmesi gerekiyorsa bunun yenilenebilir enerji kaynaklarından elde edilmesi taraftarıyız. Ancak biz Türkiye’nin enerjiye ihtiyacı olmadığını düşünüyoruz. Ardından Türkiye’nin enerji ihtiyacı, beldenin çöplüğü, yöredeki çöp alanları konusunda yapılabilecekler konusunda bir tartışma yaşandı. Sonra yeniden ses ve gürültü konusu gündeme geldi. Yorum – (Mustafa Özer) – Gürültü konusunda endişelerimiz var. Burası yeni canlanmaya başlayan bir belde. Gürültü nedeniyle buraya kimsenin gelmek istemeyeceğinden ve arazilerimiz ve evlerimizin değerinin düşeceğinden korkuyoruz. Cevap – (Burcu Kuz – Topçuoğlu Maden Ltd. Şti.) – Gürültü konusunda ÇED kapsamında ayrıntılı bir araştırma yapıldı. Gürültü seviyesi 250 m’de 70 dB’in, 500 m’de 55 dB’in altına düşüyor. Bu nedenle endişe edilecek bir şey yok. Soru – (Anonim) – Türbinlerin yerinin değişimi söz konusu olabilir mi? Cevap – (Altuğ Gümrükçü – Elektrik-Elektronik Müh. – Ayen Enerji A. Ş.) - Türbinler maksimum enerji elde edilecek şekilde yerleştiriliyor. Çevresel ve sosyal etkenler yanında en önemli etken bu. Bu konumlar saptandığı için değişmesi çok zor. Soru – (Anonim) – Her şey belliyse ve proje kesinleştiyse bizi niye topladınız? Bu toplantının faydası ne olacak? Cevap – (Ortak) – Toplantı yerel halka ve paydaşlara bilgi vermek, danışmak, görüş ve yorumlarını almak amacıyla yapıldı.

17

Ardından gürültü konusu yine tartışıldı. Gürültü seviyesi konusunda karşılaştırma yapılması amacıyla aşağıdaki bilgi verildi. Cevap – (Altuğ Gümrükçü – Elektrik-Elektronik Müh. – Ayen Enerji A. Ş.) – Ben her gün türbinlerin tam altında ofisimde çalışıyorum. Ofisteki klima ve bilgisayarımın fanı türbinlerden daha fazla gürültü yapıyor. Daha önce yapılan öneri tekrarlanarak isteyenlerin firmanın çalışmakta olan rüzgar santralına veya yakındaki başka bir santrala götürülerek çalışan türbinlerin çıkardığı sesi kendilerinin duyabilecekleri, daha iyi ve net bir fikir sahibi olabilecekleri söylendi. Ardından Mordoğan Belediye Başkanı Ahmet Çakır söz alarak kendi tecrübelerine göre Ayen Enerji A. Ş.’nin diğer firmalara göre halkı bilgilendirme ve toplantı düzenleme konusunda daha önde olduğu söyledi. Yapılması gerekenin firmayla işbirliği içinde doğabilecek sorunlara çözüm bulunması ve yörenin kalkınmasına katkı için ortak hareket edilmesi olduğunu söyledi. Gelen bir soru üzerine santralın kapladığı alan konusunda bilgi verildi. Soru – (Anonim) – Rüzgar santralından yöre halkına bir katkı payı verilmesi söz konusu mudur? Cevap (Ahmet Çakır – Mordoğan Belediye Başkanı) – Geçmişte ilk yapılan rüzgar enerjisi santrallarında böyle bir uygulama vardı. Ancak son yapılan santrallarda böyle bir şey yok. Ancak yerel halkın kullanması için küçük rüzgar türbinleri yapılması gibi uygulamalar var. Santrala alınacak personelin nasıl seçileceği sorusuna karşılık olarak işe alımlarda yöre halkına öncelik verileceği vurgulandı. Bu konuda ve yöreye yapılacak diğer katkılar konusunda karşılıklı görüşmeler yoluyla bir sonuca ulaşılacağı söylendi. Ardından toplantıya son verildi.

18

4.4 Toplantı İmzalı Katılımcı Listesi

19

20

4.5 Toplantı Değerlendirme Formları

Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleriyle ilgili Değerlendirme Formları tek yapraklık bir form olarak

dağıtılmıştır. Toplantı sonrası geri alınabilen formlar aşağıda ada göre alfabetik olarak listelenmiştir.

Toplantı sonrasında 7 adet form geri alınmıştır. Katılımcılardan Sn. Ertuğrul Barka da formda

belirtilen konulardakiler dahil görüşlerini sonradan e-posta yoluyla iletmiştir. Bu nedenle bu e-posta

değerlendirme formlarına dahil edilmiştir. Bu e-posta dahil toplamda 8 adet değerlendirme formu

aşağıda listelenmiştir.

1 Ertuğrul Barka

2 Neşe Oklu Burgu

3 Hüseyin Ceylan

4 Arif Duran

5 Ali Karaburun

6 Nurgül Karaburun

7 Ertan Saatçi

8 Serdar Yanargil

1) Ertuğrul Barka (EGEÇEP (Ege Çevre ve Kültür Platformu) Temsilcisi)

21

2) Neşe Oklu Burgu:

22

3) Hüseyin Ceylan:

4) Arif Duran:

23

5) Ali Karaburun (Mordoğan Mahallesi Muhtarı):

6) Nurgül Karaburun:

24

7) Ertan Saatçi:

8) Serdar Yanargil:

25

BÖLÜM 5 - PROJENİN MUHTEMEL ÇEVRESEL, EKONOMİK VE SOSYAL OLUMSUZ ETKİLERİNİ

HAFİFLETME AMAÇLI TEDBİRLER

5.1 Çevresel Etki Değerlendirmesi Proje geliştirme sürecinde, projenin çevreye etkilerini değerlendirmek amacıyla ilgili mevzuata uygun olarak yapılan çalışmalarda, projenin Çevresel Etki değerlendirmesinden muaf olduğu kararı alınmıştır. Buna rağmen, sosyal sorumluluk gözetilerek, kredi bulma süreci ve ilgili diğer konularda sağlayacağı kolaylıklar göz önüne alınarak, ve karbon emisyon indirimi kredileri sertifikalandırma sürecinde sağlayabileceği faydalar düşünülerek bir Çevresel Etki Değerlendirme Raporu hazırlatılmıştır. Projeye ait Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporunda projenin bölgede herhangi bir muhtemel olumsuz etkisi bulunamamıştır.

5.2 Sosyal İlişkiler Proje geliştirme ve lisans alma aşamalarında yerel halkla yapılan görüş alışverişleri, halkın katılımı ve bilgilendirme toplantısında dile getirilen konular ve toplantı öncesi ve sonrasında çeşitli yollarla bölge halkından ve projeyle ilgili diğer paydaşlardan alınan görüş ve yorumlar doğrultusunda proje sahibi, projenin bölge üzerindeki muhtemel çevresel, sosyal ve ekonomik muhtemel olumsuz etkilerini önlemek, minimumda tutmak veya telafi etmek amacıyla bazı önlemlere başvurmuştur. Toplantı ve diğer iletişim kanallarından alınan görüş ve yorumlarda değinilen çeşitli konular olmasına rağmen, üç konunun ön plana geçtiği görülmektedir. Bunlardan ilki ve özellikle projeye yakın yerlerdeki bölge halkını ilgilendiren konu, proje yakınlarındaki arazilerin projeden nasıl etkileneceğidir. Proje sahasında özel şahıs arazileri bulunmamasına rağmen, proje sahası yakınında, ulaşım yolu ve iletim hattında muhtemel etkilenebilecek araziler vardır. Özellikle bu arazilerin değerinin projeden nasıl etkileneceği konusu dile getirilmiştir. Bu arazilerin sahipleri ve kullanıcıları, projenin kendilerine olan etkileri konusunda görüş ve yorum belirtmişler, proje geliştirici firmadan yardım ve güvence talep etmişlerdir.

5.3 Arazi Edinilmesi Proje sahibi, hem kendisi, hem de arazi sahipleri ve kullanıcıları açısından en iyi çözümü bulmaya çalışmış, bu bağlamda kamu yararı kararı olmasına rağmen kamulaştırmaya gidilmeyerek irtifak hakkı sözleşmeleri ve satın almalar yoluyla arazi sahibi ve kullanıcıları ile anlaşma ve uzlaşma yoluna gidilmiştir. Bu yolla proje sahibi hem uzun bir zaman alma ve projeyi geciktirme ihtimali olan kamulaştırma sürecinden kurtulmuş, hem de arazi sahibi ve kullanıcıları ile oluşması muhtemel anlaşmazlık ve mahkeme işlemleri olabildiğince devreden çıkarılmıştır. Arazi sahibi ve kullanıcıları açısından ise, hem kamulaştırma bedelinden yüksek bedeller alarak maddi bir avantaj sağlanması, irtifak hakkı sözleşmeleri yoluyla arazi mülkiyetinin korunması gibi bir avantaj söz konusudur.

5.4 Doğal Yaşam Bölge halkı ve diğer paydaşlar tarafından vurgulanan diğer iki konu ise, projenin bölgedeki doğal yaşama olan etkileri ve gürültü konusudur. Özellikle projenin bölgede yaşayan veya göç yolu proje sahası ve yakınlarından geçen göçmen kuşlar üzerindeki muhtemel etkileri dile getirilmiş ve bu konuda açıklama ve önlem alınması istenmiştir. Bunun dışında, proje sahası üzerinde bulunan ağaçlar ve diğer bitki örtüsüne projenin etkisi de bilgi talep edilen ve gerekirse önlem alınması istenen konulardır.

26

Gürültü konusunda da toplantı sırasında projenin gürültü konusunda olumsuz etkileri olabileceği endişesi dile getirilmiştir. Bu konularda, projeyle ilgili Proje Çevresel Etki Değerlendirme Raporu’nun hazırlanması sırasında yapılan çalışmalarda herhangi bir negatif etkiye rastlanmamıştır. Çevresel Etki Değerlendirme Raporu kapsamındaki Ornitoloji Raporu’nda projenin bölgedeki yerleşik ve göçmen kuşlar üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi bulunamamıştır. Bu durum toplantı sırasında katılımcılara açıklanmıştır. Bitki Örtüsü ve Gürültü konularında da Çevresel Etki Değerlendirme Raporu kapsamında gerekli açıklamalar yapılmıştır.

5.5 Bitki Örtüsü Proje sahasının bitki örtüsünde, proje öncesi duruma göre kayda değer bir fark gözlenmemiştir. Proje çalışmaları sırasında minimal düzeyde ağaç kesimi faaliyetleri olmuştur. Ancak, bölge orman idaresi ile yapılan anlaşma ve mevzuat gereği proje geliştirici tarafından ağaçlandırma çalışmaları yapılmıştır. Bu nedenlerle, proje sahasındaki bitki örtüsünün projeden minimum düzeyde etkilendiği söylenebilir. Yukarıda bahsedilen konular dışında, bölge halkı ve diğer paydaşlardan alınan görüş ve yorumlar ile proje sahibinin yaptırdığı araştırmalarda projenin herhangi bir muhtemel negatif etkisi tespit edilememiştir.